Rozdział 3 - Szyby i szybiki - Szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2017.1118

Akt obowiązujący

Wersja od: 13 marca 2020 r.

Rozdział  3

Szyby i szybiki

§ 62. Czynne wyrobiska mające bezpośrednie połączenia z głębionym lub pogłębianym szybem lub szybikiem odgradza się od szybu lub szybiku oraz odpowiednio oznakowuje.

§  63. 

1. Osoby wykonujące pracę w szybie lub szybiku zabezpiecza się przed spadającymi przedmiotami.

2. Wylot głębionego szybu zakrywa się szczelnym pomostem z klapami, otwieranymi wyłącznie w trakcie przejazdu naczynia wydobywczego lub w trakcie zejścia na pomost bezpieczeństwa.

§ 64. Roboty w szybie lub szybiku wykonuje się z pomostów roboczych lub naczyń wyciągowych, z zastrzeżeniem § 617.

§ 65. Rozbieranie lub przekładanie pomostów stałych, przemieszczanie pomostów wiszących oraz transport urządzeń w szybie lub szybiku wykonuje się po spełnieniu wymagań określonych w § 625.

§  66. 

1. W celu odwadniania głębionego szybu lub szybiku instaluje się nie mniej niż dwie pompy, które mogą być podłączone do jednego rurociągu tłocznego.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku głębienia szybu metodą mrożeniową.

§ 67. Przy głębieniu szybu lub szybiku metodą mrożeniową:

1) instalację mrożeniową wyposaża się w urządzenia sygnalizujące i blokujące nagły wypływ roztworu zamrażającego;

2) w środku przekroju szybu lub szybiku, w rdzeniu zamrażanego górotworu, wykonuje się otwór odprężająco-odwadniający na całej długości zamrażanego górotworu zgodnie z projektem technicznym.

§  68. 

1. Przy komorze pomp wykonuje się pomost umożliwiający obsługę pomp, wsiadanie do kubła i wysiadanie z kubła oraz ładowanie i wyładowanie urządzeń.

2. Wlot komory pomp do szybu lub szybiku zabezpiecza się barierą oraz progiem.

§  69. 

1. W przypadku prowadzenia robót podziemnych w likwidowanych zakładach górniczych oraz działalności, o której mowa w art. 2 ust. 1 ustawy, do wykonywania odwadniania dopuszcza się stosowanie pomp głębinowych zainstalowanych w szybach.

2. W okolicznościach, o których mowa w ust. 1, zapewnia się:

1) zainstalowanie w szybie pomp głębinowych wraz z rurociągami na jeden miesiąc przed osiągnięciem docelowego poziomu zwierciadła wody;

2) odprowadzenie najwyższego dobowego dopływu wody w czasie krótszym niż 20 godzin;

3) zbiornik wody, chodniki lub zroby o pojemności umożliwiającej zmagazynowanie dopływu wody w czasie przewidywanej najdłuższej awarii urządzeń odwadniających lub ich wymiany, aby poziom zwierciadła wody w szybie nie przekroczył poziomu dopuszczalnego;

4) możliwość:

a) przewietrzania, dokonywania pomiarów składu powietrza oraz ilości odpompowywanej wody,

b) dokonywania kontroli poziomu zwierciadła wody za pomocą dwóch niezależnych czujników o różnych konstrukcjach;

5) niezbędną rezerwę pomp i rurociągów tłocznych;

6) urządzenia umożliwiające wymianę, przegląd i kontrolę pomp i rurociągów tłocznych.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, pompy głębinowe stosuje się na podstawie projektu technicznego, w którym uwzględnia się warunki hydrogeologiczne występujące w całym rejonie objętym wpływami odwodnienia na sąsiednie czynne i zlikwidowane zakłady górnicze oraz na powierzchnię terenu.

§ 70. Przy wykonaniu szybu lub szybiku metodą obudowy opuszczanej stopę obudowy posadawia się w skałach plastycznych, wodonieprzepuszczalnych na głębokość wynoszącą nie mniej niż 1 m.

§ 71. W trakcie głębienia lub pogłębiania szybu lub szybiku z zastosowaniem otworu wielkośrednicowego:

1) stosuje się zabezpieczenia przed wpadnięciem osób do otworu wielkośrednicowego;

2) zabezpiecza się wyrobisko pod otworem wielkośrednicowym w celu ochrony osób przed zagrożeniami.

§  72. 

1. W szybie lub szybiku, w którym za obudową występują skały luźne i zawodnione, elementy zbrojenia umocowuje się do obudowy wyłącznie metodą kotwienia. Długość kotew umocowanych do obudowy wynosi nie więcej niż 2/3 grubości obudowy.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do odcinków szybu lub szybiku w obudowie tubingowej i stalowej.

§  73. 

1. Szyb lub szybik wykonywany metodą nadsięwłomu o wysokości większej niż 20 m wyposaża się w szczelny pomost:

1) roboczy - w przodku nadsięwłomu;

2) bezpieczeństwa - w odległości nie mniejszej niż 2 m i nie większej niż 3 m pod pomostem roboczym;

3) ochronny - umieszczony na wysokości nie większej niż 6 m nad poziomem podszybia.

2. Otwory w pomoście ochronnym i bezpieczeństwa, przeznaczone dla ruchu wyciągu i przejścia osób, zabezpiecza się klapami otwieranymi wyłącznie na czas przejazdu lub przejścia.

§  74. 

1. Szyb lub szybik wykonywany metodą nadsięwłomu wyposaża się przy wysokości nadsięwłomu wynoszącej:

1) nie mniej niż 8 m i nie więcej niż 20 m - w przedział zsypny i drabinowy;

2) więcej niż 20 m - w przedział zsypny, drabinowy i wyciągowy.

2. Przedział zsypny wypełnia się na stałe urobkiem do wysokości pomostu bezpieczeństwa.

§ 75. Droga dojścia pracowników do przodka przedziałem drabinowym w szybach lub szybikach wykonywanych metodą nadsięwłomu wynosi nie więcej niż 50 m.

§  76. 

1. Metodą nadsięwłomu bez poszerzania wykonuje się szyb lub szybik o przekroju poprzecznym nie większym niż 12 m².

2. Poszerzenie nadsięwłomu wykonuje się z góry na dół.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do szybów lub szybików wykonywanych metodą nadsięwłomu w złożach soli i rud metali.

§ 77. W przypadku przebijania nadsięwłomu do istniejącego wyrobiska na ostatnich 6 m wykonuje się otwór badawczy do tego wyrobiska lub z tego wyrobiska.

§ 78. Osoby wykonujące pracę w przodku nadsięwłomu powiadamia się o każdorazowym przechodzeniu osób przedziałem drabinowym.

§ 79. Wykonywanie szybu lub szybiku metodą nadsięwłomu:

1) jest niedopuszczalne w skałach sypkich lub zaburzonych tektonicznie;

2) poprzedza się w polu metanowym odwierceniem otworu wentylacyjnego.

§  80. 

1. Przebudowę szybu lub szybiku, naprawę obudowy oraz remont wyposażenia wykonuje się z góry na dół.

2. W trakcie wykonywania robót związanych z procesami technologicznymi, o których mowa w ust. 1, wyciągi szybowe wykorzystuje się wyłącznie do celów związanych z wykonywaniem tych robót.

3. Roboty, o których mowa w ust. 1, wykonuje się zgodnie z projektem technicznym.

§ 81. Głębienie szybu oraz wykonywanie obudowy szybowej realizuje się do środka szybu, wyznaczonego na powierzchni lub poziomie wyjściowym.

§ 82. Odrzutowanie środka szybu z powierzchni lub poziomu wyjściowego na dno szybu wykonuje się metodą pionowania mechanicznego, stosując pion środkowy w postaci drutu stalowego, odpowiednio obciążonego, z zachowaniem współczynnika bezpieczeństwa nie mniejszego od trzech.

§ 83. Dopuszcza się stosowanie innych metod pionowania pod warunkiem utrzymania dopuszczalnego odchylenia.

§ 84. Graniczne odchylenie osi pionowej szybu od pionu środkowego wynosi:

Głębokość szybu [m]				Maksymalne odchylenie [mm]
do 100				± 10
od	101	do	500	± 20
od	501	do	1000	± 30
od	1001	do	5000	± 40

§ 85. Dopuszczalne odchylenie odległości obudowy szybu od pionu środkowego w dowolnym przekroju, w zależności od rodzaju obudowy szybu, może wynosić dla obudowy szybu:

1) murowanej z cegły, betoników, betonu lub obudowy mieszanej ±50 mm;

2) tubingowej ± 20 mm.

§ 86. Dopuszczalne odchylenie pionowych złączy obudowy tubingowej od kierunku wyznaczonego przez pion środkowy i pion kierunkowy mierzone na pionowych złączach tubingów nie przekracza wartości ±10 mm.

§ 87. Prawidłowość zawieszenia pionu środkowego i pionu kierunkowego są okresowo, kontrolowane przez służbę mierniczą w odległościach nie mniejszych niż co 50 m.

§  88. 

1. Szyb lub szybik likwiduje się przez całkowite zasypanie materiałem dobranym odpowiednio do warunków geologicznych, przy uwzględnieniu:

1) hydrogeologicznych i gazowych warunków występujących w obrębie szybu;

2) zagrożenia metanowego i pożarowego;

3) sposobu:

a) zabezpieczenia poszczególnych poziomów na podszybiach,

b) przewietrzania szybu przed rozpoczęciem likwidacji i podczas jego likwidacji,

c) likwidacji zbrojenia szybu i urządzeń szybowych;

4) rodzaju i sposobu zamknięcia szybu oraz zabezpieczenia jego wylotu;

5) wpływu zagrożeń występujących po likwidacji szybu na powierzchnię i sąsiednie zakłady górnicze.

2. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się likwidowanie szybiku - przez zamknięcie na zrębie podwójnymi stałymi pomostami, a w wyrobiskach łączących się z szybikiem odpowiednio wytrzymałymi tamami wykonanymi z materiałów niepalnych po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy.

3. Roboty związane z likwidacją szybu lub szybiku prowadzi się zgodnie z projektem technicznym, o którym mowa w § 38, pod nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego wyznaczonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

4. Zlikwidowany szyb lub szybik oznacza się na mapach górniczych oraz w terenie.