Dział 2 - Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz bezpieczeństwo pożarowe - Szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2017.1118
Akt obowiązujący Wersja od: 13 marca 2020 r.
DZIAŁ II
Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz bezpieczeństwo pożarowe
Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz bezpieczeństwo pożarowe
Wymagania ogólne
Wymagania ogólne
§ 4.
1.
Dokumentacja prowadzenia ruchu zakładu górniczego jest sporządzana, uzupełniana i aktualizowana w tym zakładzie.2.
W zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny rodzaje dokumentacji, o której mowa w ust. 1, jej zakres i wzory określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.3.
W zakładach górniczych innych niż wymienione w ust. 2, dokumentację, o której mowa w ust. 1, prowadzi się według zasad określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, który określa jej zakres i wzory stosując odpowiednio przepisy załącznika nr 1 do rozporządzenia, z uwzględnieniem specyfiki prowadzonych robót górniczych.4.
Rodzaje, zakres i wzory dokumentacji prowadzenia ruchu zakładu górniczego w związku z przechowywaniem i używaniem środków strzałowych określają przepisy wydane na podstawie art. 120 ust. 2 ustawy.5.
Dopuszcza się sporządzanie, uzupełnianie i aktualizowanie dokumentacji, o której mowa w ust. 1, z wykorzystaniem elektronicznych metod przetwarzania informacji, za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego i na zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 5.
1.
Analizy i badania niezbędne dla bezpiecznego prowadzenia ruchu zakładu górniczego, w tym dla oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko, są przeprowadzane przez przedsiębiorcę.2.
Sposób zwalczania zagrożeń występujących w ruchu zakładu górniczego określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.§ 6.
1.
Przed rozpoczęciem prac przedsiębiorca sporządza dla zakładu górniczego dokument bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, zwany dalej "dokumentem bezpieczeństwa".2.
Zakres dokumentu bezpieczeństwa określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.3.
Dokument bezpieczeństwa jest:1)
dostępny w zakładzie górniczym;2)
aktualizowany każdorazowo w przypadku zmiany, rozbudowy lub przebudowy miejsca lub stanowiska pracy, powodującej zmianę warunków pracy.4.
Kierownik ruchu zakładu górniczego zapoznaje pracowników zakładu górniczego oraz pracowników podmiotów, o których mowa w art. 121 ust. 1 ustawy, z dokumentem bezpieczeństwa lub jego częścią właściwą dla danej grupy pracowników, w szczególności z oceną ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko.5.
Zapoznanie się z dokumentem bezpieczeństwa lub jego częścią pracownik potwierdza na piśmie.§ 7.
1.
Ruch zakładu górniczego jest organizowany i prowadzony przez kierownika ruchu zakładu górniczego, który w szczególności:1)
ustala zakresy działania poszczególnych działów ruchu zakładu górniczego oraz służb specjalistycznych zakładu górniczego;2)
dokonuje właściwego oraz zgodnego z przeznaczeniem doboru maszyn, urządzeń, materiałów, środków i substancji chemicznych, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz środków strzałowych i sprzętu strzałowego w sposób uniemożliwiający powstanie zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia osób oraz środowiska.2.
W zakresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, określa się w szczególności sposób:1)
koordynacji prac wykonywanych przez poszczególne działy ruchu zakładu górniczego i służby specjalistyczne oraz prac wykonywanych przez podmioty, o których mowa w art. 121 ust. 1 ustawy;2)
wykonywania nadzoru nad pracami, o których mowa w pkt 1;3)
używania maszyn i urządzeń w zakładzie górniczym.§ 8.
Kierownik ruchu zakładu górniczego może wykonywać swoje obowiązki przy pomocy podległych mu osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego.§ 9.
1.
W zakładzie górniczym organizuje się służbę dyspozytorską ruchu zakładu górniczego, wyposażoną w odpowiednie środki techniczne, która na bieżąco kontroluje ruch tego zakładu górniczego i stan bezpieczeństwa pracy.2.
W skład służby dyspozytorskiej ruchu zakładu górniczego wchodzą dyspozytorzy ruchu zakładu górniczego posiadający stwierdzone kwalifikacje osoby wyższego dozoru ruchu w specjalności górniczej.3.
Organizacja i zakres działania służby dyspozytorskiej ruchu zakładu górniczego jest ustalana przez kierownika ruchu zakładu górniczego.4.
Wymogu posiadania stwierdzonych kwalifikacji, o których mowa w ust. 2, nie stosuje się do dyspozytorów ruchu w podmiotach wykonujących działalność, o której mowa w art. 2 ust. 1 ustawy.5.
Łączenie funkcji dyspozytora ruchu zakładu górniczego z funkcją osoby kierownictwa lub wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego jest możliwe w dni wolne od pracy w zakładach górniczych całkowicie likwidowanych.§ 10.
1.
Dla osób kierownictwa i dozoru ruchu sporządza się zakresy czynności, szczegółowo określające ich obowiązki, uprawnienia i zakres odpowiedzialności.2.
Zakresy czynności, o których mowa w ust. 1, są zatwierdzane przez:1)
przedsiębiorcę - dla kierownika ruchu zakładu górniczego;2)
kierownika ruchu zakładu górniczego - dla podległych mu osób kierownictwa i dozoru ruchu.3.
Osoba, której doręczono zakres czynności, potwierdza pisemnie jego odbiór.§ 11.
1.
Osoby kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego odpowiedzialne za:1)
ustalanie składów zespołów pracowniczych pod względem ich liczebności i kwalifikacji pracowników,2)
wyznaczanie przodowych zespołów, o których mowa w pkt 1- są wyznaczane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
2.
Przodowym zespołu pracowniczego, wykonującego pracę w wyrobiskach lub w miejscach znacznie oddalonych od innych miejsc wykonywania pracy, może być wyłącznie pracownik posiadający umiejętności i doświadczenie niezbędne do wykonania tej pracy.3.
Do wykonywania pracy w wyrobiskach lub miejscach, o których mowa w ust. 2, wyznacza się osobę, która posiada doświadczenie w wykonywaniu powierzonych czynności. Wyznaczona osoba utrzymuje łączność ze służbą dyspozytorską ruchu zakładu górniczego, zgodnie z ustaleniami określonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 12.
1.
Rozkład pracy oraz dyżurów osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego ustala się w sposób zapewniający prowadzenie ruchu zakładu górniczego pod nadzorem niezbędnej liczby osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego posiadających odpowiednie specjalności techniczne.2.
Niezależnie od obecności dyspozytora ruchu zakładu górniczego, w zakładzie górniczym zapewnia się obecność osoby kierownictwa lub wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego w specjalności górniczej, która sprawuje nadzór nad prowadzeniem ruchu zakładu górniczego na danej zmianie.3.
Osoba, o której mowa w ust. 2, jest wyznaczana pisemnie przez kierownika ruchu zakładu górniczego dla zmiany, w tym w dni wolne od pracy na zmianach obłożonych do wydobycia.4.
Dla zmiany, także w dni wolne od pracy, określa się dyżury kierownika ruchu zakładu górniczego lub jego zastępców, także wtedy, gdy przebywają poza zakładem górniczym, którzy będą mogli stawić się niezwłocznie w zakładzie górniczym.5.
O miejscu pobytu osób, o których mowa w ust. 2, powiadamia się dyspozytora ruchu zakładu górniczego.§ 13.
Stan wyrobisk oraz obiektów i urządzeń zakładu górniczego w dni wolne od pracy kontroluje się w sposób określony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 14.
1.
Regulaminy, technologie i instrukcje sporządzane na podstawie przepisów rozporządzenia oraz innych przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy są udostępniane pracownikom w sposób określony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.2.
Miejsca lub stanowiska pracy w ruchu zakładu górniczego, dla których opracowuje się instrukcje bezpiecznego wykonywania pracy, są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego. Opracowane instrukcje są konsultowane z pracownikami lub ich reprezentantami i zatwierdzane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.3.
Pracownicy są zapoznawani z treścią dokumentów, o których mowa w ust. 1 i 2, oraz wykonują pracę zgodnie z jej ustaleniami.4.
Instrukcje, o których mowa w ust. 1 i 2, są sformułowane w sposób zrozumiały dla wszystkich pracowników, których dotyczą.5.
Instrukcje, o których mowa w ust. 1 i 2, uzupełnia się o informacje o stosowaniu sprzętu ratunkowego oraz o zakresie działań podejmowanych w przypadku zagrożenia na stanowisku pracy.§ 15.
1.
Szczegółowy podział obowiązków między osobami kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego oraz podmiotu, o którym mowa w art. 121 ust. 1 ustawy, jest określany pisemnie przez kierownika ruchu zakładu górniczego przed przystąpieniem do wykonywania pracy w ruchu zakładu górniczego przez ten podmiot, w sposób zapewniający bezpieczne warunki pracy i koordynację prac.2.
Określając obowiązki, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w szczególności:1)
zasady współpracy między osobami kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego oraz podmiotem, o którym mowa w art. 121 ust. 1 ustawy, w zakresie organizacji pracy, bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i ograniczania ryzyka zawodowego oraz wzajemnego informowania się o istniejących zagrożeniach;2)
organizację przeszkolenia pracowników wykonujących prace w zakresie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujących w zakładzie górniczym, prowadzenia ruchu zakładu górniczego oraz bezpieczeństwa pożarowego, występujących zagrożeń, porządku i dyscypliny pracy, planu ratownictwa, zasady łączności i alarmowania, znajomości rejonu prac, a także zgłaszania wypadków i zagrożeń;3)
zasady dostarczania i rozliczania zużywanych mediów;4)
zasady udostępniania dokumentacji technicznej;5)
częstotliwość kontroli robót przez dozór ruchu zakładu górniczego i podmiotu, o którym mowa w art. 121 ust. 1 ustawy.3.
O podjęciu pracy w ruchu zakładu górniczego przez podmiot, o którym mowa w art. 121 ust. 1 ustawy, kierownik ruchu zakładu górniczego powiadamia właściwy organ nadzoru górniczego najpóźniej w dniu jej rozpoczęcia.§ 16.
Pracowników lub ich reprezentantów informuje się o wszelkich podejmowanych działaniach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony zdrowia w miejscach i na stanowiskach pracy, a przekazywane informacje opracowuje się w sposób zrozumiały dla pracowników, których dotyczą.§ 17.
Osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, których zakres czynności obejmuje sprawy dotyczące:1)
techniki strzałowej,2)
przewietrzania i zwalczania zagrożeń: wybuchem pyłu węglowego, pożarowego, metanowego, wyrzutami gazów i skał, tąpaniami,3)
podsadzania wyrobisk górniczych,4)
ruchu wyciągów szybowych- wykonują pracę po ukończeniu odpowiedniego specjalistycznego kursu, powtarzanego co 5 lat.
§ 18.
1.
Miejsca pracy organizuje się w sposób zapewniający odpowiednią ochronę przed zagrożeniami i utrzymuje się zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.2.
Pracownik sprawdza, w zakresie swoich kompetencji, warunki w miejscu pracy, w szczególności techniczne środki bezpieczeństwa oraz narzędzia, przed rozpoczęciem wykonywania pracy.3.
O stwierdzonych nieprawidłowościach pracownik informuje niezwłocznie osobę dozoru ruchu zakładu górniczego.§ 19.
1.
Wykonywanie pracy na nowym stanowisku przez pracownika jest dopuszczalne po odbyciu instruktażu stanowiskowego, określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 2375 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666, 2138 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 60 i 962).2.
Pracownik, którego nieobecność w pracy trwała dłużej niż 6 miesięcy, odbywa instruktaż stanowiskowy przed przystąpieniem do pracy.3.
Instruktaż stanowiskowy prowadzą osoby dozoru ruchu zakładu górniczego nadzorujące prace oraz przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.§ 20.
1.
Ewidencję osób zatrudnionych w zakładzie górniczym na powierzchni i przebywających w wyrobiskach poszczególnych oddziałów ruchu zakładu górniczego prowadzi się w sposób umożliwiający ustalenie ich liczby oraz identyfikację.2.
W przypadku działalności określonej w art. 2 ust. 1 ustawy, w której zakresie prowadzone wyrobiska są objęte ruchem turystycznym lub sanatoryjnym, nieprowadzenie ewidencji, o której mowa w ust. 1, jest dopuszczalne za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego pod warunkiem określenia sposobu ewidencjonowania osób przebywających w tych wyrobiskach.3.
Kierownik ruchu zakładu górniczego decyduje o wprowadzeniu automatycznej ewidencji osób, określając rejony lub wyrobiska, w których jest ona prowadzona.§ 21.
1.
Osoba przebywająca w wyrobisku posiada przy sobie:1)
znaczek kontrolny lub inny identyfikator;2)
lampę osobistą i ucieczkowy sprzęt ochrony układu oddechowego, oznaczone w sposób umożliwiający identyfikację tej osoby.2.
Osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego oraz inne osoby uprawnione mogą żądać okazania znaczka kontrolnego lub innego identyfikatora.3.
W przypadkach, o których mowa w art. 2 ust. 1 ustawy, w wyrobiskach objętych działalnością turystyczną, leczniczą i sanatoryjną jest dopuszczalne przebywanie osoby bez lampy osobistej, znaczka kontrolnego lub innego identyfikatora oraz ucieczkowego sprzętu ochrony układu oddechowego pod warunkiem łącznego spełnienia następujących przesłanek:1)
uzyskania zgody kierownika ruchu zakładu;2)
zapewnienia właściwego oświetlenia podstawowego oraz ewakuacyjnego;3)
wyposażenia wyrobisk w systemy zapewniające bezpieczeństwo osób w nich przebywających.§ 22.
W ewidencji, o której mowa w § 20 ust. 1, osoby dozoru ruchu oddziału zakładu górniczego wpisują po zakończeniu zmiany informacje dotyczące:1)
liczby pracowników, którzy wyjechali na powierzchnię;2)
pracowników, którzy pozostali w wyrobisku, podając ich nazwiska, numery identyfikacyjne, miejsce wykonywania pracy i przewidziany czas wyjazdu;3)
osób dozoru ruchu zakładu górniczego (imię i nazwisko), które przejęły nadzór nad pracownikami, o których mowa w pkt 2.§ 23.
1.
Przebywanie w wyrobiskach osób niezatrudnionych w ruchu zakładu górniczego jest dopuszczalne wyłącznie za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego i w obecności wyznaczonego pracownika zakładu górniczego.2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do osób uprawnionych do przeprowadzania kontroli na podstawie przepisów ustawy.3.
Zasady przebywania turystów i kuracjuszy w wyrobiskach zakładów określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy są określane przez podmiot prowadzący działalność polegającą na udostępnianiu wyrobisk zlikwidowanych zakładów górniczych w celach innych niż określone ustawą, w szczególności turystycznych, leczniczych i rekreacyjnych oraz kierownika ruchu zakładu górniczego w dokumentacji prowadzenia ruchu turystycznego i sanatoryjnego.§ 24.
Pracownicy zakładu górniczego niezatrudnieni w danym oddziale ruchu oraz osoby niebędące pracownikami zakładu górniczego wykonujące prace w tym oddziale zgłaszają swoje przyjście i wyjście osobie dozoru ruchu tego oddziału.§ 25.
1.
W miejscach, w których powstało zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego lub pracowników, wykonuje się wyłącznie prace związane z usuwaniem zagrożenia.2.
Wykonywanie prac związanych z usuwaniem zagrożeń lub w innych niebezpiecznych warunkach jest dopuszczalne wyłącznie przez pracowników posiadających odpowiednie kwalifikacje pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego.3.
Ponowne podjęcie pracy w miejscach, o których mowa w ust. 1, jest dopuszczalne po stwierdzeniu, przez osobę dozoru ruchu, usunięcia zagrożenia.§ 26.
Zbędne wyrobiska, w tym otwory wiertnicze, a także wyrobiska, których stan zagraża bezpieczeństwu, zabezpiecza się lub likwiduje w sposób uniemożliwiający powstanie zagrożenia.§ 27.
1.
Zakład górniczy wyposaża się w:1)
system ogólnozakładowej łączności telefonicznej;2)
systemy dyspozytora ruchu zakładu górniczego:a)
system alarmowania,b)
system kontroli stanu zagrożeń.2.
System kontroli stanu zagrożeń obejmuje w szczególności:1)
system gazometryczny;2)
system monitorowania zagrożenia tąpaniami, w którego skład wchodzą w szczególności:a)
system sejsmoakustyczny,b)
system sejsmologiczny.3.
Prowadzone rozmowy i nadawane sygnały z dyspozytorni systemów dyspozytora ruchu zakładu górniczego, stacji geofizyki górniczej oraz sztabu akcji ratowniczej za pomocą systemu ogólnozakładowej łączności telefonicznej, systemów łączności i alarmowania wchodzących w skład systemów dyspozytora ruchu zakładu górniczego oraz systemu łączności kierownika akcji ratowniczej automatycznie rejestruje się i archiwizuje w sposób umożliwiający ich odtworzenie przez okres nie krótszy niż jeden miesiąc.4.
Zakres i zasady stosowania urządzeń systemów, o których mowa w ust. 2, są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego, który powiadamia o tym właściwy organ nadzoru górniczego.5.
W przypadku:
2)
likwidowanego zakładu górniczego wydobywającego kopalinę niepalną- zakres i zasady stosowania urządzeń systemów, o których mowa w ust. 1, są określane przez kierownika ruchu zakładu, który powiadamia o tym właściwy organ nadzoru górniczego.
§ 28.
1.
W zakładzie górniczym stosuje się maszyny, urządzenia, materiały, środki i substancje chemiczne, wyroby z tworzyw sztucznych oraz środki strzałowe i sprzęt strzałowy, które zostały odpowiednio dobrane do warunków geologiczno-górniczych i środowiskowych w miejscu ich zastosowania.2.
W wyrobiskach górniczych stosuje się materiały, substancje chemiczne i ich mieszaniny oraz wyroby z tworzyw sztucznych spełniające wymagania:1)
trudnopalności;2)
antyelektrostatyczności;3)
nietoksyczności.§ 29.
Do podstawowych obiektów, maszyn i urządzeń zakładu górniczego zalicza się:1)
szyby i szybiki wraz z wyposażeniem;2)
górnicze wyciągi szybowe w szybach i szybikach;3)
stacje:a)
wentylatorów głównych,b)
odmetanowania wraz z siecią rurociągów;4)
centrale systemu ogólnozakładowej łączności telefonicznej, dyspozytornie systemów dyspozytora ruchu, stacje geofizyki górniczej oraz magistralne sieci telekomunikacyjne;5)
główne stacje sprężarek powietrza wraz z siecią rurociągów w szybach;6)
urządzenia i układy głównego odwadniania;7)
główne składy paliw, olejów i środków smarnych oraz stałe komory napełniania paliwem środków transportowych;8)
główne urządzenia do wytwarzania i transportu podsadzki i mieszanin doszczelniających;9)
stacjonarne urządzenia klimatyczne o nominalnej mocy chłodniczej powyżej 1 MW;10)
urządzenia transportowe, których środki transportu poruszają się po torze o nachyleniu większym niż 45°, w wyrobiskach górniczych;11)
urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wysokiego i średniego napięcia zasilające obiekty, maszyny i urządzenia, o których mowa w pkt 1-10.§ 30.
Do ścian lub oddziałów, o których mowa w art. 114 ust. 2 ustawy, zalicza się ściany lub oddziały:1)
prowadzone po wystąpieniu zawału, tąpnięcia, wybuchu pyłu węglowego, wybuchu metanu, wyrzutu gazów i skał, wdarcia wody oraz pożaru;2)
zaprojektowane z zastosowaniem niestosowanego dotychczas w danym zakładzie górniczym systemu wybierania.§ 31.
1.
Wniosek o uzyskanie pozwolenia na oddanie do ruchu w zakładzie górniczym podstawowych obiektów, maszyn i urządzeń, oraz ścian lub oddziałów, o których mowa w § 30, w tym po dokonaniu w nich istotnych zmian konstrukcyjnych lub istotnych zmian warunków ich eksploatacji jest kierowany do właściwego organu nadzoru górniczego przez kierownika ruchu zakładu górniczego na podstawie dokumentacji technicznej i protokołu odbioru technicznego sporządzonego przez powołaną przez niego komisję, po uzyskaniu wymaganych zezwoleń i decyzji.2.
Protokół odbioru technicznego, o którym mowa w ust. 1, zawiera w szczególności informację o:1)
wykonaniu planowanych do oddania do ruchu zakładu górniczego podstawowych obiektów, maszyn, urządzeń, ścian lub oddziałów zgodnie z dokumentacją techniczną;2)
zgodności wyników wykonanych pomiarów i prób z wymaganiami określonymi dla planowanych do oddania do ruchu zakładu górniczego obiektów, maszyn, urządzeń, ścian lub oddziałów.§ 32.
1.
Zawiadomienie, o którym mowa w art. 119 ust. 4 ustawy, jest dokonywane przez kierownika ruchu zakładu górniczego telefonicznie lub przy użyciu innych dostępnych środków łączności.2.
W zawiadomieniu o wypadku śmiertelnym, wypadku ciężkim, wypadku zbiorowym lub zgonie naturalnym podaje się:1)
nazwę zakładu górniczego;2)
datę, godzinę i miejsce wypadku lub zgonu naturalnego;3)
nazwę i adres pracodawcy;4)
rodzaj wypadku;5)
przebieg wypadku z podaniem prawdopodobnych przyczyn jego wystąpienia;6)
czynności wykonywane przez poszkodowanego w chwili wypadku lub bezpośrednio przed zgonem naturalnym;7)
dane dotyczące poszkodowanego:a)
imię i nazwisko,b)
datę i miejsce urodzenia,c)
miejsce zatrudnienia,d)
stanowisko,e)
staż pracy w górnictwie;8)
miejsce pobytu poszkodowanego po wypadku lub po zaistnieniu zgonu naturalnego;9)
imię i nazwisko osoby przekazującej informację oraz godzinę zawiadomienia.3.
W zawiadomieniu o niebezpiecznych zdarzeniach związanych z ruchem zakładu górniczego, stwarzających zagrożenie życia, zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa powszechnego podaje się:1)
nazwę zakładu górniczego, datę, godzinę i miejsce zagrożenia;2)
krótki opis okoliczności, przyczyn i skutków zagrożenia;3)
imię i nazwisko osoby przekazującej informację oraz godzinę zawiadomienia;4)
informację o liczbie osób zagrożonych lub o możliwych skutkach zagrożenia;5)
imię, nazwisko i stanowisko osoby kierującej akcją likwidacji zagrożenia;6)
informację o działaniach podjętych w celu likwidacji zagrożenia.4.
W przypadku braku informacji, o których mowa w ust. 2 i 3, informacje te podaje się niezwłocznie po ich uzyskaniu.§ 33.
1.
Zawiadomienie, o którym mowa w art. 119 ust. 5 ustawy, jest dokonywane przez kierownika ruchu zakładu górniczego pisemnie lub przy użyciu dostępnych środków łączności.2.
W zawiadomieniu podaje się:1)
nazwę zakładu górniczego;2)
nazwę i adres pracodawcy poszkodowanego;3)
liczbę wypadków;4)
miejsce zaistnienia wypadku;5)
wiek poszkodowanego;6)
staż pracy poszkodowanego w górnictwie;7)
przyczyny wypadku z uwzględnieniem grup przyczynowych.§ 34.
1.
Roboty górnicze prowadzi się na podstawie dokumentacji uwzględniającej warunki geologiczne i górnicze.2.
Dokumentację, o której mowa w ust. 1, stanowią:1)
projekt techniczny eksploatacji złoża, pokładu lub ich części;2)
plan ruchu zakładu górniczego;3)
projekty techniczne lub technologie wykonywania robót.§ 35.
Złoże kopaliny przygotowuje się i wybiera w sposób uwzględniający wpływ prowadzonych robót górniczych na inne roboty oraz na powierzchnię.§ 36.
1.
Dla każdego jeszcze nieeksploatowanego złoża (pokładu) lub jego części, przed rozpoczęciem robót górniczych, opracowuje się projekt techniczny eksploatacji.2.
Projekt techniczny eksploatacji zawiera w szczególności:1)
charakterystykę złoża (pokładu) wraz z niezbędnymi dokumentami kartograficznymi;2)
uwarunkowania powierzchniowe;3)
sposoby udostępniania i przygotowania złoża (pokładu) do wybierania;4)
systemy wybierania złoża;5)
sposób:a)
przewietrzania,b)
zabezpieczenia przed występującymi zagrożeniami, dostosowany do rodzajów i stopnia nasilenia występujących zagrożeń,c)
odwadniania;6)
schematy odstawy urobku, transportu materiałów i osób;7)
schemat zasilania w energię oraz układ rurociągów wodnych, przeciwpożarowych, sprężonego powietrza, podsadzkowych i innych;8)
określenie sposobu doprowadzania energii, w szczególności elektrycznej, wraz z rozplanowaniem sieci;9)
systemy łączności oraz sygnalizacji alarmowych.3.
Projekt techniczny eksploatacji zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego.§ 37.
1.
Dla złoża (pokładu) lub jego części, zaliczonych na podstawie odrębnych przepisów do odpowiedniego stopnia zagrożenia tąpaniami, opracowuje się kompleksowy projekt eksploatacji.2.
Projekt, o którym mowa w ust. 1:1)
wymaga pozytywnej opinii zespołów do rozpoznawania i zwalczania zagrożeń występujących w ruchu zakładu górniczego, o których mowa w § 240 ust. 2;2)
jest zatwierdzany przez kierownika ruchu zakładu górniczego i przedsiębiorcę;3)
jest sporządzany w nie mniej niż dwóch egzemplarzach, z których jeden jest przekazywany organowi nadzoru górniczego, właściwemu dla miejsca wykonywania robót przed planowanym rozpoczęciem robót;4)
zawiera w szczególności:a)
charakterystykę złoża (pokładu) wraz z niezbędnymi dokumentami kartograficznymi,b)
sposób udostępnienia i przygotowania złoża (pokładu) do wybierania,c)
zakres i kolejność wybierania, na okres od 3 do 6 lat oraz kierunki wybierania na okres następnych 3 do 5 lat, z uwzględnieniem złóż (pokładów) niezagrożonych tąpaniami, jeżeli roboty górnicze w nich prowadzone będą miały wpływ na złoża (pokłady) zagrożone tąpaniami,d)
charakterystykę stosowanych systemów eksploatacji,e)
sposób koordynacji projektowanych robót górniczych z robotami w sąsiednich rejonach i w sąsiednich zakładach górniczych,f)
prognozę zagrożenia tąpaniami i wstrząsami, w okresie obowiązywania projektu,g)
ocenę stanu pozostałych zagrożeń naturalnych, w tym skutków ich współwystępowania,h)
wyposażenie i możliwości pomiarowe kopalnianej stacji geofizyki górniczej (w tym projekt dostosowania geometrii sieci sejsmologicznej do planowanych robót górniczych),i)
w zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi:–
lokalizację komór funkcyjnych w sąsiedztwie pól eksploatacyjnych,–
określenie planowanych działań profilaktycznych w przypadku stwierdzenia wzrostu zagrożenia tąpaniami.3.
Do zmian w projekcie stosuje się ust. 2 pkt 1-3.§ 38.
1.
Dla robót górniczych przed rozpoczęciem:1)
drążenia,2)
eksploatacji,3)
zbrojenia,4)
likwidacji,5)
wprowadzania wód do wyrobisk górniczych i zrobów lub odwadniania podziemnych zbiorników wodnych,6)
wiercenia - w przypadku otworów o długości większej niż 10 m- opracowuje się projekty techniczne wraz z technologią wykonywania robót.
2.
Projekt techniczny zawiera w szczególności:1)
mapę wyrobisk górniczych z naniesieniem przewidywanych robót górniczych i planowanych strat w zasobach;2)
niezbędne przekroje lub profile geologiczne i dane mierniczo-geologiczne, w tym parametry geomechaniczne skał, niezbędne dla doboru obudowy;3)
charakterystykę zagrożeń naturalnych, spodziewanych zaburzeń geologicznych, wynikających z dotychczas prowadzonych robót górniczych w zakładzie górniczym, z uwzględnieniem robót prowadzonych w sąsiednich zakładach górniczych;4)
sposoby zabezpieczenia przed zagrożeniami;5)
rodzaj i typ obudowy;6)
sposób przewietrzania;7)
rodzaj i typ maszyn, urządzeń, instalacji, materiałów, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz środków strzałowych i sprzętu strzałowego, stosowanych w wyrobisku górniczym;8)
schematy odstawy urobku, transportu materiałów i osób;9)
sposób odwadniania;10)
schemat zasilania w energię oraz układ rurociągów wodnych, przeciwpożarowych; sprężonego powietrza, podsadzkowych i innych;11)
opis systemów łączności i alarmowania oraz sygnalizacji wraz z rozplanowaniem sieci;12)
wpływ likwidowanych wyrobisk na sąsiednie partie pokładów i sąsiednie zakłady górnicze;13)
technologię wykonywania robót;14)
zasady organizacji pracy i nadzoru robót, w tym częstotliwość przeprowadzania kontroli przez osoby kierownictwa i dozoru ruchu.3.
Dla robót górniczych innych niż wymienione w ust. 1 opracowuje się technologię ich wykonywania.4.
Projekty techniczne i technologie wykonywania robót są zatwierdzane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.5.
Zgodę na rozpoczęcie robót, o których mowa w ust. 1, wydaje kierownik ruchu zakładu górniczego na podstawie projektu technicznego oraz protokołu odbioru technicznego sporządzonego przez powołaną przez niego w tym celu komisję.6.
Decyzję o konieczności sporządzenia projektów technicznych lub technologii dla przebudów wyrobisk w zakładach określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy w zakresie:1)
stosowania przykotwiania obudowy,2)
zabezpieczenia wyrobisk,3)
innych robót górniczych niż wymienione w pkt 1 i 2 w projekcie technicznym albo technologii wykonywania- podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego.
§ 39.
1.
W zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny dla ścian:1)
wyposażonych w obudowę indywidualną, mającą nachylenie większe niż 35° lub wysokość większą niż 3 m,2)
prowadzonych:a)
z ugięciem stropu,b)
w strefie oddziaływania eksploatacji prowadzonej w sąsiednim zakładzie górniczym,c)
w sąsiedztwie pola pożarowego,d)
poniżej poziomu udostępnienia,e)
w warunkach zagrożenia:–
tąpaniami II stopnia,–
metanowego III i IV kategorii,–
wodnego III stopnia,–
wyrzutami gazów i skał,3)
o długości większej niż 250 m- projekt techniczny sporządza się w co najmniej dwóch egzemplarzach, z których jeden jest przekazywany właściwemu organowi nadzoru górniczego w terminie nie później niż na 14 dni przed planowanym rozpoczęciem wykonywania robót.
2.
W zakładach górniczych eksploatujących partie złóż rudy miedzi dla oddziałów:1)
o nachyleniu złoża większym niż 15°,2)
w filarze o szerokości mniejszej niż 350 m,3)
w warunkach zagrożenia:a)
tąpaniami II stopnia,b)
wodnego III stopnia- projekt techniczny sporządza się w co najmniej dwóch egzemplarzach, z których jeden jest przekazywany właściwemu organowi nadzoru górniczego, na 14 dni przed planowanym rozpoczęciem wykonywania robót.
3.
Projekty techniczne, o których mowa w ust. 1 i 2, a także ich aktualizacje są zatwierdzane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.4.
Aktualizacje projektów technicznych, o których mowa w ust. 1 i 2, są ewidencjonowane w karcie zmian. Aktualną kartę zmian wraz z zatwierdzonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego aktualizacjami projektów technicznych, przekazuje się do właściwego organu nadzoru górniczego nie rzadziej niż co kwartał.§ 40.
W przypadku zbliżania się wyrobiska do metanowej partii złoża, pokładu lub do miejsca, w którym jest spodziewane nagromadzenie gazów wybuchowych lub szkodliwych dla zdrowia, jak również do nieczynnych wyrobisk, postęp przodka wyprzedza się otworami wyprzedzającymi oraz stosuje się odpowiednie środki dla zapewnienia bezpieczeństwa.§ 41.
Wyrobisko jest:1)
utrzymywane w stanie zapewniającym bezpieczeństwo;2)
kontrolowane przez pracowników odpowiedniego oddziału ruchu zakładu górniczego.§ 42.
1.
Roboty górnicze są odbierane okresowo przez służbę mierniczą i służbę geologiczną zakładu górniczego.2.
Zakres i terminy odbioru, o którym mowa w ust. 1, są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 43.
1.
Osoby dozoru ruchu prowadzące roboty górnicze na danej zmianie:1)
posiadają przy sobie mapę wyrobisk, sporządzoną zgodnie z § 796 ust. 2, którą uzupełniają danymi o sytuacji prowadzonych wyrobisk, z oznaczeniem napotkanych zagrożeń;2)
zgłaszają niezwłocznie służbie mierniczej i służbie geologicznej zakładu górniczego zmiany warunków geologicznych i wodnych, napotkane w trakcie prowadzenia robót górniczych.2.
Sposób przekazywania zgłoszeń, o których mowa w ust. 1 pkt 2, ich zakres oraz osoby odpowiedzialne za ich przekazanie, są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.3.
Zgłoszenia, o których mowa w ust. 1 pkt 2, są ewidencjonowane przez służbę mierniczą i służbę geologiczną zakładu górniczego.4.
Osoby dozoru ruchu wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego sporządzają w okresach miesięcznych szkice sztygarskie, na podstawie których służba miernicza i służba geologiczna wykonują pomiary uzupełniające i aktualizują mapy wyrobisk górniczych.5.
Na szkicach sztygarskich, o których mowa w ust. 4, przedstawia się w szczególności:1)
aktualną sytuację górniczą;2)
zmiany warunków geologicznych;3)
miejsca zaistnienia tąpnięć, zawałów, wycieków i pożarów;4)
tamy trwałe, korki i pasy podsadzkowe, miejsca lokowania mieszanin doszczelniających;5)
wyrobiska zlikwidowane.6.
W przypadku nagłego odcięcia dostępu do wyrobisk i braku możliwości dokonania pomiarów uzupełniających dokumentację mierniczo-geologiczną uzupełnia się na podstawie mapy, sporządzanej zgodnie z § 796 ust. 1 pkt 4, zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, oraz szkicu sztygarskiego, o którym mowa w ust. 4.§ 44.
1.
Górnik przodowy lub strzałowy, operator maszyn górniczych wykonujący roboty górnicze:1)
bada strop i ociosy wyrobiska oraz pozostając w bezpiecznym miejscu, obrywa bryły górotworu stwarzające zagrożenie lub zabezpiecza obudową te bryły górotworu, które nie mogą być oberwane:a)
przed rozpoczęciem pracy na danej zmianie,b)
po dłuższej przerwie w pracy,c)
po wstrząsie górniczym zaistniałym w rejonie,d)
po wydrążeniu odcinka wyrobiska wymagającego zabudowy,e)
po wykonaniu robót strzałowych;2)
obserwuje zachowanie stropu, spągu i ociosów wyrobiska;3)
podejmuje działania w celu usunięcia skutków zawału w wyrobisku lub wyłączenia wyrobiska z ruchu zakładu górniczego.2.
Przez zawał w wyrobisku rozumie się niezamierzone, grawitacyjne przemieszczenie się do wyrobiska mas skalnych lub kopaliny ze stropu albo ociosu w stopniu powodującym niemożność przywrócenia pierwotnej funkcji wyrobiska w czasie krótszym niż 8 godzin.3.
Przez zawał w wyrobisku wykonanym w obudowie kotwowej w zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi oraz cynku i ołowiu rozumie się niezamierzone, grawitacyjne przemieszczenie się do wyrobiska mas skalnych na skutek opadu skał stropowych na wysokość równą lub większą od długości kotwi obudowy podstawowej, powodujące całkowitą lub częściową utratę funkcjonalności lub bezpieczeństwa użytkowania wyrobiska.4.
Przed przystąpieniem do wykonywania prac w zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi w wyrobiskach górniczych, w których zlokalizowane są stanowiska pracy lub zespół urządzeń, który w ramach powierzonych pracownikom czynności podlega przeglądom, pracownicy wykonują podstawową obrywkę ręczną oraz usuwają luźne bryły skalne ze stropu i ociosy wyrobiska na warunkach i zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
Roboty wiertnicze
Roboty wiertnicze
§ 45.
1.
W trakcie wykonywania otworu wiertniczego dokumentuje się wynik wiercenia oraz na bieżąco rejestruje objawy wypływów gazu lub wody.2.
W przypadku prowadzenia w otworze badań geofizycznych, badania te prowadzi się pod nadzorem geofizyka górniczego, natomiast wykonywanie otworów odbywa się pod nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego wyznaczonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.3.
Wyniki wierceń dokumentuje się w raportach i w książkach otworów wiertniczych.4.
W trakcie wykonywania otworu wiertniczego prowadzi się obserwacje:1)
przepływu płuczki przez otwór;2)
zwiercin wynoszonych przez płuczkę;3)
wypływu gazu lub wody z otworu.§ 46.
1.
W trakcie wykonywania otworów wiertniczych, w przypadku spodziewanego wypływu z otworu gazu lub wody pod ciśnieniem, stosuje się zabezpieczenia przed ich wypływem do wyrobisk.2.
W przypadku stwierdzenia silnego wypływu gazów, wody, wyrzutu lub zaniku płuczki wstrzymuje się wiercenie, zamyka się otwór oraz zawiadamia się osobę dozoru ruchu.§ 47.
1.
W przypadku otworów wiertniczych, które stanowią lub mogą stanowić zagrożenie, a których nie można zlikwidować, wyznacza się filary bezpieczeństwa.2.
Filary bezpieczeństwa są zatwierdzane i likwidowane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 48.
1.
Instalację elektryczną wykorzystywaną do:1)
napędu urządzeń wiertniczych,2)
oświetlenia wyrobiska podczas wiercenia otworów:a)
badawczych, metanowych, długich strzałowych,b)
dla rozpoznania warunków wodnych z wyrobisk- wykonuje się w budowie przeciwwybuchowej.
2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do otworów strzałowych wierconych z użyciem wiertnic samojezdnych w zakładach górniczych eksploatujących kopaliny niepalne w warunkach braku zagrożenia metanowego.3.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do robót wiertniczych w zakładach, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy, w których wykonuje się instalację elektryczną budowy normalnej o stopniu ochrony nie mniejszym niż IP 54.§ 49.
Otwory wiertnicze likwiduje się zgodnie z projektem technicznym lub technologią, o których mowa w § 38.§ 50.
1.
Otwór badawczy wykonywany w celu rozeznania warunków hydrogeologicznych, geotechnicznych i gazowych na potrzeby głębienia szybu odwierca się na całą projektowaną głębokość szybu. W przypadku występowania trudnych warunków geologicznych odwierca się większą liczbę otworów badawczych w celu dokładniejszego rozeznania górotworu.2.
Przy wierceniu otworu badawczego określa się:1)
głębokość zalegania złoża: strop i spąg oraz rodzaj przewiercanych warstw skalnych górotworu;2)
wykształcenie litologiczne przewiercanych warstw;3)
właściwości geotechniczne skał;4)
warunki hydrogeologiczne górotworu;5)
występowanie horyzontów gazowych oraz ciśnienie i wielkość dopływu gazu.3.
Głębienie szybu bez otworu badawczego jest dopuszczalne pod warunkiem rozpoznania warunków hydrogeologicznych, geotechnicznych i gazowych na podstawie otworów wiertniczych lub wyrobisk istniejących w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanego szybu.4.
Dla nawierconego horyzontu wodnego określa się:1)
głębokość występowania;2)
grubość warstwy wodonośnej;3)
poziom hydrostatyczny;4)
wielkość dopływu i ciśnienia wody;5)
temperaturę wody;6)
stabilność ścian otworu;7)
skład chemiczny i aktywność wody w stosunku do cementu.5.
Dla nawierconego horyzontu gazowego określa się:1)
głębokość;2)
strefę występowania;3)
wielkość dopływu i ciśnienia;4)
skład chemiczny gazów.6.
Po stwierdzeniu występowania horyzontu wodnego lub gazowego szczelnie odizolowuje się go od otworu rurami wiertniczymi, iłowaniem, cementacją, chemicznie lub w inny sposób.§ 51.
1.
Zbędne otwory badawcze likwiduje się.2.
Likwidację otworów badawczych przeprowadza się w sposób zabezpieczający przed:1)
naruszeniem naturalnych stosunków wodnych;2)
powstaniem zagrożeń gazowych;3)
wdarciem się wody.§ 52.
Rodzaj i własności fizyczne płuczki oraz parametry wiercenia otworów mrożeniowych dostosowuje się do rodzaju przewiercanych skał w sposób uniemożliwiający powstanie pustek.§ 53.
1.
W trakcie wiercenia otworów mrożeniowych sprawdza się kierunek otworu i wielkość odchylenia.2.
Pomiarów pionowości dokonuje się w odstępach nie większych niż 10 m, a wyniki nanosi na tarcze mrożeniowe w przedziałach głębokościowych co 50 m.3.
Kręgi otworów mrożeniowych zamykają się na każdej tarczy wyznaczonych przedziałów głębokościowych. W przypadku niezamykania się kręgu otworów mrożeniowych odwierca się otwory dodatkowe.§ 54.
Proces zamrażania górotworu kontroluje się nie mniej niż jednym otworem kontrolnym zewnętrznym.§ 55.
W przypadku zamrażania górotworu w wyrobisku poziomym otwory mrożeniowe wierci się przez rury prowadnicze, zawory lub tamy.§ 56.
Przepisów § 50-55 nie stosuje się do robót wiertniczych innych niż roboty związane z głębieniem szybów.§ 57.
1.
Obudowę otworu wiertniczego o średnicy większej niż 500 mm, zwanego dalej "otworem wielkośrednicowym", dostosowuje się do warunków geologiczno-górniczych i jego przeznaczenia.2.
Wlot i wylot otworu wielkośrednicowego zabezpiecza się.3.
W stosunku do przewidywanego ciśnienia zgniatającego współczynnik bezpieczeństwa obudowy otworu wiertniczego wynosi nie mniej niż 2.4.
Przestrzeń między obudową otworu wiertniczego a górotworem wypełnia się oraz uszczelnia w sytuacjach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.5.
Pozostawienie otworu wiertniczego bez obudowy jest dopuszczalne w przypadkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 58.
1.
Dla ujęcia i odprowadzenia metanu z górotworu wykonuje się otwory metanowe.2.
Otworem metanowym jest również otwór wykonany w innym celu niż określony w ust. 1, z którego metan jest odprowadzany do rurociągu odmetanowania.§ 59.
1.
Otwór metanowy wiercony w nierozpoznanym górotworze, dłuższy niż 10 m, wykonuje się przez rurę obsadową wyposażoną w urządzenie zamykające.2.
Szczelność rury obsadowej, urządzenia zamykającego oraz ich obsadzenie bada się w partiach górotworu:1)
nierozpoznanych za pomocą otworów badawczych lub wyprzedzających - ciśnieniem nie mniejszym niż ciśnienie słupa wody o wysokości liczonej od głębokości wyrobiska, z którego jest wiercony otwór, do stropu karbonu;2)
rozpoznanych - ciśnieniem nie mniejszym niż największe ciśnienie gazu lub wody, stwierdzone w tej partii górotworu.3.
Próbę szczelności wykonuje się z użyciem wody przez okres godziny przy wytworzeniu ciśnienia odpowiednio do wartości określonych w ust. 2.4.
Długość i średnica rury obsadowej oraz sposób jej uszczelnienia w górotworze jest określana przez kierownika służby odmetanowania.§ 60.
W przypadku wypływu metanu w trakcie wiercenia otworu metanowego dalsze wiercenie jest dopuszczalne po uprzednim ujęciu metanu.§ 61.
1.
Zbędny otwór metanowy likwiduje się cementowaniem lub iłowaniem oraz zaślepia się.2.
Zaślepienie zbędnego otworu metanowego bez cementowania lub iłowania jest dopuszczalne w przypadku otworu znajdującego się w strefie zawałowej lub odprężonej.
Szyby i szybiki
Szyby i szybiki
§ 62.
Czynne wyrobiska mające bezpośrednie połączenia z głębionym lub pogłębianym szybem lub szybikiem odgradza się od szybu lub szybiku oraz odpowiednio oznakowuje.§ 63.
1.
Osoby wykonujące pracę w szybie lub szybiku zabezpiecza się przed spadającymi przedmiotami.2.
Wylot głębionego szybu zakrywa się szczelnym pomostem z klapami, otwieranymi wyłącznie w trakcie przejazdu naczynia wydobywczego lub w trakcie zejścia na pomost bezpieczeństwa.§ 64.
Roboty w szybie lub szybiku wykonuje się z pomostów roboczych lub naczyń wyciągowych, z zastrzeżeniem § 617.§ 65.
Rozbieranie lub przekładanie pomostów stałych, przemieszczanie pomostów wiszących oraz transport urządzeń w szybie lub szybiku wykonuje się po spełnieniu wymagań określonych w § 625.§ 66.
1.
W celu odwadniania głębionego szybu lub szybiku instaluje się nie mniej niż dwie pompy, które mogą być podłączone do jednego rurociągu tłocznego.2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku głębienia szybu metodą mrożeniową.§ 67.
Przy głębieniu szybu lub szybiku metodą mrożeniową:1)
instalację mrożeniową wyposaża się w urządzenia sygnalizujące i blokujące nagły wypływ roztworu zamrażającego;2)
w środku przekroju szybu lub szybiku, w rdzeniu zamrażanego górotworu, wykonuje się otwór odprężająco-odwadniający na całej długości zamrażanego górotworu zgodnie z projektem technicznym.§ 68.
1.
Przy komorze pomp wykonuje się pomost umożliwiający obsługę pomp, wsiadanie do kubła i wysiadanie z kubła oraz ładowanie i wyładowanie urządzeń.2.
Wlot komory pomp do szybu lub szybiku zabezpiecza się barierą oraz progiem.§ 69.
1.
W przypadku prowadzenia robót podziemnych w likwidowanych zakładach górniczych oraz działalności, o której mowa w art. 2 ust. 1 ustawy, do wykonywania odwadniania dopuszcza się stosowanie pomp głębinowych zainstalowanych w szybach.2.
W okolicznościach, o których mowa w ust. 1, zapewnia się:1)
zainstalowanie w szybie pomp głębinowych wraz z rurociągami na jeden miesiąc przed osiągnięciem docelowego poziomu zwierciadła wody;2)
odprowadzenie najwyższego dobowego dopływu wody w czasie krótszym niż 20 godzin;3)
zbiornik wody, chodniki lub zroby o pojemności umożliwiającej zmagazynowanie dopływu wody w czasie przewidywanej najdłuższej awarii urządzeń odwadniających lub ich wymiany, aby poziom zwierciadła wody w szybie nie przekroczył poziomu dopuszczalnego;4)
możliwość:a)
przewietrzania, dokonywania pomiarów składu powietrza oraz ilości odpompowywanej wody,b)
dokonywania kontroli poziomu zwierciadła wody za pomocą dwóch niezależnych czujników o różnych konstrukcjach;5)
niezbędną rezerwę pomp i rurociągów tłocznych;6)
urządzenia umożliwiające wymianę, przegląd i kontrolę pomp i rurociągów tłocznych.3.
W przypadku, o którym mowa w ust. 1, pompy głębinowe stosuje się na podstawie projektu technicznego, w którym uwzględnia się warunki hydrogeologiczne występujące w całym rejonie objętym wpływami odwodnienia na sąsiednie czynne i zlikwidowane zakłady górnicze oraz na powierzchnię terenu.§ 70.
Przy wykonaniu szybu lub szybiku metodą obudowy opuszczanej stopę obudowy posadawia się w skałach plastycznych, wodonieprzepuszczalnych na głębokość wynoszącą nie mniej niż 1 m.§ 71.
W trakcie głębienia lub pogłębiania szybu lub szybiku z zastosowaniem otworu wielkośrednicowego:1)
stosuje się zabezpieczenia przed wpadnięciem osób do otworu wielkośrednicowego;2)
zabezpiecza się wyrobisko pod otworem wielkośrednicowym w celu ochrony osób przed zagrożeniami.§ 72.
1.
W szybie lub szybiku, w którym za obudową występują skały luźne i zawodnione, elementy zbrojenia umocowuje się do obudowy wyłącznie metodą kotwienia. Długość kotew umocowanych do obudowy wynosi nie więcej niż 2/3 grubości obudowy.2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do odcinków szybu lub szybiku w obudowie tubingowej i stalowej.§ 73.
1.
Szyb lub szybik wykonywany metodą nadsięwłomu o wysokości większej niż 20 m wyposaża się w szczelny pomost:1)
roboczy - w przodku nadsięwłomu;2)
bezpieczeństwa - w odległości nie mniejszej niż 2 m i nie większej niż 3 m pod pomostem roboczym;3)
ochronny - umieszczony na wysokości nie większej niż 6 m nad poziomem podszybia.2.
Otwory w pomoście ochronnym i bezpieczeństwa, przeznaczone dla ruchu wyciągu i przejścia osób, zabezpiecza się klapami otwieranymi wyłącznie na czas przejazdu lub przejścia.§ 74.
1.
Szyb lub szybik wykonywany metodą nadsięwłomu wyposaża się przy wysokości nadsięwłomu wynoszącej:1)
nie mniej niż 8 m i nie więcej niż 20 m - w przedział zsypny i drabinowy;2)
więcej niż 20 m - w przedział zsypny, drabinowy i wyciągowy.2.
Przedział zsypny wypełnia się na stałe urobkiem do wysokości pomostu bezpieczeństwa.§ 75.
Droga dojścia pracowników do przodka przedziałem drabinowym w szybach lub szybikach wykonywanych metodą nadsięwłomu wynosi nie więcej niż 50 m.§ 76.
1.
Metodą nadsięwłomu bez poszerzania wykonuje się szyb lub szybik o przekroju poprzecznym nie większym niż 12 m2.2.
Poszerzenie nadsięwłomu wykonuje się z góry na dół.3.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do szybów lub szybików wykonywanych metodą nadsięwłomu w złożach soli i rud metali.§ 77.
W przypadku przebijania nadsięwłomu do istniejącego wyrobiska na ostatnich 6 m wykonuje się otwór badawczy do tego wyrobiska lub z tego wyrobiska.§ 78.
Osoby wykonujące pracę w przodku nadsięwłomu powiadamia się o każdorazowym przechodzeniu osób przedziałem drabinowym.§ 79.
Wykonywanie szybu lub szybiku metodą nadsięwłomu:1)
jest niedopuszczalne w skałach sypkich lub zaburzonych tektonicznie;2)
poprzedza się w polu metanowym odwierceniem otworu wentylacyjnego.§ 80.
1.
Przebudowę szybu lub szybiku, naprawę obudowy oraz remont wyposażenia wykonuje się z góry na dół.2.
W trakcie wykonywania robót związanych z procesami technologicznymi, o których mowa w ust. 1, wyciągi szybowe wykorzystuje się wyłącznie do celów związanych z wykonywaniem tych robót.3.
Roboty, o których mowa w ust. 1, wykonuje się zgodnie z projektem technicznym.§ 81.
Głębienie szybu oraz wykonywanie obudowy szybowej realizuje się do środka szybu, wyznaczonego na powierzchni lub poziomie wyjściowym.§ 82.
Odrzutowanie środka szybu z powierzchni lub poziomu wyjściowego na dno szybu wykonuje się metodą pionowania mechanicznego, stosując pion środkowy w postaci drutu stalowego, odpowiednio obciążonego, z zachowaniem współczynnika bezpieczeństwa nie mniejszego od trzech.§ 83.
Dopuszcza się stosowanie innych metod pionowania pod warunkiem utrzymania dopuszczalnego odchylenia.§ 84.
Graniczne odchylenie osi pionowej szybu od pionu środkowego wynosi:| Głębokość szybu [m] | Maksymalne odchylenie [mm] | |||
| do 100 | ± 10 | |||
| od | 101 | do | 500 | ± 20 |
| od | 501 | do | 1000 | ± 30 |
| od | 1001 | do | 5000 | ± 40 |
§ 85.
Dopuszczalne odchylenie odległości obudowy szybu od pionu środkowego w dowolnym przekroju, w zależności od rodzaju obudowy szybu, może wynosić dla obudowy szybu:1)
murowanej z cegły, betoników, betonu lub obudowy mieszanej ±50 mm;2)
tubingowej ± 20 mm.§ 86.
Dopuszczalne odchylenie pionowych złączy obudowy tubingowej od kierunku wyznaczonego przez pion środkowy i pion kierunkowy mierzone na pionowych złączach tubingów nie przekracza wartości ±10 mm.§ 87.
Prawidłowość zawieszenia pionu środkowego i pionu kierunkowego są okresowo, kontrolowane przez służbę mierniczą w odległościach nie mniejszych niż co 50 m.§ 88.
1.
Szyb lub szybik likwiduje się przez całkowite zasypanie materiałem dobranym odpowiednio do warunków geologicznych, przy uwzględnieniu:1)
hydrogeologicznych i gazowych warunków występujących w obrębie szybu;2)
zagrożenia metanowego i pożarowego;3)
sposobu:a)
zabezpieczenia poszczególnych poziomów na podszybiach,b)
przewietrzania szybu przed rozpoczęciem likwidacji i podczas jego likwidacji,c)
likwidacji zbrojenia szybu i urządzeń szybowych;4)
rodzaju i sposobu zamknięcia szybu oraz zabezpieczenia jego wylotu;5)
wpływu zagrożeń występujących po likwidacji szybu na powierzchnię i sąsiednie zakłady górnicze.2.
W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się likwidowanie szybiku - przez zamknięcie na zrębie podwójnymi stałymi pomostami, a w wyrobiskach łączących się z szybikiem odpowiednio wytrzymałymi tamami wykonanymi z materiałów niepalnych po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy.3.
Roboty związane z likwidacją szybu lub szybiku prowadzi się zgodnie z projektem technicznym, o którym mowa w § 38, pod nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego wyznaczonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.4.
Zlikwidowany szyb lub szybik oznacza się na mapach górniczych oraz w terenie.
Wyrobiska korytarzowe
Wyrobiska korytarzowe
§ 89.
1.
Miejsce rozpoczęcia, kierunek drążonego wyrobiska oraz jego nachylenie są wyznaczane przez służbę mierniczą i służbę geologiczną zakładu górniczego.2.
Kierunek drążonego wyrobiska oraz jego nachylenie są kontrolowane przez:1)
przodowego lub operatora wiertnicy - w trakcie wykonywania poszczególnych odrzwi obudowy albo przed kolejnym zabiorem;2)
osoby dozoru ruchu zakładu górniczego - z częstotliwością określoną przez kierownika działu górniczego.§ 90.
1.
Wysokość wyrobiska korytarzowego wynosi nie mniej niż 1,8 m, z wyjątkiem przecinki ścianowej w pokładzie o mniejszej grubości, a przekrój wyrobiska wynosi nie mniej niż 2 m2.2.
W przypadku wyrobisk o szczególnych walorach historycznych i kulturowych prowadzonych w zakresie działalności określonej w art. 2 ust. 1 ustawy odstąpienie od wymagań, o których mowa w ust. 1, jest dopuszczalne za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego pod warunkiem określenia sposobu prowadzenia ruchu w tych wyrobiskach.§ 91.
1.
Wyrobisko o nachyleniu większym niż 12°, w którym odbywa się ruch pieszy, wyposaża się w schody i poręcze umożliwiające przejście osób.2.
W wyrobisku o nachyleniu większym niż 45° wykonuje się osobny przedział drabinowy z pomostami spoczynkowymi umożliwiającymi przejście osób.§ 92.
Wyrobiska o nachyleniu większym niż 25° wyposaża się w trakcie drążenia w:1)
przedział odstawczy;2)
przedział umożliwiający przejście osób, zabezpieczony przed wpadnięciem do niego urobku lub innych materiałów;3)
urządzenie łączności lokalnej między wejściem do tego wyrobiska i przodkiem w wyrobisku o długości większej niż 20 m.§ 93.
Pracę w przodku wyrobiska drążonego po wzniosie większym niż 25° przerywa się w trakcie przechodzenia osób tym wyrobiskiem.§ 94.
Górniczy zbiornik retencyjny urobku wyposaża się w:1)
ażurowe pokrycie nad całym zbiornikiem;2)
urządzenie do kontroli i napraw zbiornika;3)
głowicę ze stałym urządzeniem gaśniczym - dla zbiorników z kopaliną palną;4)
urządzenie do kontroli napełnienia;5)
wylot z urządzeniami do:a)
regulacji strugi urobku ze zbiornika,b)
awaryjnego zamykania wylotu zbiornika,c)
usuwania zatorów;6)
balustrady z krawężnikami lub osłony chroniące ludzi przed wpadnięciem do zbiornika w miejscach wsypu urobku z przenośników.§ 95.
Zakres, częstotliwość, sposób kontroli i napraw górniczych zbiorników retencyjnych określa instrukcja opracowana przez kierownika działu górniczego.
Systemy wybierania
Systemy wybierania
§ 96.
1.
Partię złoża lub pokład wyżej leżący wybiera się przed pokładem leżącym niżej.2.
Zmiana kolejności wybierania, o której mowa w ust. 1, jest dopuszczalna, jeżeli:1)
zachodzi konieczność odprężenia lub odgazowania pokładu;2)
odległość i własności skał między pokładami zabezpieczają pokład leżący wyżej i umożliwiają jego późniejszą eksploatację;3)
wybieranie pokładu leżącego niżej odbywa się z zastosowaniem podsadzki.§ 97.
1.
W przypadku jednoczesnej eksploatacji sąsiednich partii złóż lub pokładów, fronty wybierania sytuuje się względem siebie w sposób wykluczający ich wzajemne oddziaływanie na siebie w stopniu stwarzającym zagrożenie.2.
Usytuowanie frontów wybierania oraz wzajemne odległości między nimi określa się w projekcie technicznym eksploatacji, o którym mowa w § 36, oraz w projektach technicznych.§ 98.
1.
W trakcie wybierania sąsiednich pokładów pozioma odległość między przodkami wybierkowymi w poszczególnych pokładach wynosi nie mniej niż 30 m, jeżeli nie zostały ustalone warunki koordynacji robót górniczych z uwagi na zagrożenia naturalne.2.
W trakcie wybierania pokładu warstwami pozioma odległość między przodkami wybierkowymi w poszczególnych warstwach jest określana przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 99.
Każda ściana ma nie mniej niż dwa wyjścia do wyrobisk przyścianowych, przeznaczone do przejścia ludzi do czynnych wyrobisk.§ 100.
W przypadku zatrzymania postępu ściany przez więcej niż dwie doby, a w przypadku pogorszenia się warunków bezpieczeństwa - w okresie krótszym, sposób zabezpieczenia ściany na ten okres oraz warunki ponownego jej uruchomienia są określane przez kierownika działu górniczego.§ 101.
1.
W ścianie o nachyleniu podłużnym większym niż 18° stosuje się zabezpieczenia chroniące osoby przed staczającym się urobkiem lub innymi przedmiotami i materiałami.2.
W ścianie, o której mowa w ust. 1, w celu zapewnienia bezpieczeństwa osób dolne wnęki wyprzedzają front ściany.§ 102.
1.
W ścianie prowadzonej po wzniosie urabianie całym frontem wykonuje się wyłącznie w przypadku, gdy nachylenie poprzeczne jest nie większe niż 20°.2.
Prowadzenie na upad ściany o nachyleniu poprzecznym większym niż 10° jest dopuszczalne wyłącznie na warunkach zatwierdzonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 103.
Ścianę z zawałem stropu i obudową indywidualną prowadzi się w sposób zapewniający odległość między ociosem węglowym a linią pełnego zawału nie większą niż:1)
6 m;2)
9 m - we wnękach ścianowych.§ 104.
1.
W ścianie o nachyleniu podłużnym większym niż 15°, rabowanie obudowy indywidualnej prowadzi się z dołu do góry.2.
Rabowanie obudowy indywidualnej jest niedopuszczalne w:1)
miejscach, w których brak obudowy ostatecznej;2)
odległości mniejszej niż 30 m od pracującego kombajnu.§ 105.
1.
W ścianie z pasami podsadzki i obudową indywidualną odległość frontu ściany od pasów podsadzkowych wynosi nie mniej niż:1)
6 m;2)
9 m - we wnękach ścianowych.2.
Rabowanie chodników między pasami podsadzkowymi oraz lokowanie kamienia do podsadzki wykonuje się z opóźnieniem o szerokości jednego pola roboczego ściany w stosunku do układania pasów podsadzkowych.3.
W ścianie o nachyleniu podłużnym większym niż 15° pasy podsadzkowe zabezpiecza się przed ich obsunięciem.§ 106.
1.
W ścianie z podsadzką hydrauliczną odległość frontu ściany od linii szczelnej podsadzki wynosi nie więcej niż:1)
10 m - w przypadku stosowania obudowy indywidualnej lub2)
12 m - w przypadku stosowania obudowy zmechanizowanej.2.
W ścianie z podsadzką suchą odległość frontu ściany od linii pełnej podsadzki wynosi nie więcej niż:1)
8 m - w przypadku ścian o wysokości nie większej niż 1,5 m;2)
7 m - w przypadku ścian innych niż wskazane w pkt 1.3.
Wnęki ścianowe nie mogą wyprzedzać frontu ściany o więcej niż 3 m.4.
W przypadku zastosowania obudowy zmechanizowanej dopuszcza się możliwość zwiększenia odległości, o których mowa w ust. 2, na warunkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem zastosowanej obudowy.§ 107.
1.
W zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny, ściany z ugięciem stropu prowadzi się w pokładach o grubości nie większej niż 1,2 m.2.
Ścianę z obudową indywidualną odpowiednio zabezpiecza się obudową wzmacniającą od strony uginającego się stropu.3.
Odległość ociosu ściany od linii obudowy wzmacniającej wynosi nie więcej niż 6 m, a wnęki ścianowe nie wyprzedzają frontu ściany o więcej niż 3 m.4.
Usuwanie obudowy drewnianej, z wyjątkiem obudowy wzmacniającej, z przestrzeni wybranej spod uginającego się stropu jest niedopuszczalne.§ 108.
1.
W przypadku wybierania pokładów węgla systemem zabierkowym:1)
wysokość zabierki wynosi nie więcej niż 4 m;2)
szerokość zabierki wynosi nie więcej niż 6 m;3)
szerokość nogi pozostawionej między zabierkami wynosi nie więcej niż 4 m;4)
przed rozpoczęciem wybierania w nowej zabierce likwiduje się sąsiednią zabierkę.2.
Wymiary zabierki określa się w projekcie technicznym, o którym mowa w § 38.§ 109.
Prowadzenie po wzniosie zabierki w partii złoża lub w pokładzie o nachyleniu większym niż 20° jest niedopuszczalne.§ 110.
W zabierce prowadzonej po rozciągłości, w partii złoża lub w pokładzie o nachyleniu większym niż 8°, górny ocios odpowiednio zabezpiecza się przed obrywaniem się skał.§ 111.
Przy wybieraniu pokładów węgla systemem filarowo-zabierkowym:1)
szerokość zabierki wynosi nie więcej niż 6 m;2)
odległość ociosu zabierki od linii podsadzki wynosi nie więcej niż 10 m;3)
szerokość wdzierek filarowych oraz wdzierek drążonych pochylni zbiornikowych wynosi nie więcej niż 4 m.§ 112.
1.
Eksploatacja złóż rud miedzi, cynku i ołowiu typu pokładowego oraz gniazdowego odbywa się systemami komorowo-filarowymi, zabierkowymi lub ubierkowymi.2.
Eksploatację złóż systemem komorowo-filarowym prowadzi się jednowarstwowo lub wielowarstwowo.3.
W złożach pokładowych i gniazdowych zbliżonych do typu pokładowego zalegających w filarach ochronnych oraz w rejonach poza filarami ochronnymi, gdy zachodzi konieczność szczególnego ograniczenia deformacji powierzchni, stosuje się systemy wybierania z podsadzką.4.
Wprowadzenie nowych systemów eksploatacji złóż rud miedzi, cynku i ołowiu lub odmian tych systemów poprzedza się badaniami rozwiązań technicznych, przeprowadzanymi przez rzeczoznawcę.§ 113.
W przypadku eksploatacji złóż:1)
pokładowych lub gniazdowych zbliżonych do typu pokładowego cynku lub ołowiu o grubości większej niż 6 m,2)
rud miedzi większej niż 7 m- stosuje się systemy wybierania z podsadzką.
§ 114.
1.
Technologię likwidacji pustek poeksploatacyjnych przy wybieraniu złóż rud miedzi oraz cynku i ołowiu określa się w projekcie technicznym eksploatacji, o którym mowa w § 38.2.
Wybieranie złóż rud cynku i ołowiu systemami komorowym i chodnikowo-podpółkowym jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku braku możliwości zastosowania innych systemów, na warunkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 115.
W przypadku eksploatacji złóż soli metodą suchą szerokość komór i filarów międzykomorowych dobiera się w sposób uniemożliwiający niszczenie filarów i zapewniający utrzymanie przez nich stropu nad komorami na okres ich przewidywanego działania.§ 116.
1.
W przypadku eksploatacji, o której mowa w § 115, osie filarów między komorami poziomu niższego pokrywają się z osiami filarów poziomów wyższych.2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do złoża bryłowego.3.
W przypadku złoża wysadowego odstąpienie od wymagania, o którym mowa w ust. 1, jest dopuszczalne wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, na podstawie opinii rzeczoznawcy, za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 117.
W przypadku eksploatacji złóż soli metodą suchą w układzie wielopiętrowym, w wysadowych złożach soli, przy wybieraniu komór zachowuje się kolejność wybierania komór z góry na dół, o ile model geomechaniczny nie określi inaczej.§ 118.
1.
Uzyskiwanie urobku przy eksploatacji złóż soli w komorach z zastosowaniem metody mokrej odbywa się za pomocą ługowania.2.
Eksploatację, o której mowa w ust. 1, stosuje się w komorach ługowniczych:1)
otwartych z ługowaniem w zastoju;2)
otwartych z ługowaniem dynamicznym bocznym;3)
otwartych z ługowaniem natryskowym;4)
wykonywanych za pomocą otworów wiertniczych.3.
Przy wybieraniu metodą mokrą za pomocą ługowania, na najniższym poziomie wykonuje się zespół komór awaryjnych wraz z systemem zapór uniemożliwiających zalanie wyrobisk solanką z przeługowanych komór na poziomach wyższych.4.
Wysokość szybików wybierkowych dla komór ługowniczych wynosi nie więcej niż 10 m.
Obudowa wyrobisk
Obudowa wyrobisk
§ 119.
1.
Obudowę wyrobiska dostosowuje się do warunków geologiczno-górniczych.2.
Obudową zabezpiecza się strop niezwłocznie po odsłonięciu, uwzględniając stosowaną technologię prowadzenia robót.3.
W wyrobiskach drążonych w skałach dostatecznie mocnych, niegrożących zawałem, po dokładnym rozeznaniu warunków geologiczno-górniczych oraz przeprowadzeniu badań górotworu kierownik ruchu zakładu górniczego zezwala na niestosowanie obudowy.4.
Wyrobiska, w których nie wykonano obudowy, kontroluje się z częstotliwością określoną przez kierownika działu górniczego.§ 120.
1.
Dobór obudowy w poszczególnych wyrobiskach jest dokonywany przez kierownika działu górniczego na podstawie:1)
warunków górniczo-geologicznych;2)
opinii uczelni albo instytutu badawczego - w przypadku wyrobisk zlokalizowanych w odległości nie większej niż 4 m pod gruzowiskiem zawałowym.2.
Dobór obudowy:1)
szybów lub szybików i wlotów do szybów lub szybików,2)
wyrobisk o przekroju poprzecznym większym niż 30 m2 w zakładach górniczych wydobywających węgiel- jest dokonywany przez kierownika działu górniczego na podstawie opinii rzeczoznawcy.
3.
Rodzaje obudowy oraz zasady jej wykonywania określa się w projekcie technicznym lub technologii, o których mowa w § 38.4.
Osoby dozoru ruchu zakładu górniczego zapoznają osoby wykonujące obudowę z ustalonym rodzajem obudowy dla danego wyrobiska i sposobem jej wykonywania.§ 121.
1.
Częstotliwość kontrolowania stanu obudowy wyrobisk jest określana przez kierownika działu górniczego.2.
Kontrola obudowy głównych wyrobisk, w szczególności szybów lub szybików, wlotów do szybów lub szybików, głównych dróg przewozowych oraz wentylacyjnych, jest przeprowadzana raz na kwartał przez osobę wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego wyznaczoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.3.
Kontrola stanu obudowy szybów lub szybików bez przedziału drabinowego, wyposażonych w pomocniczy wyciąg szybowy z przewoźną maszyną wyciągową, jest przeprowadzana w sposób i z częstotliwościami określonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego, z uwzględnieniem wyników badania stanu technicznego obudowy oraz wyników poprzednich kontroli. Kontrolę przeprowadza się nie rzadziej niż co 12 miesięcy.4.
Kontrola stanu obudowy szybów lub szybików z przedziałem drabinowym niewyposażonych w górniczy wyciąg szybowy jest przeprowadzana w sposób i z częstotliwościami określonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego, z uwzględnieniem wyników badania stanu technicznego obudowy oraz wyników poprzednich kontroli. Kontrolę przeprowadza się nie rzadziej niż co 12 miesięcy.5.
Sposób i częstotliwość kontroli obudowy szybów lub szybików do odwadniania za pomocą pomp głębinowych jest określana przez kierownika ruchu zakładu górniczego z uwzględnieniem wyników badania stanu technicznego obudowy oraz wyników poprzednich kontroli.6.
Kontrolne pomiary geometrii obudowy szybów i szybików są dokonywane przez mierniczego górniczego w terminach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, w zależności od warunków lokalnych, nie rzadziej niż co 5 lat.7.
Badania stanu technicznego obudowy szybów i szybików są wykonywane przez rzeczoznawcę nie rzadziej niż co 5 lat. W trakcie tych badań rzeczoznawca:1)
uwzględnia w szczególności:a)
monitoring hydrogeologiczny i geofizyczno-geotechniczny,b)
wyniki pomiarów geometrii obudowy przeprowadzone przez mierniczego górniczego,c)
wpływ dokonanej i projektowanej eksploatacji górniczej na powierzchnię, a w szczególności powstałe deformacje nieciągłe;2)
wykonuje:a)
badania nieniszczące,b)
badania niszczące próbek pobranych z obudowy z określeniem miejsca, z którego zostały pobrane.8.
Ekspertyza opracowana przez rzeczoznawcę zawiera wyniki badań i ocenę stanu technicznego obudowy z określeniem zakresu zabezpieczeń i napraw, prognozy zużycia obudowy oraz warunków dalszej eksploatacji.§ 122.
1.
Dopuszcza się wykorzystywanie obudowy wyrobiska do:1)
zawieszenia, podnoszenia lub przesuwania maszyn, urządzeń i materiałów, których ciężar nie spowoduje obciążeń dynamicznych, w szczególności kabli elektrycznych z osprzętem, lutniociągów z wentylatorami i rurociągów;2)
podnoszenia, przesuwania i zawieszania maszyn, urządzeń i materiałów, które mogą spowodować obciążenia dynamiczne w przypadku wykorzystania:a)
doraźnego - pod warunkiem zastosowania dodatkowej obudowy wzmacniającej oraz uzyskania zgody osoby dozoru górniczego,b)
stałego - zgodnie z opracowaną dokumentacją techniczną po uzyskaniu zgody kierownika działu górniczego.2.
Użycie zestawów obudowy zmechanizowanej wyrobiska do podnoszenia ciężkich elementów wyposażenia ściany jest dopuszczalne, zgodnie z wymaganiami ustalonymi w dokumentacji techniczno-ruchowej.3.
Podwieszanie do pojedynczej kotwi obudowy ostatecznej wyrobiska elementów wyposażenia, o ciężarze większym niż 10 kN lub wywołujących obciążenia dynamiczne jest niedopuszczalne.4.
Maksymalna siła wypadkowa pochodząca od kolejki wraz z ładunkiem i obciążeniem pochodzącym od innych urządzeń, jaką można obciążyć pojedyncze odrzwia obudowy nie przekracza 40 kN. Stosowanie większych obciążeń jest dopuszczalne pod warunkiem przeprowadzenia obliczeń potwierdzających zachowanie stateczności obudowy wyrobiska.§ 123.
W miejscach niezabezpieczonych obudową jest dopuszczalne przebywanie wyłącznie osób wykonujących obudowę tymczasową lub kotwową.§ 124.
1.
Obudowę podporową wyrobisk wykonuje się w sposób zapewniający:1)
zabezpieczenie obudową stropu niezwłocznie po jego odsłonięciu;2)
jej odpowiednią stabilność i podporność;3)
wypełnienie przestrzeni między obudową a wyłomem;4)
dodatkowe zabezpieczenie przed przewróceniem stojaków obudowy indywidualnej o wysokości większej niż 3 m.2.
W przypadku pogorszenia się właściwości skał lub zwiększenia ciśnienia górotworu obudowę podporową wyrobisk niezwłocznie się wzmacnia.§ 125.
1.
Stosowanie samodzielnej obudowy kotwowej w zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku gdy:1)
skały stropowe mają średnio ważoną wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie (Rc), badaną dla pakietu skał o grubości 3 m, wynoszącą nie mniej niż:a)
15 MPa - dla warstw o budowie płytowej oraz mierzoną szczelinowatość skał stropowych (RQD) wynoszącą nie mniej niż 20%,b)
10 MPa - dla warstw o budowie masywnej oraz mierzoną szczelinowatość skał stropowych (RQD) wynoszącą nie mniej niż 40%;2)
górotwór jest suchy lub nierozmakający i współczynnik rozmakalności (r) wynosi nie mniej niż 0,8;3)
służy do zabezpieczenia wyrobisk korytarzowych i komorowych o powierzchni przekroju poprzecznego nie większej niż 30 m2 i szerokości wyrobiska nie większej niż 7 m;4)
doboru obudowy kotwowej lub kotwowo-podporowej dokonuje kierownik działu górniczego na podstawie projektu opracowanego przez rzeczoznawcę, zawierającego w szczególności:a)
rozeznanie warunków górniczo-geologicznych,b)
miejsca badań, zasięg rozpoznawania skał i wyniki przeprowadzenia badań górotworu,c)
dobór obudowy kotwowej,d)
sposób wykonania obudowy kotwowej,e)
sposób instalowania i rozmieszczenia wskaźników rozwarstwień,f)
organizację nadzoru i kontroli.2.
Stosowanie obudowy kotwowej do zabezpieczenia wyrobisk w zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi, cynku i ołowiu jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku gdy:1)
skały stropowe mają średnio ważoną wytrzymałość na:a)
jednoosiowe ściskanie (Rc), badaną dla pakietu skał o grubości równej szerokości projektowanego wyrobiska - wynoszącą nie mniej niż 15 MPa,b)
rozciąganie (Rr) - wynoszącą nie mniej niż 2 Mpa;2)
skały mają w strefie przewidzianej do kotwienia w zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi średnią podzielność nie mniejszą niż 20 mm i nie wykazują naturalnej skłonności do odspajania się;3)
występujące w zakładach górniczych wydobywających rudy cynku i ołowiu gniazda brekcji nie wykazują skłonności do odpadania;4)
opracowano projekt techniczny, który zawiera w szczególności:a)
klasy stropu ustalone na podstawie badań geomechanicznych przeprowadzonych przez rzeczoznawcę,b)
badania geomechaniczne właściwości skał oraz badania uzupełniające,c)
dobór obudowy kotwowej,d)
zabezpieczenie ociosów,e)
zabezpieczenie stropu wyrobisk w fazie likwidacji,f)
sposób wykonania obudowy kotwowej,g)
organizację nadzoru i kontroli.3.
W zakładach górniczych, w których nie jest wydobywany węgiel, nie są wydobywane rudy miedzi oraz rudy cynku i ołowiu, stosowanie obudowy kotwowej jest dopuszczalne za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego i na zasadach określonych przez niego.§ 126.
1.
Rabowanie obudowy wykonuje się zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.2.
Rabowanie obudowy wykonują wyłącznie górnicy rabunkarze.3.
Odległość, w jakiej górnicy niezatrudnieni bezpośrednio przy rabowaniu obudowy mogą znajdować się od miejsca rabowania obudowy, jest określana przez przodowego zespołu górników rabunkarzy.4.
Bezpośredni udział przodowego w rabowaniu obudowy jest niedopuszczalny.§ 127.
1.
Przed przystąpieniem do rabowania obudowy sprawdza się stan obudowy przeznaczonej do rabowania w strefie bezpośrednio z nią sąsiadującej. W przypadku prowadzenia ścian z rabunkiem chodnika lub chodników przyścianowych bezpośrednio za frontem ściany stan obudowy sprawdza się również we wnękach ścianowych i na skrzyżowaniach chodników ze ścianą.2.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w obudowie rabowanie rozpoczyna się po odpowiednim jej wzmocnieniu.§ 128.
W trakcie rabowania obudowy roboty górnicze w przyległych wyrobiskach prowadzi się na warunkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 129.
W wyrobiskach korytarzowych o nachyleniu większym niż 15° rabowanie obudowy z góry na dół jest niedopuszczalne.
Podsadzanie wyrobisk i wykorzystanie odpadów w podziemnych wyrobiskach górniczych
Podsadzanie wyrobisk i wykorzystanie odpadów w podziemnych wyrobiskach górniczych
§ 130.
1.
Podsadzanie wyrobisk i wykorzystanie odpadów w podziemnych wyrobiskach górniczych wykonuje się w sposób niepowodujący zagrożenia dla osób wykonujących czynności podsadzania oraz dla osób wykonujących pracę w sąsiednich wyrobiskach, w szczególności usytuowanych poniżej podsadzanego wyrobiska lub doszczelnianych zrobów.2.
Stosowanie do podsadzania lub wykorzystania w podziemnych wyrobiskach górniczych odpadów i materiałów, które mogą mieć szkodliwy wpływ na środowisko lub na bezpieczeństwo i zdrowie osób wykonujących czynności podsadzania, a także osób, o których mowa w ust. 1, jest niedopuszczalne.§ 131.
W podziemnych wyrobiskach górniczych jest dopuszczalne wykorzystanie wyłącznie odpadów, które zostały określone w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2016 r. poz. 1987 i 1954 oraz z 2017 r. poz. 785).§ 132.
1.
W przypadku wykorzystania odpadów:1)
jako składnika podsadzki hydraulicznej i samozestalającej,2)
do doszczelniania zrobów,3)
do profilaktyki przeciwpożarowej i budowy korków izolacyjnych,4)
do likwidacji zbędnych wyrobisk, w tym szybów,5)
do wzmocnień i stabilizacji wyrobisk górniczych- opracowuje się dokumentację, która jest zatwierdzana przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
2.
Dokumentacja, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności:1)
opinię zespołu, o którym mowa w § 240 ust. 2;2)
ocenę rodzaju użytego odpadu pod względem higieniczno-toksykologicznym;3)
technologię wykorzystania odpadów, uwzględniającą w szczególności:a)
sposób wytwarzania mieszaniny wraz z opisem urządzeń stosowanych do wytwarzania i transportu mieszaniny do wyrobisk,b)
własności fizyko-chemiczne stosowanych mieszanin,c)
procedury kontroli całego procesu,d)
postępowanie w przypadku awarii,e)
mapy wyrobisk górniczych i przekroje hydrogeologiczne.3.
Zakres i częstotliwość badań wykorzystywanych odpadów są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego z uwzględnieniem ich właściwości oraz warunków lokalnych.4.
Sposób prowadzenia monitoringu jakości wód kopalnianych w rejonach wykorzystania odpadów jest określany przez kierownika ruchu zakładu górniczego.§ 133.
W przypadku wykorzystania w podziemnych wyrobiskach górniczych odpadów wydobywczych oraz mas ziemnych lub skalnych powstałych w związku z prowadzeniem eksploatacji kopalin stosuje się przepisy § 132.§ 134.
Podsadzkowe zbiorniki zmywcze wyposaża się w urządzenia zabezpieczające przed przedostawaniem się do rurociągów nadziarna lub przedmiotów mogących spowodować ich zatkanie.§ 135.
Po zainstalowaniu nowego rurociągu, po wymianie rur oraz po usunięciu korka w rurociągu przed podsadzaniem lub doszczelnianiem kontroluje się drożność i szczelność rurociągu.§ 136.
Rurociągi układa się albo zawiesza w sposób uniemożliwiający ich przypadkowe przemieszczenie.§ 137.
1.
Wzdłuż trasy rurociągów zapewnia się łączność telefoniczną.2.
Osobom pracującym przy podsadzaniu lub doszczelnianiu zapewnia się łączność z obsługą urządzeń do transportu materiału podsadzkowego.§ 138.
Przy stosowaniu podsadzki hydraulicznej i doszczelnianiu zrobów:1)
oczyszcza się wodę odprowadzaną do systemu głównego odwadniania;2)
prowadzi się bilans wody;3)
kontroluje się na bieżąco rurociągi, przebieg podsadzania i doszczelniania oraz odpływ wody.§ 139.
Rodzaje tam podsadzkowych dla poszczególnych wyrobisk oraz sposób ich wykonywania są określane przez kierownika działu górniczego.§ 140.
1.
Przy stosowaniu podsadzki suchej samostaczającej się w przypadku usytuowania frontu ściany, przy którym górna jej część:1)
wyprzedza dolną - odchylenie tamy podsadzkowej od linii prostopadłej do rozciągłości w kierunku ociosu wynosi nie więcej niż 15°;2)
jest opóźniona w stosunku do dolnej - odchylenie tamy podsadzkowej od linii prostopadłej do rozciągłości w kierunku zrobów wynosi nie mniej niż 15°.2.
W przypadku stosowania podsadzki suchej samostaczającej się w projekcie technicznym określa się osoby kontrolujące stan tamy podsadzkowej przed rozpoczęciem podsadzania oraz działania podejmowane w celu zabezpieczenia tamy przed jej uszkodzeniem podczas podsadzania.§ 141.
1.
W przypadku równoczesnego podsadzania i prowadzenia innych robót określa się działania organizacyjno-techniczne, zapewniające bezpieczne warunki wykonywania pracy.2.
W przypadku usytuowania frontu, przy którym jego górna część wyprzedza dolną, przebywanie osób pracujących w ścianie w trakcie podsadzania podsadzką suchą samostaczającą się jest niedopuszczalne.