Tytuł 8 - INSTRUMENTY FINANSOWE - Rozporządzenie 966/2012 w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2012.298.1

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 2017 r.

TYTUŁ  VIII

INSTRUMENTY FINANSOWE

Artykuł  139

Zakres

1. Możliwość wykorzystania instrumentów finansowych musi być przewidziana w akcie podstawowym.

Niezależnie od przepisów akapitu pierwszego instrumenty finansowe w należycie uzasadnionych przypadkach mogą być wprowadzane bez zezwolenia w akcie podstawowym, pod warunkiem że instrumenty takie zapisano w budżecie zgodnie z art. 49 ust. 1 lit. e).

2. Jeżeli wsparcie Unii świadczone jest w formie instrumentów finansowych i połączone jest w jeden środek z elementami bezpośrednio związanymi z instrumentami finansowymi ukierunkowanymi na tych samych odbiorców końcowych, w tym z pomocą techniczną, obniżonymi stopami oprocentowania i dotacjami na koszty gwarancji, to niniejszy tytuł ma zastosowanie do wszystkich elementów takiego środka.

3. Jeżeli instrumenty finansowe są połączone z dotacjami finansowanymi z budżetu zgodnie z częścią pierwszą tytuł VI w odniesieniu do elementów niezwiązanych bezpośrednio z instrumentami finansowymi, to utrzymuje się odrębne zapisy dla poszczególnych źródeł finansowania.

4. Komisja może wdrażać instrumenty finansowe w trybie zarządzania bezpośredniego lub w trybie zarządzania pośredniego, zgodnie z aktem podstawowym, powierzając zadania podmiotom, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) i (vi).

Wdrażając instrumenty finansowe, podmioty, którym powierzono zadania, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit c) ppkt (ii), (iii), (iv) i (vi), mogą z kolei na swoją odpowiedzialność powierzyć pośrednikom finansowym część zadań związanych z wdrażaniem tych instrumentów, pod warunkiem że podmioty te zapewnią spełnianie przez pośredników finansowych kryteriów określonych w art. 140 ust. 1, 3 i 5. Pośrednicy finansowi są wybierani na podstawie otwartych, przejrzystych, proporcjonalnych i niedyskryminujących procedur, umożliwiających uniknięcie konfliktu interesów.

Komisja pozostaje odpowiedzialna za zapewnienie zgodności ramowego programu wdrażania instrumentów finansowych z zasadą należytego zarządzania finansami oraz wspieranie dzięki tym ramom realizacji zdefiniowanych i określonych w czasie celów polityki, mierzalnych pod względem wyników i rezultatów. Bez uszczerbku dla odpowiedzialności prawnej i umownej podmiotów, którym powierza się zadania, Komisja odpowiada za wdrożenie instrumentów finansowych zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami.

5. Jeżeli instrumenty finansowe są wykonywane w trybie zarządzania dzielonego z państwami członkowskimi, to przepisy mające zastosowanie do tych instrumentów, w tym zasady dotyczące wkładów do instrumentów finansowych zarządzanych pośrednio lub bezpośrednio zgodnie z niniejszym tytułem, określa się w rozporządzeniach, o których mowa w art. 175.

5a. 76  Art. 105a, art. 106 ust. 1, z wyjątkiem lit. e) i f) tego ustępu, ust. 2-4, 6-9 i 13-17 oraz art. 107 i 108 mają zastosowanie do specjalnych instrumentów inwestycyjnych lub pośredników finansowych. Odbiorcy końcowi przedstawiają pośrednikom finansowym podpisane oświadczenie potwierdzające, że nie znajdują się w jednej z sytuacji, o których mowa w art. 106 ust. 1 lit. a), b), c) i d) lub w art. 107 ust. 1 lit. b) i c).

6. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do instrumentów finansowych, w tym wyboru podmiotów, którym powierza się wdrażanie instrumentów finansowych, treści umów o delegowaniu zadań, kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie, szczególnych zasad dotyczących rachunków powierniczych, bezpośredniego wdrażania instrumentów finansowych oraz wyboru administratorów, pośredników finansowych i odbiorców końcowych.

Artykuł  140

Zasady i warunki dotyczące instrumentów finansowych

1. Instrumenty finansowe wykorzystywane są zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami, przejrzystości, proporcjonalności, niedyskryminacji, równego traktowania i pomocniczości oraz zgodnie z ich celami i - w stosownych przypadkach - w okresie obowiązywania określonym w akcie podstawowym dla tych instrumentów finansowych.

2. Instrumenty finansowe:

a) stosowane są w celu zaradzenia słabościom rynkowym lub niedostatecznemu poziomowi inwestycji, w przypadkach finansowo opłacalnych, ale niegenerujących wystarczającego finansowania ze źródeł rynkowych;

b) mają charakter dodatkowy, co oznacza, że celem instrumentów finansowych nie jest zastąpienie instrumentów finansowych danego państwa członkowskiego, finansowania prywatnego lub innych interwencji finansowych ze strony Unii;

c) nie zakłócają konkurencji na rynku wewnętrznym i są spójne z przepisami dotyczącymi pomocy państwa;

d) przynoszą efekt mnożnikowy, co oznacza, że wkład Unii w instrument finansowy służy uruchomieniu łącznej inwestycji przekraczającej wkład Unii zgodnie z wcześniej określonymi wskaźnikami;

e) zapewniają zgodność interesów: wdrażając instrumenty finansowe, Komisja zapewnia istnienie wspólnego interesu w realizacji celów określonych dla danego instrumentu finansowego, który można wesprzeć takimi mechanizmami, jak współinwestowanie, wymogi podziału ryzyka lub zachęty finansowe, przy równoczesnym zapobieganiu konfliktom interesów z innymi działaniami podmiotu, któremu powierzono wykonanie zadań;

f) instrumenty finansowe są ustanawiane na podstawie oceny ex ante, w tym oceny potencjalnego ponownego wykorzystania dodatkowych zasobów, o których mowa w ust. 8 lit. f).

3. Wydatki budżetowe związane z instrumentem finansowym i zakres odpowiedzialności finansowej Unii w żadnym wypadku nie przekraczają kwoty zaciągniętego na nie zobowiązania budżetowego, co wyklucza zobowiązania warunkowe dla budżetu.

4. Podmioty, którym powierzono zadania, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) i (vi), oraz wszyscy pośrednicy finansowi wybrani do udziału w realizacji operacji finansowych związanych z instrumentem finansowym przestrzegają właściwych norm i mających zastosowanie przepisów w zakresie zapobiegania praniu pieniędzy oraz zwalczania terroryzmu i oszustw podatkowych. W przypadku wdrażania instrumentów finansowych zgodnie z niniejszym tytułem podmioty, którym powierzono zadania, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) i (vi), nie mają siedziby i nie utrzymują stosunków handlowych z podmiotami zarejestrowanymi na terytoriach, których jurysdykcje nie współpracują z Unią w zakresie stosowania norm podatkowych ustalonych na szczeblu międzynarodowym, oraz wprowadzają tego rodzaju wymogi w umowach zawieranych z wybranymi pośrednikami finansowymi.

5. Podmioty, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) i (vi), pośrednicy finansowi, o których mowa w ust. 4 niniejszego artykułu, uczestniczący w zarządzaniu instrumentami finansowymi Unii, oraz końcowi odbiorcy wsparcia Unii zgodnie z niniejszym tytułem zapewniają Trybunałowi Obrachunkowemu pomoc i udzielają mu wszelkich informacji, które Trybunał Obrachunkowy uzna za niezbędne do wykonania swoich obowiązków zgodnie z art. 161.

Do wsparcia Unii na podstawie niniejszego tytułu zastosowanie ma rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 i rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/1999 z dnia 25 maja 1999 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) ⁷⁷ .

6. 78  Kwoty odpowiadające co najmniej wkładowi Unii lub - w stosownych przypadkach - ich wielokrotności są wykorzystywane do osiągania określonych celów politycznych realizowanych za pomocą danego instrumentu finansowego i nie generują nienależnych korzyści, zwłaszcza w postaci nienależnych dywidend lub zysków dla osób trzecich.

Bez uszczerbku dla przepisów sektorowych dotyczących zarządzania dzielonego dochody, w tym dywidendy, zyski kapitałowe, koszty gwarancji i odsetki od pożyczek i kwot złożonych na rachunkach powierniczych zwracane Komisji lub na rachunkach powierniczych otwartych z myślą o instrumentach finansowych i związane ze wsparciem z budżetu w ramach danego instrumentu finansowego, ujmowane są w budżecie po odpisaniu kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie.

Roczne spłaty, w tym spłaty kapitału, zwolnione gwarancje, a także spłaty kwot głównych pożyczek wpłacone Komisji lub na rachunki powiernicze otwarte z myślą o instrumentach finansowych i związane ze wsparciem z budżetu w ramach danego instrumentu finansowego, stanowią wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z art. 21 i są wykorzystywane na ten sam instrument finansowy, bez uszczerbku dla przepisów ust. 9 niniejszego artykułu, w okresie nieprzekraczającym okresu, na jaki zaciągnięto zobowiązanie na dane środki, plus dwa lata, chyba że akt podstawowy stanowi inaczej.

7. Komisja dokonuje wpłat na rachunki powiernicze na podstawie wniosków o płatność należycie uzasadnionych prognozami wypłat, z uwzględnieniem salda dostępnego na rachunkach powierniczych i konieczności uniknięcia nadmiernego salda na takich rachunkach. Jeżeli kwoty na rachunkach powierniczych są wystarczające do pokrycia określonej w umowie minimalnej rezerwy na rachunkach powierniczych, powiększonej o prognozy wydatków na bieżący rok budżetowy oraz kwot potrzebnych do wykluczenia zobowiązań warunkowych związanych ze zobowiązaniami do płatności w walutach innych niż euro, to nie dokonuje się dalszych wpłat na rachunki powiernicze. Prognozy wypłat są dostarczane raz w roku lub - w stosownych przypadkach - co pół roku.

8. Komisja sporządza co roku sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie działalności związanej z instrumentami finansowymi. W odniesieniu do każdego wspieranego instrumentu finansowego sprawozdanie zawiera:

a) wskazanie instrumentu finansowego i aktu podstawowego;

b) opis instrumentu finansowego, ustalenia dotyczące wdrażania i wartość dodaną wkładu Unii;

c) instytucje finansowe uczestniczące we wdrażaniu, w tym wszelkie kwestie dotyczące stosowania ust. 5;

d) zagregowane zobowiązania budżetowe i płatności z budżetu dla poszczególnych instrumentów finansowych;

e) wyniki instrumentu finansowego, w tym poczynione inwestycje;

f) ocenę wykorzystania wszelkich kwot zwróconych do danego instrumentu jako wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z ust. 6;

g) saldo na rachunku powierniczym;

h) dochody i spłaty zgodnie z ust. 6;

i) wartość inwestycji kapitałowych w odniesieniu do poprzednich lat;

j) skumulowane dane liczbowe dotyczące utraty wartości aktywów instrumentów kapitałowych lub opartych na podziale ryzyka oraz dotyczące gwarancji wypłaconych w odniesieniu do instrumentów gwarancyjnych;

k) zamierzony i uzyskany efekt mnożnikowy;

l) wkład instrumentu finansowego w realizację celów danego programu mierzoną ustalonymi wskaźnikami, w tym, w stosownych przypadkach, dywersyfikację geograficzną.

9. Jeżeli Parlament Europejski lub Rada uzna, że dany instrument finansowy nie osiągnął w skuteczny sposób swoich celów, może zwrócić się do Komisji o przedłożenie wniosku w sprawie zmiany aktu podstawowego w celu zamknięcia tego instrumentu. W razie zamknięcia instrumentu wszelkie nowe spłaty środków z tego instrumentu zgodnie z ust. 6 akapit trzeci uznaje się za dochody ogólne.

10. Cel instrumentów finansowych oraz - w stosownych przypadkach - ich szczególną formę prawną i miejsce rejestracji publikuje się na stronie internetowej Komisji.

11. W przypadku instrumentów finansowych właściwy urzędnik zatwierdzający zapewnia, aby podmioty, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) i (vi), do dnia 15 lutego kolejnego roku przedstawiły sprawozdania finansowe obejmujące okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia zgodne z regułami rachunkowości, o których mowa w art. 143 oraz z Międzynarodowymi

Standardami Rachunkowości dla Sektora Publicznego, a także wszelkie informacje niezbędne do sporządzenia sprawozdań finansowych zgodnie z art. 68 ust. 3. Właściwy urzędnik zatwierdzający zapewnia również dostarczenie poddanych audytowi sprawozdań finansowych dotyczących instrumentów finansowych przez te podmioty do dnia 15 maja kolejnego roku.

12. Komisja zapewnia ujednolicone zarządzanie instrumentami finansowymi, zwłaszcza pod względem rachunkowości, sprawozdawczości, monitorowania oraz zarządzania ryzykiem finansowym.

13. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad wdrażania instrumentów finansowych, w tym warunków korzystania z nich, efektu mnożnikowego, oceny ex ante, monitorowania i traktowania wkładów z funduszy, o których mowa w art. 175.

⁷⁶ Art. 139 ust. 5a dodany przez art. 1 pkt 26 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

⁷⁷ Dz.U. L 136 z 31.5.1999, s. 1.

⁷⁸ Z dniem 23 grudnia 2013 r. od stosowania art. 140 ust. 6 akapit drugi wprowadzono odstępstwo zgodnie z art. 52 ust. 2 i 3 rozporządzenia nr 1290/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. (Dz.U.UE.L.2013.347.81).