Część 1 - PRZEPISY WSPÓLNE - Rozporządzenie 966/2012 w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2012.298.1

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 2017 r.

CZĘŚĆ  PIERWSZA

PRZEPISY WSPÓLNE

TYTUŁ  I

PRZEDMIOT, ZAKRES I DEFINICJE

Artykuł  1

Przedmiot

1. Niniejsze rozporządzenie ustanawia zasady regulujące uchwalanie i wykonywanie budżetu ogólnego Unii Europejskiej oraz sposób prezentacji i badania sprawozdań finansowych.

2. Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do wykonywania budżetu Agencji Dostaw Euratomu.

Artykuł  2

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia:

a) "Unia" oznacza Unię Europejską, Europejską Wspólnotę Energii Atomowej lub obydwie, w zależności od kontekstu;

b) "instytucja" oznacza Parlament Europejski, Radę Europejską, Radę, Komisję Europejską, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Trybunał Obrachunkowy, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Komitet Regionów, Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, Europejskiego Inspektora Ochrony Danych oraz Europejską Służbę Działań Zewnętrznych ("ESDZ"); Europejskiego Banku Centralnego nie uznaje się za instytucję Unii;

c) "budżet" oznacza instrument, w którym prognozuje się i zatwierdza wszelkie dochody i wydatki uznane za niezbędne dla Unii na każdy rok budżetowy;

d) "akt podstawowy" oznacza akt prawny, który stanowi podstawę prawną dla danego działania oraz dla wykonania odpowiadających mu wydatków zapisanych w budżecie.

Akt podstawowy może przyjąć jedną z następujących form:

(i) wykonując przepisy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ("TFUE") i Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej ("Traktat Euratom") - formę rozporządzenia, dyrektywy lub decyzji w rozumieniu art. 288 TFUE; lub

(ii) wykonując przepisy tytułu V Traktatu o Unii Europejskiej ("TUE") - jedną z form, o których mowa w art. 26 ust. 2, art. 28 ust. 1, art. 29, art. 31 ust. 2, art. 33 i 37 TUE;

Zalecenia i opinie nie stanowią aktów podstawowych.

e) "metoda wykonywania" oznacza jedną z metod wykonywania budżetu opisanych w art. 58, 59 lub 60;

f) "umowa o delegowaniu zadań" oznacza umowę zawartą z podmiotami i osobami, którym powierza się zadania związane z wykonywaniem budżetu, zgodnie z art.58 ust. 1 lit. c), ppkt (i) do (viii);

g) "beneficjent" oznacza osobę fizyczną lub prawną, z którą podpisano umowę o udzielenie dotacji lub którą powiadomiono o decyzji o udzieleniu dotacji;

h) "wykonawca" oznacza osobę fizyczną lub prawną, z którą zawarto umowę o wykonanie zamówienia;

i) "odbiorca" oznacza beneficjenta, wykonawcę lub dowolną osobę fizyczną lub prawną otrzymującą nagrody lub środki z instrumentu finansowego;

j) "nagroda" oznacza wkłady finansowe przyznawane po przeprowadzeniu konkursu;

k) "pożyczka" oznacza umowę zobowiązującą pożyczkodawcę do udostępnienia pożyczkobiorcy uzgodnionej kwoty w uzgodnionym czasie, zgodnie z którą pożyczkobiorca ma obowiązek spłacić tę kwotę w uzgodnionym czasie;

l) "gwarancja" oznacza pisemne zobowiązanie do przyjęcia odpowiedzialności za całość lub część długu lub zobowiązania osoby trzeciej lub pomyślnego wywiązania się przez nią z zobowiązania, w sytuacji powodującej uruchomienie gwarancji, takiej jak niespłacenie pożyczki;

m) "inwestycje kapitałowe" oznaczają wniesienie do przedsiębiorstwa kapitału zainwestowanego pośrednio lub bezpośrednio, w zamian za całkowite lub częściowe udziały w strukturze własności tego przedsiębiorstwa, przy czym inwestor może sprawować pewną kontrolę nad zarządzaniem przedsiębiorstwem oraz może mieć udział w zyskach przedsiębiorstwa;

n) "inwestycje quasi-kapitałowe" oznaczają rodzaj finansowania mieszczący się między finansowaniem kapitałowym a finansowaniem dłużnym, o poziomie ryzyka wyższym niż dług uprzywilejowany, a niższym niż kapitał podstawowy; inwestycje quasi-kapitałowe mogą mieć taką strukturę jak dług, zazwyczaj niezabezpieczony i podporządkowany, a w niektórych przypadkach wymienialny na udziały, lub jak udziały preferencyjne;

o) "instrument oparty na podziale ryzyka" oznacza instrument finansowy umożliwiający podział określonego ryzyka na co najmniej dwa podmioty, w stosownych przypadkach za uzgodnioną opłatą;

p) "instrumenty finansowe" oznaczają unijne środki wsparcia finansowego przekazywane z budżetu na zasadzie komplementarności w celu osiągnięcia określonego celu lub określonych celów polityki Unii. Instrumenty takie mogą przybierać formę inwestycji kapitałowych lub quasikapitałowych, pożyczek lub gwarancji lub innych instrumentów opartych na podziale ryzyka, a w stosownych przypadkach mogą być łączone z dotacjami;

q) "regulamin pracowniczy" oznacza regulamin pracowniczy urzędników Unii Europejskiej i warunki zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej ustanowiony rozporządzeniem Rady (EWG, Euratom, EWWiS) nr 259/68 ⁹ ;

r) "kontrola" oznacza wszelkie środki podjęte w celu uzyskania wystarczającej pewności co do skuteczności, wydajności i oszczędności operacji, wiarygodności sprawozdawczości, ochrony mienia i informacji, zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom oraz ich wykrywania oraz korygowania i monitorowania oraz odpowiedniego zarządzania ryzykiem w zakresie legalności i prawidłowości operacji podstawowych z uwzględnieniem wieloletniego charakteru programów, jak również charakteru płatności. Na kontrole mogą składać się różne weryfikacje, a także wdrażanie wszelkich polityk i procedur prowadzących do osiągnięcia opisanych w pierwszym zdaniu celów;

s) "weryfikacja" oznacza sprawdzenie konkretnego elementu operacji po stronie dochodów lub wydatków.

Artykuł  3

Zgodność prawa wtórnego z niniejszym rozporządzeniem

1. Przepisy dotyczące wykonania dochodów i wydatków budżetowych zawarte w akcie podstawowym są zgodne z zasadami budżetowymi ustanowionymi w części pierwszej tytuł II.

2. Bez uszczerbku dla przepisów ust. 1 w każdym wniosku lub zmianie do wniosku przedkładanych władzy ustawodawczej, a zawierających odstępstwa od przepisów innych niż te zawarte w części pierwszej tytułu II lub aktów delegowanych przyjętych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem wyraźnie wskazuje się te odstępstwa oraz podaje w preambule i w uzasadnieniu konkretne, uzasadniające je powody.

Artykuł  4

Okresy, daty i terminy

Jeżeli nie przewidziano inaczej, do terminów określonych w niniejszym rozporządzeniu zastosowanie ma rozporządzenie Rady (EWG, Euratom) nr 1182/71 z dnia 3 czerwca 1971 r. określające zasady mające zastosowanie do okresów, dat i terminów ¹⁰ .

Artykuł  5

Ochrona danych osobowych

Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla wymogów dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych ¹¹  oraz rozporządzenia (WE) nr 45/2001.

TYTUŁ  II

ZASADY BUDŻETOWE

Artykuł  6

Poszanowanie dla zasad budżetowych

Budżet uchwala się i wykonuje zgodnie z zasadami jedności, rzetelności budżetowej, jednoroczności, równowagi, jednostki rozliczeniowej, uniwersalności, specyfikacji, zasadą należytego zarządzania finansami, która wymaga skutecznej i wydajnej kontroli wewnętrznej, oraz zasadą przejrzystości, jak określono w niniejszym rozporządzeniu.

ROZDZIAŁ  1

Zasady jedności i rzetelności budżetowej

Artykuł  7

Zakres budżetu

1. Budżet obejmuje:

a) dochody i wydatki Unii, łącznie z wydatkami administracyjnymi instytucji przewidzianymi w postanowieniach TUE odnoszących się do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, a także łącznie z wydatkami operacyjnymi poniesionymi przy wykonywaniu tych postanowień, jeżeli są one pokrywane z budżetu;

b) dochody i wydatki Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej.

2. W budżecie zapisuje się gwarancje na prowadzone przez Unię operacje udzielania i zaciągania pożyczek, w tym operacje Europejskiego Mechanizmu Stabilizacji Finansowej oraz instrumentu wsparcia bilansu płatniczego, zgodnie z art. 49 ust. 1 lit. d).

Artykuł  8

Reguły szczególne dotyczące zasad jedności i rzetelności budżetowej

1. Bez uszczerbku dla przepisów art. 83 nie pobiera się dochodów ani nie dokonuje wydatków, chyba że są one zapisane w odpowiedniej linii budżetowej.

2. Nie można zaciągać żadnych zobowiązań ani zatwierdzać żadnych wydatków przekraczających poziom zatwierdzonych środków.

3. Środki mogą zostać zapisane w budżecie tylko jeżeli są przeznaczone na pozycję wydatków uznaną za niezbędną.

4. Odsetki narosłe od płatności zaliczkowych wypłaconych z budżetu nie są należne Unii, chyba że umowy o delegowaniu zadań stanowią inaczej, z wyjątkiem tych umów, które zostały zawarte z krajami trzecimi lub organami, które te kraje wyznaczyły. W przypadkach, w których zostało to przewidziane, odsetki takie są albo ponownie wykorzystywane na dane działanie po odpisaniu ich od wniosków o płatność zgodnie z art. 23 ust. 1 lit. c) akapit pierwszy albo odzyskiwane.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad ujmowania na rachunkach odsetek narosłych od płatności zaliczkowych, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  2

Zasada jednoroczności

Artykuł  9

Definicja

Środki zapisane w budżecie są zatwierdzane na okres jednego roku budżetowego, który trwa od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia.

Artykuł  10

Rodzaje środków

1. Budżet zawiera środki zróżnicowane - na które składają się środki na zobowiązania oraz środki na płatności - oraz środki niezróżnicowane.

2. Środki na zobowiązania pokrywają łączny poziom zobowiązań prawnych zaciągniętych w roku budżetowym, z zastrzeżeniem art. 86 ust. 4 i art. 189 ust. 2.

3. Środki na płatności pokrywają płatności z tytułu zobowiązań prawnych zaciągniętych w roku budżetowym lub w poprzednich latach budżetowych.

4. Ustępy 1 i 2 niniejszego artykułu pozostają bez uszczerbku dla przepisów szczególnych części drugiej tytułów I, IV i VI oraz nie stanowią one przeszkody dla zaciągania zobowiązań globalnych ani też dla zaciągania zobowiązań budżetowych w rocznych ratach.

Artykuł  11

Rachunkowość dla dochodów i środków

1. Dochody danego roku budżetowego zapisuje się w księgach rachunkowych na ten rok budżetowy na podstawie kwot pobranych w ciągu tego roku budżetowego. Zasoby własne za styczeń kolejnego roku budżetowego mogą jednak zostać wypłacone z góry na podstawie rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1150/2000 z dnia 22 maja 2000 r. wykonującego decyzję 2007/436/WE, Euratom w sprawie systemu zasobów własnych Wspólnot Europejskich ¹² .

2. Zapisy odnoszące się do zasobów własnych z tytułu podatku od wartości dodanej, zasobów dodatkowych opartych na dochodzie narodowym brutto oraz wszelkich wkładów finansowych można korygować zgodnie z rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 1150/2000.

3. Środki zatwierdzone na dany rok budżetowy są wykorzystywane jedynie do pokrycia zobowiązań zaciągniętych i wydatków zrealizowanych w tym roku budżetowym oraz do pokrycia kwot należnych z tytułu zobowiązań z poprzednich lat budżetowych.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do środków na dany rok budżetowy, zgodnie z art. 210.

4. Zobowiązania zapisuje się w księgach rachunkowych na podstawie zobowiązań prawnych zaciągniętych do dnia 31 grudnia. W drodze wyjątku globalne zobowiązania budżetowe, o których mowa w art. 86 ust. 4, oraz zawarte z państwami trzecimi umowy w sprawie finansowania, o których mowa w art. 189 ust. 2, zapisuje się w księgach rachunkowych na podstawie zobowiązań budżetowych zaciągniętych do dnia 31 grudnia.

5. Płatności zapisuje się w księgach rachunkowych na dany rok budżetowy na podstawie płatności dokonanych przez księgowego do dnia 31 grudnia tego roku.

6. Na zasadzie odstępstwa od ust. 3, 4 i 5 wydatki Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji zapisuje się w księgach rachunkowych na dany rok budżetowy zgodnie z przepisami części drugiej tytuł I.

Artykuł  12

Zaciąganie zobowiązań

Ze środków zapisanych w budżecie można zaciągać zobowiązania ze skutkiem od dnia 1 stycznia, gdy tylko budżet zostanie ostatecznie przyjęty, chyba że przepisy części drugiej tytuł I i VI stanowią inaczej.

Artykuł  13

Anulowanie i przenoszenie środków

1. Środki niewykorzystane na koniec roku budżetowego, na który zostały zapisane, zostają anulowane.

Środki te mogą jednak zostać przeniesione, lecz tylko na kolejny rok budżetowy, decyzją podjętą przez zainteresowaną instytucję do dnia 15 lutego, zgodnie z ust. 2 i 3, lub mogą zostać przeniesione automatycznie zgodnie z ust. 4.

2. 13  Zróżnicowane środki na zobowiązania oraz środki niezróżnicowane niewykorzystane do zaciągnięcia zobowiązań na koniec roku budżetowego mogą zostać przeniesione w odniesieniu do:

a) kwot odpowiadających środkom na zobowiązania lub środkom niezróżnicowanym związanym z przedsięwzięciami z zakresu nieruchomości, co do których większość wstępnych etapów procedury zaciągania zobowiązań zakończono do dnia 31 grudnia. Kwoty te można następnie wykorzystać na zaciąganie zobowiązań do dnia 31 marca kolejnego roku lub - w przypadku kwot dotyczących przedsięwzięć z zakresu nieruchomości - do dnia 31 grudnia kolejnego roku;

b) kwot niezbędnych w związku z faktem, że władza ustawodawcza przyjęła akt podstawowy w ostatnim kwartale roku budżetowego, a Komisja do dnia 31 grudnia nie zdążyła zaciągnąć zobowiązań ze środków przewidzianych na ten cel;

c) 14  kwot odpowiadających środkom na zobowiązania związanym z rezerwą na pomoc nadzwyczajną.

Kwoty, o których mowa w akapicie pierwszym lit. c), można przenosić wyłącznie na kolejny rok budżetowy.

3. Środki na płatności mogą zostać przeniesione w odniesieniu do kwot potrzebnych do pokrycia istniejących zobowiązań lub zobowiązań powiązanych z przeniesionymi środkami na zobowiązania, jeżeli środki na płatności przewidziane w odpowiednich liniach budżetowych na kolejny rok budżetowy nie są wystarczające na pokrycie potrzeb.

Zainteresowana instytucja najpierw wykorzystuje środki zatwierdzone na bieżący rok budżetowy i do czasu ich wyczerpania nie wykorzystuje środków przeniesionych.

4. Środki niezróżnicowane odpowiadające zobowiązaniom będącym przedmiotem należycie zawartych umów według stanu na koniec roku budżetowego są przenoszone automatycznie, wyłącznie na kolejny rok budżetowy.

5. Zainteresowana instytucja do dnia 15 marca powiadamia Parlament Europejski i Radę o podjętej przez siebie decyzji w sprawie przeniesienia i dla każdej linii budżetowej określa, w jaki sposób do każdego przeniesienia zastosowano kryteria określone w ust. 2 i 3.

6. 15  Bez uszczerbku dla przepisów ust. 2 akapit pierwszy lit. c) niniejszego artykułu i art. 14 nie przenosi się środków umieszczonych w rezerwie i środków na wydatki na personel. Na użytek niniejszego artykułu wydatki na personel obejmują wynagrodzenia i dodatki dla członków i pracowników instytucji, do których zastosowanie ma regulamin pracowniczy.

7. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad anulowania i przenoszenia środków, zgodnie z art. 210.

Artykuł  14

Zasady dotyczące przenoszenia dochodów przeznaczonych na określony cel

Przenoszenie dochodów przeznaczonych na określony cel, o których mowa w art. 21, oraz niewykorzystanych środków dostępnych na dzień 31 grudnia wynikających z takich dochodów jest zgodne z następującymi zasadami:

a) zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel są przenoszone automatycznie i muszą zostać całkowicie wykorzystane do czasu zakończenia wszystkich operacji związanych z programem lub działaniem, na które są one przeznaczone; zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel otrzymane w ciągu ostatniego roku trwania programu lub działania można wykorzystać w pierwszym roku trwania kolejnego programu lub działania;

b) wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel są przenoszone tylko na jeden rok z wyjątkiem wewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel, o których mowa w art. 21 ust. 3 lit. g), które są przenoszone automatycznie.

Artykuł  15

Umorzenie środków

Bez uszczerbku dla przepisów art. 178 i 182, jeżeli środki są umarzane w którymkolwiek roku budżetowym następującym po roku, w którym zostały one zapisane w budżecie, w wyniku całkowitego lub częściowego niewykonania działań, na które zostały przeznaczone, środki te zostają anulowane.

Artykuł  16

Zasady mające zastosowanie w przypadku opóźnionego przyjęcia budżetu

1. Jeżeli budżet nie zostanie ostatecznie przyjęty na początku roku budżetowego, zastosowanie ma procedura określona w art. 315 ust. 1 TFUE (system dwunastych części środków tymczasowych). Zobowiązania i płatności mogą być dokonywane w ramach limitów ustanowionych w ust. 2 niniejszego artykułu.

2. Zobowiązania można zaciągać w poszczególnych rozdziałach do wysokości jednej czwartej łącznej kwoty środków zatwierdzonych w odpowiednim rozdziale na poprzedni rok budżetowy, powiększonych o jedną dwunastą dla każdego upływającego miesiąca.

Nie można przekroczyć limitu środków przewidzianych w projekcie budżetu.

Płatności można dokonywać miesięcznie w poszczególnych rozdziałach do wysokości jednej dwunastej kwoty środków zatwierdzonych w odpowiednim rozdziale na poprzedni rok budżetowy. Suma ta nie może jednak przekraczać jednej dwunastej kwoty środków przewidzianych w odpowiednim rozdziale w projekcie budżetu.

3. Przez środki zatwierdzone w odpowiednim rozdziale na poprzedni rok budżetowy, o których mowa w ust. 1 i 2, rozumie się środki przyjęte w głosowaniu nad budżetem, w tym nad budżetami korygującymi, po skorygowaniu o przesunięcia dokonane w tym roku budżetowym.

4. Jeżeli wymaga tego zapewnienie ciągłości działania Unii oraz potrzeby w zakresie zarządzania, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może zatwierdzić wydatki przekraczające jedną dwunastą kwoty środków tymczasowych, ale, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków, nieprzekraczające łącznie czterech dwunastych kwoty środków tymczasowych, zarówno w zakresie zobowiązań, jak i płatności, wykraczające poza środki udostępnione automatycznie zgodnie z ust. 1 i 2. Rada bezzwłocznie przekazuje Parlamentowi Europejskiemu decyzję o zatwierdzeniu środków.

Decyzja wchodzi w życie 30 dni po jej przyjęciu, chyba że Parlament Europejski:

a) stanowiąc większością głosów wchodzących w jego skład posłów, zdecyduje w powyższym terminie o ograniczeniu tych wydatków; w takim przypadku Komisja przedstawia nowy wniosek; lub

b) poinformuje Radę i Komisję, że nie zamierza ograniczać wydatków; w takim przypadku decyzja wchodzi w życie przed upływem 30 dni.

Dodatkowe dwunaste części są zatwierdzane w całości i są niepodzielne.

5. Jeżeli w danym rozdziale zatwierdzenie czterech dwunastych części środków tymczasowych zgodnie z ust. 4, nie wystarcza do pokrycia wydatków niezbędnych do zapobieżenia przerwaniu ciągłości działalności Unii w obszarze objętym tym rozdziałem, to w drodze wyjątku można zatwierdzić przekroczenie kwoty środków zapisanych w odpowiednim rozdziale budżetu na poprzedni rok budżetowy. Parlament Europejski i Rada stanowią zgodnie z procedurami przewidzianymi w ust. 4. W żadnym wypadku nie można jednak przekroczyć łącznej kwoty środków dostępnych w budżecie na poprzedni rok budżetowy lub w przedstawionym projekcie budżetu.

ROZDZIAŁ  3

Zasada równowagi

Artykuł  17

Definicja i zakres

1. Dochody i środki na płatności muszą znajdować się w równowadze.

2. Unia oraz organy, o których mowa w art. 208, nie mogą zaciągać pożyczek w ramach budżetu.

Artykuł  18

Saldo roku budżetowego

1. Saldo danego roku budżetowego zapisuje się w budżecie na kolejny rok budżetowy jako dochody, w przypadku nadwyżki, lub jako środki na płatności, w przypadku deficytu.

2. Szacunki takich dochodów lub środków na płatności zapisuje się w budżecie w trakcie procedury budżetowej oraz w liście w sprawie poprawek przedkładanym na podstawie art. 39. Szacunki te przygotowuje się zgodnie z rozporządzeniem (WE, Euratom) nr. 1150/2000.

3. Po prezentacji wstępnych sprawozdań rachunkowych za dany rok budżetowy wszelkie rozbieżności między tymi sprawozdaniami rachunkowymi a szacunkami zapisuje się w budżecie na kolejny rok budżetowy w formie budżetu korygującego dotyczącego wyłącznie tej rozbieżności. W takim przypadku Komisja przedstawia projekt budżetu korygującego jednocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w ciągu 15 dni po przedłożeniu wstępnych sprawozdań rachunkowych.

ROZDZIAŁ  4

Zasada jednostki rozliczeniowej

Artykuł  19

Stosowanie euro

1. Wieloletnie ramy finansowe i budżet sporządza się i wykonuje w euro, w euro prezentuje się również sprawozdania rachunkowe. Jednakże do celów przepływów pieniężnych, o których mowa w art. 68 ust. 1, księgowy, w przypadku rachunków zaliczkowych - administratorzy rachunków zaliczkowych, a dla potrzeb zarządzania administracyjnego Komisji i ESDZ - właściwy urzędnik zatwierdzający są upoważnieni do dokonywania operacji w innych walutach, zgodnie z aktami delegowanymi przyjętymi zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do kursu wymiany euro do innych walut, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  5

Zasada uniwersalności

Artykuł  20

Definicja i zakres

Bez uszczerbku dla przepisów art. 21 suma dochodów pokrywa sumę środków na płatności. Bez uszczerbku dla przepisów art. 23 wszystkie dochody i wydatki zapisuje się w pełnej wysokości, nie wprowadzając żadnych korekt między nimi.

Artykuł  21

Dochody przeznaczone na określony cel

1. Zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel oraz wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel wykorzystuje się do finansowania szczególnych pozycji wydatków.

2. Zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel stanowią:

a) wkłady finansowe państw członkowskich na rzecz niektórych programów badawczych zgodnie z rozporządzeniem (WE, Euratom) nr. 1150/2000;

b) wkłady finansowe państw członkowskich i państw trzecich, w tym w obu przypadkach ich agencji publicznych, podmiotów lub osób fizycznych, na rzecz niektórych projektów lub programów pomocy zewnętrznej finansowanych przez Unię i zarządzanych w ich imieniu przez Komisję;

c) odsetki od depozytów i kar, przewidziane w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1467/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu ¹⁶ ;

d) dochody, które są przeznaczone na określony cel, takie jak dochody z fundacji, subwencji, darów i zapisów na cele dobroczynne, w tym dochody przeznaczone na określony cel właściwe dla poszczególnych instytucji;

e) wkłady finansowe na działania Unii, pochodzące od państw trzecich lub od organów nieunijnych, nieujęte w lit. b);

f) dochody przeznaczone na określony cel, o których mowa w artykułach 181 ust. 2 i 183 ust. 2;

g) wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, o których mowa w ust. 3, w zakresie, w jakim uzupełniają one inne dochody określone w niniejszym ustępie.

3. Wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel stanowią:

a) dochody od podmiotów trzecich z tytułu dostarczonych im na zamówienie towarów, usług lub wykonanych robót budowlanych;

b) wpływy ze sprzedaży pojazdów, sprzętu, instalacji, materiałów, aparatury naukowej i technicznej w związku z ich wymianą lub złomowaniem po całkowitym zamortyzowaniu ich wartości księgowej;

c) dochody pochodzące ze zwrotów nienależnie wypłaconych kwot, zgodnie z art. 80;

d) dochody pochodzące z odsetek od płatności zaliczkowych, z zastrzeżeniem art. 8 ust. 4;

e) wpływy z tytułu dostarczenia towarów, świadczenia usług i wykonania robót budowlanych na rzecz innych departamentów w ramach jednej instytucji, instytucji lub organów, w tym dokonane przez inne instytucje czy organy zwroty dodatków delegacyjnych wypłaconych w ich imieniu;

f) rozliczenia roszczeń ubezpieczeniowych;

g) dochody z najmu;

h) dochody ze sprzedaży publikacji i filmów, w tym zapisanych na nośnikach elektronicznych;

i) spłaty środków do instrumentów finansowych zgodnie z art. 140 ust. 6;

j) dochody wynikające z późniejszych zwrotów podatku zgodnie z art. 23 ust. 3 lit. b).

4. Dochody można przypisać określonym pozycjom wydatków także na podstawie aktu podstawowego. Takie dochody stanowią wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, chyba że akt podstawowy stanowi inaczej.

5. Budżet zawiera linie pozwalające uwzględnić zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel i wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel oraz, jeżeli to możliwe, wskazuje ich kwotę.

Dochody przeznaczone na określony cel można uwzględnić w projekcie budżetu tylko w odniesieniu do kwot, które są pewne w dniu uchwalania projektu budżetu.

6. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących ustalenia sposobu uwzględniania zewnętrznych i wewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel oraz przepisów dotyczących sposobu ujmowania związanych z tym środków, a także zasady wnoszenia wkładu państw członkowskich w programy badawcze, zgodnie z art. 210. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących wpływów z sankcji nałożonych zgodnie z art. 126 ust. 11 TFUE, oraz odnoszących się do dochodów przeznaczonych na określony cel pochodzących z udziału państw EFTA w niektórych programach Unii, zgodnie z art. 210.

Artykuł  22

Darowizny

1. Komisja może przyjąć wszelkie darowizny na rzecz Unii, takie jak fundacje, subwencje, dary i zapisy na cele dobroczynne.

2. Przyjęcie darowizny o wartości nie mniejszej niż 50.000 EUR, które pociąga za sobą obciążenia finansowe, w tym koszty następcze, przekraczające 10 % wartości darowizny, wymaga uzyskania zgody Parlamentu Europejskiego i Rady, które stanowią w tej sprawie w terminie dwóch miesięcy od daty otrzymania wniosku od Komisji. Jeżeli w tym okresie nie zostanie zgłoszony sprzeciw, Komisja podejmuje ostateczną decyzję w sprawie przyjęcia darowizny.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad przyjmowania darowizn na rzecz Unii, zgodnie z art. 210.

Artykuł  23

Zasady dotyczące odpisów oraz korekt z tytułu różnic kursowych

1. Od wniosków o płatność, które następnie stanowią podstawę do wypłaty kwoty netto, można odpisać następujące kwoty:

a) kary nałożone na strony umów o wykonanie zamówienia lub na beneficjentów;

b) zniżki, zwroty i rabaty z poszczególnych faktur i zestawień kosztów;

c) odsetki od płatności zaliczkowych;

d) korekty nienależnie wypłaconych kwot.

Korekt, o których mowa w lit. d) akapit pierwszy, można dokonywać, odpisując odpowiednie kwoty bezpośrednio od kolejnej płatności okresowej lub od wypłaty salda dla tego samego odbiorcy płatności, w rozdziale, artykule i roku budżetowym, którego dotyczy nadpłata.

Do odpisów, o których mowa w lit. c) i d) akapit pierwszy, zastosowanie mają reguły rachunkowości Unii.

2. Koszty dostarczanych Unii produktów lub świadczonych na jej rzecz usług, zawierające podatki zwracane przez państwa członkowskie na mocy Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej, pokrywane są z budżetu w kwocie pomniejszonej o kwotę podatku.

3. Koszty dostarczanych Unii produktów lub świadczonych na jej rzecz usług, zawierające podatki zwracane przez państwa trzecie na podstawie odpowiednich umów, mogą być pokrywane z budżetu:

a) w kwocie pomniejszonej o kwotę podatku; lub

b) w kwocie zawierającej podatek; w takim przypadku późniejsze zwroty podatku traktowane są jak wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel.

4. Można dokonywać korekt z tytułu różnic kursowych występujących przy wykonywaniu budżetu. Końcowy zysk lub stratę uwzględnia się w saldzie za dany rok.

5. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do ujęcia na rachunkach kont odzyskiwanych podatków, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  6

Zasada specyfikacji

Artykuł  24

Przepisy ogólne

Środki przeznaczane są na określone cele według tytułów i rozdziałów. Rozdziały następnie dzielą się na artykuły i pozycje.

Artykuł  25

Przesunięcia dokonywane przez instytucje inne niż Komisja

1. Każda instytucja inna niż Komisja może w ramach własnej sekcji budżetu dokonywać przesunięć środków:

a) między tytułami - do wysokości 10 % środków zapisanych na dany rok w tej linii budżetowej, z której dokonywane jest przesunięcie;

b) między rozdziałami lub między artykułami - bez ograniczeń.

2. W terminie trzech tygodni przed dokonaniem przesunięć, o których mowa w ust. 1, dana instytucja powiadamia Parlament Europejski i Radę o zamiarze dokonania przesunięcia. Jeżeli w tym terminie Parlament Europejski albo Rada przedstawi należycie uzasadnione powody, zastosowanie ma procedura określona w art. 27.

3. Każda instytucja inna niż Komisja może w ramach własnej sekcji budżetu przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek w sprawie przesunięć między tytułami przekraczających limit 10 % środków zapisanych na dany rok budżetowy w linii budżetowej, z której ma zostać dokonane przesunięcie. Do przesunięć tych zastosowanie ma procedura określona w art. 27.

4. Każda instytucja inna niż Komisja może w ramach własnej sekcji budżetu dokonywać przesunięć środków w ramach artykułów bez wcześniejszego powiadamiania o tym Parlamentu Europejskiego i Rady.

5. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad obliczania procentowych kwot przesunięć dokonywanych przez instytucje inne niż Komisja, zgodnie z art. 210.

Artykuł  26

Przesunięcia dokonywane przez Komisję

1. Komisja może, w ramach własnej sekcji budżetu, w sposób niezależny:

a) dokonywać przesunięć środków w ramach poszczególnych rozdziałów;

b) w odniesieniu do wydatków na personel i wydatków administracyjnych wspólnych dla kilku tytułów - dokonywać przesunięć środków między tytułami do wysokości 10 % środków zapisanych na dany rok w linii budżetowej, z której dokonywane jest przesunięcie, oraz do wysokości 30 % środków zapisanych na dany rok w linii budżetowej, do której dokonywane jest przesunięcie;

c) w odniesieniu do wydatków operacyjnych - dokonywać przesunięć środków między rozdziałami w ramach jednego tytułu do wysokości 10 % środków zapisanych na dany rok w linii budżetowej, z której dokonywane jest przesunięcie.

Trzy tygodnie przed dokonaniem przesunięć, o których mowa w lit. b) akapit pierwszy, Komisja powiadamia Parlament Europejski i Radę o zamiarze dokonania przesunięć. Jeżeli w tym terminie Parlament Europejski lub Rada przedstawi należycie uzasadnione powody, zastosowanie ma procedura określona w art. 27.

W drodze wyjątku od akapitu drugiego Komisja może - w dwóch ostatnich miesiącach roku budżetowego - w sposób niezależny dokonywać między tytułami przesunięć środków dotyczących wydatków na personel, personel zewnętrzny i innych pracowników, do wysokości łącznie 5 % środków na dany rok. W ciągu dwóch tygodni od podjęcia decyzji w sprawie tych przesunięć Komisja powiadamia o niej Parlament Europejski i Radę.

2. W ramach własnej sekcji budżetu Komisja może decydować o następujących przesunięciach środków między tytułami, pod warunkiem że bezzwłocznie informuje o tej decyzji Parlament Europejski i Radę:

a) przesunięcie środków z tytułu "środki tymczasowe", o którym mowa w art. 46, jeżeli jedynym warunkiem uruchomienia rezerwy jest przyjęcie aktu podstawowego zgodnie z art. 294 TFUE;

b) w należycie uzasadnionych wyjątkowych przypadkach takich jak międzynarodowe katastrofy i kryzysy humanitarne mające miejsce po 1 grudnia danego roku budżetowego - przesunięcie niewykorzystanych środków na ten rok budżetowy, nadal dostępnych w tytułach budżetowych należących do działu 4 wieloletnich ram finansowych, do tytułów budżetowych dotyczących operacji pomocy w zarządzaniu kryzysowym i pomocy humanitarnej.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad obliczania procentowych kwot przesunięć wewnętrznych dokonywanych przez Komisję oraz uzasadniania wniosków o przesunięcie, zgodnie z art. 210.

Artykuł  27

Wnioski w sprawie przesunięcia przedkładane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie przez instytucje

1. Każda instytucja przedkłada swój wniosek w sprawie przesunięcia jednocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

2. Parlament Europejski i Rada podejmują decyzje w sprawie przesunięć środków zgodnie z ust. 3-6 niniejszego artykułu, chyba że przepisy części drugiej tytuł I stanowią inaczej.

3. Z wyjątkiem pilnych sytuacji Parlament Europejski i Rada, która stanowi większością kwalifikowaną, rozpatrują każdy wniosek w sprawie przesunięcia środków w ciągu sześciu tygodni, licząc od dnia, w którym obie instytucje otrzymały wniosek.

4. Wniosek w sprawie przesunięcia środków zostaje zatwierdzony, jeżeli w ciągu sześciu tygodni zaistnieje jedna z poniższych sytuacji:

a) Parlament Europejski i Rada zatwierdzą wniosek;

b) wniosek zatwierdzi Parlament Europejski albo Rada, a druga instytucja wstrzyma się od działania;

c) zarówno Parlament Europejski, jak i Rada wstrzymają się od działania lub nie podejmą decyzji o zmianie lub odrzuceniu wniosku w sprawie przesunięcia środków.

5. Jeżeli ani Parlament Europejski, ani Rada nie zwrócą się z odmiennym wnioskiem, okres sześciu tygodni, o którym mowa w ust. 3, skraca się do trzech tygodni w następujących przypadkach:

a) przesunięcie dotyczy kwoty mniejszej niż 10 % środków zapisanych w linii budżetowej, z której dokonuje się przesunięcia, i nieprzekraczającej 5.000.000 EUR;

b) przesunięcie dotyczy wyłącznie środków na płatności, a łączna kwota przesunięcia nie przekracza 100.000.000 EUR.

6. Jeżeli Parlament Europejski albo Rada dokona zmian w kwocie przesunięcia, a druga instytucja je zatwierdzi lub wstrzyma się od działania, bądź gdy zarówno Parlament Europejski, jak i Rada dokonają zmian w kwocie przesunięcia, za zatwierdzoną uznaje się niższą z dwóch kwot, chyba że zainteresowana instytucja wycofa swój wniosek w sprawie przesunięcia.

Artykuł  28

Zasady szczególne dotyczące przesunięć

1. Przesunięcia środków można dokonywać tylko do tych linii budżetowych, w których zatwierdzono środki lub które oznaczono jako "pro memoria" (p.m.).

2. Środki odpowiadające dochodom przeznaczonym na określony cel można przesuwać tylko pod warunkiem wykorzystania tych dochodów na cel, na który zostały przeznaczone.

Artykuł  29

Przesunięcia podlegające zasadom szczególnym

1. Przesunięcia środków w ramach tytułów budżetu dotyczących Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji, funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rybackiego, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz badań naukowych podlegają przepisom szczególnym części drugiej tytułu I, II i III.

2. Decyzje w sprawie przesunięć środków mających umożliwić wykorzystanie rezerwy na pomoc nadzwyczajną podejmuje Parlament Europejski i Rada na wniosek Komisji. Każde działanie w sytuacjach nadzwyczajnych wymaga przedłożenia odrębnego wniosku.

Do celów niniejszego ustępu zastosowanie ma procedura, o której mowa w art. 27 ust. 3 i 4. Jeżeli Parlament Europejski i Rada nie wyrażą zgody na wniosek Komisji i nie osiągną wspólnego stanowiska w sprawie wykorzystania tej rezerwy, wstrzymują się od stanowienia w sprawie wniosku Komisji o przesunięcie środków.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do wniosków o przesunięcie środków z rezerwy na pomoc nadzwyczajną, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  7

Zasada należytego zarządzania finansami

Artykuł  30

Zasady oszczędności, wydajności i skuteczności

1. Środki wykorzystuje się zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami, czyli zgodnie z zasadami oszczędności, wydajności i skuteczności.

2. Zgodnie z zasadą oszczędności zasoby wykorzystywane przez instytucję w celu wykonywania jej działalności powinny być udostępniane w odpowiednim czasie, we właściwej ilości i jakości oraz po najlepszej cenie.

Zasada wydajności wiąże się z jak najkorzystniejszą relacją pomiędzy wykorzystanymi zasobami a osiągniętymi wynikami.

Zasada skuteczności wiąże się z osiągnięciem określonych celów oraz zamierzonych rezultatów.

3. We wszystkich obszarach działalności objętych budżetem wyznacza się konkretne, wymierne, osiągalne, odpowiednie i określone w czasie cele. Dla każdego działania osiągnięcie tych celów monitorowane jest wskaźnikami wydajności, a organy dokonujące wydatków dostarczają Parlamentowi Europejskiemu i Radzie informacje, o których mowa w art. 38 ust. 3 lit. e). Informacje te dostarczane są corocznie, nie później niż w momencie składania dokumentów załączanych do projektu budżetu.

4. W celu usprawnienia procesu podejmowania decyzji instytucje prowadzą zarówno oceny ex ante, jak i ex post, zgodnie ze wskazówkami dostarczonymi przez Komisję. Oceny takie mają zastosowanie do wszystkich programów i działań, które pociągają za sobą znaczne wydatki, a o wynikach tych ocen informuje się Parlament Europejski, Radę oraz organy administracyjne dokonujące wydatków.

5. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do ocen ex ante, śródokresowych i ex post, zgodnie z art. 210.

Artykuł  31

Obowiązkowa ocena skutków finansowych

1. Do każdego wniosku lub inicjatywy przedkładanych władzy ustawodawczej przez Komisję, Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa ("Wysoki Przedstawiciel") lub państwo członkowskie, a mogących mieć wpływ na budżet, włącznie ze zmianami liczby stanowisk, musi być dołączona ocena skutków finansowych oraz ocena exante przewidziana w art. 30 ust. 4.

Do każdej zmiany we wniosku lub inicjatywie przedłożonych władzy ustawodawczej, a mogących mieć znaczny wpływ na budżet, włącznie ze zmianami liczby stanowisk, musi być dołączona ocena skutków finansowych przygotowana przez instytucję proponującą daną zmianę.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad regulujących wymogi, jakie powinna spełniać ocena skutków finansowych, zgodnie z art. 210.

2. W czasie procedury budżetowej Komisja dostarcza informacje niezbędne do porównania zmian w poziomie wymaganych środków z pierwotnymi prognozami przedstawionymi w ocenie skutków finansowych, w świetle postępów w pracach nad wnioskiem lub inicjatywą przedłożonymi władzy ustawodawczej.

3. W celu ograniczenia ryzyka nadużyć finansowych i nieprawidłowości ocena skutków finansowych, o której mowa w ust. 1, zawiera informacje dotyczące utworzonego systemu kontroli wewnętrznej oraz szacunki kosztów i korzyści związanych z kontrolami wprowadzonymi w tym systemie, a także ocenę spodziewanego poziomu ryzyka błędu oraz informacje na temat istniejących i planowanych środków zapobiegania nadużyciom finansowym i środków ochronnych.

Analiza ta uwzględnia prawdopodobną skalę i rodzaj błędów oraz specyfikę danego obszaru polityki i mające zastosowanie przepisy.

Artykuł  32

Wewnętrzna kontrola wykonania budżetu

1. Budżet wykonuje się przy zapewnieniu skutecznej i wydajnej kontroli wewnętrznej dostosowanej do danej metody wykonywania oraz zgodnie ze stosownymi przepisami sektorowymi.

2. Do celów wykonania budżetu kontrolę wewnętrzną definiuje się jako proces stosowany na wszystkich szczeblach zarządzania i mający zapewnić wystarczającą pewność co do osiągnięcia następujących celów:

a) skuteczności, wydajności i oszczędności operacji;

b) wiarygodności sprawozdawczości;

c) ochrony mienia i informacji;

d) zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom oraz ich wykrywania, korygowania i monitorowania;

e) odpowiedniego zarządzania ryzykiem w zakresie legalności i prawidłowości operacji podstawowych, z uwzględnieniem wieloletniego charakteru programów, jak również charakteru danych płatności.

3. Skuteczna kontrola wewnętrzna opiera się na najlepszej praktyce międzynarodowej i obejmuje w szczególności:

a) podział obowiązków;

b) właściwe zarządzanie ryzykiem i strategię kontroli, w tym kontrole na szczeblu odbiorców;

c) unikanie konfliktu interesów;

d) odpowiednią ścieżkę audytu i integralność danych w systemach danych;

e) procedury monitorowania wyników i procedury prowadzenia działań następczych w przypadku stwierdzenia słabych punktów oraz wyjątków w systemie kontroli wewnętrznej;

f) okresową ocenę prawidłowego funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej.

4. Wydajna kontrola wewnętrzna opiera się na następujących elementach:

a) wdrożeniu właściwej strategii zarządzania ryzykiem i strategii kontroli skoordynowanej przez odpowiednich uczestników łańcucha kontroli;

b) dostępności wyników przeprowadzonych kontroli dla wszystkich odpowiednich uczestników łańcucha kontroli;

c) bazowaniu, w stosownych przypadkach na deklaracjach zarządczych partnerów wykonujących oraz na opiniach z niezależnych audytów, pod warunkiem że jakość pracy wykonanej w celu sporządzenia tych dokumentów jest wystarczająca i możliwa do zaakceptowania oraz że praca ta została wykonana przy zastosowaniu uzgodnionych norm;

d) wdrażaniu bez zbędnej zwłoki środków naprawczych, w tym - w stosownych przypadkach - odstraszających kar;

e) jasnych i jednoznacznych przepisach dotyczących poszczególnych polityk;

f) eliminowaniu wielokrotnych kontroli;

g) poprawie korzystnej relacji kosztów do korzyści związanych z działaniami kontrolnymi.

5. Jeżeli w czasie realizacji działania utrzymuje się wysoki poziom błędów, to Komisja wskazuje słabe punkty systemów kontroli, analizuje koszty i korzyści ewentualnych środków naprawczych oraz podejmuje lub proponuje stosowne działania, takie jak uproszczenie mających zastosowanie przepisów, udoskonalenie systemów kontroli i modyfikacja programu lub systemów realizacji.

Artykuł  33

Opłacalne systemy kontroli

Przedstawiając zmienione lub nowe wnioski w sprawie wydatkowania środków, Komisja szacuje koszty i korzyści wiążące się z systemami kontroli oraz poziom ryzyka błędu, o których mowa w art. 31 ust. 3.

ROZDZIAŁ  8

Zasada przejrzystości

Artykuł  34

Publikacja sprawozdań rocznych, budżetów i sprawozdań

1. Budżet uchwala się i wykonuje, a sprawozdania roczne prezentuje zgodnie z zasadą przejrzystości.

2. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego nakazuje opublikowanie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej budżetu i wszelkich budżetów korygujących w formie, w jakiej zostały ostatecznie przyjęte.

Budżety publikuje się w terminie trzech miesięcy od daty stwierdzenia ich ostatecznego przyjęcia.

Skonsolidowane roczne sprawozdania rachunkowe oraz sporządzane przez poszczególne instytucje sprawozdania z zarządzania budżetem i finansami publikowane są w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad tymczasowej publikacji budżetu, zgodnie z art. 210.

Artykuł  35

Publikacja informacji o odbiorcach i innych informacji

1. Informacje dotyczące operacji zaciągania i udzielania pożyczek prowadzonych przez Unię na rzecz osób trzecich zamieszcza się w załączniku do budżetu.

2. Komisja w odpowiedni sposób i w odpowiednim czasie udostępnia posiadane informacje o odbiorcach oraz o charakterze i celu działania finansowanego z budżetu, w przypadku bezpośredniego wykonywania budżetu zgodnie z art. 58 ust. 1 lit a), a także informacje o odbiorcach dostarczane przez podmioty, osoby i państwa członkowskie, którym powierzono zadania związane z wykonywaniem budżetu innymi metodami wykonywania.

Obowiązek określony w akapicie pierwszym ma zastosowanie również do pozostałych instytucji w odniesieniu do ich odbiorców.

3. Informacje te są udostępniane z należytym przestrzeganiem wymogów poufności i bezpieczeństwa, w szczególności w zakresie ochrony danych osobowych.

W przypadku osób fizycznych publikacja ogranicza się do ujawnienia nazwiska odbiorcy, miejscowości, przyznanej kwoty i celu, na jaki została przyznana Decyzja o ujawnienie tych danych jest podejmowana w oparciu o odpowiednie kryteria, takie jak okresowość przyznawania środków, ich rodzaj lub znaczenie. Kryteria ujawniania informacji i poziom ich szczegółowości uwzględniają specyfikę danego sektora i poszczególnych metod wykonywania.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących ustalenia szczegółowych zasad publikowania informacji o odbiorcach, zgodnie z art. 210. W stosownych przypadkach poziom szczegółowości i kryteria określa się w odpowiednich przepisach sektorowych.

TYTUŁ  III

UCHWALANIE I STRUKTURA BUDŻETU

ROZDZIAŁ  1

Uchwalanie budżetu

Artykuł  36

Preliminarz dochodów i wydatków

1. Każda instytucja inna niż Komisja sporządza preliminarz swoich dochodów i wydatków, który do dnia 1 lipca każdego roku przesyła Komisji, a równocześnie przekazuje do wiadomości Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

2. Wysoki Przedstawiciel przeprowadza konsultacje z członkami Komisji odpowiedzialnymi za politykę rozwojową, politykę sąsiedztwa i współpracę międzynarodową, pomoc humanitarną i reagowanie kryzysowe, stosownie do zakresu kompetencji każdego z nich.

3. Komisja sporządza swój preliminarz, który przesyła także, bezpośrednio po przyjęciu do Parlamentu Europejskiego i Rady.

Przygotowując preliminarz Komisja korzysta z informacji, o których mowa w art. 37.

Artykuł  37

Preliminarze budżetowe organów, o których mowa w art 208

Do dnia 31 marca każdego roku każdy organ, o którym mowa w art. 208, zgodnie ze swoim aktem ustanawiającym, przesyła Komisji, Parlamentowi Europejskiemu i Radzie preliminarz dochodów i wydatków wraz ze swoim planem zatrudnienia oraz projektem programu prac.

Artykuł  38

Projekt budżetu

1. Komisja przedkłada wniosek zawierający projekt budżetu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do dnia 1 września roku poprzedzającego rok, w którym budżet ma zostać wykonany. Wniosek ten jest również przekazywany przez Komisję do wiadomości parlamentom narodowym.

Projekt budżetu zawiera skrócone ogólne zestawienie dochodów i wydatków Unii oraz stanowi konsolidację preliminarzy, o których mowa w art. 36. Może również zawierać preliminarze inne niż te, które sporządziły instytucje.

Struktura i prezentacja projektu budżetu są zgodne z zasadami określonymi w art. 44-49.

Każda sekcja projektu budżetu poprzedzona jest wprowadzeniem sporządzonym przez daną instytucję.

Komisja sporządza ogólne wprowadzenie do projektu budżetu. Ogólne wprowadzenie zawiera tabele finansowe obejmujące najważniejsze dane według tytułów oraz uzasadnienie zmian wysokości środków w porównaniu z poprzednim rokiem budżetowym według kategorii wydatków zapisanych w wieloletnich ramach finansowych.

2. Aby zapewnić bardziej precyzyjne i wiarygodne prognozy skutków budżetowych obowiązujących przepisów i rozpatrywanych wniosków ustawodawczych, Komisja załącza do projektu budżetu programowanie finansowe na kolejne lata.

Po przyjęciu budżetu programowanie finansowe jest aktualizowane w celu uwzględnienia wyników procedury budżetowej i wszelkich innych stosownych decyzji.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do programowania finansowego, zgodnie z art. 210.

3. Komisja załącza do projektu budżetu:

a) w stosownych przypadkach - wyjaśnienie przyczyn, dla których projekt budżetu zawiera preliminarze odmienne od tych, które sporządziły inne instytucje;

b) wszelkie dokumenty robocze, które uzna za użyteczne w związku z planami zatrudnienia instytucji oraz środkami przyznanymi przez Komisję organom, o których mowa w art. 208, oraz szkołom europejskim; każdy taki dokument roboczy, zawierający ostatni zatwierdzony plan zatrudnienia, przedstawia:

(i) informacje na temat wszystkich pracowników zatrudnionych przez Unię, w tym przez jej prawnie odrębne podmioty, w podziale na rodzaj umowy;

(ii) sprawozdanie dotyczące polityki w zakresie stanowisk i personelu zewnętrznego oraz równowagi płci;

(iii) liczbę stanowisk rzeczywiście obsadzonych na początku roku, w którym przedstawiany jest projekt budżetu, w podziale na grupy zaszeregowania i jednostki administracyjne;

(iv) wykaz stanowisk w podziale na polityki;

(v) dla każdej kategorii personelu zewnętrznego - wstępnie szacowaną liczbę ekwiwalentów pełnych etatów na podstawie zatwierdzonych środków oraz liczbę osób faktycznie zatrudnionych na początku roku, w którym przedstawiany jest projekt budżetu, w podziale na grupy funkcyjne i - w stosownych przypadkach - grupy zaszeregowania;

c) dokument roboczy dotyczący planowanej realizacji środków na dany rok budżetowy oraz zobowiązań pozostających do spłaty, na rzecz organów, o których mowa w art. 208 i, szkół europejskich oraz na realizację projektów pilotażowych i działań przygotowawczych;

d) w odniesieniu do finansowania organizacji międzynarodowych - dokument roboczy zawierający:

(i) zestawienie wszystkich środków w podziale na programy lub fundusze Unii oraz na poszczególne organizacje międzynarodowe;

(ii) wyjaśnienie powodów, dla których bardziej wydajne było dla Unii finansowanie organizacji międzynarodowych niż bezpośrednie działanie;

e) sprawozdania z działalności lub wszelkie inne stosowne dokumenty zawierające:

(i) informacje na temat osiągnięcia wszystkich wcześniej ustalonych, konkretnych, wymiernych, wykonalnych, stosownych i określonych w czasie celów dla poszczególnych działalności oraz na temat nowych celów mierzonych za pomocą wskaźników;

(ii) pełne uzasadnienie zawierające analizę kosztów i korzyści dla proponowanych zmian wysokości środków;

(iii) jasne uzasadnienie interwencji na szczeblu Unii zgodnie m.in. z zasadą pomocniczości;

(iv) informacje o wskaźnikach wykonania z poprzedniego roku oraz o wskaźnikach wykonania na rok bieżący;

(v) podsumowanie wyników oceny, jeżeli mają znaczenie dla zmian w budżecie;

(vi) informacje o nagrodach, których wartość jednostkowa wynosi co najmniej 1.000.000 EUR;

f) skrócone zestawienie harmonogramu należnych płatności w kolejnych latach budżetowych na pokrycie zobowiązań budżetowych zaciągniętych w poprzednich latach budżetowych.

4. Jeżeli Komisja powierza wykonanie budżetu partnerstwom publiczno-prywatnym (PPP), załącza do projektu budżetu dokument roboczy przedstawiający:

a) roczne sprawozdanie z wyników osiągniętych w poprzednim roku budżetowym przez istniejące PPP, które zawiera informacje o formie prawnej i udziałowcach podmiotów, którym powierza się zadania, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (vii);

b) cele wyznaczone na rok budżetowy, którego dotyczy projekt budżetu, ze wskazaniem wszelkich szczególnych potrzeb budżetowych związanych z osiągnięciem danego celu;

c) koszty administracyjne oraz informacje o wykonaniu budżetu, w tym także w podziale na organ, zgodnie z art. 209, oraz w podziale na PPP w poprzednim roku budżetowym;

d) kwotę wkładów finansowych z budżetu oraz kwotę wkładów finansowych i wartość wkładów rzeczowych pozostałych partnerów dla każdego PPP.

Jeżeli PPP korzystają z instrumentów finansowych, informacje dotyczące tych instrumentów zawarte są w dokumencie roboczym, o którym mowa w ust. 5.

5. Jeżeli Komisja wykorzystuje instrumenty finansowe, to załącza do projektu budżetu dokument roboczy przedstawiający następujące elementy:

a) zagregowane zobowiązania budżetowe i płatności z budżetu na rzecz każdego instrumentu finansowego;

b) dochody i spłaty zgodnie z art. 140 ust. 6 oraz przyrost dodatkowych zasobów na rok budżetowy;

c) łączną kwotę rezerw na zabezpieczenie przed ryzykiem i zobowiązaniami oraz wszelkie informacje o stopniu ryzyka finansowego, na jakie narażona jest Unia;

d) utratę wartości aktywów w odniesieniu do instrumentów kapitałowych lub instrumentów opartych na podziale ryzyka, wypłacone gwarancje w odniesieniu do instrumentów gwarancji kredytowej, ze wskazaniem danych liczbowych zarówno za poprzedni rok, jak i odpowiednich skumulowanych danych;

e) średni czas od zaciągnięcia zobowiązania budżetowego dotyczącego instrumentów finansowych do zobowiązań prawnych w formie kapitału lub zadłużenia dotyczących poszczególnych projektów, jeżeli czas ten przekracza trzy lata. W sprawozdaniu przewidzianym w art. 140 ust. 8, Komisja wyjaśnia przyczyny tego stanu rzeczy i w stosownych przypadkach przedstawia plan działań mający na celu skrócenie tego czasu w trakcie rocznej procedury udzielania absolutorium;

f) wydatki administracyjne wynikające z opłat za zarządzanie instrumentami finansowymi oraz wydatki wypłacone na pokrycie innych kosztów finansowych i operacyjnych, jeżeli zarządzanie to zostało powierzone osobom trzecim, w ujęciu ogólnym oraz w podziale na podmioty zarządzające oraz instrumenty finansowe.

6. Komisja załącza również do projektu budżetu wszelkie inne dokumenty robocze, które jej zdaniem mogą uzasadniać jej wnioski budżetowe.

7. Zgodnie z art. 8 ust. 5 decyzji Rady 2010/427/UE z dnia 26 lipca 2010 r. określającej organizację i zasady funkcjonowania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych ¹⁷  oraz aby zapewnić przejrzystość budżetową w obszarze działań zewnętrznych Unii, Komisja przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, wraz z projektem budżetu, dokument roboczy kompleksowo przedstawiający:

a) wszystkie finansowane z budżetu wydatki administracyjne i operacyjne dotyczące działań zewnętrznych Unii, w tym zadań wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) oraz wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony;

b) łączne wydatki administracyjne ESDZ za poprzedni rok w podziale na wydatki poszczególnych delegatur Unii i wydatki na administrację centralną ESDZ, wraz z wydatkami operacyjnymi, w podziale na obszary geograficzne (regiony, kraje), obszary tematyczne, delegatury i misje Unii.

8. Dokument roboczy, o którym mowa w ust. 7, przedstawia również:

a) liczbę stanowisk w każdej grupie zaszeregowania w każdej kategorii oraz liczbę stanowisk stałych i czasowych, w tym pracowników kontraktowych i miejscowych, zatwierdzonych w granicach środków poszczególnych delegatur Unii, a także w administracji centralnej ESDZ;

b) wszelkie zwiększenia lub zmniejszenia liczby stanowisk w stosunku do poprzedniego roku budżetowego w poszczególnych grupach zaszeregowania i kategoriach, w administracji centralnej ESDZ i we wszystkich delegaturach Unii;

c) liczbę stanowisk zatwierdzonych na dany rok budżetowy, liczbę stanowisk zatwierdzonych na poprzedni rok, a także liczbę stanowisk zajmowanych przez dyplomatów oddelegowanych z państw członkowskich i Rady oraz spośród personelu Komisji;

d) szczegółowy obraz łącznego zatrudnienia w delegaturach Unii w chwili przedstawienia projektu budżetu, w podziale na obszary geograficzne, płeć, poszczególne kraje i misje, z rozróżnieniem na stanowiska ujęte w planie zatrudnienia, pracowników kontraktowych, pracowników miejscowych i oddelegowanych ekspertów krajowych, oraz środki postulowane w projekcie budżetu na te kategorie innych pracowników wraz z odpowiednimi szacunkami wyrażonymi jako ekwiwalent pełnych etatów, istniejących w granicach postulowanych środków.

Artykuł  39

List w sprawie poprawek do projektu budżetu

Na podstawie wszelkich nowych informacji, które nie były dostępne w chwili uchwalania projektu budżetu, Komisja może z własnej inicjatywy lub na wniosek jednej z pozostałych instytucji, w odniesieniu do dotyczących ich sekcji, przedłożyć równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie listy w sprawie poprawek do projektu budżetu, zanim zwołany zostanie komitet pojednawczy, o którym mowa w art. 314 TFUE. Listy mogą obejmować list w sprawie poprawek aktualizujący, w szczególności preliminarz wydatków na rolnictwo.

Artykuł  40

Obowiązki państw członkowskich wynikające z przyjęcia budżetu

1. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego ogłasza ostateczne przyjęcie budżetu zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 314 ust. 9 TFUE i w art. 106a Traktatu Euratom.

2. Po ogłoszeniu ostatecznego przyjęcia budżetu każde państwo członkowskie - od dnia 1 stycznia kolejnego roku budżetowego lub od dnia ogłoszenia ostatecznego przyjęcia budżetu, jeżeli nastąpiło to po dniu 1 stycznia - ma obowiązek przekazać Unii należności wymienione w rozporządzeniu (WE, Euratom) nr. 1150/2000.

Artykuł  41

Projekty budżetów korygujących

1. Komisja może przedłożyć projekty budżetów korygujących dotyczące przede wszystkim dochodów w następujących okolicznościach:

- w celu rozliczenia salda z poprzedniego roku budżetowego zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 18;

- w celu zmiany prognozy zasobów własnych w związku z aktualizacją na podstawie prognoz gospodarczych; oraz

- w celu uwzględnienia aktualizacji prognoz zasobów własnych i innych dochodów oraz dokonania przeglądu dostępności i zapotrzebowania na środki na płatności.

W przypadku niemożliwych do uniknięcia, wyjątkowych i nieprzewidzianych okoliczności, zwłaszcza w przypadku uruchomienia środków na Fundusz Solidarności Unii Europejskiej, Komisja może przedstawiać projekty budżetów korygujących o charakterze wydatkowym.

2. Wnioski w sprawie budżetów korygujących przedkładane przez instytucje inne niż Komisja w takich samych okolicznościach jak te, o których mowa w ust. 1, są przesyłane Komisji.

Przed przedłożeniem projektu budżetu korygującego Komisja i pozostałe instytucje analizują możliwość realokacji stosownych środków, ze szczególnym uwzględnieniem wszelkich spodziewanych przypadków niepełnej realizacji środków.

Do budżetów korygujących zastosowanie ma art. 40. Budżety korygujące są uzasadniane poprzez odniesienie do budżetu, którego preliminarze zmieniają.

3. Z wyjątkiem należycie uzasadnionych wyjątkowych okoliczności lub w przypadku uruchomienia środków na Fundusz Solidarności Unii Europejskiej, dla którego można przedstawić budżet korygujący w dowolnym terminie w ciągu roku, Komisja przedkłada projekty budżetów korygujących równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do dnia 1 września każdego roku budżetowego. Do wniosków w sprawie budżetów korygujących od pozostałych instytucji Komisja może załączyć opinię.

4. Parlament Europejski i Rada poddają pod dyskusję projekty budżetów korygujących, z należytym uwzględnieniem pilności działań.

5. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do projektów budżetów korygujących, zgodnie z art. 210.

Artykuł  42

Wcześniejsze przekazanie preliminarzy i projektów budżetów

Komisja oraz Parlament Europejski i Rada mogą porozumieć się w sprawie przyspieszenia niektórych terminów przekazania preliminarzy oraz przyjęcia i przekazania projektu budżetu. Porozumienie to nie może jednak powodować skrócenia ani wydłużenia okresów przewidzianych na analizę tych tekstów na mocy art. 314 TFUE i art. 106a Traktatu Euratom.

ROZDZIAŁ  2

Struktura i prezentacja budżetu

Artykuł  43

Struktura budżetu

Budżet składa się z:

a) ogólnego zestawienia dochodów i wydatków;

b) oddzielnych sekcji dla każdej instytucji, podzielonych na zestawienia dochodów i wydatków, z wyjątkiem Rady Europejskiej i Rady, które figurują w tej samej sekcji.

Artykuł  44

Nomenklatura budżetowa

1. Parlament Europejski i Rada klasyfikują dochody Komisji oraz dochody i wydatki pozostałych instytucji zgodnie z ich rodzajem lub przeznaczeniem w ramach tytułów, rozdziałów, artykułów i pozycji.

2. Zestawienie wydatków w sekcji dotyczącej Komisji sporządza się na podstawie nomenklatury przyjętej przez Parlament Europejski i Radę i klasyfikuje według celu.

Każdy tytuł odpowiada obszarowi polityki, a każdy rozdział co do zasady odpowiada danej działalności.

Każdy tytuł może zawierać środki operacyjne i środki na wydatki administracyjne.

Środki na wydatki administracyjne na dany tytuł grupuje się w jednym rozdziale.

3. Jeżeli środki na wydatki administracyjne w poszczególnych tytułach są przedstawiane w podziale na cele, należy je klasyfikować następująco:

a) wydatki na pracowników zatwierdzonych w planie zatrudnienia: kwota środków i liczba stanowisk w planie zatrudnienia odpowiadających tym wydatkom;

b) wydatki na personel zewnętrzny i inne wydatki, o których mowa w art. 26 ust. 1 lit. b) akapit pierwszy i które są finansowane z działu "administracja" wieloletnich ram finansowych;

c) wydatki na budynki i inne związane z tym wydatki, łącznie ze sprzątaniem i utrzymaniem, czynszem i kosztami wynajmu, telekomunikacji, wody, gazu i energii elektrycznej;

d) personel zewnętrzny i wsparcie techniczne bezpośrednio związane z realizacją programów.

Wydatki administracyjne Komisji o charakterze wspólnym dla kilku tytułów są klasyfikowane według rodzaju i ujmowane w odrębnym skróconym zestawieniu.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad klasyfikacji budżetu, zgodnie z art. 210.

Artykuł  45

Zakaz dotyczący dochodów ujemnych

1. Budżet nie zawiera dochodów ujemnych.

2. Zasoby własne wypłacane na mocy decyzji Rady 2007/436/WE, Euratom z dnia 7 czerwca 2007 r. w sprawie systemu zasobów własnych Wspólnot Europejskich ¹⁸  są kwotami netto i w takiej postaci wykazuje się je w skróconym zestawieniu dochodów w budżecie.

Artykuł  46

Środki tymczasowe

1. Każda sekcja budżetu może zawierać tytuł "środki tymczasowe". Środki zapisuje się w tym tytule, jeżeli:

a) w chwili uchwalania budżetu nie istnieje akt podstawowy dla danego działania; lub

b) istnieją poważne wątpliwości co do adekwatności środków lub co do tego, czy środki zapisane w danych liniach budżetowych można uruchomić zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

Środki w tym tytule mogą być wykorzystane dopiero po dokonaniu przesunięcia zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 26 ust. 1 lit. c) akapit pierwszy niniejszego rozporządzenia, jeżeli przyjęcie aktu podstawowego podlega procedurze ustanowionej w art. 294 TFUE, a w pozostałych przypadkach zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 27 niniejszego rozporządzenia.

2. W przypadku poważnych trudności z wykonaniem Komisja może zaproponować przesunięcie środków do tytułu "środki tymczasowe" w czasie trwania roku budżetowego. Decyzję w sprawie tych przesunięć podejmują Parlament Europejski i Rada zgodnie z art. 27.

Artykuł  47

Rezerwa ujemna

Sekcja budżetu dotycząca Komisji może obejmować "rezerwę ujemną" wynoszącą maksimum 200.000.000 EUR. Rezerwa ta, którą zapisuje się w oddzielnym tytule, zawiera wyłącznie środki na płatności.

Ta rezerwa ujemna musi być wykorzystana przed końcem roku budżetowego w drodze przesunięcia środków zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 26 i 27.

Artykuł  48

Rezerwa na pomoc nadzwyczajną

1. Sekcja budżetu dotycząca Komisji obejmuje rezerwę na pomoc nadzwyczajną dla państw trzecich.

2. Rezerwa, o której mowa w ust. 1, wykorzystywana jest przed końcem roku budżetowego w drodze przesunięcia środków zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 27 i 29.

Artykuł  49

Prezentacja budżetu

1. W budżecie wykazuje się:

a) w ogólnym zestawieniu dochodów i wydatków:

(i) szacowane dochody Unii na dany rok budżetowy ("rok n");

(ii) szacowane dochody za poprzedni rok budżetowy oraz dochody za rok n - 2;

(iii) środki na zobowiązania i środki na płatności na rok n;

(iv) środki na zobowiązania i środki na płatności za poprzedni rok budżetowy;

(v) zobowiązania zaciągnięte i wydatki zrealizowane w roku n - 2, przy czym wydatki wyraża się również jako procent budżetu z roku n;

(vi) odpowiednie uwagi na temat poszczególnych części, zgodnie z art. 44 ust. 1;

b) w każdej sekcji dochody i wydatki uwzględnia się według struktury opisanej w lit. a);

c) w odniesieniu do personelu:

(i) dla każdej sekcji- plan zatrudnienia określający liczbę stanowisk w poszczególnych grupach zaszeregowania dla poszczególnych kategorii i służb, a także liczbę stanowisk stałych i czasowych zatwierdzonych w granicach środków;

(ii) plan zatrudnienia dotyczący personelu wynagradzanego ze środków na działania bezpośrednie w obszarze badań i rozwoju technologicznego oraz plan zatrudnienia dotyczący personelu wynagradzanego z tych samych środków na działania pośrednie; plany zatrudnienia klasyfikuje się według kategorii i grup zaszeregowania z rozróżnieniem na stanowiska stałe i czasowe, zatwierdzone w granicach środków budżetowych;

(iii) w odniesieniu do personelu naukowo-technicznego klasyfikacja może opierać się na zespołach grup zaszeregowania zgodnie z warunkami określonymi w poszczególnych budżetach; plan zatrudnienia musi określać liczbę wysoko wykwalifikowanych pracowników naukowych lub technicznych, którym przyznaje się specjalne korzyści na podstawie przepisów szczegółowych regulaminu pracowniczego;

(iv) plan zatrudnienia określający liczbę stanowisk w podziale na grupy zaszeregowania i kategorie dla każdego organu, o którym mowa w art. 208, otrzymującego dotacje pokrywane z budżetu; w planie zatrudnienia oprócz liczby stanowisk zatwierdzonych na dany rok budżetowy wykazuje się liczbę stanowisk zatwierdzonych na poprzedni rok;

d) w odniesieniu do operacji zaciągania i udzielania pożyczek:

(i) w ogólnym zestawieniu dochodów - linie budżetowe odpowiadające odpowiednim operacjom, w których zapisuje się wszelkie zwroty otrzymane od odbiorców, którzy początkowo nie dotrzymali umowy, co doprowadziło do uruchomienia gwarancji należytego wykonania umowy. Linie te oznacza się jako "pro memoria" (p.m.) wraz z odpowiednimi uwagami;

(ii) w sekcji dotyczącej Komisji:

- linie budżetowe obejmujące gwarancje należytego wykonania umowy udzielone przez Unię w odniesieniu do danych operacji. Linie te oznacza się jako

"pro memoria", o ile nie powstało żadne rzeczywiste obciążenie, które należy pokryć z ostatecznych zasobów,

- uwagi odnoszące się do aktu podstawowego oraz wielkości przewidywanych operacji, czasu ich trwania oraz gwarancji finansowej udzielonej przez Unię w odniesieniu do tych operacji,

(iii) w dokumencie załączonym do sekcji dotyczącej Komisji, orientacyjnie:

- bieżące operacje kapitałowe i obsługę zadłużenia,

- operacje kapitałowe i obsługę zadłużenia na rok n;

e) w odniesieniu do instrumentów finansowych objętych częścią pierwszą tytuł VIII:

(i) odniesienie do aktu podstawowego;

(ii) linie budżetowe odpowiadające danym operacjom;

(iii) ogólny opis instrumentów finansowych, w tym czas ich trwania i ich wpływ na budżet;

(iv) planowane operacje, w tym ich docelową wielkość w oparciu o efekt mnożnikowy wynikający z istniejących instrumentów;

f) w odniesieniu do finansowania podmiotów, którym powierzono realizację zadań, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (vii):

(i) odniesienie do aktu podstawowego danego programu;

(ii) odpowiednie linie budżetowe;

(iii) ogólny opis powierzonych zadań, w tym czas ich trwania i wpływ na budżet;

g) łączną kwotę wydatków na WPZiB zapisaną w jednym rozdziale, zatytułowanym "WPZiB" i zawierającym szczegółowe artykuły; artykuły te obejmują wydatki na WPZiB i zawierają szczegółowe linie, w których ujęte są co najmniej najważniejsze misje.

2. Oprócz dokumentów określonych w ust. 1 Parlament Europejski i Rada mogą załączyć do budżetu wszelkie inne stosowne dokumenty.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących prezentacji budżetu, w tym definicji faktycznie poniesionych wydatków w ostatnim roku budżetowym, za który zamknięto rozliczenia, uwag do budżetu i planów zatrudnienia, zgodnie z art. 210.

Artykuł  50

Zasady dotyczące planów zatrudnienia personelu

1. Plany zatrudnienia, o których mowa w art. 49 ust. 1 lit. c), określają bezwzględny limit dla każdej instytucji lub organu; poza ustalonym limitem nie można zatrudniać dodatkowego personelu.

Z wyjątkiem grup zaszeregowania AD 16, AD 15 i AD 14 każda instytucja lub organ może jednak zmienić plany zatrudnienia o maksymalnie 10 % zatwierdzonych stanowisk, pod następującymi warunkami:

a) utrzymania na niezmienionym poziomie środków na personel przewidzianych na cały rok budżetowy;

b) nieprzekroczenia limitu łącznej liczby stanowisk zatwierdzonych w poszczególnych planach zatrudnienia; oraz

c) udziału danej instytucji lub organu w analizie porównawczej z innymi instytucjami i organami Unii, co zainicjowała Komisja, dokonując przeglądu swojego stanu zatrudnienia.

W terminie trzech tygodni przed dokonaniem zmian, o których mowa w akapicie drugim, instytucje powiadamiają Parlament Europejski i Radę o zamiarze dokonania takich zmian. Jeżeli

w tym terminie Parlament Europejski lub Rada przedstawi należycie uzasadnione powody, instytucje powstrzymują się od dokonywania zmian, a zastosowanie ma procedura, o której mowa w art. 41.

2. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 akapit pierwszy skutki zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin zatwierdzonego przez organ powołujący zgodnie z regulaminem pracowniczym mogą być kompensowane zatrudnieniem dodatkowego personelu.

ROZDZIAŁ  3

Dyscyplina budżetowa

Artykuł  51

Zgodność z wieloletnimi ramami finansowymi

Budżet jest zgodny z wieloletnimi ramami finansowymi.

Artykuł  52

Zgodność aktów Unii z budżetem

Jeżeli wykonanie postanowień aktu Unii wiąże się z przekroczeniem kwoty środków dostępnych w budżecie, wykonanie tego aktu pod względem finansowym jest możliwe dopiero po dokonaniu odpowiedniej korekty budżetu.

TYTUŁ  IV

WYKONANIE BUDŻETU

ROZDZIAŁ  1

Przepisy ogólne

Artykuł  53

Wykonywanie budżetu zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami

1. Komisja wykonuje dochody i wydatki budżetowe zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, na własną odpowiedzialność i w granicach zatwierdzonych środków.

2. Państwa członkowskie współpracują z Komisją w taki sposób, aby środki były wykorzystywane zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad wykonywania budżetu zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami oraz dotyczących informacji o przekazywaniu danych osobowych do celów kontroli, zgodnie z art. 210.

Artykuł  54

Akt podstawowy oraz wyjątki

1. Środki przewidziane w budżecie na jakiekolwiek działanie Unii mogą zostać wykorzystane dopiero po przyjęciu aktu podstawowego.

2. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 następujące środki można wykorzystać bez aktu podstawowego, pod warunkiem że działania, które mają one finansować, podlegają kompetencji Unii:

a) środki na projekty pilotażowe o charakterze eksperymentalnym mające na celu zbadanie wykonalności działania i jego użyteczności; odpowiednie środki na zobowiązania można zapisać w budżecie na nie więcej niż dwa kolejne lata budżetowe;

Łączna kwota środków na projekty pilotażowe nie może przekroczyć 40.000.000 EUR w jednym roku budżetowym;

b) środki na działania przygotowawcze w obszarze zastosowania TFUE i Traktatu Euratom, mające na celu przygotowanie wniosków z myślą o podjęciu przyszłych działań. Działania przygotowawcze są spójne i mogą przyjmować różne formy. Odpowiednie środki na zobowiązania można zapisać w budżecie na nie więcej niż trzy kolejne lata budżetowe. Procedura w sprawie przyjęcia odpowiedniego aktu podstawowego musi zakończyć się przed końcem trzeciego roku budżetowego; w toku tej procedury zaciąganie zobowiązań uwzględnia charakter działań przygotowawczych do planowanych działań, realizowanych celów i odbiorców. W związku z powyższym wydatkowane środki na działanie przygotowawcze nie odpowiadają co do wielkości środkom przewidzianym na finansowanie właściwego działania.

Łączna kwota środków na nowe działania przygotowawcze, o których mowa w niniejszej literze, nie może przekroczyć 50.000.000 EUR w jednym roku budżetowym, a łączna kwota zobowiązań faktycznie zaciągniętych na działania przygotowawcze nie może przekroczyć 100.000.000 EUR;

c) środki na działania przygotowawcze w obszarze tytułu V TUE. Działania te są ograniczone do krótkiego okresu i ukierunkowane na stworzenie warunków do podejmowania przez Unię działań służących realizacji celów WPZiB oraz do przyjmowania niezbędnych instrumentów prawnych.

W przypadku operacji Unii związanych z zarządzaniem kryzysowym celem działań przygotowawczych jest między innymi ocena wymogów operacyjnych, szybkie dostarczenie środków w fazie początkowej lub przygotowanie na miejscu warunków do rozpoczęcia operacji.

Do podjęcia działań przygotowawczych konieczna jest zgoda Rady wyrażona na wniosek Wysokiego Przedstawiciela.

W celu zapewnienia szybkiego podjęcia działań przygotowawczych Wysoki Przedstawiciel jak najszybciej informuje Parlament Europejski i Komisję o zamiarze zainicjowania przez Radę działania przygotowawczego, podając w szczególności szacunkową wysokość potrzebnych do tego celu zasobów. Komisja podejmuje wszelkie środki niezbędne do zapewnienia szybkiej wypłaty środków finansowych;

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad finansowania działań przygotowawczych w dziedzinie WPZiB, zgodnie z art. 210;

d) środki na działania jednorazowe lub też na działania o nieokreślonym czasie trwania, prowadzone przez Komisję w ramach zadań wynikających z jej instytucjonalnych prerogatyw przewidzianych w TFUE i Traktacie Euratom, innych niż prawo inicjatywy ustawodawczej, o którym mowa w lit. b), oraz w ramach kompetencji szczególnych przyznanych jej bezpośrednio w tych traktatach, które mają być wymienione w aktach delegowanych przyjętych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem;

e) środki na funkcjonowanie poszczególnych instytucji w ramach ich autonomii administracyjnej.

Przedstawiając projekt budżetu, Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z działań, o których mowa w lit. a) i b) akapit pierwszy, zawierające także ocenę wyników oraz opis planowanych działań następczych.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do aktu podstawowego i wyjątków wymienionych w ust. 2 niniejszego artykułu, zgodnie z art. 210.

Artykuł  55

Wykonywanie budżetu przez instytucje inne niż Komisja

Komisja przyznaje pozostałym instytucjom uprawnienia wymagane do wykonywania ich sekcji budżetu.

W celu ułatwienia wydatkowania środków na wydatki administracyjne delegatur Unii ESDZ i Komisja mogą uzgodnić szczegółowe zasady. Zasady te nie zawierają żadnych odstępstw od przepisów niniejszego rozporządzenia ani od aktów delegowanych przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia.

Artykuł  56

Delegowanie uprawnień do wykonywania budżetu

1. Komisja i każda z pozostałych instytucji może, w ramach swoich służb, delegować swoje uprawnienia do wykonywania budżetu zgodnie z warunkami przewidzianymi w niniejszym rozporządzeniu oraz w ich przepisach wewnętrznych, w granicach, które zostaną określone w akcie o delegowaniu uprawnień. Podmioty, którym zostały delegowane uprawnienia mogą działać wyłącznie w ich granicach.

2. Komisja może jednak delegować na szefów delegatur Unii swoje uprawnienia w kwestii wykonywania budżetu w odniesieniu do środków operacyjnych ujętych w jej sekcji. Jednocześnie informuje o tym Wysokiego Przedstawiciela. Szefowie delegatur Unii, działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających Komisji, stosują przepisy Komisji dotyczące wykonania budżetu i podlegają tym samym obowiązkom i zasadom rozliczalności, co wszyscy inni subdelegowani urzędnicy zatwierdzający Komisji.

Komisja może wycofać delegowane uprawnienia zgodnie z własnymi przepisami.

Do celów akapitu pierwszego Wysoki Przedstawiciel podejmuje środki niezbędne do ułatwienia współpracy między delegaturami Unii a służbami Komisji.

Artykuł  57

Konflikt interesów

1. Wszystkim podmiotom upoważnionym do działań finansowych oraz wszystkim innym osobom uczestniczącym w wykonywaniu budżetu oraz zarządzaniu budżetem, w tym w działaniach przygotowawczych, a także w audycie lub kontroli budżetu zakazuje się podejmowania jakichkolwiek działań, które mogą spowodować powstanie konfliktu ich interesów z interesami Unii.

W razie wystąpienia takiego zagrożenia dana osoba rezygnuje z wykonywania tych działań i przekazuje sprawę delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu, który stwierdza na piśmie, czy istnieje konflikt interesów. Dana osoba informuje również swojego przełożonego. W razie stwierdzenia istnienia konfliktu interesów, dana osoba zaprzestaje wszelkich działań w danej sprawie. Delegowany urzędnik zatwierdzający osobiście podejmuje dalsze właściwe działania.

2. Do celów ust. 1 konflikt interesów istnieje wówczas, gdy bezstronne i obiektywne pełnienie funkcji podmiotu upoważnionego do działań finansowych lub innej osoby, o których mowa w ust. 1, jest zagrożone z uwagi na względy rodzinne, emocjonalne, sympatie polityczne lub przynależność państwową, interes gospodarczy lub jakiekolwiek inne interesy wspólne z odbiorcą.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących określenia działań mogących stanowić konflikt interesów oraz procedury, jaką należy stosować w takich przypadkach, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  2

Metody wykonywania

Artykuł  58

Metody wykonywania budżetu

1. Komisja wykonuje budżet według następujących metod:

a) bezpośrednio ("zarządzanie bezpośrednie"), przy pomocy swoich służb, w tym swoich pracowników w delegaturach Unii pod kierownictwem odpowiedniego szefa delegatury, zgodnie z art. 56 ust. 2, lub za pośrednictwem agencji wykonawczych, o których mowa w art. 62;

b) w trybie zarządzania dzielonego z państwami członkowskimi ("zarządzanie dzielone"); lub

c) pośrednio ("zarządzanie pośrednie"), jeżeli przewiduje to akt podstawowy lub w przypadkach, o których mowa w art. 54 ust. 2 lit. a)-d) akapit pierwszy, przez powierzenie zadań związanych z wykonywaniem budżetu:

(i) państwom trzecim lub organom przez nie wyznaczonym;

(ii) organizacjom międzynarodowym i ich agencjom;

(iii) EBI i Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu;

(iv) organom, o których mowa w art. 208 i 209;

(v) organom publicznym;

(vi) organom podlegającym prawu prywatnemu mającym obowiązek świadczenia usługi publicznej, o ile przedstawią one odpowiednie gwarancje finansowe;

(vii) organom podlegającym prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierza się realizację partnerstwa publiczno-prywatnego i które przestawią odpowiednie gwarancje finansowe;

(viii) osobom, którym powierza się wykonanie określonych działań w ramach WPZiB na mocy tytułu V TUE, określonym we właściwym akcie podstawowym.

2. Komisja pozostaje odpowiedzialna za wykonanie budżetu zgodnie z art. 317 TFUE i informuje Parlament Europejski i Radę o operacjach prowadzonych przez podmioty i osoby, którym powierzono zadania, zgodnie z ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu. Jeżeli podmiot lub osoba, którym powierza się wykonanie zadań, są wskazane w akcie podstawowym, to ocena skutków finansowych, o której mowa w art. 31, zawiera pełne uzasadnienie wyboru tego konkretnego podmiotu lub osoby.

3. Podmioty i osoby, którym powierza się zadania, zgodnie z ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu, w pełni współpracują w celu zapewnienia ochrony interesów finansowych Unii. Umowy o delegowaniu zadań przewidują prawo Trybunału Obrachunkowego i Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) do pełnego wykonywania uprawnień zapisanych w TFUE w odniesieniu do audytu zarządzanych przez te podmioty środków finansowych.

Komisja powierza zadania związane z wykonywaniem budżetu podmiotom i osobom wymienionym w ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu, pod warunkiem istnienia przejrzystych, niedyskryminacyjnych, wydajnych i skutecznych procedur przeglądu faktycznej realizacji tych zadań.

4. Wszelkie umowy o delegowaniu zadań są udostępniane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie na ich wniosek.

5. Podmioty i osoby, którym powierzono zadania, zgodnie z ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu, zapewniają zgodnie z art. 35 ust. 2 odpowiednią coroczną publikację ex post informacji na temat odbiorców. Komisję powiadamia się o podjętych działaniach w tym zakresie.

6. Podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z ust. 1 lit. c) nie mają statusu delegowanego urzędnika zatwierdzającego.

7. Komisja może nie powierzyć osobom trzecim uprawnień wykonawczych, jeżeli uprawnienia te wiążą się z dużym zakresem swobody w podejmowaniu decyzji politycznych.

8. 19  Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad regulujących metody wykonywania budżetu, w tym zarządzania bezpośredniego, a także wykonywania uprawnień delegowanych na agencje wykonawcze oraz przepisów szczególnych w sprawie zarządzania pośredniego z udziałem organizacji międzynarodowych, organów, o których mowa w art. 208 i 209, organów prawa publicznego lub organów podlegających prawu prywatnemu świadczących usługi publiczne, organów podlegających prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierzono realizację partnerstwa publiczno-prywatnego, oraz osób, którym powierzono wykonywanie szczególnych zadań w ramach WPZiB. Komisja jest również uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących kryteriów zrównywania organizacji o charakterze niekomercyjnym z organizacjami międzynarodowymi.

Artykuł  59

Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

1. W przypadku wykonywania przez Komisję budżetu w trybie zarządzania dzielonego zadania wykonawcze delegowane są na państwa członkowskie. Komisja i państwa członkowskie przestrzegają zasad należytego zarządzania finansami, przejrzystości i niedyskryminacji, a zarządzając unijnymi środkami finansowymi zapewniają widoczność działań Unii na zewnątrz. W tym celu Komisja i państwa członkowskie wypełniają swoje odpowiednie obowiązki kontroli i audytu oraz przyjmują wynikające z tych obowiązków zadania określone w niniejszym rozporządzeniu. Przepisy uzupełniające ustanawia się w przepisach sektorowych.

2. Wypełniając zadania związane z wykonywaniem budżetu, państwa członkowskie podejmują wszelkie niezbędne środki, w tym środki ustawodawcze, wykonawcze i administracyjne, by chronić interesy finansowe Unii, w szczególności poprzez:

a) zapewnianie prawidłowego i faktycznego wykonywania działań finansowanych z budżetu, zgodne z mającymi zastosowanie przepisami sektorowymi i w tym celu wyznaczanie zgodnie z ust. 3 i nadzorowanie organów odpowiedzialnych za zarządzanie środkami finansowymi Unii i ich kontrolę;

b) zapobieganie nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, wykrywanie ich i korygowanie.

W celu ochrony interesów finansowych Unii państwa członkowskie - zgodnie z zasadą proporcjonalności oraz niniejszym artykułem i właściwymi przepisami sektorowymi - prowadzą kontrole ex ante i ex post, w tym, w stosownych przypadkach, kontrole na miejscu na reprezentatywnych lub wybranych na podstawie oceny stopnia ryzyka próbkach transakcji. Odzyskują również nienależnie wypłacone środki finansowe, a w razie konieczności wszczynają postępowanie sądowe w tym zakresie.

Państwa członkowskie nakładają na odbiorców skuteczne, odstraszające i proporcjonalne kary, jeżeli zostały one przewidziane w przepisach sektorowych i w szczegółowych przepisach krajowych.

W ramach oceny ryzyka i zgodnie z przepisami sektorowymi Komisja monitoruje systemy zarządzania i kontroli wprowadzone w państwach członkowskich. W prowadzonych badaniach Komisja przestrzega zasady proporcjonalności i uwzględnia poziom ocenionego ryzyka zgodnie z przepisami sektorowymi.

3. Zgodnie z kryteriami i procedurami określonymi w przepisach sektorowych państwa członkowskie wyznaczają na odpowiednim szczeblu organy, które mają być odpowiedzialne za zarządzanie unijnymi środkami finansowymi i ich kontrolę. Organy te mogą również wykonywać zadania niezwiązane z zarządzaniem unijnymi środkami finansowymi i powierzać niektóre ze swoich zadań innym organom.

Państwa członkowskie mogą opierać decyzję o wyznaczeniu organów na tym, czy systemy zarządzania i kontroli są zasadniczo takie same jak systemy już istniejące w poprzednim okresie i czy funkcjonowały one skutecznie.

Jeżeli wyniki audytów i kontroli wykazują, że wyznaczone organy nie spełniają już kryteriów ustalonych w przepisach sektorowych, państwa członkowskie podejmują środki niezbędne do zapewnienia naprawienia uchybień we wdrażaniu zadań tych organów, w tym przez odwołanie ich wyznaczenia zgodnie z przepisami sektorowymi.

Przepisy sektorowe określają rolę Komisji w procesie określonym w niniejszym ustępie.

4. Organy wyznaczone zgodnie z ust. 3:

a) wprowadzają skuteczny i wydajny system kontroli wewnętrznej i zapewniają jego funkcjonowanie;

b) stosują system rachunkowości, który dostarcza rzetelnych, kompletnych i wiarygodnych informacji we właściwym czasie;

c) dostarczają informacji wymaganych na mocy ust. 5;

d) zapewniają publikację ex post zgodnie z art. 35 ust. 2 Wszelkie przetwarzanie danych osobowych spełnia krajowe przepisy wdrażające dyrektywę 95/46/WE.

5. 20  Do dnia 15 lutego kolejnego roku budżetowego organy wyznaczone zgodnie z ust. 3 przekazują Komisji:

a) zestawienie wydatków poniesionych w ramach wykonywania swoich zadań w danym okresie referencyjnym określonym w przepisach sektorowych, które to wydatki przedstawiły Komisji w celu uzyskania zwrotu kosztów. Zestawienie to obejmuje płatności zaliczkowe oraz sumy, w odniesieniu do których prowadzone są lub zakończone zostały procedury odzyskania. Zestawieniu towarzyszy deklaracja zarządcza potwierdzająca, że w opinii osób odpowiedzialnych za zarządzanie środkami finansowymi:

(i) informacje są prawidłowo przedstawione, kompletne i dokładne;

(ii) wydatki zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem określonym w przepisach sektorowych;

(iii) wprowadzone systemy kontroli dają niezbędne gwarancje legalności i prawidłowości operacji podstawowych;

b) roczne podsumowanie końcowych sprawozdań z audytu i przeprowadzonych kontroli, w tym analizę charakteru i zakresu błędów i uchybień stwierdzonych w systemach, jak również podjętych lub planowanych działań naprawczych.

Zestawieniu, o którym mowa w lit. a) akapit pierwszy, oraz podsumowaniu, o którym mowa w lit. b) akapit pierwszy, towarzyszy opinia niezależnego organu kontrolnego, sporządzona zgodnie z przyjętymi na szczeblu międzynarodowym standardami audytu. W opinii tej stwierdza się, czy rachunki przedstawiają prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji, czy wydatki, w odniesieniu do których zwrócono się do Komisji o zwrot kosztów, są legalne i prawidłowe oraz czy wprowadzone systemy kontroli funkcjonują prawidłowo. Opinia ta wskazuje również, czy przeprowadzone badanie podaje w wątpliwość stwierdzenia zawarte w deklaracji zarządczej, o której mowa w lit. a) akapit pierwszy.

W wyjątkowych przypadkach Komisja może na wniosek zainteresowanego państwa członkowskiego przesunąć termin ustalony na dzień 15 lutego do dnia 1 marca.

Państwa członkowskie mogą na odpowiednim szczeblu publikować informacje, o których mowa w niniejszym ustępie.

Ponadto państwa członkowskie mogą przedstawiać oświadczenia podpisane na odpowiednim szczeblu i oparte na informacjach, o których mowa w niniejszym ustępie.

6. W celu zapewnienia wykorzystywania środków finansowych zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami Komisja:

a) stosuje procedury badania i zatwierdzania sprawozdań finansowych wyznaczonych organów, zapewniając kompletność, rzetelność i prawidłowość tych sprawozdań;

b) wyłącza z wydatków finansowanych przez Unię wypłaty środków, które nastąpiły z naruszeniem mających zastosowanie przepisów;

c) wstrzymuje bieg terminów płatności lub zawiesza płatności, jeżeli przewidują to przepisy sektorowe.

Komisja kończy lub w części wstrzymuje bieg terminów płatności lub zawieszenie płatności po przedstawieniu uwag przez państwo członkowskie i niezwłocznie po podjęciu przez nie wszelkich niezbędnych środków. Roczne sprawozdanie z działalności, o którym mowa w art. 66 ust. 9 zawiera informacje o wszystkich obowiązkach wymienionych w niniejszym akapicie.

7. Przepisy sektorowe uwzględniają specyfikę programów europejskiej współpracy terytorialnej, zwłaszcza jeśli chodzi o treść deklaracji zarządczych, proces, o którym mowa w ust. 3 oraz funkcję audytu.

8. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad zarządzania dzielonego z państwami członkowskimi, w tym opracowania rejestru organów odpowiedzialnych za zarządzanie i kontrolę środków Unii, a także środków mających na celu propagowanie najlepszych praktyk, zgodnie z art. 210.

Artykuł  60

Zarządzanie pośrednie

1. Podmioty i osoby, którym powierzono zadania wykonywania budżetu, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), przestrzegają zasad należytego zarządzania finansami, przejrzystości i niedyskryminacji, a zarządzając unijnymi środkami finansowymi zapewniają widoczność działań Unii na zewnątrz. Zarządzając unijnymi środkami finansowymi, gwarantują one poziom ochrony interesów finansowych Unii równoważny z poziomem wymaganym na mocy niniejszego rozporządzenia, z należytym uwzględnieniem:

a) charakteru powierzonych im zadań oraz związanych z nimi kwot;

b) rodzajów występującego ryzyka finansowego;

c) poziomu wiarygodności wynikającego ze stosowanych przez nie systemów, zasad i procedur wraz ze środkami, które podejmuje Komisja, aby nadzorować i wspierać wykonywanie powierzonych im zadań.

2. W celu ochrony interesów finansowych Unii podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), zgodnie z zasadą proporcjonalności:

a) wprowadzają skuteczny i wydajny system kontroli wewnętrznej i zapewniają jego funkcjonowanie;

b) stosują system rachunkowości dostarczający rzetelnych, kompletnych i wiarygodnych informacji we właściwym czasie;

c) podlegają niezależnym audytom zewnętrznym prowadzonym zgodnie z przyjętymi na szczeblu międzynarodowym standardami audytu przez audytora funkcjonalnie niezależnego od danego podmiotu lub danej osoby;

d) 21  stosują odpowiednie zasady i procedury w celu zapewnienia finansowania z unijnych środków finansowych w formie zamówień, dotacji, nagród i instrumentów finansowych, łącznie z obowiązkami określonymi w art. 108 ust. 12;

e) zapewniają, zgodnie z art. 35 ust. 2 publikację ex post informacji o odbiorcach;

f) zapewniają odpowiednią ochronę danych osobowych określoną w dyrektywie 95/46/WE oraz w rozporządzeniu (WE) nr 45/2001.

Osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (viii), przyjmują swoje przepisy finansowe za uprzednią zgodą Komisji. W terminie sześciu miesięcy od początku ich mandatu spełniają one wymogi ustanowione w lit. a)-e) niniejszego ustępu. Jeżeli po upływie tego terminu spełniają one wspomniane wymogi tylko częściowo, Komisja podejmuje odpowiednie środki naprawcze w celu nadzorowania i wspierania wykonywania powierzonych im zadań.

3. 22  Wypełniając zadania związane z wykonywaniem budżetu, podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), zapobiegają nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, wykrywają je, korygują i informują o nich Komisję. W tym celu przeprowadzają - zgodnie z zasadą proporcjonalności - kontrole ex ante i ex post, w tym, w stosownych przypadkach, kontrole na miejscu na reprezentatywnych lub wybranych na podstawie oceny stopnia ryzyka próbkach transakcji, w celu zapewnienia faktycznego i prawidłowego wykonywania działań finansowanych z budżetu. Odzyskują również nienależycie wypłacone środki finansowe, wykluczają z dostępu do unijnych środków finansowych lub nakładają kary finansowe, a w razie konieczności wszczynają postępowanie sądowe w tym zakresie.

4. Komisja może zawiesić płatności na rzecz podmiotów i osób, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), zwłaszcza w przypadku wykrycia błędów systemowych podważających wiarygodność systemów kontroli wewnętrznej danego podmiotu lub danej osoby lub legalność i prawidłowość operacji podstawowych.

Niezależnie od przepisów art. 92 właściwy urzędnik zatwierdzający może w całości lub w części przerwać płatności na rzecz takich podmiotów lub osób w celu przeprowadzenia dalszych weryfikacji, jeżeli:

(i) do wiadomości właściwego urzędnika zatwierdzającego doszły informacje wskazujące na znaczne uchybienia w funkcjonowaniu systemu kontroli wewnętrznej lub na to, że wydatek, który poświadcza dany podmiot lub dana osoba, wiąże się z poważną nieprawidłowością i nie został skorygowany;

(ii) przerwanie płatności jest niezbędne, aby zapobiec poważnym szkodom dla interesów finansowych Unii.

5. Bez uszczerbku dla przepisów ust. 7 podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), przekazują Komisji:

a) sprawozdanie z wykonania powierzonych im zadań;

b) zestawienie wydatków poniesionych w związku z wykonywaniem powierzonych im zadań; zestawieniu temu towarzyszy deklaracja zarządcza potwierdzająca, że w opinii osób odpowiedzialnych za zarządzanie środkami finansowymi:

(i) informacje są prawidłowo przedstawione, kompletne i dokładne;

(ii) wydatki zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem określonym w umowach o delegowaniu zadań lub, w stosownych przypadkach, w odpowiednich przepisach sektorowych;

(iii) wprowadzone systemy kontroli dają niezbędne gwarancje legalności i prawidłowości operacji podstawowych;

c) streszczenie końcowych sprawozdań z audytu i przeprowadzonych kontroli, w tym analizę charakteru i zakresu błędów i uchybień stwierdzonych w systemach, jak również podjętych lub planowanych działań naprawczych.

Dokumentom, o których mowa w akapicie pierwszym, towarzyszy opinia niezależnego organu kontrolnego, sporządzona zgodnie z przyjętymi na szczeblu międzynarodowym standardami audytu. Opinia ta wskazuje, czy rachunki przedstawiają prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji, czy wprowadzone systemy kontroli funkcjonują prawidłowo i czy operacje podstawowe są legalne i prawidłowe. Opinia ta wskazuje również, czy przeprowadzone badanie podaje w wątpliwość stwierdzenia zawarte w deklaracji zarządczej, o której mowa w lit. b) akapit pierwszy.

Dokumenty, o których mowa w akapicie pierwszym są przedstawiane Komisji do dnia 15 lutego kolejnego roku budżetowego. Opinię, o której mowa w akapicie drugim, przedstawia się Komisji do dnia 15 marca.

Obowiązki określone w niniejszym ustępie pozostają bez uszczerbku dla umów zawartych z organizacjami międzynarodowymi oraz państwami trzecimi. W umowach tych uwzględnia się co najmniej spoczywający na takich podmiotach obowiązek przekazania co roku Komisji oświadczenia, że w danym roku budżetowym wkład Unii został wykorzystany i rozliczony zgodnie z wymogami określonymi w ust. 2 oraz z obowiązkami ustanowionymi w takich umowach.

6. Bez uszczerbku dla ust. 7 Komisja:

a) nadzoruje wypełnianie przez te osoby i podmioty ich zobowiązań, w szczególności przeprowadzając audyty i oceny realizacji programu;

b) stosuje procedury badania i zatwierdzania sprawozdań finansowych podmiotów i osób, którym powierzono wykonywanie zadań, zapewniając kompletność, rzetelność i prawidłowość tych sprawozdań;

c) wyłącza z wydatków finansowanych przez Unię wypłaty środków, które nastąpiły z naruszeniem mających zastosowanie przepisów.

7. 23  Ust. 5 i 6 nie mają zastosowania do środków przekazanych przez Unię podmiotom, które podlegają odrębnej procedurze udzielania absolutorium na mocy art. 208 i 209.

8. 24  Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnośnie do zarządzania pośredniego, w tym ustalenia warunków w ramach zarządzania pośredniego, na jakich systemy, zasady i procedury danych podmiotów i osób mają być równoważne z systemami, zasadami i procedurami Komisji, oraz odnośnie do deklaracji zarządczych i oświadczeń o zgodności, a także procedur badania i zatwierdzania sprawozdań finansowych, obowiązku powiadamiania Komisji o wykrytych nadużyciach finansowych i nieprawidłowościach, wyłączania z finansowania Unii wydatków poniesionych z naruszeniem mających zastosowanie przepisów oraz nakładania kar finansowych.

Artykuł  61

Ocena ex ante i umowy o delegowaniu zadań

1. Zanim Komisja powierzy zadania związane z wykonywaniem budżetu podmiotom lub osobom, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), uzyskuje ona dowody potwierdzające, że spełnione są wymogi określone w art. 60 ust. 2 lit. a)-d) akapit pierwszy.

Dany podmiot lub dana osoba, której powierza się zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) bezzwłocznie informuje Komisję o istotnych zmianach w swoich systemach, zasadach lub procedurach, które dotyczą zarządzania powierzonymi temu podmiotowi lub tej osobie środkami. Komisja dokonuje przeglądu umów o delegowaniu zadań, zawartych z danym podmiotem lub daną osobą, aby zapewnić ciągłość przestrzegania wymogów określonych w art. 60 ust. 2 lit. a)-d) akapit pierwszy.

2. Jeżeli podmiot, któremu powierza się zadania, nie został określony w akcie podstawowym, Komisja wybiera podmiot z katalogu podmiotów wskazanego w art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (v), (vi) i (vii), należycie uwzględniając charakter zadań, jakie ma zamiar mu powierzyć, a także doświadczenie oraz możliwości operacyjne i finansowe danych podmiotów. Wybór jest przejrzysty, uzasadniony obiektywnymi względami i nie może prowadzić do powstania konfliktu interesów.

3. Umowy o delegowaniu zadań zawierają wymogi ustanowione w art. 60 ust. 2 lit. a)-d) akapit pierwszy. W umowach tych jasno definiuje się powierzane zadania oraz zawiera się zobowiązanie danych podmiotów lub osób do wypełniania obowiązków ustanowionych w art. 60 ust. 2 lit. e)-f) akapit pierwszy oraz do niepodejmowania żadnych działań mogących prowadzić do powstania konfliktu interesów.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych, dotyczących szczegółowych zasad oceny ex ante w odniesieniu do zasad i procedur funkcjonujących w trybie zarządzania pośredniego oraz treści umów o delegowaniu zadań zgodnie z art. 210.

Artykuł  62

Agencje wykonawcze

1. Komisja może delegować uprawnienia na agencje wykonawcze w celu realizacji całości lub części programu lub projektu Unii w imieniu Komisji i na jej odpowiedzialność zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 58/2003 dnia 19 grudnia 2002 r. ustanawiającym statut agencji wykonawczych, którym zostaną powierzone niektóre zadania w zakresie zarządzania programami wspólnotowymi ²⁵ . Agencje wykonawcze są ustanawiane na mocy decyzji Komisji i są osobami prawnymi na mocy prawa Unii.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad wykonywania uprawnień delegowanych na agencje wykonawcze, zgodnie z art. 210.

2. Odpowiednie środki operacyjne wykonuje dyrektor agencji wykonawczej w trybie zarządzania bezpośredniego.

Artykuł  63

Ograniczenia w delegowaniu uprawnień

1. Komisja nie powierza zadań związanych z wykonaniem środków finansowych Unii, w tym płatności i odzyskiwania środków, zewnętrznym podmiotom lub organom sektora prywatnego, z wyjątkiem sytuacji, o których mowa w art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (v), (vi) i (vii), lub szczególnych przypadków, gdy dane płatności:

(i) mają zostać dokonane na rzecz odbiorców płatności wyznaczonych przez Komisję;

(ii) mają zostać dokonane na warunkach i w kwotach ustalonych przez Komisję; oraz

(iii) nie wiążą się z korzystaniem ze swobody decyzyjnej przez podmiot lub organ dokonujący płatności.

2. Komisja może powierzyć następujące zadania w drodze umowy zewnętrznym podmiotom lub organom sektora prywatnego, niemającym obowiązku świadczenia usługi publicznej: zadania związane ze specjalistyczną wiedzą techniczną oraz zadania administracyjne, przygotowawcze lub pomocnicze niewiążące się ze sprawowaniem władzy publicznej ani z korzystaniem ze swobody decyzyjnej.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad powierzania zadań niektórym zewnętrznym podmiotom lub organom sektora prywatnego, zgodnie z zasadami udzielania zamówień określonymi w części pierwszej tytuł V, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  3

Podmioty upoważnione do działań finansowych

Sekcja  1

Zasada rozdzielenia obowiązków

Artykuł  64

Rozdzielenie obowiązków

1. Obowiązki urzędnika zatwierdzającego i księgowego są rozdzielone i nie mogą być łączone.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad regulujących prawa i obowiązki wszelkich podmiotów upoważnionych do działań finansowych, zgodnie z art. 210.

Sekcja  2

Urzędnik zatwierdzający

Artykuł  65

Urzędnik zatwierdzający

1. Każda instytucja wykonuje obowiązki urzędnika zatwierdzającego.

2. Do celów niniejszego tytułu termin "pracownicy" odnosi się do osób, do których ma zastosowanie regulamin pracowniczy.

3. Każda instytucja deleguje, zgodnie ze swoimi przepisami wewnętrznymi, obowiązki urzędnika zatwierdzającego na pracowników odpowiedniego szczebla. W swoich wewnętrznych przepisach administracyjnych wskazuje pracowników, na których deleguje wspomniane obowiązki, zakres delegowanych uprawnień oraz możliwość subdelegowania tych uprawnień przez osobę, na którą je delegowano.

4. Uprawnienia urzędnika zatwierdzającego są delegowane lub subdelegowane jedynie na pracowników.

5. Właściwi urzędnicy zatwierdzający działają w granicach ustanowionych w akcie o delegowaniu lub subdelegowaniu uprawnień. Właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu mogą pomagać pracownik lub pracownicy, którym na odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego powierzono prowadzenie niektórych operacji niezbędnych do wykonania budżetu i przedstawiania sprawozdań rachunkowych.

6. Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii podlegają Komisji jako instytucji odpowiedzialnej za określanie, wykonywanie, monitorowanie i ocenę zadań i obowiązków spoczywających na nich jako na subdelegowanych urzędnikach zatwierdzających. Komisja jednocześnie informuje o tym Wysokiego Przedstawiciela.

7. Właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu mogą pomagać pracownicy, którym na jego odpowiedzialność powierzono wykonywanie niektórych zadań wymaganych do wykonania budżetu i przedstawienia informacji dotyczących finansów i zarządzania. Pracownicy pomagający właściwym urzędnikom zatwierdzającym podlegają przepisom art. 57.

8. Każda instytucja informuje Trybunał Obrachunkowy, Parlament Europejski i Radę o powołaniu lub zwolnieniu z obowiązków delegowanych urzędników zatwierdzających, audytorów wewnętrznych i księgowych oraz o wszelkich przepisach wewnętrznych przyjętych w odniesieniu do spraw finansowych.

9. Każda instytucja informuje Trybunał Obrachunkowy o powołaniu administratorów rachunków zaliczkowych i o decyzjach o delegowaniu uprawnień zgodnie z art. 69 ust. 1 i art. 70.

10. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 w odniesieniu do szczegółowych zasad wspierania właściwych urzędników zatwierdzających oraz przepisów wewnętrznych regulujących delegowanie uprawnień.

Artykuł  66

Uprawnienia i obowiązki urzędnika zatwierdzającego

1. Urzędnik zatwierdzający w każdej z instytucji jest odpowiedzialny za wykonanie dochodów i wydatków zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami oraz za zapewnienie przestrzegania wymogów legalności i prawidłowości.

2. Do celów ust. 1 delegowany urzędnik zatwierdzający - zgodnie z art. 32 i minimalnymi normami przyjętymi przez poszczególne instytucje oraz z należytym uwzględnieniem ryzyka związanego ze środowiskiem zarządzania i charakterem finansowanych działań - wprowadza strukturę organizacyjną i systemy kontroli wewnętrznej odpowiednie do wykonywanych przez niego obowiązków. Ustanowienie takiej struktury i takich systemów opiera się na kompleksowej analizie ryzyka uwzględniającej ich opłacalność.

3. W celu wykonania wydatków właściwy urzędnik zatwierdzający zaciąga zobowiązania budżetowe i prawne, poświadcza zasadność wydatków, zatwierdza płatności i podejmuje działania wstępne niezbędne do realizacji środków.

4. Na wykonanie dochodów składa się sporządzanie prognoz należności, ustalanie należności do odzyskania i wystawianie nakazów odzyskania środków. Obejmuje ono także odstąpienie, w stosownych przypadkach, od odzyskania ustalonych należności.

5. Każda operacja podlega co najmniej kontroli ex ante na podstawie przeglądu dokumentów oraz na podstawie dostępnych wyników już przeprowadzonych kontroli, dotyczących operacyjnych i finansowych aspektów operacji.

Kontrole ex ante obejmują zainicjowanie i sprawdzenie operacji.

Sprawdzenia danej operacji dokonują pracownicy inni niż ci, którzy zainicjowali tę operację. Pracownicy którzy dokonują sprawdzenia nie mogą podlegać pracownikom którzy zainicjowali operację.

6. Delegowany urzędnik zatwierdzający może wprowadzić kontrole ex post w celu sprawdzenia operacji już zatwierdzonych w wyniku kontroli ex ante. Takie kontrole mogą być przeprowadzane na wybranych próbach w zależności od występującego ryzyka.

Kontrole ex ante przeprowadzają pracownicy, którzy nie są odpowiedzialni za kontrole ex post. Pracownicy odpowiedzialni za kontrole ex post nie podlegają pracownikom odpowiedzialnym za kontrole ex ante.

Jeżeli delegowany urzędnik zatwierdzający prowadzi audyty finansowe beneficjentów jako kontrole ex post, to odpowiednie zasady audytu są jasne, spójne i przejrzyste oraz zapewniają poszanowanie praw zarówno Komisji, jak i podmiotów poddanych audytowi.

7. Pracownicy odpowiedzialni za kontrolowanie zarządzania operacjami finansowymi mają niezbędne umiejętności zawodowe. Pracownicy ci postępują zgodnie ze specjalnym kodeksem standardów zawodowych ustanowionym przez każdą z instytucji.

8. Jeżeli pracownik uczestniczący w zarządzaniu finansami i kontroli transakcji uzna, że decyzja, którą jego przełożony nakazuje mu wykonać lub na którą nakazuje mu on wyrazić zgodę, jest nieprawidłowa lub sprzeczna z zasadami należytego zarządzania finansami lub zasadami zawodowymi, których ten pracownik ma przestrzegać, powiadamia on o tym odpowiednio swojego przełożonego. Jeżeli pracownik dokonuje powiadomienia w formie pisemnej, przełożony odpowiada w formie pisemnej. Jeżeli przełożony nie podejmie żadnych działań lub potwierdzi pierwotną decyzję lub polecenie, a pracownik uważa, że potwierdzenie to nie stanowi wystarczającej reakcji na jego obawy, pracownik powiadamia delegowanego urzędnika zatwierdzającego w formie pisemnej. Jeżeli urzędnik ten nie podejmie żadnych działań, pracownik powiadamia odpowiedni zespół, o którym mowa w art. 73 ust. 6.

W przypadku jakiejkolwiek nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii, pracownik powiadamia władze i organy określone w mających zastosowanie przepisach. Umowy z audytorami zewnętrznymi prowadzącymi audyty zarządzania finansowego Unii nakładają na audytorów zewnętrznych obowiązek informowania delegowanego urzędnika zatwierdzającego o wszelkich podejrzeniach nielegalnej działalności, nadużyć finansowych lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii.

9. 26  Delegowany urzędnik zatwierdzający składa swojej instytucji sprawozdanie z wykonywanych obowiązków w postaci rocznego sprawozdania z działalności, zawierającego informacje finansowe oraz informacje dotyczące zarządzania, w tym wyniki kontroli, zapewniając, że o ile w ewentualnych zastrzeżeniach co do określonych dochodów i wydatków nie wskazano inaczej, ma on wystarczającą pewność, że:

a) informacje zawarte w sprawozdaniu przedstawiają prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji;

b) zasoby przeznaczone na działania opisane w sprawozdaniu zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem oraz zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami;

c) wprowadzone procedury kontroli dają niezbędne gwarancje legalności i prawidłowości operacji podstawowych.

W sprawozdaniu z działalności wskazuje się wyniki operacji przez odniesienie do ustalonych celów, ryzyk związanych z tymi operacjami, wykorzystania przekazanych zasobów oraz skuteczności i wydajności systemów kontroli wewnętrznej, w tym ogólnej oceny kosztów i korzyści z kontroli. Sprawozdanie zawiera też informacje na temat ogólnych wyników tych operacji, jak również ocenę tego, w jakim zakresie zatwierdzone wydatki operacyjne przyczyniły się do osiągnięcia celów politycznych i wygenerowały unijną wartość dodaną.

Do dnia 15 czerwca każdego roku Komisja przesyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie podsumowanie sprawozdań rocznych z działalności za poprzedni rok. Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udostępniane są również roczne sprawozdania z działalności każdego z delegowanych urzędników zatwierdzających.

Roczne sprawozdania z działalności urzędników zatwierdzających i, w stosownych przypadkach, delegowanych urzędników zatwierdzających instytucji, urzędów, organów i agencji publikuje się na stronach internetowych tych poszczególnych instytucji, urzędów, organów lub agencji w łatwo dostępny sposób, nie później niż w dniu 1 lipca każdego roku za poprzedni rok, z zastrzeżeniem należycie uzasadnionych względów dotyczących poufności i bezpieczeństwa.

10. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad kontroli ex ante i ex post, przechowywania dokumentów potwierdzających, kodeksu standardów zawodowych, niepodjęcia działań przez urzędnika zatwierdzającego, przekazywania informacji księgowemu oraz sprawozdań z procedur negocjacyjnych.

Artykuł  67

Uprawnienia i obowiązki szefów delegatur Unii

1. Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii ściśle współpracują z Komisją w odniesieniu do właściwego wykonania środków finansowych, by zapewnić w szczególności legalność i prawidłowość transakcji finansowych, poszanowanie zasady należytego zarządzania finansami w zarządzaniu środkami finansowymi oraz skuteczną ochronę interesów finansowych Unii.

W tym celu podejmują oni środki niezbędne do zapobiegania wszelkim sytuacjom, które mogłyby narazić Komisję na odpowiedzialność za niewłaściwe wykonanie subdelegowanego na nich budżetu, a także wszelkim konfliktom priorytetów mogącym mieć wpływ na wykonanie subdelegowanych na nich zadań związanych z zarządzaniem finansami.

Jeżeli wystąpi sytuacja lub konflikt, o których mowa w akapicie drugim, szefowie delegatur Unii niezwłocznie informują o tym odpowiedzialnych w tych kwestiach dyrektorów generalnych Komisji i ESDZ. Dyrektorzy generalni podejmują odpowiednie kroki w celu przeciwdziałania tej sytuacji.

2. Jeżeli szefowie delegatur Unii znajdą się w sytuacji, o której mowa w art. 66 ust. 8, przekazują sprawę wyspecjalizowanemu zespołowi do spraw nieprawidłowości finansowych, powołanemu na podstawie art. 73 ust. 6. W przypadku jakiejkolwiek nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii, powiadamiają oni władze i organy, określone w mających zastosowanie przepisach.

3. Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii składają sprawozdania właściwemu delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu, by mógł on włączyć je do swojego rocznego sprawozdania z działalności, o którym mowa w art. 66 ust. 9. Sprawozdania szefów delegatur Unii zawierają informacje dotyczące wydajności i skuteczności systemów kontroli wewnętrznej wprowadzonych w ich delegaturze, a także zarządzania operacjami, które zostały na nich subdelegowane, i poświadczenie, o którym mowa w art. 73 ust. 5 akapit trzeci. Sprawozdania te załącza się do rocznego sprawozdania z działalności delegowanego urzędnika zatwierdzającego oraz udostępnia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, w stosownych przypadkach z należytym uwzględnieniem ich poufnego charakteru.

Szefowie delegatur Unii w pełni współpracują z instytucjami uczestniczącymi w procedurze udzielania absolutorium i w stosownych przypadkach dostarczają wszelkich dodatkowych niezbędnych informacji. W tym kontekście może być od nich wymagany udział w posiedzeniach stosownych organów i wspieranie właściwego delegowanego urzędnika zatwierdzającego.

4. Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii odpowiadają na wszelkie pytania kierowane przez delegowanego urzędnika zatwierdzającego Komisji na jej wniosek lub - w kontekście udzielania absolutorium - na wniosek Parlamentu Europejskiego.

5. Komisja dba o to, by subdelegowanie uprawnień nie wpływało ujemnie na procedurę udzielania absolutorium zgodnie z art. 319 TFUE.

Sekcja  3

Księgowy

Artykuł  68

Uprawnienia i obowiązki księgowego

1. Każda z instytucji wyznacza księgowego, który jest odpowiedzialny w tej instytucji za:

a) właściwe wykonywanie płatności, pobór dochodów i odzyskiwanie ustalonych należności;

b) przygotowanie i prezentację sprawozdań finansowych zgodnie z częścią pierwszą tytuł IX;

c) prowadzenie ksiąg rachunkowych zgodnie z częścią pierwszą tytuł IX;

d) określanie, procedur księgowych oraz planu kont zgodnie z częścią pierwszą tytuł IX;

e) określanie i walidację systemów rachunkowości i w stosownych przypadkach walidację systemów ustanowionych przez urzędnika zatwierdzającego w celu dostarczania lub uzasadniania informacji księgowych; w tym celu księgowy jest upoważniony do sprawdzania w dowolnym czasie przestrzegania kryteriów walidacji;

f) zarządzanie środkami pieniężnymi.

Zakres odpowiedzialności księgowego ESDZ obejmuje wyłącznie sekcję "ESDZ" budżetu, którą wykonuje ESDZ. Za całą sekcję budżetu dotyczącą Komisji, włącznie z operacjami księgowymi dotyczącymi środków subdelegowanych na szefów delegatur Unii, odpowiedzialny pozostaje księgowy Komisji.

Księgowy Komisji działa również jako księgowy ESDZ w odniesieniu do wykonania sekcji "ESDZ" budżetu, z zastrzeżeniem art. 213.

2. Księgowy Komisji odpowiada za określanie reguł rachunkowości i ujednoliconego planu kont zgodnie z częścią pierwszą tytuł IX.

3. Księgowi uzyskują od urzędników zatwierdzających wszelkie informacje niezbędne do sporządzania sprawozdań finansowych dających prawdziwy obraz sytuacji finansowej instytucji oraz wykonania budżetu. Urzędnicy zatwierdzający gwarantują wiarygodność tych informacji.

4. Księgowy podpisuje sprawozdania przed ich przyjęciem przez instytucję lub organ, o którym mowa w art. 208, zaświadczając tym samym, że ma wystarczającą pewność co do prawdziwości i rzetelności zawartych w nich informacji na temat sytuacji finansowej instytucji lub organu, o którym mowa w art. 208.

W tym celu księgowy sprawdza, czy sprawozdania rachunkowe zostały przygotowane zgodnie z regułami rachunkowości, o których mowa w art. 143, i z procedurami księgowymi, o których mowa w ust. 1 lit. d) niniejszego artykułu oraz czy w sprawozdaniach rachunkowych ujęto wszystkie dochody i wydatki.

Delegowani urzędnicy zatwierdzający przekazują księgowemu wszelkie informacje niezbędne do wypełniania jego obowiązków.

Urzędnicy zatwierdzający ponoszą pełną odpowiedzialność za właściwe wykorzystanie zarządzanych przez nich środków finansowych, za legalność i prawidłowość kontrolowanych przez nich wydatków oraz za kompletność i rzetelność informacji przekazywanych księgowemu.

5. Księgowy jest upoważniony do sprawdzania otrzymanych informacji, jak również do przeprowadzania wszelkich innych weryfikacji, które uzna za niezbędne do podpisania sprawozdań.

W razie potrzeby księgowy zgłasza zastrzeżenia, szczegółowo wyjaśniając ich charakter i zakres.

6. Jeżeli przepisy niniejszego rozporządzenia nie stanowią inaczej, tylko księgowy jest upoważniony do zarządzania środkami pieniężnymi i ich ekwiwalentami. Księgowy jest odpowiedzialny za ich bezpieczne przechowywanie.

7. W ramach realizacji programu lub działania można otwierać w imieniu Komisji i na jej rzecz rachunki powiernicze, by umożliwić zarządzanie nimi jednemu z podmiotów, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) lub (vi).

Rachunki te otwiera się na odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego odpowiedzialnego za realizację programu lub działania, w porozumieniu z księgowym Komisji.

Zarządzanie takimi rachunkami odbywa się na odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego.

8. Księgowy Komisji określa zasady otwierania rachunków powierniczych, zarządzania nimi, zamykania ich i korzystania z nich.

9. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych, zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad regulujących uprawnienia i obowiązki księgowego, w tym powołania go i zwolnienia z obowiązków, opinii o systemie księgowym i ewidencyjnym, zarządzania środkami pieniężnymi i rachunkami bankowymi, podpisywania rachunków, zarządzania saldami rachunków, przelewów i operacji przeliczeniowych, form płatności, danych dotyczących podmiotów prawnych oraz przechowywania dokumentów potwierdzających.

Artykuł  69

Uprawnienia, które mogą być delegowane przez księgowego

1. Księgowy może przy wykonywaniu swoich obowiązków delegować niektóre zadania na podlegających mu pracowników.

Zadania te określa akt o delegowaniu uprawnień.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do osób uprawnionych do zarządzania rachunkami w jednostce lokalnej, zgodnie z art. 210.

Sekcja  4

Administrator rachunków zaliczkowych

Artykuł  70

Rachunki zaliczkowe

1. W celu poboru dochodów innych niż zasoby własne i wypłaty niewielkich kwot określonych w akcie delegowanym przyjętym na mocy niniejszego rozporządzenia, można tworzyć rachunki zaliczkowe.

W przypadku operacji związanych z pomocą w zakresie zarządzania kryzysowego i pomocą humanitarną w rozumieniu art. 128 rachunki zaliczkowe można jednak wykorzystywać bez żadnych ograniczeń co do kwoty, przy jednoczesnym przestrzeganiu poziomu środków przyjętego przez Parlament Europejski i Radę w odpowiedniej linii budżetowej na bieżący rok budżetowy.

2. Rachunki zaliczkowe zasila księgowy instytucji, a odpowiedzialność za nie ponoszą administratorzy rachunków zaliczkowych wyznaczani przez księgowego instytucji.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych, zgodnie z art. 210, dotyczących warunków odnoszących się do rachunków zaliczkowych, w tym maksymalnych kwot wypłacanych przez administratorów rachunków zaliczkowych, a także zasad dotyczących działań zewnętrznych, w tym zasad wyboru administratorów rachunków zaliczkowych, zasilania rachunków zaliczkowych, weryfikacji dokonywanych przez urzędników zatwierdzających i księgowych oraz przestrzegania procedur udzielania zamówień. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad tworzenia rachunków zaliczkowych oraz administratorów rachunków zaliczkowych w delegaturach Unii, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  4

Odpowiedzialność podmiotów upoważnionych do działań finansowych

Sekcja  1

Zasady ogólne

Artykuł  71

Wycofanie uprawnień delegowanych na podmioty upoważnione do działań finansowych i ich zawieszenie w wykonywaniu obowiązków

1. Organ, który wyznaczył właściwych urzędników zatwierdzających, może w dowolnym czasie wycofać, czasowo lub na stałe, delegowane na nich uprawnienia.

2. Organ, który wyznaczył księgowego lub administratora rachunków zaliczkowych, może w dowolnym czasie, czasowo lub na stałe, zawiesić ich w wykonywaniu obowiązków.

3. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla jakiegokolwiek postępowania dyscyplinarnego wszczętego wobec podmiotów upoważnionych do działań finansowych, o których w ust. 1 i 2.

Artykuł  72

Odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego za nielegalną działalność, nadużycia finansowe lub korupcję

1. Niniejszy rozdział pozostaje bez uszczerbku dla wszelkiego rodzaju odpowiedzialności na mocy prawa karnego, jaką mogą ponosić podmioty upoważnione do działań finansowych, o których mowa w art. 71, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym oraz z obowiązującymi przepisami w sprawie ochrony interesów finansowych Unii oraz zwalczania korupcji wśród urzędników Unii lub urzędników państw członkowskich.

2. Bez uszczerbku dla przepisów art. 73, 74 i 75 niniejszego rozporządzenia, każdy właściwy urzędnik zatwierdzający, księgowy lub administrator rachunków zaliczkowych podlega postępowaniu dyscyplinarnemu i obowiązkowi zapłaty odszkodowania, ustanowionym w regulaminie pracowniczym,. W przypadku jakiejkolwiek nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii, sprawa jest przedkładana władzom i organom wyznaczonym w mających zastosowanie przepisach, w szczególności OLAF.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odpowiedzialności urzędników zatwierdzających, księgowych oraz administratorów rachunków zaliczkowych w przypadku nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, zgodnie z art. 210.

Sekcja  2

Zasady mające zastosowanie do właściwych urzędników zatwierdzających

Artykuł  73

Zasady mające zastosowanie do urzędników zatwierdzających

1. Właściwy urzędnik zatwierdzający jest zobowiązany do zapłaty odszkodowania zgodnie z przepisami regulaminu pracowniczego.

2. Obowiązek zapłaty odszkodowania ma zastosowanie w szczególności, gdy właściwy urzędnik zatwierdzający, umyślnie lub w wyniku rażącego zaniedbania ze swojej strony:

a) ustala należności do odzyskania lub wystawia nakazy odzyskania środków, zaciąga zobowiązania lub podpisuje zlecenie płatnicze niezgodnie z niniejszym rozporządzeniem lub z aktami delegowanymi, przyjętych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem;

b) nie sporządza dokumentu ustalającego należność, nie wystawia nakazu odzyskania środków lub wystawia taki nakaz lub zlecenie płatnicze z opóźnieniem, narażając tym samym instytucję na powództwo cywilne ze strony osób trzecich.

3. Delegowany lub subdelegowany urzędnik zatwierdzający, który uzna, że decyzja, do której podjęcia jest zobowiązany, jest nieprawidłowa lub sprzeczna z zasadami należytego zarządzania finansami, powiadamia na piśmie organ, który delegował na niego uprawnienia. Jeżeli organ, który delegował uprawnienia, wyda wówczas delegowanemu lub subdelegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu uzasadnione polecenie na piśmie, aby podjął tę decyzję, to urzędnik zatwierdzający nie jest pociągany do odpowiedzialności.

4. W przypadku subdelegowania uprawnień w ramach swoich służb delegowany urzędnik zatwierdzający pozostaje odpowiedzialny za wydajność i skuteczność wprowadzonych wewnętrznych systemów zarządzania i kontroli oraz za wybór subdelegowanego urzędnika zatwierdzającego.

5. W przypadku subdelegowania uprawnień na szefów delegatur Unii odpowiedzialność za określenie wprowadzanych wewnętrznych systemów zarządzania i kontroli oraz za ich wydajność i skuteczność ponosi delegowany urzędnik zatwierdzający. Szefowie delegatur Unii są odpowiedzialni za odpowiednie uruchomienie i funkcjonowanie tych systemów zgodnie z instrukcjami delegowanego urzędnika zatwierdzającego, a także za zarządzanie środkami finansowymi oraz operacjami, które wykonują oni w obrębie delegatury Unii, za którą ponoszą odpowiedzialność. Przed objęciem funkcji muszą oni ukończyć specjalne szkolenia dotyczące zadań i obowiązków urzędników zatwierdzających oraz wykonywania budżetu.

Zgodnie z art. 67 ust. 3 szefowie delegatur Unii składają sprawozdania z wykonania swoich obowiązków określonych w akapicie pierwszym niniejszego ustępu.

Co roku szefowie delegatur Unii przekazują delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu Komisji poświadczenie dotyczące wewnętrznych systemów zarządzania i kontroli wprowadzonych w ich delegaturach, a także zarządzania subdelegowanymi na nich operacjami i ich wyników, aby umożliwić urzędnikowi zatwierdzającemu sporządzenie poświadczenia wiarygodności zgodnie z art. 66 ust. 9.

6. Każda instytucja powołuje wyspecjalizowany zespół do spraw nieprawidłowości finansowych lub bierze udział w pracach wspólnego zespołu ustanowionego przez kilka instytucji. Zespoły te działają w sposób niezależny i stwierdzają wystąpienie nieprawidłowości finansowych oraz określają, jakie powinny być ewentualne konsekwencje.

Na podstawie opinii tego zespołu instytucja podejmuje decyzję w sprawie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub obowiązku zapłaty odszkodowania. Jeżeli zespół stwierdzi problemy systemowe, przesyła sprawozdanie wraz z zaleceniami urzędnikowi zatwierdzającemu i delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu, chyba że ten ostatni ma związek z daną sprawą, a także audytorowi wewnętrznemu.

7. Jeżeli szefowie delegatur Unii działają w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, to w sprawach, o których mowa w art. 56 ust. 2, właściwy jest wyspecjalizowany zespół do spraw nieprawidłowości finansowych powołany przez Komisję na podstawie ust. 6 niniejszego artykułu.

Jeżeli zespół stwierdzi problemy systemowe, przesyła sprawozdanie wraz z zaleceniami urzędnikowi zatwierdzającemu, Wysokiemu Przedstawicielowi oraz delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu Komisji, chyba że ten ostatni ma związek z daną sprawą, a także audytorowi wewnętrznemu.

Na podstawie opinii zespołu Komisja może zwrócić się do Wysokiego Przedstawiciela, by jako organ powołujący wszczął przeciwko subdelegowanym urzędnikom zatwierdzającym postępowanie w celu ustalenia odpowiedzialności dyscyplinarnej lub obowiązku zapłaty odszkodowania, jeżeli nieprawidłowości dotyczą subdelegowanych na nich uprawnień Komisji. W takim przypadku Wysoki Przedstawiciel podejmuje stosowne działania zgodnie z regulaminem pracowniczym w celu wykonania decyzji w sprawie odpowiedzialności dyscyplinarnej lub obowiązku zapłaty odszkodowania, zgodnie z zaleceniem Komisji.

Państwa członkowskie w pełni wspierają Unię w egzekwowaniu wszelkich zobowiązań nałożonych na podstawie art. 22 regulaminu pracowniczego na pracowników czasowych, do których ma zastosowanie art. 2 lit. e). Warunków zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich.

8. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad mających zastosowanie do delegowanych urzędników zatwierdzających, w tym potwierdzania poleceń i roli zespołu do spraw nieprawidłowości finansowych, zgodnie z art. 210.

Sekcja  3

Zasady mające zastosowanie do księgowych oraz administratorów rachunków zaliczkowych

Artykuł  74

Zasady mające zastosowanie do księgowych

1. Księgowy podlega postępowaniu dyscyplinarnemu i obowiązkowi zapłaty odszkodowania ustanowionym w regulaminie pracowniczym, zgodnie z określonymi w nim procedurami. Księgowy może w szczególności zostać pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli dopuszcza się któregokolwiek z następujących uchybień:

a) doprowadzenie do utraty lub zmniejszenia wartości powierzonych mu środków finansowych, składników majątku lub dokumentów;

b) dokonanie nieuprawnionej zmiany na rachunkach bankowych lub pocztowych rachunkach przelewowych (giro);

c) odzyskanie należności lub dokonanie płatności kwot niezgodnych z nakazami odzyskania środków lub zleceniami płatniczymi;

d) niedokonanie poboru należnych dochodów.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odpowiedzialności księgowych w przypadku innego rodzaju uchybień, zgodnie z art. 210.

Artykuł  75

Zasady mające zastosowanie do administratorów rachunków zaliczkowych

1. Administrator rachunków zaliczkowych podlega postępowaniu dyscyplinarnemu i obowiązkowi zapłaty odszkodowania ustanowionym w regulaminie pracowniczym, zgodnie z określonymi w nim procedurami. Administrator rachunków zaliczkowych może w szczególności zostać pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli dopuszcza się któregokolwiek z następujących uchybień:

a) doprowadzenie do utraty lub zmniejszenia wartości powierzonych mu środków finansowych, składników majątku lub dokumentów;

b) nieprzedstawienie właściwych dokumentów potwierdzających dotyczących dokonywanych przez niego płatności;

c) dokonanie płatności na rzecz osób innych niż uprawnione do otrzymania takich płatności;

d) niedokonanie poboru należnych dochodów.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odpowiedzialności administratorów rachunków zaliczkowych w przypadku innego rodzaju uchybień, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  5

Operacje po stronie dochodów

Sekcja  1

Udostępnianie zasobów własnych

Artykuł  76

Zasoby własne

1. Prognozę dochodów pochodzących z zasobów własnych, o których mowa w decyzji 2007/436/WE, Euratom, zapisuje się w budżecie w euro. Są one udostępniane zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr. 1150/2000.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad mających zastosowanie do zasobów własnych, zgodnie z art. 210.

Sekcja  2

Prognoza należności

Artykuł  77

Prognoza należnej kwoty

1. Kiedy właściwy urzędnik zatwierdzający dysponuje wystarczającymi i wiarygodnymi informacjami na temat środka lub sytuacji, które mogą doprowadzić do powstania kwoty należnej Unii, sporządza prognozę należności.

2. Właściwy urzędnik zatwierdzający dokonuje korekty prognozy należności, gdy tylko uzyska wiedzę o zdarzeniu skutkującym zmianą środka lub sytuacji, które były podstawą sporządzenia prognozy.

Sporządzając nakaz odzyskania środków w odniesieniu do środka lub sytuacji, na podstawie których wcześniej sporządzono prognozę należności, właściwy urzędnik zatwierdzający odpowiednio koryguje tę prognozę.

Jeżeli nakaz odzyskania środków sporządza się na taką samą kwotę jak w pierwotnej prognozie, prognozę tę obniża się do zera.

3. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 prognozy należności nie sporządza się, zanim państwa członkowskie udostępnią Komisji kwoty zasobów własnych określonych w decyzji 2007/436/WE, Euratom, wpłacane w ustalonych odstępach czasowych przez państwa członkowskie. Właściwy urzędnik zatwierdzający wystawia nakaz odzyskania środków w odniesieniu do tych kwot.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad prognozowania należności, zgodnie z art. 210.

Sekcja  3

Ustalanie należności

Artykuł  78

Ustalanie należności

1. Ustalanie należności to czynność polegająca na tym, że urzędnik zatwierdzający:

a) sprawdza istnienie długu;

b) określa lub sprawdza stan faktyczny i kwotę długu;

c) sprawdza warunki, zgodnie z którymi dług jest wymagalny.

2. Zasoby własne udostępniane Komisji oraz wszelkie należności uznane za pewne, o określonej wartości i wymagalne są ustalane nakazem odzyskania środków przekazywanym księgowemu, a następnie notą debetową przesyłaną dłużnikowi, przy czym oba te dokumenty sporządza właściwy urzędnik zatwierdzający.

3. Kwoty wypłacone nienależnie podlegają odzyskaniu.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad ustalania należności, w tym procedury i dokumentów potwierdzających, oraz odsetek za zwłokę, zgodnie z art. 210.

Sekcja  4

Zezwolenie na odzyskanie środków

Artykuł  79

Zezwolenie na odzyskanie środków

1. Zezwolenie na odzyskanie środków to czynność polegająca na tym, że właściwy urzędnik zatwierdzający zleca księgowemu, wystawiając nakaz odzyskania środków, odzyskanie kwoty należnej ustalonej przez właściwego urzędnika zatwierdzającego.

2. Instytucja może formalnie ustalić, że dana kwota jest należna od osób innych niż państwa członkowskie, w drodze decyzji, która stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu artykułu 299 TFUE.

Jeżeli wymaga tego wydajna i terminowa ochrona interesów finansowych Unii, Komisja może również w wyjątkowych okolicznościach przyjąć tego rodzaju decyzję stanowiącą tytuł egzekucyjny na rzecz innych instytucji na ich wniosek w odniesieniu do roszczeń powstających w związku z pracownikami, do których zastosowanie ma regulamin pracowniczy. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad dotyczących ustanawiania nakazów odzyskiwania środków, zgodnie z art. 210.

Sekcja  5

Odzyskiwanie środków

Artykuł  80

Zasady dotyczące odzyskiwania środków

1. Księgowy działa na podstawie nakazów odzyskania środków na należne kwoty należycie ustalone przez właściwego urzędnika zatwierdzającego. Księgowy z należytą starannością zapewnia pobór dochodów Unii i ochronę jej praw.

Księgowy odzyskuje środki przez kompensowanie roszczeń Unii wobec dłużnika z roszczeniami dłużnika wobec Unii. Roszczenia te muszą być pewne, o określonej wartości i wymagalne.

2. Jeżeli delegowany urzędnik zatwierdzający zamierza odstąpić lub częściowo odstąpić od odzyskania ustalonej należności, upewnia się, że odstąpienie to jest prawidłowe i zgodne z zasadą należytego zarządzania finansami i zasadą proporcjonalności. Decyzja o odstąpieniu musi być uzasadniona. Urzędnik zatwierdzający może delegować uprawnienia związane z decyzją o odstąpieniu.

Delegowany urzędnik zatwierdzający może anulować ustaloną należność w części lub w całości. Częściowe anulowanie ustalonej należności nie oznacza odstąpienia od ustalonego prawa Unii do należności.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad regulujących sposób odzyskiwania środków, w tym odzyskiwania przez kompensowanie, procedury odzyskiwania środków w razie braku dobrowolnej płatności, dodatkowego terminu płatności, odzyskiwania grzywien i innych kar, odstąpienia od odzyskania środków i anulowania ustalonej należności.

3. Państwa członkowskie są w pierwszej kolejności odpowiedzialne za prowadzenie kontroli i audytów oraz za odzyskiwanie kwot wypłaconych nienależnie, zgodnie z przepisami sektorowymi. W zakresie, w jakim państwa członkowskie same wykryją i skorygują nieprawidłowości, są zwolnione z nakładanych przez Komisję korekt finansowych w odniesieniu do danych nieprawidłowości.

4. Komisja stosuje wobec państw członkowskich korekty finansowe w celu wykluczenia z finansowania przez Unię wydatków dokonanych z naruszeniem mających zastosowanie przepisów. Komisja opiera korekty finansowe na wskazaniu kwot wypłaconych nienależnie i na ich skutkach finansowych dla budżetu. Jeżeli kwot tych nie można dokładnie ustalić, Komisja może zastosować ekstrapolację korekty lub korekty ryczałtowe zgodnie z przepisami sektorowymi.

Podejmując decyzję w sprawie kwoty korekty finansowej Komisja uwzględnia charakter i wagę naruszenia mających zastosowanie przepisów oraz skutki finansowe dla budżetu, także w przypadku uchybień w systemach zarządzania i kontroli.

Kryteria ustalania korekt finansowych i stosowaną procedurę, określa się w przepisach sektorowych.

5. Metodologię ekstrapolacji korekt lub korekt ryczałtowych określa się zgodnie z przepisami sektorowymi w celu umożliwienia Komisji ochrony interesów finansowych Unii.

Artykuł  81

Okres przedawnienia

1. Bez uszczerbku dla przepisów szczegółowych oraz zastosowania decyzji 2007/436/WE, Euratom okres przedawnienia kwot należnych Unii od osób trzecich oraz kwot należnych osobom trzecim od Unii wynosi pięć lat.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do okresu przedawnienia, zgodnie z art. 210.

Artykuł  82

Traktowanie należności Unii na szczeblu krajowym

W przypadku postępowania upadłościowego należności Unii traktowane są na tych samych preferencyjnych zasadach, co należności tego samego rodzaju wobec organów publicznych w państwach członkowskich, w których prowadzona jest procedura odzyskiwania środków.

Artykuł  83

Grzywny, kary i narosłe odsetki nałożone przez Komisję

1. Kwoty uzyskane z tytułu grzywien, kar i sankcji oraz wszelkie narosłe odsetki lub inne dochody przez nie wygenerowane nie są ujmowane jako dochody budżetowe, dopóki decyzja o ich nałożeniu może zostać uchylona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

2. Kwoty, o których mowa w ust. 1, są ujmowane jako dochody budżetowe jak najszybciej, nie później niż w roku następującym po wyczerpaniu wszelkich środków prawnych. Kwoty zwracane zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej podmiotowi, który je wpłacił, nie są ujmowane jako dochody budżetowe.

3. Ustęp 1 nie ma zastosowania do decyzji dotyczących rozliczeń rachunków lub korekt finansowych.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do kwot uzyskanych z tytułu grzywien, kar i narosłych odsetek, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  6

Operacje po stronie wydatków

Artykuł  84

Decyzja w sprawie finansowania

1. Na każdą pozycję wydatków zaciągane jest zobowiązanie, poświadcza się zasadność tego wydatku, zatwierdza się go i realizuje.

2. Z wyjątkiem środków, które można wykorzystać bez aktu podstawowego zgodnie z art. 54 ust. 2 lit. e) akapit pierwszy zaciągnięcie zobowiązań na wydatki poprzedza decyzja w sprawie finansowania przyjęta przez instytucję lub organy, na które instytucja ta delegowała uprawnienia.

3. W decyzji o finansowaniu, o której mowa w ust. 2, określa się realizowany cel, spodziewane wyniki, metody wykonania i łączną kwotę. Decyzja ta zawiera również opis działań, które mają być finansowane, wskazanie kwot przeznaczonych na poszczególne działania oraz orientacyjny harmonogram wykonania.

W przypadku zarządzania pośredniego w decyzji o finansowaniu określa się również podmiot lub osobę, której powierza się zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), kryteria zastosowane przy wyborze tego podmiotu lub osoby i powierzone im zadania.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do decyzji w sprawie finansowania, zgodnie z art. 210.

Sekcja  1

Zaciąganie zobowiązań na wydatki

Artykuł  85

Rodzaje zobowiązań

1. Zobowiązanie budżetowe to operacja polegająca na rezerwacji środków niezbędnych do pokrycia płatności dokonywanych następnie w celu wywiązania się ze zobowiązań prawnych.

Zobowiązanie prawne to czynność polegająca na tym, że urzędnik zatwierdzający zaciąga lub stwierdza zobowiązanie, którego skutkiem jest obciążenie finansowe.

Zobowiązania budżetowe i zobowiązania prawne zaciąga ten sam urzędnik zatwierdzający, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków przewidzianych w aktach delegowanych przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do rodzajów zobowiązań, przyjmowania zobowiązań globalnych, zasady jedności podpisu, a także wydatków administracyjnych pokrywanych ze zobowiązań tymczasowych.

3. Zobowiązania budżetowe należą do jednej z poniższych kategorii:

a) indywidualne: zobowiązanie budżetowe ma charakter indywidualny, gdy beneficjent oraz kwota wydatków są znane;

b) globalne: zobowiązanie budżetowe ma charakter globalny, gdy co najmniej jeden z elementów potrzebnych do określenia zobowiązania indywidualnego pozostaje nieznany;

c) tymczasowe: zobowiązanie budżetowe ma charakter tymczasowy, gdy przeznaczone jest na pokrycie wydatków, o których mowa w art. 170, lub zwykłych wydatków administracyjnych, przy czym ani kwota, ani końcowi odbiorcy płatności nie są ostatecznie znane.

4. Zobowiązania budżetowe z tytułu działań trwających dłużej niż jeden rok budżetowy można rozbić na kilka rocznych rat tylko wtedy, gdy przewiduje to akt podstawowy, lub w przypadku, gdy dotyczą one wydatków administracyjnych.

Artykuł  86

Zasady mające zastosowanie do zobowiązań

1. W odniesieniu do wszelkich środków, które mogą spowodować powstanie wydatków obciążających budżet, właściwy urzędnik zatwierdzający musi zaciągnąć zobowiązanie budżetowe, zanim zaciągnie zobowiązanie prawne wobec osób trzecich lub przekaże środki do funduszu powierniczego na podstawie art. 187.

2. Obowiązek zaciągnięcia zobowiązania budżetowego przed zaciągnięciem zobowiązania prawnego przewidziany w ust. 1 nie ma zastosowania do zobowiązań prawnych zaciągniętych po ogłoszeniu sytuacji kryzysowej w ramach planu ciągłości działania, zgodnie z procedurami przyjętymi przez Komisję lub jakąkolwiek inną instytucję w ramach jej autonomii administracyjnej.

3. W przypadku operacji w dziedzinie pomocy humanitarnej, ochrony ludności i pomocy w zakresie zarządzania kryzysowego obowiązek określony w ust. 1 nie ma zastosowania, jeżeli zapewnienie skutecznej interwencji Unii wymaga, aby Unia natychmiast zaciągnęła zobowiązanie prawne wobec osób trzecich, a nie jest możliwe wcześniejsze zaciągnięcie indywidualnego zobowiązania budżetowego. Zobowiązanie budżetowe jest zaciągane niezwłocznie po zaciągnięciu zobowiązania prawnego wobec osób trzecich.

4. Z zastrzeżeniem przepisów szczególnych części drugiej tytuł IV globalne zobowiązania budżetowe pokrywają łączny koszt odpowiadających im indywidualnych zobowiązań prawnych zaciągniętych do dnia 31 grudnia roku n + 1.

Z zastrzeżeniem art. 85 ust. 4 i art. 203 ust. 2 indywidualne zobowiązania prawne odnoszące się do indywidualnych lub tymczasowych zobowiązań budżetowych zaciągane są do dnia 31 grudnia roku n.

Pod koniec okresów, o których mowa w akapicie pierwszym i drugim, właściwy urzędnik zatwierdzający umarza niewykorzystane saldo tych zobowiązań budżetowych.

Kwota każdego indywidualnego zobowiązania prawnego przyjętego w następstwie globalnego zobowiązania budżetowego jest przed podpisaniem ujmowana przez właściwego urzędnika zatwierdzającego na kontach budżetowych i w globalnym zobowiązaniu budżetowym.

5. Ostateczny termin wykonania zobowiązań budżetowych i prawnych zaciągniętych z tytułu działań trwających dłużej niż jeden rok budżetowy, z wyjątkiem wydatków na personel, ustala się zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

Wszelkie części takich zobowiązań, które nie zostały wykonane w ciągu sześciu miesięcy po tym terminie, zostają umorzone zgodnie z art. 15.

Kwota zobowiązania budżetowego odpowiadającego zobowiązaniu prawnemu, w odniesieniu do którego nie dokonano płatności w rozumieniu art. 90 w ciągu dwóch lat od podpisania zobowiązania prawnego, zostaje umorzona, z wyjątkiem

przypadku, gdy kwota ta wynika ze spraw będących przedmiotem sporu przed sądami lub organami arbitrażowymi lub gdy istnieją szczególne przepisy sektorowe.

6. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do zobowiązań budżetowych i prawnych, w tym ujmowania zobowiązań indywidualnych, zgodnie z art. 210.

Artykuł  87

Weryfikacje mające zastosowanie do zobowiązań

1. Przyjmując zobowiązanie budżetowe, właściwy urzędnik zatwierdzający zapewnia aby:

a) wydatkiem obciążono odpowiednią pozycję w budżecie;

b) środki były dostępne;

c) wydatek był zgodny Traktatami, z budżetem, z niniejszym rozporządzeniem, aktami delegowanymi przyjętymi na mocy niniejszego rozporządzenia i wszelkimi aktami przyjętymi zgodnie z Traktatami i wszelkimi innymi uregulowaniami;

d) przestrzegana była zasada należytego zarządzania finansami. Możliwość dokonywania płatności zaliczkowych, ich kwota oraz ogólny harmonogram płatności są współmierne do planowanego czasu trwania, postępów w realizacji oraz oceny ryzyka finansowego, z jakim wiąże się takie zaliczkowanie.

2. Ujmując zobowiązanie prawne przez potwierdzenie go podpisem własnoręcznym lub elektronicznym, urzędnik zatwierdzający zapewnia, aby:

a) zobowiązanie to było pokryte odpowiadającym mu zobowiązaniem budżetowym;

b) wydatek był prawidłowy i zgodny z Traktatami, z budżetem, z niniejszym rozporządzeniem, aktami delegowanymi, przyjętymi zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, i przepisami wszelkich aktów przyjętych zgodnie z Traktatami i innymi uregulowaniami;

c) przestrzegana była zasada należytego zarządzania finansami.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad weryfikacji mających zastosowanie do zobowiązań, zgodnie z art. 210.

Sekcja  2

Poświadczanie zasadności wydatków

Artykuł  88

Poświadczanie zasadności wydatków

1. Poświadczanie zasadności wydatków to czynność polegająca na tym, że właściwy urzędnik zatwierdzający:

a) sprawdza istnienie należności wobec wierzyciela;

b) określa lub sprawdza stan faktyczny i kwotę roszczenia;

c) sprawdza warunki, zgodnie z którymi płatność stała się wymagalna.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących ustalania szczegółowych zasad poświadczania zasadności wydatków, w tym dopuszczenia płatności wydatków na personel i płatności okresowej oraz płatności salda w ramach umów o udzielenie zamówienia i dotacji, potwierdzenia za zgodność płatności zaliczkowych, a także form 'dopuszczenia płatności' i 'potwierdzenia za zgodność'.

Sekcja  3

Zatwierdzanie wydatków

Artykuł  89

Zatwierdzanie wydatków

1. Zatwierdzenie wydatku to czynność polegająca na tym, że właściwy urzędnik zatwierdzający, po sprawdzeniu dostępności środków i przez wystawienie zlecenia płatniczego, poleca księgowemu dokonanie płatności z tytułu wydatku, którego zasadność poświadczył właściwy urzędnik zatwierdzający.

Jeżeli okresowo dokonywane są płatności z tytułu świadczonych usług, w tym usług najmu, lub z tytułu dostaw towarów, to urzędnik zatwierdzający może, na podstawie przeprowadzonej przez siebie analizy ryzyka, zarządzić stosowanie systemu bezpośredniego polecenia zapłaty.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad zatwierdzania wydatków, w tym określenia informacji umieszczanych obowiązkowo na zleceniach płatniczych oraz weryfikowania zleceń płatniczych przez urzędnika zatwierdzającego.

Sekcja  4

Realizacja wydatków

Artykuł  90

Rodzaje płatności

1. Płatności dokonuje się po przedłożeniu dowodu, że dane działanie jest zgodne z przepisami aktu podstawowego lub z postanowieniami umowy; płatność obejmuje co najmniej jedną z następujących operacji:

a) płatność całej kwoty należnej;

b) płatność kwoty należnej na jeden z następujących sposobów:

(i) przez zaliczkowanie, które może być podzielone na kilka płatności po podpisaniu umowy o delegowaniu zadań, zamówienia lub umowy o udzielenie dotacji lub po otrzymaniu powiadomienia o udzieleniu dotacji;

(ii) przez jedną lub kilka płatności okresowych odpowiadających częściowemu wykonaniu działania;

(iii) przez płatność salda kwot należnych, jeżeli działanie zostało w pełni wykonane.

2. W momencie dokonywania każdej z płatności w rachunkowości budżetowej dokonuje się rozróżnienia na poszczególne rodzaje płatności, o których mowa w ust. 1.

3. Reguły rachunkowości, o których mowa w art. 152, obejmują reguły rozliczania płatności zaliczkowych w księgach rachunkowych oraz uznawania kwalifikowalności kosztów.

4. Właściwy urzędnik zatwierdzający regularnie rozlicza płatności zaliczkowe zgodnie z ekonomicznym charakterem projektu, którego dotyczą, i jego harmonogramem.

Jeżeli właściwy urzędnik zatwierdzający uzna za niewydajne żądanie od beneficjentów i wykonawców sprawozdania finansowego, w przypadku dotacji lub zamówień na kwotę ponad 5.000.000 EUR uzyskuje on od nich informacje na temat skumulowanych wydatków co najmniej raz w roku.

Do celów akapitu drugiego zawiera się odpowiednie postanowienia w zamówieniach, decyzjach o udzieleniu dotacji i umowach o udzielenie dotacji oraz w umowach o delegowaniu zadań.

Niniejszy ustęp pozostaje bez uszczerbku dla przepisów szczegółowych ustanowionych w części drugiej tytuł IV.

5. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do rodzajów płatności oraz dokumentów potwierdzających, zgodnie z art. 210.

Artykuł  91

Płatność ograniczona do dostępnych środków

Księgowy realizuje wydatki w granicach dostępnych środków.

Sekcja  5

Terminy operacji po stronie wydatków

Artykuł  92

Terminy

1. Płatności dokonywane są w terminie:

a) 90 dni kalendarzowych w przypadku umów o delegowaniu zadań, zamówień, umów o udzielenie dotacji i decyzji o udzieleniu dotacji, dotyczących usług technicznych lub działań szczególnie trudnych do wyceny, w przypadku których płatności zależą od zatwierdzenia sprawozdania lub świadectwa;

b) 60 dni kalendarzowych w przypadku wszelkich innych umów o delegowaniu zadań, zamówień, umów o udzielenie dotacji i decyzji o udzieleniu dotacji, w przypadku których płatności zależą od zatwierdzenia sprawozdania lub świadectwa;

c) 30 dni kalendarzowych w przypadku wszelkich innych umów o delegowaniu zadań, zamówień, umów o udzielenie dotacji i decyzji o udzieleniu dotacji.

2. Właściwy urzędnik zatwierdzający może zawiesić termin płatności, jeżeli

a) kwota figurująca we wniosku o płatność nie jest należna; lub

b) nie przedstawiono odpowiednich dokumentów potwierdzających.

Jeżeli do właściwego urzędnika zatwierdzającego dotarła informacja podająca w wątpliwość kwalifikowalność wydatków figurujących we wniosku o płatność, może on zawiesić termin płatności w celu sprawdzenia, w tym kontroli na miejscu, że wydatki są faktycznie kwalifikowalne.

3. Danych wierzycieli informuje się pisemnie o powodach tego zawieszenia.

4. Jeżeli okres zawieszenia przekracza dwa miesiące, wierzyciel może zwrócić się do właściwego urzędnika zatwierdzającego o wydanie decyzji o konieczności kontynuowania zawieszenia.

5. Z wyjątkiem przypadku państw członkowskich, po wygaśnięciu terminów określonych w ust. 1 wierzyciel jest uprawniony do otrzymania odsetek.

6. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do terminów płatności oraz do określenia okoliczności, w jakich wierzyciele, którzy otrzymali płatności ze zwłoką, są uprawnieni do otrzymania odsetek za zwłokę, uwzględnianych w linii budżetowej, z której dokonano płatności kwoty głównej.

ROZDZIAŁ  7

Systemy informatyczne i e-Administracja

Artykuł  93

Zarządzanie operacjami przy użyciu systemów elektronicznych

1. Jeżeli do zarządzania operacjami po stronie dochodów i wydatków wykorzystuje się systemy komputerowe, to podpisy na dokumentach można składać z wykorzystaniem procedur skomputeryzowanych lub elektronicznych.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad zarządzania operacjami przy użyciu systemów elektronicznych, zgodnie z art. 210.

Artykuł  94

Przekazywanie dokumentów

Z zastrzeżeniem uprzedniej zgody zainteresowanych instytucji i państw członkowskich przekazywanie wszelkich dokumentów między nimi może odbywać się drogą elektroniczną.

Artykuł  95

e- Administracja

1. W trybie zarządzania dzielonego wszelka oficjalna wymiana informacji między państwami członkowskimi a Komisją odbywa się przy użyciu środków wskazanych w przepisach sektorowych. Przepisy te przewidują interoperacyjność danych zgromadzonych lub otrzymanych i przekazanych w ramach zarządzania budżetem.

2. Instytucje i agencje wykonawcze, a także organy, o których mowa w art. 208, ustanawiają i stosują jednolite normy elektronicznej wymiany informacji z osobami trzecimi uczestniczącymi w procedurach udzielania zamówień i udzielania dotacji. W szczególności w jak największym zakresie opracowują one i stosują rozwiązania z zakresu dostarczania, przechowywania i przetwarzania danych przedłożonych w ramach procedur udzielania dotacji i udzielania zamówień, i wyznaczają w tym celu jeden "elektroniczny obszar wymiany danych" dla wnioskodawców, kandydatów i oferentów.

3. Komisja regularnie przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z postępów we wdrażaniu eadministracji.

ROZDZIAŁ  8

Zasady zarządzania

Artykuł  96

Dobra administracja

1. Właściwy urzędnik zatwierdzający podaje niezwłocznie do publicznej wiadomości informacje o konieczności przedstawienia dowodów lub dokumentacji, ich formie i wymaganej treści, a w stosownych przypadkach także o orientacyjnym terminie ukończenia procedury udzielania dotacji lub zamówienia

2. Jeżeli z powodu oczywistego błędu pisarskiego popełnionego przez wnioskodawcę lub oferenta wnioskodawca lub oferent nie przedstawił dowodów lub nie złożył oświadczeń, komitet oceniający lub - w stosownych przypadkach - właściwy urzędnik zatwierdzający zwraca się do wnioskodawcy lub oferenta o dostarczenie brakujących informacji lub wyjaśnienie dokumentów potwierdzających, za wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków. Tego rodzaju informacje lub wyjaśnienia nie mogą zasadniczo zmieniać wniosku ani warunków oferty.

Artykuł  97

Wskazanie środków odwoławczych

Jeżeli decyzja podjęta zgodnie z procedurą przez urzędnika zatwierdzającego negatywnie wpływa na prawa wnioskodawcy lub oferenta, beneficjenta lub wykonawcy, to wskazuje się w nim dostępne administracyjne lub sądowe środki odwoławcze umożliwiające zaskarżenie tego aktu.

W szczególności wskazuje się charakter odwołania, organ lub organy, do których można wnieść odwołanie, a także terminy składania odwołań.

ROZDZIAŁ  9

Audytor wewnętrzny

Artykuł  98

Powoływanie audytora wewnętrznego

1. Każda instytucja ustanawia funkcję audytu wewnętrznego, która musi być wykonywana zgodnie z odpowiednimi standardami międzynarodowymi. Audytor wewnętrzny powołany przez instytucję odpowiada przed nią za sprawdzenie właściwego działania systemów i procedur wykonywania budżetu. Audytorem wewnętrznym nie może być ani urzędnik zatwierdzający, ani księgowy.

2. Na potrzeby audytu wewnętrznego ESDZ działalność szefów delegatur Unii w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2 jest przedmiotem wykonywania uprawnień kontrolnych przez audytora wewnętrznego Komisji w odniesieniu do subdelegowanego na nich zarządzania finansami.

Audytor wewnętrzny Komisji działa również jako audytor wewnętrzny ESDZ w odniesieniu do wykonania sekcji "ESDZ" budżetu, z zastrzeżeniem art. 213.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad powoływania audytora wewnętrznego, zgodnie z art. 210.

Artykuł  99

Uprawnienia i obowiązki audytora wewnętrznego

1. Audytor wewnętrzny doradza swojej instytucji w kwestii postępowania w obszarach ryzyka, wydając niezależne opinie na temat jakości systemów zarządzania i kontroli oraz zalecenia służące poprawie warunków wykonywania operacji oraz propagowania należytego zarządzania finansami.

Audytor wewnętrzny jest odpowiedzialny w szczególności za:

a) ocenę adekwatności i skuteczności wewnętrznych systemów zarządzania oraz działania służb w zakresie realizacji polityk, programów i działań pod kątem związanych z nimi rodzajów ryzyka;

b) ocenę skuteczności i wydajności systemów kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego mających zastosowanie do każdej operacji w ramach wykonywania budżetu.

2. Audytor wewnętrzny wykonuje swoje obowiązki w odniesieniu do wszystkich działań i służb instytucji. Korzysta z pełnego i nieograniczonego dostępu do wszystkich informacji niezbędnych do wykonywania swoich obowiązków, w razie potrzeby na miejscu, także w państwach członkowskich oraz w państwach trzecich.

Audytor wewnętrzny bierze pod uwagę sprawozdania roczne urzędników zatwierdzających i wszelkie inne określone informacje.

3. Audytor wewnętrzny składa instytucji sprawozdanie dotyczące swoich ustaleń i zaleceń. Instytucja zapewnia podjęcie działań w sprawie zaleceń wynikających z audytów. Audytor wewnętrzny składa instytucji również sprawozdanie roczne dotyczące audytu wewnętrznego, wykazując liczbę i rodzaj przeprowadzonych audytów wewnętrznych, przedstawione zalecenia i działania podjęte na ich podstawie.

3a. 27  Co roku, w związku z procedurą udzielania absolutorium oraz zgodnie z art. 319 TFUE, Komisja przekazuje na wniosek swoje sprawozdanie roczne dotyczące audytu wewnętrznego w rozumieniu ust. 3 niniejszego artykułu, z należytym uwzględnieniem wymogów dotyczących poufności.

4. Instytucja udostępnia dane kontaktowe audytora wewnętrznego każdej osobie fizycznej lub prawnej uczestniczącej w operacjach po stronie wydatków do celów kontaktowania się z nim z zachowaniem poufności.

5. Co roku instytucja przesyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie zawierające zestawienie liczby i rodzajów przeprowadzonych audytów wewnętrznych, przedstawionych zaleceń i działań podjętych na ich podstawie.

6. Sprawozdania i ustalenia audytora wewnętrznego oraz sprawozdanie instytucji są udostępniane publicznie dopiero po zatwierdzeniu przez audytora wewnętrznego działań podjętych w celu wykonania zawartych w nich zaleceń.

7. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do uprawnień i obowiązków audytora wewnętrznego, zgodnie z art. 210.

Artykuł  100

Niezależność audytora wewnętrznego

1. Szczegółowe zasady mające zastosowanie do audytora wewnętrznego są ustanawiane przez instytucję w taki sposób, aby gwarantowały całkowitą niezależność audytora wewnętrznego w wykonywaniu jego obowiązków oraz określały zakres odpowiedzialności audytora wewnętrznego.

Jeżeli audytor wewnętrzny jest pracownikiem instytucji, zachowuje on pełną niezależność w wykonywaniu swoich wyłącznych funkcji audytorskich i ponosi odpowiedzialność określoną w regulaminie pracowniczym i aktach delegowanych, przyjętych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do niezależności i odpowiedzialności audytora wewnętrznego, w tym prawa audytora wewnętrznego do wniesienia sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

TYTUŁ  V

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE I KONCESJE  ²⁸

ROZDZIAŁ  1

Przepisy ogólne

Sekcja  1

Zakres i zasady udzielania

Artykuł  101  ²⁹

Definicje na użytek niniejszego tytułu

1. Na użytek niniejszego tytułu:

a) "zamówienie" oznacza nabycie - w drodze umowy- robót budowlanych, dostaw lub usług oraz nabycie lub najem gruntu, istniejących budynków lub innych nieruchomości przez co najmniej jedną instytucję zamawiającą od wykonawców wybranych przez te instytucje zamawiające;

b) "zamówienie publiczne" oznacza umowę o charakterze odpłatnym zawartą na piśmie pomiędzy co najmniej jednym wykonawcą a co najmniej jedną instytucją zamawiającą w rozumieniu art. 117 i 190 w celu uzyskania, w zamian za zapłatę ceny wypłaconej w całości lub w części z budżetu, dostaw ruchomości lub nieruchomości, wykonania robót budowlanych lub świadczenia usług.

Zamówienia publiczne obejmują:

(i) zamówienia dotyczące budynków;

(ii) zamówienia na dostawy;

(iii) zamówienia na roboty budowlane;

(iv) zamówienia na usługi;

c) "umowa koncesji" oznacza umowę o charakterze odpłatnym zawartą na piśmie pomiędzy co najmniej jednym wykonawcą a co najmniej jedną instytucją zamawiającą w rozumieniu art. 117 i 190 w celu powierzenia wykonawcy wykonania robót budowlanych lub świadczenia usług i zarządzania nimi ("koncesja"). Wynagrodzenie stanowi albo wyłącznie prawo do eksploatacji wykonanych obiektów budowlanych lub wykonywania usług, albo takie prawo wraz z płatnością. Udzielenie koncesji w drodze umowy wiąże się z przeniesieniem na koncesjonariusza ryzyka operacyjnego związanego z eksploatacją tych obiektów budowlanych lub wykonywaniem tych usług i obejmującego ryzyko związane z popytem lub z podażą, lub oba te rodzaje ryzyka. Uznaje się, że koncesjonariusz przejmuje ryzyko operacyjne, jeśli w normalnych warunkach funkcjonowania nie ma gwarancji odzyskania poniesionych nakładów inwestycyjnych lub kosztów poniesionych w związku z eksploatacją odnośnych obiektów budowlanych lub wykonywaniem odnośnych usług;

d) "umowa" oznacza umowę w sprawie zamówienia publicznego lub umowę koncesji;

e) "umowa ramowa" oznacza umowę w sprawie zamówienia publicznego zawartą pomiędzy co najmniej jednym wykonawcą a co najmniej jedną instytucją zamawiającą, której celem jest określenie warunków dotyczących opartych na niej konkretnych zamówień, które zostaną udzielone w danym okresie, w szczególności w odniesieniu do ceny oraz, w stosownych przypadkach, przewidywanych ilości;

f) "dynamiczny system zakupów" oznacza w pełni elektroniczny proces do celów dokonywania bieżących zakupów;

g) "wykonawca" oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, w tym podmiot publiczny, lub grupę takich osób, które oferują dostawę produktów, wykonanie robót budowlanych lub świadczenie usług lub nieruchomość;

h) "dokumenty zamówienia" oznaczają wszelkie dokumenty, które wytworzyła lub do których odwołuje się instytucja zamawiająca w celu opisania lub określenia elementów postępowania o udzielenie zamówienia, w tym:

(i) środki upubliczniania określone w art. 103;

(ii) zaproszenie do składania ofert;

(iii) specyfikację istotnych warunków zamówienia, która obejmuje specyfikacje techniczne i stosowne kryteria, lub dokumenty opisowe w przypadku dialogu konkurencyjnego;

(iv) projekt umowy;

i) "ostateczna decyzja administracyjna" oznacza decyzję organu administracyjnego mającą charakter ostateczny i wiążący zgodnie z przepisami prawnymi kraju, w którym wykonawca prowadzi przedsiębiorstwo lub w którym znajduje się instytucja zamawiająca, lub zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami Unii;

j) "centralna jednostka zakupująca" oznacza instytucję zamawiającą, która realizuje scentralizowane działania zakupowe oraz, w stosownych przypadkach, pomocnicze działania zakupowe;

k) "oferent" oznacza wykonawcę, który złożył ofertę;

l) "kandydat" oznacza wykonawcę, który ubiegał się o zaproszenie lub został zaproszony do udziału w procedurze ograniczonej, procedurze konkurencyjnej z negocjacjami, dialogu konkurencyjnym, partnerstwie innowacyjnym, w konkursie lub procedurze negocjacyjnej;

m) "sprzedawca" oznacza wykonawcę zarejestrowanego w wykazie sprzedawców zapraszanych do składania wniosków o dopuszczenie do udziału lub do składania ofert;

n) "podwykonawca" oznacza wykonawcę, którego kandydat, oferent lub wykonawca proponują do realizacji części zamówienia. Podwykonawca nie ma bezpośredniego zobowiązania prawnego wobec instytucji zamawiającej.

2. Zamówień mieszanych obejmujących co najmniej dwa rodzaje zamówień (roboty budowlane, dostawy lub usługi) lub koncesji (roboty budowlane lub usługi), bądź obejmujących jednocześnie zamówienie i koncesję, udziela się zgodnie z przepisami mającymi zastosowanie do rodzaju zamówienia, który odpowiada głównemu przedmiotowi danego zamówienia.

3. Z wyjątkiem art. 105a-108 niniejszy tytuł nie ma zastosowania do dotacji ani do umów dotyczących pomocy technicznej zgodnie z definicją w art. 125 ust. 8, zawartych z EBI lub Europejskim Funduszem Inwestycyjnym.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących: szczegółowych zasad odnoszących się do dalszego zdefiniowania i zakresu umów w sprawie zamówienia publicznego i umów koncesji; mającej zastosowanie nomenklatury przez odniesienie do Wspólnego Słownika Zamówień; zamówień mieszanych; wykonawców; jak również umów ramowych i konkretnych zamówień na nich opartych, obejmujących maksymalny czas trwania umów ramowych oraz udzielanie i sposobów wykonania konkretnych zamówień udzielonych na podstawie umów ramowych zawartych, odpowiednio, z jednym lub z kilkoma wykonawcami.

Artykuł  102

Zasady mające zastosowanie do zamówień publicznych

1. Wszystkie zamówienia publiczne finansowane w całości lub części z budżetu są zgodne z zasadami przejrzystości, proporcjonalności, równego traktowania i niedyskryminacji.

2. 30  Do wszystkich zamówień stosuje się w jak najszerszym zakresie tryb konkurencyjny, z wyjątkiem sytuacji, w których stosuje się procedurę, o której mowa w art. 104 ust. 1 lit. d).

Szacunkowej wartości zamówienia nie można określać w celu obejścia mających zastosowanie przepisów; zamówienia nie można też w tym celu dzielić.

Instytucja zamawiająca dokonuje podziału zamówienia na części każdorazowo, gdy jest to stosowne, z należytym uwzględnieniem szerokiej konkurencji.

3. 31  Instytucje zamawiające nie mogą wykorzystywać umów ramowych w sposób niewłaściwy ani w taki sposób, aby ich celem lub skutkiem było uniemożliwianie, ograniczanie lub zakłócanie konkurencji.

Sekcja  2

Publikacja

Artykuł  103  ³²

Środki upubliczniania

1. W przypadku postępowań o wartości równej lub przekraczającej progi, o których mowa w art. 118 ust. 1 lub art. 190, instytucja zamawiająca publikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej:

a) ogłoszenie o zamówieniu w celu rozpoczęcia postępowania, z wyjątkiem procedury, o której mowa w art. 104 ust. 1 lit. d);

b) ogłoszenie o udzieleniu zamówienia dotyczące wyników postępowania.

2. Postępowania o wartości poniżej progów, o których mowa w art. 118 ust. 1 lub art. 190, są podawane do wiadomości publicznej przy użyciu odpowiednich środków.

3. Z publikacji można wyłączyć pewne informacje dotyczące udzielenia zamówienia, jeżeli ich ujawnienie mogłoby utrudnić egzekwowanie prawa lub w inny sposób byłoby sprzeczne z interesem publicznym, mogłoby zaszkodzić uzasadnionym interesom handlowym wykonawców lub mogłoby zaszkodzić uczciwej konkurencji pomiędzy wykonawcami.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad w zakresie wymogów odnoszących się do podawania do wiadomości publicznej informacji o postępowaniach przez odniesienie do ich wartości w porównaniu z progami, o których mowa w art. 118 ust. 1, w zakresie tego, jakie informacje instytucja zamawiająca może podawać do wiadomości publicznej z pełnym poszanowaniem zasady niedyskryminacji, a także w zakresie treści i publikacji ogłoszeń.

Sekcja  3

Procedury udzielania zamówień

Artykuł  104  ³³

Procedury udzielania zamówień

1. Procedury udzielania zamówień dotyczące udzielania koncesji w drodze umów lub zamówień publicznych, w tym umów ramowych, przyjmują jedną z następujących form:

a) procedura otwarta;

b) procedura ograniczona, w tym poprzez dynamiczny system zakupów;

c) konkurs;

d) procedura negocjacyjna, w tym bez uprzedniej publikacji;

e) dialog konkurencyjny;

f) procedura konkurencyjna z negocjacjami;

g) partnerstwo innowacyjne;

h) procedury obejmujące zaproszenie do wyrażenia zainteresowania.

2. W procedurze otwartej każdy zainteresowany wykonawca może złożyć ofertę.

3. W procedurze ograniczonej, dialogu konkurencyjnym, procedurze konkurencyjnej z negocjacjami i w partnerstwie innowacyjnym każdy wykonawca może złożyć wniosek o dopuszczenie do udziału, przedstawiając informacje wymagane przez instytucję zamawiającą. Instytucja zamawiająca zaprasza wszystkich kandydatów, którzy spełniają kryteria kwalifikacji i którzy nie znajdują się w którejkolwiek z sytuacji określonych w art. 106 i 107, do złożenia oferty.

Niezależnie od akapitu pierwszego instytucja zamawiająca może ograniczyć liczbę kandydatów, których zaprosi do udziału w postępowaniu, na podstawie obiektywnych i niedyskryminacyjnych kryteriów kwalifikacji wskazanych w ogłoszeniu o zamówieniu lub w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania. Liczba zaproszonych kandydatów musi być wystarczająca, aby zapewnić prawdziwą konkurencję.

4. We wszystkich procedurach obejmujących negocjacje instytucja zamawiająca negocjuje z oferentami wstępne i wszystkie późniejsze oferty lub ich części - z wyjątkiem ostatecznych ofert - w celu ulepszenia ich treści. Minimalne wymagania i kryteria określone w dokumentach zamówienia nie podlegają negocjacjom.

Instytucja zamawiająca może udzielić zamówienia na podstawie wstępnej oferty bez negocjacji, w przypadku gdy wskazała, w dokumentach zamówienia, że zastrzega sobie taką możliwość.

5. Instytucja zamawiająca może zastosować:

a) procedurę otwartą lub ograniczoną do każdego zakupu;

b) procedury obejmujące zaproszenie do wyrażenia zainteresowania w przypadku zamówień o wartości poniżej progów, o których mowa w art. 118 ust. 1, aby wstępnie zakwalifikować kandydatów, którzy zostaną zaproszeni do złożenia ofert w odpowiedzi na przyszłe ograniczone zaproszenia do składania ofert, lub aby zgromadzić wykaz sprzedawców, którzy zostaną zaproszeni do złożenia wniosków o dopuszczenie do udziału lub do składania ofert;

c) konkurs w celu nabycia planu lub projektu wybranego przez sąd konkursowy po przeprowadzeniu postępowania konkursowego;

d) partnerstwo innowacyjne w celu opracowania innowacyjnego produktu lub usługi lub innowacyjnych robót budowlanych oraz późniejszego zakupu wynikających dostaw, usług lub robót budowlanych;

e) procedurę konkurencyjną z negocjacjami lub dialog konkurencyjny w przypadku umów koncesji, zamówień na usługi, o których mowa w załączniku XIV do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE ³⁴ , w przypadkach, w których w następstwie zastosowania procedury otwartej lub procedury ograniczonej - po zakończeniu wstępnego postępowania - złożono tylko oferty nieprawidłowe lub niedopuszczalne, a także w przypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami związanymi między innymi z charakterem lub złożonością przedmiotu zamówienia lub ze specyficznym rodzajem zamówienia, zgodnie z przepisami szczególnymi zawartymi w aktach delegowanych przyjętych na podstawie niniejszego rozporządzenia;

f) procedurę negocjacyjną w przypadku zamówień o wartości poniżej progów, o których mowa w art. 118 ust. 1, lub procedurę negocjacyjną bez uprzedniej publikacji - wyłącznie w przypadku określonych rodzajów zakupów pozostających poza zakresem stosowania dyrektywy 2014/24/UE i w przypadku wyraźnie określonych wyjątkowych okoliczności, zgodnie z aktami delegowanymi przyjętymi na podstawie niniejszego rozporządzenia.

6. Dynamiczny system zakupów jest otwarty przez cały czas jego trwania dla każdego wykonawcy, który spełnia kryteria kwalifikacji.

Instytucja zamawiająca stosuje się do zasad procedury ograniczonej w przypadku zamówień realizowanych w drodze dynamicznego systemu zakupów.

7. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad w zakresie: rodzajów i dodatkowych szczegółowych ustaleń odnoszących się do procedur zamówień w przypadku udzielania zamówień, o których mowa w ust. 1, w odniesieniu do ich wartości w porównaniu z progami, o których mowa w art. 118 ust. 1; minimalnej liczby kandydatów zapraszanych do udziału w poszczególnych rodzajach procedur; dalszych warunków stosowania poszczególnych procedur; dynamicznego systemu zakupów oraz nieprawidłowych i niedopuszczalnych ofert.

Artykuł  104a  ³⁵

Międzyinstytucjonalne i wspólne udzielanie zamówień

1. Jeżeli zamówienie lub umowa ramowa są przedmiotem zainteresowania co najmniej dwóch instytucji, agencji wykonawczych lub organów, o których mowa w art. 208 i 209, oraz każdorazowo gdy istnieje możliwość osiągnięcia większej efektywności, dane instytucje zamawiające mogą przeprowadzić postępowanie i zarządzać późniejszą umową lub umową ramową w trybie międzyinstytucjonalnym, pod przewodnictwem jednej z instytucji zamawiających.

Organy ustanowione przez Radę w ramach WPZiB na mocy tytułu V TUE również mogą uczestniczyć w postępowaniach międzyinstytucjonalnych.

Warunki umowy ramowej mogą mieć zastosowanie wyłącznie pomiędzy tymi instytucjami zamawiającymi, które określono do tego celu z chwilą rozpoczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, i tymi wykonawcami, którzy są stronami umowy ramowej.

2. W przypadku gdy zamówienie lub umowa ramowa są konieczne do realizacji wspólnego działania jednej z instytucji i co najmniej jednej instytucji zamawiającej z państwa członkowskiego, postępowanie o udzielenie zamówienia może być przeprowadzone wspólnie przez daną instytucję i odnośne instytucje zamawiające.

Wspólne udzielanie zamówień można prowadzić z państwami EFTA i krajami kandydującymi do Unii, jeżeli możliwość taka została wyraźnie przewidziana w umowach dwu- lub wielostronnych.

W przypadku wspólnego postępowania o udzielenie zamówienia stosuje się przepisy proceduralne mające zastosowanie do instytucji.

W przypadkach gdy udział w ogólnej szacunkowej wartości zamówienia, który przypada na instytucję zamawiającą państwa członkowskiego lub którym taka instytucja zarządza, jest równy 50 % lub wyższy, bądź w innych należycie uzasadnionych przypadkach, dana instytucja może zdecydować, że do wspólnego udzielania zamówień stosuje się zasady proceduralne mające zastosowanie do instytucji zamawiającej z państwa członkowskiego, pod warunkiem że zasady te można uznać za równoważne zasadom proceduralnym danej instytucji.

Dana instytucja oraz instytucja zamawiająca z państwa członkowskiego, państwa EFTA lub kraju kandydującego do Unii, zainteresowane wspólnym udzieleniem zamówienia, dokonują, w szczególności, szczegółowych praktycznych porozumień dotyczących oceny wniosków o dopuszczenie do udziału lub oceny ofert, a także udzielenia zamówienia, prawa mającego zastosowanie do danej umowy oraz sądu właściwego do rozstrzygania sporów.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad międzyinstytucjonalnego udzielania zamówień.

Artykuł  105  ³⁶

Przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia

1. Przed rozpoczęciem postępowania o udzielenie zamówienia, w celu przygotowania postępowania, instytucja zamawiająca może przeprowadzić wstępne konsultacje rynkowe.

2. W dokumentach zamówienia instytucja zamawiająca określa przedmiot zamówienia, przedstawiając opis swoich potrzeb i cechy charakterystyczne niezbędne w odniesieniu do robót budowlanych, dostaw lub usług, które mają zostać kupione, oraz określa mające zastosowanie kryteria wykluczenia, kwalifikacji i udzielenia zamówienia. Instytucja zamawiająca wskazuje również, które elementy stanowią minimalne wymagania, jakie muszą spełnić wszystkie oferty. Minimalne wymagania obejmują przestrzeganie mających zastosowanie obowiązków w dziedzinie prawa ochrony środowiska, prawa socjalnego i prawa pracy ustanowionych w prawie Unii, prawodawstwie krajowym, układach zbiorowych lub w obowiązujących międzynarodowych konwencjach w dziedzinie prawa socjalnego i prawa ochrony środowiska wymienionych w załączniku X do dyrektywy 2014/24/UE.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad w odniesieniu do treści dokumentów zamówienia, zwłaszcza projektów umów, do cech środowiskowych, społecznych lub innych etykiet, norm i standardów, oraz do wstępnych konsultacji rynkowych.

Artykuł  105a  ³⁷

Ochrona interesów finansowych Unii za pomocą wykrywania ryzyk i nakładania sankcji administracyjnych

1. Aby chronić interesy finansowe Unii, Komisja utworzy system wczesnego wykrywania i wykluczania i będzie go obsługiwać.

Celem takiego systemu jest ułatwianie:

a) wczesnego wykrywania ryzyk zagrażających interesom finansowym Unii;

b) wykluczania wykonawcy, który znajduje się w jednej z sytuacji wykluczenia wymienionych w art. 106 ust. 1;

c) nałożenia kary finansowej na wykonawcę na mocy art. 106 ust. 13.

2. Decyzję o wykluczeniu lub o nałożeniu kary finansowej podejmuje instytucja zamawiająca. Podstawą takiej decyzji jest prawomocny wyrok lub ostateczna decyzja administracyjna.

Jednakże w sytuacjach, o których mowa w art. 106 ust. 2, instytucja zamawiająca przekazuje sprawę panelowi, o którym mowa w art. 108, w celu zapewnienia scentralizowanej oceny tych sytuacji. W takich przypadkach instytucja zamawiająca podejmuje decyzję w oparciu o wstępną kwalifikację prawną, z uwzględnieniem zalecenia panelu.

W przypadku gdy instytucja zamawiająca zadecyduje odmiennie od zalecenie panelu, podaje panelowi uzasadnienie takiej decyzji.

3. W przypadkach, o których mowa w art. 107, instytucja zamawiająca odrzuca wykonawcę z danego postępowania o udzielenie zamówienia.

Artykuł  106  ³⁸

Kryteria wykluczenia i sankcje administracyjne

1. Instytucja zamawiająca wyklucza wykonawcę z udziału w postępowaniach o udzielenie zamówienia regulowanych przepisami niniejszego rozporządzenia, w przypadku gdy:

a) wykonawca znajduje się w stanie upadłości, prowadzone jest wobec niego postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne, w przypadku gdy jego aktywami zarządza likwidator lub sąd, w przypadku zawarcia układu z wierzycielami, w przypadku gdy jego działalność gospodarcza jest zawieszona lub w przypadku gdy znajduje się on w jakiejkolwiek analogicznej sytuacji wynikającej z podobnej procedury przewidzianej w krajowych przepisach ustawowych lub wykonawczych;

b) stwierdzono - w drodze prawomocnego wyroku lub ostatecznej decyzji administracyjnej - że dany wykonawca naruszył obowiązki dotyczące uiszczania podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z prawem kraju, w którym wykonawca ten prowadzi przedsiębiorstwo, zgodnie z prawem kraju, w którym znajduje się instytucja zamawiająca lub z prawem kraju realizacji zamówienia;

c) stwierdzono - w drodze prawomocnego wyroku lub ostatecznej decyzji administracyjnej - że dany wykonawca dopuścił się poważnego wykroczenia zawodowego poprzez naruszenie mających zastosowanie przepisów ustawowych lub wykonawczych lub norm etycznych grupy zawodowej, do której ten wykonawca należy, lub poprzez każde bezprawne zachowanie, które ma wpływ na jego zawodową wiarygodność, gdy tego rodzaju zachowanie wskazuje na bezprawny zamiar lub rażące niedbalstwo, w tym w szczególności poprzez następujące zachowanie:

(i) przedstawienie informacji wymaganych do weryfikacji braku podstaw wykluczenia lub do weryfikacji spełnienia kryteriów kwalifikacji lub w ramach realizacji zamówienia, które to informacje w wyniku nieuczciwości lub zaniedbania wprowadzały w błąd;

(ii) zawarcie porozumienia z innymi wykonawcami w celu zakłócenia konkurencji;

(iii) naruszenie praw własności intelektualnej;

(iv) próby wpłynięcia na proces podejmowania decyzji przez instytucję zamawiającą w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia;

(v) próby pozyskania poufnych informacji, które mogą dać danemu wykonawcy nienależną przewagę w postępowaniu o udzielenie zamówienia;

d) stwierdzono - w drodze prawomocnego wyroku - że dany wykonawca dopuścił się jednego z następujących czynów:

(i) nadużycia finansowego w rozumieniu art. 1 Konwencji w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich ustanowionej aktem Rady z dnia 26 lipca 1995 r. ³⁹ ;

(ii) korupcji, zgodnie z definicją zawartą w art. 3 Konwencji w sprawie zwalczania korupcji, w którą zaangażowani są urzędnicy Wspólnot Europejskich lub urzędnicy państw członkowskich Unii Europejskiej, ustanowionej aktem Rady z dnia 26 maja 1997 r. ⁴⁰ , i w art. 2 ust. 1 decyzji ramowej Rady 2003/568/WSiSW ⁴¹ , jak również korupcji zdefiniowanej w prawie kraju, w którym znajduje się instytucja zamawiająca, kraju, w którym wykonawca prowadzi przedsiębiorstwo, lub kraju realizacji zamówienia;

(iii) udziału w organizacji przestępczej, zgodnie z definicją w art. 2 decyzji ramowej Rady 2008/841/WSiSW ⁴² ;

(iv) prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zgodnie z definicją w art. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE ⁴³ ;

(v) przestępstw terrorystycznych lub przestępstw związanych z działalnością terrorystyczną, zgodnie z definicją zawartą, odpowiednio, w art. 1 i 3 decyzji ramowej Rady 2002/475/WSiSW ⁴⁴ , lub podżegania do popełnienia przestępstwa, pomocnictwa, współsprawstwa lub usiłowania popełnienia takich przestępstw, o których mowa w art. 4 tej decyzji;

(vi) pracy dzieci lub innych form handlu ludźmi, zgodnie z definicją w art. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/36/UE ⁴⁵ ;

e) wykonawca dopuścił się znaczących uchybień w wypełnieniu najważniejszych obowiązków w ramach wykonywania umowy finansowanej z budżetu, które doprowadziły do wcześniejszego rozwiązania tej umowy lub do zastosowania ryczałtowego odszkodowania lub innych kar przewidzianych w umowie lub które zostały wykryte w następstwie kontroli, audytów lub dochodzeń prowadzonych przez urzędnika zatwierdzającego, Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) lub Trybunał Obrachunkowy;

f) stwierdzono - w drodze prawomocnego wyroku lub ostatecznej decyzji administracyjnej - że dany wykonawca dopuścił się nieprawidłowości w rozumieniu art. 1 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 ⁴⁶ .

2. Jeżeli brak jest prawomocnego wyroku lub, stosownie do sytuacji, ostatecznej decyzji administracyjnej w przypadkach, o których mowa w ust. 1 lit. c), d) i f), lub w przypadku, o którym mowa w ust. 1 lit. e), instytucja zamawiająca wyklucza wykonawcę na podstawie wstępnej kwalifikacji prawnej zachowania, o którym mowa w tych literach, z uwzględnieniem stwierdzonych faktów lub innych ustaleń zawartych w zaleceniu panelu, o którym mowa w art. 108.

Wstępna kwalifikacja, o której mowa w akapicie pierwszym, nie ma wpływu na ocenę zachowania danego wykonawcy przez właściwe organy państw członkowskich na podstawie prawa krajowego. Instytucja zamawiająca dokonuje przeglądu swojej decyzji o wykluczeniu danego wykonawcy lub nałożeniu na niego kary finansowej niezwłocznie po otrzymaniu powiadomienia o prawomocnym wyroku lub ostatecznej decyzji administracyjnej. W przypadkach gdy prawomocny wyrok lub ostateczna decyzja administracyjna nie określają czasu trwania wykluczenia, instytucja zamawiająca określa ten czas trwania na podstawie stwierdzonych faktów i ustaleń oraz z uwzględnieniem zalecenia panelu, o którym mowa w art. 108.

W przypadku gdy taki prawomocny wyrok lub ostateczna decyzja administracyjna stanowią, że dany wykonawca nie dopuścił się zachowania będącego przedmiotem wstępnej kwalifikacji prawnej, na podstawie której został wykluczony, instytucja zamawiająca niezwłocznie stwierdza koniec obowiązywania tego wykluczenia lub zwraca, stosownie do sytuacji, ewentualną nałożoną karę finansową.

Fakty i ustalenia, o których mowa w akapicie pierwszym, obejmują w szczególności:

a) fakty stwierdzone w ramach kontroli lub dochodzeń przeprowadzonych przez Trybunał Obrachunkowy, OLAF lub w ramach audytu wewnętrznego lub też wszelkich innych inspekcji, audytów lub kontroli prowadzonych na odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego;

b) inne niż ostateczne decyzje administracyjne, które mogą obejmować środki dyscyplinarne podjęte przez właściwy organ nadzorczy odpowiedzialny za weryfikację stosowania norm etyki zawodowej;

c) decyzje EBC, EBI, Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego lub organizacji międzynarodowych;

d) decyzje Komisji dotyczące naruszenia unijnych reguł konkurencji lub decyzje właściwego organu krajowego dotyczące naruszenia prawa konkurencji Unii lub krajowego prawa konkurencji.

3. Każda decyzja instytucji zamawiającej wydana na podstawie art. 106-108 lub, w stosownych przypadkach, każde zalecenie panelu, o którym mowa w art. 108, muszą być zgodne z zasadą proporcjonalności i uwzględniać, w szczególności, powagę sytuacji, w tym wpływ tej sytuacji na interesy finansowe Unii i wizerunek Unii, czas, jaki upłynął od danego zachowania, czas jego trwania i jego powtarzalności, umyślność lub stopień zaniedbania, nieznaczną wielkość kwoty w przypadku, o którym mowa w ust. 1 lit. b) niniejszego artykułu, lub wszelkie inne okoliczności łagodzących, takie jak stopień współpracy wykonawcy z odpowiednim właściwym organem i wkład wykonawcy w dochodzenie uznany przez instytucję zamawiającą lub ujawnienie sytuacji wykluczenia za pomocą oświadczenia, o którym mowa w ust. 10 niniejszego artykułu.

4. Instytucja zamawiająca wyklucza wykonawcę w przypadku gdy osoba, która jest członkiem organów administracyjnych, zarządzających lub nadzorczych tego wykonawcy lub która posiada uprawnienia do reprezentowania, uprawnienia decyzyjne lub kontrolne w odniesieniu do tego wykonawcy, znajduje się w co najmniej jednej z sytuacji, o których mowa w ust. 1 lit. c)-f). Instytucja zamawiająca wyklucza również wykonawcę, jeżeli osoba fizyczna lub prawna, która przyjmuje nieograniczoną odpowiedzialność za długi tego wykonawcy, znajduje się w co najmniej jednej z sytuacji, o których mowa w ust. 1 lit. a) lub b).

5. W przypadku gdy budżet wykonywany jest w trybie zarządzania pośredniego z państwami trzecimi, Komisja może - mając w stosownych przypadkach na uwadze zalecenie panelu, o którym mowa w art. 108 - podjąć decyzję o wykluczeniu lub nałożyć karę finansową na warunkach określonych w niniejszym artykule, jeżeli nie uczyniło tego państwo trzecie, któremu powierzono to zadanie zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c). Nie ma to wpływu na wynikającą z art. 60 ust. 3 odpowiedzialność państwa trzeciego w zakresie zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, wykrywania ich oraz korygowania i zgłaszania, ani w zakresie podjęcia decyzji o wykluczeniu lub w zakresie nałożenia kar finansowych.

6. W przypadkach, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, instytucja zamawiająca może tymczasowo wykluczyć wykonawcę bez uprzedniego zalecenia panelu, o którym mowa w art. 108, jeżeli udział danego wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia stanowiłby poważne i bezpośrednie zagrożenie dla interesów finansowych Unii. W takich przypadkach instytucja zamawiająca niezwłocznie przedkłada daną sprawę panelowi i podejmuje ostateczną decyzję nie później niż 14 dni po otrzymaniu tego zalecenia.

7. Instytucja zamawiająca, mając w stosownych przypadkach na uwadze zalecenie panelu, o którym mowa w art. 108, nie wyklucza wykonawcy z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia, jeżeli:

a) wykonawca podjął środki naprawcze określone w ust. 8 niniejszego artykułu, wykazując tym samym swoją rzetelność. Niniejszej litery nie stosuje się w przypadku, o którym mowa w ust. 1 lit.

d) niniejszego artykułu;

b) jest to niezbędne, aby zapewnić ciągłość usług, w ograniczonym okresie i w oczekiwaniu na przyjęcie środków naprawczych określonych w ust. 8 niniejszego artykułu;

c) takie wykluczenie byłoby nieproporcjonalne w oparciu o kryteria, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu.

Ponadto ust. 1 lit. a) niniejszego artykułu nie ma zastosowania do zakupu dostaw na szczególnie korzystnych warunkach od dostawcy definitywnie likwidującego swoją działalność albo od likwidatorów w postępowaniu upadłościowym, w wyniku układu z wierzycielami lub podobnej procedury na mocy przepisów prawa krajowego.

W przypadkach braku wykluczenia, o których mowa w akapitach pierwszym i drugim niniejszego ustępu, instytucja zamawiająca podaje powody, ze względu na które nie doszło do wykluczenia wykonawcy i informuje o nich panel, o którym mowa w art. 108.

8. Środki, o których mowa w ust. 7, służące naprawie sytuacji wykluczenia mogą obejmować w szczególności:

a) środki służące wskazaniu przyczyn sytuacji prowadzących do wykluczenia oraz konkretne techniczne, organizacyjne i kadrowe środki w obrębie danego obszaru działalności gospodarczej wykonawcy, odpowiednie do skorygowania zachowania i zapobieżenia jego wystąpieniu w przyszłości;

b) dowód podjęcia przez wykonawcę środków mających na celu zrekompensowanie lub naprawienie szkody wyrządzonej interesom finansowym Unii w związku z podstawowymi faktami prowadzącymi do sytuacji wykluczenia;

c) dowód uiszczenia lub zabezpieczenia przez wykonawcę płatności ewentualnej grzywny nałożonej przez właściwy organ lub wszelkich podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w ust. 1 lit. b).

9. Instytucja zamawiająca, mając w stosownych przypadkach na uwadze zmienione zalecenie panelu, o którym mowa w art. 108, niezwłocznie zmienia, ex officio lub na wniosek wykluczonego wykonawcy, swoją decyzję o wykluczeniu wykonawcy, jeżeli podjął on środki naprawcze wystarczające, aby wykazać swoją rzetelność, lub przedstawił nowe elementy wykazujące, że sytuacja wykluczenia, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, już nie istnieje.

10. Kandydat lub oferent oświadczają w momencie składania wniosku o dopuszczenie do udziału lub składania oferty, czy znajdują się w jednej z sytuacji, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu lub w art. 107 ust. 1, oraz - w stosownych przypadkach - czy podjęli jakiekolwiek środki naprawcze, o których mowa w ust. 7 lit. a) niniejszego artykułu. W stosownych przypadkach kandydat lub oferent składają takie samo oświadczenie podpisane przez podmiot, na którego zdolności zamierzają polegać. Niemniej jednak instytucja zamawiająca może odstąpić od tych wymogów w przypadku zamówień o bardzo niskiej wartości, które należy zdefiniować w aktach delegowanych przyjętych na podstawie art. 210.

11. Każdorazowo gdy zażąda tego instytucja zamawiająca i gdy jest to niezbędne do zapewnienia właściwego przebiegu postępowania, kandydat lub oferent, jak również podmiot, na którego zdolności kandydat lub oferent zamierzają polegać, przedstawiają:

a) odpowiednie dowody na to, że kandydat, oferent lub podmiot nie znajdują się w jednej z sytuacji wykluczenia, o których mowa w ust. 1;

b) informacje na temat osób, które są członkami organów administracyjnych, zarządzających lub nadzorczych kandydata, oferenta lub podmiotu lub które posiadają uprawnienia do reprezentowania, uprawnienia decyzyjne lub kontrolne w odniesieniu do tego kandydata, oferenta lub podmiotu, oraz stosowne dowody na to, że żadna z tych osób nie znajduje się w jednej z sytuacji wykluczenia, o których mowa w ust. 1 lit. c)-f);

c) odpowiednie dowody na to, że osoby fizyczne lub prawne, które przyjmują nieograniczoną odpowiedzialność za długi danego kandydata, oferenta lub podmiotu, nie znajdują się w jednej z sytuacji wykluczenia, o których mowa w ust. 1 lit. a) lub b).

12. Instytucja zamawiająca może również zastosować ust. 1-11 do podwykonawcy. W takim przypadku instytucja zamawiająca nakłada wymóg, aby kandydat lub oferent zastąpili podwykonawcę lub podmiot, na którego zdolności kandydat lub oferent zamierzają polegać, znajdujących się w sytuacji wykluczenia.

13. Aby zapewnić skutek odstraszający, instytucja zamawiająca może, mając w stosownych przypadkach na uwadze zalecenie panelu, o którym mowa w art. 108, nałożyć karę finansową na wykonawcę, który usiłował uzyskać dostęp do unijnych środków finansowych poprzez udział lub złożenie wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia, znajdując się jednocześnie - bez złożenia oświadczenia zgodnie z ust. 10 niniejszego artykułu - w jednej z poniższych sytuacji wykluczenia:

a) w odniesieniu do sytuacji, o których mowa w ust. 1 lit. c), d), e) i f) niniejszego artykułu - jako alternatywne rozwiązanie dla decyzji o wykluczeniu wykonawcy, gdy takie wykluczenie byłoby nieproporcjonalne na podstawie kryteriów, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu;

b) w odniesieniu do sytuacji, o których mowa w ust. 1 lit. c), d) i e) niniejszego artykułu - oprócz wykluczenia, które jest niezbędne do ochrony interesów finansowych Unii, gdy wykonawca zachowuje się w sposób systemowy i powtarzający się z zamiarem nienależytego uzyskania unijnych środków finansowych.

Kwota kary finansowej stanowi od 2 % do 10 % całkowitej wartości zamówienia.

14. Czas trwania wykluczenia nie może przekraczać żadnego z poniższych:

a) czasu trwania, o ile taki jest, określonego prawomocnym wyrokiem lub ostateczną decyzją administracyjną państwa członkowskiego;

b) pięciu lat w przypadkach, o których mowa w ust. 1 lit. d);

c) trzech lat w przypadkach, o których mowa w ust. 1 lit. c), e) i f).

Wykonawca pozostaje wykluczony przez cały okres, w jakim znajduje się w jednej z sytuacji, o których mowa w ust. 1 lit. a) i b).

15. Okres przedawnienia dotyczący wykluczenia wykonawcy lub nałożenia na niego kar finansowych wynosi pięć lat od któregokolwiek z poniższych dni:

a) dnia zachowania prowadzącego do wykluczenia lub - w przypadku ciągłych lub wielokrotnych działań - dnia, w którym dane zachowanie ustało w przypadkach, o których mowa w ust. 1 lit. b), c), d) i e) niniejszego artykułu;

b) dnia wydania przez sąd krajowy prawomocnego wyroku lub podjęcia ostatecznej decyzji administracyjnej w przypadkach, o których mowa w ust. 1 lit. b), c) i d) niniejszego artykułu.

Wszelkie czynności Komisji, OLAF, panelu, o którym mowa w art. 108, lub dowolnego podmiotu zaangażowanego w proces wykonania budżetu, o których to czynnościach wykonawca został powiadomiony i które dotyczą dochodzenia lub postępowania sądowego, przerywają bieg okresu przedawnienia. Bieg nowego okresu przedawnienia rozpoczyna się w dniu następującym po dniu, w którym doszło do przerwania biegu poprzedniego okresu przedawnienia.

Na użytek ust. 1 lit. f) niniejszego artykułu zastosowanie ma okres przedawnienia dotyczący wykluczenia lub nałożenia kar finansowych na wykonawcę, przewidziany w art. 3 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2988/95.

W przypadku gdy zachowanie wykonawcy kwalifikuje się z kilku przyczyn wymienionych w ust. 1 niniejszego artykułu, stosuje się okres przedawnienia mający zastosowanie do najpoważniejszej z tych przyczyn.

16. W celu wzmocnienia - gdy jest to konieczne -skutku odstraszającego wykluczenia lub kary finansowej, Komisja, z zastrzeżeniem decyzji instytucji zamawiającej, publikuje na swojej stronie internetowej następujące informacje dotyczące wykluczenia oraz, stosownie do sytuacji, kary finansowej w przypadkach, o których mowa w ust. 1 lit. c), d), e) i f) niniejszego artykułu:

a) imię i nazwisko/nazwę danego wykonawcy;

b) sytuację wykluczenia poprzez odesłanie do ust. 1 niniejszego artykułu;

c) czas trwania wykluczenia lub kwotę kary finansowej.

W przypadku gdy decyzja o wykluczeniu lub karze finansowej została podjęta na podstawie wstępnej kwalifikacji, zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu, w publikacji wskazuje się, że brak jest prawomocnego wyroku lub, stosownie do sytuacji, ostatecznej decyzji administracyjnej. W tych przypadkach niezwłocznie publikuje się informacje o ewentualnych środkach zaskarżenia, ich statusie i wyniku, jak również ewentualną zmienioną decyzję instytucji zamawiającej. W przypadku nałożenia kary finansowej w publikacji wskazuje się także, czy kara ta została zapłacona.

Decyzja o opublikowaniu informacji jest podejmowana przez instytucję zamawiającą w następstwie stosownego prawomocnego wyroku lub, w stosownych przypadkach, ostatecznej decyzji administracyjnej albo w następstwie zalecenia panelu, o którym mowa w art. 108, w zależności od przypadku. Decyzja ta staje się ona skuteczna trzy miesiące po powiadomieniu o niej wykonawcy.

Opublikowane informacje są usuwane niezwłocznie po ustaniu wykluczenia. W przypadku kary finansowej opublikowane informacje usuwa się sześć miesięcy po zapłaceniu tej kary.

Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 45/2001, w przypadku gdy chodzi o dane osobowe, instytucja zamawiająca informuje wykonawcę o prawach przysługujących mu na mocy obowiązujących przepisów dotyczących ochrony danych oraz o procedurach umożliwiających skorzystanie z tych praw.

17. Informacji, o których mowa w ust. 16 niniejszego artykułu, nie publikuje się w żadnej z poniższych sytuacji:

a) gdy jest to konieczne dla zachowania poufnego charakteru dochodzenia lub krajowego postępowania sądowego;

b) gdy publikacja wyrządziłaby niewspółmierną szkodę danemu wykonawcy lub byłaby w inny sposób nieproporcjonalna ze względu na kryteria proporcjonalności określone w ust. 3 niniejszego artykułu oraz kwotę kary finansowej;

c) gdy chodzi o osobę fizyczną, chyba że publikacja danych osobowych jest wyjątkowo uzasadniona między innymi ciężarem zachowania lub jego wpływem na interesy finansowe Unii. W takich przypadkach decyzja o opublikowaniu informacji uwzględnia w sposób należyty prawo do prywatności i inne prawa przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 45/2001.

18. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad w odniesieniu do: treści oświadczenia, o którym mowa w ust. 10 niniejszego artykułu; dowodów, o których mowa w ust. 11 lit. a) niniejszego artykułu, na to, że wykonawca nie znajduje się w jednej z sytuacji wykluczenia, również przez odniesienie do jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia, zgodnie z art. 59 ust. 2 dyrektywy 2014/24/UE; oraz sytuacji, w których instytucja zamawiająca może lub nie może wymagać przedłożenia takiego oświadczenia lub takich dowodów.

Artykuł  107  ⁴⁷

Odrzucenie z danego postępowania o udzielenie zamówienia

1. Instytucja zamawiająca nie udziela zamówienia w ramach danego postępowania o udzielenie zamówienia wykonawcy, który:

a) znajduje się w sytuacji wykluczenia, ustalonej zgodnie z art. 106;

b) przedstawił informacje wymagane jako warunek udziału w postępowaniu, które to informacje wprowadzały w błąd, lub wcale nie przedstawił tych informacji;

c) był wcześniej zaangażowany w przygotowanie dokumentów zamówienia, jeżeli wiąże się to z zakłóceniem konkurencji, któremu nie można inaczej zaradzić.

2. Przed podjęciem decyzji o odrzuceniu wykonawcy z danego postępowania o udzielenie zamówienia instytucja zamawiająca umożliwia temu wykonawcy przedstawienie uwag, chyba że odrzucenie uzasadniono zgodnie z ust. 1 lit. a) decyzją o wykluczeniu podjętą wobec wykonawcy po rozpatrzeniu jego uwag.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do środków służących unikaniu zakłóceń konkurencji oraz do oświadczeń i dowodów na to, że wykonawca nie znajduje się w jednej z sytuacji wymienionych w ust. 1 niniejszego artykułu.

Artykuł  108  ⁴⁸

System wczesnego wykrywania i wykluczania

1. Informacje wymieniane w ramach systemu wczesnego wykrywania i wykluczania, o którym mowa w art. 105a niniejszego rozporządzenia, są scentralizowane w bazie danych utworzonej przez Komisję i są zarządzane z pełnym poszanowaniem prawa do prywatności i innych praw przewidzianych w rozporządzeniu (WE) nr 45/2001 (zwanej dalej "bazą danych").

Informacje są wprowadzane do bazy danych przez daną instytucję zamawiającą w związku z prowadzonymi przez nią aktualnie postępowaniami o udzielenie zamówienia i istniejącymi umowami po powiadomieniu danego wykonawcy. Wyjątkowo można wstrzymać się z takimi powiadomieniem, jeżeli istnieją istotne uzasadnione przesłanki do zachowania poufności dochodzenia lub krajowego postępowania sądowego, dopóki takie istotne uzasadnione przesłanki do zachowania poufności nie ustaną.

Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 45/2001 każdy wykonawca objęty systemem wczesnego wykrywania i wykluczania ma prawo być poinformowanym o przechowywanych danych w bazie danych, na wniosek przedłożony Komisji.

Informacje zawarte w bazie danych są aktualizowane, w stosownych przypadkach, po poprawieniu lub usunięciu lub ewentualnej modyfikacji danych. Informacje te są publikowane wyłącznie zgodnie z art. 106 ust. 16 i 17 niniejszego rozporządzenia.

2. Wczesne wykrywanie ryzyk zagrażających interesom finansowym Unii, o którym mowa w art. 105a ust. 1 lit. a) niniejszego rozporządzenia, opiera się na przekazywaniu Komisji informacji przez następujące podmioty:

a) OLAF, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 ⁴⁹ , w przypadku gdy z trwającego dochodzenia prowadzonego przez OLAF wynika, że wskazane może być podjęcie środków zapobiegawczych w celu ochrony interesów finansowych Unii, przy należytym poszanowaniu praw procesowych i praw podstawowych oraz z należytym uwzględnieniem zasady ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia;

b) urzędnika zatwierdzającego Komisji, europejskiego urzędu utworzonego przez Komisję lub agencji wykonawczej w przypadku domniemania poważnego wykroczenia zawodowego, nieprawidłowości, nadużycia finansowego, korupcji lub poważnego naruszenia umowy;

c) instytucję, europejski urząd lub agencję, inne niż te, o których mowa w lit. b) niniejszego ustępu, lub organ, w przypadku domniemania poważnego wykroczenia zawodowego, nieprawidłowości, nadużycia finansowego, korupcji lub poważnego naruszenia umowy;

d) podmioty wykonujące budżet zgodnie z art. 59 niniejszego rozporządzenia w przypadkach wykrytych nadużyć finansowych lub nieprawidłowości, gdy jest to wymagane przez przepisy sektorowe;

e) podmioty wykonujące budżet zgodnie z art. 60 niniejszego rozporządzenia w przypadkach wykrytych nadużyć finansowych lub nieprawidłowości.

3. Z wyjątkiem przypadków gdy informacje mają być przedłożone zgodnie z przepisami sektorowymi, informacje przedkładane na podstawie ust. 2 niniejszego artykułu obejmują:

a) wskazanie danego wykonawcy;

b) zestawienie wykrytych ryzyk lub odnośnych faktów;

c) informacje, które mogłyby pomóc urzędnikowi zatwierdzającemu w przeprowadzeniu weryfikacji, o której mowa w ust. 4 niniejszego artykułu, lub podjęciu decyzji o wykluczeniu, o której mowa w art. 106 ust. 1 lub 2, lub decyzji o nałożeniu kary finansowej, o której mowa w art. 106 ust. 13;

d) w stosownych przypadkach, wszelkie specjalne środki niezbędne, aby zapewnić poufność przekazywanych informacji, łącznie ze środkami zabezpieczania dowodów w celu ochrony dochodzenia lub krajowego postępowania sądowego.

4. Komisja niezwłocznie przekazuje informacje, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, swoim urzędnikom zatwierdzającym i urzędnikom zatwierdzającym swoich agencji wykonawczych, wszystkim innym instytucjom, organom, europejskim urzędom i agencjom, aby umożliwić im przeprowadzenie niezbędnej weryfikacji w odniesieniu do toczących się postępowań o udzielenie zamówienia oraz istniejących umów.

Prowadząc taką weryfikację, urzędnik zatwierdzający wykonuje swoje uprawnienia zgodnie z art. 66 oraz nie wykracza poza to, co przewidziano w warunkach określonych w dokumentach zamówienia i w postanowieniach umownych.

Okres przechowywania informacji przekazanych zgodnie z ust. 3 niniejszego artykułu nie przekracza jednego roku. Jeżeli w tym okresie instytucja zamawiająca zwróci się do panelu o wydanie zalecenia w sprawie dotyczącej wykluczenia, okres przechowywania może zostać przedłużony do czasu podjęcia decyzji przez instytucję zamawiającą.

5. Instytucja zamawiająca może podjąć decyzję o wykluczeniu lub nałożeniu kary finansowej oraz decyzję o opublikowaniu informacji o nich wyłącznie po uzyskaniu zalecenia panelu, gdy decyzja taka jest oparta na wstępnej kwalifikacji, o której mowa w art. 106 ust. 2.

6. Panel zwoływany jest na wniosek którejkolwiek instytucji zamawiającej, o której mowa w art. 117.

7. W skład panelu wchodzą:

a) stały, niezależny przewodniczący wysokiego szczebla;

b) dwóch przedstawicieli Komisji jako właściciela systemu, którzy przedstawiają wspólne stanowisko; oraz

c) jeden przedstawiciel wnioskującej instytucji zamawiającej.

Skład panelu zapewnia odpowiednią fachową wiedzę prawną i techniczną.

Panel jest wspomagany przez stały sekretariat, zapewniany przez Komisję, który zapewnia panelowi stałe wsparcie administracyjne.

8. Przed panelem stosuje się następującą procedurę:

a) wnioskująca instytucja zamawiająca kieruje sprawę do panelu wraz z niezbędnymi informacjami, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, faktami i ustaleniami, o których mowa w art. 106 ust. 2, oraz domniemaną sytuacją wykluczenia;

b) panel niezwłocznie powiadamia wykonawcę o odnośnych faktach i ich wstępnej kwalifikacji prawnej, na podstawie których dany przypadek może kwalifikować się jako jedna z sytuacji wykluczenia, o których mowa w art. 106 ust. 1 lit. c), d), e) i f) lub które mogą prowadzić do nałożenia kary finansowej. Panel powiadamia jednocześnie także pozostałe instytucje zamawiające;

c) przed przyjęciem jakiegokolwiek zalecenia panel umożliwia wykonawcy i powiadomionym instytucjom zamawiającym przedłożenie uwag. Wykonawca i powiadomione instytucje zamawiające mają co najmniej 15 dni na przedstawienie uwag;

d) w przypadkach, o których mowa w art. 106 ust. 1 lit. d) i f), można wyjątkowo wstrzymać się z powiadomieniem, o którym mowa w lit. b) niniejszego ustępu, oraz stworzeniem możliwości, o której mowa w lit. c) niniejszego ustępu, jeżeli istnieją istotne uzasadnione przesłanki do zachowania poufności dochodzenia lub krajowego postępowania sądowego, dopóki takie istotne uzasadnione przesłanki do zachowania poufności nie ustaną;

e) w przypadku gdy wniosek instytucji zamawiającej opiera się między innymi na informacjach przekazanych przez OLAF, urząd ten współpracuje z panelem zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 883/2013, przy należytym poszanowaniu praw procesowych i praw podstawowych oraz z należytym uwzględnieniem zasady ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia;

f) panel przyjmuje swoje zalecenie w terminie 45 dni od otrzymania wniosku instytucji zamawiającej. W przypadku gdy panel zwróci się do wykonawcy o dodatkowe informacje, okres ten wydłuża się o maksymalnie 15 dni. W wyjątkowych i należycie uzasadnionych przypadkach panel może dodatkowo wydłużyć okres niezbędny do przyjęcia swojego zalecenia o maksymalnie jeden miesiąc. W przypadku gdy wykonawca nie przedstawi swoich uwag lub nie dostarczy wymaganych informacji w określonym terminie, panel może przystąpić do przyjęcia swojego zalecenia.

9. Zalecenie panelu dotyczące wykluczenia lub nałożenia kary finansowej zawiera, w stosownych przypadkach, następujące elementy:

a) fakty lub ustalenia, o których mowa w art. 106 ust. 2, oraz ich wstępną kwalifikację prawną;

b) ocenę potrzeby nałożenia kary finansowej i jej kwoty;

c) ocenę potrzeby wykluczenia danego wykonawcy oraz, w takim przypadku, sugerowany czas trwania takiego wykluczenia;

d) ocenę potrzeby opublikowania informacji dotyczących wykonawcy, który został wykluczony lub na którego nałożono karę finansową;

e) ocenę środków naprawczych podjętych przez wykonawcę, o ile takie zostały podjęte.

W przypadku gdy instytucja zamawiająca zamierza podjąć surowszą decyzję niż zalecana przez panel, zapewnia podjęcie takiej decyzji z należytym poszanowaniem prawa do bycia wysłuchanym i przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.

10. Panel zmienia swoje zalecenie w czasie trwania okresu wykluczenia na wniosek instytucji zamawiającej w przypadkach, o których mowa w art. 106 ust. 9, lub w następstwie powiadomienia o prawomocnym wyroku lub ostatecznej decyzji administracyjnej ustalających podstawy wykluczenia, jeżeli taki wyrok lub decyzja nie określają czasu trwania wykluczenia, o czym mowa w art. 106 ust. 2 akapit drugi.

Panel niezwłocznie powiadamia o zmienionym zaleceniu wnioskującą instytucję zamawiającą, która dokonuje następnie przeglądu swojej decyzji.

11. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ma nieograniczoną jurysdykcję do dokonania przeglądu decyzji, na mocy której instytucja zamawiająca wykluczyła wykonawcę lub nałożyła na niego karę finansową, łącznie ze skróceniem lub wydłużeniem czasu trwania wykluczenia lub anulowaniem, obniżeniem lub zwiększeniem nałożonej kary finansowej.

12. Komisja udziela wszystkim podmiotom uczestniczącym w wykonywaniu budżetu zgodnie z art. 58 dostępu do informacji dotyczących decyzji o wykluczeniu na podstawie art. 106, aby umożliwić im sprawdzenie, czy w systemie odnotowano wykluczenie, z myślą o wzięciu takich informacji pod uwagę, stosownie do sytuacji i na ich własną odpowiedzialność, przy udzielaniu zamówień w ramach wykonywania budżetu.

13. W ramach swojego rocznego sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego i Rady, zgodnie z art. 325 ust. 5 TFUE, Komisja przedstawia zagregowane informacje na temat decyzji podjętych przez instytucje zamawiające na podstawie art. 105a-108 niniejszego rozporządzenia. W sprawozdaniu tym przedstawia się także dalsze informacje na temat wszelkich decyzji podjętych przez instytucje zamawiające na podstawie art. 106 ust. 7 niniejszego rozporządzenia i art. 106 ust. 17 niniejszego rozporządzenia oraz na temat wszelkich decyzji instytucji zamawiających, odmiennych od zalecenia panelu zgodnie z art. 105a ust. 2 akapit trzeci niniejszego rozporządzenia.

Informacje, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, przedstawia się z należytym uwzględnieniem wymogów dotyczących poufności; informacje te w szczególności nie mogą pozwalać na zidentyfikowanie danego wykonawcy.

14. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do: unijnego systemu ochrony interesów finansowych Unii, w tym jego bazy danych i jego ujednoliconych procedur; organizacji i składu panelu; mianowania i niezależności przewodniczącego; oraz zapobiegania konfliktom interesów przewodniczącego i członków panelu, a także postępowania z tymi konfliktami.

Artykuł  109  ⁵⁰

(skreślony)

Artykuł  110  ⁵¹

Udzielanie zamówień

1. Zamówienia udzielane są na podstawie kryteriów mających zastosowanie do treści danej oferty po sprawdzeniu - zgodnie z kryteriami wyboru określonymi w dokumentach dotyczących zaproszenia do składania ofert - zdolności podmiotów gospodarczych niewykluczonych na mocy art. 106 i 107 oraz art. 109 ust. 2 lit. a).

2. Zamówienia są udzielane w drodze procedury automatycznego udzielania zamówień lub w drodze procedury przyjęcia oferty najbardziej korzystnej ekonomicznie.

3. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych dotyczących określenia kryteriów wyboru i udzielania zamówień, zgodnie z art. 210. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących dokumentów dowodzących możliwości gospodarczych i finansowych oraz stanowiących dowód zdolności technicznej i zawodowej, a także szczegółowych zasad odnoszących się do aukcji elektronicznych oraz rażąco niskich ofert.

Artykuł  111  ⁵²

Składanie, komunikacja elektroniczna i ocena

1. Zasady składania ofert muszą zapewniać prawdziwą konkurencję oraz poufność treści ofert do momentu równoczesnego otwarcia wszystkich ofert.

2. Za pomocą odpowiednich środków oraz stosując art. 95 Komisja zapewnia oferentom możliwość przedłożenia treści ofert oraz wszelkich dokumentów potwierdzających w formie elektronicznej ("elektroniczne zamówienia publiczne"), z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków określonych w aktach delegowanych przyjętych zgodnie z art. 210. Każdy system komunikacji elektronicznej stosowany do obsługi komunikacji i wymiany informacji musi być niedyskryminujący, ogólnie dostępny i interoperacyjny z produktami technologii informacyjnych i komunikacyjnych będącymi w powszechnym użyciu i nie może ograniczać dostępu wykonawców do postępowania o udzielenie zamówienia.

Komisja regularnie przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdania z postępów we wdrażaniu niniejszego ustępu.

3. Instytucja zamawiająca może, o ile uzna to za właściwe i proporcjonalne, zażądać od oferentów wniesienia z wyprzedzeniem zabezpieczenia, aby zapobiec wycofywaniu złożonych ofert. Żądane zabezpieczenie musi być proporcjonalne do szacunkowej wartości zamówienia, a jego wysokość jest ustalana na stosownym poziomie, aby zapobiec dyskryminacji różnych wykonawców.

4. Instytucja zamawiająca otwiera wszystkie wnioski o dopuszczenie do udziału i oferty. Niemniej jednak odrzuca:

a) wnioski o dopuszczenie do udziału i oferty, w przypadku których nie dotrzymano terminu składania, bez otwierania tych wniosków i ofert;

b) oferty, które zostały otrzymane już otwarte, bez badania ich treści.

5. Instytucja zamawiająca ocenia wszystkie wnioski o dopuszczenie do udziału lub oferty nieodrzucone w trakcie fazy otwarcia, o której mowa w ust. 4, na podstawie kryteriów określonych w dokumentach zamówienia, z myślą o udzieleniu zamówienia lub przeprowadzeniu aukcji elektronicznej.

6. Wnioski o dopuszczenie do udziału i oferty, które nie spełniają wszystkich minimalnych wymogów określonych w dokumentach zamówienia, zostają odrzucone.

Z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków, komisja oceniająca lub instytucja zamawiająca zwracają się do kandydatów lub oferentów o przedłożenie dodatkowych materiałów lub brakujących dokumentów, o wyjaśnienia dotyczące dokumentów potwierdzających kryteria wykluczenia i kwalifikacje lub o wyjaśnienie rażąco niskiej oferty - w terminie określonym przez tę komisję lub instytucję.

7. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do: terminów składania ofert i wniosków o dopuszczenie do udziału; dostępu do dokumentów zamówienia; terminów dostarczenia dodatkowych informacji; terminów w nagłych przypadkach; jak również odnoszących się do środków komunikacji na potrzeby składania ofert i katalogów elektronicznych; technicznych i prawnych wymogów dotyczących elektronicznych systemów wymiany informacji; oraz wyjątku od stosowania elektronicznego składania ofert w należycie uzasadnionych przypadkach. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do: możliwości żądania wniesienia wadium oraz warunków dotyczących wezwania do wniesienia wadium i jego zwolnienia; otwierania i oceny ofert i wniosków o dopuszczenie do udziału; oraz ustanowienia i składu komisji otwierających i oceniających.

Artykuł  112  ⁵³

Kontakty w czasie trwania postępowania o udzielenie zamówienia

1. Podczas trwania postępowania o udzielenie zamówienia wszelkie kontakty między instytucją zamawiającą a kandydatami lub oferentami muszą spełniać warunki zapewniające przejrzystość, równe traktowanie i dobrą administrację, zgodnie z art. 96. Po upływie terminu składania ofert instytucja zamawiająca kontaktuje się z oferentem, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków, w celu poprawienia oczywistych błędów pisarskich lub zażądania potwierdzenia konkretnego lub technicznego elementu. Kontakty, o których mowa powyżej, ani żadne inne kontakty nie mogą prowadzić do zmian w dokumentach zamówienia ani do istotnych zmian w warunkach przedłożonej oferty, z wyjątkiem przypadków gdy procedura udzielania zamówień określona w art. 104 ust. 1 wyraźnie dopuszcza takie możliwości.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do kontaktów dozwolonych i kontaktów wymaganych między instytucją zamawiającą a kandydatami lub oferentami w trakcie trwania postępowania o udzielenie zamówienia.

Artykuł  113  ⁵⁴

Decyzja o udzieleniu zamówienia oraz informowanie kandydatów lub oferentów

1. Właściwy urzędnik zatwierdzający decyduje o tym, komu ma być udzielone zamówienie, zgodnie z kryteriami kwalifikacji i udzielenia zamówienia określonymi w dokumentach zamówienia.

2. Instytucja zamawiająca powiadamia wszystkich kandydatów lub oferentów, których wnioski o dopuszczenie do udziału lub oferty zostały odrzucone, o podstawach podjęcia takiej decyzji oraz o okresie zawieszenia, o którym mowa w art. 118 ust. 2.

W przypadku udzielania konkretnych zamówień na podstawie umowy ramowej z ponownym poddaniem zamówienia procedurze konkurencyjnej, instytucja zamawiająca informuje oferentów o wynikach oceny.

3. Każdemu oferentowi nie znajdującemu się w sytuacji wykluczenia, którego oferta jest zgodna z dokumentami zamówienia i który występuje z pisemnym wnioskiem, instytucja zamawiająca przekazuje wszelkie informacje dotyczące:

a) imienia i nazwiska lub nazwy oferenta lub - w przypadku umowy ramowej - oferentów, którym udzielono zamówienia, oraz, z wyjątkiem przypadku konkretnego zamówienia na podstawie umowy ramowej z ponownym poddaniem zamówienia procedurze konkurencyjnej, charakterystyki i mających znaczenie zalet zwycięskiej oferty, zapłaconej ceny lub wartości zamówienia, stosownie do sytuacji;

b) postępów w negocjacjach i dialogu z oferentami.

Instytucja zamawiająca może jednak zadecydować o nieujawnianiu niektórych informacji, jeżeli ich ujawnienie mogłoby utrudnić egzekwowanie prawa, byłoby sprzeczne z interesem publicznym lub mogłoby zaszkodzić uzasadnionym interesom handlowym wykonawców, bądź mogłoby zakłócić uczciwą konkurencję między nimi.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do: wymogów i treści sprawozdania z oceny oraz decyzji o udzieleniu zamówienia; a także do informowania kandydatów i oferentów.

Artykuł  114  ⁵⁵

Unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia

Instytucja zamawiająca może przed podpisaniem umowy unieważnić postępowanie o udzielenie zamówienia, przy czym kandydaci ani oferenci nie są uprawnieni do dochodzenia jakiegokolwiek odszkodowania.

Decyzja musi być uzasadniona i jak najszybciej przekazana kandydatom lub oferentom.

Artykuł  114a  ⁵⁶

Wykonanie i zmiany umowy

1. Realizacji zamówienia nie może rozpocząć się przed podpisaniem umowy.

2. Instytucja zamawiająca może dokonać zmiany umowy lub umowy ramowej bez przeprowadzania postępowania o udzielenie zamówienia tylko w przypadkach przewidzianych w ust. 3 oraz pod warunkiem, że dana zmiana nie zmienia przedmiotu umowy lub umowy ramowej.

3. Umowę lub umowę w sprawie konkretnego zamówienia udzielonego na podstawie umowy ramowej można zmienić bez nowego postępowania o udzielenie zamówienia w następujących przypadkach:

a) w przypadku dodatkowych robót budowlanych, dostaw lub usług wykonywanych przez pierwotnego wykonawcę, które stały się niezbędne i które nie były uwzględnione w pierwotnym zamówieniu, jeżeli spełnione są następujące warunki:

(i) zmiana wykonawcy nie może zostać dokonana z przyczyn technicznych związanych z wymogami dotyczącymi zamienności lub interoperacyjności w odniesieniu do istniejącego sprzętu, usług lub instalacji;

(ii) zmiana wykonawcy spowodowałaby znaczne zwiększenie kosztów dla instytucji zamawiającej; oraz

(iii) jakikolwiek wzrost ceny, w tym łączna wartość netto kolejnych zmian, nie przekracza 50 % pierwotnej wartości zamówienia;

b) gdy spełnione są następujące warunki:

(i) konieczność zmiany spowodowana jest okolicznościami, których instytucja zamawiająca, działająca z należytą starannością, nie mogła przewidzieć; oraz

(ii) jakikolwiek wzrost ceny nie przekracza 50 % pierwotnej wartości zamówienia;

c) gdy wartość zmiany jest niższa od poniższych progów:

(i) progów, o których mowa w art. 118 ust. 1 i aktach delegowanych przyjętych zgodnie z art. 190 ust. 2 w dziedzinie działań zewnętrznych, które to wartości mają zastosowanie w chwili dokonywania zmiany; oraz

(ii) 10 % pierwotnej wartości zamówienia w przypadku zamówień publicznych na usługi i dostawy oraz umów koncesji na roboty budowlane lub usługi i 15 % pierwotnej wartości zamówienia w przypadku zamówień publicznych na roboty budowlane;

d) gdy nie są zmieniane minimalne wymagania pierwotnego postępowania o udzielenie zamówienia. W takim przypadku każda zaistniała zmiana wartości musi spełniać warunki określone w lit. c) niniejszego akapitu, chyba że taka zmiana wartości wynika ze ścisłego stosowania dokumentów zamówienia lub postanowień umownych.

Lit. a), c) i d) akapitu pierwszego niniejszego ustępu można również stosować do umów ramowych.

Pierwotna wartość zamówienia nie uwzględnia korekt cen.

Łączna wartość netto kilku kolejnych zmian dokonanych na podstawie lit. c) akapitu pierwszego niniejszego ustępu nie może przekraczać żadnego progu, o którym mowa w tej literze.

Instytucja zamawiająca podejmuje środki upubliczniania ex post określone w art. 103.

Sekcja  4

Zabezpieczenia i działania naprawcze

Artykuł  115  ⁵⁷

Zabezpieczenia

1. Z wyjątkiem zamówień o niskiej wartości instytucja zamawiająca może, jeżeli uzna to za właściwe i proporcjonalne w poszczególnych przypadkach oraz w oparciu o analizę ryzyka, zażądać od wykonawców wniesienia zabezpieczenia w którymkolwiek z poniższych celów:

a) ograniczenie ryzyk finansowych związanych z wypłaceniem płatności zaliczkowych;

b) zapewnienie zgodności z istotnymi zobowiązaniami umownymi w przypadku robót budowlanych, dostaw lub złożonych usług;

c) zapewnienie pełnego wykonania umowy w okresie odpowiedzialności umownej.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do rodzajów zabezpieczeń, jakich można wymagać od wykonawców, łącznie z kryteriami analizy ryzyka, oraz do maksymalnej kwoty każdego rodzaju zabezpieczenia wyrażonej jako odsetek całkowitej wartości zamówienia.

Artykuł  116  ⁵⁸

Istotne błędy, nieprawidłowości lub nadużycia finansowe

1. Na użytek niniejszego artykułu "istotny błąd" oznacza każde naruszenie postanowienia umowy wynikające z działania lub zaniechania, które powoduje lub może powodować stratę dla budżetu.

2. W przypadku stwierdzenia, że w postępowaniu wystąpiły istotne błędy, nieprawidłowości lub nadużycia finansowe, instytucja zamawiająca zawiesza postępowanie i może podjąć wszelkie niezbędne środki, łącznie z unieważnieniem postępowania.

3. Jeżeli po podpisaniu umowy okaże się, że w postępowaniu lub przy wykonywaniu umowy wystąpiły istotne błędy, nieprawidłowości lub nadużycia finansowe, instytucja zamawiająca może zawiesić wykonywanie umowy lub, w stosownych przypadkach, rozwiązać ją.

Wykonanie umów można również zawiesić w celu sprawdzenia, czy wystąpiły domniemane istotne błędy, nieprawidłowości lub nadużycia finansowe.

W przypadku gdy istotne błędy, nieprawidłowości lub nadużycia finansowe można przypisać wykonawcy, instytucja zamawiająca może dodatkowo odmówić dokonania płatności lub żądać zwrotu nienależnie zapłaconych kwot, w zakresie proporcjonalnym do wagi istotnych błędów, nieprawidłowości lub nadużyć finansowych.

4. OLAF wykonuje powierzone Komisji w rozporządzeniu Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 ⁵⁹  uprawnienia do prowadzenia inspekcji i kontroli na miejscu w państwach członkowskich, a zgodnie z obowiązującymi porozumieniami w sprawie współpracy i wzajemnej pomocy - w państwach trzecich i w pomieszczeniach organizacji międzynarodowych.

5. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do zawieszenia wykonywania umowy w razie błędów, nieprawidłowości lub nadużyć finansowych.

ROZDZIAŁ  2

Przepisy mające zastosowanie do zamówień udzielanych przez instytucje na własny rachunek

Artykuł  117  ⁶⁰

Instytucja zamawiająca

1. Instytucje w rozumieniu art. 2, agencje wykonawcze i organy w rozumieniu art. 208 i 209 uznaje się za instytucje zamawiające w przypadku zamówień udzielanych na ich własny rachunek, z wyjątkiem przypadków gdy dokonują zakupów od centralnej jednostki zakupującej. Służb tych instytucji nie uznaje się za instytucje zamawiające w przypadku gdy zawierają one porozumienia administracyjne między sobą.

Instytucje te delegują, zgodnie z art. 65, uprawnienia niezbędne do sprawowania funkcji instytucji zamawiającej.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do delegowania funkcji instytucji zamawiającej i odnoszących się do centralnej jednostki zakupującej.

Artykuł  118  ⁶¹

Progi mające zastosowanie oraz okres zawieszenia

1. Udzielając zamówień publicznych i koncesji, przy wyborze procedury określonej w art. 104 ust. 1 niniejszego rozporządzenia instytucja zamawiająca respektuje progi określone w art. 4 lit. a) i b) dyrektywy 2014/24/UE. Progi te decydują o środkach upubliczniania, które określono w art. 103 ust. 1 i 2 niniejszego rozporządzenia.

2. Z zastrzeżeniem wyjątków i warunków określanych w aktach delegowanych przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia, w przypadku zamówień, których wartość przekracza progi, o których mowa w ust. 1, instytucja zamawiająca podpisuje umowę lub umowę ramową ze zwycięskim oferentem dopiero po upływie okresu zawieszenia.

3. Okres zawieszenia wynosi 10 dni w przypadku stosowania elektronicznych środków komunikacji, a w przypadku stosowania innych środków - 15 dni.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do zamówień odrębnych i zamówień dzielonych na części, szacowania wartości zamówień publicznych i koncesji oraz okresu zawieszenia przed podpisaniem umowy.

Artykuł  119  ⁶²

Przepisy regulujące dostęp do zamówień

W postępowaniach o udzielenie zamówienia uczestniczyć mogą na równych warunkach wszystkie osoby fizyczne i prawne objęte zakresem stosowania Traktatów oraz wszystkie osoby fizyczne i prawne prowadzące przedsiębiorstwo w państwach trzecich, które zawarły specjalne porozumienie z Unią w dziedzinie zamówień publicznych, na warunkach określonych w tym porozumieniu. W postępowaniach tych mogą również uczestniczyć organizacje międzynarodowe.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do dowodów, jakie należy przedstawić w związku z dostępem do zamówień.

Artykuł  120  ⁶³

Przepisy Światowej Organizacji Handlu dotyczące zamówień

Jeżeli zastosowanie ma wielostronne Porozumienie w sprawie zamówień rządowych zawarte w ramach Światowej Organizacji Handlu, postępowanie o udzielenie zamówienia jest również otwarte dla wykonawców prowadzących przedsiębiorstwo w państwach, które ratyfikowały to porozumienie, na warunkach w nim ustanowionych.

TYTUŁ  VI

DOTACJE

ROZDZIAŁ  1

Zakres i formy dotacji

Artykuł  121

Zakres dotacji

1. Dotacje są bezpośrednimi wkładami finansowymi przyznawanymi z budżetu na zasadzie darowizny na finansowanie dowolnego spośród następujących rodzajów działań:

a) działania mającego przyczynić się do osiągnięcia celu stanowiącego część polityki Unii;

b) funkcjonowania organu, który dąży do osiągnięcia celu leżącego w ogólnym interesie Unii lub realizuje cel należący do polityki Unii lub wspierający tę politykę ("dotacja na działalność").

Dotacje udzielane są na podstawie pisemnej umowy albo decyzji Komisji przekazanej wnioskodawcy otrzymującemu dotację.

Komisja może wprowadzić bezpieczne elektroniczne systemy wymiany informacji z beneficjentami.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowego określenia zakresu dotacji, a także zasad określających, czy należy zastosować umowę o udzielenie dotacji, czy decyzję o udzieleniu dotacji, zgodnie z art. 210. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do elektronicznych systemów wymiany informacji, w tym warunków, na jakich dokumenty złożone za pomocą takich systemów, w tym umowy w sprawie udzielenia dotacji, są uznawane za oryginały i podpisane, a także stosowania ramowych umów o partnerstwie, zgodnie z art. 210.

2. W rozumieniu niniejszego tytułu dotacjami nie są:

a) wydatki na członków i personel instytucji oraz środki przeznaczone na szkoły europejskie;

b) zamówienia publiczne, o których mowa w art. 101, oraz środki pomocowe wypłacane w ramach pomocy makrofinansowej i wsparcia budżetowego;

c) instrumenty finansowe, jak również pakiety akcji lub udziałów lub udziały w kapitale międzynarodowych instytucji finansowych, takich jak Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOiR) czy wyspecjalizowanych organów Unii, takich jak Europejski Fundusz Inwestycyjny;

d) składki członkowskie płacone przez Unię na rzecz organów, których jest członkiem;

e) wydatki wykonywane w trybie zarządzania dzielonego i zarządzania pośredniego w rozumieniu art. 58, 59 i 60, z zastrzeżeniem odmiennych przepisów finansowych mających zastosowanie do budżetu podmiotów lub osób, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) lub w umowach o delegowaniu zadań;

f) wkłady wnoszone na rzecz agencji wykonawczych, o których mowa w art. 62 zgodnie z ustanawiającymi je aktami podstawowymi;

g) wydatki związane z rynkami rybołówstwa zgodnie z art. 3 ust. 2 lit. f) rozporządzenia Rady (WE) nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej ⁶⁴ ;

h) spłaty wydatków na podróże i koszty pobytu poniesionych przez osoby zaproszone lub upoważnione przez instytucje lub, w stosownych przypadkach, wszelkie innego rodzaju rekompensaty wypłacane takim osobom;

i) nagrody przyznane za zwycięstwo w konkursie, do których zastosowanie ma część pierwsza tytuł VII;

j) 65  wkłady na rzecz europejskich partii politycznych, o których mowa w części drugiej tytuł VIII.

3. Obniżone stopy oprocentowania i subwencje na opłaty gwarancyjne traktuje się jak dotacje, pod warunkiem że nie zostały połączone w jeden środek z instrumentami finansowymi, o czym mowa w części pierwszej tytuł VIII.

Tego rodzaju obniżone stopy i subwencje podlegają przepisom niniejszego tytułu z następującymi wyjątkami:

a) zasada współfinansowania ustanowiona w art. 125 ust. 3;

b) zasada niedochodowości (non-profit) ustanowiona w art. 125 ust. 4;

c) w przypadku działań, których celem jest poprawa możliwości finansowych beneficjenta lub generowanie dochodów - ocena możliwości finansowych wnioskodawcy zgodnie z art. 132 ust. 1.

4. Każda instytucja może udzielać dotacje na działania w zakresie komunikacji, jeżeli z należycie uzasadnionych powodów skorzystanie z procedury udzielania zamówień publicznych nie jest właściwe.

Artykuł  122

Beneficjenci

1. Jeżeli kilka osób podmiotów spełnia kryteria udzielania dotacji, a razem tworzą one jeden podmiot, podmiot ten można traktować jak pojedynczego beneficjenta, również w przypadku gdy podmiot ten został utworzony specjalnie w celu realizacji działania finansowanego w drodze dotacji.

2. Do celów niniejszego tytułu następujące podmioty uznaje się za podmioty stowarzyszone z beneficjentem:

a) podmioty tworzące razem jednego beneficjenta zgodnie z ust. 1;

b) podmioty spełniające kryteria kwalifikowalności i które nie znajdują się w jednej z sytuacji, o których mowa w art. 131 ust. 4, oraz które mają związki z beneficjentem, zwłaszcza związki prawne lub kapitałowe, nieograniczone do danego działania, i które nie zostały nawiązane wyłącznie w celu jego realizacji.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących minimalnej treści umów lub decyzji o udzieleniu dotacji, zwłaszcza jeżeli dotację udzielono kilku podmiotom, a także szczególnych obowiązków ewentualnego koordynatora oraz pozostałych beneficjentów, mającego zastosowanie systemu odpowiedzialności i warunków dodawania lub usuwania beneficjenta.

Artykuł  123

Formy dotacji

1. Dotacje mogą mieć następujące formy:

a) zwrot określonej części faktycznie poniesionych kosztów kwalifikowalnych, o których mowa w art. 126;

b) zwrot na podstawie kosztów jednostkowych;

c) płatności ryczałtowe;

d) finansowanie według stawek zryczałtowanych;

e) połączenie form dotacji, o których mowa w lit. a)-d).

2. Określając odpowiednią formę dotacji, w jak największym możliwym stopniu uwzględnia się interesy i metody rachunkowości potencjalnych beneficjentów.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących zasad odnoszących się do poszczególnych form dotacji, w tym dotacji o niskiej wartości, zgodnie z art. 210.

Artykuł  124

Płatności ryczałtowe, koszty jednostkowe i finansowanie według stawek zryczałtowanych

1. Bez uszczerbku dla przepisów aktu podstawowego zezwala się na stosowanie płatności ryczałtowych, kosztów jednostkowych oraz finansowania według stawek zryczałtowanych w drodze decyzji Komisji przy poszanowaniu zasady równego traktowania beneficjentów w tej samej kategorii działań lub programów prac.

Jeżeli maksymalna kwota pojedynczej dotacji nie przekracza kwoty dotacji o niskiej wartości, to zatwierdzić ją może właściwy urzędnik zatwierdzający.

2. Zatwierdzenie opiera się co najmniej na następujących elementach:

a) uzasadnieniu stosowności takich form finansowania w odniesieniu do charakteru wspieranych działań lub programów prac, a także ryzyka nieprawidłowości i nadużyć finansowych oraz kosztów kontroli;

b) wskazaniu kosztów lub kategorii kosztów pokrywanych w drodze płatności ryczałtowych, kosztów jednostkowych lub finansowania według stawek zryczałtowanych, z wykluczeniem kosztów niekwalifikowalnych zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami Unii;

c) opisie metod ustalania płatności ryczałtowych, kosztów jednostkowych lub finansowania według stawek zryczałtowanych, a także warunków pozwalających na wystarczające zapewnienie przestrzegania zasady niedochodowości (nonprofit) i współfinansowania oraz unikania podwójnego finansowania kosztów. Metody te opierają się na:

(i) danych statystycznych lub podobnych obiektywnych środkach; lub

(ii) indywidualnym podejściu do beneficjentów przez odniesienie do zatwierdzonych lub mogących podlegać audytowi danych historycznych dotyczących beneficjenta lub do jego zwyczajowej praktyki księgowania kosztów.

3. W przypadku zatwierdzenia odniesienia do zwyczajowej praktyki księgowania kosztów przez beneficjenta właściwy urzędnik zatwierdzający może dokonać oceny ex ante zgodności tych praktyk z warunkami określonymi w ust. 2 lub zastosować odpowiednią strategię kontroli ex post.

Jeżeli zgodność zwyczajowej praktyki księgowania kosztów przez beneficjenta z warunkami, o których mowa w ust. 2, ustalono ex ante, to kwot płatności ryczałtowych, kosztów jednostkowych lub finansowania według stawek zryczałtowanych określonych przez zastosowanie tej praktyki nie podważa się w kontrolach ex post.

Właściwy urzędnik zatwierdzający może uznać, że zwyczajowa praktyka księgowania kosztów przez beneficjenta jest zgodna z warunkami, o których mowa w ust. 2, jeżeli jest ona akceptowana przez organy krajowe w porównywalnych systemach finansowania.

4. Umowa lub decyzja o udzieleniu dotacji mogą dopuszczać lub wymagać finansowania kosztów pośrednich beneficjenta na podstawie stawek zryczałtowanych maksymalnie do wysokości 7 % łącznych kwalifikowalnych bezpośrednich kosztów danego działania, chyba że beneficjent otrzymał dotację na działalność finansowaną z budżetu. Pułap wynoszący 7 % można przekroczyć na mocy uzasadnionej decyzji Komisji.

5. Właściciele MŚP i inne osoby fizyczne nieotrzymujące wynagrodzenia mogą zadeklarować kwalifikowalne koszty na personel za pracę wykonaną w ramach danego działania lub programu prac w oparciu o koszty jednostkowe określone w drodze decyzji Komisji.

6. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do płatności ryczałtowych, kosztów jednostkowych i finansowania według stawek zryczałtowanych, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  2

Zasady

Artykuł  125

Ogólne zasady mające zastosowanie do dotacji

1. Dotacje podlegają zasadom przejrzystości i równego traktowania.

2. Bez uszczerbku dla przepisów art. 130 dotacje nie mogą być kumulatywne ani przyznawane z mocą wsteczną.

3. 66  Dotacje wiążą się ze współfinansowaniem, bez uszczerbku dla przepisów szczegółowych ustawionych w części drugiej tytuł IV.

4. Celem ani skutkiem dotacji nie może być osiągnięcie zysku w ramach działania lub programu prac beneficjenta ("zasada niedochodowości").

Przepisów akapitu pierwszego nie stosuje się do:

a) działań mających na celu poprawę możliwości finansowych beneficjenta lub działań generujących dochód w celu zagwarantowania ich ciągłości po upływie okresu finansowania przez Unię przewidzianego w decyzji lub umowie o udzielenie dotacji;

b) stypendiów naukowych, badawczych lub szkoleniowych wypłacanych osobom fizycznym;

c) innego wsparcia bezpośredniego wypłacanego osobom fizycznym najbardziej potrzebującym, takim jak bezrobotni i uchodźcy;

d) dotacji opartych na stawkach zryczałtowanych, płatnościach ryczałtowych lub kosztach jednostkowych, jeżeli spełniają one warunki określone w art. 124 ust. 2;

e) dotacji o niskiej wartości.

W przypadku wypracowania zysku Komisja jest uprawniona do odzyskania odsetka zysku odpowiadającego wkładowi Unii

w koszty kwalifikowalne faktycznie poniesione przez beneficjenta w celu realizacji działania lub programu prac.

5. Do celów niniejszego tytułu zysk definiuje się jako nadwyżkę wpływów w stosunku do kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjenta, w momencie złożenia wniosku o płatność salda.

Wpływy, o których mowa w akapicie pierwszym, są ograniczone do przychodów wygenerowanych przez dane działanie lub program prac oraz do wkładów finansowych przeznaczonych wyraźnie przez darczyńców na finansowanie kosztów kwalifikowalnych.

W przypadku dotacji na działalność kwot przeznaczonych na tworzenie rezerw nie uwzględnia się do celów sprawdzenia zgodności z zasadą niedochodowości (non-profit).

6. 67  Jeżeli europejska fundacja polityczna w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 1141/2014 ⁶⁸  na koniec roku budżetowego, na który udzielono jej dotacji na działalność, osiągnie nadwyżkę dochodów nad wydatkami, to w drodze odstępstwa od zasady niedochodowości ustanowionej w ust. 4 niniejszego artykułu część tej nadwyżki odpowiadającą maksimum 25 % łącznych przychodów w danym roku można przenieść na kolejny rok, pod warunkiem że zostanie ona wykorzystana przed końcem pierwszego kwartału tego kolejnego roku.

7. Dotacje mogą być udzielane EBI lub Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu na działania z zakresu pomocy technicznej bez zaproszenia do składania wniosków. W takich przypadkach nie ma zastosowania art. 131 ust. 2 do 5 oraz art. 132 ust. 1.

8. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących uzupełnienia zasad ogólnych mających zastosowanie do dotacji, w tym zasad niedochodowości (non-profit) i współfinansowania, zgodnie z art. 210. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących definicji pomocy technicznej, zgodnie z art. 210.

Artykuł  126

Koszty kwalifikowalne

1. Dotacje nie przekraczają ogólnego pułapu wyrażonego jako wartość bezwzględna ustanowiona na podstawie szacunkowych kosztów kwalifikowalnych.

Dotacje nie przekraczają kosztów kwalifikowalnych.

2. Koszty kwalifikowalne to faktycznie poniesione przez beneficjenta dotacji koszty spełniające wszystkie poniższe kryteria:

a) zostały poniesione w czasie trwania działania lub programu prac, z wyjątkiem kosztów powiązanych ze sprawozdaniami końcowymi i świadectwami audytu;

b) są wskazane w szacunkowym łącznym budżecie danego działania lub programu prac;

c) są niezbędne do realizacji działania lub programu prac, na które przyznano dotację;

d) możliwa jest ich identyfikacja i weryfikacja, w szczególności są one ujmowane w zapisach księgowych beneficjenta i ustalane zgodnie z mającymi zastosowanie standardami rachunkowości kraju, w którym beneficjent ma siedzibę, oraz zgodnie ze zwyczajową praktyką księgowania kosztów przez beneficjenta;

e) są zgodne z wymogami mających zastosowanie przepisów podatkowych i socjalnych;

f) są racjonalne, uzasadnione i zgodne z zasadą należytego zarządzania finansami, w szczególności jeżeli chodzi o oszczędność i wydajność.

3. W zaproszeniach do składania wniosków określa się kategorie kosztów uznawanych za kwalifikujące się do finansowania przez Unię.

Bez uszczerbku dla przepisów aktu podstawowego i w uzupełnieniu ust. 2 następujące kategorie kosztów są kwalifikowalne, jeżeli właściwy urzędnik zatwierdzający za takie je uzna w zaproszeniu do składania wniosków:

a) koszty związane z zabezpieczeniem płatności zaliczkowych wniesionym przez beneficjenta dotacji, jeżeli takiego zabezpieczenia wymaga właściwy urzędnik zatwierdzający zgodnie z art. 134 ust. 1;

b) koszty związane z audytami zewnętrznymi, jeżeli takich audytów wymaga właściwy urzędnik zatwierdzający;

c) podatek od wartości dodanej ("VAT"), jeżeli nie jest odzyskiwany zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami krajowymi o VAT i został uiszczony przez beneficjenta innego niż osoba niebędąca podatnikiem w rozumieniu art. 13 ust. 1 akapit pierwszy dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej ⁶⁹ ;

d) koszty amortyzacji, pod warunkiem że zostały faktycznie poniesione przez beneficjenta;

e) koszty wynagrodzenia pracowników administracji krajowej w zakresie, w jakim są one powiązane z kosztami działalności, której dany organ publiczny by nie wykonywał, gdyby dany projekt nie był realizowany.

4. W ramach zaproszenia do składania wniosków właściwy urzędnik zatwierdzający może zaakceptować jako kwalifikowalne koszty poniesione przez podmioty stowarzyszone z beneficjentem opisane w art. 122. W takim przypadku zastosowanie mają łącznie następujące warunki:

a) dane podmioty są wskazane w umowie lub decyzji o udzieleniu dotacji;

b) dane podmioty przestrzegają zasad mających zastosowanie do beneficjenta zgodnie z umową lub decyzją o udzieleniu dotacji w odniesieniu do kwalifikowalności kosztów, a także praw do prowadzenia weryfikacji i audytu przysługujących Komisji, OLAF i Trybunałowi Obrachunkowemu.

5. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych dotyczących dokładniejszego określenia kosztów kwalifikowalnych, zgodnie z art. 210.

Artykuł  127

Współfinansowanie w formie wkładu rzeczowego

1. Współfinansowania w formie wkładu rzeczowego nie uwzględnia się do celów obliczania zysku wygenerowanego przez dotację.

2. Właściwy urzędnik zatwierdzający może zaakceptować współfinansowanie w formie wkładu rzeczowego, jeżeli zostanie ono uznane za konieczne lub stosowne. Jeśli współfinansowanie w formie wkładu rzeczowego proponuje się jako uzupełnienie dotacji o niskiej wartości, a właściwy urzędnik zatwierdzający zdecydował o jego odrzuceniu, uzasadnia on, dlaczego nie jest ono konieczne lub stosowne.

Taki wkład nie może przekraczać:

a) kosztów faktycznie poniesionych przez osoby trzecie i należycie popartych dokumentami księgowymi;

b) albo, w razie braku takich dokumentów, kosztów odpowiadających kosztom ogólnie przyjętym na danym rynku.

Wkłady rzeczowe są odrębnie wyszczególniane w preliminarzu budżetowym w celu odzwierciedlenia łącznych środków przeznaczonych na dane działanie. Ich koszt jednostkowy szacuje się we wstępnym budżecie i nie podlega on późniejszym zmianom.

Wkłady rzeczowe muszą być zgodne z krajowymi przepisami podatkowymi i dotyczącymi zabezpieczenia społecznego.

Artykuł  128

Przejrzystość

1. Dotacje udzielane są na podstawie programu prac, publikowanego przed jego realizacją.

Program prac realizowany jest przez publikowanie zaproszeń do składania wniosków, z wyjątkiem należycie uzasadnionych, wyjątkowych, pilnych przypadków lub jeżeli sytuacja beneficjenta lub specyfika działania nie pozostawiają możliwości wyboru w odniesieniu do danego działania, lub jeżeli beneficjent jest wskazany w akcie podstawowym.

Przepisy akapitu pierwszego nie mają zastosowania do środków pomocy przeznaczonych na operacje zarządzania kryzysowego, ochrony ludności lub pomocy humanitarnej.

2. W zaproszeniach do składania wniosków określa się planowaną datę, do której wszyscy wnioskodawcy zostaną poinformowani o wynikach oceny ich wniosków, oraz orientacyjną datę podpisania umów w sprawie udzielenia dotacji lub powiadomienia o decyzjach w sprawie udzielenia dotacji.

Daty te ustala się w oparciu o następujące okresy:

a) w przypadku informowania wszystkich wnioskodawców o wyniku oceny ich wniosków, maksimum sześć miesięcy od ostatecznej daty składania kompletnych wniosków;

b) w przypadku podpisywania umów w sprawie udzielenia dotacji z wnioskodawcami lub powiadomienie ich o decyzjach w sprawie udzielenia dotacji, maksimum trzy miesiące od daty poinformowania wnioskodawców, że zostali wybrani.

Okresy te mogą być dostosowane w celu uwzględnienia czasu potrzebnego na dopełnienie procedur szczególnych, jakich może wymagać akt podstawowy zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 ⁷⁰ , a w wyjątkowych, należycie uzasadnionych przypadkach mogą być przekroczone, zwłaszcza w przypadku działań złożonych, jeżeli wpłynęła duża liczba wniosków lub wystąpiły opóźnienia, które można przypisać wnioskodawcom.

Delegowany urzędnik zatwierdzający w swoim rocznym sprawozdaniu z działalności przedstawia średni czas upływający do poinformowania wnioskodawców i podpisania umów o udzieleniu dotacji lub powiadomienia o decyzjach o udzieleniu dotacji. W razie przekroczenia okresów, o których mowa w akapicie drugim, delegowany urzędnik zatwierdzający podaje powody, a jeżeli sytuacja ta nie jest należycie uzasadniona zgodnie z akapitem trzecim, proponuje działania naprawcze.

3. Informacje o wszystkich dotacjach udzielonych w ciągu roku budżetowego podlegają corocznej publikacji zgodnie z art. 35 ust. 2 i 3.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad regulujących wymogi odnoszące się do programu prac, treści zaproszeń do składania wniosków, wyjątków od zaproszeń do składania wniosków, informacji dla wnioskodawców i publikacji ex post, zgodnie z art. 210.

Artykuł  129

Zasada niełączenia dotacji

1. Każde działanie może być podstawą przyznania tylko jednej dotacji budżetowej jednemu beneficjentowi, chyba że właściwe akty podstawowe stanowią inaczej.

W ciągu roku budżetowego danemu beneficjentowi można przyznać z budżetu tylko jedną dotację na działalność.

Wnioskodawca bezzwłocznie powiadamia urzędników zatwierdzających o wszelkich wielokrotnych wnioskach i wielokrotnych dotacjach odnoszących się do tego samego działania lub do tego samego programu prac.

W żadnych okolicznościach te same koszty nie mogą być dwukrotnie finansowane z budżetu.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do zasady niełączenia dotacji, zgodnie z art. 210.

Artykuł  130

Zasada niedziałania wstecz

1. Dotację można udzielić na działanie, które już się rozpoczęło, pod warunkiem że wnioskodawca może wykazać konieczność rozpoczęcia działania przed podpisaniem umowy o udzielenie dotacji lub powiadomieniem o decyzji o udzieleniu dotacji.

W takich przypadkach koszty kwalifikujące się do finansowania nie mogą być poniesione przed dniem przedłożenia wniosku o udzielenie dotacji, z wyjątkiem należycie uzasadnionych, wyjątkowych przypadków przewidzianych w akcie podstawowym lub w przypadku niezwykle pilnej pomocy z zakresu zarządzania kryzysowego, operacji ochrony ludności i pomocy humanitarnej lub w sytuacjach grożących bezpośrednim lub natychmiastowym przerodzeniem się w konflikt zbrojny lub destabilizacją kraju, jeżeli wczesne zaangażowanie się Unii może mieć zasadnicze znaczenie dla zapobieżenia konfliktowi.

Nie można przyznać z mocą wsteczną dotacji na działania już zakończone.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad w sprawie zasady nie działania prawa z mocą wsteczną, zgodnie z art. 210.

2. 71  W przypadku dotacji na działalność umowa o udzieleniu dotacji jest podpisywana lub decyzja o udzieleniu dotacji jest przekazywana w ciągu sześciu miesięcy po rozpoczęciu roku budżetowego beneficjenta. Koszty kwalifikujące się do finansowania nie mogą zostać poniesione przed złożeniem wniosku o udzielenie dotacji ani przed rozpoczęciem roku budżetowego beneficjenta.

ROZDZIAŁ  3

Procedura udzielania dotacji

Artykuł  131

Wnioski o udzielenie dotacji

1. Wnioski o udzielenie dotacji przedkładane są na piśmie, w tym w stosownych przypadkach w bezpiecznym formacie elektronicznym.

Komisja umożliwia składanie wniosków o dotacje w formie elektronicznej, jeżeli uzna to za możliwe.

2. Wnioski o udzielenie dotacji kwalifikują się do rozpatrzenia, jeśli przedkładane są przez:

a) osoby prawne; lub

b) osoby fizyczne, jeśli wymaga tego rodzaj lub charakter działania lub cel realizowany przez wnioskodawcę.

Do celów lit. a) akapit pierwszy wnioski o udzielenie dotacji mogą kwalifikować się do rozpatrzenia, jeżeli przedkładane są przez podmioty nieposiadające osobowości prawnej na podstawie mającego zastosowanie prawa krajowego, pod warunkiem że ich przedstawiciele są uprawnieni do podejmowania w imieniu danego podmiotu zobowiązań prawnych oraz dają gwarancję ochrony interesów finansowych Unii równorzędnej z ochroną, jaką dają osoby prawne;

3. We wniosku określa się status prawny wnioskodawcy oraz wykazuje jego finansową i operacyjną zdolność do realizacji proponowanego działania lub programu prac.

W tym celu wnioskodawca składa oświadczenie oraz - o ile nie jest to dotacja o niskiej wartości - wszelkie dokumenty potwierdzające, których właściwy urzędnik zatwierdzający zażąda na podstawie oceny ryzyka. Wymagane dokumenty są wymieniane w zaproszeniu do składania wniosków.

Weryfikacja zdolności finansowej nie ma zastosowania do osób fizycznych otrzymujących stypendia, do najbardziej potrzebujących osób fizycznych otrzymujących wsparcie bezpośrednie, do organów publicznych ani do organizacji międzynarodowych. Właściwy urzędnik zatwierdzający może, stosownie do oceny ryzyka, odstąpić od obowiązku weryfikacji zdolności operacyjnej organów publicznych lub organizacji międzynarodowych.

4. 72  Art. 105a, art. 106 ust. 1-4, 6 i 7, z wyjątkiem akapitu pierwszego lit. b) i akapitu drugiego tego ustępu, art. 106 ust. 8, 9, 11 i 13-17, a także art. 108 mają zastosowanie do wnioskodawców ubiegających się o dotację i do beneficjentów. Art. 107 ma zastosowanie do wnioskodawców. Wnioskodawcy oświadczają, czy znajdują się w jednej z sytuacji, o których mowa w art. 106 ust. 1 lub art. 107, oraz - w stosownych przypadkach - czy podjęli środki naprawcze, o których mowa w art. 106 ust. 7 lit. a).

Prowadząc niezbędną weryfikację w odniesieniu do toczących się postępowań o udzielenie dotacji oraz istniejących porozumień zgodnie z art. 108 ust. 4, urzędnik zatwierdzający zapewnia, aby wnioskodawca lub beneficjent otrzymali możliwość przedstawienia uwag przed przyjęciem jakiegokolwiek środka negatywnie wpływającego na ich prawa.

5. 73  (skreślony).

6. 74  Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad regulujących ustalenia odnoszące się do wniosków o udzielenie dotacji, dowodów na niewystępowanie sytuacji wykluczenia, wnioskodawców niemających osobowości prawnej, osób prawnych składających się na jednego wnioskodawcę, kryteriów kwalifikowalności i dotacji o niskiej wartości.

Artykuł  132

Kryteria wyboru i przyznawania

1. Kryteria wyboru ogłoszone z wyprzedzeniem w zaproszeniu do składania wniosków pozwalają ocenić możliwość zrealizowania przez wnioskodawcę proponowanego działania lub programu prac.

2. Kryteria udzielania dotacji, ogłoszone z wyprzedzeniem w zaproszeniu do składania wniosków, umożliwiają ocenę jakości przedłożonych wniosków w świetle wyznaczonych celów i priorytetów.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do kryteriów wyboru i udzielania dotacji, zgodnie z art. 210.

Artykuł  133

Procedura oceny

1. W celu wyłonienia wniosków, które mogą uzyskać finansowanie, są one oceniane na podstawie wcześniej ogłoszonych kryteriów wyboru i udzielania dotacji.

2. Właściwy urzędnik zatwierdzający na podstawie oceny przewidzianej w ust. 1 sporządza listę beneficjentów oraz zatwierdzonych kwot.

3. Właściwy urzędnik zatwierdzający powiadamia wnioskodawców na piśmie o decyzji w sprawie ich wniosków. W przypadku nieudzielenia dotacji dana instytucja podaje powody odrzucenia wniosku, odnosząc się w szczególności kryteriów wyboru i udzielania dotacji.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad oceny i udzielania dotacji oraz informowania wnioskodawców, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  4

Płatności i kontrola

Artykuł  134

Zabezpieczenie płatności zaliczkowych

1. Właściwy urzędnik zatwierdzający może, o ile uzna to za właściwe i proporcjonalne, na podstawie analizy poszczególnych przypadków i z zastrzeżeniem analizy ryzyka zażądać od beneficjenta uprzedniego wniesienia zabezpieczenia w celu ograniczenia ryzyka finansowego związanego z wypłatą płatności zaliczkowych.

2. Niezależnie od ust. 1, w przypadku dotacji o niskiej wartości zabezpieczenie nie jest wymagane.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do zabezpieczenia płatności zaliczkowych, zgodnie z art. 210.

Artykuł  135

Wypłata dotacji i kontrole

1. Kwota dotacji nie jest ostateczna do momentu zatwierdzenia przez właściwego urzędnika zatwierdzającego końcowych sprawozdań i sprawozdań rachunkowych, bez uszczerbku dla dalszych weryfikacji przeprowadzanych bez zbędnej zwłoki przez daną instytucję.

2. W razie stwierdzenia, że w procedurze udzielania dotacji wystąpiły poważne błędy, nieprawidłowości, lub nadużycia finansowe, właściwy urzędnik zatwierdzający zawiesza procedurę i może podjąć wszelkie niezbędne środki, łącznie z unieważnieniem procedury. Właściwy urzędnik zatwierdzający natychmiast zgłasza OLAF podejrzenia o nadużyciach finansowych.

3. Jeżeli po udzieleniu dotacji okaże się, że w toku procedury udzielania dotacji lub w trakcie realizacji dotacji wystąpiły poważne błędy, nieprawidłowości, nadużycia finansowe lub naruszenia obowiązków, to właściwy urzędnik zatwierdzający może - w zależności od tego, na jakim etapie znajduje się procedura oraz po uprzednim umożliwieniu wnioskodawcy lub beneficjentowi zgłoszenia uwag:

a) odmówić podpisania umowy o udzielenie dotacji lub powiadomienia o decyzji o udzieleniu dotacji;

b) zawiesić realizację dotacji; lub

c) w stosownych przypadkach, rozwiązać umowę o udzielenie dotacji lub uchylić decyzję o udzieleniu dotacji.

4. Jeżeli tego rodzaju błędy, nieprawidłowości lub nadużycia finansowe można przypisywać beneficjentowi lub jeżeli beneficjent narusza obowiązki spoczywające na nim na mocy umowy lub decyzji o udzieleniu dotacji, właściwy urzędnik zatwierdzający może ponadto obniżyć dotację lub odzyskać kwoty nienależnie wypłacone z tytułu umowy lub decyzji o udzieleniu dotacji, proporcjonalnie do wagi tychże błędów, nieprawidłowości, nadużyć finansowych lub naruszenia zobowiązań, pod warunkiem umożliwienia beneficjentowi zgłoszenia uwag.

5. Jeżeli kontrole lub audyty wykażą systemowe lub powtarzające się błędy, nieprawidłowości, nadużycia finansowe lub naruszenia obowiązków, które można przypisać beneficjentowi i które mają istotny wpływ na inne dotacje udzielane temu beneficjentowi na podobnych warunkach, to właściwy urzędnik zatwierdzający może zawiesić wykonywanie wszystkich odnośnych dotacji lub, w stosownych przypadkach, rozwiązać odnośne umowy o udzielenie dotacji zawarte z tym beneficjentem lub uchylić decyzje o udzieleniu dotacji dotyczące tego beneficjenta, proporcjonalnie do wagi błędów, nieprawidłowości, nadużyć finansowych lub naruszeń obowiązków, pod warunkiem umożliwienia beneficjentowi zgłoszenia uwag.

Właściwy urzędnik zatwierdzający może ponadto, po przeprowadzeniu postępowania kontradyktoryjnego, obniżyć dotacje lub odzyskać kwoty wypłacone nienależnie w odniesieniu do wszystkich dotacji, których dotyczą systemowe lub powtarzające się błędy, nieprawidłowości, nadużycia finansowe lub naruszenia obowiązków, o których mowa w akapicie pierwszym i które mogą podlegać audytowi zgodnie z umowami lub decyzjami o udzieleniu dotacji.

6. Właściwy urzędnik zatwierdzający określa wysokość kwot, o które dotacja ma być obniżona lub kwot do odzyskania, jeżeli jest to możliwe i wykonalne, na podstawie kosztów niewłaściwie zadeklarowanych jako kwalifikowalne w odniesieniu do każdej odnośnej dotacji, po zatwierdzeniu poprawionych sprawozdań finansowych przedłożonych przez beneficjenta.

7. Jeżeli dokładne określenie kwot kosztów niekwalifikowalnych nie jest możliwe lub wykonalne w odniesieniu do każdej odnośnej dotacji, to obniżane lub odzyskiwane kwoty można określić, ekstrapolując stawkę obniżenia lub odzyskania zastosowaną do dotacji, w przypadku, w których wykazano systemowe lub powtarzające się błędy lub nieprawidłowości, lub - jeżeli koszty niekwalifikowalne nie mogą posłużyć za podstawę do określenia obniżanych lub odzyskiwanych kwot - stosując stawkę zryczałtowaną z uwzględnieniem zasady proporcjonalności. Beneficjentowi umożliwia się zgłoszenie uwag w sprawie metody ekstrapolacji lub stawki zryczałtowanej, która ma być zastosowana, i zaproponowanie należycie uzasadnionej alternatywnej metody lub stawki przed przystąpieniem do obniżenia dotacji lub odzyskania środków.

8. Komisja zapewnia równe traktowanie beneficjentów danego programu, zwłaszcza jeżeli wdraża go kilku właściwych urzędników zatwierdzających.

Beneficjenci są informowani o środkach odwoławczych od decyzji podejmowanych na podstawie art. 3, 4, 5, 6 i 7 niniejszego artykułu, zgodnie z art. 97.

9. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad płatności dotacji i kontroli, w tym zasad odnoszących się do dokumentów potwierdzających oraz zawieszenia i obniżenia dotacji.

Artykuł  136

Okres przechowywania dokumentacji

1. Beneficjenci przechowują dokumentację, dokumenty potwierdzające, dane statystyczne i inne dokumenty dotyczące dotacji przez pięć lat po dokonaniu płatności salda, a przez trzy lata w przypadku dotacji o niskiej wartości.

2. Dokumentacja dotycząca audytów, odwołań, sporów lub dochodzenia roszczeń wynikających z realizacji projektu jest przechowywana do momentu zakończenia lub rozstrzygnięcia kontroli, odwołań, sporów lub roszczeń.

ROZDZIAŁ  5

Realizacja

Artykuł  137

Umowy dotyczące wykonania i wsparcie finansowe dla osób trzecich

1. Jeżeli realizacja działania lub programu prac wymaga udzielenia wsparcia finansowego osobom trzecim, beneficjent może udzielić takiego wsparcia, jeśli spełnione są następujące warunki:

a) przed udzieleniem dotacji właściwy urzędnik zatwierdzający sprawdził, czy beneficjent daje odpowiednie gwarancje odzyskania kwot należnych Komisji;

b) warunki przyznania takiego wsparcia są ściśle określone w decyzji o udzieleniu dotacji lub umowie o udzielenie dotacji między beneficjentem a Komisją, aby zapobiec swobodzie decyzyjnej po stronie beneficjenta;

c) odnośne kwoty są niewielkie, chyba że uzyskanie wsparcia finansowego jest głównym celem działania.

2. Wszystkie decyzje lub umowy o udzielenie dotacji wyraźnie przewidują, że Komisja i Trybunał Obrachunkowy wykonują swoje uprawnienia kontrolne w zakresie dokumentów i lokali oraz informacji, w tym informacji przechowywanych na nośnikach elektronicznych, w stosunku do wszystkich osób trzecich, które otrzymały unijne środki finansowe.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do umów dotyczących wykonania oraz wsparcia finansowego dla osób trzecich, zgodnie z art. 210.

TYTUŁ VΠ

NAGRODY

Artykuł  138

Zasady ogólne

1. Przyznawanie nagród jest zgodne z zasadami przejrzystości i równego traktowania oraz wspiera realizację celów polityk Unii.

2. 75  W tym celu nagrody uwzględnia się w programie prac, który jest publikowany przed jego realizacją. Program prac realizowany jest w drodze publikacji konkursów.

Konkursy, w których jednostkowa wartość nagród wynosi co najmniej 1.000.000 EUR, mogą być publikowane tylko wtedy, gdy zostały przewidziane w sprawozdaniach lub wszelkich innych stosownych dokumentach, o których mowa w art. 38 ust. 3 lit. e).

W zasadach konkursu określa się co najmniej warunki udziału, w tym kryteria wykluczenia, kryteria przyznania nagrody, kwotę nagrody oraz sposób jej wypłacenia. Art. 105a, art. 106 ust. 1-4, 6 i 7, z wyjątkiem akapitu pierwszego lit. b) i akapitu drugiego tego ustępu, art. 106 ust. 8, 9, 11 i 13-17, a także art. 108 mają zastosowanie do uczestników i zwycięzców. Art. 107 ma zastosowanie do uczestników

Nagrody nie mogą być przyznawane bezpośrednio, bez przeprowadzenia konkursu, a informacje o nich oraz są corocznie publikowane zgodnie z art. 35 ust. 2 i 3.

3. Zgłoszenia konkursowe ocenia zespół ekspertów na podstawie opublikowanych zasad konkursu.

Nagrody przyznawane są następnie przez właściwego urzędnika zatwierdzającego na podstawie oceny przedstawionej przez zespół ekspertów, którzy mają swobodę decyzji co do udzielenia rekomendacji do przyznania nagrody, stosownie do oceny jakości zgłoszeń.

4. Kwota nagrody nie jest powiązana z kosztami poniesionymi przez zwycięzcę.

5. Jeżeli realizacja działania lub programu prac wymaga przyznania nagród osobom trzecim przez beneficjenta dotacji unijnej, beneficjent ten może przyznać takie nagrody, pod warunkiem że minimalna treść zasad konkursu, o których mowa w ust. 2, jest ściśle określona w decyzji lub umowie o udzielenie dotacji zawartej między beneficjentem a Komisją i nie pozostawia miejsca na swobodę decyzyjną.

6. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do nagród, w tym programowania, zasad konkursu, publikacji ex post, oceny oraz informowania i powiadamiania zwycięzców, zgodnie z art. 210.

TYTUŁ  VIII

INSTRUMENTY FINANSOWE

Artykuł  139

Zakres

1. Możliwość wykorzystania instrumentów finansowych musi być przewidziana w akcie podstawowym.

Niezależnie od przepisów akapitu pierwszego instrumenty finansowe w należycie uzasadnionych przypadkach mogą być wprowadzane bez zezwolenia w akcie podstawowym, pod warunkiem że instrumenty takie zapisano w budżecie zgodnie z art. 49 ust. 1 lit. e).

2. Jeżeli wsparcie Unii świadczone jest w formie instrumentów finansowych i połączone jest w jeden środek z elementami bezpośrednio związanymi z instrumentami finansowymi ukierunkowanymi na tych samych odbiorców końcowych, w tym z pomocą techniczną, obniżonymi stopami oprocentowania i dotacjami na koszty gwarancji, to niniejszy tytuł ma zastosowanie do wszystkich elementów takiego środka.

3. Jeżeli instrumenty finansowe są połączone z dotacjami finansowanymi z budżetu zgodnie z częścią pierwszą tytuł VI w odniesieniu do elementów niezwiązanych bezpośrednio z instrumentami finansowymi, to utrzymuje się odrębne zapisy dla poszczególnych źródeł finansowania.

4. Komisja może wdrażać instrumenty finansowe w trybie zarządzania bezpośredniego lub w trybie zarządzania pośredniego, zgodnie z aktem podstawowym, powierzając zadania podmiotom, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) i (vi).

Wdrażając instrumenty finansowe, podmioty, którym powierzono zadania, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit c) ppkt (ii), (iii), (iv) i (vi), mogą z kolei na swoją odpowiedzialność powierzyć pośrednikom finansowym część zadań związanych z wdrażaniem tych instrumentów, pod warunkiem że podmioty te zapewnią spełnianie przez pośredników finansowych kryteriów określonych w art. 140 ust. 1, 3 i 5. Pośrednicy finansowi są wybierani na podstawie otwartych, przejrzystych, proporcjonalnych i niedyskryminujących procedur, umożliwiających uniknięcie konfliktu interesów.

Komisja pozostaje odpowiedzialna za zapewnienie zgodności ramowego programu wdrażania instrumentów finansowych z zasadą należytego zarządzania finansami oraz wspieranie dzięki tym ramom realizacji zdefiniowanych i określonych w czasie celów polityki, mierzalnych pod względem wyników i rezultatów. Bez uszczerbku dla odpowiedzialności prawnej i umownej podmiotów, którym powierza się zadania, Komisja odpowiada za wdrożenie instrumentów finansowych zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami.

5. Jeżeli instrumenty finansowe są wykonywane w trybie zarządzania dzielonego z państwami członkowskimi, to przepisy mające zastosowanie do tych instrumentów, w tym zasady dotyczące wkładów do instrumentów finansowych zarządzanych pośrednio lub bezpośrednio zgodnie z niniejszym tytułem, określa się w rozporządzeniach, o których mowa w art. 175.

5a. 76  Art. 105a, art. 106 ust. 1, z wyjątkiem lit. e) i f) tego ustępu, ust. 2-4, 6-9 i 13-17 oraz art. 107 i 108 mają zastosowanie do specjalnych instrumentów inwestycyjnych lub pośredników finansowych. Odbiorcy końcowi przedstawiają pośrednikom finansowym podpisane oświadczenie potwierdzające, że nie znajdują się w jednej z sytuacji, o których mowa w art. 106 ust. 1 lit. a), b), c) i d) lub w art. 107 ust. 1 lit. b) i c).

6. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do instrumentów finansowych, w tym wyboru podmiotów, którym powierza się wdrażanie instrumentów finansowych, treści umów o delegowaniu zadań, kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie, szczególnych zasad dotyczących rachunków powierniczych, bezpośredniego wdrażania instrumentów finansowych oraz wyboru administratorów, pośredników finansowych i odbiorców końcowych.

Artykuł  140

Zasady i warunki dotyczące instrumentów finansowych

1. Instrumenty finansowe wykorzystywane są zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami, przejrzystości, proporcjonalności, niedyskryminacji, równego traktowania i pomocniczości oraz zgodnie z ich celami i - w stosownych przypadkach - w okresie obowiązywania określonym w akcie podstawowym dla tych instrumentów finansowych.

2. Instrumenty finansowe:

a) stosowane są w celu zaradzenia słabościom rynkowym lub niedostatecznemu poziomowi inwestycji, w przypadkach finansowo opłacalnych, ale niegenerujących wystarczającego finansowania ze źródeł rynkowych;

b) mają charakter dodatkowy, co oznacza, że celem instrumentów finansowych nie jest zastąpienie instrumentów finansowych danego państwa członkowskiego, finansowania prywatnego lub innych interwencji finansowych ze strony Unii;

c) nie zakłócają konkurencji na rynku wewnętrznym i są spójne z przepisami dotyczącymi pomocy państwa;

d) przynoszą efekt mnożnikowy, co oznacza, że wkład Unii w instrument finansowy służy uruchomieniu łącznej inwestycji przekraczającej wkład Unii zgodnie z wcześniej określonymi wskaźnikami;

e) zapewniają zgodność interesów: wdrażając instrumenty finansowe, Komisja zapewnia istnienie wspólnego interesu w realizacji celów określonych dla danego instrumentu finansowego, który można wesprzeć takimi mechanizmami, jak współinwestowanie, wymogi podziału ryzyka lub zachęty finansowe, przy równoczesnym zapobieganiu konfliktom interesów z innymi działaniami podmiotu, któremu powierzono wykonanie zadań;

f) instrumenty finansowe są ustanawiane na podstawie oceny ex ante, w tym oceny potencjalnego ponownego wykorzystania dodatkowych zasobów, o których mowa w ust. 8 lit. f).

3. Wydatki budżetowe związane z instrumentem finansowym i zakres odpowiedzialności finansowej Unii w żadnym wypadku nie przekraczają kwoty zaciągniętego na nie zobowiązania budżetowego, co wyklucza zobowiązania warunkowe dla budżetu.

4. Podmioty, którym powierzono zadania, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) i (vi), oraz wszyscy pośrednicy finansowi wybrani do udziału w realizacji operacji finansowych związanych z instrumentem finansowym przestrzegają właściwych norm i mających zastosowanie przepisów w zakresie zapobiegania praniu pieniędzy oraz zwalczania terroryzmu i oszustw podatkowych. W przypadku wdrażania instrumentów finansowych zgodnie z niniejszym tytułem podmioty, którym powierzono zadania, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) i (vi), nie mają siedziby i nie utrzymują stosunków handlowych z podmiotami zarejestrowanymi na terytoriach, których jurysdykcje nie współpracują z Unią w zakresie stosowania norm podatkowych ustalonych na szczeblu międzynarodowym, oraz wprowadzają tego rodzaju wymogi w umowach zawieranych z wybranymi pośrednikami finansowymi.

5. Podmioty, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) i (vi), pośrednicy finansowi, o których mowa w ust. 4 niniejszego artykułu, uczestniczący w zarządzaniu instrumentami finansowymi Unii, oraz końcowi odbiorcy wsparcia Unii zgodnie z niniejszym tytułem zapewniają Trybunałowi Obrachunkowemu pomoc i udzielają mu wszelkich informacji, które Trybunał Obrachunkowy uzna za niezbędne do wykonania swoich obowiązków zgodnie z art. 161.

Do wsparcia Unii na podstawie niniejszego tytułu zastosowanie ma rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 i rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/1999 z dnia 25 maja 1999 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) ⁷⁷ .

6. 78  Kwoty odpowiadające co najmniej wkładowi Unii lub - w stosownych przypadkach - ich wielokrotności są wykorzystywane do osiągania określonych celów politycznych realizowanych za pomocą danego instrumentu finansowego i nie generują nienależnych korzyści, zwłaszcza w postaci nienależnych dywidend lub zysków dla osób trzecich.

Bez uszczerbku dla przepisów sektorowych dotyczących zarządzania dzielonego dochody, w tym dywidendy, zyski kapitałowe, koszty gwarancji i odsetki od pożyczek i kwot złożonych na rachunkach powierniczych zwracane Komisji lub na rachunkach powierniczych otwartych z myślą o instrumentach finansowych i związane ze wsparciem z budżetu w ramach danego instrumentu finansowego, ujmowane są w budżecie po odpisaniu kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie.

Roczne spłaty, w tym spłaty kapitału, zwolnione gwarancje, a także spłaty kwot głównych pożyczek wpłacone Komisji lub na rachunki powiernicze otwarte z myślą o instrumentach finansowych i związane ze wsparciem z budżetu w ramach danego instrumentu finansowego, stanowią wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z art. 21 i są wykorzystywane na ten sam instrument finansowy, bez uszczerbku dla przepisów ust. 9 niniejszego artykułu, w okresie nieprzekraczającym okresu, na jaki zaciągnięto zobowiązanie na dane środki, plus dwa lata, chyba że akt podstawowy stanowi inaczej.

7. Komisja dokonuje wpłat na rachunki powiernicze na podstawie wniosków o płatność należycie uzasadnionych prognozami wypłat, z uwzględnieniem salda dostępnego na rachunkach powierniczych i konieczności uniknięcia nadmiernego salda na takich rachunkach. Jeżeli kwoty na rachunkach powierniczych są wystarczające do pokrycia określonej w umowie minimalnej rezerwy na rachunkach powierniczych, powiększonej o prognozy wydatków na bieżący rok budżetowy oraz kwot potrzebnych do wykluczenia zobowiązań warunkowych związanych ze zobowiązaniami do płatności w walutach innych niż euro, to nie dokonuje się dalszych wpłat na rachunki powiernicze. Prognozy wypłat są dostarczane raz w roku lub - w stosownych przypadkach - co pół roku.

8. Komisja sporządza co roku sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie działalności związanej z instrumentami finansowymi. W odniesieniu do każdego wspieranego instrumentu finansowego sprawozdanie zawiera:

a) wskazanie instrumentu finansowego i aktu podstawowego;

b) opis instrumentu finansowego, ustalenia dotyczące wdrażania i wartość dodaną wkładu Unii;

c) instytucje finansowe uczestniczące we wdrażaniu, w tym wszelkie kwestie dotyczące stosowania ust. 5;

d) zagregowane zobowiązania budżetowe i płatności z budżetu dla poszczególnych instrumentów finansowych;

e) wyniki instrumentu finansowego, w tym poczynione inwestycje;

f) ocenę wykorzystania wszelkich kwot zwróconych do danego instrumentu jako wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z ust. 6;

g) saldo na rachunku powierniczym;

h) dochody i spłaty zgodnie z ust. 6;

i) wartość inwestycji kapitałowych w odniesieniu do poprzednich lat;

j) skumulowane dane liczbowe dotyczące utraty wartości aktywów instrumentów kapitałowych lub opartych na podziale ryzyka oraz dotyczące gwarancji wypłaconych w odniesieniu do instrumentów gwarancyjnych;

k) zamierzony i uzyskany efekt mnożnikowy;

l) wkład instrumentu finansowego w realizację celów danego programu mierzoną ustalonymi wskaźnikami, w tym, w stosownych przypadkach, dywersyfikację geograficzną.

9. Jeżeli Parlament Europejski lub Rada uzna, że dany instrument finansowy nie osiągnął w skuteczny sposób swoich celów, może zwrócić się do Komisji o przedłożenie wniosku w sprawie zmiany aktu podstawowego w celu zamknięcia tego instrumentu. W razie zamknięcia instrumentu wszelkie nowe spłaty środków z tego instrumentu zgodnie z ust. 6 akapit trzeci uznaje się za dochody ogólne.

10. Cel instrumentów finansowych oraz - w stosownych przypadkach - ich szczególną formę prawną i miejsce rejestracji publikuje się na stronie internetowej Komisji.

11. W przypadku instrumentów finansowych właściwy urzędnik zatwierdzający zapewnia, aby podmioty, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) i (vi), do dnia 15 lutego kolejnego roku przedstawiły sprawozdania finansowe obejmujące okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia zgodne z regułami rachunkowości, o których mowa w art. 143 oraz z Międzynarodowymi

Standardami Rachunkowości dla Sektora Publicznego, a także wszelkie informacje niezbędne do sporządzenia sprawozdań finansowych zgodnie z art. 68 ust. 3. Właściwy urzędnik zatwierdzający zapewnia również dostarczenie poddanych audytowi sprawozdań finansowych dotyczących instrumentów finansowych przez te podmioty do dnia 15 maja kolejnego roku.

12. Komisja zapewnia ujednolicone zarządzanie instrumentami finansowymi, zwłaszcza pod względem rachunkowości, sprawozdawczości, monitorowania oraz zarządzania ryzykiem finansowym.

13. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad wdrażania instrumentów finansowych, w tym warunków korzystania z nich, efektu mnożnikowego, oceny ex ante, monitorowania i traktowania wkładów z funduszy, o których mowa w art. 175.

TYTUŁ  IX

PREZENTACJA SPRAWOZDAŃ I RACHUNKOWOŚĆ

ROZDZIAŁ  1

Prezentacja sprawozdań

Artykuł  141

Struktura sprawozdania finansowego

Sprawozdanie finansowe obejmuje:

a) skonsolidowane sprawozdanie finansowe, przedstawiające skonsolidowane informacje finansowe zawarte w sprawozdaniach finansowych instytucji finansowanych z budżetu, sprawozdaniach organów, o których mowa w art. 208, i innych organów, których sprawozdania muszą być skonsolidowane zgodnie z regułami rachunkowości, o których mowa w art. 143;

b) zagregowane sprawozdanie budżetowe przedstawiające informacje zawarte w sprawozdaniach budżetowych instytucji.

Artykuł  142

Sprawozdanie z zarządzania budżetem i finansami

1. Każda instytucja oraz organ, o których mowa w art. 141, przygotowuje sprawozdanie z zarządzania budżetem i finansami w danym roku budżetowym.

Przesyłają one to sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie oraz Trybunałowi Obrachunkowemu do dnia 31 marca roku następującego po danym roku budżetowym.

2. W sprawozdaniu, o którym mowa w ust. 1, podaje się - zarówno w wartościach bezwzględnych, jak i wyrażonych procentowo - co najmniej wskaźnik realizacji środków oraz zestawienie informacji dotyczących przesunięć środków między poszczególnymi pozycjami w budżecie.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do sprawozdania z zarządzania budżetem i finansami, zgodnie z art. 210.

Artykuł  143

Zasady sporządzania sprawozdań

1. Księgowy Komisji przyjmuje zasady oparte na przyjętych na szczeblu międzynarodowym standardach rachunkowości dla sektora publicznego. Księgowy może odejść od tych standardów, jeżeli uzna to za niezbędne w celu przedstawienia prawdziwego i rzetelnego obrazu aktywów i pasywów, obciążeń, dochodów i przepływów środków pieniężnych. Jeżeli dana reguła rachunkowości w istotny sposób odbiega od tych standardów, to fakt ten wraz z uzasadnieniem podaje się w informacjach dodatkowych do sprawozdań finansowych.

2. Sprawozdania budżetowe, o których mowa w art. 141, są zgodne z zasadami budżetowymi ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu. Przedstawiają one prawdziwy i rzetelny obraz operacji budżetowych po stronie dochodów i wydatków.

Artykuł  144

Zasady rachunkowości

1. Sprawozdanie finansowe, o którym mowa w art. 141, przedstawia informacje, w tym informacje dotyczące polityki rachunkowości, zapewniając, że informacje te są właściwe, rzetelne, porównywalne i zrozumiałe. Sprawozdanie finansowe sporządza się zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami rachunkowości ujętymi w regułach rachunkowości, o których mowa w art. 143.

2. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych dotyczących ustalenia ram wykonywania przez księgowego zadań wymienionych w niniejszym artykule oraz w art. 145, 146, 148, 151, 154, 156 i 157.

Artykuł  145

Sprawozdanie finansowe

1. Sprawozdanie finansowe sporządzane jest w milionach euro i obejmuje:

a) bilans i sprawozdanie z finansowych wyników działalności, które przedstawiają wszystkie aktywa i pasywa, sytuację finansową oraz wynik ekonomiczny na dzień 31 grudnia poprzedniego roku; są one prezentowane zgodnie z regułami rachunkowości, o których mowa w art. 143;

b) rachunek przepływów pieniężnych wykazujący kwoty pobrane i wydatkowane w ciągu roku oraz końcową sytuację finansową;

c) zestawienie zmian w aktywach netto przedstawiające zestawienie zmian stanu rezerw w ciągu roku oraz skumulowane wyniki.

2. W informacjach dodatkowych do sprawozdania finansowego uzupełnia się i komentuje informacje przedstawione w sprawozdaniach, o których mowa w ust. 1, oraz dostarcza wszelkie dodatkowe informacje zalecane w praktyce rachunkowości przyjętej na szczeblu międzynarodowym, jeżeli informacje takie odnoszą się do działalności Unii.

Artykuł  146

Sprawozdania z wykonania budżetu

1. Sprawozdania z wykonania budżetu sporządzane są milionach euro. Obejmują one:

a) sprawozdania, które przedstawiają zbiorczo wszystkie operacje budżetowe po stronie dochodów i wydatków w danym roku;

b) informacje dodatkowe, które uzupełniają i komentują informacje przedstawione w sprawozdaniu.

2. Sprawozdania z wykonania budżetu przedstawiane są według takiej samej struktury jak sam budżet.

Artykuł  147

Wstępne sprawozdania rachunkowe

1. Do dnia 1 marca kolejnego roku księgowi pozostałych instytucji oraz organów, o których mowa w art. 141, przesyłają swoje wstępne sprawozdania rachunkowe księgowemu Komisji oraz Trybunałowi Obrachunkowemu.

2. Księgowi pozostałych instytucji oraz organów, o których mowa w art. 141, przesyłają również księgowemu Komisji do dnia 1 marca kolejnego roku pakiet sprawozdawczy w znormalizowanym formacie ustanowionym przez księgowego Komisji na potrzeby konsolidacji.

3. Księgowy Komisji dokonuje konsolidacji tych wstępnych sprawozdań rachunkowych ze wstępnym sprawozdaniem rachunkowym Komisji i przesyła wstępne sprawozdanie rachunkowe Komisji oraz skonsolidowane wstępne sprawozdania rachunkowe Unii Trybunałowi Obrachunkowemu do dnia 31 marca kolejnego roku.

Artykuł  148

Zatwierdzenie końcowego skonsolidowanego sprawozdania rachunkowego

1. Trybunał Obrachunkowy do dnia 1 czerwca przedstawia swoje uwagi na temat wstępnych sprawozdań rachunkowych instytucji innych niż Komisja i poszczególnych organów, o których mowa w art. 141, a do dnia 15 czerwca - uwagi na temat wstępnego sprawozdania rachunkowego Komisji oraz wstępnego skonsolidowanego sprawozdania rachunkowego Unii.

2. Instytucje inne niż Komisja i każdy z organów, o których mowa w art. 141, opracowują swoje końcowe sprawozdania rachunkowe i przesyłają je księgowemu Komisji, Trybunałowi Obrachunkowemu, Parlamentowi Europejskiemu i Radzie najpóźniej do dnia 1 lipca, w celu sporządzenia końcowego skonsolidowanego sprawozdania rachunkowego.

Księgowi pozostałych instytucji oraz organów, o których mowa w art. 141, przesyłają również księgowemu Komisji do dnia 1 lipca pakiet sprawozdawczy w znormalizowanym formacie ustanowionym przez księgowego Komisji na potrzeby konsolidacji.

3. Księgowy każdej instytucji i organu, o których mowa w art. 141, przesyła również Trybunałowi Obrachunkowemu, z kopią do księgowego Komisji, w tym samym dniu, w którym przekazuje swoje końcowe sprawozdanie rachunkowe, oświadczenie dotyczące tego sprawozdania końcowego.

Do końcowego sprawozdania rachunkowego dołączane jest oświadczenie księgowego, w którym stwierdza on, że końcowe sprawozdanie rachunkowe zostało sporządzone zgodnie z niniejszym tytułem oraz obowiązującymi zasadami, przepisami i metodami rachunkowości.

4. Księgowy Komisji sporządza końcowe skonsolidowane sprawozdanie rachunkowe na podstawie informacji dostarczonych mu zgodnie ust. 2 niniejszego artykułu przez inne instytucje niż Komisja i organy, o których mowa w art. 141. Do końcowego sprawozdania skonsolidowanego dołączane jest oświadczenie księgowego Komisji, w którym stwierdza on, że zostało ono sporządzone zgodnie z niniejszym tytułem oraz zasadami, przepisami i metodami rachunkowości określonymi w informacjach dodatkowych do sprawozdań finansowych.

5. Po zatwierdzeniu końcowego skonsolidowanego sprawozdania rachunkowego oraz swojego własnego końcowego sprawozdania rachunkowego Komisja przesyła je Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Trybunałowi Obrachunkowemu do dnia 31 lipca.

W tym samym terminie księgowy Komisji przekazuje Trybunałowi Obrachunkowemu oświadczenie dotyczące końcowego skonsolidowanego sprawozdania rachunkowego.

6. Końcowe skonsolidowane sprawozdanie rachunkowe publikowane jest w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej wraz z poświadczeniem wiarygodności wydanym przez Trybunał Obrachunkowy zgodnie z art. 287 TFUE oraz art. 160a Traktatu Euratom do dnia 15 listopada.

ROZDZIAŁ  2

Informacje na temat wykonania budżetu

Artykuł  149

Sprawozdanie w sprawie gwarancji budżetowych i powiązanych rodzajów ryzyka

Oprócz sprawozdań przewidzianych w art. 145 i 146 Komisja raz do roku składa Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie dotyczące gwarancji budżetowych, o których mowa w art. 49 ust. 1 lit. d), oraz powiązanych z nimi rodzajów ryzyka.

Jednocześnie informacje te są przesyłane Trybunałowi Obrachunkowemu.

Artykuł  150

Informacje na temat wykonania budżetu

1. Oprócz sprawozdań przewidzianych w art. 145 i 146 księgowy Komisji raz w miesiącu przesyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie dane liczbowe, zagregowane przynajmniej na poziomie rozdziałów, dotyczące wykonania budżetu zarówno po stronie dochodów, jak i wydatków, w odniesieniu do wszystkich środków przewidzianych w budżecie

Te dane liczbowe obejmują również szczegółowe informacje na temat wykorzystania przeniesionych środków.

Dane liczbowe są przesyłane w terminie 10 dni roboczych następujących po końcu każdego miesiąca.

2. Trzy razy do roku, w terminie 30 dni roboczych następujących po dniach 31 maja, 31 sierpnia i 31 grudnia, księgowy Komisji przesyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z wykonania budżetu, obejmujące zarówno dochody, jak i wydatki, z podziałem na rozdziały, artykuły i pozycje.

Sprawozdania te przedstawiają również szczegółowe informacje o wykorzystaniu środków przeniesionych z poprzednich lat budżetowych.

3. Dane liczbowe i sprawozdanie z wykonania budżetu są jednocześnie przesyłane Trybunałowi Obrachunkowemu i publikowane na stronie internetowej Komisji.

4. Do dnia 15 września każdego roku księgowy przesyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie zawierające informacje na temat odnotowanego ryzyka bieżącego, zaobserwowanych ogólnych tendencji, występujących nowych zagadnień z zakresu rachunkowości, postępów w sprawach dotyczących rachunkowości, w tym w sprawach poruszonych przez Trybunał Obrachunkowy, a także informacje na temat odzyskiwania środków.

ROZDZIAŁ  3

Rachunkowość

Sekcja  1

Przepisy wspólne

Artykuł  151

System rachunkowości

1. System rachunkowości instytucji jest systemem służącym do strukturyzowania informacji budżetowych i finansowych w taki sposób, aby dane liczbowe mogły być zapisywane, klasyfikowane i rejestrowane.

2. Na system rachunkowości składają się konta księgi głównej i konta budżetowe. Konta te prowadzone są w euro w układzie roku kalendarzowego.

3. Delegowany urzędnik zatwierdzający może również prowadzić konta analityczne.

Artykuł  152

Wymogi wspólne dotyczące systemu rachunkowości instytucji

Po konsultacji z księgowymi pozostałych instytucji oraz organów, o których mowa w art. 141, księgowy Komisji zgodnie z art. 143 przyjmuje reguły rachunkowości oraz ujednolicony plan kont do stosowania we wszystkich instytucjach, urzędach, o których mowa w części drugiej tytuł V, oraz organach, o których mowa w art. 141.

Sekcja  2

Konta księgi głównej

Artykuł  153

Konta księgi głównej

Na kontach księgi głównej księgowane są, w porządku chronologicznym i przy wykorzystaniu metody podwójnego zapisu, wszelkie zdarzenia i operacje wpływające na sytuację gospodarczą i finansową oraz aktywa i pasywa instytucji i organów, o których mowa w art. 141.

Artykuł  154

Zapisy w księgach rachunkowych

1. Zmiany na kontach oraz salda ujmowane są w księgach rachunkowych.

2. Wszelkie zapisy rachunkowe, włącznie z zapisami korygującymi na rachunkach, oparte są na dokumentach potwierdzających, do których się odnoszą.

3. System rachunkowości umożliwia pozostawienie jednoznacznej ścieżki audytu wszystkich zapisów księgowych.

Artykuł  155

Korekty księgowe

Po zamknięciu roku budżetowego i do czasu prezentacji sprawozdań rachunkowych księgowy wprowadza wszelkie korekty, które nie pociągają za sobą żadnych wypłat ani wpłat w odniesieniu do tego roku, a są niezbędne do przedstawienia prawdziwych i rzetelnych sprawozdań rachunkowych. Korekty te są zgodne z regułami rachunkowości, o których mowa w art. 143.

Sekcja  3

Konta budżetowe

Artykuł  156

Rachunkowość budżetowa

1. Konta budżetowe zapewniają szczegółową ewidencję wykonania budżetu.

2. Do celu ust. 1 na kontach budżetowych ujmowane są wszystkie operacje budżetowe po stronie dochodów i wydatków przewidziane w części pierwszej tytuł IV.

ROZDZIAŁ  4

Ewidencja majątku

Artykuł  157

Ewidencja

1. Każda instytucja i organ, o którym mowa w art. 141, prowadzi ewidencję wykazującą w ujęciu ilościowym i wartościowym stan wszystkich unijnych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz aktywów finansowych według wzoru opracowanego przez księgowego Komisji.

Wszystkie instytucje i organy, o których mowa w art. 141, weryfikują, czy zapisy zawarte w ewidencji są zgodne ze stanem faktycznym.

2. Sprzedaż unijnych środków trwałych wymaga zamieszczenia odpowiednich ogłoszeń.

TYTUŁ  X

KONTROLA ZEWNĘTRZNA I UDZIELENIE ABSOLUTORIUM

ROZDZIAŁ  1

Kontrola zewnętrzna

Artykuł  158

Kontrola zewnętrzna prowadzona przez Trybunał Obrachunkowy

Parlament Europejski, Rada i Komisja jak najszybciej powiadamiają Trybunał Obrachunkowy o wszystkich decyzjach i przepisach szczegółowych na podstawie art. 13, 16, 21, 25, 26, 29 i 40.

Artykuł  159

Zasady i procedura kontroli

1. Badanie prowadzone przez Trybunał Obrachunkowy w celu ustalenia, czy wszystkie dochody zostały uzyskane, a wszystkie wydatki poniesione zgodnie z prawem i w odpowiedni sposób, uwzględnia postanowienia Traktatów, budżet, niniejsze rozporządzenie, akty delegowane przyjęte na podstawie niniejszego rozporządzenia oraz wszelkie inne akty przyjęte na mocy Traktatów.

2. Wykonując swoje zadania, Trybunał Obrachunkowy ma prawo wglądu, w trybie przewidzianym w art. 161, do wszystkich dokumentów i informacji dotyczących zarządzania finansami służb lub organów w odniesieniu do operacji finansowanych lub współfinansowanych przez Unię. Trybunał ma uprawnienia do wysłuchania każdego urzędnika odpowiedzialnego za operacje po stronie dochodów lub wydatków oraz do stosowania dowolnych procedur kontroli odpowiednio dostosowanych do wyżej wspomnianych służb lub organów. Kontrola w państwach członkowskich prowadzona jest w kontakcie z krajowymi instytucjami kontrolnymi lub, jeżeli nie posiadają one niezbędnych uprawnień, z właściwymi służbami krajowymi. Trybunał Obrachunkowy oraz krajowe instytucje kontrolne państw członkowskich współpracują w duchu wzajemnego zaufania, zachowując równocześnie swoją niezależność.

W celu uzyskania wszystkich informacji niezbędnych do wykonania zadania powierzonego mu na mocy Traktatów i aktów przyjętych na ich podstawie, Trybunał Obrachunkowy może być obecny, na swój wniosek, przy działaniach kontrolnych prowadzonych w ramach wykonywania budżetu przez jakąkolwiek instytucję lub w jej imieniu.

Na wniosek Trybunału Obrachunkowego każda instytucja upoważnia instytucje finansowe przechowujące depozyty Unii do tego, aby umożliwiły Trybunałowi Obrachunkowemu upewnienie się, czy dane zewnętrzne są zgodne z księgami rachunkowymi.

3. W celu wykonania swojego zadania Trybunał Obrachunkowy przedkłada instytucjom i organom, do których stosuje się niniejsze rozporządzenie, nazwiska pracowników, którzy są upoważnieni do ich kontroli.

Artykuł  160

Weryfikacje dotyczące papierów wartościowych i środków pieniężnych

Trybunał Obrachunkowy zapewnia, aby wszystkie papiery wartościowe i środki pieniężne znajdujące się w depozycie lub w kasie były porównywane z dowodami podpisanymi przez depozytariuszy lub z oficjalnymi notami dotyczącymi posiadanych środków pieniężnych i papierów wartościowych. Trybunał może przeprowadzać takie weryfikacje samodzielnie.

Artykuł  161

Prawo dostępu do informacji Trybunału Obrachunkowego

1. Komisja, pozostałe instytucje, organy zarządzające dochodami lub wydatkami w imieniu Unii oraz odbiorcy zapewniają Trybunałowi Obrachunkowemu wszelką pomoc oraz udzielają mu wszelkich informacji, jakie Trybunał uzna za niezbędne do wykonania swoich zadań. Udostępniają oni Trybunałowi Obrachunkowemu wszelkie dokumenty dotyczące udzielania i wykonywania zamówień finansowanych z budżetu oraz wszelkie rozliczenia środków pieniężnych lub materiałów, wszelkie zapisy księgowe lub dokumenty potwierdzające oraz związane z nimi dokumenty administracyjne, wszelkie dokumenty dotyczące dochodów i wydatków, wszelkie ewidencje, wszelkie schematy organizacyjne służb, które Trybunał Obrachunkowy uzna za niezbędne do kontroli sprawozdania budżetowego i sprawozdania na temat wyniku finansowego na podstawie zapisów lub kontroli na miejscu, jak również, do tych samych celów, wszelkie dokumenty i dane utworzone lub przechowywane w formacie elektronicznym.

Organy audytu wewnętrznego i inne służby organów administracji krajowej zapewniają Trybunałowi Obrachunkowemu wszelką pomoc, jaką Trybunał uzna za niezbędną do wykonania swoich zadań.

2. Urzędnicy, których działania są kontrolowane przez Trybunał Obrachunkowy:

a) okazują prowadzoną przez siebie ewidencję środków pieniężnych w kasie, innych środków pieniężnych, papierów wartościowych i wszelkiego rodzaju materiałów oraz dokumentów potwierdzających dotyczących gospodarowania powierzonymi im środkami, jak również wszystkie księgi, rejestry i inne związane z nimi dokumenty;

b) przedstawiają korespondencję oraz wszelkie inne dokumenty niezbędne do pełnej realizacji kontroli, o której mowa w art. 159 ust. 1.

Informacji dostarczanych na podstawie lit. b) akapit pierwszy może żądać tylko Trybunał Obrachunkowy.

3. Trybunał Obrachunkowy ma prawo badać pod kątem dochodów i wydatków Unii dokumenty będące w posiadaniu służb instytucji oraz, w szczególności, służb odpowiedzialnych za decyzje dotyczące tych dochodów i wydatków, organów zarządzających dochodami lub wydatkami w imieniu Unii, a także osób fizycznych lub prawnych otrzymujących płatności z budżetu.

4. Zadanie ustalenia, czy uzyskanie dochodów i poniesienie wydatków nastąpiło zgodnie z prawem i w odpowiedni sposób oraz czy zarządzanie finansami było należyte, obejmuje kwestię wykorzystania przez organy spoza instytucji unijnych środków finansowych otrzymanych w formie wkładów.

5. Wypłata unijnych środków finansowych odbiorcom spoza instytucji warunkowana jest wyrażeniem na piśmie zgody przez tych odbiorców lub, w przypadku braku zgody z ich strony, przez wykonawców lub podwykonawców, na przeprowadzenie przez Trybunał Obrachunkowy kontroli wykorzystania przyznanych środków finansowych.

6. Komisja udostępnia Trybunałowi Obrachunkowemu, na jego wniosek, wszelkie informacje dotyczące operacji zaciągania i udzielania pożyczek.

7. Wykorzystanie zintegrowanych systemów komputerowych nie powoduje ograniczenia dostępu Trybunału Obrachunkowego do dokumentów potwierdzających.

Artykuł  162

Sprawozdanie roczne Trybunału Obrachunkowego

1. Trybunał Obrachunkowy przekazuje Komisji i właściwym instytucjom, do dnia 30 czerwca, wszelkie uwagi, których charakter wymaga jego zdaniem zamieszczenia ich w sprawozdaniu rocznym. Uwagi te pozostają poufne i podlegają postępowaniu kontradyktoryjnemu. Każda instytucja kieruje swoją odpowiedź do Trybunału Obrachunkowego do dnia 15 października. Odpowiedzi instytucji innych niż Komisja są równocześnie przesyłane Komisji.

2. Sprawozdanie roczne zawiera ocenę pod kątem należytego zarządzania finansami.

3. Sprawozdanie roczne zawiera sekcje dotyczące każdej instytucji. Trybunał Obrachunkowy może dodać sprawozdanie podsumowujące lub ogólne uwagi, które należy jego zdaniem zamieścić.

Trybunał Obrachunkowy podejmuje wszelkie czynności niezbędne do zapewnienia opublikowania odpowiedzi każdej z instytucji na jego uwagi obok lub po każdej z uwag, do których się odnoszą.

4. Trybunał Obrachunkowy przekazuje organom odpowiedzialnym za udzielenie absolutorium oraz pozostałym instytucjom, do dnia 15 listopada, swoje sprawozdanie roczne wraz z odpowiedziami instytucji oraz zapewnia jego opublikowanie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

5. Niezwłocznie po przekazaniu sprawozdania rocznego przez Trybunał Obrachunkowy Komisja powiadamia zainteresowane państwa członkowskie o zawartych w tych sprawozdaniu informacjach dotyczących zarządzania środkami finansowymi, za które są one odpowiedzialne zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami.

Po otrzymaniu tych informacji państwa członkowskie udzielają Komisji odpowiedzi w terminie 60 dni. Komisja przekazuje podsumowanie tych informacji Trybunałowi Obrachunkowemu, Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do dnia 28 lutego.

Artykuł  163

Sprawozdania specjalne Trybunału Obrachunkowego

1. 79  Trybunał Obrachunkowy przekazuje zainteresowanej instytucji lub zainteresowanemu organowi wszelkie dotyczące ich uwagi, których charakter wymaga jego zdaniem zamieszczenia ich w sprawozdaniu specjalnym. Uwagi te pozostają poufne i podlegają postępowaniu kontradyktoryjnemu.

Zainteresowana instytucja lub zainteresowany organ informują Trybunał Obrachunkowy, na ogół w terminie sześciu tygodni od przekazania tych uwag o wszelkich odpowiedziach, jakich chce udzielić na te uwagi. Bieg tego okresu zawiesza się, w należycie uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy - w trakcie postępowania kontradyktoryjnego - właściwa instytucja lub właściwy organ muszą uzyskać informacje od państw członkowskich w celu zakończenia przygotowania swojej odpowiedzi.

Odpowiedzi zainteresowanej instytucji lub zainteresowanego organu odnoszą się bezpośrednio i wyłącznie do uwag Trybunału Obrachunkowego.

Trybunał Obrachunkowy zapewnia, aby sprawozdania specjalne były sporządzane i przyjmowane w odpowiednim terminie, który na ogół nie przekracza 13 miesięcy.

Sprawozdania specjalne, wraz z odpowiedziami zainteresowanych instytucji lub zainteresowanych organów, są niezwłocznie przekazywane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, które decydują - każde z osobna - w stosownych przypadkach wspólnie z Komisją, jakie działania należy podjąć w odpowiedzi.

Trybunał Obrachunkowy podejmuje wszelkie kroki niezbędne do zapewnienia opublikowania wraz ze sprawozdaniem specjalnym odpowiedzi każdej właściwej instytucji lub właściwego organu na jego uwagi oraz harmonogramu sporządzania sprawozdania specjalnego.

2. Opinie, o których mowa w art. 287 ust. 4 akapit drugi TFUE, które nie odnoszą się do wniosków lub projektów objętych legislacyjną procedurą konsultacji, mogą być opublikowane przez Trybunał Obrachunkowy w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Trybunał Obrachunkowy podejmuje decyzję w sprawie opublikowania po konsultacji z instytucją, która zwróciła się do niego o wydanie opinii, lub instytucją, której ta opinia dotyczy. Do opublikowanych opinii załącza się wszelkie uwagi zainteresowanych instytucji.

ROZDZIAŁ  2

Absolutorium

Artykuł  164

Harmonogram procedury udzielania absolutorium

1. Parlament Europejski, na zalecenie Rady stanowiącej większością kwalifikowaną, w terminie do dnia 15 maja roku n + 2 udziela Komisji absolutorium z wykonania budżetu za rok n.

2. Jeżeli termin przewidziany w ust. 1 nie może być dotrzymany, Parlament Europejski lub Rada powiadamia Komisję o przyczynach jego odroczenia.

3. Jeżeli Parlament Europejski odroczy wydanie decyzji o udzieleniu absolutorium, Komisja dokłada wszelkich starań w celu jak najszybszego podjęcia środków zmierzających do usunięcia lub ułatwienia usunięcia przeszkód w podjęciu tej decyzji.

Artykuł  165

Procedura udzielania absolutorium

1. Decyzja o udzieleniu absolutorium obejmuje rachunki dotyczące wszystkich dochodów i wydatków Unii, wynikające z nich saldo oraz aktywa i pasywa Unii wykazane w bilansie.

2. W celu udzielenia absolutorium Parlament Europejski, po wykonaniu tych czynności przez Radę, bada rozliczenia, sprawozdania finansowe oraz sprawozdanie oceniające finanse, o których mowa w art. 318 TFUE. Bada on również sprawozdanie roczne Trybunału Obrachunkowego wraz z odpowiedziami kontrolowanych instytucji, wszelkie sprawozdania specjalne Trybunału Obrachunkowego odnoszące się do danego roku budżetowego oraz wydane przez Trybunał Obrachunkowy poświadczenie wiarygodności dotyczące rozliczeń oraz legalności i prawidłowości operacji podstawowych.

3. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, na jego wniosek, wszelkie informacje niezbędne do sprawnego zastosowania procedury udzielania absolutorium za dany rok budżetowy, zgodnie z art. 319 TFUE.

Artykuł  166  ⁸⁰

Środki następcze

1. Zgodnie z art. 319 TFUE oraz art. 106a Traktatu Euratom Komisja, pozostałe instytucje i organy, o których mowa w art. 208 i 209 niniejszego rozporządzenia, podejmują wszelkie stosowne działania w celu uwzględnienia uwag towarzyszących decyzji Parlamentu Europejskiego o udzieleniu absolutorium oraz komentarzy towarzyszących przyjętemu przez Radę zaleceniu w sprawie absolutorium.

2. Na wniosek Parlamentu Europejskiego lub Rady instytucje i organy, o których mowa w ust. 1, składają sprawozdanie na temat środków podjętych w odpowiedzi na te uwagi i komentarze, w szczególności na temat instrukcji, jakich udzieliły swoim służbom odpowiedzialnym za wykonanie budżetu. Państwa członkowskie współpracują z Komisją, informując ją o środkach, jakie podjęły w celu odpowiedzi na te uwagi tak, aby Komisja mogła uwzględnić je przy sporządzaniu swojego sprawozdania. Sprawozdania instytucji są również przekazywane Trybunałowi Obrachunkowemu.

Artykuł  167

Przepisy szczególne dotyczące ESDZ

ESDZ podlega procedurom przewidzianym w art. 319 TFUE oraz art. 164, 165 i 166 niniejszego rozporządzenia. ESDZ w pełni współpracuje z instytucjami zaangażowanymi w procedurę udzielania absolutorium i w stosownych przypadkach przekazuje wszelkie niezbędne dodatkowe informacje, w tym poprzez udział w posiedzeniach właściwych organów.

⁹ Dz U. L 56 z 4.3.1968, s. 1

¹⁰ Dz.U. L 124 z 8.6.1971, s. 1.

¹¹ Dz.U. L 281 z 23.11.1995, s. 31.

¹² Dz.U. L 130 z 31.5.2000, s. 1.

¹³ Art. 13 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 lit. a ppkt ii rozporządzenia nr 547/2014 z dnia 15 maja 2014 r. (Dz.U.UE.L.2014.163.18) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 czerwca 2014 r.

¹⁴ Art. 13 ust. 2 lit. c dodana przez art. 1 pkt 1 lit. a ppkt i rozporządzenia nr 547/2014 z dnia 15 maja 2014 r. (Dz.U.UE.L.2014.163.18) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 czerwca 2014 r.

¹⁵ Art. 13 ust. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia nr 547/2014 z dnia 15 maja 2014 r. (Dz.U.UE.L.2014.163.18) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 czerwca 2014 r.

¹⁶ Dz.U. L 209 z 2.8.1997, s. 6.

¹⁷ Dz.U. L 201 z 3.8.2010, s. 30.

¹⁸ Dz.U. L 163 z 23.6.2007, s. 17.

¹⁹ Art. 58 ust. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²⁰ Z dniem 1 stycznia 2014 r. od stosowania art. 59 ust. 5 wprowadzono odstępstwo zgodnie z art. 119a rozporządzenia nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. (Dz.U.UE.L.2013.347.549).

²¹ Art. 60 ust. 2 lit. d) zmieniona przez art. 1 pkt 2 lit. a rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²² Art. 60 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²³ Art. 60 ust. 7 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. c rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²⁴ Art. 60 ust. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. c rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²⁵ Dz.U. L 11 z 16.1.2003, s. 1.

²⁶ Art. 66 ust. 9 zmieniony przez art. 1 pkt 3 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²⁷ Art. 99 ust. 3a dodany przez art. 1 pkt 4 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²⁸ Oznaczenie tytułu V zmienione przez art. 1 pkt 5 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²⁹ Art. 101 zmieniony przez art. 1 pkt 6 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

³⁰ Art. 102 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 7 lit. a rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

³¹ Art. 102 ust. 3 dodany przez art. 1 pkt 7 lit. b rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

³² Art. 103 zmieniony przez art. 1 pkt 8 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

³³ Art. 104 zmieniony przez art. 1 pkt 9 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

³⁴ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 65).

³⁵ Art. 104a dodany przez art. 1 pkt 10 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

³⁶ Art. 105 zmieniony przez art. 1 pkt 11 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

³⁷ Art. 105a dodany przez art. 1 pkt 12 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

³⁸ Art. 106 zmieniony przez art. 1 pkt 13 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

³⁹ Dz.U. C 316 z 27.11.1995, s. 48.

⁴⁰ Dz.U. C 195 z 25.6.1997, s. 1.

⁴¹ Decyzja ramowa Rady 2003/568/WSiSW z dnia 22 lipca 2003 r. w sprawie zwalczania korupcji w sektorze prywatnym (Dz.U. L 192 z 31.7.2003, s. 54).

⁴² Decyzja ramowa Rady 2008/841/WSiSW z dnia 24 października 2008 r. w sprawie zwalczania przestępczości zorganizowanej (Dz.U. L 300 z 11.11.2008, s. 42).

⁴³ Dyrektywa 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu (Dz.U. L 309 z 25.11.2005, s. 15).

⁴⁴ Decyzja ramowa Rady 2002/475/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu (Dz.U. L 164 z 22.6.2002, s. 3).

⁴⁵ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/36/UE z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar, zastępująca decyzję ramową Rady 2002/629/WSiSW (Dz.U. L 101 z 15.4.2011, s. 1).

⁴⁶ Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 312 z 23.12.1995, s. 1).

⁴⁷ Art. 107 zmieniony przez art. 1 pkt 14 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁴⁸ Art. 108 zmieniony przez art. 1 pkt 15 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁴⁹ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z 18.9.2013, s. 1).

⁵⁰ Art. 109 skreślony przez art. 1 pkt 16 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁵¹ Art. 110 zmieniony przez art. 1 pkt 17 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁵² Art. 111 zmieniony przez art. 1 pkt 18 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁵³ Art. 112 zmieniony przez art. 1 pkt 19 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁵⁴ Art. 113 zmieniony przez art. 1 pkt 20 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁵⁵ Art. 114 zmieniony przez art. 1 pkt 21 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁵⁶ Art. 114a dodany przez art. 1 pkt 22 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁵⁷ Art. 115 zmieniony przez art. 1 pkt 23 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁵⁸ Art. 116 zmieniony przez art. 1 pkt 23 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁵⁹ Rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. L 292 z 15.11.1996, s. 2).

⁶⁰ Art. 117 zmieniony przez art. 1 pkt 23 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁶¹ Art. 118 zmieniony przez art. 1 pkt 23 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁶² Art. 119 zmieniony przez art. 1 pkt 23 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁶³ Art. 120 zmieniony przez art. 1 pkt 23 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁶⁴ Dz.U. L 209 z 11.8.2005, s. 1.

⁶⁵ Art. 121 ust. 2 lit. lit. j) dodana przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 1142/2014 z dnia 22 października 2014 r. (Dz.U.UE.L.2014.317.28) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2017 r.

⁶⁶ Art. 125 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. a rozporządzenia nr 1142/2014 z dnia 22 października 2014 r. (Dz.U.UE.L.2014.317.28) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2017 r.

⁶⁷ Art. 125 ust. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia nr 1142/2014 z dnia 22 października 2014 r. (Dz.U.UE.L.2014.317.28) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2017 r.

⁶⁸ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 1141/2014 z dnia 22 października 2014 r. w sprawie statutu i finansowania europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych (Dz.U. L 317 z 4.11.2014, s. 1).

⁶⁹ Dz.U. L 347 z 11.12.2006, s. 1.

⁷⁰ Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13.

⁷¹ Z dniem 1 stycznia 2014 r. od stosowania art. 130 ust. 2 wprowadzono odstępstwo zgodnie z art. 19 ust. 4 rozporządzenia nr 1288/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. (Dz.U.UE.L.2013.347.50).

⁷² Art. 131 ust. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 24 lit. a rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁷³ Art. 131 ust. 5 skreślony przez art. 1 pkt 24 lit. b rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁷⁴ Art. 131 ust. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 24 lit. c rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁷⁵ Art. 138 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 25 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁷⁶ Art. 139 ust. 5a dodany przez art. 1 pkt 26 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁷⁷ Dz.U. L 136 z 31.5.1999, s. 1.

⁷⁸ Z dniem 23 grudnia 2013 r. od stosowania art. 140 ust. 6 akapit drugi wprowadzono odstępstwo zgodnie z art. 52 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 1290/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. (Dz.U.UE.L.2013.347.81).

⁷⁹ Art. 163 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 27 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁸⁰ Art. 166 zmieniony przez art. 1 pkt 28 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.