Dział 2 - SYGNALIZACJA NA LINIACH METRA - Szczegółowe zasady i warunki prowadzenia ruchu na liniach kolejowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2000.34.400

Akt utracił moc

Wersja od: 27 kwietnia 2000 r.

DZIAŁ  II

SYGNALIZACJA NA LINIACH METRA

Rozdział  1

Przepisy ogólne. Określenia

§  172.

1. Sygnalizacja w metrze jest systemem przekazywania pracownikom metra jednoznacznych informacji i komunikatów, które służą zapewnieniu bezpieczeństwa oraz sprawnej organizacji ruchu pociągów i pracy manewrowej.

2. Sygnalizacja w metrze zawiera zbiór komunikatów oraz sygnałów, wskazań sygnalizatora kabinowego i wskaźników. Sygnały, wskazania sygnalizatora kabinowego i wskaźniki stanowią formę przekazywania tych komunikatów. Każdemu sygnałowi i każdemu wskaźnikowi przypisany jest jeden komunikat.

3. Sygnał i wskazanie sygnalizatora kabinowego jest to znak lub zespół znaków umownych, za pomocą których podaje się nakaz do wykonania maszyniście pojazdu określonych czynności, związanych z ruchem pociągów, manewrami lub bezpieczeństwem pracowników i osób znajdujących się w zasięgu linii metra.

4. Wskaźnik jest to znak umowny, za pomocą którego podaje się nakazy i polecenia oraz informacje nie objęte sygnałami i wskazaniami sygnalizatora kabinowego, związane z ruchem pociągów i manewrami lub bezpieczeństwem pracowników i osób znajdujących się w zasięgu linii metra.

5. Jeżeli forma odebranego sygnału lub wskazania sygnalizatora kabinowego nie odpowiada ściśle ustalonej formie, to taki sygnał lub wskazanie jest sygnałem wątpliwym. Każdy sygnał wątpliwy należy rozumieć w znaczeniu, które bardziej zapewnia bezpieczeństwo.

6. W razie odebrania dwóch lub więcej sygnałów należy zastosować się do tego sygnału, który bezpieczeństwo zapewnia w stopniu najwyższym.

7. Każdy pracownik metra zobowiązany jest znać i umieć stosować sygnały alarmowe oraz ręczny sygnał zatrzymania pociągu lub manewrującego składu.

8. Wzory sygnałów i wskaźników stosowanych na liniach metra określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

Rozdział  2

Sygnały

§ 173. W systemie sygnalizacji w metrze stosuje się sygnały słuchowe i wzrokowe. Rozróżnia się następujące grupy sygnałów:

1) sygnały na semaforach,

2) sygnały na tarczach zaporowych,

3) sygnały zamknięcia toru,

4) sygnały na tarczach manewrowych,

5) sygnały na taborze,

6) sygnały na sygnalizatorze kabinowym,

7) sygnały nadawane przez sygnalistę,

8) sygnały alarmowe.

Rozdział  3

Semafory i tarcze zaporowe

§  174.

1. Semafor wykonany jest w postaci komory sygnałowej, w której umieszczone są jedna nad drugą latarnie sygnałowe z kolorowymi filtrami świetlnymi. W dolnej części komory sygnałowej semafora lub nad komorą sygnałową umieszczona jest tabliczka opisowa, która zawiera oznaczenie semafora.

2. W semaforach stosuje się światła koloru czerwonego, pomarańczowego, zielonego i białego.

3. Na terenie otwartym, poza tunelami i stacjami metra, stosuje się semafory i tarcze zaporowe o konstrukcji używanej w PKP, składające się z komory sygnałowej umieszczonej na słupie lub zawieszonej na specjalnej konstrukcji (np. na kładce dla pieszych). Komory sygnałowe wyposażone są w tarczę tłową koloru czarnego.

4. Na szlakach i stacjach linii metra stosowane są semafory specjalnej konstrukcji, o zmniejszonych gabarytach, bez tarcz tłowych, mocowane do ścian lub sufitu tunelu, z zastosowaniem dwóch świateł czerwonych świecących jednocześnie, przy czym światło górne jest światłem zasadniczym, światło dolne zaś - rezerwowym.

5. Semafory umieszcza się po prawej stronie toru, do którego się odnoszą, patrząc w kierunku jazdy pociągu, z tym że dopuszcza się umieszczanie semaforów nad osią toru, do którego się odnoszą. W szczególnych przypadkach, gdy semafor został umieszczony po lewej stronie toru, to po stronie prawej, w miejscu, gdzie powinien być on umieszczony, należy ustawić wskaźnik W 15.

6. Oznaczenie semaforów na szlakach i stacjach linii metra składa się z części literowej i cyfrowej. Część literowa może składać się z jednej lub dwóch liter, część cyfrowa zaś - z jednej lub dwóch cyfr. Oznaczenie semafora samoczynnego może być uzupełnione górnym indeksem w postaci małej litery "s".

7. Na stacji techniczno-postojowej semafory oznacza się pojedynczymi wielkimi literami lub wielką literą i numerem toru, do którego odnosi się semafor. Jeżeli semafor jest przystosowany do wyświetlania sygnału Ms 2 "Jazda manewrowa dozwolona", to na tabliczce opisowej, pod nazwą semafora umieszczona jest mała litera "m". Stosowane są również tarcze zaporowe przystosowane do wyświetlania sygnału Ms 2, których oznaczenie składa się z liter "Tz" i części cyfrowej.

8. Sygnał na semaforze, zezwalający na jazdę pociągu, oznacza zakaz manewrowania po drodze przebiegu tego pociągu.

9. Semafory i tarcze zaporowe nie oddane do użytku lub unieważnione oznacza się przez umieszczenie białego ukośnego krzyża na komorze sygnałowej.

§ 175. Na semaforach i tarczach zaporowych stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał S 1 "Stój":

jedno lub dwa światła czerwone:

(rys. 1),

a) maszynistę obowiązuje zakaz jazdy poza semafor wskazujący sygnał S 1 "Stój",

b) manewrujący tabor może przejechać poza semafor wskazujący sygnał S 1 "Stój",

jeżeli pozwolenie na minięcie sygnału S 1 "Stój" zostanie przekazane przez pracownika obsługującego ten semafor za pomocą sygnału Rm 1 "Do mnie" lub Rm 2 "Ode mnie" albo przez radiotelefon,

2) sygnał S 2 "Wolna droga":

jedno światło zielone

(rys. 2),

a) sygnał S 2 "Wolna droga" zezwala na jazdę pociągu z największą dozwoloną prędkością,

b) następny semafor wskazuje sygnał S 1 "Stój" lub sygnał zezwalający na jazdę,

3) sygnał S 3 "Wolna droga z ograniczeniem prędkości do 40 km/h":

jedno światło pomarańczowe

(rys. 3),

a) sygnał S 3 "Wolna droga z ograniczeniem prędkości do 40 km/h" zezwala na jazdę pociągu z prędkością nie większą niż 40 km/h,

b) następny semafor może być nieoświetlony (ciemny),

4) sygnał SN "Wolna droga przy czynnych urządzeniach aop":

semafor nieoświetlony (ciemny)

(rys. 4),

a) sygnał SN "Wolna droga przy czynnych urządzeniach aop" zezwala na jazdę przy czynnych urządzeniach aop, zgodnie ze wskazaniami sygnalizatora kabinowego,

b) w przypadku nieczynnych urządzeń aop lub jazdy po odcinku nie wyposażonym w urządzenia aop, sygnał SN jest równoważny z sygnałem S1 "Stój",

5) sygnał Sz "Sygnał zastępczy":

białe światło migające

(rys. 5),

a) sygnał zastępczy zezwala na przejechanie obok semafora lub tarczy zaporowej wskazujących sygnał S 1 "Stój", sygnał wątpliwy lub nieoświetlony (ciemny),

b) maszynista pociągu jadącego na sygnał zastępczy zobowiązany jest do zachowania ostrożności i prowadzenia pociągu z taką prędkością, aby możliwe było zatrzymanie tego pociągu przed zauważoną przeszkodą,

c) zachowanie ostrożności obowiązuje do miejsca, w którym znajduje się następny semafor lub tarcza zaporowa, wskazujące sygnał zezwalający na jazdę lub do miejsca, w którym zostanie włączony system aop, co pozwoli kontynuować jazdę według wskazań sygnalizatora kabinowego,

6) sygnał Ms 2 "Jazda manewrowa dozwolona":

jedno światło białe

(rys. 6),

a) sygnał Ms 2 "Jazda manewrowa dozwolona" zezwala na przejechanie składem manewrującym poza semafor lub tarczę zaporową,

b) sygnał Ms 2 mogą wskazywać semafory oznaczone dodatkowo literą "m", umieszczoną na tabliczce opisowej pod nazwą semafora, lub tarcze zaporowe.

Rozdział  4

Sygnały zamknięcia toru

§  176.

1. Sygnały zamknięcia toru są stosowane do osygnalizowania miejsca, w którym znajduje się przeszkoda uniemożliwiająca jazdę taboru. Przeszkodę może stanowić uszkodzenie toru, unieruchomiony tabor, miejsce wykonywanych robót, zamknięty odcinek toru, kozioł oporowy, nałożona na tor wykolejnica, granica jazd taboru wynikająca z organizacji ruchu, zamknięte drzwi elektrowozowni itp.

2. Sygnały zamknięcia toru mogą być stałe i doraźne. Doraźne sygnały zamknięcia toru, w postaci tarcz D 1 "Stój", stosuje się do osygnalizowania czasowych przeszkód w torze i miejsc prowadzenia robót.

§ 177. Stosuje się następujące sygnały zamknięcia toru:

1) sygnał D 1 "Stój - tarcza zatrzymania":

prostokątna czerwona tarcza z białym obramowaniem, w warunkach ograniczonej widoczności zaś czerwone światło

(rys. 7),

a) sygnał D 1 "Stój" nakazuje zatrzymanie taboru przed miejscem ustawienia tarczy zatrzymania,

b) tarczę zatrzymania ustawia się w odległości co najmniej 50 m, na spadkach zaś przekraczających 3‰ co najmniej 75 m od przeszkody, z prawej strony toru,

c) na stacjach i w tunelu tarczę zatrzymania ustawia się w osi toru,

d) w celu osygnalizowania przeszkód w postaci zamkniętych bram ogrodzeniowych, drzwi elektrowozowni itp., tarczę zatrzymania można umieszczać na konstrukcji drzwi,

2) sygnał D O "Za tarczą ostrzegawczą znajduje się tarcza zatrzymania":

okrągła pomarańczowa tarcza z czarnym pierścieniem i białym obramowaniem, w warunkach ograniczonej widoczności zaś pomarańczowe światło:

(rys. 8),

a) tarcza ostrzegawcza informuje, że pociąg zbliża się do tarczy zatrzymania - sygnału D 1 "Stój",

b) tarczę ostrzegawczą ustawia się z prawej strony toru w odległości drogi hamowania, powiększonej o 200 m od miejsca, w którym znajduje się tarcza zatrzymania sygnału D 1 "Stój",

c) na stacjach nie ustawia się tarczy ostrzegawczej,

3) sygnał Z 1 "Stój - koniec toru":

czarna pozioma linia na tle białej okrągłej tarczy, w warunkach ograniczonej widoczności białe tło tarczy podświetlone

(rys. 9),

a) sygnał Z 1 "Stój" nakazuje zatrzymanie taboru przed miejscem jego ustawienia,

b) sygnał Z 1 "Stój" stosowany jest wyłącznie na terenie otwartym, poza tunelem i stacjami metra,

c) sygnał Z 1 "Stój" ustawia się z prawej strony toru przed kozłem oporowym, w miejscu, gdzie rozpoczyna się odcinek zasypany piaskiem, a przy rampach na wysokości belki zderzakowej,

4) sygnał Z 1a "Stój - tor zamknięty":

jedno lub dwa światła czerwone

(rys. 10),

a) sygnał Z 1a "Stój" wyznacza granicę jazd i nakazuje zatrzymanie taboru przed miejscem jego ustawienia, jest równoznaczny z sygnałem S 1 "Stój",

b) sygnał Z 1a "Stój" w tunelu i na stacjach metra ustawia się na końcu toru lub przy torze szlakowym, na końcu drogi przebiegu o przeciwnym kierunku względem kierunku zasadniczego,

c) na terenie stacji techniczno-postojowej sygnałami Z 1a oznacza się końce toru prób,

d) konstrukcja sygnału Z 1a jest taka sama, jak konstrukcja semaforów,

e) sygnał Z 1a może być nadawany przez wskaźnik zamknięcia toru wykonany w postaci tablicy z materiałów odblaskowych,

5) sygnał Z 1wk "Stój - wykolejnica na torze"

czarna pozioma linia na tle białej okrągłej tarczy, w warunkach ograniczonej widoczności białe tło podświetlone

(rys. 11),

sygnał Z 1wk "Stój - wykolejnica na torze" oznacza, że jazda i manewry po torze, na którym znajduje się wykolejnica, są dozwolone tylko do wykolejnicy,

6) sygnał Z 2wk "Wykolejnica zdjęta z toru"

czarna pionowa linia na tle białej okrągłej tarczy, w warunkach ograniczonej widoczności białe tło podświetlone

(rys. 12),

sygnał Z 2wk "Wykolejnica zdjęta z toru" oznacza, że jazda i manewry po torze, na którym znajduje się wykolejnica, są dozwolone.

Rozdział  5

Tarcze manewrowe

§  178.

1. Tarcze manewrowe stosuje się na terenie otwartym.

2. Tarcze manewrowe służą do przekazywania sygnałów dla jazd manewrowych, przy czym sygnały na tarczach manewrowych są ważne tylko dla manewrów.

3. W tarczach manewrowych stosuje się światła koloru niebieskiego i białego.

4. Stosowane są tarcze manewrowe wysokie, tzn. osadzone na słupie, o konstrukcji takiej samej jak konstrukcja semafora, oraz tarcze manewrowe niskie, bez słupa i tarcz tłowych, w postaci komory sygnałowej umieszczonej na podstawie.

5. Tarcze manewrowe ustawia się z prawej strony toru.

6. Oznaczenie tarczy manewrowej składa się z liter "Tm" i kolejnego numeru tarczy.

7. Tarcze manewrowe nie oddane do użytku lub unieważnione oznacza się przez umieszczenie białego ukośnego krzyża na komorze sygnałowej.

§ 179. Na tarczach manewrowych stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Ms 1 "Jazda manewrowa zabroniona":

jedno światło niebieskie

(rys. 13),

1) sygnał Ms 1 "Jazda manewrowa zabroniona" oznacza zakaz jazdy poza tarczę manewrową wskazującą ten sygnał,

2) manewrujący tabor może przejechać poza tarczę manewrową wskazującą sygnał Ms 1 "Jazda manewrowa zabroniona", jeżeli pozwolenie na minięcie sygnału Ms 1 "Jazda manewrowa zabroniona" zostanie przekazane przez pracownika obsługującego tę tarczę za pomocą sygnału Rm 1 "Do mnie" lub Rm 2 "Ode mnie" albo przez radiotelefon,

2) sygnał Ms 2 "Jazda manewrowa dozwolona"

jedno światło białe

(rys. 14),

sygnał Ms 2 "Jazda manewrowa dozwolona" zezwala na jazdę poza tarczę manewrową wskazującą ten sygnał.

Rozdział  6

Sygnały na taborze

§  180.

1. Sygnały na taborze metra stanowią grupę sygnałów wzrokowych, pozwalających identyfikować pociąg, pociąg roboczy i pojazd pomocniczy, lokomotywę manewrową.

2. Sygnały na taborze pozwalają rozróżnić czoło pociągu i koniec pociągu.

3. Sygnały na taborze tworzone są przez światła białe i czerwone, w które wyposażony jest tabor. Jeżeli konstrukcja taboru nie przewiduje stosowania świateł niezbędnych do prawidłowego osygnalizowania, należy stosować dodatkowe latarnie lub w warunkach dobrej widoczności tarcze sygnalizacyjne.

§ 181. Na taborze metra stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał P 1 "Oznaczenie czoła pociągu"

dwa lub trzy białe światła na przodzie pociągu, w warunkach dobrej widoczności nie stosuje się żadnego szczególnego znaku

(rys. 15),

2) sygnał P 2 "Oznaczenie końca pociągu":

dwa światła czerwone na ostatnim wagonie lub na tylnej ścianie lokomotywy jadącej luzem albo dwie tarcze sygnału końca pociągu, umieszczone na ostatnim wagonie lub na tylnej ścianie lokomotywy jadącej luzem.

(rys. 16),

a) sygnał P 2 oznacza koniec:

- pociągu pasażerskiego,

- jednego lub więcej pojazdów trakcyjnych,

- pojazdu trakcyjnego i wagonów,

b) w warunkach dobrej widoczności dopuszcza się stosowanie, zamiast świateł, dwóch tarcz prostokątnych podzielonych przekątnymi na cztery trójkąty, z których górny i dolny jest koloru czerwonego, dwa boczne zaś są koloru białego,

3) sygnał P 3 "Oznaczenie czoła pociągu roboczego i pojazdu pomocniczego"

dwa światła, z których prawe w kierunku jazdy jest światłem czerwonym, lewe zaś białym

(rys. 17),

4) sygnał Tb 1 "Oznaczenie lokomotywy manewrowej"

z przodu i z tyłu lokomotywy jedno białe światło po stronie stanowiska maszynisty; w warunkach dobrej widoczności nie stosuje się żadnego szczególnego znaku

(rys. 18).

Rozdział  7

Sygnały nadawane przez sygnalistę

§  182.

1. Grupę sygnałów nadawanych przez sygnalistę stanowią sygnały wzrokowe i słuchowe, nadawane przez człowieka za pomocą przyborów sygnalizacyjnych.

2. Przyborami sygnalizacyjnymi mogą być latarki, chorągiewki, trąbki sygnalizacyjne, gwizdki, jak również sygnał dźwiękowy pojazdu trakcyjnego.

3. W przypadkach awaryjnych przyborem sygnalizacyjnym może być dowolne źródło dźwięku lub łatwo zauważalny przedmiot, za pomocą którego można nadać jednoznaczny sygnał ostrzegający o niebezpieczeństwie.

4. Przez sygnalistę należy rozumieć nadawcę sygnałów wzrokowych lub słuchowych, wykonującego następujące czynności służbowe:

1) prowadzenie manewrów,

2) przeprowadzanie próby hamulców,

3) nadzorowanie robót prowadzonych w obrębie torowisk,

4) prowadzenie pojazdu trakcyjnego.

5. Nadawcą sygnałów ostrzegających o niebezpieczeństwie może być dowolna osoba, która spostrzegła niebezpieczeństwo.

§ 183. Stosuje się następujące sygnały zatrzymania taboru:

1) sygnał D 2 "Stój" - wzrokowy (dawany ręcznie):

zataczanie okręgów dostępnym przyborem sygnalizacyjnym

(rys. 19),

a) sygnał D 2 "Stój" podaje się w przypadku nagłej konieczności zatrzymania pociągu lub jadącego taboru wobec zagrożenia bezpieczeństwa ruchu,

b) przyborem sygnalizacyjnym służącym do nadawania sygnału D 2 "Stój", w zależności od warunków stosowania, może być chorągiewka, dobrze widoczny przedmiot, latarka lub dowolne źródło światła; sygnał można nadawać także ręką, nie wyposażoną w żaden przybór sygnalizacyjny,

2) sygnał D 3 "Stój" - słuchowy:

trzy krótkie, szybko następujące po sobie tony, kilkakrotnie powtórzone

(rys. 20),

a) sygnał D 3 "Stój" podaje się w przypadku nagłej konieczności zatrzymania pociągu lub jadącego taboru, wobec zagrożenia bezpieczeństwa ruchu,

b) źródłem dźwięku może być trąbka sygnalizacyjna, gwizdek lub sygnał dźwiękowy pojazdu.

§ 184. Przy manewrach stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Rm 1 "Do mnie"

dwa długie tony

(rys. 21),

i jednocześnie chorągiewka sygnałowa koloru żółtego lub ręka, a w warunkach ograniczonej widoczności - latarka z białym światłem, poruszane poziomo

(rys. 22),

sygnał Rm1 "Do mnie" oznacza, że należy jechać do dającego sygnał,

2) sygnał Rm 2 "Ode mnie"

jeden długi ton

(rys. 23),

i jednocześnie chorągiewka sygnałowa koloru żółtego lub ręka, a w warunkach ograniczonej widoczności - latarka z białym światłem, poruszane pionowo

(rys. 24),

sygnał Rm 2 "Ode mnie" oznacza, że należy jechać w kierunku od dającego sygnał,

3) sygnał Rm 3 "Zwolnić"

kilka przeciągłych tonów

(rys. 25),

i jednocześnie chorągiewka sygnałowa lub ręka, a w warunkach ograniczonej widoczności latarka z białym światłem poruszana po łuku powoli do góry i do dołu

(rys. 26),

sygnał Rm 3 "Zwolnić" oznacza, że należy zmniejszyć prędkość jazdy taboru manewrującego,

4) sygnał Rm 4 "Stój"

trzy krótkie, szybko następujące po sobie tony, kilkakrotnie powtórzone

(rys. 27),

i jednocześnie zataczanie okręgów chorągiewką sygnałową koloru żółtego lub ręką, a w warunkach ograniczonej widoczności latarką z białym światłem:

(rys. 28),

a) sygnał Rm 4 "Stój" oznacza, że należy niezwłocznie zatrzymać manewrujący tabor,

b) obowiązek zastosowania się do sygnału Rm 4 "Stój" ma miejsce również wtedy, gdy odebrano tylko sygnał słuchowy lub tylko sygnał wzrokowy

5) sygnał Rm 6 "Docisnąć"

dwa krótkie tony

(rys. 29),

i jednocześnie kilkakrotne zbliżenie do siebie wyciągniętych poziomo przed siebie rąk, a w warunkach ograniczonej widoczności przerywane białe światło latarki

(rys. 30),

sygnał Rm 6 "Docisnąć" oznacza, że należy docisnąć manewrujący tabor w celu sprzęgnięcia lub rozprzęgnięcia.

§ 185. Stosuje się następujący sygnał ostrzegawczy:

sygnał Rp 1 "Baczność":

jeden długi ton

(rys. 31),

sygnał Rp 1 "Baczność" podawany jest przez maszynistę za pomocą sygnału dźwiękowego pojazdu trakcyjnego w następujących przypadkach:

a) na terenie otwartym po zatrzymaniu pociągu przed semaforem wjazdowym wskazującym sygnał "Stój" lub sygnał wątpliwy,

b) przed odjazdem pociągu pasażerskiego zatrzymanego między stacjami,

c) przed wskaźnikami W 6a i W 7,

d) przed ruszeniem taboru w elektrowozowni lub hali,

e) w celu ostrzeżenia osób znajdujących się na torach lub zbyt blisko torów,

f) w innych przypadkach gdy zachodzi potrzeba zwrócenia uwagi osób na szlaku lub na stacji.

§ 186. Przy próbie hamulców stosuje się następujące sygnały:

1) sygnał Rh 1 "Zahamować"

wyciągnięte ręce, składane nad głową z zakreśleniem półkola, a w warunkach ograniczonej widoczności latarka z białym światłem, poruszana od dołu łukiem do góry i następnie opuszczana pionowo w dół

(rys. 32),

sygnał Rh 1 "Zahamować" podaje się do maszynisty przy próbie hamulców zespolonych,

2) sygnał Rh 2 "Odhamować"

wyciągnięta ręka, a w przypadku ograniczonej widoczności latarka z białym światłem poruszana po łuku nad głową sygnalisty

(rys. 33),

sygnał Rh 2 "Odhamować" podaje się do maszynisty przy próbie hamulców zespolonych,

3) sygnał Rh 3 "Hamulce w porządku"

ręka, a w warunkach ograniczonej widoczności latarka z białym światłem trzymana pionowo nad głową

(rys. 34),

sygnał Rh 3 podaje się do maszynisty przy próbie hamulców zespolonych.

Rozdział  8

Sygnały alarmowe

§  187.

1. Sygnały alarmowe słuchowe i wzrokowe podaje się w celu powiadomienia osób, przebywających na terenie stacji, tunelu czy innego obiektu, o zagrażającym niebezpieczeństwie.

2. Stosuje się następujące sygnały alarmowe ogólne i pożarowe:

1) sygnał A 1 "Alarm":

jeden długi i trzy krótkie tony powtarzane kilkakrotnie

(rys. 35),

i jednocześnie dwa białe światła migające na czole pojazdu trakcyjnego:

(rys. 36),

a) sygnał słuchowy A 1 "Alarm" nadawany może być przez urządzenia taborowe, syreny warsztatowe i inne przybory sygnalizacyjne,

b) sygnał A 1 "Alarm" podawany jest w celu:

- powiadomienia pracowników o grożącym niebezpieczeństwie,

- ostrzeżenia o nieosygnalizowanej przeszkodzie na torze lub innym zagrożeniu bezpieczeństwa ruchu,

c) nadawania sygnałów alarmowych należy zaprzestać po ustąpieniu niebezpieczeństwa lub podjęciu akcji ratunkowej,

2) sygnał A 2 "Pożar":

jeden długi i dwa krótkie tony powtarzane kilkakrotnie:

(rys. 37),

a) sygnał A 2 "Pożar" podaje się po zauważeniu pożaru, dostępnymi przyborami sygnalizacyjnymi (syreny, trąbki, gwizdki, sygnały dźwiękowe pojazdów trakcyjnych),

b) niezależnie od podawania sygnałów alarmowych należy niezwłocznie powiadomić straż pożarną o zaistniałym pożarze.

§ 188. Stosuje się następujące sygnały o zagrożeniach:

1) "Alarm o klęskach żywiołowych i zagrożeniu środowiska":

a) ogłaszanie alarmu:

- za pomocą syren - dźwięk ciągły trwający 3 minuty,

- przez urządzenia nagłaśniające - trzykrotna zapowiedź informująca o zagrożeniu i sposobie postępowania,

b) odwołanie alarmu:

– za pomocą syren - dźwięk ciągły trwający 3 minuty,

– przez urządzenia nagłaśniające - trzykrotna zapowiedź: "Uwaga! Uwaga! Odwołuję alarm o klęskach .......... dla ..........",

2) "Alarm powietrzny":

a) ogłaszanie alarmu:

– za pomocą syren - dźwięk modulowany trwający 3 minuty,

– przez urządzenia nagłaśniające - trzykrotna zapowiedź: "Uwaga! Uwaga! Ogłaszam alarm powietrzny dla ........",

b) odwołanie alarmu:

– za pomocą syren - dźwięk ciągły trwający 3 minuty,

– przez urządzenia nagłaśniające - : "Uwaga! Uwaga! Odwołuję alarm powietrzny dla ........",

3) "Alarm o skażeniach":

a) ogłaszanie alarmu:

– za pomocą syren - dźwięki trwające 10 sekund powtarzane co 3 minuty; czas trwania przerwy między dźwiękami powinien wynosić 25 - 30 sekund,

– przez urządzenia nagłaśniające - trzykrotna zapowiedź: "Uwaga! Uwaga! Ogłaszam alarm o skażeniach (podać rodzaj skażenia) dla .........",

b) odwołanie alarmu:

– za pomocą syren - dźwięk ciągły trwający 3 minuty,

– przez urządzenia nagłaśniające - : "Uwaga! Uwaga! Odwołuję alarm o skażeniach (rodzaj skażenia) dla .........",

4) "Uprzedzenie o zagrożeniu skażeniami":

a) ogłoszenie alarmu:

– przez urządzenia nagłaśniające - trzykrotna zapowiedź: "Uwaga!, Uwaga!, Osoby znajdujące się na terenie .......... około godz. .... min. ..... może nastąpić skażenie .......... (podać rodzaj skażenia) z kierunku ......... (podać kierunek)",

b) odwołanie alarmu:

– przez urządzenia nagłaśniające - trzykrotna zapowiedź: "Uwaga! Uwaga! Odwołuję uprzedzenie o zagrożeniu skażeniami .......... ( rodzaj skażenia) dla .........",

5) "Uprzedzenia o zagrożeniu zakażeniami"

Formę i treść komunikatu przekazywaną przez urządzenia nagłaśniające ustalają organy Inspekcji Sanitarnej oraz administracji rządowej i samorządowej.

Rozdział  9

Sygnalizator kabinowy

§  189.

1. Wskazania sygnalizatora kabinowego związane są z ruchem pociągów na linii metra wyposażonej w system automatycznego ograniczania prędkości - aop.

2. W pociągu metra rolę sygnalizatora kabinowego pełni wyświetlacz prędkości kontrolowanej V_K umieszczony na pulpicie maszynisty urządzeń aop. Komunikaty systemu aop przekazywane są również za pomocą umieszczonych na tym pulpicie lampek kontrolnych, cyfrowych wyświetlaczy prędkości i wyświetlacza sytuacji ruchowej.

3. Jazda pod nadzorem systemu aop jest możliwa tylko w stanie gotowości urządzeń pokładowych. Jest to sygnalizowane świeceniem lampki kontrolnej GOTOWOŚĆ światłem zielonym ciągłym.

4. Komunikaty systemu aop zezwalające na jazdę ważne są wyłącznie w stanie poprawnego współdziałania urządzeń pokładowych z urządzeniami stacjonarnymi, co jest sygnalizowane świeceniem lampki kontrolnej TRANSMISJA światłem zielonym ciągłym.

5. Wyświetlacz prędkości kontrolowanej V_K wyświetla cyframi koloru czerwonego wartość maksymalną prędkości dopuszczalnej, z jaką pociąg może jechać po danym odstępie. Wyświetlacz prędkości kontrolowanej przekazuje następujące stopnie prędkości: 0, 20, 35, 58, 76 i 85 km/h.

6. Przycisk P20 (niestabilny) lub pedał czuwaka umożliwia jazdę pociągu w stanie gotowości urządzeń pokładowych aop w przypadku braku transmisji sygnałów aop z urządzeń stacjonarnych do pociągu lub podczas transmisji sygnału "Stój" (V_K = 0 km/h). Użycie przycisku P20 lub pedału czuwaka umożliwia jazdę pociągu z prędkością nie większą niż 20 km/h.

7. Wyświetlacz sytuacji ruchowej za pomocą 12 pól świetlnych ułożonych w jednej linii przekazuje informacje o bieżącej sytuacji ruchowej na odcinku do najbliższej stacji

(rys. 38).

8. Szczegółowy opis oraz zasada działania i obsługi pulpitu maszynisty urządzeń aop są określone w odrębnej instrukcji.

§ 190. W pociągach metra stosuje się następujące wskazania sygnalizatora kabinowego:

1) sygnał Sk O Nakaz zatrzymania (sygnał "Stój")

wyświetlacz prędkości kontrolowanej wyświetla liczbę 0

(rys. 39),

maszynista jest zobowiązany bezzwłocznie zatrzymać pociąg,

2) sygnał Sk Z "Jazda z prędkością nie przekraczającą V_K km/h"

wyświetlacz prędkości kontrolowanej wyświetla liczbę V_K równą 85, 76, 58, 35 lub 20

(rys. 40),

3) sygnał Sk P20 "Jazda z zachowaniem ostrożności, z prędkością nieprzekraczającą 20 km/h":

a) przycisk P20 wciśnięty i podświetlony światłem czerwonym lub

b) pedał czuwaka naciśnięty i przycisk P20 podświetlony światłem czerwonym

(rys. 41).

Maszynista jest zobowiązany prowadzić pociąg z zachowaniem ostrożności i tak regulować prędkość jazdy, aby mógł zatrzymać pociąg w razie dostrzeżenia przeszkody.

Rozdział  10

Rodzaje wskaźników

§ 191. W nazwach wskaźników stosuje się następujące symbole:

1) symbol Wm - dla oznaczenia wskaźników stosowanych tylko w metrze,

2) symbole W, We i Wz - dla oznaczenia wskaźników zbliżonych formą i znaczeniem do analogicznych wskaźników, stosowanych na PKP,

3) symbol Wd - dla oznaczenia wskaźników kilometrażu linii metra.

§ 192. Stosuje się następujące wskaźniki ogólnoeksploatacyjne:

1) wskaźnik Wm 4 "Miejsce zatrzymania czoła pociągu"

pozioma belka, biała z czterema ukośnymi pasami, umieszczona pomiędzy tokami szyn toru, do którego wskaźnik się odnosi:

(rys. 42),

a) wskaźnik Wm 4 służy do oznaczenia miejsca, do którego ma dojechać czoło pociągu zatrzymującego się przy peronie,

b) wskaźnik Wm 4 stosuje się na stacjach w tunelu metra,

2) wskaźnik Wm 8 "Za wskaźnikiem w odległości drogi hamowania znajduje się sygnalizator przytorowy":

prostokątna pomarańczowa tablica otoczona czarną i białą obwódką (wskaźnik nieoświetlany wykonany z materiałów odblaskowych)

(rys. 43),

a) wskaźnik Wm 8 ustawia się w tunelu metra w odległości drogi hamowania z prędkości dopuszczalnej przed sygnalizatorem przytorowym, który nie jest widoczny z przepisowej odległości,

b) wskaźnik Wm 8 zobowiązuje maszynistę pociągu do rozpoczęcia hamowania i prowadzenia pociągu w taki sposób, aby zatrzymać pociąg przed najbliższym sygnalizatorem przytorowym, znajdującym się za wskaźnikiem; od miejsca, w którym wskazania sygnalizatora przytorowego są widoczne, maszynista powinien regulować prędkość pociągu według wskazań tego sygnalizatora,

c) wskaźnik Wm 8 nie dotyczy pociągów, których jazda odbywa się na podstawie wskazań urządzeń aop,

3) wskaźnik Wm 16 "Rozpocząć hamowanie przed peronem"

tablica prostokątna, biała z czarną literą "H":

(rys. 44),

a) wskaźnik Wm16 określa miejsce, od którego należy rozpocząć hamowanie pociągu zatrzymującego się przy peronie,

b) wskaźnik Wm 16 umieszcza się w odległości drogi hamowania od miejsca zatrzymania czoła pociągu przy peronie,

c) wskaźnik Wm 16 może być umieszczony na ścianie tunelu lub między tokami szyn,

4) wskaźnik Wm 17 "Miejsce u zbiegu torów, poza którym tabor znajduje się w skrajni taboru obu zbiegających się torów":

biało-czerwona belka ułożona pomiędzy wewnętrznymi szynami w miejscu zbiegających się torów:

(rys. 45),

a) wskaźnik Wm 17 wyznacza miejsce przy dwu zbiegających się torach, do którego wolno jeden z nich zająć taborem, tak aby zachować możliwość przejazdu taboru po drugim torze,

b) wskaźników Wm 17 nie stosuje się w terenie otwartym,

5) wskaźnik Wm 30 "Wjazd do strefy oddziaływania stacjonarnych urządzeń systemu aop"

biała prostokątna tablica z czerwonym obramowaniem i czerwonym napisem "AOP"

(rys. 46),

wskaźnik Wm 30 oznacza miejsce, od którego ruch pociągów może odbywać się pod kontrolą systemu automatycznego ograniczania prędkości, według wskazań sygnalizatora kabinowego,

6) wskaźnik Wm 31 "Zakaz wjazdu taboru PKP"

prostokątna biała tablica z czerwonym obramowaniem i napisem "WJAZD TABORU PKP WZBRONIONY"

(rys. 47),

wskaźnik Wm 31 oznacza, że w miejscu jego ustawienia rozpoczyna się tor metra, po którym jeździć może tylko tabor metra,

7) wskaźnik Wm 32 "Strzałka wskaźnikowa"

czarna kwadratowa tablica z białym trójkątem, skierowanym w lewo lub w prawo

(rys. 48),

strzałkami wskaźnikowymi Wm 32 uzupełnia się wskaźniki, umieszczone w pobliżu miejsca rozgałęzienia torów, w celu jednoznacznego określenia toru, do którego wskaźnik wyposażony w tę strzałkę wskaźnikową się odnosi; wskaźnik, na którym umieszczono strzałkę wskaźnikową Wm 32 dotyczy toru, na który skierowany jest wierzchołek białego trójkąta tej strzałki,

8) wskaźnik W 5 "Granica przetaczania"

tablica w kształcie półkola zwróconego łukiem w górę, biała z czarnym obramowaniem

(rys. 49),

wskaźnik W 5 stosuje się na stacji, dla oznaczenia miejsca na torze, poza które jazda manewrowa jest niedozwolona bez odrębnego polecenia dyżurnego ruchu,

9) wskaźnik W 6a Podaj sygnał Rp 1 "Baczność"

tablica w kształcie trójkąta równobocznego, skierowanego wierzchołkiem ku górze, biała z czarnym obramowaniem i rysunkiem sylwetki samochodu

(rys. 50),

wskaźnik W 6a ustawia się przed każdym skrzyżowaniem toru z drogą publiczną w miejscu, w którym należy dać sygnał Rp 1 "Baczność" dla ostrzeżenia użytkowników drogi,

10) wskaźnik W 7 Podać sygnał Rp 1 "Baczność"

tablica w kształcie trójkąta równobocznego, skierowanego wierzchołkiem ku górze, biała z czarnym obramowaniem i czarną literą "R"

(rys. 51),

wskaźnik W 7 ustawia się przed miejscem prowadzenia robót na torze w miejscu, w którym należy dać sygnał Rp 1 "Baczność" dla ostrzeżenia pracujących na torze,

11) wskaźnik W 8 "Zmniejszyć prędkość jazdy":

tablica trójkątna, biała z czarnym obramowaniem i czarną cyfrą, wskazującą dopuszczalną prędkość, lub bez tej cyfry

(rys. 52),

a) cyfra umieszczona na wskaźniku W 8 oznacza dozwoloną prędkość wyrażoną w dziesiątkach km/h, wskaźnik W 8 bez cyfry oznacza ograniczenie prędkości do 15 km/h,

b) wskaźnik W 8 ustawia się w odległości drogi hamowania od miejsca, w którym zaczyna się strefa ograniczonej prędkości,

c) na szlaku wskaźnik W 8 ustawia się według następujących zasad:

– na szlaku jednotorowym - po prawej stronie toru dla każdego kierunku jazdy,

– na szlaku o dwu torach - po zewnętrznej stronie torów,

– na szlaku o więcej niż dwu torach - po zewnętrznej stronie torów skrajnych, dla pozostałych torów zaś - po prawej stronie, patrząc w kierunku jazdy,

12) wskaźnik W 9 "Początek lub koniec odcinka, przez który należy przejeżdżać ze zmniejszoną prędkością":

dwustronna, prostokątna biała tablica z czarnym obramowaniem, na jednej stronie tablicy trójkąt skierowany wierzchołkiem w dół, na drugiej stronie tablicy zaś trójkąt skierowany wierzchołkiem w górę

(rys. 53),

a) na wskaźniku W 9 trójkąt skierowany wierzchołkiem w dół oznacza początek odcinka, przez który należy przejeżdżać ze zmniejszoną prędkością, trójkąt zaś skierowany wierzchołkiem w górę oznacza koniec tego odcinka,

b) wskaźnik W 9, wyznaczający początek odcinka, przez który należy przejeżdżać ze zmniejszoną prędkością, ustawia się po tej samej stronie toru, po której należy ustawiać poprzedzający go wskaźnik W 8,

13) wskaźnik W 13 "Podnieść noże i zamknąć skrzydła pługa odśnieżnego"

krata czarno-biała, pojedyncza lub podwójna:

(rys. 54),

a) wskaźnik W 13 ustawia się 50 m przed miejscami (przeszkodami), przez które w czasie odśnieżania należy przejeżdżać z podniesionymi nożami i zamkniętymi skrzydłami pługa odśnieżnego,

b) podwójna krata wskaźnika W 13 oznacza, że za wskaźnikiem znajduje się więcej niż jedna przeszkoda, przy czym przeszkody te są położone w odległości nie większej niż 150 m jedna od drugiej i nie są oznakowane indywidualnie wskaźnikami W 13,

14) wskaźnik W 15 "Semafor znajduje się po lewej stronie toru"

kwadratowa tablica, biała z czarnym trójkątem o wierzchołku zwróconym w lewo, w kierunku semafora

(rys. 55),

wskaźnik W 15 oznacza, że semafor, który powinien znajdować się w miejscu umieszczenia wskaźnika W 15, znajduje się po lewej stronie toru,

15) wskaźnik W 17 "Miejsce u zbiegu torów, poza którym tabor znajduje się w skrajni taboru obu zbiegających się torów"

słupek biało-czerwony:

(rys. 56),

a) wskaźnik W 17 oznacza miejsce przy zbiegających się torach, do którego wolno jeden z tych torów zająć taborem, tak aby zachować możliwość jazdy taboru po drugim torze,

b) wskaźnik W 17 stosuje się w terenie otwartym,

16) wskaźnik W 23 "Początek odcinka izolowanego"

żółty słupek

(rys. 57),

wskaźnik W 23 umieszcza się obok toru w miejscu, w którym rozpoczyna się odcinek izolowany - zajęcie tego odcinka izolowanego taborem uniemożliwia przestawienie zwrotnicy położonej za wskaźnikiem W 23,

17) wskaźnik W 24 "Wyjazd na tor niewłaściwy"

biała, ukośna linia wyświetlona na czarnym tle prostokątnej latarni:

(rys. 58),

a) wskaźnik W 24 umieszcza się pod komorą sygnałową semafora na STP, sygnalizującego wyjazd na szlak linii metra,

b) wskaźnik W 24 wyświetla się jednocześnie z sygnałem zezwalającym, także z sygnałem zastępczym, w przypadku wyjazdu na tor niewłaściwy,

18) wskaźnik W 27 "Obowiązująca, największa prędkość dozwolona"

czarna kwadratowa tablica, a na niej biała liczba wskazująca największą prędkość dozwoloną:

(rys. 59),

a) liczba na wskaźniku W 27 oznacza największą dozwoloną prędkość, obowiązującą od miejsca ustawienia wskaźnika,

b) wskaźnik W 27 umieszczony na słupie semafora wjazdowego określa największą prędkość dozwoloną w obrębie całej stacji,

c) wskaźnik W 27 ustawia się na szlaku, w miejscu zmiany największej prędkości dozwolonej, według następujących zasad:

– na szlaku jednotorowym - po prawej stronie toru, patrząc w kierunku wzrostu kilometrażu,

– na szlaku o dwu torach - po zewnętrznej stronie torów,

– na szlaku o więcej niż dwu torach - po zewnętrznej stronie torów skrajnych, dla pozostałych torów zaś po prawej stronie, patrząc w kierunku jazdy,

19) wskaźnik We 4 "Zakaz jazdy elektrycznych pojazdów trakcyjnych"

kwadratowa tablica, ustawiona pionowo po przekątnej, z białym kwadratem otoczonym obwódkami, kolejno: niebieską, białą, niebieską, czarną i białą

(rys. 60),

wskaźnik We 4 oznacza miejsca, poza które jazda z wykorzystaniem trakcji elektrycznej jest zabroniona,

20) wskaźnik We 8 "Początek odcinka, przez który należy przejeżdżać z wyłączonymi silnikami trakcyjnymi"

kwadratowa niebieska tablica, z obwódkami białą i czarną, ustawiona pionowo po przekątnej, a na niej dwa białe paski pionowe i jeden poziomy

(rys. 61),

wskaźnik We 8 oznacza początek odcinka, który należy przejeżdżać z wyłączonymi silnikami trakcyjnymi,

21) wskaźnik We 9 "Koniec odcinka, przez który należy przejeżdżać z wyłączonymi silnikami trakcyjnymi"

kwadratowa niebieska tablica, z obwódkami białą i czarną, ustawiona pionowo po przekątnej, a na niej dwa białe paski pionowe i jeden poziomy połączone w kształt litery "U"

(rys. 62),

wskaźnik We 9 oznacza miejsce, od którego można jechać z załączonymi silnikami trakcji elektrycznej,

22) wskaźnik We 12 "Miejsce zatrzymania czoła pociągu"

trójkątna biała tablica z czarną obwódką i czarną literą "E":

(rys. 63),

a) wskaźnik We 12 służy do oznaczenia miejsca, do którego ma dojechać czoło pociągu zatrzymującego się przy peronie,

b) wskaźnik We 12 stosuje się w terenie otwartym.

§ 193. Stosuje się następujące wskaźniki zwrotnicowe:

1) wskaźnik Wz 1 "Zwrotnica nastawiona w kierunku prostym"

biały prostokąt na czarnym tle, widoczny zarówno od strony ostrza iglicy, jak i od krzyżownicy

(rys. 64),

2) wskaźnik Wz 2 "Zwrotnica nastawiona w kierunku zbocznym, jazda na ostrze"

biała strzała na czarnym tle, zwrócona ku górze, wskazująca kierunek jazdy po zwrotnicy

(rys. 65),

3) wskaźnik Wz 3 "Zwrotnica nastawiona w kierunku zbocznym, jazda z ostrza"

biała okrągła tarcza na czarnym tle

(rys. 66),

4) wskaźnik Wz 5 "Zwrotnice rozjazdu krzyżowego nastawione dla jazdy w kierunku prostym z lewego toru przed rozjazdem na prawy tor za rozjazdem"

dwie białe strzały na czarnym tle, zwrócone ostrzem ku sobie, w jednej linii wznoszącej się ukośnie w prawo

(rys. 67),

5) wskaźnik Wz 6 "Zwrotnice rozjazdu krzyżowego nastawione dla jazdy w kierunku prostym z prawego toru przed rozjazdem na lewy tor za rozjazdem"

dwie białe strzały na czarnym tle, zwrócone ostrzem ku sobie, w jednej linii, wznoszącej się ukośnie w lewo

(rys. 68),

6) wskaźnik Wz 7 "Zwrotnice rozjazdu krzyżowego nastawione dla jazdy w kierunku zbocznym z lewego toru przed rozjazdem na lewy tor za rozjazdem"

dwie białe strzały na czarnym tle, zwrócone ostrzem ku sobie, tworzące kąt prosty, otwarty w lewo

(rys. 69),

7) wskaźnik Wz 8 "Zwrotnice rozjazdu krzyżowego nastawione dla jazdy w kierunku z prawego toru przed rozjazdem na prawy tor za rozjazdem"

dwie białe strzały na czarnym tle, zwrócone ostrzem ku sobie, tworzące kąt prosty, otwarty w prawo

(rys. 70).

§ 194. Stosuje się następujący wskaźnik kilometrażu:

- Wd 2 "Znak hektometrowy"

biały prostokąt, a na nim czarny napis, składający się z liczby umieszczonej nad pojedynczą cyfrą

(rys. 71).

Wskaźniki Wd 2 umieszcza się co 100 m, przy każdym torze głównym zasadniczym osobno, w celu oznaczenia kilometrażu linii metra z dokładnością do 1 hektometra.