Rozdział 6 - Obudowa wyrobisk - Szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2017.1118

Akt obowiązujący

Wersja od: 13 marca 2020 r.

Rozdział  6

Obudowa wyrobisk

§  119. 

1. Obudowę wyrobiska dostosowuje się do warunków geologiczno-górniczych.

2. Obudową zabezpiecza się strop niezwłocznie po odsłonięciu, uwzględniając stosowaną technologię prowadzenia robót.

3. W wyrobiskach drążonych w skałach dostatecznie mocnych, niegrożących zawałem, po dokładnym rozeznaniu warunków geologiczno-górniczych oraz przeprowadzeniu badań górotworu kierownik ruchu zakładu górniczego zezwala na niestosowanie obudowy.

4. Wyrobiska, w których nie wykonano obudowy, kontroluje się z częstotliwością określoną przez kierownika działu górniczego.

§  120. 

1. Dobór obudowy w poszczególnych wyrobiskach jest dokonywany przez kierownika działu górniczego na podstawie:

1) warunków górniczo-geologicznych;

2) opinii uczelni albo instytutu badawczego - w przypadku wyrobisk zlokalizowanych w odległości nie większej niż 4 m pod gruzowiskiem zawałowym.

2. Dobór obudowy:

1) szybów lub szybików i wlotów do szybów lub szybików,

2) wyrobisk o przekroju poprzecznym większym niż 30 m² w zakładach górniczych wydobywających węgiel

- jest dokonywany przez kierownika działu górniczego na podstawie opinii rzeczoznawcy.

3. Rodzaje obudowy oraz zasady jej wykonywania określa się w projekcie technicznym lub technologii, o których mowa w § 38.

4. Osoby dozoru ruchu zakładu górniczego zapoznają osoby wykonujące obudowę z ustalonym rodzajem obudowy dla danego wyrobiska i sposobem jej wykonywania.

§  121. 

1. Częstotliwość kontrolowania stanu obudowy wyrobisk jest określana przez kierownika działu górniczego.

2. Kontrola obudowy głównych wyrobisk, w szczególności szybów lub szybików, wlotów do szybów lub szybików, głównych dróg przewozowych oraz wentylacyjnych, jest przeprowadzana raz na kwartał przez osobę wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego wyznaczoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

3. Kontrola stanu obudowy szybów lub szybików bez przedziału drabinowego, wyposażonych w pomocniczy wyciąg szybowy z przewoźną maszyną wyciągową, jest przeprowadzana w sposób i z częstotliwościami określonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego, z uwzględnieniem wyników badania stanu technicznego obudowy oraz wyników poprzednich kontroli. Kontrolę przeprowadza się nie rzadziej niż co 12 miesięcy.

4. Kontrola stanu obudowy szybów lub szybików z przedziałem drabinowym niewyposażonych w górniczy wyciąg szybowy jest przeprowadzana w sposób i z częstotliwościami określonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego, z uwzględnieniem wyników badania stanu technicznego obudowy oraz wyników poprzednich kontroli. Kontrolę przeprowadza się nie rzadziej niż co 12 miesięcy.

5. Sposób i częstotliwość kontroli obudowy szybów lub szybików do odwadniania za pomocą pomp głębinowych jest określana przez kierownika ruchu zakładu górniczego z uwzględnieniem wyników badania stanu technicznego obudowy oraz wyników poprzednich kontroli.

6. Kontrolne pomiary geometrii obudowy szybów i szybików są dokonywane przez mierniczego górniczego w terminach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, w zależności od warunków lokalnych, nie rzadziej niż co 5 lat.

7. Badania stanu technicznego obudowy szybów i szybików są wykonywane przez rzeczoznawcę nie rzadziej niż co 5 lat. W trakcie tych badań rzeczoznawca:

1) uwzględnia w szczególności:

a) monitoring hydrogeologiczny i geofizyczno-geotechniczny,

b) wyniki pomiarów geometrii obudowy przeprowadzone przez mierniczego górniczego,

c) wpływ dokonanej i projektowanej eksploatacji górniczej na powierzchnię, a w szczególności powstałe deformacje nieciągłe;

2) wykonuje:

a) badania nieniszczące,

b) badania niszczące próbek pobranych z obudowy z określeniem miejsca, z którego zostały pobrane.

8. Ekspertyza opracowana przez rzeczoznawcę zawiera wyniki badań i ocenę stanu technicznego obudowy z określeniem zakresu zabezpieczeń i napraw, prognozy zużycia obudowy oraz warunków dalszej eksploatacji.

§  122. 

1. Dopuszcza się wykorzystywanie obudowy wyrobiska do:

1) zawieszenia, podnoszenia lub przesuwania maszyn, urządzeń i materiałów, których ciężar nie spowoduje obciążeń dynamicznych, w szczególności kabli elektrycznych z osprzętem, lutniociągów z wentylatorami i rurociągów;

2) podnoszenia, przesuwania i zawieszania maszyn, urządzeń i materiałów, które mogą spowodować obciążenia dynamiczne w przypadku wykorzystania:

a) doraźnego - pod warunkiem zastosowania dodatkowej obudowy wzmacniającej oraz uzyskania zgody osoby dozoru górniczego,

b) stałego - zgodnie z opracowaną dokumentacją techniczną po uzyskaniu zgody kierownika działu górniczego.

2. Użycie zestawów obudowy zmechanizowanej wyrobiska do podnoszenia ciężkich elementów wyposażenia ściany jest dopuszczalne, zgodnie z wymaganiami ustalonymi w dokumentacji techniczno-ruchowej.

3. Podwieszanie do pojedynczej kotwi obudowy ostatecznej wyrobiska elementów wyposażenia, o ciężarze większym niż 10 kN lub wywołujących obciążenia dynamiczne jest niedopuszczalne.

4. Maksymalna siła wypadkowa pochodząca od kolejki wraz z ładunkiem i obciążeniem pochodzącym od innych urządzeń, jaką można obciążyć pojedyncze odrzwia obudowy nie przekracza 40 kN. Stosowanie większych obciążeń jest dopuszczalne pod warunkiem przeprowadzenia obliczeń potwierdzających zachowanie stateczności obudowy wyrobiska.

§ 123. W miejscach niezabezpieczonych obudową jest dopuszczalne przebywanie wyłącznie osób wykonujących obudowę tymczasową lub kotwową.

§  124. 

1. Obudowę podporową wyrobisk wykonuje się w sposób zapewniający:

1) zabezpieczenie obudową stropu niezwłocznie po jego odsłonięciu;

2) jej odpowiednią stabilność i podporność;

3) wypełnienie przestrzeni między obudową a wyłomem;

4) dodatkowe zabezpieczenie przed przewróceniem stojaków obudowy indywidualnej o wysokości większej niż 3 m.

2. W przypadku pogorszenia się właściwości skał lub zwiększenia ciśnienia górotworu obudowę podporową wyrobisk niezwłocznie się wzmacnia.

§  125. 

1. Stosowanie samodzielnej obudowy kotwowej w zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku gdy:

1) skały stropowe mają średnio ważoną wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie (Rc), badaną dla pakietu skał o grubości 3 m, wynoszącą nie mniej niż:

a) 15 MPa - dla warstw o budowie płytowej oraz mierzoną szczelinowatość skał stropowych (RQD) wynoszącą nie mniej niż 20%,

b) 10 MPa - dla warstw o budowie masywnej oraz mierzoną szczelinowatość skał stropowych (RQD) wynoszącą nie mniej niż 40%;

2) górotwór jest suchy lub nierozmakający i współczynnik rozmakalności (r) wynosi nie mniej niż 0,8;

3) służy do zabezpieczenia wyrobisk korytarzowych i komorowych o powierzchni przekroju poprzecznego nie większej niż 30 m² i szerokości wyrobiska nie większej niż 7 m;

4) doboru obudowy kotwowej lub kotwowo-podporowej dokonuje kierownik działu górniczego na podstawie projektu opracowanego przez rzeczoznawcę, zawierającego w szczególności:

a) rozeznanie warunków górniczo-geologicznych,

b) miejsca badań, zasięg rozpoznawania skał i wyniki przeprowadzenia badań górotworu,

c) dobór obudowy kotwowej,

d) sposób wykonania obudowy kotwowej,

e) sposób instalowania i rozmieszczenia wskaźników rozwarstwień,

f) organizację nadzoru i kontroli.

2. Stosowanie obudowy kotwowej do zabezpieczenia wyrobisk w zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi, cynku i ołowiu jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku gdy:

1) skały stropowe mają średnio ważoną wytrzymałość na:

a) jednoosiowe ściskanie (Rc), badaną dla pakietu skał o grubości równej szerokości projektowanego wyrobiska - wynoszącą nie mniej niż 15 MPa,

b) rozciąganie (Rr) - wynoszącą nie mniej niż 2 Mpa;

2) skały mają w strefie przewidzianej do kotwienia w zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi średnią podzielność nie mniejszą niż 20 mm i nie wykazują naturalnej skłonności do odspajania się;

3) występujące w zakładach górniczych wydobywających rudy cynku i ołowiu gniazda brekcji nie wykazują skłonności do odpadania;

4) opracowano projekt techniczny, który zawiera w szczególności:

a) klasy stropu ustalone na podstawie badań geomechanicznych przeprowadzonych przez rzeczoznawcę,

b) badania geomechaniczne właściwości skał oraz badania uzupełniające,

c) dobór obudowy kotwowej,

d) zabezpieczenie ociosów,

e) zabezpieczenie stropu wyrobisk w fazie likwidacji,

f) sposób wykonania obudowy kotwowej,

g) organizację nadzoru i kontroli.

3. W zakładach górniczych, w których nie jest wydobywany węgiel, nie są wydobywane rudy miedzi oraz rudy cynku i ołowiu, stosowanie obudowy kotwowej jest dopuszczalne za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego i na zasadach określonych przez niego.

§  126. 

1. Rabowanie obudowy wykonuje się zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Rabowanie obudowy wykonują wyłącznie górnicy rabunkarze.

3. Odległość, w jakiej górnicy niezatrudnieni bezpośrednio przy rabowaniu obudowy mogą znajdować się od miejsca rabowania obudowy, jest określana przez przodowego zespołu górników rabunkarzy.

4. Bezpośredni udział przodowego w rabowaniu obudowy jest niedopuszczalny.

§  127. 

1. Przed przystąpieniem do rabowania obudowy sprawdza się stan obudowy przeznaczonej do rabowania w strefie bezpośrednio z nią sąsiadującej. W przypadku prowadzenia ścian z rabunkiem chodnika lub chodników przyścianowych bezpośrednio za frontem ściany stan obudowy sprawdza się również we wnękach ścianowych i na skrzyżowaniach chodników ze ścianą.

2. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w obudowie rabowanie rozpoczyna się po odpowiednim jej wzmocnieniu.

§ 128. W trakcie rabowania obudowy roboty górnicze w przyległych wyrobiskach prowadzi się na warunkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

§ 129. W wyrobiskach korytarzowych o nachyleniu większym niż 15° rabowanie obudowy z góry na dół jest niedopuszczalne.