Sekcja 1 - Centralne rejestry beneficjentów rzeczywistych - Dyrektywa 2024/1640 w sprawie mechanizmów, które państwa członkowskie powinny wprowadzić w celu zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniająca dyrektywę (UE) 2019/1937 oraz zmieniająca i uchylająca dyrektywę (UE) 2015/849Tekst mający znaczenie dla EOG

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2024.1640

Akt obowiązujący

Wersja od: 19 czerwca 2024 r.

SEKCJA  1

Centralne rejestry beneficjentów rzeczywistych

Artykuł  10

Centralne rejestry beneficjentów rzeczywistych

1. Państwa członkowskie zapewniają, aby informacje o beneficjentach rzeczywistych, o których mowa w art. 62 rozporządzenia (UE) 2024/1624, oświadczenie na mocy art. 63 ust. 4 tego rozporządzenia oraz informacje o umowach powierniczych, o których mowa w art. 66 tego rozporządzenia, były przechowywane w centralnym rejestrze w państwie członkowskim, w którym podmiot prawny jest utworzony lub w którym powiernik trustu, który powstał w drodze czynności prawnej, lub osoba zajmująca równoważne stanowisko w podobnym porozumieniu prawnym mają siedzibę lub miejsce zamieszkania lub z którego zarządza się porozumieniem prawnym. Wymóg taki nie ma zastosowania do podmiotów prawnych ani porozumień prawnych, o których mowa w art. 65 rozporządzenia (UE) 2024/1624.

Informacje zawarte w centralnych rejestrach beneficjentów rzeczywistych (zwanych dalej "centralnymi rejestrami") są dostępne w formacie nadającym się do odczytu maszynowego i gromadzone zgodnie z aktami wykonawczymi, o których mowa w ust. 4.

2. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 państwa członkowskie zapewniają, aby informacje o beneficjentach rzeczywistych, o których mowa w art. 62 rozporządzenia (UE) 2024/1624, zagranicznych podmiotów prawnych i zagranicznych porozumień prawnych, o których mowa w art. 67 tego rozporządzenia, były przechowywane w centralnym rejestrze w państwie członkowskim zgodnie z warunkami określonymi w art. 67 tego rozporządzenia. Państwa członkowskie zapewniają również, aby centralny rejestr zawierał wskazanie, która sytuacja wymieniona w art. 67 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2024/1624 uruchamia rejestrację zagranicznego podmiotu prawnego lub zagranicznego porozumienia prawnego.

3. W przypadku gdy powiernicy trustu, który powstał w drodze czynności prawnej, lub osoby zajmujące równoważne stanowiska w podobnym porozumieniu prawnym mają siedzibę lub miejsce zamieszkania w różnych państwach członkowskich, uznaje się, że zaświadczenie potwierdzające rejestrację lub wyciąg z informacji o beneficjentach rzeczywistych przechowywanych w centralnym rejestrze przez jedno państwo członkowskie są wystarczające, by uznać obowiązek rejestracji za spełniony.

4. Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry były uprawnione do żądania od podmiotów prawnych, powierników wszelkich trustów, które powstały w drodze czynności prawnej, oraz osób zajmujących równoważne stanowisko w podobnym porozumieniu prawnym, a także ich prawnych właścicieli i beneficjentów rzeczywistych, wszelkich informacji niezbędnych do identyfikacji i weryfikacji ich beneficjentów rzeczywistych, w tym uchwał zarządu i protokołów ich posiedzeń, umów partnerskich, umów powierniczych, pełnomocnictw lub innych porozumień umownych i dokumentacji.

5. Jeżeli żadnej osoby nie zidentyfikowano jako beneficjenta rzeczywistego zgodnie z art. 63 ust. 3 i art. 64 ust. 6 rozporządzenia (UE) 2024/1624, w centralnym rejestrze umieszcza się:

a) oświadczenie, że nie istnieje beneficjent rzeczywisty lub że nie można było określić beneficjentów rzeczywistych lub powiązanych beneficjentów rzeczywistych, wraz z uzasadnieniem na mocy art. 63 ust. 4 lit. a) i art. 64 ust. 7 lit. a) rozporządzenia (UE) 2024/1624;

b) dane wszystkich osób fizycznych, które zajmują stanowisko kierownicze wyższego szczebla w podmiocie prawnym, równoważne informacjom wymaganym na podstawie art. 62 ust. 1 akapit drugi lit. a) rozporządzenia (UE) 2024/1624.

Państwa członkowskie zapewniają, aby informacje, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a), były dostępne dla właściwych organów, a także AMLA do celów wspólnych analiz zgodnie z art. 32 niniejszej dyrektywy i art. 40 rozporządzenia (UE) 2024/1620, organów samorządu zawodowego i podmiotów zobowiązanych. Podmioty zobowiązane mają jednak dostęp wyłącznie do oświadczenia złożonego przez podmiot prawny lub porozumienie prawne, jeżeli zgłoszą rozbieżność zgodnie z art. 24 rozporządzenia (UE) 2024/1624 lub przedstawią dowód podjęcia kroków w celu ustalenia beneficjenta rzeczywistego lub beneficjentów rzeczywistych podmiotu prawnego lub porozumienia prawnego, w którym to przypadku mają również możliwość dostępu do uzasadnienia.

6. Do dnia 10 lipca 2025 r. Komisja ustanowi, w drodze aktów wykonawczych, format przekazywania informacji o beneficjentach rzeczywistych, jak określono w art. 62 rozporządzenia (UE) 2024/1624, do centralnego rejestru, w tym listę kontrolną minimalnych wymogów dotyczących informacji, które ma sprawdzić podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 72 ust. 2 niniejszej dyrektywy.

7. Państwa członkowskie zapewniają, aby informacje o beneficjentach rzeczywistych przechowywane w centralnych rejestrach były adekwatne, dokładne i aktualne oraz wprowadzają służące temu mechanizmy. W tym celu państwa członkowskie stosują co najmniej następujące wymogi:

a) podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry weryfikują - w rozsądnym terminie po otrzymaniu informacji o beneficjentach rzeczywistych, a następnie regularnie - czy takie informacje są adekwatne, dokładne i aktualne;

b) właściwe organy, w stosownych przypadkach i w zakresie, w jakim taki wymóg nie zakłóca niepotrzebnie realizacji ich funkcji, zgłaszają podmiotom odpowiedzialnym za centralne rejestry wszelkie stwierdzone rozbieżności między informacjami dostępnymi w centralnych rejestrach a dostępnymi im informacjami.

Zakres i częstotliwość weryfikacji, o której mowa w lit. a) pierwszego akapitu niniejszego ustępu, są współmierne do ryzyk związanych z kategoriami podmiotów prawnych i porozumień prawnych określonymi zgodnie z art. 7 ust. 3 lit. d) i art. 8 ust. 4 lit. c).

Do dnia 10 lipca 2028 r. Komisja wyda zalecenia dotyczące metod i procedur, które mają być stosowane przez podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry w celu weryfikacji informacji o beneficjentach rzeczywistych oraz przez podmioty zobowiązane i właściwe organy w celu identyfikacji i zgłaszania rozbieżności dotyczących informacji o beneficjentach rzeczywistych.

8. Państwa członkowskie zapewniają, aby informacje zawarte w centralnych rejestrach obejmowały wszelkie zmiany w beneficjentach rzeczywistych osób podmiotów prawnych i porozumień prawnych oraz w umowach powierniczych, pojawiające się po ich pierwszym wpisie do centralnego rejestru.

9. Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry weryfikowały, czy informacje o beneficjentach rzeczywistych przechowywane w tych rejestrach dotyczą osób lub podmiotów wyznaczonych w związku z ukierunkowanymi sankcjami finansowymi. Taka weryfikacja odbywa się niezwłocznie po wyznaczeniu w związku z ukierunkowanymi sankcjami finansowymi i w regularnych odstępach czasu.

Państwa członkowskie zapewniają, aby informacje zawarte w centralnych rejestrach zawierały wskazanie, że podmiot prawny jest powiązany z osobami lub podmiotami podlegającymi ukierunkowanym sankcjom finansowym w dowolnej z następujących sytuacji:

a) podmiot prawny lub porozumienie prawne podlegają ukierunkowanym sankcjom finansowym;

b) podmiot prawny lub porozumienie prawne są kontrolowane przez osobę lub podmiot podlegające ukierunkowanym sankcjom finansowym;

c) beneficjent rzeczywisty podmiotu prawnego lub porozumienia prawnego podlega ukierunkowanym sankcjom finansowym.

Wskazanie, o którym mowa w akapicie drugim niniejszego ustępu, jest widoczne dla każdej osoby lub podmiotu, którym udzielono dostępu do informacji zawartych w centralnych rejestrach na podstawie art. 11 i 12, i pozostaje widoczne do czasu zniesienia ukierunkowanych sankcji finansowych;

10. Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry podejmowały - w terminie 30 dni roboczych od zgłoszenia rozbieżności przez właściwy organ lub przez podmiot zobowiązany- odpowiednie działania w celu usunięcia zgłoszonych rozbieżności na mocy art. 24 rozporządzenia (UE) 2024/1624, w tym poprzez zmianę informacji zawartych w centralnych rejestrach, w przypadku gdy podmiot jest w stanie zweryfikować informacje o beneficjentach rzeczywistych. Konkretną wzmiankę o zgłoszonych rozbieżnościach umieszcza się w centralnych rejestrach do czasu wyjaśnienia rozbieżności i jest ona widoczna dla każdej osoby lub podmiotu, którym udzielono dostępu zgodnie z art. 11 i 12 niniejszej dyrektywy.

W przypadku gdy rozbieżność ma złożony charakter, a podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry nie mogą jej rozwiązać w terminie 30 dni roboczych, rejestrują one zarówno przypadek, jak i podjęte kroki oraz podejmują wszelkie niezbędne środki w celu jak najszybszego rozwiązania rozbieżności.

11. Państwa członkowskie zapewniają, aby podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr był uprawniony - bezpośrednio lub poprzez zwrócenie się do innego organu, w tym władz sądowych - do przeprowadzania kontroli, w tym inspekcji na miejscu w siedzibie statutowej lub siedzibie statutowej podmiotów prawnych, w celu ustalenia aktualnych beneficjentów rzeczywistych podmiotu oraz zweryfikowania, czy informacje przekazane do centralnego rejestru są dokładne, adekwatne i aktualne. Przysługującego podmiotowi odpowiedzialnemu za centralny rejestr prawa do weryfikacji informacji o beneficjentach rzeczywistych nie można w żaden sposób ograniczać ani wyłączać, ani też utrudniać jego wykonywania.

W przypadku gdy powiernik lub osoba zajmująca równoważne stanowisko są podmiotem zobowiązanym, o którym mowa w art. 3 pkt 3 lit. a), b) lub c) rozporządzenia (UE) 2024/1624, państwa członkowskie zapewniają, aby podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr był również uprawniony do przeprowadzania kontroli, w tym inspekcji na miejscu, w lokalach lub w siedzibie statutowej powiernika lub osoby zajmującej równoważne stanowisko. Kontrole te muszą być zgodne co najmniej z następującymi zabezpieczeniami:

a) w odniesieniu do osób fizycznych, jeżeli lokal przedsiębiorstwa lub siedziba statutowa są tożsame z prywatnym miejscem zamieszkania osoby fizycznej - inspekcja na miejscu wymaga uprzedniego zezwolenia organu sądowego;

b) wszelkie proceduralne zabezpieczenia obowiązujące w państwie członkowskim w celu ochrony poufności wymiany informacji między prawnikiem a klientem muszą być przestrzegane, a żadne informacje chronione taką poufnością nie mogą być udostępniane.

Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry były uprawnione do zwracania się o informacje do innych rejestrów, w tym w państwach trzecich, w zakresie, w jakim informacje takie są niezbędne do wykonywania funkcji takich podmiotów.

12. Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry dysponowały automatycznymi mechanizmami niezbędnymi do przeprowadzania weryfikacji, o których mowa w ust. 7 lit. a) i ust. 9, w tym poprzez porównywanie informacji znajdujących się w tych rejestrach z informacjami posiadanymi przez inne źródła.

13. Państwa członkowskie zapewniają, aby w przypadku gdy weryfikacja, o której mowa w ust. 7 lit. a), jest przeprowadzana w momencie przedkładania informacji o beneficjentach rzeczywistych i gdy taka weryfikacja prowadzi podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr do stwierdzenia, że w informacjach o beneficjentach rzeczywistych występują niespójności lub błędy, ten podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr miał możliwość wstrzymania lub odmowy wydania ważnego zaświadczenia potwierdzającego rejestrację.

14. Państwa członkowskie zapewniają, aby w przypadku gdy weryfikacja, o której mowa w ust. 7 lit. a), jest przeprowadzana po przedłożeniu informacji o beneficjentach rzeczywistych i prowadzi podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr do stwierdzenia, że informacje te nie są już adekwatne, dokładne i aktualne, ten podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr miał możliwość zawieszenia ważności zaświadczenia potwierdzającego rejestrację do czasu, gdy uzna, że przekazane informacje o beneficjentach rzeczywistych będą prawidłowe, z wyjątkiem przypadków, gdy nieścisłości ograniczają się do błędów typograficznych, odmiennych sposobów transliteracji lub drobnych nieścisłości, które nie mają wpływu na identyfikację beneficjentów rzeczywistych ani ich własności lub sprawowanej kontroli.

15. Państwa członkowskie zapewniają, aby podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr był uprawniony do stosowania - bezpośrednio lub poprzez zwrócenie się do innego organu, w tym organów sądowych - skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających środków lub nakładania takich kar pieniężnych za nieprzekazanie, również wielokrotne, do centralnego rejestru dokładnych, adekwatnych i aktualnych informacji o swoich beneficjentach rzeczywistych.

16. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 71 w celu uzupełnienia niniejszej dyrektywy poprzez określenie wskaźników służących klasyfikowaniu wagi niezgłaszania adekwatnych, dokładnych i aktualnych informacji do centralnych rejestrów, w tym w przypadku powtarzających się uchybień.

17. Państwa członkowskie zapewniają, aby w sytuacji gdy - w trakcie kontroli przeprowadzanych na podstawie niniejszego artykułu lub w jakikolwiek inny sposób - podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry odkryją okoliczności mogące mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, niezwłocznie informowały o tym FIU.

18. Państwa członkowskie zapewniają, aby w ramach wykonywania swoich zadań podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry wykonywały swoje funkcje w sposób wolny od nadmiernego wpływu oraz aby te podmioty wdrażały w odniesieniu do swoich pracowników standardy dotyczące konfliktów interesów i ścisłej poufności.

19. Centralne rejestry podlegają integracji za pośrednictwem europejskiej centralnej platformy ustanowionej w art. 22 ust. 1 dyrektywy (UE) 2017/1132.

20. Informacje, o których mowa w ust. 1, są dostępne w centralnych rejestrach i systemie integracji centralnych rejestrów przez okres 5 lat od wykreślenia podmiotu prawnego z rejestru.

Bez uszczerbku dla krajowych przepisów prawa karnego dotyczących dowodów, mających zastosowanie do trwających postępowań przygotowawczych i postępowań sądowych, państwa członkowskie mogą - w konkretnych przypadkach - zezwolić na przechowywanie takich informacji lub dokumentów przez dalszy maksymalny okres 5 lat lub wymagać takiego przechowywania, jeżeli państwa członkowskie stwierdziły konieczność i proporcjonalność takiego dalszego przechowywania do celów zapobiegania podejrzewanym przypadkom prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, wykrywania takich przypadków, prowadzenia postępowań przygotowawczych lub wnoszenia i popierania oskarżeń w ich sprawie zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami.

Po upływie okresu przechowywania, o którym mowa w akapicie pierwszym, państwa członkowskie zapewniają, aby dane osobowe zostały usunięte z centralnych rejestrów.

21. Do dnia 10 lipca 2031 r. Komisja opublikuje sprawozdanie zawierające następujące elementy:

a) ocenę skuteczności środków podjętych przez podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry w celu zapewnienia im adekwatnych, aktualnych i dokładnych informacji;

b) opis głównych rodzajów rozbieżności stwierdzonych przez podmioty zobowiązane i właściwe organy w odniesieniu do informacji o beneficjentach rzeczywistych przechowywanych w centralnych rejestrach;

c) najlepsze praktyki i, w stosownych przypadkach, zalecenia dotyczące środków podejmowanych przez podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry w celu zapewnienia, by rejestry te zawierały adekwatne, dokładne i aktualne informacje;

d) przegląd cech każdego centralnego rejestru wprowadzonego przez państwa członkowskie, w tym informacje na temat mechanizmów zapewniających, by informacje o beneficjentach rzeczywistych przechowywane w tych rejestrach były dokładne, adekwatne i aktualne;

e) ocenę proporcjonalności opłat nakładanych za dostęp do informacji przechowywanych w centralnych rejestrach.

Artykuł  11

Ogólne zasady dotyczące dostępu właściwych organów, organów samorządu zawodowego i podmiotów zobowiązanych do rejestrów beneficjentów rzeczywistych

1. Państwa członkowskie zapewniają właściwym organom niezwłoczny, niefiltrowany, bezpośredni i swobodny dostęp do informacji przechowywanych w zintegrowanych centralnych rejestrach, o których mowa w art. 10, bez powiadamiania danego podmiotu lub porozumienia.

2. Dostęp, o którym mowa w ust. 1, otrzymują:

a) właściwe organy;

b) organy samorządu zawodowego pełniące funkcje nadzorcze zgodnie z art. 37;

c) organy podatkowe;

d) organy krajowe posiadające wyznaczone obowiązki w zakresie wdrażania unijnych środków ograniczających określonych na mocy odpowiednich rozporządzeń Rady przyjętych na podstawie art. 215 TFUE;

e) AMLA do celów wspólnych analiz zgodnie z art. 32 niniejszej dyrektywy i art. 40 rozporządzenia (UE) 2024/1620;

f) Prokuratura Europejska (EPPO);

g) OLAF;

h) Europol i Eurojust przy udzielaniu wsparcia operacyjnego właściwym organom państw członkowskich.

3. Państwa członkowskie zapewniają, aby przy stosowaniu środków należytej staranności wobec klienta zgodnie z rozdziałem III rozporządzenia (UE) 2024/1624 podmioty zobowiązane miały terminowy dostęp do informacji przechowywanych w zintegrowanych centralnych rejestrach, o których mowa w art. 10 niniejszej dyrektywy.

4. Państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o udostępnieniu podmiotom zobowiązanym informacji o beneficjentach rzeczywistych przechowywanych w ich centralnych rejestrach po uiszczeniu opłaty, która jest ograniczona do tego, co absolutnie niezbędne do pokrycia kosztów zapewnienia jakości informacji przechowywanych w centralnych rejestrach i udostępniania informacji. Opłaty te ustala się w taki sposób, aby nie podważać skutecznego dostępu do informacji przechowywanych w centralnych rejestrach.

5. Do dnia 10 października 2026 r. państwa członkowskie przekażą Komisji w formie powiadomienia wykaz właściwych organów i organów samorządu zawodowego oraz kategorii podmiotów zobowiązanych, którym przyznano dostęp do centralnych rejestrów, oraz informacje o rodzaju informacji dostępnych podmiotom zobowiązanym. Państwa członkowskie aktualizują takie powiadomienie w przypadku wystąpienia zmian w wykazie właściwych organów lub kategorii podmiotów zobowiązanych lub w zakresie dostępu przyznanego podmiotom zobowiązanym. Komisja udostępnia pozostałym państwom członkowskim informacje na temat dostępu właściwych organów i podmiotów zobowiązanych, w tym wszelkich zmian w tych informacjach.

Artykuł  12

Szczegółowe przepisy regulujące dostęp osób mających uzasadniony interes do rejestrów beneficjentów rzeczywistych

1. Państwa członkowskie zapewniają, aby każda osoba fizyczna lub prawna, która może wykazać uzasadniony interes w zapobieganiu praniu pieniędzy, jego przestępstwom źródłowym i finansowaniu terroryzmu, a także do zwalczania tych zjawisk miała dostęp do następujących informacji o beneficjentach rzeczywistych podmiotów prawnych i porozumień prawnych, przechowywanych w zintegrowanych centralnych rejestrach, o których mowa w art. 10, bez powiadamiania podmiotu prawnego lub porozumienia prawnego:

a) nazwiska beneficjenta rzeczywistego;

b) miesiąca i roku urodzenia beneficjenta rzeczywistego;

c) kraju zamieszkania oraz obywatelstwa lub obywatelstw beneficjenta rzeczywistego;

d) w przypadku beneficjentów rzeczywistych podmiotów prawnych - informacji o charakterze posiadanej własności lub sprawowanej kontroli;

e) w przypadku beneficjentów rzeczywistych trustów, które powstały w drodze czynności prawnej, lub podobnych porozumień prawnych - informacji o charakterze ich własności lub sprawowanej kontroli.

Oprócz informacji, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, państwa członkowskie zapewniają, aby każda osoba fizyczna lub prawna, o której mowa w ust. 2 lit. a), b) i e), miała również dostęp do danych historycznych dotyczących beneficjentów rzeczywistych podmiotu prawnego lub porozumienia prawnego, w tym podmiotów prawnych lub porozumień prawnych, które zostały rozwiązane lub przestały istnieć w ciągu ostatnich 5 lat; a także opisu struktury kontroli lub własności.

Dostępu na podstawie niniejszego ustępu udziela się drogą elektroniczną. Państwa członkowskie zapewniają jednak, aby osoby fizyczne i prawne, które mogą wykazać uzasadniony interes, miały również możliwość dostępu do informacji w innych formatach, jeżeli nie są w stanie korzystać ze środków elektronicznych.

2. Uznaje się, że następujące osoby fizyczne lub prawne mają uzasadniony interes w dostępie do informacji wymienionych w ust. 1:

a) osoby działające w celach dziennikarskich, reporterskich lub wszelkiej innej formy wypowiedzi w środkach przekazu, związane z zapobieganiem praniu pieniędzy, jego przestępstwom źródłowym lub finansowaniu terroryzmu lub ze zwalczaniem tych zjawisk;

b) organizacje społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacje pozarządowe i środowiska akademickie, które są związane z zapobieganiem praniu pieniędzy, jego przestępstwom źródłowym lub finansowaniu terroryzmu lub ze zwalczaniem tych zjawisk;

c) osoby fizyczne lub prawne, które prawdopodobnie zawrą transakcję z podmiotem prawnym lub porozumieniem prawnym i które chcą zapobiec wszelkim powiązaniom między taką transakcją a praniem pieniędzy, jego przestępstwami źródłowymi lub finansowaniem terroryzmu;

d) podmioty podlegające wymogom w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w państwach trzecich, pod warunkiem że mogą wykazać potrzebę dostępu do informacji, o których mowa w ust. 1, w odniesieniu do podmiotu prawnego lub porozumienia prawnego w celu przeprowadzenia należytej staranności wobec klienta lub potencjalnego klienta zgodnie z wymogami w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w tych państwach trzecich;

e) odpowiedniki z państw trzecich unijnych właściwych organów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, pod warunkiem że mogą wykazać potrzebę dostępu do informacji, o których mowa w ust. 1, w odniesieniu do podmiotu prawnego lub porozumienia prawnego w celu wykonywania swoich zadań na podstawie ram w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu obowiązujących w tych państwach trzecich w kontekście konkretnej sprawy;

f) organy państw członkowskich odpowiedzialne za wdrażanie tytułu I rozdziały II i III dyrektywy (UE) 2017/1132, w szczególności organy odpowiedzialne za rejestrację spółek w rejestrze, o którym mowa w art. 16 tej dyrektywy, oraz organy państwa członkowskiego odpowiedzialnego za kontrolę zgodności z prawem przekształceń, połączeń i podziałów spółek kapitałowych zgodnie z tytułem II tej dyrektywy;

g) instytucje programu wskazane przez państwa członkowskie zgodnie z art. 71 rozporządzenia (UE) 2021/1060 w odniesieniu do beneficjentów unijnych środków finansowych;

h) organy publiczne wdrażające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności na podstawie rozporządzenia (UE) 2021/241 w odniesieniu do beneficjentów Instrumentu;

i) organy publiczne państw członkowskich w kontekście postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, w odniesieniu do oferentów i wykonawców, którym udzielono zamówienia w ramach postępowania o udzielenie zamówienia publicznego;

j) dostawcy produktów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, w ścisłym zakresie, w jakim produkty opracowane na podstawie informacji, o których mowa w ust. 1, lub zawierające te informacje są dostarczane wyłącznie klientom będącym podmiotami zobowiązanymi lub właściwymi organami, pod warunkiem że dostawcy ci mogą wykazać potrzebę dostępu do informacji, o których mowa w ust. 1, w kontekście umowy z podmiotem zobowiązanym lub właściwym organem.

Oprócz kategorii określonych w akapicie pierwszym, państwa członkowskie zapewniają również, aby inne osoby, które są w stanie wykazać uzasadniony interes w odniesieniu do celu zapobiegania praniu pieniędzy, jego przestępstwom źródłowym i finansowaniu terroryzmu oraz zwalczania tych zjawisk, uzyskały dostęp do informacji o beneficjentach w poszczególnych przypadkach.

3. Do dnia 10 lipca 2026 r. państwa członkowskie przekażą Komisji w formie powiadomienia:

a) wykaz organów publicznych, które są uprawnione do przeglądania informacji o beneficjentach rzeczywistych zgodnie z ust. 2 lit. f),

g) i h), oraz organów publicznych lub kategorii organów publicznych, które są uprawnione do przeglądania informacji o beneficjentach rzeczywistych zgodnie z ust. 2 lit. i);

b) informacje na temat każdej dodatkowej kategorii osób, co do których stwierdzono, że mają uzasadniony interes w dostępie do informacji o beneficjentach rzeczywistych określony zgodnie z ust. 2 akapit drugi.

Państwa członkowskie powiadamiają Komisję o wszelkich zmianach wprowadzonych do kategorii, o których mowa w akapicie pierwszym, lub o elementach dodanych do tych kategorii, niezwłocznie, a w każdym razie w terminie 1 miesiąca od ich wystąpienia.

Komisja udostępnia informacje otrzymane zgodnie z niniejszym ustępem pozostałym państwom członkowskim.

4. Państwa członkowskie zapewniają, aby centralne rejestry prowadziły ewidencję osób mających dostęp do informacji na podstawie niniejszego artykułu i były w stanie ujawnić je beneficjentom rzeczywistym, gdy złożą oni wniosek zgodnie z art. 15 ust. 1 lit. c) rozporządzenia (UE) 2016/679.

Państwa członkowskie zapewniają jednak, aby informacje dostarczane przez centralne rejestry nie prowadziły do identyfikacji osoby przeglądającej rejestr, w przypadku gdy takie osoby są:

a) osobami działającymi w celach dziennikarskich, reporterskich lub wszelkiej innej formy wypowiedzi w środkach przekazu, związane z zapobieganiem praniu pieniędzy, jego przestępstwom źródłowym lub finansowaniu terroryzmu lub ze zwalczaniem tych zjawisk;

b) organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, które są związane z zapobieganiem praniu pieniędzy, jego przestępstwom źródłowym lub finansowaniu terroryzmu lub ze zwalczaniem tych zjawisk.

Ponadto państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry powstrzymywały się od ujawniania tożsamości jakiegokolwiek odpowiednika z państw trzecich unijnych właściwych organów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 44 lit. a) i c) rozporządzenia (UE) 2024/1624, tak długo jak będzie to konieczne do ochrony analiz lub postępowań przygotowawczych prowadzonych przez ten organ.

W odniesieniu do osób, o których mowa w akapicie drugim lit. a) i b) niniejszego ustępu, państwa członkowskie zapewniają, aby w przypadku gdy beneficjenci rzeczywiści składają wniosek na podstawie art. 15 ust. 1 lit. c) rozporządzenia (UE) 2016/679, otrzymali oni informacje na temat funkcji lub zawodu osób, które przeglądały informacje określające ich jako beneficjentów rzeczywistych.

Do celów akapitu trzeciego, składając wniosek o dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych na mocy niniejszego artykułu, organy wskazują okres, w którym zwracają się do centralnych rejestrów o powstrzymanie się od ujawniania informacji, który to okres nie przekracza 5 lat, oraz powody tego ograniczenia, w tym sposób, w jaki przekazanie informacji zagroziłoby celowi prowadzonych przez nie analiz i postępowań przygotowawczych. Państwa członkowskie zapewniają, aby w przypadku gdy centralne rejestry nie ujawniają tożsamości podmiotu, który przeglądał informacje o beneficjentach rzeczywistych, ewentualne przedłużenie tego okresu było przyznawane wyłącznie na podstawie uzasadnionego wniosku organu w państwie trzecim, na okres maksymalnie 1 roku, po czym organ ten musi złożyć nowy uzasadniony wniosek o przedłużenie.

Artykuł  13

Procedura weryfikacji i wzajemne uznawanie uzasadnionego interesu w dostępie do informacji o beneficjentach rzeczywistych

1. Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry, o których mowa w art. 10, podejmowały środki w celu sprawdzenia istnienia uzasadnionego interesu, o którym mowa w art. 12, na podstawie dokumentów, informacji i danych uzyskanych od osoby fizycznej lub prawnej wnioskując o dostęp do centralnego rejestru (zwanej dalej "wnioskodawcą") oraz, w razie potrzeby, informacji dostępnych im zgodnie z art. 12 ust. 3.

2. Istnienie uzasadnionego interesu w dostępie do informacji o beneficjentach rzeczywistych ustala się, biorąc pod uwagę:

a) funkcję lub zawód wnioskodawcy; oraz

b) z wyjątkiem osób, o których mowa w art. 12 ust. 2 akapit pierwszy lit. a) i b) - związek z konkretnymi podmiotami prawnymi lub porozumieniami prawnymi, których informacje są przedmiotem wniosku.

3. Państwa członkowskie zapewniają, by w przypadku gdy o dostęp do informacji zwróciła się osoba, której uzasadniony interes w uzyskaniu dostępu do informacji o beneficjentach rzeczywistych należących do jednej z kategorii określonych w art. 12 ust. 2 akapit pierwszy został już zweryfikowany przez centralny rejestr innego państwa członkowskiego, weryfikacja warunku określonego w ust. 2 lit. a) niniejszego artykułu została spełniona poprzez pobranie dowodu uzasadnionego interesu wydanego przez centralny rejestr tego innego państwa członkowskiego.

Państwa członkowskie mogą stosować procedurę określoną w akapicie pierwszym niniejszego ustępu do dodatkowych kategorii określonych przez inne państwa członkowskie zgodnie z art. 12 ust. 2 akapit drugi.

4. Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry weryfikowały tożsamość wnioskodawcy przy każdym dostępie do rejestrów. W tym celu państwa członkowskie zapewniają dostępność wystarczających procesów weryfikacji tożsamości wnioskodawcy, w tym poprzez umożliwienie korzystania ze środków identyfikacji elektronicznej i odpowiednich kwalifikowanych usług zaufania określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 ³⁹ .

5. Do celów ust. 2 lit. a) państwa członkowskie zapewniają, aby centralne rejestry dysponowały mechanizmami umożliwiającymi osobom mającym uzasadniony interes wielokrotny dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych bez konieczności oceny funkcji lub zawodu tych osób przy każdym dostępie do informacji.

6. Od dnia 10 listopada 2026 r., państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry przeprowadzały weryfikację, o której mowa w ust. 1, i udzielały wnioskodawcy odpowiedzi w ciągu 12 dni roboczych.

Na zasadzie odstępstwa od akapitu pierwszego w przypadku nagłej duży liczby wniosków o dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych zgodnie z niniejszym artykułem termin udzielenia odpowiedzi wnioskodawcy może zostać przedłużony o 12 dni roboczych. Jeżeli, po upływie przedłużenia, liczba napływających wniosków będzie nadal wysoka, termin ten może zostać przedłużony o dodatkowe 12 dni roboczych.

Państwa członkowskie terminowo powiadamiają Komisję o każdym przedłużeniu, o którym mowa w akapicie drugim.

W przypadku gdy podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry podejmują decyzję o przyznaniu dostępu do informacji o beneficjentach rzeczywistych, wydają zaświadczenie przyznające dostęp na okres 3 lat. Podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry odpowiadają na wszelki kolejny wniosek o dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych złożony przez tę samą osobę w ciągu 7 dni roboczych.

7. Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry odmawiały dostępu do informacji o beneficjentach rzeczywistych wyłącznie z jednej z następujących przyczyn:

a) wnioskodawca nie dostarczył niezbędnych informacji lub dokumentów zgodnie z ust. 1;

b) nie wykazano uzasadnionego interesu w dostępie do informacji o beneficjentach rzeczywistych;

c) jeżeli na podstawie informacji znajdujących się w jego posiadaniu podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr ma uzasadnione obawy, że informacje te nie zostaną wykorzystane do celów, w których o nie wystąpiono, lub że informacje te zostaną wykorzystane do celów niezwiązanych z zapobieganiem praniu pieniędzy, jego przestępstw źródłowych lub finansowaniu terroryzmu;

d) gdy ma zastosowanie co najmniej jedna z sytuacji, o których mowa w art. 15;

e) w przypadkach, o których mowa w ust. 3, uzasadniony interes w dostępie do informacji o beneficjentach rzeczywistych przyznany przez centralny rejestr innego państwa członkowskiego nie obejmuje celów, dla których wystąpiono o informacje;

f) w przypadku gdy wnioskodawca znajduje się w państwie trzecim i udzielenie odpowiedzi na wniosek o dostęp do informacji nie byłoby zgodne z przepisami rozdziału V rozporządzenia (UE) 2016/679.

Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry rozważyły zwrócenie się do wnioskodawcy o dodatkowe informacje lub dokumenty, zanim odrzucą wniosek o udzielenie dostępu z przyczyn wymienionych w akapicie pierwszym lit. a), b), c) oraz e). W przypadku gdy podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry zwracają się o dodatkowe informacje, termin udzielenia odpowiedzi przedłuża się o 7 dni roboczych.

8. W przypadku gdy podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry odmawiają udzielenia dostępu do informacji zgodnie z ust. 7, państwa członkowskie wymagają, aby poinformowały wnioskodawcę o przyczynach odmowy oraz o przysługujących mu środkach odwoławczych. Podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr dokumentuje kroki podjęte w celu oceny wniosku i uzyskania dodatkowych informacji zgodnie z ust. 7 akapit drugi.

Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry miały możliwość cofnięcia dostępu w przypadku wystąpienia dowolnej z przyczyn wymienionych w ust. 7 lub gdy podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr dowie się o takiej przyczynie już po udzieleniu dostępu, w tym w stosownych przypadkach na podstawie cofnięcia dostępu przez centralny rejestr w innym państwie członkowskim.

9. Państwa członkowskie zapewniają dostępność sądowych lub administracyjnych środków zaskarżenia odmowy lub cofnięcia dostępu zgodnie z ust. 7.

10. Państwa członkowskie zapewniają, aby podmioty odpowiedzialne za centralne rejestry były w stanie powtarzać weryfikację funkcji lub zawodu określonych w ust. 2 lit. a) od czasu do czasu, a w każdym razie nie wcześniej niż 12 miesięcy po udzieleniu dostępu, chyba że podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr ma uzasadnione podstawy, by sądzić, że uzasadniony interes już nie istnieje.

11. Państwa członkowskie wymagają, aby osoby, którym przyznano dostęp na podstawie niniejszego artykułu, powiadamiały podmiot odpowiedzialny za centralny rejestr o zmianach, które mogą spowodować ustanie potwierdzonego uzasadnionego interesu, w tym o zmianach dotyczących ich funkcji lub zawodu.

12. Państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o udostępnieniu wnioskodawcom informacji o beneficjentach rzeczywistych przechowywanych w ich centralnych rejestrach po uiszczeniu opłaty, która jest ograniczona do tego, co absolutnie niezbędne do pokrycia kosztów zapewnienia jakości informacji przechowywanych w tych rejestrach i udostępniania informacji. Opłaty te ustala się w taki sposób, aby nie podważać skutecznego dostępu do informacji przechowywanych w centralnych rejestrach.

Artykuł  14

Wzory i procedury

1. Komisja określa w drodze aktów wykonawczych specyfikacje techniczne i procedury niezbędne do wdrożenia dostępu na podstawie uzasadnionego interesu przez centralne rejestry, o których mowa w art. 10, w tym:

a) znormalizowane wzory wniosków o dostęp do centralnego rejestru oraz wniosków o dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych będących podmiotami prawnymi i porozumieniami prawnymi;

b) znormalizowane wzory, które mają być stosowane przez centralne rejestry w celu potwierdzenia lub odrzucenia wniosku o dostęp do rejestru lub o dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych;

c) procedury ułatwiające wzajemne uznawanie uzasadnionego interesu w dostępie do informacji o beneficjentach rzeczywistych przez centralne rejestry w państwach członkowskich innych niż państwo, w którym wniosek o dostęp został po raz pierwszy złożony i przyjęty, w tym procedury zapewniające bezpieczne przekazywanie informacji o wnioskodawcy;

d) procedury przeznaczone dla centralnych rejestrów, aby mogły powiadamiać się wzajemnie o cofnięciu dostępu do informacji o beneficjentach rzeczywistych zgodnie z art. 13 ust. 8.

2. Akty wykonawcze, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 72 ust. 2.

Artykuł  15

Wyjątki od zasad dostępu do rejestrów beneficjentów rzeczywistych

W wyjątkowych okolicznościach określanych w prawie krajowym, jeżeli dostęp, o którym mowa w art. 11 ust. 3 i art. 12 ust. 1, narażałby beneficjenta rzeczywistego na niewspółmierne ryzyko nadużycia finansowego, uprowadzenia, szantażu, wymuszenia, nękania, przemocy lub zastraszenia lub jeżeli beneficjent rzeczywisty jest osobą małoletnią lub z innych względów nieposiadającą pełnej zdolności do czynności prawnych, państwa członkowskie przewidują wyłączenie takiego dostępu w odniesieniu do całości lub części danych osobowych beneficjenta rzeczywistego. Państwa członkowskie zapewniają, aby takie wyłączenia były przyznawane - indywidualnie w każdym przypadku - na podstawie szczegółowej oceny wyjątkowego charakteru okoliczności i potwierdzenia, że te niewspółmierne ryzyka istnieją. Zagwarantowane musi być prawo do kontroli administracyjnej decyzji o przyznaniu wyłączenia oraz do skutecznego środka zaskarżenia. Państwo członkowskie, które przyznało wyłączenia, publikuje roczne dane statystyczne dotyczące liczby udzielonych wyłączeń wraz z uzasadnieniem oraz przekazuje te dane Komisji.

Wyłączenia przyznane na podstawie niniejszego artykułu nie mają zastosowania do podmiotów zobowiązanych, o których mowa w art. 3 pkt 3 lit. b) rozporządzenia (UE) 2024/1624, będących urzędnikami publicznymi.

³⁹ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylające dyrektywę 1999/93/WE (Dz. U. L 257 z 28.8.2014, s. 73).