Najem lokali.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1958.50.243 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1963 r.

DEKRET

z dnia 28 lipca 1948 r.

o najmie lokali. ^*

Dział  I

Przepisy wstępne.

Art.  1. ¹

(uchylony).

Dział  II

Czynsz, najem i zarząd budynków.

Rozdział  1.

Czynsz za najem lokali mieszkalnych.

Art.  2.

1. Najemcy, z wyjątkiem wymienionych w art. 4, obowiązani są płacić za najem lokali mieszkalnych czynsz, ustalony w myśl przepisów niniejszego artykułu.

2. Za najemców uważa się także osoby wprowadzone do lokalu na mocy orzeczeń komisji lokalowej lub władz kwaterunkowych.

3. Podstawą obliczenia czynszu jest stawka za m² powierzchni użytkowej lokalu.

4. Powierzchnią użytkową lokalu jest powierzchnia ogólna wszystkich pomieszczeń znajdujących się w lokalu bez względu na ich przeznaczenie lub sposób ich użytkowania.

5. Stawki miesięcznego czynszu określa tabela nr 1, stanowiąca załącznik do niniejszego dekretu.

6. Minister Gospodarki Komunalnej może na wniosek prezydium wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) postanowić, że w poszczególnych miejscowościach na Ziemiach Odzyskanych będą stosowane zamiast stawek określonych w tabeli nr 1 stawki określone w tabeli nr 2 stanowiącej załącznik do niniejszego dekretu.

7. Dla ustalenia czynszu za pomieszczenia używane wspólnie z innymi najemcami w tym samym lokalu dzieli się powierzchnię użytkową tych pomieszczeń w stosunku do powierzchni pomieszczeń zajmowanych oddzielnie przez każdego najemcę.

8. Czynsz obliczony w drodze przemnożenia liczby m² powierzchni przez stawki przewidziane w tabelach nr 1 i 2 ulega zaokrągleniu w górę do pełnych 50 groszy.

Art.  3.

Prezydia powiatowych rad narodowych (rad narodowych miast stanowiących powiaty miejskie i miast wyłączonych z województw) mogą obniżać lub podwyższać stawki określone w tabelach nr 1 i 2 w zależności od usytuowania lokalu (niski parter, oficyny, złe oświetlenie, frontowe, nasłonecznienie). Stawki mogą być obniżane lub podwyższane w granicach do 20%, a jeśli chodzi o lokale suterenowe - stawki mogą być obniżane do 50%.

Art.  4.

1. Przepis art. 2 nie dotyczy następujących kategorii najemców lokali mieszkalnych:

a) pracowników państwowych oraz wszystkich innych osób, których główną podstawą utrzymania jest stosunek pracy najemnej;

b) osób, których główną podstawą utrzymania jest zawodowa twórczość albo działalność naukowa, oświatowa, artystyczna, literacka lub publicystyczna;

c) osób pobierających zaopatrzenie lub rentę z funduszów Państwa albo utrzymywanych ze środków opieki społecznej;

d) pracowników pozostających czasowo bez pracy, zarejestrowanych w urzędach zatrudnienia jako poszukujący pracy.

2. Wymienieni w ust. 1 najemcy opłacają czynsz w dotychczasowej wysokości.

3. Najemcy wymienieni w ust. 1 opłacają jednak czynsz przewidziany w tabeli nr 1 za nadwyżkę powierzchni mieszkalnej ponad obowiązujące w danej miejscowości normy zaludnienia, o ile nadwyżka ta obejmuje co najmniej powierzchnię najmniejszego pokoju w zajmowanym przez nich mieszkaniu.

4. Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia rozszerzyć przepisy ust. 1 także na inne kategorie najemców.

Art.  5.

1. Normy zaludnienia mieszkań ustalane są w trybie przewidzianym w przepisach o publicznej gospodarce lokalami. Minister Gospodarki Komunalnej może wprowadzić odchylenia od stosowania tych norm dla obliczania czynszu za nadwyżkę powierzchni mieszkalnej.

2. Do nadwyżki powierzchni mieszkalnej wlicza się dodatkową powierzchnię mieszkalną, do której najemca jest uprawniony, z wyjątkiem przypadku zajmowania takiej powierzchni ze względu na ciężką chorobę najemcy lub wspólnie mieszkającej z nim osoby.

3. W miejscowościach, w których nie została wprowadzona publiczna gospodarka lokalami, przyjmuje się jako normę zaludnienia dla 1 osoby 10 m² powierzchni mieszkalnej. Zasady i tryb obliczania powierzchni mieszkalnej i ustalania dodatkowej powierzchni mieszkalnej obowiązujące w stosunku do lokali objętych publiczną gospodarką lokalami stosuje się odpowiednio.

Art.  6.

1. Przepisu art. 4 nie stosuje się:

a) jeżeli najemca jest równocześnie podatnikiem podatku obrotowego i dochodowego bądź tylko dochodowego;

b) jeżeli wspólnie z najemcą mieszka osoba, będąca podatnikiem podatku obrotowego i dochodowego bądź tylko dochodowego.

2. W przypadku przewidzianym w ust. 1 najemca opłaca czynsz za cały lokal obliczony według art. 2.

3. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do pracowników państwowych, jak również pracowników przedsiębiorstw państwowych, jeżeli stają się oni podatnikami podatku obrotowego i dochodowego bądź tylko dochodowego:

a) z tytułu pełnienia obowiązków w publicznej służbie wymiaru sprawiedliwości;

b) z tytułu umów o dzieło, zawartych z władzą państwową albo przedsiębiorstwem państwowym w zakresie specjalności, do której posiadają fachowe przygotowanie, jednak pod warunkiem, że władza przełożona (pracodawca) wyraża zgodę na zawarcie umowy.

4. Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia zezwolić także innym kategoriom najemców, choćby objętym przepisami ust. 1 lit. a) i b), na opłacanie czynszu bądź w dotychczasowej wysokości, bądź w wysokości połowy stawek, określonych w tabeli nr 1.

Art.  7.

Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia ustalić dla niektórych kategorii lokali o wyposażeniu luksusowym lub o specjalnym przeznaczeniu stawki czynszowe wyższe niż przewidziane w tabeli nr 1 oraz określić sposób zużycia czynszów za te lokale.

Art.  8. ²

(uchylony).

Art.  9.

1. W przypadku podnajmu lokali mieszkalnych do płacenia czynszu obowiązany jest główny lokator i sublokator - każdy oddzielnie w stosunku do zajmowanej przez nich przestrzeni lokalu przy zastosowaniu zwolnienia z art. 4, jakie każdemu z nich przysługuje. W tym przypadku powierzchnię użytkową pomieszczeń będących we wspólnym użytkowaniu dzieli się między użytkowników w sposób wskazany w art. 2 ust. 7.

2. Za sublokatorów nie mogą być uważane osoby prowadzące wspólne gospodarstwo domowe z lokatorem głównym lub będące członkami jego rodziny.

Art.  10.

1. Podziału miasta na dzielnice dla zastosowania właściwych stawek w myśl tabeli nr 1 i nr 2 dokonują miejskie rady narodowe.

2. Wojewódzka rada narodowa może na wniosek powiatowej rady narodowej lub z własnej inicjatywy zaliczyć do kategorii II osiedla, określone w tabeli nr 1 i nr 2 jako osiedla kategorii I.

3. Uchwały wojewódzkich rad narodowych oraz rad narodowych miast wyłączonych z województw w przedmiotach objętych ust. 1 i 2 nie podlegają zaskarżeniu.

4. Rada Państwa na wniosek wojewódzkiej rady narodowej po wysłuchaniu opinii Ministrów Gospodarki Komunalnej i Finansów może postanowić, że osiedle określone w tabeli nr 1 jako osiedle kategorii II zaliczone będzie do kategorii I lub III.

5. Uchwały rad narodowych (ust. 1 i 2) lub Rady Państwa (ust. 4) wchodzą w życie z pierwszym dniem miesiąca następującego po podaniu ich do publicznej wiadomości.

Art.  11.

1. Z czynszu wynajmujący ponosi koszty eksploatacji oraz bieżącego remontu.

2. Nad wykonaniem obowiązku ustalonego w ust. 1 czuwają właściwe władze przy pomocy zrzeszeń właścicieli nieruchomości (art. 20) oraz komitetów blokowych (osiedlowych, ulicznych, domowych).

3. Obowiązek przewidziany w ust. 1 i uprawnienia władzy przewidziane w ust. 2 stosuje się, jeżeli chodzi o czynsze określone w art. 2, tylko do 15% czynszu obliczonego według stawek tabeli nr 1 i nr 2.

4. Minister Gospodarki Komunalnej określi w drodze rozporządzenia właściwość władz i sposób wykonywania nadzoru nad odpowiednim zużyciem sum, o których mowa w ust. 2, i ustala, jakie wydatki uważane są za koszty eksploatacji i bieżącego remontu.

Art.  12.

1. Oprócz czynszu wynajmujący może pobierać opłaty tytułem zwrotu kosztów dostarczonego z własnych urządzeń oświetlenia lokalu oraz ogrzewania i ciepłej wody z własnych urządzeń centralnych, a także używania dźwigów osobowych.

2. Nieuiszczenie opłat, o których mowa w ust. 1, pociąga za sobą te same skutki, co nieopłacenie czynszu.

3. W razie braku indywidualnych urządzeń pomiarowych opłaty, o których mowa w ust. 1, powinny być rozłożone na poszczególnych najemców, korzystających ze świadczeń w stosunku do podstawy obliczenia czynszu określonej w art. 2 ust. 3 i 4.

4. Właściwe rady narodowe mogą ustalić górną granicę opłat za świadczenia wymienione w ust. 1. Uchwały w tym przedmiocie wojewódzkich rad narodowych oraz rad narodowych miast wyłączonych z województw nie podlegają zaskarżeniu.

Art.  13.

Rady narodowe mogą za lokale położone w budynkach pozostających w zarządzie organów gospodarki komunalnej lub podległych radom narodowym przedsiębiorstw sprawujących zarząd budynków pobierać od najemców nie opłacających czynszów według stawek określonych w tabeli nr 1 dodatkowo do czynszu kwoty stanowiące udział najemców w pokrywaniu kosztów eksploatacji budynków. Kwoty te mogą być ustalane na podstawie poniesionych na eksploatację wydatków i rozliczane miesięcznie bądź też pobierane w formie miesięcznych opłat ryczałtowych ustalanych przez rady narodowe. Minister Gospodarki Komunalnej może określić w drodze rozporządzenia górną granicę tych opłat.

Art.  14. ³

(uchylony).

Art.  15.

Rozporządzenie Rady Ministrów ustali przepisy o postępowaniu przy określaniu wysokości czynszu oraz o właściwości władz, nadzorze i postępowaniu odwoławczym.

Rozdział  2.

Czynsz za najem lokali użytkowych.

Art.  16.

Przepisy art. 2 ust. 2, 3, 4, 7, art. 9 ust. 1, art. 11 ust. 1, 2, 4, art. 12 i 14 stosuje się odpowiednio w sprawach najmu lokali użytkowych.

Art.  17.

1. Rozporządzenie Rady Ministrów określi dla poszczególnych kategorii lokali użytkowych wysokość stawek czynszowych za najem tych lokali, zakres zwolnień i ulg w opłacaniu czynszu oraz przepisy o postępowaniu i właściwości w tych sprawach.

2. Oprócz opłat wymienionych w art. 12 wynajmujący może pobierać opłaty za zużytą przez najemcę wodę z publicznych urządzeń wodociągowych i za korzystanie z kanalizacji publicznej.

3. Rozporządzenie Rady Ministrów określi w stosunku do poszczególnych kategorii lokali użytkowych, jak również w stosunku do lokali użytkowych obejmujących całe budynki, zasady ustalania wysokości wymienionych w ust. 2 opłat za wodę i za korzystanie z kanalizacji publicznej.

4. Nieuiszczenie opłat, o których mowa w ust. 2, pociąga za sobą te same skutki, co nieopłacenie czynszu.

Rozdział  3.

Najem lokali.

Art.  18. ⁴

(uchylony).

Art.  19. ⁵

(uchylony).

Rozdział  4

Organizacja zarządu nieruchomości.

Art.  20. ⁶

(uchylony).

Art.  21. ⁷

(uchylony).

Dział  III ⁸

(skreślony).

Dział  IV

Przepisy przejściowe i końcowe.

Rozdział  1.

Przepisy przejściowe.

Art.  31-33. ⁹

(uchylone).

Rozdział  2.

Przepisy końcowe.

Art.  34.

1. Najemcy, podnajemcy i użytkownicy lokali obowiązani są zawiadamiać wynajmujących i właściwe władze (art. 15, 17 i 29) o wszystkich zmianach, uzasadniających utratę przez nich prawa do korzystania z ulg lub zwolnień co do czynszu lub wpłat na rzecz Funduszu Gospodarki Mieszkaniowej.

2. Kto nie czyni zadość obowiązkowi określonemu w ust. 1, podlega karze grzywny do 900 zł. Orzekanie następuje w trybie przepisów o orzecznictwie karno-administracyjnym.

Art.  35. ¹⁰

(uchylony).

Art.  36. ¹¹

(uchylony).

Art.  37.

Wykonanie niniejszego dekretu porucza się Ministrom Gospodarki Komunalnej i Finansów.

Art.  38.

1. Dekret niniejszy wchodzi w życie z dniem 1 września 1948 r.

2. Równocześnie tracą moc: ustawa z dnia 11 kwietnia 1924 r. o ochronie lokatorów (Dz. U. z 1936 r. Nr 39, poz. 297), art. 13 i 14 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 28 października 1933 r. o uposażeniu funkcjonariuszów państwowych (Dz. U. z 1933 r. Nr 86, poz. 663 i z 1946 r. Nr 28, poz. 175) oraz ustawa śląska z dnia 16 grudnia 1926 r. w sprawie ochrony lokatorów (Dz. U. Śl. Nr 29, poz. 54).

ZAŁĄCZNIK

Tabela nr 1.

TABELA STAWEK CZYNSZOWYCH

Stawki za 1 m² powierzchni użytkowej miesięcznie

Wielkość miast	Położenie budynku w mieście	Budynki bez urządzeń wodociągowych	Budynki z urządzeniami wodociągowymi
			woda z wodociągu poza mieszkaniem	woda z wodociągu w mieszkaniu
		bez urządzenia technicznego	z 1 urządzeniem technicznym	z 1 urządzeniem technicznym	z 2 urządzeniami technicznymi	z 1 urządzeniem technicznym	z 2 urządzeniami technicznymi	z 3 urządzeniami technicznymi	z 4 urządzeniami technicznymi
I. do 20 tys. mieszkańców	wszystkie lokale	3,00	3,15	3,30	3,50	3,70	3,90	4,10	4,50
II. od 20 do 100 tys. mieszkańców	lokale na przedmieściach	3,30	3,40	3,60	3,70	3,90	4,10	4,30	4,70
	lokale w śródmieściu	3,70	3,85	4,00	4,10	4,30	4,50	4,70	5,10
III. powyżej 100 tys. mieszkańców	lokale na przedmieściach	3,70	3,85	4,00	4,10	4,30	4,50	4,70	5,10
	lokale w dzielnicach pośrednich i lokale willowe na przedmieściach	3,90	4,10	4,25	4,40	4,60	4,80	5,00	5,40
	lokale w śródmieściu i lokale willowe w strefie pośredniej	4,10	4,25	4,40	4,70	5,00	5,30	5,60	6,00

Uwagi: 1) za urządzenia techniczne należy uważać: I - elektryczność, II - kanalizację, III - gaz, IV - łazienkę;

2) do powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego wlicza się poza powierzchnią pomieszczeń ściśle mieszkalnych - również kuchnie, przedpokoje, korytarze, łazienki, klozety, spiżarnie, alkowy itp. pomieszczenia służące mieszkalnym i gospodarczym celom najemcy, z wyjątkiem powierzchni piwnic, balkonów, tarasów, werand, nie posiadających urządzeń ogrzewniczych, pralni, suszarni, strychów, pawlaczów, antresol itp. pomieszczeń, jak również komórek przeznaczonych na przechowywanie opału.

Tabela nr 2.

TABELA STAWEK CZYNSZOWYCH

Kategorie osiedli	Kategorie lokali	Czynsz dla budynków lub ich części bez instalacji wodociągowej i innych urządzeń technicznych	Czynsz dla budynków lub ich części bez instalacji wodociągowej, a posiadających jedno z urządzeń technicznych	Czynsz dla budynków lub ich części bez instalacji wodociągowej, a posiadających dwa urządzenia techniczne	Czynsz dla budynków lub ich części bez urządzeń technicznych, a posiadających instalację wodociągową	Czynsz dla budynków lub ich części posiadających instalację wodociągową oraz jedno urządzenie techniczne	Czynsz dla budynków lub ich części posiadających instalację wodociągową oraz dwa urządzenia techniczne	Czynsz dla budynków lub ich części posiadających instalację wodociągową oraz trzy urządzenia techniczne	Czynsz dla budynków lub ich części o wyposażeniu luksusowym
		Stawki w złotych za 1 m^2 powierzchni użytkowej miesięcznie
I. Osiedla do 20.000 mieszkańców	wszystkie lokale	2 zł 40 gr	2 zł 46 gr	2 zł 52 gr	2 zł 70 gr	2 zł 76 gr	2 zł 82 gr	2 zł 88 gr	3 zł
II. Osiedla od 20.000 do 75.000 mieszkańców	lokale w budynkach przy ulicach centralnych, lokale willowe	2 zł 64 gr	2 zł 70 gr	2 zł 76 gr	2 zł 94 gr	3 zł	3 zł 06 gr	3 zł 12 gr	3 zł 24 gr
	lokale pozostałe	2 zł 52 gr	2 zł 58 gr	2 zł 64 gr	2 zł 82 gr	2 zł 88 gr	2 zł 94 gr	3 zł	3 zł 12 gr
III. Osiedla powyżej 75.000 mieszkańców	lokale w śródmieściu, lokale willowe w dzielnicach pośrednich	3 zł	3 zł 06 gr	3 zł 12 gr	3 zł 30 gr	3 zł 36 gr	3 zł 42 gr	3 zł 48 gr	3 zł 60 gr
	lokale w strefie pośredniej, lokale willowe na peryferiach	2 zł 88 gr	2 zł 94 gr	3 zł	3 zł 18 gr	3 zł 24 gr	3 zł 30 gr	3 zł 36 gr	3 zł 48 gr
	pozostałe lokale na peryferiach	2 zł 76 gr	2 zł 82 gr	2 zł 88 gr	3 zł 06 gr	3 zł 12 gr	3 zł 18 gr	3 zł 24 gr	3 zł 36 gr

Za urządzenia techniczne uważa się: 1) instalację kanalizacyjną,

2) instalację elektryczną lub gazową,

3) łazienkę

Tabela nr 3.

TABELA CZYNSZU I WPŁAT NA FUNDUSZ GOSPODARKI MIESZKANIOWEJ W OKRESIE PRZEJŚCIOWYM OD LOKALI MIESZKALNYCH (art. 31)

Kategorie osiedli	Z art. 2
	Czynsz od izby	Wpłaty na Fundusz
	zł mies.	zł mies.
I. do 20 tys. mieszkańców	42 zł	20 zł 25 gr
II. 20-75 tys. mieszkańców	48 zł	24 zł 75 gr
III. ponad 75 tys. mieszkańców	54 zł	29 zł 25 gr

Tabela nr 4.

TABELA WPŁAT NA RZECZ FUNDUSZU GOSPODARKI MIESZKANIOWEJ W OKRESIE PRZEJŚCIOWYM OD LOKALI UŻYTKOWYCH (art. 31)

od izby

Kategoria lokalu
handlowe zł miesięcznie	inne zł miesięcznie
60 zł	30 zł

^*Z dniem 12 lutego 1959 r. dekret utracił moc zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz.U.59.10.59), z tym że do czasu wejścia w życie rozporządzeń wydanych na podstawie art. 3 tej ustawy zachowują moc następujące przepisy ww. dekretu: art. 2-7, 9-13, 15-17, 22-30, 34 i 37-38.

¹ Art. 1 uchylony przez art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz.U.59.10.59) z dniem 12 lutego 1959 r.

² Art. 8 uchylony przez art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz.U.59.10.59) z dniem 12 lutego 1959 r.

³ Art. 14 uchylony przez art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz.U.59.10.59) z dniem 12 lutego 1959 r.

⁴ Art. 18 uchylony przez art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz.U.59.10.59) z dniem 12 lutego 1959 r.

⁵ Art. 19 uchylony przez art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz.U.59.10.59) z dniem 12 lutego 1959 r.

⁶ Art. 20 uchylony przez art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz.U.59.10.59) z dniem 12 lutego 1959 r.

⁷ Art. 21 uchylony przez art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz.U.59.10.59) z dniem 12 lutego 1959 r.

⁸ Dział III skreślony przez art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 1962 r. o zmianie dekretu o niektórych podatkach i opłatach terenowych (Dz.U.62.66.326) z dniem 1 stycznia 1963 r.

⁹ Art. 31-33 uchylone przez art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz.U.59.10.59) z dniem 12 lutego 1959 r.

¹⁰ Art. 35 uchylony przez art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz.U.59.10.59) z dniem 12 lutego 1959 r.

¹¹ Art. 36 uchylony przez art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz.U.59.10.59) z dniem 12 lutego 1959 r.