Rozdział 7 - ZAKRES OCHRONY MIĘDZYNARODOWEJ ORAZ PRAWA I OBOWIĄZKI OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z OCHRONY MIĘDZYNARODOWEJ - Rozporządzenie 2024/1347 w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako osób korzystających z ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony, zmieniające dyrektywę Rady 2003/109/WE oraz uchylające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2024.1347

Akt oczekujący

Wersja od: 22 maja 2024 r.

ROZDZIAŁ  VII

ZAKRES OCHRONY MIĘDZYNARODOWEJ ORAZ PRAWA I OBOWIĄZKI OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z OCHRONY MIĘDZYNARODOWEJ

SEKCJA  I

Przepisy wspólne

Artykuł  20

Zasady ogólne

1. Bez uszczerbku dla praw i obowiązków określonych w konwencji genewskiej osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej przysługują prawa i obowiązki określone w niniejszym rozdziale.

2. Osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej przysługują prawa określone zgodnie z niniejszym rozdziałem od chwili udzielenia ochrony międzynarodowej i tak długo, jak status uchodźcy lub status ochrony uzupełniającej pozostaje w mocy.

3. Jeżeli zezwolenie na pobyt nie zostało wydane osobie korzystającej z ochrony międzynarodowej w terminie 15 dni od udzielenia ochrony międzynarodowej, dane państwo członkowskie stosuje środki tymczasowe, takie jak rejestracja lub wydanie dokumentu, aby zapewnić tej osobie skuteczny dostęp do praw określonych w niniejszym rozdziale, z wyjątkiem praw określonych w art. 25 i 27, do chwili wydania zezwolenia na pobyt zgodnie z art. 24.

4. Jeżeli ustalono, że dana osoba jest osobą o szczególnych potrzebach, taką jak małoletni, małoletni bez opieki, osoba z niepełnosprawnością, osoba starsza, kobieta w ciąży, rodzic samotnie wychowujący małoletnie dziecko lub pełnoletnie dziecko pozostające na utrzymaniu, ofiara handlu ludźmi, osoba poważnie chora, osoba z zaburzeniami psychicznymi lub osoba, która jest ofiarą tortur, gwałtu lub innych poważnych form przemocy psychicznej, fizycznej lub seksualnej, właściwe organy uwzględniają te szczególne potrzeby przy stosowaniu niniejszego rozdziału.

5. Przy stosowaniu przepisów niniejszego rozdziału dotyczących małoletnich głównym priorytetem właściwych organów musi być najlepszy interes dziecka.

Artykuł  21

Ochrona przed odesłaniem

Zgodnie z prawem Unii i prawem międzynarodowym przestrzega się zasady non-refoulement.

Artykuł  22

Informowanie

Właściwe organy udzielają osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej informacji na temat praw i obowiązków związanych ze statusem uchodźcy lub statusem ochrony uzupełniającej niezwłocznie po udzieleniu takiej ochrony. Informacje te, zgodnie z załącznikiem I:

a) są udzielane w języku, który osoba korzystająca z ochrony międzynarodowej rozumie lub co do którego można zasadnie przypuszczać, że go rozumie; oraz

b) zawierają wyraźne odniesienia do konsekwencji niewywiązywania się z obowiązków określonych w art. 27 dotyczącym przemieszczania się w ramach Unii.

Artykuł  23

Utrzymanie jedności rodziny

1. Właściwe organy państwa członkowskiego, które udzieliło ochrony międzynarodowej osobie korzystającej z ochrony międzynarodowej, wydają, zgodnie z procedurami krajowymi, zezwolenia na pobyt członkom rodziny osoby korzystającej z ochrony międzynarodowej, którzy osobiście nie kwalifikują się do otrzymania ochrony międzynarodowej i którzy ubiegają się o zezwolenie na pobyt w tym państwie członkowskim, jeżeli nie stosuje się ust. 3, 4 ani 5 niniejszego artykułu oraz w zakresie zgodnym z indywidualnym statusem prawnym członka rodziny.

2. Zezwolenie na pobyt wydane zgodnie z ust. 1 ma taką samą datę ważności, jak zezwolenie na pobyt wydane osobie korzystającej z ochrony międzynarodowej, i może być przedłużane tak długo, jak przedłużane jest zezwolenie na pobyt wydane osobie korzystającej z ochrony międzynarodowej. Okres ważności zezwolenia na pobyt wydanego członkowi rodziny nie może przekraczać daty wygaśnięcia zezwolenia na pobyt osoby korzystającej z ochrony międzynarodowej.

3. Członkowi rodziny, który jest lub zostałby wykluczony z możliwości otrzymania ochrony międzynarodowej zgodnie z rozdziałem III i V, nie wydaje się zezwolenia na pobyt na podstawie niniejszego rozporządzenia.

4. Małżonkowi lub partnerowi niepozostającemu w stabilnym związku małżeńskim nie wydaje się zezwolenia na pobyt na podstawie niniejszego rozporządzenia, jeżeli istnieją wyraźne przesłanki wskazujące na to, że związek małżeński lub partnerski został zawarty wyłącznie w celu umożliwienia danej osobie wjazdu do danego państwa członkowskiego lub pobytu w danym państwie członkowskim.

5. Członkowi rodziny nie wydaje się zezwolenia na pobyt, a zezwolenia na pobyt, które już wydano, cofa się lub się ich nie przedłuża, jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego związane z tym członkiem rodziny.

6. Członkom rodziny, którym wydano zezwolenie na pobyt zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu, przysługują prawa określone w art. 25-32, art. 34 i 35.

7. Państwa członkowskie mogą stosować niniejszy artykuł do innych bliskich krewnych, w tym rodzeństwa, którzy żyli wspólnie jako część rodziny przed przybyciem osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową na terytorium państwa członkowskiego i którzy pozostają na utrzymaniu osoby korzystającej z ochrony międzynarodowej. Państwa członkowskie mogą stosować niniejszy artykuł do małoletnich pozostających w związku małżeńskim, pod warunkiem że przemawia za tym najlepszy interes tego małoletniego.

SEKCJA  II

Prawa i obowiązki związane z miejscem pobytu lub miejscem pozostawania

Artykuł  24

Zezwolenia na pobyt

1. Osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej przysługuje prawo do zezwolenia na pobyt ważnego tak długo, jak posiadają one status uchodźcy lub status ochrony uzupełniającej.

2. Zezwolenie na pobyt wydaje się jak najszybciej po nadaniu statusu uchodźcy lub statusu ochrony uzupełniającej, a najpóźniej 90 dni od powiadomienia o decyzji o udzieleniu ochrony międzynarodowej, z wykorzystaniem jednolitego wzoru ustanowionego w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1030/2002.

3. Zezwolenie na pobyt wydaje się bezpłatnie lub za opłatą, której wysokość nie przekracza wysokości opłaty pobieranej od obywateli danego państwa członkowskiego za wydanie dowodu tożsamości.

4. Początkowy okres ważności zezwolenia na pobyt wynosi co najmniej trzy lata w przypadku osób korzystających ze statusu uchodźcy i co najmniej jeden rok w przypadku osób korzystających ze statusu ochrony uzupełniającej.

Po wygaśnięciu zezwolenie na pobyt przedłuża się na co najmniej trzy lata w przypadku osób korzystających ze statusu uchodźcy i na co najmniej dwa lata w przypadku osób korzystających ze statusu ochrony uzupełniającej.

Przedłużenia zezwolenia na pobyt dokonuje się w sposób zapewniający ciągłość pobytu objętego zezwoleniem, bez przerw między okresem objętym wygasającym zezwoleniem i przedłużonym zezwoleniem, pod warunkiem że osoba korzystająca z ochrony międzynarodowej postępuje zgodnie z właściwymi przepisami krajowymi określającymi formalności administracyjne dotyczące tego przedłużenia.

5. Właściwe organy mogą uchylić zezwolenie na pobyt lub odmówić przedłużenia jego ważności tylko wtedy, gdy wydały decyzję o pozbawieniu statusu uchodźcy zgodnie z art. 14 lub status ochrony uzupełniającej zgodnie z art. 19.

Artykuł  25

Dokument podróży

1. O ile ważne względy bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego związane z osobą korzystającą ze statusu uchodźcy nie wymagają inaczej, właściwe organy wydają osobom korzystającym ze statusu uchodźcy dokumenty podróży, zgodnie ze wzorem określonym w załączniku do konwencji genewskiej i zgodne z minimalnymi normami dotyczącymi zabezpieczeń i danych biometrycznych określonymi w rozporządzeniu (WE) nr 2252/2004. Takie dokumenty podróży muszą być ważne przez dłużej niż jeden rok.

2. O ile ważne względy bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego związane z osobą korzystającą ze statusu ochrony uzupełniającej nie wymagają inaczej, właściwe organy wydają osobom korzystającym ze statusu ochrony uzupełniającej, które nie mogą otrzymać paszportu krajowego lub przedłużyć jego ważności, dokumenty podróży zgodne z minimalnymi normami dotyczącymi zabezpieczeń i danych biometrycznych określonymi w rozporządzeniu (WE) nr 2252/2004. Takie dokumenty podróży muszą być ważne przez dłużej niż jeden rok.

3. Wykonując obowiązki wynikające z ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, właściwe organy państw członkowskich, które nie uczestniczą w dorobku Schengen, wydają dokumenty podróży osobom korzystającym ze statusu uchodźcy, zgodnie ze wzorem określonym w załączniku do konwencji genewskiej i zgodnie z minimalnymi normami dotyczącymi zabezpieczeń i danych biometrycznych równoważnymi z tymi, które określono w rozporządzeniu (WE) nr 2252/2004, z uwzględnieniem specyfikacji opracowanych przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, w szczególności ustalonych w dokumencie 9303 dotyczącym dokumentów podróży przeznaczonych do odczytu maszynowego.

Wykonując obowiązki wynikające z ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, właściwe organy państw członkowskich, które nie uczestniczą w dorobku Schengen, wydają dokumenty podróży osobom korzystającym ze statusu ochrony uzupełniającej, które nie mogą otrzymać paszportu krajowego lub przedłużyć jego ważności, zgodnie z minimalnymi normami dotyczącymi zabezpieczeń i danych biometrycznych równoważnymi z tymi, które określono w rozporządzeniu (WE) nr 2252/2004, z uwzględnieniem specyfikacji opracowanych przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, w szczególności ustalonych w dokumencie 9303 dotyczącym dokumentów podróży przeznaczonych do odczytu maszynowego.

Artykuł  26

Swoboda przemieszczania się w ramach państwa członkowskiego

Osoby korzystające z ochrony międzynarodowej korzystają ze swobody przemieszczania się w ramach państwa członkowskiego, które udzieliło im ochrony międzynarodowej, w tym prawa do wyboru swojego miejsca pobytu na tym terytorium, na takich samych warunkach i z tymi samymi ograniczeniami, jakie są przewidziane dla innych obywateli państw trzecich przebywających legalnie na tym terytorium i co do zasady będących w takiej samej sytuacji.

Artykuł  27

Przemieszczanie się w ramach Unii

Osoby korzystające z ochrony międzynarodowej nie mają prawa pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, które udzieliło im ochrony międzynarodowej. Pozostaje to bez uszczerbku dla ich prawa do:

a) ubiegania się o zezwolenie na pobyt w innym państwie członkowskim i uzyskania takiego zezwolenia zgodnie z prawem krajowym tego państwa członkowskiego lub z odpowiednimi przepisami prawa Unii lub postanowieniami umów międzynarodowych;

b) swobodnego przemieszczenia się zgodnie z warunkami określonymi w art. 21 Konwencji wykonawczej do układu z Schengen.

SEKCJA  III

Prawa powiązane z integracją

Artykuł  28

Dostęp do zatrudnienia

1. Niezwłocznie po udzieleniu ochrony międzynarodowej, osoby korzystające z takiej ochrony mają prawo do podejmowania zatrudnienia lub prowadzenia działalności na własny rachunek zgodnie z przepisami mającymi ogólne zastosowanie do danego zawodu lub służby publicznej.

2. Osoby korzystające z ochrony międzynarodowej są traktowane na równi z obywatelami państwa członkowskiego, które udzieliło im ochrony międzynarodowej, w zakresie:

a) warunków zatrudnienia, w tym minimalnego wieku dopuszczenia do pracy, oraz warunków pracy, w tym wynagrodzenia i zwolnienia, godzin pracy, urlopu i dni wolnych od pracy oraz bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy;

b) wolności stowarzyszania się i zrzeszania się oraz członkostwa w organizacjach reprezentujących pracowników lub pracodawców lub też we wszelkich organizacjach, których członkowie wykonują określony zawód, w tym w zakresie praw i świadczeń przyznawanych przez takie organizacje;

c) możliwości edukacji dla dorosłych związanych z zatrudnieniem, szkolenia zawodowego, w tym szkolenia podnoszącego kwalifikacje, i praktycznego doświadczenia zawodowego;

d) usług informacyjnych i doradczych oferowanych przez biura zatrudnienia.

3. W razie potrzeby właściwe organy ułatwiają pełny dostęp do środków, o których mowa w ust. 2 lit. c) i d).

Artykuł  29

Dostęp do edukacji

1. Małoletni, którym udzielono ochrony międzynarodowej, są traktowani na równi z obywatelami państwa członkowskiego, które udzieliło im ochrony międzynarodowej, w zakresie dostępu do systemu edukacji.

Osoby korzystające z ochrony międzynarodowej nadal są traktowane na równi z obywatelami państwa członkowskiego, które udzieliło im ochrony międzynarodowej, do celów ukończenia szkoły średniej, bez względu na to, czy są pełnoletnie.

2. Osoby dorosłe, którym udzielono ochrony międzynarodowej, są traktowane na równi z obywatelami państwa członkowskiego, które udzieliło im ochrony międzynarodowej, w zakresie dostępu do ogólnego systemu edukacji, do szkolenia ustawicznego lub do przekwalifikowania.

Niezależnie od akapitu pierwszego właściwe organy mogą odmówić osobom dorosłym, którym udzielono ochrony międzynarodowej, stypendiów i pożyczek, jeżeli taka możliwość została przewidziana w prawie krajowym.

Artykuł  30

Dostęp do procedur uznawania kwalifikacji i potwierdzanie umiejętności

1. Osoby korzystające z ochrony międzynarodowej są traktowane na równi z obywatelami państwa członkowskiego, które udzieliło im ochrony międzynarodowej, w zakresie obowiązujących procedur uznawania zagranicznych dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji.

2. Bez uszczerbku dla art. 2 ust. 2 i art. 3 ust. 3 dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ²⁰ , właściwe organy ułatwiają pełny dostęp do procedur, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej, które nie są w stanie przedstawić dowodów w postaci dokumentów potwierdzających ich kwalifikacje.

3. Osoby korzystające z ochrony międzynarodowej są traktowane na równi z obywatelami państwa członkowskiego, które udzieliło im ochrony międzynarodowej, w zakresie dostępu do odpowiednich systemów oceny, potwierdzania i uznawania wcześniejszych wyników edukacyjnych i zdobytego doświadczenia.

Artykuł  31

Zabezpieczenie społeczne i pomoc społeczna

1. Osoby korzystające z ochrony międzynarodowej są traktowane na równi z obywatelami państwa członkowskiego, które udzieliło im ochrony międzynarodowej, w zakresie zabezpieczenia społecznego i pomocy społecznej.

Dostęp do niektórych form pomocy społecznej określonych w prawie krajowym może być uwarunkowany skutecznym udziałem osoby korzystającej z ochrony międzynarodowej w środkach integracyjnych, jeżeli uczestnictwo w takich środkach jest obowiązkowe, o ile są one dostępne i bezpłatne.

2. Niezależnie od ust. 1 równe traktowanie w zakresie pomocy społecznej w przypadku osób korzystających ze statusu ochrony uzupełniającej może być ograniczone do świadczeń podstawowych, jeżeli taka możliwość została przewidziana w prawie krajowym.

Świadczenia podstawowe obejmują co najmniej:

a) świadczenie zapewniające dochód minimalny;

b) wsparcie w przypadku choroby lub ciąży;

c) wsparcie dla rodziców, w tym wsparcie związane z opieką nad dziećmi; oraz

d) świadczenia mieszkaniowe, o ile świadczenia te są przyznawane obywatelom danego państwa członkowskiego zgodnie z prawem krajowym.

Artykuł  32

Opieka zdrowotna

1. Osoby korzystające z ochrony międzynarodowej mają dostęp do opieki zdrowotnej na takich samych warunkach kwalifikowalności jak obywatele państwa członkowskiego, które udzieliło im ochrony międzynarodowej.

2. Osoby korzystające z ochrony międzynarodowejo szczególnych potrzebach - takie jak kobiety w ciąży, osoby z niepełnosprawnością, osoby, które są ofiarami tortur, gwałtu lub innych poważnych form przemocy psychicznej, fizycznej lub seksualnej, lub małoletni, którzy są ofiarami jakichkolwiek form nadużyć, zaniedbania, wykorzystania, tortur lub okrutnego, nieludzkiego bądź poniżającego traktowania lub którzy ucierpieli w konfliktach zbrojnych - otrzymują odpowiednią opiekę zdrowotną, w tym w razie potrzeby leczenie zaburzeń psychicznych, na takich samych warunkach kwalifikowalności jak obywatele państwa członkowskiego, które udzieliło im ochrony międzynarodowej.

Artykuł  33

Małoletni bez opieki

1. Właściwe organy podejmują niezbędne działania na podstawie prawa krajowego w celu ustanowienia opiekuna dla małoletniego bez opieki tak szybko, jak to możliwe po udzieleniu mu ochrony międzynarodowej.

Właściwe organy mogą pozostawić tę samą osobę wyznaczoną na przedstawiciela na podstawie art. 23 ust. 2 lit. b rozporządzenia (UE) 2024/1348 lub na podstawie art. 27 ust. 1 lit. b) dyrektywy (UE) 2024/1346 do działania w charakterze opiekuna, bez konieczności formalnego ustanowienia.

Przedstawiciele, o których mowa w art. 23 ust. 2 lit. b) rozporządzenia (UE) 2024/1348 lub art. 27 ust. 1 lit. b) dyrektywy (UE) 2024/1346 pozostają odpowiedzialni za małoletniego bez opieki do chwili ustanowienia opiekuna.

Organizacje lub osoby fizyczne, których interesy naruszają lub mogą naruszać interesy małoletniego bez opieki, nie kwalifikują się do ustanowienia ich opiekunem tego małoletniego.

Jeżeli opiekunem ustanowiona została organizacja, wyznacza ona jak najszybciej osobę fizyczną odpowiedzialną za wypełnianie obowiązków opiekuna małoletniego bez opieki zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

2. Do celów niniejszego rozporządzenia, zgodnie z zasadą zabezpieczenia najlepszego interesu dziecka i aby zagwarantować ogólne dobro małoletniego bez opieki, opiekun:

a) zapewnia małoletniemu bez opieki dostęp do wszystkich praw wynikających w niniejszego rozporządzenia;

b) pomaga małoletniemu bez opieki i, w stosownych przypadkach, reprezentuje go w razie pozbawienia go statusu uchodźcy lub statusu ochrony uzupełniającej; oraz

c) w stosownych przypadkach pomaga w poszukiwaniu rodziny zgodnie z ust. 7.

Opiekunowie:

a) posiadają niezbędną wiedzę i przechodzą początkowe, a następnie dalsze odpowiednie szkolenia dotyczące praw i potrzeb małoletnich bez opieki, w tym wszelkich obowiązujących norm ochrony dzieci;

b) są związani zasadami poufności przewidzianymi w prawie krajowym w odniesieniu do każdej informacji uzyskanej podczas wykonywania pracy;

c) zgodnie z rejestrem karnym nie figurują jako sprawcy przestępstw ani wykroczeń związanych z dziećmi ani przestępstw ani wykroczeń, które budzą poważne wątpliwości co do zdolności do bycia odpowiedzialnym za dzieci.

3. Właściwe organy powierzają poszczególnym opiekunom reprezentację proporcjonalnej i odpowiednio ograniczonej liczby małoletnich bez opieki, tak aby opiekunowie mogli skutecznie wykonywać swoje zadania oraz aby małoletni bez opieki mieli faktyczny dostęp do przysługujących im praw i świadczeń.

4. Zgodnie z prawem krajowym państwa członkowskie zapewniają, aby istniały podmioty, w tym organy sądowe, lub osoby odpowiedzialne za bieżące nadzorowanie i monitorowanie opiekunów w celu zapewnienia, by opiekunowie wykonywali swoje zadania w zadowalający sposób.

Podmioty i osoby, o których mowa w akapicie pierwszym, kontrolują pracę opiekunów, w szczególności jeżeli istnieją przesłanki wskazujące, że opiekunowie nie wykonują swoich zadań w zadowalający sposób. Te podmioty lub osoby bezzwłocznie rozpatrują wszelkie skargi złożone przez małoletnich bez opieki na ich opiekunów.

W razie potrzeby właściwe organy zastępują osobę działającą w charakterze opiekuna, w szczególności jeżeli uznają, że osoba ta nie wypełnia swoich zadań w należyty sposób.

Właściwe organy wyjaśniają małoletnim bez opieki - w sposób dostosowany do jego wieku i zrozumiały dla niego - jak bezpiecznie i z zachowaniem poufności złożyć skargę na opiekuna.

5. Uwzględniając najlepszy interes dziecka, właściwe organy umieszczają małoletnich bez opieki:

a) z dorosłym krewnym;

b) w rodzinie zastępczej;

c) w ośrodkach specjalizujących się w przyjmowaniu małoletnich; lub

d) w innych miejscach odpowiednich do przyjmowania małoletnich.

Opinie małoletnich bez opieki uwzględnia się stosownie do ich wieku i stopnia dojrzałości.

6. W miarę możliwości nie rozdziela się rodzeństwa, uwzględniając najlepszy interes małoletnich bez opieki, a w szczególności ich wiek i stopień dojrzałości. Zmiany miejsca pobytu małoletnich bez opieki musza być ograniczone do minimum.

7. Jeżeli poszukiwanie członków rodziny małoletniego bez opieki rozpoczęto, zanim temu małoletniemu udzielono ochrony międzynarodowej, jest ono kontynuowane po udzieleniu ochrony międzynarodowej. Jeżeli poszukiwania członków rodziny jeszcze nie rozpoczęto, rozpoczyna się je jak najszybciej po nadaniu statusu uchodźcy lub statusu ochrony uzupełniającej, pod warunkiem że przemawia za tym najlepszy interes małoletniego.

Jeżeli może dojść do zagrożenia życia lub integralności fizycznej małoletniego lub bliskich krewnych małoletniego, szczególnie gdy pozostali oni w kraju pochodzenia, podejmuje się starania, aby zapewnić poufność gromadzenia, przetwarzania i obiegu informacji dotyczących tych osób w celu uniknięcia stwarzania zagrożenia dla ich bezpieczeństwa.

Artykuł  34

Dostęp do zakwaterowania

1. Osoby korzystające z ochrony międzynarodowej mają na terytorium państwa członkowskiego, które udzieliło im ochrony międzynarodowej, dostęp do zakwaterowania na warunkach co najmniej równoważnych warunkom stosowanym wobec innych obywateli państw trzecich przebywających legalnie na tym terytorium i co do zasady będących w takiej samej sytuacji.

2. Krajowe praktyki dotyczące rozproszonego osiedlania osób korzystających z ochrony międzynarodowej zapewniają równe traktowanie osób korzystających z ochrony międzynarodowej, chyba że inne traktowanie jest obiektywnie uzasadnione. Takie praktyki krajowe zapewniają równość szans w zakresie dostępu do zakwaterowania.

Artykuł  35

Dostęp do środków integracyjnych

1. W celu zachęcania do integracji i ułatwienia integracji ze społeczeństwem państwa członkowskiego, które udzieliło ochrony międzynarodowej, osoby korzystające z ochrony międzynarodowej mają dostęp do środków integracyjnych oferowanych lub wspieranych przez państwa członkowskie, uwzględniających szczególne potrzeby danych osób i uznawanych przez właściwe organy za odpowiednie, w szczególności do kursów językowych, programów kształtujących świadomość obywatelską, programów integracyjnych oraz szkolenia zawodowego.

2. Osoby korzystające z ochrony międzynarodowej uczestniczą w środkach integracyjnych, w których uczestnictwo jest obowiązkowe w państwie członkowskim, które udzieliło im ochrony międzynarodowej. Takie środki integracyjne są dostępne i bezpłatne.

3. Na zasadzie odstępstwa od ust. 2 niniejszego artykułu i bez uszczerbku dla art. 31 ust. 1 akapit drugi, państwa członkowskie mogą pobierać opłaty za niektóre obowiązkowe środki integracyjne, jeżeli osoba korzystająca z ochrony międzynarodowej posiada wystarczające zasoby i jeżeli opłaty te nie stanowią dla niej nieuzasadnionego obciążenia.

4. Właściwe organy nie stosują sankcji wobec osób korzystających z ochrony międzynarodowej, które nie są w stanie uczestniczyć w środkach integracyjnych ze względu na okoliczności, na które nie mają wpływu.

Artykuł  36

Repatriacja

Pomoc może być udzielana osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej, które chcą zostać repatriowane.

²⁰ Dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.U. L 255 z 30.9.2005, s. 22).