Dział 2 - Przepisy ogólne. - Służba wojskowa oficerów Wojska Polskiego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1948.20.135

Akt utracił moc

Wersja od: 16 kwietnia 1948 r.

Dział  II.

Przepisy ogólne.

Rozdział  I.

Korpusy osobowe oficerów.

Art.  5.

1. Oficerowie tworzą korpus oficerski Wojska Polskiego.

2. Korpus oficerski Wojska Polskiego składa się z:

a) korpusu marszałków i generałów (admirałów),

b) korpusu oficerów broni,

c) korpusu oficerów polityczno-wychowawczych,

d) korpusu oficerów służb.

3. Minister Obrony Narodowej może, stosownie do potrzeb organizacyjnych Wojska Polskiego, dzielić korpusy oficerów broni i służb na grupy specjalistów wojskowych.

Rozdział  II.

Stosunek oficerów do służby wojskowej.

Art.  6.

Ze względu na stosunek do służby wojskowej oficer może być:

a) oficerem zawodowym,

b) oficerem rezerwy,

c) oficerem stanu spoczynku,

d) oficerem tytularnym.

Art.  7.

1. Oficerem zawodowym jest oficer, który pełni służbę wojskową zawodowo. Warunki i tryb uzyskania charakteru oficera zawodowego określa Minister Obrony Narodowej.

2. Oficerem rezerwy jest oficer, który pełni lub obowiązany jest do pełnienia służby wojskowej na zasadzie powszechnego obowiązku wojskowego.

3. Oficerem stanu spoczynku jest oficer zawodowy, który nabył prawo do zaopatrzenia emerytalnego i został przeniesiony w stan spoczynku.

4. Oficerem tytularnym jest osoba, której nadano tytularny stopień oficerski w celu umożliwienia lub ułatwienia jej wykonania szczególnego zadania służbowego w Wojsku Polskim lub w innych działach służby publicznej.

Art.  8.

Oficerem w czynnej służbie jest oficer, który pełni służbę wojskową.

Rozdział  III.

Stopnie i tytuły oficerów.

Art.  9.

1. Ustanawia się następujące stopnie oficerskie oraz kolejność w ich nadawaniu:

oficerowie młodsi:

chorąży, chorąży marynarki,

podporucznik, podporucznik marynarki,

porucznik, porucznik marynarki,

kapitan, kapitan marynarki,

oficerowie sztabowi:

major, komandor podporucznik,

podpułkownik, komandor porucznik,

pułkownik, komandor,

generałowie (admirałowie):

generał brygady, kontradmirał,

generał dywizji, wiceadmirał,

generał broni, admirał,

Marszałek Polski.

2. Stopnie oficerskie nadaje się przez mianowanie, z wyjątkiem tytularnych stopni oficerskich.

Art.  10.

1. Tytułem każdego oficera jest jego stopień oficerski.

2. Oficer może uzyskać wojskowe stopnie naukowe:

a) oficera dyplomowanego, równego niższemu stopniowi naukowemu,

b) doktora nauk wojskowych.

3. Warunki uzyskania wojskowych stopni naukowych określają przepisy dotyczące nadawania stopni naukowych.

Art.  11.

Sposób używania przez oficerów posiadanych stopni naukowych wojskowych i powszechnych lub tytułów pozostających w związku z rodzajem wykonywanej służby wojskowej - określa Minister Obrony Narodowej.

Rozdział  IV.

Zasady mianowania oficerów.

Art.  12.

1. Oficerów mianuje na poszczególne stopnie Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Ministra Obrony Narodowej.

2. Na stopień Marszałka Polski mianuje oficerów w czasie pokoju i w czasie wojny Prezydent Rzeczypospolitej za wyjątkowe zasługi dla Państwa i Wojska.

3. W czasie wojny mianuje oficerów do stopnia pułkownika włącznie Naczelny Dowódca, a na wyższe stopnie Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Naczelnego Dowódcy.

4. Prezydent Rzeczypospolitej mianuje oficerów na poszczególne stopnie w drodze zarządzeń.

Art.  13.

1. Warunkiem mianowania na pierwszy stopień oficerski w czasie pokoju jest ukończenie oficerskiej szkoły wojskowej.

2. W przypadkach wyjątkowych, zasługujących na szczególne uwzględnienie z punktu widzenia potrzeb wojska, można mianować na pierwszy stopień oficerski mimo nieukończenia oficerskiej szkoły wojskowej.

Art.  14.

1. Warunkiem mianowania na wyższy stopień oficerski jest posiadanie bezpośrednio niższego stopnia oficerskiego. Nie dotyczy to mianowania na stopień Marszałka Polski.

2. W przypadkach wyjątkowych, zasługujących na szczególne uwzględnienie z punktu widzenia potrzeb wojska, można mianować na wyższy stopień oficerski mimo nieposiadania bezpośrednio niższego stopnia oficerskiego lub nieposiadania stopnia oficerskiego.

Art.  15.

1. Mianowanie oficerów na wyższe stopnie następuje z wyboru na podstawie posiadanych kwalifikacji i w miarę wolnych stanowisk.

2. Kwalifikacje wymagane do mianowania na wyższe stopnie określają:

a) w czasie pokoju - Minister Obrony Narodowej,

b) w czasie wojny - Naczelny Dowódca.

Art.  16.

1. Oficera, przeciw któremu toczy się postępowanie karne lub przed oficerskim sądem honorowym, nie można mianować na wyższy stopień do czasu prawomocnego ukończenia postępowania.

2. Wyjątkowo można mianować oficera na wyższy stopień mimo toczącego się przeciw niemu postępowania karnego lub przed oficerskim sądem honorowym w sprawie mniejszej wagi.

Art.  17.

1. Oficera, który zmarł lub utracił zdolność do służby wojskowej wśród okoliczności, świadczących o jego wyjątkowych zasługach, można mianować na wyższy stopień niezależnie od istnienia warunków, wymaganych do mianowania.

2. Szeregowego, który zmarł lub utracił zdolność do służby wojskowej wśród okoliczności, świadczących o jego wyjątkowych zasługach, można mianować oficerem niezależnie od istnienia warunków wymaganych do mianowania.

Art.  18.

Ustanawia się w czasie pokoju jako datę mianowania oficerów dzień 22 lipca - z wyjątkiem przypadków:

a) mianowania na stopień Marszałka Polski,

b) mianowania oficerów w związku z ukończeniem szkół wojskowych, przy przeniesieniu w stan spoczynku oraz w przypadkach określonych w art. 17,

c) uznania przez Ministra Obrony Narodowej wyjątkowej potrzeby mianowania oficerów w innym terminie.

Art.  19.

Każdy oficer ma w swym stopniu starszeństwo określone datą. Data starszeństwa może być wcześniejsza od daty mianowania.

Art.  20.

Oficerów mianuje na stanowiska służbowe i zwalnia z nich:

a) w czasie pokoju - Minister Obrony Narodowej, z wyjątkiem przypadków, w których osobne przepisy zastrzegają to prawo Prezydentowi Rzeczypospolitej,

b) w czasie wojny - Naczelny Dowódca albo upoważnione przez nich władze wojskowe.

Art.  21.

1. Przepisów rozdziału niniejszego nie stosuje się do oficerów tytularnych.

2. Nadanie tytularnego stopnia oficerskiego do generała brygady (kontradmirała) włącznie, jak również orzeczenie o wygaśnięciu prawa do tytularnego stopnia oficerskiego - następuje w drodze zarządzenia Ministra Obrony Narodowej.

Rozdział  V.

Utrata i pozbawienie stopnia oficerskiego.

Art.  22.

Oficer traci stopień oficerski w przypadkach:

a) utraty lub pozbawienia obywatelstwa polskiego,

b) skazania prawomocnym wyrokiem sądu na karę dodatkową utraty praw publicznych lub obywatelskich praw honorowych,

c) skazania prawomocnym wyrokiem sądu wojskowego na karę degradacji do stopnia podoficera lub szeregowca,

d) zatwierdzenia orzeczenia oficerskiego sądu honorowego orzekającego karę degradacji do stopnia podoficera lub szeregowca,

e) ukarania oficera młodszego w postępowaniu dyscyplinarnym karą degradacji.

Art.  23.

1. Prezydent Rzeczypospolitej może na wniosek Ministra Obrony Narodowej pozbawić oficera stopnia oficerskiego w przypadkach:

a) skazania prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności powyżej 1 roku bez zawieszenia jej wykonania,

b) skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo, popełnione z niskich pobudek na karę pozbawienia wolności bez zawieszenia jej wykonania,

c) samowolnego opuszczenia przez oficera swej jednostki bądź stanowiska służbowego lub pozostawania poza nimi, albo nieuczynienia zadość powołaniu do służby wojskowej w terminie oznaczonym, jeżeli wszczęte z tych powodów postępowanie karne zostało w myśl obowiązujących przepisów wskutek nieobecności oficera zawieszone,

d) popełnienia przez oficera zbrodni stanu, przestępstwa przeciw obowiązkowi wierności żołnierskiej, przestępstwa przeciw obowiązkowi wojskowemu oraz przestępstwa przeciw interesom Państwa lub Narodu określonego w ustawach karnych szczególnych - gdy skazanie nie mogło nastąpić z powodu zaistnienia ustawowych okoliczności wyłączających ściganie lub skazanie.

2. Na podstawie zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej, wydanego w myśl przepisu ust. 1 o pozbawieniu oficera stopnia oficerskiego, Minister Obrony Narodowej orzeka, jaki stopień wojskowy może być pozostawiony zdegradowanemu oficerowi.

3. W razie ustania przyczyny, która w myśl ust. 1 lit. c) spowodowała utratę stopnia, oficer odzyskuje utracony stopień z mocy samego prawa, jeżeli w wyniku podjętego postępowania karnego nie zostanie skazany na karę dodatkową, powodującą utratę stopnia oficerskiego.

Rozdział  VI.

Wojskowe komisje lekarskie.

Art.  24.

1. Zdolność fizyczną i psychiczną oficera do pełnienia służby wojskowej oraz stopień utraty zdolności oficera do pracy zarobkowej ustalają wojskowe komisje lekarskie.

2. Zasady badania i oceny stopnia zdolności do pełnienia służby wojskowej, stopnia utraty zdolności do pracy zarobkowej oraz skład i tryb postępowania wojskowego komisji lekarskich określa Minister Obrony Narodowej.

Rozdział  VII.

Szczególne obowiązki i prawa oficerów.

Art.  25.

1. Oficer jest obowiązany zachować w tajemnicy wszystkie sprawy, o których powziął wiadomość bezpośrednio lub pośrednio w związku z wykonywaną służbą, jeżeli sprawy te uznano za tajne albo gdy utrzymania ich w tajemnicy wymaga dobro publiczne lub inne względy służbowe.

2. Obowiązek zachowania tajemnicy trwa zarówno w czasie pozostawania w czynnej służbie, jak i po zwolnieniu z niej.

3. Od obowiązku zachowania tajemnicy może oficera zwolnić przełożony o uprawnieniach co najmniej dowódcy okręgu wojskowego.

Art.  26.

1. Oficer w czynnej służbie jest obowiązany do noszenia w czasie wykonywania obowiązków służbowych munduru wojskowego i uzbrojenia.

2. Minister Obrony Narodowej może zwolnić oficera lub grupy oficerów od obowiązku noszenia munduru wojskowego i uzbrojenia.

3. Przepisy o umundurowaniu i uzbrojeniu oraz o noszeniu munduru wydaje Minister Obrony Narodowej.

Art.  27.

1. Oficer ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną na zasadach, określonych w osobnych przepisach.

2. Oficer podlega właściwości oficerskich sądów honorowych na zasadach, określonych w osobnych przepisach.

Art.  28.

Wyjazd oficera za granicę wymaga zezwolenia Ministra Obrony Narodowej.

Art.  29.

Oficer w czynnej służbie może należeć do niewojskowych organizacji i stowarzyszeń za zezwoleniem Ministra Obrony Narodowej.

Art.  30.

1. Oficerowi w czynnej służbie nie wolno wykonywać zawodu cywilnego lub podejmować się prac zarobkowych ani brać udziału w handlu i przemyśle.

2. Minister Obrony Narodowej może zezwolić na wykonywanie zawodu cywilnego lub podejmowanie się prac zarobkowych w przypadkach, gdy tego wymaga interes publiczny.

Art.  31.

Minister Obrony Narodowej może w porozumieniu z właściwą władzą naczelną ze względu na potrzeby wojska lub interes obrony Państwa wyznaczyć oficera w czynnej służbie do wykonywania zadań w państwowej służbie cywilnej lub innej służbie publicznej albo w przedsiębiorstwach państwowych.

Art.  32.

Warunki publikacji lub innego rozpowszechniania przez oficera w czynnej służbie rezultatów jego działalności naukowej, literackiej, artystycznej i publicystycznej określa Minister Obrony Narodowej.

Art.  33.

1. Oficer w czynnej służbie może zawrzeć związek małżeński jedynie po otrzymaniu zezwolenia właściwego przełożonego.

2. Warunki i tryb udzielenia powyższego zezwolenia określa Minister Obrony Narodowej.

Art.  34.

Minister Obrony Narodowej może przelać przysługujące mu w myśl przepisów art. 28, 29 i 30 uprawnienia co do udzielania zezwoleń na podległe mu organa i władze.

Art.  35.

Prawo oficerów do uposażenia i zaopatrzenia emerytalnego, do zaopatrzenia inwalidzkiego oraz do zasiłków i pomocy normują osobne przepisy.

Art.  36.

Oficer zawodowy w czynnej służbie może w czasie pokoju otrzymać urlopy:

a) wypoczynkowy,

b) zdrowotny,

c) ze względów służbowych,

d) okolicznościowy.

Art.  37.

1. Oficerowi zawodowemu w czynnej służbie służy w czasie pokoju prawo do korzystania corocznie z urlopu wypoczynkowego w następujących wymiarach:

oficerom młodszym i sztabowym - 4 tygodnie,

marszałkom i generałom (admirałom) - 5 tygodni.

2. W wyjątkowych przypadkach, jeżeli tego wymagają ważne względy służbowe, może przełożony o uprawnieniach co najmniej dowódcy okręgu wojskowego nie udzielić oficerowi zawodowemu urlopu bądź wydane zarządzenie o udzieleniu urlopu cofnąć.

3. Czas trwania urlopu zdrowotnego nie może przekroczyć sześciu miesięcy w ciągu roku kalendarzowego.

4. Warunki udzielania i czas trwania urlopów ze względów służbowych i okolicznościowych określa Minister Obrony Narodowej.

Art.  38.

1. Oficerowie rezerwy i stanu spoczynku odbywający ćwiczenia wojskowe mogą otrzymać urlop okolicznościowy.

2. Do oficerów rezerwy, będących w czynnej służbie, poza przypadkiem określonym w ust. 1, oraz do oficerów tytularnych, pełniących służbę wojskową, stosuje się odpowiednio przepisy art. 36 i 37.

Art.  39.

Uprawnienia poszczególnych przełożonych w zakresie udzielania urlopów określa Minister Obrony Narodowej.

Art.  40.

Zasady udzielania urlopów w czasie wojny określa Naczelny Dowódca.

Art.  41.

Obowiązki i prawa oficerów nieuregulowane w niniejszym dekrecie określają regulaminy, instrukcje i rozkazy wydawane przez Ministra Obrony Narodowej.