Rumunia-Polska. Układ o komunikacji kolejowej. Bukareszt.1929.10.30.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1931.70.567

Akt utracił moc

Wersja od: 2 sierpnia 1931 r.

UKŁAD

o komunikacji kolejowej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Królestwem Rumunji, podpisany w Bukareszcie dn. 30 października 1929 r.

Przekład.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ.

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ.

wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

Dnia trzydziestego października tysiąc dziewięćset dwudziestego dziewiątego roku podpisany został w Bukareszcie układ o komunikacji kolejowej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Królestwem Rumunji, wraz z protokółem końcowym i załącznikami A. B. C. D. o następującem. brzmieniu dosłownem:

UKŁAD

o komunikacji kolejowej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Królestwem Rumunji.

Wstęp.

RZECZPOSPOLITA POLSKA

z jednej strony,

a

KRÓLESTWO RUMUNJI

z drugiej strony,

pragnąc uregulować komunikację kolejową pomiędzy obu krajaniu, postanowiły zawrzeć układ.

Mianowani w tym celu. Pełnomocnicy, a mianowicie:

P. Franciszek MOSKWA, Wicedyrektor w Ministerstwie Komunikacji w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej;

P. Cezar MEREUTĂ, zastępca Dyrektora Generalnego kolei rumuńskich w imieniu Królestwa Rumunji,

po przedstawieniu swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i w należytej formie, zgodzili się co do następujących postanowień:

Artykuł  1.

Regulaminy i przepisy.

1) Przewóz koleją osób, bagażu, przesyłek ekspresowych i towarów między Polską z jednej i Rumunją z drugiej strony na szlakach między granicą państwową a stacją zdawczo - odbiorczą, odbywać się będzie na podstawie postanowinie układu niniejszego. Nadto, o ile układ niniejszy nie zawiera odmiennych postanowień, obowiązywać będą postanowienia umów i taryf, zawartych i ustanowionych między Stronami umawiającemi się lub między Zarządami kolejowemi polskiemi i rumuńskiemi oraz postanowienia tych międzynarodowych konwencyj, do których przystąpiły Strony umawiające się, wreszcie ustawy i przepisy każdego z obu państw obowiązujące na własnym obszarze *).

2) Osoby trzecie nie mogą wysnuwać żadnych praw z umowy niniejszej.

Artykuł  2.

Sprawność komunikacji.

Strony umawiające się dołożą starań, aby komunikacja kolejowa między ich obszarami odbywała się ze sprawnością odpowiednio do potrzeb sąsiedzkiego i tranzytowego ruchu kolejowego. W szczególności służba kolejowa, pocztowa, celna, paszportowa i inna będzie tak uregulowana, aby przewóz osób, bagażu, przesyłek ekspresowych i towarów odbywał się możliwie najszybciej.

Postanowienia wykonawcze.

1) Zarządy kolejowe będą uwzględniały, na okresowych konferencjach w sprawie rozkładów jazdy, potrzeby sąsiedzkiego i tranzytowego ruchu kolejowego. W szczególności ugodzą się co do godzin odjazdu i przyjazdu jako też co do skomunikowania pociągów na stacjach zdawczo - odbiorczych, uwzględniając przytem potrzeby rewizji celnej i kontroli paszportowej.

2) Rozkład jazdy jako też zmiany w nim, należy zawczasu podawać do wiadomości władzom pocztowym, celnym i policyjnym.

3) Kursowanie wagonów sypialnych, restauracyjnych i pocztowych będzie uregulowane osobnym układem.

Artykuł  3.

Stacje zdawczo - odbiorcze.

1) Komunikacja kolejowa miedzy Polską z jednej i Rumunją z drugiej strony będzie się odbywała przez poniżej wyznaczone kolejowe przejścia graniczne z następującemi stacjami zdawczo-odbiorczemi*):

Kolejowe przejścia graniczne	Stacja zdawczo-odbiorcza
Śniatyn - Załucze-Grigore-Ghica
Vodă	Sniatyń Załucze
Jasienów Polny-Stefănesti	Stefănesti
Zaleszczyki-Schit	Zaleszczyki
Kuty-Vijnita	Kuty.

2) Zamiast wyżej wymienionych stacyj zdawczo - odbiorczych Rządy obu Stron umawiających się mogą we wzajemnem porozumieniu wyznaczyć inne stacje zdawczo - odbiorcze, leżące bliżej granicy państwowej.

Artykuł  4.

Władza zwierzchnicza.

Z wyjątkiem postanowień odmiennych, zawartych w umowie niniejszej, lub w innych międzynarodowych konwencjach, każde z Państw umawiających się, na którego obszarze leży stacja zdawczo-odbiorcza i szlak kolejowy między nią i granicą państwową, wykonywa na tym obszarze swoją władzę zwierzchniczą.

Artykuł  5.

Używanie i utrzymanie budowli i urządzeń,

1) Zarządy kolejowe polskie i rumuńskie przyznają sobie wzajemnie prawo używania budowli i urządzeń, potrzebnych do komunikacji kolejowej, w myśl postanowień umowy niniejszej.

2) Będą miały one obowiązek, każdy w swoim okręgu, utrzymywać w stanie odpowiadającym przepisom obowiązującym wszystkie budowle i urządzenia na stacji zdawczo - odbiorczej oraz na szlaku między stacją wspomnianą a granicą państwową.

3) Postanowienia szczegółowe, a w szczególności zmiany w odniesieniu do budowli i. urządzeń, przeciętych granicą państwowa, zostaną ustalone za wspólnem porozumieniem w miejscowej umowie dodatkowej.

Postanowienia wykonawcze.

1) Mosty kolejowe i wiadukty, przecięte granicą państwową, wraz z przyczółkami i filarami, będą nadzorowane i w całości utrzymywane wyłącznie przez jeden z obu interesowanych Zarządów kolejowych, według jego przepisów bez uszczerbku dla praw własności Zarządu sąsiedniego.

2) Dyrekcje kolejowe interesowane powinny się porozumiewać co do robót, wychodzących poza zakres bieżącego utrzymania, jako też co do mającej się dokonać przebudowy mostów. W nagłych wypadkach lub w razie niebezpieczeństwa powinien Zarząd, do którego należy utrzymanie, wykonać roboty potrzebne i zawiadomić o nich bezzwłocznie Zarząd sąsiedni.

3) Zarządowi obowiązanemu do utrzymania zwrócone zostaną przez Zarząd sąsiedni koszty utrzymania w stosunku do długości mostu do granicy; koszta utrzymania zostaną powiększone o dodatek administracyjny, obliczony w stosunku 10%.

4) Wykaz mostów, przeciętych granicą państwową, objęty jest załącznikiem A.

Artykuł  6.

Prawa własności.

Wszystkie budowle i urządzenia, wymienione w artykule 5, pozostają własnością polską, o ile się znajdują na obszarze polskim, a własnością rumuńską, o ile się znajdują na obszarze rumuńskim.

Artykuł  7.

Umowy dodatkowe.

Zarządy kolejowe powinny zawrzeć dla każdego przejścia granicznego umowę dodatkową, regulującą miejscowe stosunki specjalnie (miejscowa umowa dodatkowa, która w dalszym ciągu nazywaną będzie: umową dodatkową).

Postanowienia wykonawcze.

Do każdej umowy dodatkowej należy dołączyć plan szlaku między granicą państwową i stacją zdawczo - odbiorczą oraz plan stacji zdawczo - odbiorczej, na którym należy oznaczyć kolorami budowle i urządzenia a to tak służące do wspólnego używania, jako też przekazane Zarządowi sąsiedniemu do wyłącznego używania. Do planu należy dołączyć wykaz budowli i urządzeń używanych w sposób wyżej wskazany.

Artykuł  8.

Sprawy językowe.

1) Tak ustne jak i pisemne porozumiewanie się w sprawach służbowych na stacjach zdawczo-odbiorczych i na szlaku między niemi a granicą państwową będzie się odbywało w języku, który na tem miejscu jest urzędowym (patrz jednak artykuł 26).

2) Pracownikom sąsiedniego Państwa wolno wszelako porozumiewać się na obszarze Państwa sąsiedniego w ich języku między sobą takie w stosunkach służbowych.

3) Korespondencja służbowa pisemna i telegraficzna między Zarządami Stron umawiających się będzie się odbywała w języku francuskim.

Postanowienia wykonawcze.

1) Korespondencja pisemna i telegraficzna pomiędzy stacjami i urzędami obu Stron umawiających się odbywać się będzie w języku urzędowym kraju nadawczego i będzie podawaną przez jedną kolej drugiej. Tłumaczenia dokonywać będzie w razie potrzeby kolej otrzymująca.

2) Zarządy kolejowe interesowano wprowadzą we wspólnem porozumieniu wzory dwujęzyczne dla ułatwienia korespondencji schematycznej powtarzającej się, a odnoszącej się do komunikacji.

3) Pomieszczenia urzędowe, udzielone na stacji zdawczo - odbiorczej sąsiedniemu Zarządowi do wyłącznego używania, powinny być opatrzone napisami w obu językach; napis w języku urzędowym Zarządu miejscowego powinien być umieszczony na pierwszem miejscu.

4) Stacje zdawczo - odbiorcze i stacje graniczne powinny wywieszać na odpowiedniem miejscu przesłane im przez sąsiednią kolej pisane w jej języku urzędowym rozkłady jazdy i obwieszczenia urzędowe, mające istotne znaczenie dla komunikacji przez dane kolejowe przejście graniczne.

Artykuł  9.

Pracownicy Państwa sąsiedniego czynni służbowo na stacji zdawczo-odbiorczej i na szlaku między nią i granicą Państwa.

1) Zarząd sąsiedni może się posługiwać własnym personelem na stacji zdawczo - odbiorczej i na szlaku między nią i granicą państwową przy wykonywaniu specjalnych czynności służbowych, które ze względu na swą istotę, wymagają wykonania przez własne organa każdego Zarządu. Personel wspomniany będzie obowiązany wykonywać czynności służbowe według ustaw i przepisów Zarządu delegującego.

2) Każdy z Zarządów interesowanych może wysyłać na obszar Państwa sąsiedniego tylko niezbędnie potrzebną ilość pracowników.

3) Personel, używany na stacjach granicznych i na stacjach zdawczo-odbiorczych oraz na szlakach między granicą państwową i stacją zdawczo - odbiorczą, będzie obowiązany znać postanowienia i przepisy, odnoszące się do wykonywania służby na szlakach i na stacjach wyżej wspomnianych. O ile personel wyżej wyznaczony wykonywa czynności służbowe na stacji zdawczo - odbiorczej Zarządu sąsiedniego, jest on obowiązany umieć się porozumieć w języku Państwa sąsiedniego w sprawach służbowych.

Postanowienia wykonawcze.

1) Co się tyczy oceny, czy personel, używany na obszarze Państwa sąsiedniego, posiada w tym względzie należyte kwalifikacje, to będą uznawane przepisy i świadectwa z egzaminów tego Zarządu, do którego personel należy.

2) Personel jednego z Zarządów czynny służbowo na obszarze Państwa sąsiedniego podlega przy wykonywaniu służby zarządzeniom właściwych organów Zarządu sąsiedniego, o ile cne w myśl postanowień miejscowej umowy dodatkowej są do ich wydawania uprawnione.

3) Personel może być w czasie służbowego pobytu na obszarze Państwa sąsiedniego wezwany w wyjątkowych wypadkach do wykonywania służbowych czynności Zarządu sąsiedniego, o ile na to pozwalają czynności służbowe dla Zarządu własnego (art. 34).

4) Umowa dodatkowa dla każdego przejścia kolejowego zosobna ustanowi, czy i jacy pracownicy powinni mieszkać w Państwie sąsiedniem.

Artykuł  10.

Ochrona należna pracownikom Państwa sąsiedniego.

1) Pracownicy zajęci służbowo na obszarze Państwa sąsiedniego, posiadający przynależność państwową Państwa, delegującego ich, zachowują swoją przynależność państwową. To samo stosuje się do członków rodziny i służby domowej, żyjących z nimi we wspólnem gospodarstwie domowem na obszarze Państwa sąsiedniego. W takim wypadku nie nabywa się przynależności państwowej Państwa sąsiedniego ani przez zamieszkanie, ani przez pobyt, ani też przez urodzenie.

2) Osobom, wymienionym w ustępie 1-ym, będzie zapewniona w czasie ich pobytu na obszarze Państwa sąsiedniego (patrz art. 16 i 17) potrzebna ochrona. Pracowników, pozostających na obszarze Państwa sąsiedniego, należy tam także uważać za urzędników W pojęciu ustawy karnej. W wypadkach zniewag i Urazów cielesnych władze publiczne powinny, niezależnie od skargi prywatnej pokrzywdzonego, wnieść skargę ze swej strony, o ile to jest dopuszczalne. Strony umawiające się będą korzystały 2 tej możliwości na rzecz czynnych na ich obszarze.

Urzędników Zarządów sąsiednich w takiej samej mierze, jak na rzecz urzędników własnych.

3) Osoby, wymieniane w ustępie 1) korzystają podczas pobytu na obszarze Państwa sąsiedniego 2 uwolnienia:

a) od wszelkiego rodzaju publiczna - prawnych świadczeń osobistych i rzeczowych,

b) od pobieranych tam danin publicznych w takiej mierze, jakaby przysługiwała osobom wyżej wymienionym, gdyby w Państwie sąsiedniem, nie miały ani miejsca zamieszkania, ani miejsca pobytu.

4) Dzieci osób, wymienionych w ustępie 1) nie podlegają w Państwie sąsiedniem przymusowi szkolnemu.

5) Pracownicy, zajęci na obszarze Państwa sąsiedniego podlegają pod względem dyscyplinarnym, o ile chodzi o ich karanie za uchybienia służbowe, swoim przełożonym władzom w Państwie ich delegującym. Osądzenie z przyczyny popełnienia przez nich w wykonywaniu służby w Państwie sąsiedniem, czynów karalnych - pozostawia się, o ile nie chodzi o obywateli tegoż Państwa, wyłącznie władzom ojczystym, gdy one tego zażądają. Gdy takie żądanie zostanie przedstawione, Państwo sąsiednie powinno bezzwłocznie dostawić ściganego wyżej wymienionym władzom. Żądanie to powinna władza właściwa do ścigania karnego przedstawić władzy sądowej Państwa sąsiedniego o analogicznych kompetencjach *).

Artykuł  11.

Pomoc i wspomaganie personelu czynnego służbowo.

1) Pracownicy i urzędy Stron umawiających się wykonując służbą na stacjach zdawczo - odbiorczych i na szlakach kolejowych między niemi a granicą państwową, będą się wzajemnie wspomagać przy wypełnianiu ich obowiązków służbowych, w szczególności, o ile chodzi o zapobieżenie przekroczeniom lub o ich wykrycie.

2) Pracownicy i urzędy jednej Strony umawiającej się będą udzielały potrzebnej ochrony urzędom i pracownikom Strony drugiej, czynnym służbowo na obszarze określonym w ustępie 1); będą one uwzględniały ich wezwania w tym względzie w takiej samej mierze, jak gdyby chodziło o podobne wezwania swoich własnych urzędów lub pracowników.

3) Właściwe urzędy Zarządów, biorących udział w komunikacji, będą dochodziły w sposób odpowiedni na bezpośrednie wezwanie urzędów Strony drugiej, jakim jest stan faktyczny wykroczeń przeciw przepisom Strony drugiej, dotyczącym dziedziny kolejowej, pocztowej, celnej i paszportowej, popełnionym na obszarze określonym w ustępie 1) niniejszego artykułu. Urzędy wspomniane będą doręczały interesowanym wezwania, potrzebne do wdrożenia i przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego.

4) Wydatki, powstałe wskutek załatwiania czynności związanych z dochodzeniem, będą zwracane bezpośrednio urzędowi, który je załatwiał, przez urząd, który się o ich załatwienie zwrócił.

Artykuł  12.

Urzędnicy sprawujący nadzór.

1) Każdy z Zarządów interesowanych ma prawo wykonywać nadzór przez własnych urzędników nad czynnościami służbowemi swoich własnych pracowników, spełnianemi na obszarze Państwa sąsiedniego.

2) Urzędnicy sprawujący nadzór powinni się wstrzymać od wszelkiego bezpośredniego mieszania się do służby eksploatacyjnej.

3) Przy przekraczaniu granicy i przy czasowym pobycie urzędników sprawujących nadzór na obszarze Państwa sąsiedniego, należy stosować odpowiednie postanowienia artykułu 16.

Postanowienia wykonawcze.

Zarządy sąsiednie będą sobie wzajemnie podawały do wiadomości nazwiska wspomnianych urzędników.

Artykuł  13.

Występki służbowe.

1) Przy występkach służbowych, dotyczących komunikacji kolejowej, Zarząd kolejowy, w którego okręgu leży miejsce czynu, zarządzi dochodzenie w razie potrzeby w porozumieniu i z pomocą interesowanego Zarządu Państwa sąsiedniego. Wynik dochodzenia będzie podany do wiadomości Zarządu sąsiedniego, który wyda potrzebne zarządzenia i zawiadomi o nich Zarząd drugi. Pracownicy, nie władający dostatecznie językiem urzędowym Państwa sąsiedniego, będą mogli być przesłuchiwani na ich żądanie w języku rodowitym.

2) W razie znaczniejszego występku służbowego, Zarząd przełożony odwoła pracownika winnego na żądanie właściwego Zarządu Państwa sąsiedniego.

Artykuł  14.

Ubezpieczenia socjalne, ubezpieczenia od wypadków,

1) W stosunku do ubezpieczeń socjalnych i ubezpieczenia od wypadków pracowników kolejowych, delegowanych czasowo lub na stałe na obszar Państwa sąsiedniego, obowiązują wyłącznie przepisy prawne tego Państwa, na którego obszarze ma siedzibę Zarząd, któremu wspomniani pracownicy podlegają. Ten sam przepis stosuje się także wówczas, gdy personel jednego Zarządu będzie używany do wykonywania służbowych czynności przez Zarząd drugi.

2) Do przeprowadzenia ubezpieczeń socjalnych i ubezpieczenia od wypadków, tudzież do rozstrzygania sporów, są właściwemi władze ubezpieczające, władze administracyjne lub sądy tego Państwa, którego przepisy prawne należy stosować w myśl poprzedniego ustępu.

3) Zaopatrzenie, świadczone w myśl powyższych postanowień, według przepisów prawnych drugiego z Państw umawiających się, ma pod względem prawno - cywilnej odpowiedzialności przedsiębiorcy taki sam skutek prawny, jak zaopatrzenie świadczone według jego własnych przepisów prawnych, Prawo wystąpienia z regresem ma wyłącznie jeden Zarząd kolejowy wobec drugiego.

Artykuł  15.

Opieka w razie choroby.

1) W razie choroby lub w razie innej nagłej potrzeby nie będzie się czyniło żadnej różnicy w udzielaniu pomocy pracownikom obu Zarządów sąsiednich, oraz członkom ich rodzin, żyjącym z nimi we wspólnem gospodarstwie.

2) Koszty ze wspomnianej pomocy zostaną zwrócone Zarządowi, który je poniósł.

Postanowienia wykonawcze.

Zwrot kosztów, poniesionych w myśl ustępu 2) nastąpi na podstawie przedstawienia świadectwa lekarza konsultującego; zaświadczenie wspomniane powinno należycie usprawiedliwić konieczność opieki lekarskiej i rodzaj świadczonej pomocy.

Artykuł  16.

Przekroczenie granicy i czasowy pobyt w Państwie sąsiedniem.

1) Pracownikom każdej z obu Stron umawiających się, przeznaczonym do służby kolejowej na przejściach granicznych między Polska i Rumunja, będzie wolno na podstawie zaświadczenia, wystawionego przez właściwy urząd, przekraczać granicę w celu wykonywania służby, oraz przebywać na terenie kolejowym, położonym w obrębie Państwa sąsiedniego w czasie służby i w czasie przerw służby, a to bez paszportu i bez wizy. Zaświadczenie należy wystawiać według umówionego wzoru. Okres ważności zaświadczenia powinien być dostosowany do okoliczności poszczególnego wypadku, nie powinien jednak przekraczać okresu jednorocznego. Do swobodnego poruszania się poza obrębem terenu kolejowego potrzeba karty, wydanej, na podstawie zaświadczenia powyżej wymienianego, przez urząd policyjny na stacji. Karta wspomniana będzie miała ważność jedynie w obrębie gminy, na której obszarze leży stacja zdawczo - odbiorcza, lub w obrębie gminy najbliższej.

2) Personel czynny służbowo na obcym obszarze powinien wnosić uniform lub odznaki, o ile jest obowiązany je nosić w myśl przepisów własnego Zarządu i o ile wchodzi w styczność z publicznością przy pełnieniu służby. Noszenie broni poza terenem kolejowym jest wzbronione.

3) Za zastrzeżeniem prawa rewizji celnej personel będzie mógł zabierać ze sobą przez granicę bez opłaty cła przedmioty, przeznaczone oczywiście do osobistego użytku w czasie jednodniowego pełnienia służby, wliczając w to jazdę tam i zpowrotem.

4) Personel, zajęty służbowo w ruchu kolejowym przez przejścia graniczne będzie przewożony bezpłatnie między stacją zdawczo - odbiorczą a granicą*).

Postanowienia wykonawcze.

1) Wzór zaświadczenia, wymienionego w zdaniu drugiem, ustępu 1) niniejszego artykułu, objęty jest załącznikiem B. Zarządy będą się zawiadamiały o urzędach właściwych do wystawiania wspomnianych zaświadczeń.

2) Zaświadczenia rzeczone upoważniają do bezpłatnego przejazdu koleją w myśl ustępu 4) niniejszego artykułu.

3) Drużynie pociągowej i parowozowej wystarczy do przekroczenia granicy, zamiast zaświadczenia, wpisanie jej składu nazwiskami do raportu z jazdy.

4) Posłańcy umyślni, mający w przypadkach przerw łączności telegraficznej i telefonicznej, doręczać zawiadomienia pisemne o ruchu pociągów, mogą przekraczać granicę za okazaniem zawiadomienia tego rodzaju.

Artykuł  17.

Przekraczanie granicy i stały pobyt w Państwie sąsiedniem.

1) Pracownikom, zajętym służbowo na obszarze Państwa sąsiedniego i mieszkającym w tem Państwie oraz członkom ich rodzin jako też ich służbie domowej, żyjącym z nimi we wspólnem gospodarstwie, będzie wolno na podstawie dowodu tożsamości, wystawionego według umówionego wzoru przez władzę przełożoną, przekraczać granicę w obu kierunkach jak również mieszkać w miejscowości pełnienia służby, a to bez paszportu i bez wizy. Pod miejscowością pełnienia służby rozumie się obszar gminy, w której leży stacja zdawczo-odbiorcza lub obszar gminy, położonej najbliżej, z wyjątkami przewidzianemi w tym względzie w umowie dodatkowej.

2) Do pracowników wyżej wspomnianych należy odpowiednio stosować postanowienia ustępów 2) i 4) artykułu 16, będą oni jednak mogli nosić broń także w drodze na służbę i ze służby.

Postanowienia wykonawcze.

Wzory dowodów tożsamości, wymienionych w ustępie 1) artykułu niniejszego objęte są załącznikami C i D.

Artykuł  18.

Dowody tożsamości pracowników zatrudnionych w wagonach sypialnych i restauracyjnych.

1) Prywatni pracownicy, zatrudnieni w wagonach sypialnych i restauracyjnych, powinni posiadać dowody tożsamości wydane przez władzę policyjną w miejscowości ich zamieszkania. Dowody tożsamości powyższe powinny podawać imię, nazwisko, miejsce zamieszkania, przynależność państwową pracownika jako też jego podpis i fotografję opatrzoną pieczęcią urzędową, pieczęć i podpis władzy wydającej, a zarazem powinny zawierać zaświadczenie właściwej Dyrekcji kolejowej, określające rodzaj zajęcia pracownika w obsłudze wagonów sypialnych i restauracyjnych.

2) Wizy zagranicznej nie wymaga się.

Artykuł  19.

Szczególne postanowienia celne.

1) Władze celne każdej ze Stron umawiających się będą bez uszczerbku dla przepisów, opierających się na ustawodawstwie własnego Państwa i z wyjątkiem wypadków podejrzenia o nadużycie uznawały za ważne i pozostawią w stanie nienaruszonym plomby i pieczęcie nałożone przez urząd celny Strony drugiej na towarach, przewożonych pod dozorem celnym. Wolno im jednak nakładać plomby i pieczęcie dopełniające.

2) Przedmioty, służące do użytku służbowego biur, położonych na obszarze obcym i tam zajętych służbowo pracowników, będą mogły być wwożone i wywożone wolne od cła, bez pobierania jakichkolwiek opłat, a to za okazaniem zaświadczenia władzy właściwej. To samo odnosi się do używania przedmiotów przesiedlenia, przeznaczonych do użytku pracowników przesiedlonych i ich członków rodziny jako też służby, żyjących z nimi we wspólnem gospodarstwie.

3) Części zapasowe dla taboru uszkodzonego, zażądane od Zarządu obcego, w myśl międzynarodowych konwencyj o wzajemnem używaniu wagonów jako też części uszkodzone będą przewożone ze zwolnieniem od cła, i bez pobierania jakichkolwiek opłat, na podstawie urzędowego zaświadczenia wysyłającego Zarządu stwierdzającego przeznaczenie rzeczonych części. *)

Artykuł  20.

Odpowiedzialność za szkody.

1) Odpowiedzialność za szkody i wypadki w komunikacji kolejowej między granicą państwową a stacją zdawczo-odbiorczą - z wyjątkiem uszkodzenia tudzież całkowitego lub częściowego ubytku przewożonych towarów i bagażu (patrz ustęp 7), - ustaloną będzie według ustaw i przepisów, obowiązujących w miejscu powstania szkody lub wypadku.

2) Za szkody spowodowane działaniem sprzecznem z prawem lub zaniedbaniem personelu kolejowego, działającego w służbie na przejściach kolejowych, odpowiada Zarząd kolejowy, któremu podlega personel winny. Za personel jednego Zarządu, którego użył drugi Zarząd do wykonywania czynności służbowych, odpowiada jednak ten drugi Zarząd. Jeżeli szkoda została spowodowana przez pracowników obu Stron, lub jeżeli nie da się ustalić, kto spowodował szkodę, wówczas oba Zarządy ponoszą odpowiedzialność po połowie.

3) Za wypadki, powstałe wskutek złego utrzymania stacyj, szlaków, parowozów czynnych i wagonów silnikowych, odpowiada ten Zarząd, do którego należy piecza nad niemi.

4) Za wypadki, powstałe wskutek złego stanu wagonów, lub innego taboru kolejowego, niewymienionego pod 3), odpowiada Zarząd, który jako ostatni przejął pojazdy, nie podnosząc zarzutów ze stanowiska technicznego.

5) Zarządy kolejowe nie ponoszą odpowiedzialności w stosunku wzajemnym za szkody, powstałe wskutek siły wyższej. Jeżeli szkoda powstała wskutek "przypadku", który nie może być uważany za siłę wyższą, jednak wypływa z okoliczności, których kolej żelazna nie mogła uniknąć i którym nie mogła zapobiec, odpowiada za nią ten Zarząd kolejowy, na którego linji szkoda powstała. Jednakże każdy Zarząd ponosi wyłączną odpowiedzialność za szkody, poniesione przez jego personel lub za uszkodzenia, powstałe na jego materjale, - w następstwie "przypadku" przy przejeździe pociągu linją między granicą państwową a stacją zdawczo-odbiorcza.

6) Każdy Zarząd ma prawo regresu do Zarządu drugiego, jeżeli został zobowiązany prawomocnym wyrokiem sądowym do zwrócenia szkody, za którą Zarząd drugi ponosić powinien całkowitą lub częściową odpowiedzialność postanowień poprzednich. Prawo regresu służy również wtedy, jeżeli Zarządy umówiły się, że jeden z nich ma załatwić roszczenie odszkodowawcze, chociaż Zarząd drugi odpowiada za szkody w całości lub w części. Ugody, uznania lub wyroki zaoczne mają jednak moc obowiązującą względem Zarządu drugiego tylko wtedy, leżeli on wyraził na nie zgodę lub jeżeli mimo upomnienia na zapytanie nie złożył oświadczenia w terminie odpowiednio oznaczonym.

7) Postanowienia powyższe nie naruszają w niczem stosowania postanowień o odszkodowaniach, wynikających z umowy o przewóz, zawartych w regulaminach o przewozach kolejowych.

Postanowienia wykonawcze.

Dochodzenia w sprawie szkód i wypadków, wymienionych w ustępach 1) i 6) będzie wdrażał ten Zarząd, na którego szlaku lub stacji zdarzył się wypadek lub szkoda. Jeżeli według ogólnego stwierdzenia może być mowa o całkowitej lub częściowej odpowiedzialności Zarządu drugiego, należy ten drugi Zarząd o tem bezzwłocznie zawiadomić. W takim razie dalsze dochodzenia celem ostatecznego ustalenia przyczyny wypadku lub szkody, będą prowadzone przez delegatów obu Zarządów we wspólnem porozumieniu się. Jeżeli chodzi o stwierdzenie szkody w przesyłkach pocztowych, przewożonych w wagonach pocztowych lub w wagonach towarowych, należy zaprosić do wzięcia udziału w dochodzeniach Zarząd pocztowy, co jednak nie przesądza ostatecznego ustalenia wysokości szkody.

Artykuł  21.

Stacje odprawy celnej i rewizji paszportów.

1) Odprawa celna i rewizja paszportów będzie się odbywała na następujących stacjach:

Na granicznem przejściu kolejowem	Odprawa celna i rewizja paszportów przez władze:
	Polską	rumuńską
Śniatyn Załucze - Grigore Ghica Vodă	Śniatyn Załucze - Grigore	Ghica Vodă
Jasienów Polny-Stefăneşti	Jasienów Polny	Stefăneşti
Zaleszczyki-Schit	Zaleszczyki	Schit
Kuty-Vijniţa	Kuty	Vijniţa

2) Zamiast wyżej wymienionych stacyj odprawy celnej i rewizji paszportów mogą być, za wzajemnem porozumieniem się Rządów, wyznaczone stacje inne (patrz ustęp 2) artykułu 3).

3) O ile będą tego wymagały miejscowe warunki, Rządy obu Stron umawiających się zawrą umowę co do dokonywania wspólnej odprawy celnej i rewizji paszportów na stacji zdawczo-odbiorczej.

4) Strony umawiające się przyznają sobie wzajemnie prawo posyłania w pociągach przechodzących granicę swych funkcjonariuszy do najbliższej stacji postoju na obszarze Strony drugiej i zpowrotem, w celu wykonywania na własnym obszarze od i do granicy nadzoru celnego i policyjnego. Do funkcjonarjuszy wspomnianych stosują się odpowiednio postanowienia artykułu 16.

Artykuł  22.

Wykonywanie służby ruchu między granica państwową a stacją zdawczo-odbiorczą oraz na tej ostatniej.

1) Ruch pociągów, służących do wzajemnej komunikacji, prowadzić będzie między granicą państwową a stacją zdawczo-odbiorczą Zarząd sąsiedni, za zwrotem kosztów za to wypadających (patrz artykuł 31).

2) Pozatem służbę na szlaku między granicą państwową a stacją zdawczo-odbiorczą, jak również całą służbę na wymienionej stacji, wykonywać będzie w zasadzie Zarząd miejscowy. Wyjątek w tym względzie czyniony będzie w stosunku do służby związanej ze zdawaniem wagonów i towarów (patrz art. 9).

Postanowienia wykonawcze.

1) Zestawianie, oczyszczanie. oświetlanie i ogrzewanie pociągów pasażerskich będzie uregulowane przez interesowano Zarządy.

2) Dla zestawienia pociągów miarodajne są przepisy Zarządu, prowadzącego ruch pociągu.

3) Szczegóły, odnoszące się do używania stacji zdawczo-odbiorczej o ile chodzi o służbę rucha jak również szczegóły odnoszące się do zdawania wagonów, bagażu i towarów, do wykonywania służby manewrowej, do posługiwania się obcym personelem oraz szczegóły odnoszące się do prowadzenia pociągów na szlaku między granicą państwowa, a stacją zdawczo-odbiorczą i na tej ostatniej, zostaną uregulowane w umowie dodatkowej. Sporządzanie i używanie dokumentów zdawczych (wykazy pociągowe, wykazy ładunkowe, wykazy zdawczo-bagażowe i towarowe i t. d.) mogą być również oddzielnie omówione.

4) Sprawa wyjątkowego użycia parowozów pociągowych Zarządu sąsiedniego do manewrów wagonami na stacji zdawczo-odbiorczej, zostanie uregulowana w umowie dodatkowej.

5) Parowozy, używane na kolei sąsiedniej, powinny odpowiadać urządzeniom technicznym na niej.

6) Zarządy kolejowe będą sobie wzajemnie bezpłatnie dostarczały zawczasu przepisów, okólników i podręczników, odnoszących się do wykonywania służby w komunikacji przez kolejowe przejścia graniczne. W nagłych wypadkach zawiadowca stacji zdawczo-odbiorczej może zwrócić się w tym względzie bezpośrednio do zawiadowcy stacji sąsiedniem drugiego Zarządu.

7) Zarząd sąsiedni należy zawiadomić zawczasu o wszystkich zmianach, dotyczących wykonywania służby w komunikacji przez kolejowe przejścia graniczne tak, aby on miał możność pouczyć swój personel. W szczególności Zarządy będą sobie podawały do wiadomości wszelkie zmiany w przepisach ruchu, jako też zmiany w urządzeniach na stacji zdawczo-odbiorczej i na szlaku między nią a granicą państwową, o ile zmiany wspomniane mają jakiekolwiek znaczenie dla wykonywania służby.

Artykuł  23.

Ogrzewanie, oczyszczanie i oświetlanie budowli i urządzeń.

Ogrzewanie, oczyszczanie, oświetlanie i t, p. budynków jako też urządzeń technicznych i innych, służących do komunikacji przez przewidziane przejścia graniczne, należy do zarządu miejscowego.

Postanowienia wykonawcze.

Odchylenia od postanowienia powyższego będą w razie potrzeby uzgodnione w umowach dodatkowych.

Artykuł  24.

Przerwy w komunikacji i w przewozach.

Zarządy interesowane powinny się wzajemnie zawiadamiać o wszystkich przeszkodach w komunikacji i w przewozach przez przejścia graniczne. W razie potrzeby porozumieją się one co do sposobu ich usunięcia.

Postanowienia wykonawcze.

1) Urzędy Zarządu sąsiedniego, do których należy w razie wstrzymania ruchu wysyłać przepisane zawiadomienia, wyznaczone zostaną w umowie dodatkowej.

2) Zarządy interesowane umówią się dla każdego okresu rozkładu jazdy co do środków, mających zapobiec zatorom na ich linjach w razie przeszkód w ruchu lub jego wstrzymania.

Artykuł  25.

Pomoc w razie wypadków lub przeszkód w ruchu.

1) Każdy z obu Zarządów kolejowych będzie udzielał pomocy na żądanie drugiemu, xv razie wypadków kolejowych lub przeszkód w ruchu na ich szlakach i stacjach.

2) Pociągi ratunkowe i ich załoga przekraczają granicę bez rewizji celnej i paszportowej; są one obowiązane wrócić niezwłocznie po udzieleniu pomocy.

Postanowienia wykonawcze.

1) Zarządy interesowane ustanowią w każdej umowie dodatkowej strefę, w której granicach będą świadczyły pomoc i porozumieją się co do szczegółów odnoszących się do świadczenia pomocy.

2) Pociąg ratunkowy będzie z zasady konwojowany aż do miejsca wypadku przez funkcjonariusza Zarządu, w którego okręgu zdarzył się wypadek. W celu uniknięcia zwłoki zagrażającej niebezpieczeństwem, pociąg może być konwojowany przez urzędnika Zarządu, udzielającego pomocy. Urzędnik wspomniany odpowiedzialnym będzie za ścisłe przestrzeganie przepisów odnoszących się do bezpieczeństwa ruchu. Załoga pociągu ratunkowego będzie obowiązana stosować się do zarządzeń służbowych, które otrzyma od wspomnianego urzędnika.

3) Kierownik załogi pociągu ratunkowego powinien swoją działalność dostosowywać do zarządzeń funkcjonarjusza, kierującego robotami na miejscu wypadku, a mianowicie, o ile chodzi o ratunek i o naprawę toru.

4) Zarząd miejscowy może użyć do udzielenia pomocy parowozu Zarządu sąsiedniego z zasady tylko wtedy, jeżeli to jest możliwe bez ujmy dla ruchu pociągów Zarządu sąsiedniego.

Artykuł  26.

Zapowiadanie pociągów.

Zapowiadanie wzajemne pociągów przez posterunki, położone po obu stronach granicy, które to posterunki powinny być wskazane w umowach dodatkowych, powinno się odbywać w języku urzędowym i według przepisów Zarządu, prowadzącego pociągi. To samo odnosi się do wydawania drużynie pociągowej wskazówek i rozkazów na piśmie.

Postanowienia wykonawcze.

Odchylenia od postanowień powyższych będą uzgodnione w umowach dodatkowych.

Artykuł  27.

Przewody telegraficzne i telefoniczne.

1) Wszystkie przewody telegraficzne, telefoniczne i inne tym podobne powinny się kończyć na stacji granicznej lub na stacji zdawczo-odbiorczej.

2) Personel Zarządu sąsiedniego, pełniący służbę na stacji zdawczo-odbiorczej, ma prawo w sprawach służbowych korzystać bezpłatnie z kolejowych urządzeń telegraficznych i telefonicznych, przeznaczonych dla komunikacji kolejowej między stacjami zdawczo-odbiorczemi a stacjami granicznemi Państwa sąsiedniego.

Postanowienia wykonawcze.

1) W zasadzie między stacjami granicznemi Stron umawiających się powinny być urządzone:

a) jeden przewód telegraficzny, przeznaczony do ogólnej wymiany telegramów służbowych;

b) jeden przewód, służący wyłącznie do zapowiadania pociągów;

c) w razie potrzeby jeden przewód telefoniczny łączący stacje, jeden przewód dzwonkowy oraz tam, gdzie istnieje blokada linjowa, przewody blokowe.

Odchylenia od powyższego postanowienia mogą być uzgodnione w umowach dodatkowych.

2) W umowie dodatkowej zostaną szczegółowo umówione godziny, w których aparaty telegraficzne i telefoniczne będą czynne, nadawanie telegramów służbowych, sposób postępowania o ile chodzi o zawiadomienie o zaburzeniach w działaniu przewodów i o przywróceniu łączności.

Artykuł  28.

Pomieszczenia służbowe. Parowozownie.

Zarząd miejscowy dostarczy urzędom Państwa sąsiedniego pomieszczeń służbowych i noclegowych dla jego personelu jako też parowozowni potrzebnych do umieszczenia parowozów. Co do dostarczenia personelowi mieszkań powinny mieć zastosowanie postanowienia artykułu 35.

Postanowienia wykonawcze.

Pomieszczenia służbowe i noclegowe powinny być dostatecznie oświetlane, ogrzewane i urządzone a to odpowiednio do wymagań higjeny. Personel powinien mieć bądź to we wspomnianych pomieszczeniach bądź to w ich pobliżu możność umycia się i ubrania jako też gotowania. Tam również będą urządzone miejsca ustępowe. Inne szczegóły co do pomieszczeń i ich urządzenia będą ujęte w miejscowych umowach dodatkowych.

Artykuł  29.

Godziny urzędowe do załatwiania czynności zdawczo-odbiorczych.

Godziny, przeznaczone do zdawania pociągów towarowych na stacjach zdawczo-odbiorczych, będą ustanowione we wzajemnem porozumieniu z uwzględnieniem potrzeb komunikacji, zdatności urządzeń kolejowych i zgodnie z rozkładem jazdy.

Postanowienia wykonawcze.

1) Zdawanie i przyjmowanie pociągów towarowych nie będzie się odbywało w następujących dniach świątecznych: w Polsce: w Nowy Rok i w pierwszym dniu Wielkiej Nocy, Zesłania Ducha Świętego i Bożego Narodzenia; w Rumunji w pierwszych dwóch dniach Wielkiej Nocy i Bożego Narodzenia.

2) W uwzględnieniu potrzeb komunikacji Zarządy sąsiednie uzgodnią dla każdego punktu przejściowego, we wzajemnem. porozumieniu, odchylenia odnośne i uregulują kursowanie pociągów towarowych w niedziele i w inne dnie świąteczne. Nie wprowadzi się jednak odchyleń od postanowień ustępu 3) par. 3 umowy o wzajemnem używaniu wagonów towarowych w komunikacji międzynarodowej (R. J. V.).

Artykuł  30.

Korespondencja służbowa telegraficzna i t. d.

Wymiana kolejowej korespondencji służbowej na piśmie, telegrafem i telefonem, jak również przewóz druków takich, jak bilety, taryfy i t. p. będą się odbywały bezpłatnie, o ile będą cło tego użyte wyłącznie urządzenia kolejowe. To samo stosuje się do wpływów pieniężnych, pobranych na stacji zdawczo-odbiorczej a przesyłanych Zarządom sąsiednim.

Postanowienia wykonawcze.

Przekazywanie korespondencji służbowej obu Zarządów będzie się odbywało na stacji zdawczo-odbiorczej na podstawie wykazu służącego do jej zdawania i odbierania.

Artykuł  31.

Odszkodowanie za świadczenia związane z prowadzeniem pociągów.

Zarząd miejscowy powinien uiszczać Zarządowi sąsiedniemu odszkodowania za świadczenia, związane z prowadzeniem pociągów, obliczane na podstawie przejechanych pociągo-kilometrów.

Postanowienia wykonawcze.

1) Zarządy Centralne umówią się co do stawek za pociągo-kilometry pociągów pasażerskich i pociągów towarowych jako też co do stawek za lokomotywy luzem, których zażądał Zarząd sąsiedni lub których przebiegi luzem przewidziane są w rozkładach jazdy; stawki wspomniane będą poddawane rewizji w razie potrzeby co sześć miesięcy.

2) Obliczanie pociągo-kilometrów będzie się odbywało według długości szlaku miedzy granicą państwową i środkiem stacji zdawczo-odbiorczej.

3) Pociągo-kilometry od wszystkich stacyj zdawczo-odbiorczych jednej kolei będą odejmowane od pociągo-kilometrów stacyj zdawczo-odbiorczych drugiej kolei a nadwyżka przypadnie na dobro Zarządu, który je wykonał. Pociągo-kilometry, wykonane przez pociągi ratunkowe, parowozy pomocnicze i przez pługi odśnieżne nie wchodzą w rozrachunek powyższy (patrz artykuł 25).

4) Koszty pociągów ratunkowych ponosi ten Zarząd, którego funkcjonariusze ich żądali. Na sumę tę składać się będą koszty własne wraz z kosztami materjału zużytego do ratunku jako też dodatki, przypadające załodze za czas od chwili odejścia pociągu ze stacji macierzystej do jego powrotu. Do sumy doliczany będzie 10-cio procentowy dodatek administracyjny. To samo stosuje się do parowozów pomocniczych i do pługów odśnieżnych.

Artykuł  32.

Odszkodowanie za pomieszczenia służbowe i za szczególne świadczenia Zarządu sąsiedniego.

1) Zarząd sąsiedni jest obowiązany płacić odszkodowanie tylko za korzystanie z tych pomieszczeń służbowych, z parowozowni, jako też z mieszkań i innych urządzeń na stacji zdawczo-odbiorczej, które służą do jego wyłącznego użytku (patrz artykuł 7 i 35).

2) To samo stosuje się do odszkodowania za świadczenia personalne.

Postanowienia wykonawcze.

1) Odszkodowanie, przewidziane w ustępie 1) artykułu niniejszego będzie się wypłacało w formie czynszu najmu. Wysokość czynszu będzie ustalona we wzajemnem porozumieniu przez Zarządy Centralne obu Stron umawiających się i poddawana w razie potrzeby rewizji co roku.

2) Do kosztów oświetlania, ogrzewania i oczyszczania, pomieszczeń, używanych wyłącznie przez Zarząd sąsiedni, będzie doliczany 10-cio procentowy dodatek administracyjny.

3) W razie potrzeby Zarząd, do którego należy stacja zdawczo-odbiorcza, będzie wykonywał małe naprawy parowozów i narzędzi Zarządu sąsiedniego. Koszty naprawy będą się składały tylko z ceny materjałów zużytych i z kosztów robocizny z doliczeniem do tych ostatnich 100 procentowego dodatku.

4) Sprawy dostarczania Zarządowi sąsiedniemu na stacji zdawczo-odbiorczej materjału eksploatacyjnego (paliwo, świetliwo, smary i t. p.) i warunki pod jakiemi dostarczanie będzie się odbywało, będą ściśle omówione w umowach dodatkowych. Do kosztów będzie doliczany 10-cio procentowy dodatek administracyjny.

5) Odszkodowanie należne według ustępu 2) artykułu niniejszego zostanie również ustalone w umowach dodatkowych.

Artykuł  33.

Odszkodowanie w razie wstrzymania ruchu.

Wstrzymanie ruchu przez kolejowe przejścia graniczne nie wpływa pod żadnym względem na obowiązek ponoszenia tych kosztów, które powstały w tym czasie.

Artykuł  34.

Odszkodowanie za inne świadczenia.

1) Zarząd miejscowy będzie otrzymywał od Zarządu sąsiednego zwrot kosztów własnych za świadczenia, niewyszczególnione w umowie niniejszej.

2) O ile w umowie niniejszej dopłata dodatku administracyjnego nie jest wyraźnie ustanowiona, zrzekną się jej obie Strony umawiające się.

Artykuł  35.

Nowe budowle i urządzenia.

1) Zarządy Stron umawiających się powinny się w każdym poszczególnym przypadku porozumieć co do nowych budowli i urządzeń jak również co do przebudowy, zmian i powiększenia już istniejących, potrzebnych Zarządowi sąsiedniemu do jego wyłącznego używania, włączając w to również sprawę urządzenia wewnętrznego.

2) Równocześnie należy się ułożyć co do czynszu najmu. Koszty wykonania ponosi Zarząd miejscowy.

3) Prawa własności określa artykuł 6.

Artykuł  36.

Obrachunek należności.

1) Obrachunek należności przypadających do Zapłaty w myśl umowy niniejszej odbywać się będzie na podstawie rachunków, jakie Zarządy będą sobie przedstawiały kwartalnie, najpóźniej do połowy kwartału, następującego po kwartale obrachunkowym. Wypłatę należy uskutecznić w przeciągu 30 dni licząc od daty otrzymania rachunku. Odszkodowanie za zwłokę ustanawia się na 6 od sta w stosunku rocznym.

2) Obrachunki należności, dotyczących wagonów, przewozów lub jakichkolwiek innych należności, które są lub będą osobno umówione, nie podpadają pod niniejsze postanowienie.

3) Kwestionowanie rachunków przedstawionych nie może opóźniać wypłaty. Wynikające z rachunków zakwestionowanych zapisania na dług lub na dobro, należy uwzględnić w rachunkach następnych. Rachunki już uregulowane mogą być w razie potrzeby zakwestionowane. Prawo do badania załączników do rachunków i prawo do podnoszenia dalszych roszczeń pozostaje nienaruszone. Po ukończeniu badania rachunków należy sporządzić protokół, podpisany przez przedstawicieli obu Zarządów.

4) Prawo do badania gaśnie po upływie 6 miesięcy od daty otrzymania rachunku przez Zarząd obowiązany do zapłaty. Władzom wyższym obu Zarządów pozostaje jednak zastrzeżone prawo do podnoszenia zarzutów i po tym terminie.

5) Zarząd dłużny jest obowiązany wypłacić najpóźniej do dnia 15 pierwszego miesiąca każdego kwartału, zaliczkę na poczet sum, należnych za ubiegły kwartał w zaokrąglonej kwocie, stanowiącej siedemdziesiąt procent sumy, należnej z ostatniego obrachunku. Zarządy centralne mogą jednak porozumieć się co do czasowego zawieszenia wypłaty zaliczek.

6) Zarządy kolejowe poręczają sobie wzajemnie wypłatę należności, przypadających od innych urzędów, wykonujących służbę, związaną z komunikacją przez kolejowe przejścia graniczne i pośredniczą w sprawach wypłaty.

Artykuł  37.

Rozrachunek z wpływów przewozowych.

Rozrachunek z wpływów przewozowych odbywać się będzie na podstawie osobnych umów pomiędzy Zarządami interesowanemi.

Artykuł  38.

Wypłata należności.

1) Wszelkie kwoty, wypłacać się mające na mocy umowy niniejszej, o ile nie są umówione w dolarach USA., będą obliczane w walucie kraju, w którym ma siedzibę Zarząd, uprawniony do przedstawiania rachunków. Wypłacie podlegać będzie tylko saldo.

2) Przerachowanie wzajemnych należności będzie się odbywało według zasad, które ustanowią centralne Zarządy kolejowe obu Stron umawiających się, porozumiawszy się w razie potrzeby co do środków, mających zapobiec stratom, wynikającym z wahań kursu.

Artykuł  39.

Podatki i daniny.

Podatki i daniny, obciążające urządzenia, których wyłączne używanie przysługuje Zarządowi obcemu, będą zwracane Zarządowi miejscowemu w całości z doliczeniem 10-cio procentowego dodatku administracyjnego.

Artykuł  40.

Rewizja i zmiany układu oraz postanowień wykonawczych.

1) Rząd polski i rumuński będą mogły przedstawić Strome drugiej raz w roku kalendarzowym wniosek o rewizję układu niniejszego.

2) Rząd polski i Rząd rumuński będą miały prawo w każdym czasie zażądać rewizji postanowień wykonawczych, zawartych w układzie niniejszym.

3) Strona, która przedstawi wniosek o zmianę układu, będzie obowiązani przedstawić Stronie drugiej również projekt zmiany. Strona przeciwna powinna najpóźniej w przeciągu dwóch miesięcy następnych oświadczyć się co do proponowanego wniosku i może w danym razie przedstawić swój kontr-projekt. Następnie powinny rozpocząć się rokowania.

4) Pozatem postanowienia wykonawcze z dziedziny kolejowej mogą być zmienione za obopólnem porozumieniem się Centralnych Zarządów kolei polskich i rumuńskich.

Artykuł  41

Sąd rozjemczy.

1) Sąd rozjemczy będzie powołany do rozstrzygania sporów, odnoszących się do układu niniejszego lub do układów dodatkowych. W skład Sądu wchodzą: przewodniczący, mianowany przez, Rządy obu Stron i dwaj sędziowie, mianowani po jednym przez każdą ze Stron umawiających się.

2) Sąd rozjemczy będzie tworzony tylko w przypadkach sporu. Gdyby Rządy nie mogły się zgodzić na osobę przewodniczącego, uproszą one Prezesa Szwajcarskich Kolei Związkowych, żeby wyznaczył fachowego przewodniczącego z pośród obywateli Państwa trzeciego.

3) Każda Strona umawiająca się zapłaci należności przypadające sędziemu, zamianowanemu przez nią. Należności, przypadające przewodniczącemu z tytułu jego czynności i koszty ogólne Sądu rozjemczego pokryją Strony obie po połowie.

4) Procedurę Sądu rozjemczego ustali przewodniczący, który również wyznaczy miejsce posiedzeń.

Artykuł  42.

Język umowy.

Układ niniejszy spisano w języku francuskim w dwóch egzemplarzach, z których każda Strona umawiająca się otrzymuje jeden egzemplarz autentyczny.

Artykuł  43.

Wejście w życie i okres ważności układu.

Układ niniejszy podlega ratyfikacji. Wymiana dokumentów ratyfikacyjnych nastąpi możliwie najrychlej w Warszawie. Układ wejdzie w życie trzydziestego dnia po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych; zachowa ważność tak długo, dopóki nie zostanie wypowiedziany i to na sześć miesięcy naprzód. Z chwilą wejścia w życie układu niniejszego gaśnie moc obowiązująca umowy z dnia 23 września 1921 r. o bezpośredniej komunikacji kolejowej między Polską i Rumunją.

W DOWÓD CZEGO wyżej wymienieni pełnomocnicy podpisali niniejszą umowę i przyłożyli na niej swe pieczęcie.

Sporządzono w Bukareszcie trzydziestego października tysiąc dziewięćset dwudziestego dziewiątego roku.

______

^*) Patrz protokół końcowy.

PROTOKÓŁ KOŃCOWY.

Przy podpisaniu umowy niniejszej pełnomocnicy obu Stron umawiających się zgodzili się co do następujących postanowień:

A.

Do artykułu l, ustęp 1).

Postanowienia artykułów 8, 19, 20, 24, 25, 30, ustępu 4 P. W. art. 31 i artykułu 36 będą stosowane odpowiednio również poza obrębem szlaku, wymienionego w ustępie 1 artykułu 1, a postanowienia ustępu 3 artykułu 9, artykułów 15, 16, 21, 26 i 27 na stacji zdawczo-odbiorczej jako też na szlaku między nią i granicą państwową.

B.

Do artykułu 1, ustęp 2).

a) Rzeczą władzy państwowej każdej ze Stron umawiających się jest postarać się, aby umowa niniejsza była wykonywaną przez Zarządy kolejowe prywatne, biorące udział w komunikacji polsko-rumuńskiej.

Wymienione Zarządy mogą bezpośrednio dochodzić jeden u drugiego praw, przyznanych kolejom w umowie niniejszej.

b) Umowa niniejsza nie narusza w niczem praw obu Stron umawiających się, wypływających z dokumentów koncesyjnych, dotyczących kolei lokalnych, które uczestniczą w komunikacji niniejszej.

C.

Do artykułu 3.

a) Komunikacja kolejowa przez przejścia graniczne, które mają być dopiero otwarte na podstawie artykułu 3 układu niniejszego, zostanie podjętą skoro tylko dla każdego z nich zawartą zostanie umowa dodatkowa, regulująca specjalne warunki miejscowe (patrz art. 7), lecz to nie może się przeciągnąć poza 1 października 1931, o ile chodzi o st. zdawczo-odbiorczą Śniatyn Załucze, a poza 1 stycznia 1930 r., o ile chodzi o stację Stefănesti i Zaleszczyki i poza 1 lipca 1930 r. o ile chodzi o stację Kuty.

b) Rokowania, mające na celu zawarcie umów dodatkowych powinny się rozpocząć natychmiast po podpisaniu umowy niniejszej.

c) Ze względu na ustanowienie kolejowego przejścia granicznego Zaleszczyki - Stefănesti konieczną jest odbudowa mostu na Dniestrze. W sprawie odbudowy wymienionego mostu obie Strony umawiające się zawrą osobny układ.

d) Do podjęcia ruchu między Kulami a Vijnitą konieczną jest budowa mostu i odcinków kolejowych, w których to sprawach obie Strony porozumieją się, zawierając osobny układ.

e) Oprócz wymienionych w ustępie 1) art. 3 kolejowych przejść granicznych, będą mogły być w przyszłości otwierane inne przejścia graniczne stosownie do potrzeb ruchu na podstawie porozumienia się Stron umawiających się.

D.

Do artykułu 10.

Obie Strony zgadzają się, że:

a) zwolnienie od danin publicznych nie odnosi się do opłat celnych (patrz jednak artykuł 19), monopolowych i innych podatków spożywczych;

b) naruszeń przepisów policyjnych, celnych i podatkowych tudzież przepisów o zakazie lub ograniczeniu przywozu dla wywozu nie uważa się za czyny popełnione w wykonywaniu służby;

c) prawo azylu będzie udzielane według ogólnych zasad prawnych;

d) o wdrożeniu ścigania karnego przeciw pracownikowi, zajętemu na obszarze Państwa sąsiedniego należy bezzwłocznie zawiadamiać przełożoną władzę ściganego;

c) uregulowanie kwestji, która władza ma powziąć decyzję w sprawie wniosku o wydanie oskarżonego jego władzy pozostawia się każdej ze Stron Umawiających się.

E.

Do artykułu 16.

Postanowienia artykułu 16 będą miały zastosowanie w razie wykonywania robót około utrzymania tostów w tym celu, żeby roboty te mogły być wykonane na obcem terytorjum bez przeszkód. Materjał i potrzebne narzędzia dla tych robót będą mogły być przewożone przez granicę bez pobierania opłat celnych z zastrzeżeniem jednak, że wspomniane narzędzia będą zpowrotem przewiezione po ukończeniu robót. Przed rozpoczęciem robót urzędy nadzorujące granicę powinny być uprzedzone tak o dacie robót, jak i o materjałach i narzędziach, które mają być przewiezione przez granicę.

F.

Do artykułu 19.

Oba Zarządy kolejowe dołożą starań, aby do przesyłek towarowych były dołączane dokumenty celne, które powinny być wręczane urzędowi celnemu Państwa sąsiedniego. O ile sprawa wspomnianych dokumentów nie będzie uregulowana inaczej przez Zarządy celne obu Stron umawiających się, należy do każdej przesyłki towarowej dołączać deklarację celną nadawcy w dwu egzemplarzach. Ponadto kolej dokonująca przewozu przez granicę państwową powinna po przybyciu każdego pociągu, w którego skład wchodzi co najmniej jeden wagon naładowany, dręczyć urzędowi celnemu wejściowemu dwa egzemplarze wykazu zdawczego jak również dwa egzemplarze wykazu ładunkowego na każdy wagon, zawierający przesyłki drobnicowe.

Bagaże powinny być zgłoszone urzędowi celnemu przez wręczenie specjalnego wykazu zdawczego w dwóch egzemplarzach.

C.

Do artykułu 36 i 38.

Zarządy kolejowe obu Stron umawiających się porozumieją się co do dokonywania wyrównywania salda z rozrachunków za pośrednictwem Centralnego Biura wyrównawczego w Brukseli zwanego B. C. C. i pozostającego pod zawiadywaniem Belgijskich Kolei Państwowych.

Sporządzono w Bukareszcie, trzydziestego października tysiąc dziewięćset dwudziestego dziewiątego.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

ZAŁĄCZNIK  A.

do artykułu 5.

Wykaz mostów, przeciętych granicą państwową.

grafika

Zaznajomiwszy się z powyższym układem, protokółem końcowym i załącznikami, uznaliśmy je i uznajemy za słuszne zarówno w całości jak i każde z zawartych w mich postanowień; oświadczamy, że są one przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone i przyrzekamy, że będą niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego, wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 3 grudnia 1930 roku.