Rozdział 2 - Roboty wiertnicze - Szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2017.1118

Akt obowiązujący

Wersja od: 13 marca 2020 r.

Rozdział  2

Roboty wiertnicze

§  45. 

1. W trakcie wykonywania otworu wiertniczego dokumentuje się wynik wiercenia oraz na bieżąco rejestruje objawy wypływów gazu lub wody.

2. W przypadku prowadzenia w otworze badań geofizycznych, badania te prowadzi się pod nadzorem geofizyka górniczego, natomiast wykonywanie otworów odbywa się pod nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego wyznaczonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

3. Wyniki wierceń dokumentuje się w raportach i w książkach otworów wiertniczych.

4. W trakcie wykonywania otworu wiertniczego prowadzi się obserwacje:

1) przepływu płuczki przez otwór;

2) zwiercin wynoszonych przez płuczkę;

3) wypływu gazu lub wody z otworu.

§  46. 

1. W trakcie wykonywania otworów wiertniczych, w przypadku spodziewanego wypływu z otworu gazu lub wody pod ciśnieniem, stosuje się zabezpieczenia przed ich wypływem do wyrobisk.

2. W przypadku stwierdzenia silnego wypływu gazów, wody, wyrzutu lub zaniku płuczki wstrzymuje się wiercenie, zamyka się otwór oraz zawiadamia się osobę dozoru ruchu.

§  47. 

1. W przypadku otworów wiertniczych, które stanowią lub mogą stanowić zagrożenie, a których nie można zlikwidować, wyznacza się filary bezpieczeństwa.

2. Filary bezpieczeństwa są zatwierdzane i likwidowane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

§  48. 

1. Instalację elektryczną wykorzystywaną do:

1) napędu urządzeń wiertniczych,

2) oświetlenia wyrobiska podczas wiercenia otworów:

a) badawczych, metanowych, długich strzałowych,

b) dla rozpoznania warunków wodnych z wyrobisk

- wykonuje się w budowie przeciwwybuchowej.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do otworów strzałowych wierconych z użyciem wiertnic samojezdnych w zakładach górniczych eksploatujących kopaliny niepalne w warunkach braku zagrożenia metanowego.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do robót wiertniczych w zakładach, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy, w których wykonuje się instalację elektryczną budowy normalnej o stopniu ochrony nie mniejszym niż IP 54.

§ 49. Otwory wiertnicze likwiduje się zgodnie z projektem technicznym lub technologią, o których mowa w § 38.

§  50. 

1. Otwór badawczy wykonywany w celu rozeznania warunków hydrogeologicznych, geotechnicznych i gazowych na potrzeby głębienia szybu odwierca się na całą projektowaną głębokość szybu. W przypadku występowania trudnych warunków geologicznych odwierca się większą liczbę otworów badawczych w celu dokładniejszego rozeznania górotworu.

2. Przy wierceniu otworu badawczego określa się:

1) głębokość zalegania złoża: strop i spąg oraz rodzaj przewiercanych warstw skalnych górotworu;

2) wykształcenie litologiczne przewiercanych warstw;

3) właściwości geotechniczne skał;

4) warunki hydrogeologiczne górotworu;

5) występowanie horyzontów gazowych oraz ciśnienie i wielkość dopływu gazu.

3. Głębienie szybu bez otworu badawczego jest dopuszczalne pod warunkiem rozpoznania warunków hydrogeologicznych, geotechnicznych i gazowych na podstawie otworów wiertniczych lub wyrobisk istniejących w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanego szybu.

4. Dla nawierconego horyzontu wodnego określa się:

1) głębokość występowania;

2) grubość warstwy wodonośnej;

3) poziom hydrostatyczny;

4) wielkość dopływu i ciśnienia wody;

5) temperaturę wody;

6) stabilność ścian otworu;

7) skład chemiczny i aktywność wody w stosunku do cementu.

5. Dla nawierconego horyzontu gazowego określa się:

1) głębokość;

2) strefę występowania;

3) wielkość dopływu i ciśnienia;

4) skład chemiczny gazów.

6. Po stwierdzeniu występowania horyzontu wodnego lub gazowego szczelnie odizolowuje się go od otworu rurami wiertniczymi, iłowaniem, cementacją, chemicznie lub w inny sposób.

§  51. 

1. Zbędne otwory badawcze likwiduje się.

2. Likwidację otworów badawczych przeprowadza się w sposób zabezpieczający przed:

1) naruszeniem naturalnych stosunków wodnych;

2) powstaniem zagrożeń gazowych;

3) wdarciem się wody.

§ 52. Rodzaj i własności fizyczne płuczki oraz parametry wiercenia otworów mrożeniowych dostosowuje się do rodzaju przewiercanych skał w sposób uniemożliwiający powstanie pustek.

§  53. 

1. W trakcie wiercenia otworów mrożeniowych sprawdza się kierunek otworu i wielkość odchylenia.

2. Pomiarów pionowości dokonuje się w odstępach nie większych niż 10 m, a wyniki nanosi na tarcze mrożeniowe w przedziałach głębokościowych co 50 m.

3. Kręgi otworów mrożeniowych zamykają się na każdej tarczy wyznaczonych przedziałów głębokościowych. W przypadku niezamykania się kręgu otworów mrożeniowych odwierca się otwory dodatkowe.

§ 54. Proces zamrażania górotworu kontroluje się nie mniej niż jednym otworem kontrolnym zewnętrznym.

§ 55. W przypadku zamrażania górotworu w wyrobisku poziomym otwory mrożeniowe wierci się przez rury prowadnicze, zawory lub tamy.

§ 56. Przepisów § 50-55 nie stosuje się do robót wiertniczych innych niż roboty związane z głębieniem szybów.

§  57. 

1. Obudowę otworu wiertniczego o średnicy większej niż 500 mm, zwanego dalej "otworem wielkośrednicowym", dostosowuje się do warunków geologiczno-górniczych i jego przeznaczenia.

2. Wlot i wylot otworu wielkośrednicowego zabezpiecza się.

3. W stosunku do przewidywanego ciśnienia zgniatającego współczynnik bezpieczeństwa obudowy otworu wiertniczego wynosi nie mniej niż 2.

4. Przestrzeń między obudową otworu wiertniczego a górotworem wypełnia się oraz uszczelnia w sytuacjach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

5. Pozostawienie otworu wiertniczego bez obudowy jest dopuszczalne w przypadkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

§  58. 

1. Dla ujęcia i odprowadzenia metanu z górotworu wykonuje się otwory metanowe.

2. Otworem metanowym jest również otwór wykonany w innym celu niż określony w ust. 1, z którego metan jest odprowadzany do rurociągu odmetanowania.

§  59. 

1. Otwór metanowy wiercony w nierozpoznanym górotworze, dłuższy niż 10 m, wykonuje się przez rurę obsadową wyposażoną w urządzenie zamykające.

2. Szczelność rury obsadowej, urządzenia zamykającego oraz ich obsadzenie bada się w partiach górotworu:

1) nierozpoznanych za pomocą otworów badawczych lub wyprzedzających - ciśnieniem nie mniejszym niż ciśnienie słupa wody o wysokości liczonej od głębokości wyrobiska, z którego jest wiercony otwór, do stropu karbonu;

2) rozpoznanych - ciśnieniem nie mniejszym niż największe ciśnienie gazu lub wody, stwierdzone w tej partii górotworu.

3. Próbę szczelności wykonuje się z użyciem wody przez okres godziny przy wytworzeniu ciśnienia odpowiednio do wartości określonych w ust. 2.

4. Długość i średnica rury obsadowej oraz sposób jej uszczelnienia w górotworze jest określana przez kierownika służby odmetanowania.

§ 60. W przypadku wypływu metanu w trakcie wiercenia otworu metanowego dalsze wiercenie jest dopuszczalne po uprzednim ujęciu metanu.

§  61. 

1. Zbędny otwór metanowy likwiduje się cementowaniem lub iłowaniem oraz zaślepia się.

2. Zaślepienie zbędnego otworu metanowego bez cementowania lub iłowania jest dopuszczalne w przypadku otworu znajdującego się w strefie zawałowej lub odprężonej.