Tytuł 4 - WYKONANIE BUDŻETU - Rozporządzenie 966/2012 w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2012.298.1

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 2017 r.

TYTUŁ  IV

WYKONANIE BUDŻETU

ROZDZIAŁ  1

Przepisy ogólne

Artykuł  53

Wykonywanie budżetu zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami

1. Komisja wykonuje dochody i wydatki budżetowe zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, na własną odpowiedzialność i w granicach zatwierdzonych środków.

2. Państwa członkowskie współpracują z Komisją w taki sposób, aby środki były wykorzystywane zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad wykonywania budżetu zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami oraz dotyczących informacji o przekazywaniu danych osobowych do celów kontroli, zgodnie z art. 210.

Artykuł  54

Akt podstawowy oraz wyjątki

1. Środki przewidziane w budżecie na jakiekolwiek działanie Unii mogą zostać wykorzystane dopiero po przyjęciu aktu podstawowego.

2. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 następujące środki można wykorzystać bez aktu podstawowego, pod warunkiem że działania, które mają one finansować, podlegają kompetencji Unii:

a) środki na projekty pilotażowe o charakterze eksperymentalnym mające na celu zbadanie wykonalności działania i jego użyteczności; odpowiednie środki na zobowiązania można zapisać w budżecie na nie więcej niż dwa kolejne lata budżetowe;

Łączna kwota środków na projekty pilotażowe nie może przekroczyć 40.000.000 EUR w jednym roku budżetowym;

b) środki na działania przygotowawcze w obszarze zastosowania TFUE i Traktatu Euratom, mające na celu przygotowanie wniosków z myślą o podjęciu przyszłych działań. Działania przygotowawcze są spójne i mogą przyjmować różne formy. Odpowiednie środki na zobowiązania można zapisać w budżecie na nie więcej niż trzy kolejne lata budżetowe. Procedura w sprawie przyjęcia odpowiedniego aktu podstawowego musi zakończyć się przed końcem trzeciego roku budżetowego; w toku tej procedury zaciąganie zobowiązań uwzględnia charakter działań przygotowawczych do planowanych działań, realizowanych celów i odbiorców. W związku z powyższym wydatkowane środki na działanie przygotowawcze nie odpowiadają co do wielkości środkom przewidzianym na finansowanie właściwego działania.

Łączna kwota środków na nowe działania przygotowawcze, o których mowa w niniejszej literze, nie może przekroczyć 50.000.000 EUR w jednym roku budżetowym, a łączna kwota zobowiązań faktycznie zaciągniętych na działania przygotowawcze nie może przekroczyć 100.000.000 EUR;

c) środki na działania przygotowawcze w obszarze tytułu V TUE. Działania te są ograniczone do krótkiego okresu i ukierunkowane na stworzenie warunków do podejmowania przez Unię działań służących realizacji celów WPZiB oraz do przyjmowania niezbędnych instrumentów prawnych.

W przypadku operacji Unii związanych z zarządzaniem kryzysowym celem działań przygotowawczych jest między innymi ocena wymogów operacyjnych, szybkie dostarczenie środków w fazie początkowej lub przygotowanie na miejscu warunków do rozpoczęcia operacji.

Do podjęcia działań przygotowawczych konieczna jest zgoda Rady wyrażona na wniosek Wysokiego Przedstawiciela.

W celu zapewnienia szybkiego podjęcia działań przygotowawczych Wysoki Przedstawiciel jak najszybciej informuje Parlament Europejski i Komisję o zamiarze zainicjowania przez Radę działania przygotowawczego, podając w szczególności szacunkową wysokość potrzebnych do tego celu zasobów. Komisja podejmuje wszelkie środki niezbędne do zapewnienia szybkiej wypłaty środków finansowych;

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad finansowania działań przygotowawczych w dziedzinie WPZiB, zgodnie z art. 210;

d) środki na działania jednorazowe lub też na działania o nieokreślonym czasie trwania, prowadzone przez Komisję w ramach zadań wynikających z jej instytucjonalnych prerogatyw przewidzianych w TFUE i Traktacie Euratom, innych niż prawo inicjatywy ustawodawczej, o którym mowa w lit. b), oraz w ramach kompetencji szczególnych przyznanych jej bezpośrednio w tych traktatach, które mają być wymienione w aktach delegowanych przyjętych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem;

e) środki na funkcjonowanie poszczególnych instytucji w ramach ich autonomii administracyjnej.

Przedstawiając projekt budżetu, Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z działań, o których mowa w lit. a) i b) akapit pierwszy, zawierające także ocenę wyników oraz opis planowanych działań następczych.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do aktu podstawowego i wyjątków wymienionych w ust. 2 niniejszego artykułu, zgodnie z art. 210.

Artykuł  55

Wykonywanie budżetu przez instytucje inne niż Komisja

Komisja przyznaje pozostałym instytucjom uprawnienia wymagane do wykonywania ich sekcji budżetu.

W celu ułatwienia wydatkowania środków na wydatki administracyjne delegatur Unii ESDZ i Komisja mogą uzgodnić szczegółowe zasady. Zasady te nie zawierają żadnych odstępstw od przepisów niniejszego rozporządzenia ani od aktów delegowanych przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia.

Artykuł  56

Delegowanie uprawnień do wykonywania budżetu

1. Komisja i każda z pozostałych instytucji może, w ramach swoich służb, delegować swoje uprawnienia do wykonywania budżetu zgodnie z warunkami przewidzianymi w niniejszym rozporządzeniu oraz w ich przepisach wewnętrznych, w granicach, które zostaną określone w akcie o delegowaniu uprawnień. Podmioty, którym zostały delegowane uprawnienia mogą działać wyłącznie w ich granicach.

2. Komisja może jednak delegować na szefów delegatur Unii swoje uprawnienia w kwestii wykonywania budżetu w odniesieniu do środków operacyjnych ujętych w jej sekcji. Jednocześnie informuje o tym Wysokiego Przedstawiciela. Szefowie delegatur Unii, działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających Komisji, stosują przepisy Komisji dotyczące wykonania budżetu i podlegają tym samym obowiązkom i zasadom rozliczalności, co wszyscy inni subdelegowani urzędnicy zatwierdzający Komisji.

Komisja może wycofać delegowane uprawnienia zgodnie z własnymi przepisami.

Do celów akapitu pierwszego Wysoki Przedstawiciel podejmuje środki niezbędne do ułatwienia współpracy między delegaturami Unii a służbami Komisji.

Artykuł  57

Konflikt interesów

1. Wszystkim podmiotom upoważnionym do działań finansowych oraz wszystkim innym osobom uczestniczącym w wykonywaniu budżetu oraz zarządzaniu budżetem, w tym w działaniach przygotowawczych, a także w audycie lub kontroli budżetu zakazuje się podejmowania jakichkolwiek działań, które mogą spowodować powstanie konfliktu ich interesów z interesami Unii.

W razie wystąpienia takiego zagrożenia dana osoba rezygnuje z wykonywania tych działań i przekazuje sprawę delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu, który stwierdza na piśmie, czy istnieje konflikt interesów. Dana osoba informuje również swojego przełożonego. W razie stwierdzenia istnienia konfliktu interesów, dana osoba zaprzestaje wszelkich działań w danej sprawie. Delegowany urzędnik zatwierdzający osobiście podejmuje dalsze właściwe działania.

2. Do celów ust. 1 konflikt interesów istnieje wówczas, gdy bezstronne i obiektywne pełnienie funkcji podmiotu upoważnionego do działań finansowych lub innej osoby, o których mowa w ust. 1, jest zagrożone z uwagi na względy rodzinne, emocjonalne, sympatie polityczne lub przynależność państwową, interes gospodarczy lub jakiekolwiek inne interesy wspólne z odbiorcą.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących określenia działań mogących stanowić konflikt interesów oraz procedury, jaką należy stosować w takich przypadkach, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  2

Metody wykonywania

Artykuł  58

Metody wykonywania budżetu

1. Komisja wykonuje budżet według następujących metod:

a) bezpośrednio ("zarządzanie bezpośrednie"), przy pomocy swoich służb, w tym swoich pracowników w delegaturach Unii pod kierownictwem odpowiedniego szefa delegatury, zgodnie z art. 56 ust. 2, lub za pośrednictwem agencji wykonawczych, o których mowa w art. 62;

b) w trybie zarządzania dzielonego z państwami członkowskimi ("zarządzanie dzielone"); lub

c) pośrednio ("zarządzanie pośrednie"), jeżeli przewiduje to akt podstawowy lub w przypadkach, o których mowa w art. 54 ust. 2 lit. a)-d) akapit pierwszy, przez powierzenie zadań związanych z wykonywaniem budżetu:

(i) państwom trzecim lub organom przez nie wyznaczonym;

(ii) organizacjom międzynarodowym i ich agencjom;

(iii) EBI i Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu;

(iv) organom, o których mowa w art. 208 i 209;

(v) organom publicznym;

(vi) organom podlegającym prawu prywatnemu mającym obowiązek świadczenia usługi publicznej, o ile przedstawią one odpowiednie gwarancje finansowe;

(vii) organom podlegającym prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierza się realizację partnerstwa publiczno-prywatnego i które przestawią odpowiednie gwarancje finansowe;

(viii) osobom, którym powierza się wykonanie określonych działań w ramach WPZiB na mocy tytułu V TUE, określonym we właściwym akcie podstawowym.

2. Komisja pozostaje odpowiedzialna za wykonanie budżetu zgodnie z art. 317 TFUE i informuje Parlament Europejski i Radę o operacjach prowadzonych przez podmioty i osoby, którym powierzono zadania, zgodnie z ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu. Jeżeli podmiot lub osoba, którym powierza się wykonanie zadań, są wskazane w akcie podstawowym, to ocena skutków finansowych, o której mowa w art. 31, zawiera pełne uzasadnienie wyboru tego konkretnego podmiotu lub osoby.

3. Podmioty i osoby, którym powierza się zadania, zgodnie z ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu, w pełni współpracują w celu zapewnienia ochrony interesów finansowych Unii. Umowy o delegowaniu zadań przewidują prawo Trybunału Obrachunkowego i Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) do pełnego wykonywania uprawnień zapisanych w TFUE w odniesieniu do audytu zarządzanych przez te podmioty środków finansowych.

Komisja powierza zadania związane z wykonywaniem budżetu podmiotom i osobom wymienionym w ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu, pod warunkiem istnienia przejrzystych, niedyskryminacyjnych, wydajnych i skutecznych procedur przeglądu faktycznej realizacji tych zadań.

4. Wszelkie umowy o delegowaniu zadań są udostępniane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie na ich wniosek.

5. Podmioty i osoby, którym powierzono zadania, zgodnie z ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu, zapewniają zgodnie z art. 35 ust. 2 odpowiednią coroczną publikację ex post informacji na temat odbiorców. Komisję powiadamia się o podjętych działaniach w tym zakresie.

6. Podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z ust. 1 lit. c) nie mają statusu delegowanego urzędnika zatwierdzającego.

7. Komisja może nie powierzyć osobom trzecim uprawnień wykonawczych, jeżeli uprawnienia te wiążą się z dużym zakresem swobody w podejmowaniu decyzji politycznych.

8. 19  Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad regulujących metody wykonywania budżetu, w tym zarządzania bezpośredniego, a także wykonywania uprawnień delegowanych na agencje wykonawcze oraz przepisów szczególnych w sprawie zarządzania pośredniego z udziałem organizacji międzynarodowych, organów, o których mowa w art. 208 i 209, organów prawa publicznego lub organów podlegających prawu prywatnemu świadczących usługi publiczne, organów podlegających prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierzono realizację partnerstwa publiczno-prywatnego, oraz osób, którym powierzono wykonywanie szczególnych zadań w ramach WPZiB. Komisja jest również uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących kryteriów zrównywania organizacji o charakterze niekomercyjnym z organizacjami międzynarodowymi.

Artykuł  59

Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

1. W przypadku wykonywania przez Komisję budżetu w trybie zarządzania dzielonego zadania wykonawcze delegowane są na państwa członkowskie. Komisja i państwa członkowskie przestrzegają zasad należytego zarządzania finansami, przejrzystości i niedyskryminacji, a zarządzając unijnymi środkami finansowymi zapewniają widoczność działań Unii na zewnątrz. W tym celu Komisja i państwa członkowskie wypełniają swoje odpowiednie obowiązki kontroli i audytu oraz przyjmują wynikające z tych obowiązków zadania określone w niniejszym rozporządzeniu. Przepisy uzupełniające ustanawia się w przepisach sektorowych.

2. Wypełniając zadania związane z wykonywaniem budżetu, państwa członkowskie podejmują wszelkie niezbędne środki, w tym środki ustawodawcze, wykonawcze i administracyjne, by chronić interesy finansowe Unii, w szczególności poprzez:

a) zapewnianie prawidłowego i faktycznego wykonywania działań finansowanych z budżetu, zgodne z mającymi zastosowanie przepisami sektorowymi i w tym celu wyznaczanie zgodnie z ust. 3 i nadzorowanie organów odpowiedzialnych za zarządzanie środkami finansowymi Unii i ich kontrolę;

b) zapobieganie nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, wykrywanie ich i korygowanie.

W celu ochrony interesów finansowych Unii państwa członkowskie - zgodnie z zasadą proporcjonalności oraz niniejszym artykułem i właściwymi przepisami sektorowymi - prowadzą kontrole ex ante i ex post, w tym, w stosownych przypadkach, kontrole na miejscu na reprezentatywnych lub wybranych na podstawie oceny stopnia ryzyka próbkach transakcji. Odzyskują również nienależnie wypłacone środki finansowe, a w razie konieczności wszczynają postępowanie sądowe w tym zakresie.

Państwa członkowskie nakładają na odbiorców skuteczne, odstraszające i proporcjonalne kary, jeżeli zostały one przewidziane w przepisach sektorowych i w szczegółowych przepisach krajowych.

W ramach oceny ryzyka i zgodnie z przepisami sektorowymi Komisja monitoruje systemy zarządzania i kontroli wprowadzone w państwach członkowskich. W prowadzonych badaniach Komisja przestrzega zasady proporcjonalności i uwzględnia poziom ocenionego ryzyka zgodnie z przepisami sektorowymi.

3. Zgodnie z kryteriami i procedurami określonymi w przepisach sektorowych państwa członkowskie wyznaczają na odpowiednim szczeblu organy, które mają być odpowiedzialne za zarządzanie unijnymi środkami finansowymi i ich kontrolę. Organy te mogą również wykonywać zadania niezwiązane z zarządzaniem unijnymi środkami finansowymi i powierzać niektóre ze swoich zadań innym organom.

Państwa członkowskie mogą opierać decyzję o wyznaczeniu organów na tym, czy systemy zarządzania i kontroli są zasadniczo takie same jak systemy już istniejące w poprzednim okresie i czy funkcjonowały one skutecznie.

Jeżeli wyniki audytów i kontroli wykazują, że wyznaczone organy nie spełniają już kryteriów ustalonych w przepisach sektorowych, państwa członkowskie podejmują środki niezbędne do zapewnienia naprawienia uchybień we wdrażaniu zadań tych organów, w tym przez odwołanie ich wyznaczenia zgodnie z przepisami sektorowymi.

Przepisy sektorowe określają rolę Komisji w procesie określonym w niniejszym ustępie.

4. Organy wyznaczone zgodnie z ust. 3:

a) wprowadzają skuteczny i wydajny system kontroli wewnętrznej i zapewniają jego funkcjonowanie;

b) stosują system rachunkowości, który dostarcza rzetelnych, kompletnych i wiarygodnych informacji we właściwym czasie;

c) dostarczają informacji wymaganych na mocy ust. 5;

d) zapewniają publikację ex post zgodnie z art. 35 ust. 2 Wszelkie przetwarzanie danych osobowych spełnia krajowe przepisy wdrażające dyrektywę 95/46/WE.

5. 20  Do dnia 15 lutego kolejnego roku budżetowego organy wyznaczone zgodnie z ust. 3 przekazują Komisji:

a) zestawienie wydatków poniesionych w ramach wykonywania swoich zadań w danym okresie referencyjnym określonym w przepisach sektorowych, które to wydatki przedstawiły Komisji w celu uzyskania zwrotu kosztów. Zestawienie to obejmuje płatności zaliczkowe oraz sumy, w odniesieniu do których prowadzone są lub zakończone zostały procedury odzyskania. Zestawieniu towarzyszy deklaracja zarządcza potwierdzająca, że w opinii osób odpowiedzialnych za zarządzanie środkami finansowymi:

(i) informacje są prawidłowo przedstawione, kompletne i dokładne;

(ii) wydatki zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem określonym w przepisach sektorowych;

(iii) wprowadzone systemy kontroli dają niezbędne gwarancje legalności i prawidłowości operacji podstawowych;

b) roczne podsumowanie końcowych sprawozdań z audytu i przeprowadzonych kontroli, w tym analizę charakteru i zakresu błędów i uchybień stwierdzonych w systemach, jak również podjętych lub planowanych działań naprawczych.

Zestawieniu, o którym mowa w lit. a) akapit pierwszy, oraz podsumowaniu, o którym mowa w lit. b) akapit pierwszy, towarzyszy opinia niezależnego organu kontrolnego, sporządzona zgodnie z przyjętymi na szczeblu międzynarodowym standardami audytu. W opinii tej stwierdza się, czy rachunki przedstawiają prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji, czy wydatki, w odniesieniu do których zwrócono się do Komisji o zwrot kosztów, są legalne i prawidłowe oraz czy wprowadzone systemy kontroli funkcjonują prawidłowo. Opinia ta wskazuje również, czy przeprowadzone badanie podaje w wątpliwość stwierdzenia zawarte w deklaracji zarządczej, o której mowa w lit. a) akapit pierwszy.

W wyjątkowych przypadkach Komisja może na wniosek zainteresowanego państwa członkowskiego przesunąć termin ustalony na dzień 15 lutego do dnia 1 marca.

Państwa członkowskie mogą na odpowiednim szczeblu publikować informacje, o których mowa w niniejszym ustępie.

Ponadto państwa członkowskie mogą przedstawiać oświadczenia podpisane na odpowiednim szczeblu i oparte na informacjach, o których mowa w niniejszym ustępie.

6. W celu zapewnienia wykorzystywania środków finansowych zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami Komisja:

a) stosuje procedury badania i zatwierdzania sprawozdań finansowych wyznaczonych organów, zapewniając kompletność, rzetelność i prawidłowość tych sprawozdań;

b) wyłącza z wydatków finansowanych przez Unię wypłaty środków, które nastąpiły z naruszeniem mających zastosowanie przepisów;

c) wstrzymuje bieg terminów płatności lub zawiesza płatności, jeżeli przewidują to przepisy sektorowe.

Komisja kończy lub w części wstrzymuje bieg terminów płatności lub zawieszenie płatności po przedstawieniu uwag przez państwo członkowskie i niezwłocznie po podjęciu przez nie wszelkich niezbędnych środków. Roczne sprawozdanie z działalności, o którym mowa w art. 66 ust. 9 zawiera informacje o wszystkich obowiązkach wymienionych w niniejszym akapicie.

7. Przepisy sektorowe uwzględniają specyfikę programów europejskiej współpracy terytorialnej, zwłaszcza jeśli chodzi o treść deklaracji zarządczych, proces, o którym mowa w ust. 3 oraz funkcję audytu.

8. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad zarządzania dzielonego z państwami członkowskimi, w tym opracowania rejestru organów odpowiedzialnych za zarządzanie i kontrolę środków Unii, a także środków mających na celu propagowanie najlepszych praktyk, zgodnie z art. 210.

Artykuł  60

Zarządzanie pośrednie

1. Podmioty i osoby, którym powierzono zadania wykonywania budżetu, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), przestrzegają zasad należytego zarządzania finansami, przejrzystości i niedyskryminacji, a zarządzając unijnymi środkami finansowymi zapewniają widoczność działań Unii na zewnątrz. Zarządzając unijnymi środkami finansowymi, gwarantują one poziom ochrony interesów finansowych Unii równoważny z poziomem wymaganym na mocy niniejszego rozporządzenia, z należytym uwzględnieniem:

a) charakteru powierzonych im zadań oraz związanych z nimi kwot;

b) rodzajów występującego ryzyka finansowego;

c) poziomu wiarygodności wynikającego ze stosowanych przez nie systemów, zasad i procedur wraz ze środkami, które podejmuje Komisja, aby nadzorować i wspierać wykonywanie powierzonych im zadań.

2. W celu ochrony interesów finansowych Unii podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), zgodnie z zasadą proporcjonalności:

a) wprowadzają skuteczny i wydajny system kontroli wewnętrznej i zapewniają jego funkcjonowanie;

b) stosują system rachunkowości dostarczający rzetelnych, kompletnych i wiarygodnych informacji we właściwym czasie;

c) podlegają niezależnym audytom zewnętrznym prowadzonym zgodnie z przyjętymi na szczeblu międzynarodowym standardami audytu przez audytora funkcjonalnie niezależnego od danego podmiotu lub danej osoby;

d) 21  stosują odpowiednie zasady i procedury w celu zapewnienia finansowania z unijnych środków finansowych w formie zamówień, dotacji, nagród i instrumentów finansowych, łącznie z obowiązkami określonymi w art. 108 ust. 12;

e) zapewniają, zgodnie z art. 35 ust. 2 publikację ex post informacji o odbiorcach;

f) zapewniają odpowiednią ochronę danych osobowych określoną w dyrektywie 95/46/WE oraz w rozporządzeniu (WE) nr 45/2001.

Osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (viii), przyjmują swoje przepisy finansowe za uprzednią zgodą Komisji. W terminie sześciu miesięcy od początku ich mandatu spełniają one wymogi ustanowione w lit. a)-e) niniejszego ustępu. Jeżeli po upływie tego terminu spełniają one wspomniane wymogi tylko częściowo, Komisja podejmuje odpowiednie środki naprawcze w celu nadzorowania i wspierania wykonywania powierzonych im zadań.

3. 22  Wypełniając zadania związane z wykonywaniem budżetu, podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), zapobiegają nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, wykrywają je, korygują i informują o nich Komisję. W tym celu przeprowadzają - zgodnie z zasadą proporcjonalności - kontrole ex ante i ex post, w tym, w stosownych przypadkach, kontrole na miejscu na reprezentatywnych lub wybranych na podstawie oceny stopnia ryzyka próbkach transakcji, w celu zapewnienia faktycznego i prawidłowego wykonywania działań finansowanych z budżetu. Odzyskują również nienależycie wypłacone środki finansowe, wykluczają z dostępu do unijnych środków finansowych lub nakładają kary finansowe, a w razie konieczności wszczynają postępowanie sądowe w tym zakresie.

4. Komisja może zawiesić płatności na rzecz podmiotów i osób, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), zwłaszcza w przypadku wykrycia błędów systemowych podważających wiarygodność systemów kontroli wewnętrznej danego podmiotu lub danej osoby lub legalność i prawidłowość operacji podstawowych.

Niezależnie od przepisów art. 92 właściwy urzędnik zatwierdzający może w całości lub w części przerwać płatności na rzecz takich podmiotów lub osób w celu przeprowadzenia dalszych weryfikacji, jeżeli:

(i) do wiadomości właściwego urzędnika zatwierdzającego doszły informacje wskazujące na znaczne uchybienia w funkcjonowaniu systemu kontroli wewnętrznej lub na to, że wydatek, który poświadcza dany podmiot lub dana osoba, wiąże się z poważną nieprawidłowością i nie został skorygowany;

(ii) przerwanie płatności jest niezbędne, aby zapobiec poważnym szkodom dla interesów finansowych Unii.

5. Bez uszczerbku dla przepisów ust. 7 podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), przekazują Komisji:

a) sprawozdanie z wykonania powierzonych im zadań;

b) zestawienie wydatków poniesionych w związku z wykonywaniem powierzonych im zadań; zestawieniu temu towarzyszy deklaracja zarządcza potwierdzająca, że w opinii osób odpowiedzialnych za zarządzanie środkami finansowymi:

(i) informacje są prawidłowo przedstawione, kompletne i dokładne;

(ii) wydatki zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem określonym w umowach o delegowaniu zadań lub, w stosownych przypadkach, w odpowiednich przepisach sektorowych;

(iii) wprowadzone systemy kontroli dają niezbędne gwarancje legalności i prawidłowości operacji podstawowych;

c) streszczenie końcowych sprawozdań z audytu i przeprowadzonych kontroli, w tym analizę charakteru i zakresu błędów i uchybień stwierdzonych w systemach, jak również podjętych lub planowanych działań naprawczych.

Dokumentom, o których mowa w akapicie pierwszym, towarzyszy opinia niezależnego organu kontrolnego, sporządzona zgodnie z przyjętymi na szczeblu międzynarodowym standardami audytu. Opinia ta wskazuje, czy rachunki przedstawiają prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji, czy wprowadzone systemy kontroli funkcjonują prawidłowo i czy operacje podstawowe są legalne i prawidłowe. Opinia ta wskazuje również, czy przeprowadzone badanie podaje w wątpliwość stwierdzenia zawarte w deklaracji zarządczej, o której mowa w lit. b) akapit pierwszy.

Dokumenty, o których mowa w akapicie pierwszym są przedstawiane Komisji do dnia 15 lutego kolejnego roku budżetowego. Opinię, o której mowa w akapicie drugim, przedstawia się Komisji do dnia 15 marca.

Obowiązki określone w niniejszym ustępie pozostają bez uszczerbku dla umów zawartych z organizacjami międzynarodowymi oraz państwami trzecimi. W umowach tych uwzględnia się co najmniej spoczywający na takich podmiotach obowiązek przekazania co roku Komisji oświadczenia, że w danym roku budżetowym wkład Unii został wykorzystany i rozliczony zgodnie z wymogami określonymi w ust. 2 oraz z obowiązkami ustanowionymi w takich umowach.

6. Bez uszczerbku dla ust. 7 Komisja:

a) nadzoruje wypełnianie przez te osoby i podmioty ich zobowiązań, w szczególności przeprowadzając audyty i oceny realizacji programu;

b) stosuje procedury badania i zatwierdzania sprawozdań finansowych podmiotów i osób, którym powierzono wykonywanie zadań, zapewniając kompletność, rzetelność i prawidłowość tych sprawozdań;

c) wyłącza z wydatków finansowanych przez Unię wypłaty środków, które nastąpiły z naruszeniem mających zastosowanie przepisów.

7. 23  Ust. 5 i 6 nie mają zastosowania do środków przekazanych przez Unię podmiotom, które podlegają odrębnej procedurze udzielania absolutorium na mocy art. 208 i 209.

8. 24  Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad odnośnie do zarządzania pośredniego, w tym ustalenia warunków w ramach zarządzania pośredniego, na jakich systemy, zasady i procedury danych podmiotów i osób mają być równoważne z systemami, zasadami i procedurami Komisji, oraz odnośnie do deklaracji zarządczych i oświadczeń o zgodności, a także procedur badania i zatwierdzania sprawozdań finansowych, obowiązku powiadamiania Komisji o wykrytych nadużyciach finansowych i nieprawidłowościach, wyłączania z finansowania Unii wydatków poniesionych z naruszeniem mających zastosowanie przepisów oraz nakładania kar finansowych.

Artykuł  61

Ocena ex ante i umowy o delegowaniu zadań

1. Zanim Komisja powierzy zadania związane z wykonywaniem budżetu podmiotom lub osobom, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), uzyskuje ona dowody potwierdzające, że spełnione są wymogi określone w art. 60 ust. 2 lit. a)-d) akapit pierwszy.

Dany podmiot lub dana osoba, której powierza się zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) bezzwłocznie informuje Komisję o istotnych zmianach w swoich systemach, zasadach lub procedurach, które dotyczą zarządzania powierzonymi temu podmiotowi lub tej osobie środkami. Komisja dokonuje przeglądu umów o delegowaniu zadań, zawartych z danym podmiotem lub daną osobą, aby zapewnić ciągłość przestrzegania wymogów określonych w art. 60 ust. 2 lit. a)-d) akapit pierwszy.

2. Jeżeli podmiot, któremu powierza się zadania, nie został określony w akcie podstawowym, Komisja wybiera podmiot z katalogu podmiotów wskazanego w art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (v), (vi) i (vii), należycie uwzględniając charakter zadań, jakie ma zamiar mu powierzyć, a także doświadczenie oraz możliwości operacyjne i finansowe danych podmiotów. Wybór jest przejrzysty, uzasadniony obiektywnymi względami i nie może prowadzić do powstania konfliktu interesów.

3. Umowy o delegowaniu zadań zawierają wymogi ustanowione w art. 60 ust. 2 lit. a)-d) akapit pierwszy. W umowach tych jasno definiuje się powierzane zadania oraz zawiera się zobowiązanie danych podmiotów lub osób do wypełniania obowiązków ustanowionych w art. 60 ust. 2 lit. e)-f) akapit pierwszy oraz do niepodejmowania żadnych działań mogących prowadzić do powstania konfliktu interesów.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych, dotyczących szczegółowych zasad oceny ex ante w odniesieniu do zasad i procedur funkcjonujących w trybie zarządzania pośredniego oraz treści umów o delegowaniu zadań zgodnie z art. 210.

Artykuł  62

Agencje wykonawcze

1. Komisja może delegować uprawnienia na agencje wykonawcze w celu realizacji całości lub części programu lub projektu Unii w imieniu Komisji i na jej odpowiedzialność zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 58/2003 dnia 19 grudnia 2002 r. ustanawiającym statut agencji wykonawczych, którym zostaną powierzone niektóre zadania w zakresie zarządzania programami wspólnotowymi ²⁵ . Agencje wykonawcze są ustanawiane na mocy decyzji Komisji i są osobami prawnymi na mocy prawa Unii.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad wykonywania uprawnień delegowanych na agencje wykonawcze, zgodnie z art. 210.

2. Odpowiednie środki operacyjne wykonuje dyrektor agencji wykonawczej w trybie zarządzania bezpośredniego.

Artykuł  63

Ograniczenia w delegowaniu uprawnień

1. Komisja nie powierza zadań związanych z wykonaniem środków finansowych Unii, w tym płatności i odzyskiwania środków, zewnętrznym podmiotom lub organom sektora prywatnego, z wyjątkiem sytuacji, o których mowa w art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (v), (vi) i (vii), lub szczególnych przypadków, gdy dane płatności:

(i) mają zostać dokonane na rzecz odbiorców płatności wyznaczonych przez Komisję;

(ii) mają zostać dokonane na warunkach i w kwotach ustalonych przez Komisję; oraz

(iii) nie wiążą się z korzystaniem ze swobody decyzyjnej przez podmiot lub organ dokonujący płatności.

2. Komisja może powierzyć następujące zadania w drodze umowy zewnętrznym podmiotom lub organom sektora prywatnego, niemającym obowiązku świadczenia usługi publicznej: zadania związane ze specjalistyczną wiedzą techniczną oraz zadania administracyjne, przygotowawcze lub pomocnicze niewiążące się ze sprawowaniem władzy publicznej ani z korzystaniem ze swobody decyzyjnej.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad powierzania zadań niektórym zewnętrznym podmiotom lub organom sektora prywatnego, zgodnie z zasadami udzielania zamówień określonymi w części pierwszej tytuł V, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  3

Podmioty upoważnione do działań finansowych

Sekcja  1

Zasada rozdzielenia obowiązków

Artykuł  64

Rozdzielenie obowiązków

1. Obowiązki urzędnika zatwierdzającego i księgowego są rozdzielone i nie mogą być łączone.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad regulujących prawa i obowiązki wszelkich podmiotów upoważnionych do działań finansowych, zgodnie z art. 210.

Sekcja  2

Urzędnik zatwierdzający

Artykuł  65

Urzędnik zatwierdzający

1. Każda instytucja wykonuje obowiązki urzędnika zatwierdzającego.

2. Do celów niniejszego tytułu termin "pracownicy" odnosi się do osób, do których ma zastosowanie regulamin pracowniczy.

3. Każda instytucja deleguje, zgodnie ze swoimi przepisami wewnętrznymi, obowiązki urzędnika zatwierdzającego na pracowników odpowiedniego szczebla. W swoich wewnętrznych przepisach administracyjnych wskazuje pracowników, na których deleguje wspomniane obowiązki, zakres delegowanych uprawnień oraz możliwość subdelegowania tych uprawnień przez osobę, na którą je delegowano.

4. Uprawnienia urzędnika zatwierdzającego są delegowane lub subdelegowane jedynie na pracowników.

5. Właściwi urzędnicy zatwierdzający działają w granicach ustanowionych w akcie o delegowaniu lub subdelegowaniu uprawnień. Właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu mogą pomagać pracownik lub pracownicy, którym na odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego powierzono prowadzenie niektórych operacji niezbędnych do wykonania budżetu i przedstawiania sprawozdań rachunkowych.

6. Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii podlegają Komisji jako instytucji odpowiedzialnej za określanie, wykonywanie, monitorowanie i ocenę zadań i obowiązków spoczywających na nich jako na subdelegowanych urzędnikach zatwierdzających. Komisja jednocześnie informuje o tym Wysokiego Przedstawiciela.

7. Właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu mogą pomagać pracownicy, którym na jego odpowiedzialność powierzono wykonywanie niektórych zadań wymaganych do wykonania budżetu i przedstawienia informacji dotyczących finansów i zarządzania. Pracownicy pomagający właściwym urzędnikom zatwierdzającym podlegają przepisom art. 57.

8. Każda instytucja informuje Trybunał Obrachunkowy, Parlament Europejski i Radę o powołaniu lub zwolnieniu z obowiązków delegowanych urzędników zatwierdzających, audytorów wewnętrznych i księgowych oraz o wszelkich przepisach wewnętrznych przyjętych w odniesieniu do spraw finansowych.

9. Każda instytucja informuje Trybunał Obrachunkowy o powołaniu administratorów rachunków zaliczkowych i o decyzjach o delegowaniu uprawnień zgodnie z art. 69 ust. 1 i art. 70.

10. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 w odniesieniu do szczegółowych zasad wspierania właściwych urzędników zatwierdzających oraz przepisów wewnętrznych regulujących delegowanie uprawnień.

Artykuł  66

Uprawnienia i obowiązki urzędnika zatwierdzającego

1. Urzędnik zatwierdzający w każdej z instytucji jest odpowiedzialny za wykonanie dochodów i wydatków zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami oraz za zapewnienie przestrzegania wymogów legalności i prawidłowości.

2. Do celów ust. 1 delegowany urzędnik zatwierdzający - zgodnie z art. 32 i minimalnymi normami przyjętymi przez poszczególne instytucje oraz z należytym uwzględnieniem ryzyka związanego ze środowiskiem zarządzania i charakterem finansowanych działań - wprowadza strukturę organizacyjną i systemy kontroli wewnętrznej odpowiednie do wykonywanych przez niego obowiązków. Ustanowienie takiej struktury i takich systemów opiera się na kompleksowej analizie ryzyka uwzględniającej ich opłacalność.

3. W celu wykonania wydatków właściwy urzędnik zatwierdzający zaciąga zobowiązania budżetowe i prawne, poświadcza zasadność wydatków, zatwierdza płatności i podejmuje działania wstępne niezbędne do realizacji środków.

4. Na wykonanie dochodów składa się sporządzanie prognoz należności, ustalanie należności do odzyskania i wystawianie nakazów odzyskania środków. Obejmuje ono także odstąpienie, w stosownych przypadkach, od odzyskania ustalonych należności.

5. Każda operacja podlega co najmniej kontroli ex ante na podstawie przeglądu dokumentów oraz na podstawie dostępnych wyników już przeprowadzonych kontroli, dotyczących operacyjnych i finansowych aspektów operacji.

Kontrole ex ante obejmują zainicjowanie i sprawdzenie operacji.

Sprawdzenia danej operacji dokonują pracownicy inni niż ci, którzy zainicjowali tę operację. Pracownicy którzy dokonują sprawdzenia nie mogą podlegać pracownikom którzy zainicjowali operację.

6. Delegowany urzędnik zatwierdzający może wprowadzić kontrole ex post w celu sprawdzenia operacji już zatwierdzonych w wyniku kontroli ex ante. Takie kontrole mogą być przeprowadzane na wybranych próbach w zależności od występującego ryzyka.

Kontrole ex ante przeprowadzają pracownicy, którzy nie są odpowiedzialni za kontrole ex post. Pracownicy odpowiedzialni za kontrole ex post nie podlegają pracownikom odpowiedzialnym za kontrole ex ante.

Jeżeli delegowany urzędnik zatwierdzający prowadzi audyty finansowe beneficjentów jako kontrole ex post, to odpowiednie zasady audytu są jasne, spójne i przejrzyste oraz zapewniają poszanowanie praw zarówno Komisji, jak i podmiotów poddanych audytowi.

7. Pracownicy odpowiedzialni za kontrolowanie zarządzania operacjami finansowymi mają niezbędne umiejętności zawodowe. Pracownicy ci postępują zgodnie ze specjalnym kodeksem standardów zawodowych ustanowionym przez każdą z instytucji.

8. Jeżeli pracownik uczestniczący w zarządzaniu finansami i kontroli transakcji uzna, że decyzja, którą jego przełożony nakazuje mu wykonać lub na którą nakazuje mu on wyrazić zgodę, jest nieprawidłowa lub sprzeczna z zasadami należytego zarządzania finansami lub zasadami zawodowymi, których ten pracownik ma przestrzegać, powiadamia on o tym odpowiednio swojego przełożonego. Jeżeli pracownik dokonuje powiadomienia w formie pisemnej, przełożony odpowiada w formie pisemnej. Jeżeli przełożony nie podejmie żadnych działań lub potwierdzi pierwotną decyzję lub polecenie, a pracownik uważa, że potwierdzenie to nie stanowi wystarczającej reakcji na jego obawy, pracownik powiadamia delegowanego urzędnika zatwierdzającego w formie pisemnej. Jeżeli urzędnik ten nie podejmie żadnych działań, pracownik powiadamia odpowiedni zespół, o którym mowa w art. 73 ust. 6.

W przypadku jakiejkolwiek nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii, pracownik powiadamia władze i organy określone w mających zastosowanie przepisach. Umowy z audytorami zewnętrznymi prowadzącymi audyty zarządzania finansowego Unii nakładają na audytorów zewnętrznych obowiązek informowania delegowanego urzędnika zatwierdzającego o wszelkich podejrzeniach nielegalnej działalności, nadużyć finansowych lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii.

9. 26  Delegowany urzędnik zatwierdzający składa swojej instytucji sprawozdanie z wykonywanych obowiązków w postaci rocznego sprawozdania z działalności, zawierającego informacje finansowe oraz informacje dotyczące zarządzania, w tym wyniki kontroli, zapewniając, że o ile w ewentualnych zastrzeżeniach co do określonych dochodów i wydatków nie wskazano inaczej, ma on wystarczającą pewność, że:

a) informacje zawarte w sprawozdaniu przedstawiają prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji;

b) zasoby przeznaczone na działania opisane w sprawozdaniu zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem oraz zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami;

c) wprowadzone procedury kontroli dają niezbędne gwarancje legalności i prawidłowości operacji podstawowych.

W sprawozdaniu z działalności wskazuje się wyniki operacji przez odniesienie do ustalonych celów, ryzyk związanych z tymi operacjami, wykorzystania przekazanych zasobów oraz skuteczności i wydajności systemów kontroli wewnętrznej, w tym ogólnej oceny kosztów i korzyści z kontroli. Sprawozdanie zawiera też informacje na temat ogólnych wyników tych operacji, jak również ocenę tego, w jakim zakresie zatwierdzone wydatki operacyjne przyczyniły się do osiągnięcia celów politycznych i wygenerowały unijną wartość dodaną.

Do dnia 15 czerwca każdego roku Komisja przesyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie podsumowanie sprawozdań rocznych z działalności za poprzedni rok. Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udostępniane są również roczne sprawozdania z działalności każdego z delegowanych urzędników zatwierdzających.

Roczne sprawozdania z działalności urzędników zatwierdzających i, w stosownych przypadkach, delegowanych urzędników zatwierdzających instytucji, urzędów, organów i agencji publikuje się na stronach internetowych tych poszczególnych instytucji, urzędów, organów lub agencji w łatwo dostępny sposób, nie później niż w dniu 1 lipca każdego roku za poprzedni rok, z zastrzeżeniem należycie uzasadnionych względów dotyczących poufności i bezpieczeństwa.

10. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad kontroli ex ante i ex post, przechowywania dokumentów potwierdzających, kodeksu standardów zawodowych, niepodjęcia działań przez urzędnika zatwierdzającego, przekazywania informacji księgowemu oraz sprawozdań z procedur negocjacyjnych.

Artykuł  67

Uprawnienia i obowiązki szefów delegatur Unii

1. Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii ściśle współpracują z Komisją w odniesieniu do właściwego wykonania środków finansowych, by zapewnić w szczególności legalność i prawidłowość transakcji finansowych, poszanowanie zasady należytego zarządzania finansami w zarządzaniu środkami finansowymi oraz skuteczną ochronę interesów finansowych Unii.

W tym celu podejmują oni środki niezbędne do zapobiegania wszelkim sytuacjom, które mogłyby narazić Komisję na odpowiedzialność za niewłaściwe wykonanie subdelegowanego na nich budżetu, a także wszelkim konfliktom priorytetów mogącym mieć wpływ na wykonanie subdelegowanych na nich zadań związanych z zarządzaniem finansami.

Jeżeli wystąpi sytuacja lub konflikt, o których mowa w akapicie drugim, szefowie delegatur Unii niezwłocznie informują o tym odpowiedzialnych w tych kwestiach dyrektorów generalnych Komisji i ESDZ. Dyrektorzy generalni podejmują odpowiednie kroki w celu przeciwdziałania tej sytuacji.

2. Jeżeli szefowie delegatur Unii znajdą się w sytuacji, o której mowa w art. 66 ust. 8, przekazują sprawę wyspecjalizowanemu zespołowi do spraw nieprawidłowości finansowych, powołanemu na podstawie art. 73 ust. 6. W przypadku jakiejkolwiek nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii, powiadamiają oni władze i organy, określone w mających zastosowanie przepisach.

3. Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii składają sprawozdania właściwemu delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu, by mógł on włączyć je do swojego rocznego sprawozdania z działalności, o którym mowa w art. 66 ust. 9. Sprawozdania szefów delegatur Unii zawierają informacje dotyczące wydajności i skuteczności systemów kontroli wewnętrznej wprowadzonych w ich delegaturze, a także zarządzania operacjami, które zostały na nich subdelegowane, i poświadczenie, o którym mowa w art. 73 ust. 5 akapit trzeci. Sprawozdania te załącza się do rocznego sprawozdania z działalności delegowanego urzędnika zatwierdzającego oraz udostępnia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, w stosownych przypadkach z należytym uwzględnieniem ich poufnego charakteru.

Szefowie delegatur Unii w pełni współpracują z instytucjami uczestniczącymi w procedurze udzielania absolutorium i w stosownych przypadkach dostarczają wszelkich dodatkowych niezbędnych informacji. W tym kontekście może być od nich wymagany udział w posiedzeniach stosownych organów i wspieranie właściwego delegowanego urzędnika zatwierdzającego.

4. Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii odpowiadają na wszelkie pytania kierowane przez delegowanego urzędnika zatwierdzającego Komisji na jej wniosek lub - w kontekście udzielania absolutorium - na wniosek Parlamentu Europejskiego.

5. Komisja dba o to, by subdelegowanie uprawnień nie wpływało ujemnie na procedurę udzielania absolutorium zgodnie z art. 319 TFUE.

Sekcja  3

Księgowy

Artykuł  68

Uprawnienia i obowiązki księgowego

1. Każda z instytucji wyznacza księgowego, który jest odpowiedzialny w tej instytucji za:

a) właściwe wykonywanie płatności, pobór dochodów i odzyskiwanie ustalonych należności;

b) przygotowanie i prezentację sprawozdań finansowych zgodnie z częścią pierwszą tytuł IX;

c) prowadzenie ksiąg rachunkowych zgodnie z częścią pierwszą tytuł IX;

d) określanie, procedur księgowych oraz planu kont zgodnie z częścią pierwszą tytuł IX;

e) określanie i walidację systemów rachunkowości i w stosownych przypadkach walidację systemów ustanowionych przez urzędnika zatwierdzającego w celu dostarczania lub uzasadniania informacji księgowych; w tym celu księgowy jest upoważniony do sprawdzania w dowolnym czasie przestrzegania kryteriów walidacji;

f) zarządzanie środkami pieniężnymi.

Zakres odpowiedzialności księgowego ESDZ obejmuje wyłącznie sekcję "ESDZ" budżetu, którą wykonuje ESDZ. Za całą sekcję budżetu dotyczącą Komisji, włącznie z operacjami księgowymi dotyczącymi środków subdelegowanych na szefów delegatur Unii, odpowiedzialny pozostaje księgowy Komisji.

Księgowy Komisji działa również jako księgowy ESDZ w odniesieniu do wykonania sekcji "ESDZ" budżetu, z zastrzeżeniem art. 213.

2. Księgowy Komisji odpowiada za określanie reguł rachunkowości i ujednoliconego planu kont zgodnie z częścią pierwszą tytuł IX.

3. Księgowi uzyskują od urzędników zatwierdzających wszelkie informacje niezbędne do sporządzania sprawozdań finansowych dających prawdziwy obraz sytuacji finansowej instytucji oraz wykonania budżetu. Urzędnicy zatwierdzający gwarantują wiarygodność tych informacji.

4. Księgowy podpisuje sprawozdania przed ich przyjęciem przez instytucję lub organ, o którym mowa w art. 208, zaświadczając tym samym, że ma wystarczającą pewność co do prawdziwości i rzetelności zawartych w nich informacji na temat sytuacji finansowej instytucji lub organu, o którym mowa w art. 208.

W tym celu księgowy sprawdza, czy sprawozdania rachunkowe zostały przygotowane zgodnie z regułami rachunkowości, o których mowa w art. 143, i z procedurami księgowymi, o których mowa w ust. 1 lit. d) niniejszego artykułu oraz czy w sprawozdaniach rachunkowych ujęto wszystkie dochody i wydatki.

Delegowani urzędnicy zatwierdzający przekazują księgowemu wszelkie informacje niezbędne do wypełniania jego obowiązków.

Urzędnicy zatwierdzający ponoszą pełną odpowiedzialność za właściwe wykorzystanie zarządzanych przez nich środków finansowych, za legalność i prawidłowość kontrolowanych przez nich wydatków oraz za kompletność i rzetelność informacji przekazywanych księgowemu.

5. Księgowy jest upoważniony do sprawdzania otrzymanych informacji, jak również do przeprowadzania wszelkich innych weryfikacji, które uzna za niezbędne do podpisania sprawozdań.

W razie potrzeby księgowy zgłasza zastrzeżenia, szczegółowo wyjaśniając ich charakter i zakres.

6. Jeżeli przepisy niniejszego rozporządzenia nie stanowią inaczej, tylko księgowy jest upoważniony do zarządzania środkami pieniężnymi i ich ekwiwalentami. Księgowy jest odpowiedzialny za ich bezpieczne przechowywanie.

7. W ramach realizacji programu lub działania można otwierać w imieniu Komisji i na jej rzecz rachunki powiernicze, by umożliwić zarządzanie nimi jednemu z podmiotów, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) lub (vi).

Rachunki te otwiera się na odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego odpowiedzialnego za realizację programu lub działania, w porozumieniu z księgowym Komisji.

Zarządzanie takimi rachunkami odbywa się na odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego.

8. Księgowy Komisji określa zasady otwierania rachunków powierniczych, zarządzania nimi, zamykania ich i korzystania z nich.

9. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych, zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad regulujących uprawnienia i obowiązki księgowego, w tym powołania go i zwolnienia z obowiązków, opinii o systemie księgowym i ewidencyjnym, zarządzania środkami pieniężnymi i rachunkami bankowymi, podpisywania rachunków, zarządzania saldami rachunków, przelewów i operacji przeliczeniowych, form płatności, danych dotyczących podmiotów prawnych oraz przechowywania dokumentów potwierdzających.

Artykuł  69

Uprawnienia, które mogą być delegowane przez księgowego

1. Księgowy może przy wykonywaniu swoich obowiązków delegować niektóre zadania na podlegających mu pracowników.

Zadania te określa akt o delegowaniu uprawnień.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do osób uprawnionych do zarządzania rachunkami w jednostce lokalnej, zgodnie z art. 210.

Sekcja  4

Administrator rachunków zaliczkowych

Artykuł  70

Rachunki zaliczkowe

1. W celu poboru dochodów innych niż zasoby własne i wypłaty niewielkich kwot określonych w akcie delegowanym przyjętym na mocy niniejszego rozporządzenia, można tworzyć rachunki zaliczkowe.

W przypadku operacji związanych z pomocą w zakresie zarządzania kryzysowego i pomocą humanitarną w rozumieniu art. 128 rachunki zaliczkowe można jednak wykorzystywać bez żadnych ograniczeń co do kwoty, przy jednoczesnym przestrzeganiu poziomu środków przyjętego przez Parlament Europejski i Radę w odpowiedniej linii budżetowej na bieżący rok budżetowy.

2. Rachunki zaliczkowe zasila księgowy instytucji, a odpowiedzialność za nie ponoszą administratorzy rachunków zaliczkowych wyznaczani przez księgowego instytucji.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych, zgodnie z art. 210, dotyczących warunków odnoszących się do rachunków zaliczkowych, w tym maksymalnych kwot wypłacanych przez administratorów rachunków zaliczkowych, a także zasad dotyczących działań zewnętrznych, w tym zasad wyboru administratorów rachunków zaliczkowych, zasilania rachunków zaliczkowych, weryfikacji dokonywanych przez urzędników zatwierdzających i księgowych oraz przestrzegania procedur udzielania zamówień. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad tworzenia rachunków zaliczkowych oraz administratorów rachunków zaliczkowych w delegaturach Unii, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  4

Odpowiedzialność podmiotów upoważnionych do działań finansowych

Sekcja  1

Zasady ogólne

Artykuł  71

Wycofanie uprawnień delegowanych na podmioty upoważnione do działań finansowych i ich zawieszenie w wykonywaniu obowiązków

1. Organ, który wyznaczył właściwych urzędników zatwierdzających, może w dowolnym czasie wycofać, czasowo lub na stałe, delegowane na nich uprawnienia.

2. Organ, który wyznaczył księgowego lub administratora rachunków zaliczkowych, może w dowolnym czasie, czasowo lub na stałe, zawiesić ich w wykonywaniu obowiązków.

3. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla jakiegokolwiek postępowania dyscyplinarnego wszczętego wobec podmiotów upoważnionych do działań finansowych, o których w ust. 1 i 2.

Artykuł  72

Odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego za nielegalną działalność, nadużycia finansowe lub korupcję

1. Niniejszy rozdział pozostaje bez uszczerbku dla wszelkiego rodzaju odpowiedzialności na mocy prawa karnego, jaką mogą ponosić podmioty upoważnione do działań finansowych, o których mowa w art. 71, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym oraz z obowiązującymi przepisami w sprawie ochrony interesów finansowych Unii oraz zwalczania korupcji wśród urzędników Unii lub urzędników państw członkowskich.

2. Bez uszczerbku dla przepisów art. 73, 74 i 75 niniejszego rozporządzenia, każdy właściwy urzędnik zatwierdzający, księgowy lub administrator rachunków zaliczkowych podlega postępowaniu dyscyplinarnemu i obowiązkowi zapłaty odszkodowania, ustanowionym w regulaminie pracowniczym,. W przypadku jakiejkolwiek nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii, sprawa jest przedkładana władzom i organom wyznaczonym w mających zastosowanie przepisach, w szczególności OLAF.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odpowiedzialności urzędników zatwierdzających, księgowych oraz administratorów rachunków zaliczkowych w przypadku nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, zgodnie z art. 210.

Sekcja  2

Zasady mające zastosowanie do właściwych urzędników zatwierdzających

Artykuł  73

Zasady mające zastosowanie do urzędników zatwierdzających

1. Właściwy urzędnik zatwierdzający jest zobowiązany do zapłaty odszkodowania zgodnie z przepisami regulaminu pracowniczego.

2. Obowiązek zapłaty odszkodowania ma zastosowanie w szczególności, gdy właściwy urzędnik zatwierdzający, umyślnie lub w wyniku rażącego zaniedbania ze swojej strony:

a) ustala należności do odzyskania lub wystawia nakazy odzyskania środków, zaciąga zobowiązania lub podpisuje zlecenie płatnicze niezgodnie z niniejszym rozporządzeniem lub z aktami delegowanymi, przyjętych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem;

b) nie sporządza dokumentu ustalającego należność, nie wystawia nakazu odzyskania środków lub wystawia taki nakaz lub zlecenie płatnicze z opóźnieniem, narażając tym samym instytucję na powództwo cywilne ze strony osób trzecich.

3. Delegowany lub subdelegowany urzędnik zatwierdzający, który uzna, że decyzja, do której podjęcia jest zobowiązany, jest nieprawidłowa lub sprzeczna z zasadami należytego zarządzania finansami, powiadamia na piśmie organ, który delegował na niego uprawnienia. Jeżeli organ, który delegował uprawnienia, wyda wówczas delegowanemu lub subdelegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu uzasadnione polecenie na piśmie, aby podjął tę decyzję, to urzędnik zatwierdzający nie jest pociągany do odpowiedzialności.

4. W przypadku subdelegowania uprawnień w ramach swoich służb delegowany urzędnik zatwierdzający pozostaje odpowiedzialny za wydajność i skuteczność wprowadzonych wewnętrznych systemów zarządzania i kontroli oraz za wybór subdelegowanego urzędnika zatwierdzającego.

5. W przypadku subdelegowania uprawnień na szefów delegatur Unii odpowiedzialność za określenie wprowadzanych wewnętrznych systemów zarządzania i kontroli oraz za ich wydajność i skuteczność ponosi delegowany urzędnik zatwierdzający. Szefowie delegatur Unii są odpowiedzialni za odpowiednie uruchomienie i funkcjonowanie tych systemów zgodnie z instrukcjami delegowanego urzędnika zatwierdzającego, a także za zarządzanie środkami finansowymi oraz operacjami, które wykonują oni w obrębie delegatury Unii, za którą ponoszą odpowiedzialność. Przed objęciem funkcji muszą oni ukończyć specjalne szkolenia dotyczące zadań i obowiązków urzędników zatwierdzających oraz wykonywania budżetu.

Zgodnie z art. 67 ust. 3 szefowie delegatur Unii składają sprawozdania z wykonania swoich obowiązków określonych w akapicie pierwszym niniejszego ustępu.

Co roku szefowie delegatur Unii przekazują delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu Komisji poświadczenie dotyczące wewnętrznych systemów zarządzania i kontroli wprowadzonych w ich delegaturach, a także zarządzania subdelegowanymi na nich operacjami i ich wyników, aby umożliwić urzędnikowi zatwierdzającemu sporządzenie poświadczenia wiarygodności zgodnie z art. 66 ust. 9.

6. Każda instytucja powołuje wyspecjalizowany zespół do spraw nieprawidłowości finansowych lub bierze udział w pracach wspólnego zespołu ustanowionego przez kilka instytucji. Zespoły te działają w sposób niezależny i stwierdzają wystąpienie nieprawidłowości finansowych oraz określają, jakie powinny być ewentualne konsekwencje.

Na podstawie opinii tego zespołu instytucja podejmuje decyzję w sprawie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub obowiązku zapłaty odszkodowania. Jeżeli zespół stwierdzi problemy systemowe, przesyła sprawozdanie wraz z zaleceniami urzędnikowi zatwierdzającemu i delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu, chyba że ten ostatni ma związek z daną sprawą, a także audytorowi wewnętrznemu.

7. Jeżeli szefowie delegatur Unii działają w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, to w sprawach, o których mowa w art. 56 ust. 2, właściwy jest wyspecjalizowany zespół do spraw nieprawidłowości finansowych powołany przez Komisję na podstawie ust. 6 niniejszego artykułu.

Jeżeli zespół stwierdzi problemy systemowe, przesyła sprawozdanie wraz z zaleceniami urzędnikowi zatwierdzającemu, Wysokiemu Przedstawicielowi oraz delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu Komisji, chyba że ten ostatni ma związek z daną sprawą, a także audytorowi wewnętrznemu.

Na podstawie opinii zespołu Komisja może zwrócić się do Wysokiego Przedstawiciela, by jako organ powołujący wszczął przeciwko subdelegowanym urzędnikom zatwierdzającym postępowanie w celu ustalenia odpowiedzialności dyscyplinarnej lub obowiązku zapłaty odszkodowania, jeżeli nieprawidłowości dotyczą subdelegowanych na nich uprawnień Komisji. W takim przypadku Wysoki Przedstawiciel podejmuje stosowne działania zgodnie z regulaminem pracowniczym w celu wykonania decyzji w sprawie odpowiedzialności dyscyplinarnej lub obowiązku zapłaty odszkodowania, zgodnie z zaleceniem Komisji.

Państwa członkowskie w pełni wspierają Unię w egzekwowaniu wszelkich zobowiązań nałożonych na podstawie art. 22 regulaminu pracowniczego na pracowników czasowych, do których ma zastosowanie art. 2 lit. e). Warunków zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich.

8. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad mających zastosowanie do delegowanych urzędników zatwierdzających, w tym potwierdzania poleceń i roli zespołu do spraw nieprawidłowości finansowych, zgodnie z art. 210.

Sekcja  3

Zasady mające zastosowanie do księgowych oraz administratorów rachunków zaliczkowych

Artykuł  74

Zasady mające zastosowanie do księgowych

1. Księgowy podlega postępowaniu dyscyplinarnemu i obowiązkowi zapłaty odszkodowania ustanowionym w regulaminie pracowniczym, zgodnie z określonymi w nim procedurami. Księgowy może w szczególności zostać pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli dopuszcza się któregokolwiek z następujących uchybień:

a) doprowadzenie do utraty lub zmniejszenia wartości powierzonych mu środków finansowych, składników majątku lub dokumentów;

b) dokonanie nieuprawnionej zmiany na rachunkach bankowych lub pocztowych rachunkach przelewowych (giro);

c) odzyskanie należności lub dokonanie płatności kwot niezgodnych z nakazami odzyskania środków lub zleceniami płatniczymi;

d) niedokonanie poboru należnych dochodów.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odpowiedzialności księgowych w przypadku innego rodzaju uchybień, zgodnie z art. 210.

Artykuł  75

Zasady mające zastosowanie do administratorów rachunków zaliczkowych

1. Administrator rachunków zaliczkowych podlega postępowaniu dyscyplinarnemu i obowiązkowi zapłaty odszkodowania ustanowionym w regulaminie pracowniczym, zgodnie z określonymi w nim procedurami. Administrator rachunków zaliczkowych może w szczególności zostać pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli dopuszcza się któregokolwiek z następujących uchybień:

a) doprowadzenie do utraty lub zmniejszenia wartości powierzonych mu środków finansowych, składników majątku lub dokumentów;

b) nieprzedstawienie właściwych dokumentów potwierdzających dotyczących dokonywanych przez niego płatności;

c) dokonanie płatności na rzecz osób innych niż uprawnione do otrzymania takich płatności;

d) niedokonanie poboru należnych dochodów.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odpowiedzialności administratorów rachunków zaliczkowych w przypadku innego rodzaju uchybień, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  5

Operacje po stronie dochodów

Sekcja  1

Udostępnianie zasobów własnych

Artykuł  76

Zasoby własne

1. Prognozę dochodów pochodzących z zasobów własnych, o których mowa w decyzji 2007/436/WE, Euratom, zapisuje się w budżecie w euro. Są one udostępniane zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr. 1150/2000.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad mających zastosowanie do zasobów własnych, zgodnie z art. 210.

Sekcja  2

Prognoza należności

Artykuł  77

Prognoza należnej kwoty

1. Kiedy właściwy urzędnik zatwierdzający dysponuje wystarczającymi i wiarygodnymi informacjami na temat środka lub sytuacji, które mogą doprowadzić do powstania kwoty należnej Unii, sporządza prognozę należności.

2. Właściwy urzędnik zatwierdzający dokonuje korekty prognozy należności, gdy tylko uzyska wiedzę o zdarzeniu skutkującym zmianą środka lub sytuacji, które były podstawą sporządzenia prognozy.

Sporządzając nakaz odzyskania środków w odniesieniu do środka lub sytuacji, na podstawie których wcześniej sporządzono prognozę należności, właściwy urzędnik zatwierdzający odpowiednio koryguje tę prognozę.

Jeżeli nakaz odzyskania środków sporządza się na taką samą kwotę jak w pierwotnej prognozie, prognozę tę obniża się do zera.

3. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 prognozy należności nie sporządza się, zanim państwa członkowskie udostępnią Komisji kwoty zasobów własnych określonych w decyzji 2007/436/WE, Euratom, wpłacane w ustalonych odstępach czasowych przez państwa członkowskie. Właściwy urzędnik zatwierdzający wystawia nakaz odzyskania środków w odniesieniu do tych kwot.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad prognozowania należności, zgodnie z art. 210.

Sekcja  3

Ustalanie należności

Artykuł  78

Ustalanie należności

1. Ustalanie należności to czynność polegająca na tym, że urzędnik zatwierdzający:

a) sprawdza istnienie długu;

b) określa lub sprawdza stan faktyczny i kwotę długu;

c) sprawdza warunki, zgodnie z którymi dług jest wymagalny.

2. Zasoby własne udostępniane Komisji oraz wszelkie należności uznane za pewne, o określonej wartości i wymagalne są ustalane nakazem odzyskania środków przekazywanym księgowemu, a następnie notą debetową przesyłaną dłużnikowi, przy czym oba te dokumenty sporządza właściwy urzędnik zatwierdzający.

3. Kwoty wypłacone nienależnie podlegają odzyskaniu.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad ustalania należności, w tym procedury i dokumentów potwierdzających, oraz odsetek za zwłokę, zgodnie z art. 210.

Sekcja  4

Zezwolenie na odzyskanie środków

Artykuł  79

Zezwolenie na odzyskanie środków

1. Zezwolenie na odzyskanie środków to czynność polegająca na tym, że właściwy urzędnik zatwierdzający zleca księgowemu, wystawiając nakaz odzyskania środków, odzyskanie kwoty należnej ustalonej przez właściwego urzędnika zatwierdzającego.

2. Instytucja może formalnie ustalić, że dana kwota jest należna od osób innych niż państwa członkowskie, w drodze decyzji, która stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu artykułu 299 TFUE.

Jeżeli wymaga tego wydajna i terminowa ochrona interesów finansowych Unii, Komisja może również w wyjątkowych okolicznościach przyjąć tego rodzaju decyzję stanowiącą tytuł egzekucyjny na rzecz innych instytucji na ich wniosek w odniesieniu do roszczeń powstających w związku z pracownikami, do których zastosowanie ma regulamin pracowniczy. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad dotyczących ustanawiania nakazów odzyskiwania środków, zgodnie z art. 210.

Sekcja  5

Odzyskiwanie środków

Artykuł  80

Zasady dotyczące odzyskiwania środków

1. Księgowy działa na podstawie nakazów odzyskania środków na należne kwoty należycie ustalone przez właściwego urzędnika zatwierdzającego. Księgowy z należytą starannością zapewnia pobór dochodów Unii i ochronę jej praw.

Księgowy odzyskuje środki przez kompensowanie roszczeń Unii wobec dłużnika z roszczeniami dłużnika wobec Unii. Roszczenia te muszą być pewne, o określonej wartości i wymagalne.

2. Jeżeli delegowany urzędnik zatwierdzający zamierza odstąpić lub częściowo odstąpić od odzyskania ustalonej należności, upewnia się, że odstąpienie to jest prawidłowe i zgodne z zasadą należytego zarządzania finansami i zasadą proporcjonalności. Decyzja o odstąpieniu musi być uzasadniona. Urzędnik zatwierdzający może delegować uprawnienia związane z decyzją o odstąpieniu.

Delegowany urzędnik zatwierdzający może anulować ustaloną należność w części lub w całości. Częściowe anulowanie ustalonej należności nie oznacza odstąpienia od ustalonego prawa Unii do należności.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad regulujących sposób odzyskiwania środków, w tym odzyskiwania przez kompensowanie, procedury odzyskiwania środków w razie braku dobrowolnej płatności, dodatkowego terminu płatności, odzyskiwania grzywien i innych kar, odstąpienia od odzyskania środków i anulowania ustalonej należności.

3. Państwa członkowskie są w pierwszej kolejności odpowiedzialne za prowadzenie kontroli i audytów oraz za odzyskiwanie kwot wypłaconych nienależnie, zgodnie z przepisami sektorowymi. W zakresie, w jakim państwa członkowskie same wykryją i skorygują nieprawidłowości, są zwolnione z nakładanych przez Komisję korekt finansowych w odniesieniu do danych nieprawidłowości.

4. Komisja stosuje wobec państw członkowskich korekty finansowe w celu wykluczenia z finansowania przez Unię wydatków dokonanych z naruszeniem mających zastosowanie przepisów. Komisja opiera korekty finansowe na wskazaniu kwot wypłaconych nienależnie i na ich skutkach finansowych dla budżetu. Jeżeli kwot tych nie można dokładnie ustalić, Komisja może zastosować ekstrapolację korekty lub korekty ryczałtowe zgodnie z przepisami sektorowymi.

Podejmując decyzję w sprawie kwoty korekty finansowej Komisja uwzględnia charakter i wagę naruszenia mających zastosowanie przepisów oraz skutki finansowe dla budżetu, także w przypadku uchybień w systemach zarządzania i kontroli.

Kryteria ustalania korekt finansowych i stosowaną procedurę, określa się w przepisach sektorowych.

5. Metodologię ekstrapolacji korekt lub korekt ryczałtowych określa się zgodnie z przepisami sektorowymi w celu umożliwienia Komisji ochrony interesów finansowych Unii.

Artykuł  81

Okres przedawnienia

1. Bez uszczerbku dla przepisów szczegółowych oraz zastosowania decyzji 2007/436/WE, Euratom okres przedawnienia kwot należnych Unii od osób trzecich oraz kwot należnych osobom trzecim od Unii wynosi pięć lat.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do okresu przedawnienia, zgodnie z art. 210.

Artykuł  82

Traktowanie należności Unii na szczeblu krajowym

W przypadku postępowania upadłościowego należności Unii traktowane są na tych samych preferencyjnych zasadach, co należności tego samego rodzaju wobec organów publicznych w państwach członkowskich, w których prowadzona jest procedura odzyskiwania środków.

Artykuł  83

Grzywny, kary i narosłe odsetki nałożone przez Komisję

1. Kwoty uzyskane z tytułu grzywien, kar i sankcji oraz wszelkie narosłe odsetki lub inne dochody przez nie wygenerowane nie są ujmowane jako dochody budżetowe, dopóki decyzja o ich nałożeniu może zostać uchylona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

2. Kwoty, o których mowa w ust. 1, są ujmowane jako dochody budżetowe jak najszybciej, nie później niż w roku następującym po wyczerpaniu wszelkich środków prawnych. Kwoty zwracane zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej podmiotowi, który je wpłacił, nie są ujmowane jako dochody budżetowe.

3. Ustęp 1 nie ma zastosowania do decyzji dotyczących rozliczeń rachunków lub korekt finansowych.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do kwot uzyskanych z tytułu grzywien, kar i narosłych odsetek, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ  6

Operacje po stronie wydatków

Artykuł  84

Decyzja w sprawie finansowania

1. Na każdą pozycję wydatków zaciągane jest zobowiązanie, poświadcza się zasadność tego wydatku, zatwierdza się go i realizuje.

2. Z wyjątkiem środków, które można wykorzystać bez aktu podstawowego zgodnie z art. 54 ust. 2 lit. e) akapit pierwszy zaciągnięcie zobowiązań na wydatki poprzedza decyzja w sprawie finansowania przyjęta przez instytucję lub organy, na które instytucja ta delegowała uprawnienia.

3. W decyzji o finansowaniu, o której mowa w ust. 2, określa się realizowany cel, spodziewane wyniki, metody wykonania i łączną kwotę. Decyzja ta zawiera również opis działań, które mają być finansowane, wskazanie kwot przeznaczonych na poszczególne działania oraz orientacyjny harmonogram wykonania.

W przypadku zarządzania pośredniego w decyzji o finansowaniu określa się również podmiot lub osobę, której powierza się zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), kryteria zastosowane przy wyborze tego podmiotu lub osoby i powierzone im zadania.

4. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do decyzji w sprawie finansowania, zgodnie z art. 210.

Sekcja  1

Zaciąganie zobowiązań na wydatki

Artykuł  85

Rodzaje zobowiązań

1. Zobowiązanie budżetowe to operacja polegająca na rezerwacji środków niezbędnych do pokrycia płatności dokonywanych następnie w celu wywiązania się ze zobowiązań prawnych.

Zobowiązanie prawne to czynność polegająca na tym, że urzędnik zatwierdzający zaciąga lub stwierdza zobowiązanie, którego skutkiem jest obciążenie finansowe.

Zobowiązania budżetowe i zobowiązania prawne zaciąga ten sam urzędnik zatwierdzający, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków przewidzianych w aktach delegowanych przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do rodzajów zobowiązań, przyjmowania zobowiązań globalnych, zasady jedności podpisu, a także wydatków administracyjnych pokrywanych ze zobowiązań tymczasowych.

3. Zobowiązania budżetowe należą do jednej z poniższych kategorii:

a) indywidualne: zobowiązanie budżetowe ma charakter indywidualny, gdy beneficjent oraz kwota wydatków są znane;

b) globalne: zobowiązanie budżetowe ma charakter globalny, gdy co najmniej jeden z elementów potrzebnych do określenia zobowiązania indywidualnego pozostaje nieznany;

c) tymczasowe: zobowiązanie budżetowe ma charakter tymczasowy, gdy przeznaczone jest na pokrycie wydatków, o których mowa w art. 170, lub zwykłych wydatków administracyjnych, przy czym ani kwota, ani końcowi odbiorcy płatności nie są ostatecznie znane.

4. Zobowiązania budżetowe z tytułu działań trwających dłużej niż jeden rok budżetowy można rozbić na kilka rocznych rat tylko wtedy, gdy przewiduje to akt podstawowy, lub w przypadku, gdy dotyczą one wydatków administracyjnych.

Artykuł  86

Zasady mające zastosowanie do zobowiązań

1. W odniesieniu do wszelkich środków, które mogą spowodować powstanie wydatków obciążających budżet, właściwy urzędnik zatwierdzający musi zaciągnąć zobowiązanie budżetowe, zanim zaciągnie zobowiązanie prawne wobec osób trzecich lub przekaże środki do funduszu powierniczego na podstawie art. 187.

2. Obowiązek zaciągnięcia zobowiązania budżetowego przed zaciągnięciem zobowiązania prawnego przewidziany w ust. 1 nie ma zastosowania do zobowiązań prawnych zaciągniętych po ogłoszeniu sytuacji kryzysowej w ramach planu ciągłości działania, zgodnie z procedurami przyjętymi przez Komisję lub jakąkolwiek inną instytucję w ramach jej autonomii administracyjnej.

3. W przypadku operacji w dziedzinie pomocy humanitarnej, ochrony ludności i pomocy w zakresie zarządzania kryzysowego obowiązek określony w ust. 1 nie ma zastosowania, jeżeli zapewnienie skutecznej interwencji Unii wymaga, aby Unia natychmiast zaciągnęła zobowiązanie prawne wobec osób trzecich, a nie jest możliwe wcześniejsze zaciągnięcie indywidualnego zobowiązania budżetowego. Zobowiązanie budżetowe jest zaciągane niezwłocznie po zaciągnięciu zobowiązania prawnego wobec osób trzecich.

4. Z zastrzeżeniem przepisów szczególnych części drugiej tytuł IV globalne zobowiązania budżetowe pokrywają łączny koszt odpowiadających im indywidualnych zobowiązań prawnych zaciągniętych do dnia 31 grudnia roku n + 1.

Z zastrzeżeniem art. 85 ust. 4 i art. 203 ust. 2 indywidualne zobowiązania prawne odnoszące się do indywidualnych lub tymczasowych zobowiązań budżetowych zaciągane są do dnia 31 grudnia roku n.

Pod koniec okresów, o których mowa w akapicie pierwszym i drugim, właściwy urzędnik zatwierdzający umarza niewykorzystane saldo tych zobowiązań budżetowych.

Kwota każdego indywidualnego zobowiązania prawnego przyjętego w następstwie globalnego zobowiązania budżetowego jest przed podpisaniem ujmowana przez właściwego urzędnika zatwierdzającego na kontach budżetowych i w globalnym zobowiązaniu budżetowym.

5. Ostateczny termin wykonania zobowiązań budżetowych i prawnych zaciągniętych z tytułu działań trwających dłużej niż jeden rok budżetowy, z wyjątkiem wydatków na personel, ustala się zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

Wszelkie części takich zobowiązań, które nie zostały wykonane w ciągu sześciu miesięcy po tym terminie, zostają umorzone zgodnie z art. 15.

Kwota zobowiązania budżetowego odpowiadającego zobowiązaniu prawnemu, w odniesieniu do którego nie dokonano płatności w rozumieniu art. 90 w ciągu dwóch lat od podpisania zobowiązania prawnego, zostaje umorzona, z wyjątkiem

przypadku, gdy kwota ta wynika ze spraw będących przedmiotem sporu przed sądami lub organami arbitrażowymi lub gdy istnieją szczególne przepisy sektorowe.

6. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do zobowiązań budżetowych i prawnych, w tym ujmowania zobowiązań indywidualnych, zgodnie z art. 210.

Artykuł  87

Weryfikacje mające zastosowanie do zobowiązań

1. Przyjmując zobowiązanie budżetowe, właściwy urzędnik zatwierdzający zapewnia aby:

a) wydatkiem obciążono odpowiednią pozycję w budżecie;

b) środki były dostępne;

c) wydatek był zgodny Traktatami, z budżetem, z niniejszym rozporządzeniem, aktami delegowanymi przyjętymi na mocy niniejszego rozporządzenia i wszelkimi aktami przyjętymi zgodnie z Traktatami i wszelkimi innymi uregulowaniami;

d) przestrzegana była zasada należytego zarządzania finansami. Możliwość dokonywania płatności zaliczkowych, ich kwota oraz ogólny harmonogram płatności są współmierne do planowanego czasu trwania, postępów w realizacji oraz oceny ryzyka finansowego, z jakim wiąże się takie zaliczkowanie.

2. Ujmując zobowiązanie prawne przez potwierdzenie go podpisem własnoręcznym lub elektronicznym, urzędnik zatwierdzający zapewnia, aby:

a) zobowiązanie to było pokryte odpowiadającym mu zobowiązaniem budżetowym;

b) wydatek był prawidłowy i zgodny z Traktatami, z budżetem, z niniejszym rozporządzeniem, aktami delegowanymi, przyjętymi zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, i przepisami wszelkich aktów przyjętych zgodnie z Traktatami i innymi uregulowaniami;

c) przestrzegana była zasada należytego zarządzania finansami.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad weryfikacji mających zastosowanie do zobowiązań, zgodnie z art. 210.

Sekcja  2

Poświadczanie zasadności wydatków

Artykuł  88

Poświadczanie zasadności wydatków

1. Poświadczanie zasadności wydatków to czynność polegająca na tym, że właściwy urzędnik zatwierdzający:

a) sprawdza istnienie należności wobec wierzyciela;

b) określa lub sprawdza stan faktyczny i kwotę roszczenia;

c) sprawdza warunki, zgodnie z którymi płatność stała się wymagalna.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących ustalania szczegółowych zasad poświadczania zasadności wydatków, w tym dopuszczenia płatności wydatków na personel i płatności okresowej oraz płatności salda w ramach umów o udzielenie zamówienia i dotacji, potwierdzenia za zgodność płatności zaliczkowych, a także form 'dopuszczenia płatności' i 'potwierdzenia za zgodność'.

Sekcja  3

Zatwierdzanie wydatków

Artykuł  89

Zatwierdzanie wydatków

1. Zatwierdzenie wydatku to czynność polegająca na tym, że właściwy urzędnik zatwierdzający, po sprawdzeniu dostępności środków i przez wystawienie zlecenia płatniczego, poleca księgowemu dokonanie płatności z tytułu wydatku, którego zasadność poświadczył właściwy urzędnik zatwierdzający.

Jeżeli okresowo dokonywane są płatności z tytułu świadczonych usług, w tym usług najmu, lub z tytułu dostaw towarów, to urzędnik zatwierdzający może, na podstawie przeprowadzonej przez siebie analizy ryzyka, zarządzić stosowanie systemu bezpośredniego polecenia zapłaty.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad zatwierdzania wydatków, w tym określenia informacji umieszczanych obowiązkowo na zleceniach płatniczych oraz weryfikowania zleceń płatniczych przez urzędnika zatwierdzającego.

Sekcja  4

Realizacja wydatków

Artykuł  90

Rodzaje płatności

1. Płatności dokonuje się po przedłożeniu dowodu, że dane działanie jest zgodne z przepisami aktu podstawowego lub z postanowieniami umowy; płatność obejmuje co najmniej jedną z następujących operacji:

a) płatność całej kwoty należnej;

b) płatność kwoty należnej na jeden z następujących sposobów:

(i) przez zaliczkowanie, które może być podzielone na kilka płatności po podpisaniu umowy o delegowaniu zadań, zamówienia lub umowy o udzielenie dotacji lub po otrzymaniu powiadomienia o udzieleniu dotacji;

(ii) przez jedną lub kilka płatności okresowych odpowiadających częściowemu wykonaniu działania;

(iii) przez płatność salda kwot należnych, jeżeli działanie zostało w pełni wykonane.

2. W momencie dokonywania każdej z płatności w rachunkowości budżetowej dokonuje się rozróżnienia na poszczególne rodzaje płatności, o których mowa w ust. 1.

3. Reguły rachunkowości, o których mowa w art. 152, obejmują reguły rozliczania płatności zaliczkowych w księgach rachunkowych oraz uznawania kwalifikowalności kosztów.

4. Właściwy urzędnik zatwierdzający regularnie rozlicza płatności zaliczkowe zgodnie z ekonomicznym charakterem projektu, którego dotyczą, i jego harmonogramem.

Jeżeli właściwy urzędnik zatwierdzający uzna za niewydajne żądanie od beneficjentów i wykonawców sprawozdania finansowego, w przypadku dotacji lub zamówień na kwotę ponad 5.000.000 EUR uzyskuje on od nich informacje na temat skumulowanych wydatków co najmniej raz w roku.

Do celów akapitu drugiego zawiera się odpowiednie postanowienia w zamówieniach, decyzjach o udzieleniu dotacji i umowach o udzielenie dotacji oraz w umowach o delegowaniu zadań.

Niniejszy ustęp pozostaje bez uszczerbku dla przepisów szczegółowych ustanowionych w części drugiej tytuł IV.

5. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do rodzajów płatności oraz dokumentów potwierdzających, zgodnie z art. 210.

Artykuł  91

Płatność ograniczona do dostępnych środków

Księgowy realizuje wydatki w granicach dostępnych środków.

Sekcja  5

Terminy operacji po stronie wydatków

Artykuł  92

Terminy

1. Płatności dokonywane są w terminie:

a) 90 dni kalendarzowych w przypadku umów o delegowaniu zadań, zamówień, umów o udzielenie dotacji i decyzji o udzieleniu dotacji, dotyczących usług technicznych lub działań szczególnie trudnych do wyceny, w przypadku których płatności zależą od zatwierdzenia sprawozdania lub świadectwa;

b) 60 dni kalendarzowych w przypadku wszelkich innych umów o delegowaniu zadań, zamówień, umów o udzielenie dotacji i decyzji o udzieleniu dotacji, w przypadku których płatności zależą od zatwierdzenia sprawozdania lub świadectwa;

c) 30 dni kalendarzowych w przypadku wszelkich innych umów o delegowaniu zadań, zamówień, umów o udzielenie dotacji i decyzji o udzieleniu dotacji.

2. Właściwy urzędnik zatwierdzający może zawiesić termin płatności, jeżeli

a) kwota figurująca we wniosku o płatność nie jest należna; lub

b) nie przedstawiono odpowiednich dokumentów potwierdzających.

Jeżeli do właściwego urzędnika zatwierdzającego dotarła informacja podająca w wątpliwość kwalifikowalność wydatków figurujących we wniosku o płatność, może on zawiesić termin płatności w celu sprawdzenia, w tym kontroli na miejscu, że wydatki są faktycznie kwalifikowalne.

3. Danych wierzycieli informuje się pisemnie o powodach tego zawieszenia.

4. Jeżeli okres zawieszenia przekracza dwa miesiące, wierzyciel może zwrócić się do właściwego urzędnika zatwierdzającego o wydanie decyzji o konieczności kontynuowania zawieszenia.

5. Z wyjątkiem przypadku państw członkowskich, po wygaśnięciu terminów określonych w ust. 1 wierzyciel jest uprawniony do otrzymania odsetek.

6. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do terminów płatności oraz do określenia okoliczności, w jakich wierzyciele, którzy otrzymali płatności ze zwłoką, są uprawnieni do otrzymania odsetek za zwłokę, uwzględnianych w linii budżetowej, z której dokonano płatności kwoty głównej.

ROZDZIAŁ  7

Systemy informatyczne i e-Administracja

Artykuł  93

Zarządzanie operacjami przy użyciu systemów elektronicznych

1. Jeżeli do zarządzania operacjami po stronie dochodów i wydatków wykorzystuje się systemy komputerowe, to podpisy na dokumentach można składać z wykorzystaniem procedur skomputeryzowanych lub elektronicznych.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad zarządzania operacjami przy użyciu systemów elektronicznych, zgodnie z art. 210.

Artykuł  94

Przekazywanie dokumentów

Z zastrzeżeniem uprzedniej zgody zainteresowanych instytucji i państw członkowskich przekazywanie wszelkich dokumentów między nimi może odbywać się drogą elektroniczną.

Artykuł  95

e- Administracja

1. W trybie zarządzania dzielonego wszelka oficjalna wymiana informacji między państwami członkowskimi a Komisją odbywa się przy użyciu środków wskazanych w przepisach sektorowych. Przepisy te przewidują interoperacyjność danych zgromadzonych lub otrzymanych i przekazanych w ramach zarządzania budżetem.

2. Instytucje i agencje wykonawcze, a także organy, o których mowa w art. 208, ustanawiają i stosują jednolite normy elektronicznej wymiany informacji z osobami trzecimi uczestniczącymi w procedurach udzielania zamówień i udzielania dotacji. W szczególności w jak największym zakresie opracowują one i stosują rozwiązania z zakresu dostarczania, przechowywania i przetwarzania danych przedłożonych w ramach procedur udzielania dotacji i udzielania zamówień, i wyznaczają w tym celu jeden "elektroniczny obszar wymiany danych" dla wnioskodawców, kandydatów i oferentów.

3. Komisja regularnie przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z postępów we wdrażaniu eadministracji.

ROZDZIAŁ  8

Zasady zarządzania

Artykuł  96

Dobra administracja

1. Właściwy urzędnik zatwierdzający podaje niezwłocznie do publicznej wiadomości informacje o konieczności przedstawienia dowodów lub dokumentacji, ich formie i wymaganej treści, a w stosownych przypadkach także o orientacyjnym terminie ukończenia procedury udzielania dotacji lub zamówienia

2. Jeżeli z powodu oczywistego błędu pisarskiego popełnionego przez wnioskodawcę lub oferenta wnioskodawca lub oferent nie przedstawił dowodów lub nie złożył oświadczeń, komitet oceniający lub - w stosownych przypadkach - właściwy urzędnik zatwierdzający zwraca się do wnioskodawcy lub oferenta o dostarczenie brakujących informacji lub wyjaśnienie dokumentów potwierdzających, za wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków. Tego rodzaju informacje lub wyjaśnienia nie mogą zasadniczo zmieniać wniosku ani warunków oferty.

Artykuł  97

Wskazanie środków odwoławczych

Jeżeli decyzja podjęta zgodnie z procedurą przez urzędnika zatwierdzającego negatywnie wpływa na prawa wnioskodawcy lub oferenta, beneficjenta lub wykonawcy, to wskazuje się w nim dostępne administracyjne lub sądowe środki odwoławcze umożliwiające zaskarżenie tego aktu.

W szczególności wskazuje się charakter odwołania, organ lub organy, do których można wnieść odwołanie, a także terminy składania odwołań.

ROZDZIAŁ  9

Audytor wewnętrzny

Artykuł  98

Powoływanie audytora wewnętrznego

1. Każda instytucja ustanawia funkcję audytu wewnętrznego, która musi być wykonywana zgodnie z odpowiednimi standardami międzynarodowymi. Audytor wewnętrzny powołany przez instytucję odpowiada przed nią za sprawdzenie właściwego działania systemów i procedur wykonywania budżetu. Audytorem wewnętrznym nie może być ani urzędnik zatwierdzający, ani księgowy.

2. Na potrzeby audytu wewnętrznego ESDZ działalność szefów delegatur Unii w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2 jest przedmiotem wykonywania uprawnień kontrolnych przez audytora wewnętrznego Komisji w odniesieniu do subdelegowanego na nich zarządzania finansami.

Audytor wewnętrzny Komisji działa również jako audytor wewnętrzny ESDZ w odniesieniu do wykonania sekcji "ESDZ" budżetu, z zastrzeżeniem art. 213.

3. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad powoływania audytora wewnętrznego, zgodnie z art. 210.

Artykuł  99

Uprawnienia i obowiązki audytora wewnętrznego

1. Audytor wewnętrzny doradza swojej instytucji w kwestii postępowania w obszarach ryzyka, wydając niezależne opinie na temat jakości systemów zarządzania i kontroli oraz zalecenia służące poprawie warunków wykonywania operacji oraz propagowania należytego zarządzania finansami.

Audytor wewnętrzny jest odpowiedzialny w szczególności za:

a) ocenę adekwatności i skuteczności wewnętrznych systemów zarządzania oraz działania służb w zakresie realizacji polityk, programów i działań pod kątem związanych z nimi rodzajów ryzyka;

b) ocenę skuteczności i wydajności systemów kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego mających zastosowanie do każdej operacji w ramach wykonywania budżetu.

2. Audytor wewnętrzny wykonuje swoje obowiązki w odniesieniu do wszystkich działań i służb instytucji. Korzysta z pełnego i nieograniczonego dostępu do wszystkich informacji niezbędnych do wykonywania swoich obowiązków, w razie potrzeby na miejscu, także w państwach członkowskich oraz w państwach trzecich.

Audytor wewnętrzny bierze pod uwagę sprawozdania roczne urzędników zatwierdzających i wszelkie inne określone informacje.

3. Audytor wewnętrzny składa instytucji sprawozdanie dotyczące swoich ustaleń i zaleceń. Instytucja zapewnia podjęcie działań w sprawie zaleceń wynikających z audytów. Audytor wewnętrzny składa instytucji również sprawozdanie roczne dotyczące audytu wewnętrznego, wykazując liczbę i rodzaj przeprowadzonych audytów wewnętrznych, przedstawione zalecenia i działania podjęte na ich podstawie.

3a. 27  Co roku, w związku z procedurą udzielania absolutorium oraz zgodnie z art. 319 TFUE, Komisja przekazuje na wniosek swoje sprawozdanie roczne dotyczące audytu wewnętrznego w rozumieniu ust. 3 niniejszego artykułu, z należytym uwzględnieniem wymogów dotyczących poufności.

4. Instytucja udostępnia dane kontaktowe audytora wewnętrznego każdej osobie fizycznej lub prawnej uczestniczącej w operacjach po stronie wydatków do celów kontaktowania się z nim z zachowaniem poufności.

5. Co roku instytucja przesyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie zawierające zestawienie liczby i rodzajów przeprowadzonych audytów wewnętrznych, przedstawionych zaleceń i działań podjętych na ich podstawie.

6. Sprawozdania i ustalenia audytora wewnętrznego oraz sprawozdanie instytucji są udostępniane publicznie dopiero po zatwierdzeniu przez audytora wewnętrznego działań podjętych w celu wykonania zawartych w nich zaleceń.

7. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do uprawnień i obowiązków audytora wewnętrznego, zgodnie z art. 210.

Artykuł  100

Niezależność audytora wewnętrznego

1. Szczegółowe zasady mające zastosowanie do audytora wewnętrznego są ustanawiane przez instytucję w taki sposób, aby gwarantowały całkowitą niezależność audytora wewnętrznego w wykonywaniu jego obowiązków oraz określały zakres odpowiedzialności audytora wewnętrznego.

Jeżeli audytor wewnętrzny jest pracownikiem instytucji, zachowuje on pełną niezależność w wykonywaniu swoich wyłącznych funkcji audytorskich i ponosi odpowiedzialność określoną w regulaminie pracowniczym i aktach delegowanych, przyjętych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

2. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do niezależności i odpowiedzialności audytora wewnętrznego, w tym prawa audytora wewnętrznego do wniesienia sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

¹⁹ Art. 58 ust. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²⁰ Z dniem 1 stycznia 2014 r. od stosowania art. 59 ust. 5 wprowadzono odstępstwo zgodnie z art. 119a rozporządzenia nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. (Dz.U.UE.L.2013.347.549).

²¹ Art. 60 ust. 2 lit. d) zmieniona przez art. 1 pkt 2 lit. a rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²² Art. 60 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²³ Art. 60 ust. 7 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. c rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²⁴ Art. 60 ust. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. c rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²⁵ Dz.U. L 11 z 16.1.2003, s. 1.

²⁶ Art. 66 ust. 9 zmieniony przez art. 1 pkt 3 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.

²⁷ Art. 99 ust. 3a dodany przez art. 1 pkt 4 rozporządzenia nr (UE, Euratom) 2015/1929 z dnia 28 października 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.286.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2016 r.