Zasady gospodarki finansowej rolnych i leśnych gospodarstw pomocniczych wykonujących działalność dydaktyczną oraz naukowo-badawczą, prowadzonych na zasadach rozrachunku gospodarczego.

Monitor Polski

M.P.1965.44.252

Akt utracił moc

Wersja od: 21 sierpnia 1965 r.

ZARZĄDZENIE

MINISTRA FINANSÓW

z dnia 31 lipca 1965 r.

w sprawie zasad gospodarki finansowej rolnych i leśnych gospodarstw pomocniczych wykonujących działalność dydaktyczną oraz naukowo-badawczą, prowadzonych na zasadach rozrachunku gospodarczego.

Na podstawie art. 51 pkt 1 ustawy z dnia 1 lipca 1958 r. o prawie budżetowym (Dz. U. z 1958 r. Nr 45, poz. 221 i z 1963 r. Nr 28, poz. 164) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1.

Przepisy ogólne.

§  1.

1. Zarządzenie określa zasady gospodarki finansowej oraz zasady i tryb rozliczeń z budżetem centralnym rolnych i leśnych gospodarstw pomocniczych wykonujących działalność dydaktyczną oraz naukowo-badawczą, zwanych dalej "gospodarstwami", prowadzonych według zasad rozrachunku gospodarczego przez szkoły wyższe i placówki Polskiej Akademii Nauk oraz przez instytuty naukowo-badawcze finansowane w formie jednostek budżetowych, z wyjątkiem instytutów podległych Ministrowi Rolnictwa.

2. Ilekroć w zarządzeniu jest mowa:

1) o szkołach wyższych, należy przez to rozumieć również placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty naukowo-badawcze,

2) o Ministrze (Ministerstwie) Szkolnictwa Wyższego, należy przez to rozumieć również Polską Akademię Nauk (Sekretarza Naukowego Polskiej Akademii Nauk) oraz ministra (ministerstwo), któremu podlega instytut naukowo-badawczy,

3) o rektorze, należy przez to rozumieć również dyrektora placówki naukowej PAN oraz dyrektora instytutu naukowo-badawczego.

§  2.

1. Gospodarstwo powołuje w drodze zarządzenia minister w porozumieniu z Ministrem Finansów.

2. Zarządzenie o utworzeniu gospodarstwa powinno zawierać:

1) nazwę szkoły wyższej, w której gospodarstwo się tworzy,

2) nazwę gospodarstwa,

3) przedmiot jego działalności,

4) określenie środków majątkowych przydzielonych gospodarstwu.

3. Minister, któremu podlega szkoła wyższa, zapewnia gospodarstwu środki niezbędne do wykonywania planowanych zadań.

4. Zarządzenie o utworzeniu gospodarstwa stanowi dla banku podstawę do otwarcia rachunku bankowego.

5. Likwidacja gospodarstwa następuje na podstawie zarządzenia ministra. Zarządzenie o likwidacji gospodarstwa stanowi dla właściwego banku podstawę do zamknięcia rachunku bankowego. Pozostałość środków pieniężnych na rachunku, po pokryciu zobowiązań gospodarstwa, przekazuje się na rachunek dochodów szkoły wyższej. W razie braku środków na pokrycie zobowiązań niedobór pokrywany jest w trybie obowiązujących przepisów prawa budżetowego.

6. Przekazanie gospodarstwu przydzielonych mu środków majątkowych, jak również przekazanie szkole wyższej środków majątkowych gospodarstwa ulegającego likwidacji następuje protokolarnie.

§  3.

1. Gospodarka finansowa gospodarstwa prowadzona jest na podstawie zatwierdzonego przez szkołę wyższą jednostkowego planu finansowego, opracowanego na okres roku gospodarczego.

2. Rokiem gospodarczym w gospodarstwach rolnych jest okres obrachunkowy od 1 lipca do 30 czerwca, a w gospodarstwach leśnych od 1 października do 30 września.

3. Jednostkowe plany finansowe gospodarstw opracowywane są według zasad ustalonych przez ministra w porozumieniu z Ministerstwem Finansów.

4. Podstawą opracowania planów finansowych są dyrektywne wskaźniki oraz normy finansowe (§ 4 ust. 4 i 5).

§  4.

1. Zbiorczy plan finansowy gospodarstw sporządza się według zasad i wzorów ustalonych przepisami o opracowaniu projektu budżetu centralnego (nota budżetowa).

2. W ramach dyrektywnych wskaźników oraz norm finansowych ustalonych wstępnie przez Ministra Finansów przed rozpoczęciem roku gospodarczego minister ustala wstępnie dyrektywne wskaźniki i normy zbiorczo dla gospodarstw prowadzonych przez poszczególne szkoły wyższe.

3. Wstępnie ustalone wskaźniki i normy finansowe (ust. 2) nabierają mocy ostatecznej, jeżeli nie zachodzi potrzeba wprowadzenia zmian w wyniku uchwalenia projektu budżetu Państwa przez Radę Ministrów lub uchwalenia budżetu Państwa przez Sejm.

4. Dyrektywnymi wskaźnikami finansowymi są:

1) akumulacja z całokształtu działalności,

2) w gospodarstwach rolnych - udział procentowy wydatków (nakładów) w wartości wytworzonej produkcji towarowej, w gospodarstwach leśnych zaś - udział procentowy kosztów własnych w wartości wytworzonej produkcji towarowej,

3) wysokość dotacji na straty.

5. Normami finansowymi są:

1) procentowy wskaźnik wpłat z zysku do budżetu,

2) wskaźnik podziału amortyzacji na część pozostawioną do dyspozycji gospodarstwa oraz na wpłatę do budżetu.

§ 5. Gospodarstwa są uprawnione do korzystania z kredytu bankowego na warunkach obowiązujących państwowe przedsiębiorstwa rolne i leśne, z wyjątkiem kredytów na inwestycje.

§ 6. Gospodarstwa sprzedają produkty i świadczą usługi po obowiązujących cenach.

§  7.

1. Kierownik gospodarstwa w granicach udzielonego mu przez rektora szkoły wyższej pełnomocnictwa składa oświadczenie w zakresie praw i obowiązków majątkowych, wynikających z działalności gospodarstwa.

2. Zakres uprawnień i obowiązków głównego księgowego gospodarstwa określają przepisy o uprawnieniach i obowiązkach głównych księgowych przedsiębiorstw państwowych.

3. Dokumenty obrotu pieniężnego, obrotu materiałami, towarami, jak również dokumenty o charakterze rozliczeniowym i kredytowym, podpisuje kierownik w granicach pełnomocnictwa oraz główny księgowy gospodarstwa lub osoby przez nich upoważnione.

Rozdział  2.

Fundusze gospodarstw.

§  8.

1. Gospodarstwa tworzą i dysponują następującymi funduszami:

1) funduszem statutowym,

2) funduszem kapitalnych remontów,

3) funduszem badań naukowych.

2. Oprócz wymienionych w ust. 1 funduszów gospodarstwa rolne tworzą i dysponują funduszem premiowym, a gospodarstwa leśne funduszem nagród za osiągnięcia ekonomiczne załóg.

3. Gospodarstwa mogą tworzyć i dysponować innymi funduszami na podstawie odrębnych przepisów.

§ 9. Fundusz statutowy gospodarstwa powinien równać się wartości przydzielanych mu środków trwałych oraz środków obrotowych w granicach określonych w § 17 lub § 18.

§  10.

1. Fundusz statutowy gospodarstwa ulega zwiększeniu o:

1) wartość przyjętych do eksploatacji zakończonych inwestycji,

2) wartość zakończonych remontów kapitalnych środków trwałych,

3) wartość nieodpłatnie przyjętych środków trwałych,

4) część zysku przeznaczoną na zwiększenie środków obrotowych (§ 20 ust. 1),

5) wysokość dotacji z budżetu przeznaczonej na wzrost środków obrotowych (§ 20 ust. 2).

2. Fundusz statutowy gospodarstwa ulega zmniejszeniu o:

1) kwoty okresowego umarzania wartości środków trwałych,

2) wartość nieodpłatnie (odpłatnie) przekazanych (zlikwidowanych) środków trwałych,

3) poniesioną stratę nie pokrytą dotacją na straty.

3. Poza wypadkami określonymi w ust. 1 i 2 fundusz statutowy gospodarstwa może ulegać zwiększeniu lub zmniejszeniu w razie przeszacowania środków trwałych i obrotowych, dokonanego na skutek urzędowej zmiany cen, oraz w innych wypadkach określonych przepisami obowiązującymi w państwowych przedsiębiorstwach rolnych i leśnych.

§ 11. Jeżeli rzeczywisty stan własnych środków obrotowych gospodarstwa na początek roku gospodarczego przekracza wysokość ustaloną według zasad określonych w §§ 17 i 18, nadwyżka środków obrotowych podlega odprowadzeniu na dochód budżetu centralnego.

§  12.

1. Fundusz kapitalnych remontów tworzy się:

1) z odpisów amortyzacyjnych pozostawionych do dyspozycji gospodarstwa, obliczanych według zasad i stawek określonych w odrębnych przepisach,

2) z dochodów ze sprzedaży i likwidacji środków trwałych, po potrąceniu kosztów sprzedaży lub likwidacji,

3) z innych wpływów określonych odrębnymi przepisami.

2. Odpisy amortyzacyjne (ust. 1 pkt 1) dokonywane są kwartalnie w wysokości ¹/₄ planowanej na dany rok amortyzacji i przekazywane są w ciągu 15 dni po zakończeniu kwartału na bankowy rachunek funduszu kapitalnych remontów oraz do budżetu. Całkowite rozliczenie amortyzacji następuje na podstawie zatwierdzonego rocznego sprawozdania finansowego w terminie 5 dni po jego zatwierdzeniu.

§  13.

1. Fundusz kapitalnych remontów przeznacza się na finansowanie kapitalnych remontów. Z funduszu tego mogą być również finansowane drobne inwestycje, które zgodnie z obowiązującymi przepisami realizowane są poza limitami planu inwestycyjnego.

2. Inwestycje gospodarstw, poza określonymi w ust. 1, finansowane są ze środków budżetowych szkoły wyższej.

§  14.

1. Fundusz badań naukowych tworzy się z części zysku prawidłowego w wysokości określonej w § 22 lub w § 30 oraz w § 23.

2. Fundusz badań naukowych przeznacza się na prowadzenie prac naukowo-badawczych i dydaktycznych w gospodarstwie na zasadach ustalonych przez ministra.

3. Odpisów na fundusz badań naukowych dokonuje się raz w roku na podstawie zatwierdzonego rocznego sprawozdania finansowego.

§ 15. Zasady tworzenia i wykorzystywania funduszu premiowego i funduszu nagród za osiągnięcia ekonomiczne załóg regulują odrębne przepisy.

Rozdział  3.

Środki obrotowe.

§  16.

1. Środki obrotowe gospodarstw są finansowane funduszami własnymi, pasywami stałymi oraz kredytem bankowym.

2. Zasady kredytowania środków obrotowych ustalają odpowiednie przepisy dotyczące przedsiębiorstw rolnych i leśnych.

§ 17. Ustala się górną granicę wyposażenia gospodarstw rolnych w fundusze własne na poziomie 50% wartości inwentarza żywego oraz zapasów na początek roku gospodarczego, zmniejszonej o pasywa stałe.

§ 18. Gospodarstwa leśne powinny być wyposażone w fundusze własne w wysokości równej normatywowi środków obrotowych, zmniejszonemu o wartość pasywów stałych.

§  19.

1. W zakresie planowania pasywów stałych gospodarstw rolnych stosuje się odpowiednio przepisy w sprawie planowania pasywów stałych w przedsiębiorstwach państwowych.

2. W zakresie normowania środków obrotowych oraz planowania pasywów stałych w gospodarstwach leśnych stosuje się przepisy obowiązujące państwowe przedsiębiorstwa leśne.

§  20.

1. Wzrost i niedobór środków obrotowych w gospodarstwach finansuje się z odpisów z zysku.

2. Jeżeli odpis z zysku nie wystarcza na uzupełnienie środków obrotowych, brakująca kwota może być pokryta dotacją z budżetu.

Rozdział  4.

Podział zysku.

§  21.

1. W celu ustalenia zysku prawidłowego zysk gospodarstwa podlega weryfikacji na zasadach obowiązujących państwowe przedsiębiorstwa rolne i leśne.

2. Za zysk prawidłowy w rozumieniu §§ 22 i 23 uważa się wynik wykazany w sprawozdaniu finansowym po odliczeniu zysków, o których mowa w § 25, skorygowany o zyski nieprawidłowe i niezależne od działalności gospodarstwa, zwane dalej zyskami "nienależnymi".

3. W zakresie ustalania zysku nienależnego stosuje się przepisy obowiązujące państwowe przedsiębiorstwa rolne i leśne.

§ 22. Zysk prawidłowy gospodarstwa rolnego, po pokryciu odpisu na fundusz premiowy, dzieli się następująco:

1) co najmniej 40% na wpłatę do budżetu,

2) do 40% na finansowanie środków obrotowych,

3) do 20% na fundusz badań naukowych.

§ 23. Zysk prawidłowy gospodarstwa leśnego po pokryciu dodatkowego odpisu na fundusz nagród za osiągnięcia ekonomiczne załóg dzieli się następująco:

1) co najmniej 70% na wpłatę do budżetu,

2) do 25% na finansowanie środków obrotowych,

3) do 5% na fundusz badań naukowych.

§ 24. Zysk nienależny gospodarstw podlega przekazaniu w całości na dochód budżetu z zachowaniem przepisu § 28 ust. 2.

§ 25. Zyski powstałe przy wykonaniu pozaplanowych prac naukowo-badawczych, naukowo-usługowych i usługowych, o których mowa w § 3 ust. 2 B lit. b) uchwały nr 108 Rady Ministrów z dnia 16 marca 1963 r. w sprawie zasad współpracy pomiędzy szkołami wyższymi a jednostkami organizacyjnymi gospodarki uspołecznionej (Monitor Polski Nr 32, poz. 163) oraz w § 2 pkt 2 lit. b) uchwały nr 109 Rady Ministrów z dnia 16 marca 1963 r. w sprawie zasad współpracy pomiędzy placówkami naukowymi Polskiej Akademii Nauk a jednostkami organizacyjnymi gospodarki uspołecznionej (Monitor Polski Nr 32, poz. 164), podlegają podziałowi zgodnie z tymi przepisami.

Rozdział  5.

Rozliczenie z budżetem.

§  26.

1. Gospodarstwa rozliczają się z budżetem za pośrednictwem szkoły wyższej z tytułu:

1) wpłat z zysku,

2) dotacji na pokrycie strat,

3) nadwyżek i niedoborów środków obrotowych,

4) wpłat amortyzacji,

5) dotacji na fundusz premiowy oraz

6) wpłat z innych tytułów, określonych odrębnymi przepisami (podatek obrotowy, różnice budżetowe itd.).

2. Gospodarstwa dokonują ostatecznych rozliczeń z budżetem z tytułów określonych w ust. 1 pkt 1-5 na podstawie zatwierdzonego rocznego sprawozdania finansowego w terminie 5 dni po jego zatwierdzeniu.

§  27.

1. Gospodarstwa dokonują zaliczkowo wpłat z zysku do budżetu za I, II i III kwartał roku gospodarczego ciągu 5 dni po zakończeniu kwartału w wysokości ¹/₄ wpłaty planowanej na dany rok gospodarczy.

2. W szczególnie uzasadnionych wypadkach wpłaty zaliczkowe, o których mowa w ust. 1, mogą być obniżone przez jednostkę nadrzędną na wniosek szkoły wyższej.

3. Należną ostateczną wpłatę z zysku do budżetu ustala się w wysokości wynikającej z zastosowania do zysku faktycznie osiągniętego procentu wpłaty wynikającego z zatwierdzonego planu finansowego.

§  28.

1. Zyski nienależne podlegają odprowadzeniu do budżetu w terminie określonym w § 26 ust. 2.

2. Jeżeli zysk nienależny gospodarstwa rolnego jest wyższy od zysku wykazanego w sprawozdaniu finansowym, zmniejszonego o odpisy na fundusz premiowy, przekazaniu podlega zysk nienależny - do wysokości zysku wynikającego ze sprawozdania, zmniejszonego o odpis na fundusz premiowy. Gospodarstwo rolne, którego sprawozdanie finansowe wykazuje straty, nie rozlicza się z tytułu zysku nienależnego.

3. Zyski, o których mowa w § 25, podlegają odprowadzeniu na odpowiedni rachunek środków specjalnych szkoły wyższej raz w roku w terminie określonym w § 26 ust. 2.

§ 29. Gospodarstwo rolne planowo deficytowe otrzymuje zaliczkowo dotację w wysokości 60% planowanej rocznej kwoty strat, zatwierdzonej planem gospodarczo-finansowym, w terminie do końca lutego.

§  30.

1. Gospodarstwo rolne planowo deficytowe, wykazujące w sprawozdaniu finansowym zmniejszenie planowanej straty, otrzymuje dotację na straty do wysokości wynikającej z zatwierdzonego planu finansowego. Kwota dotacji równa zmniejszeniu planowanej straty może być przeznaczona:

1) 20% na fundusz badań naukowych,

2) 80% na sfinansowanie niedoboru lub wzrostu środków obrotowych.

2. Jeżeli wyposażenie w fundusze własne gospodarstwa rolnego planowo deficytowego wykazującego poprawę wyniku (ust. 1) uzasadnia pozostawienie w gospodarstwie mniejszej części dotacji aniżeli określona w ust. 1 pkt 2, pozostała część dotacji podlega zwrotowi do budżetu jako nadwyżka środków obrotowych na początek roku.

3. Gospodarstwo rolne planowo deficytowe, wykazujące w sprawozdaniu finansowym zysk, otrzymuje i wykorzystuje dotację zgodnie z zasadami ustalonymi w ust. 1 i 2. Osiągnięty zysk, zmniejszony o zysk nienależny tych gospodarstw, podlega podziałowi zgodnie z § 22.

4. Jeżeli poprawa wyniku gospodarstwa planowo deficytowego została osiągnięta wskutek czynników, które powodują powstawanie zysków nienależnych, nadmiernie udzielona dotacja na straty podlega zwrotowi do budżetu.

§ 31. Przewidziane w budżecie dotacje na pokrycie niedoboru środków obrotowych gospodarstw (§ 20 ust. 2) przekazywane są na podstawie zatwierdzonych rocznych sprawozdań finansowych w terminie do dnia 25 grudnia.

§ 32. Jeżeli normy finansowe (§ 4 ust. 5) przewidują wpłatę części amortyzacji na dochód budżetu, rozliczenia z tego tytułu gospodarstwo przeprowadza w terminach określonych w § 12 ust. 2.

§ 33. Gospodarstwa rolne rentowne, w których zysk nie wystarcza na pełne pokrycie funduszu premiowego, oraz gospodarstwa deficytowe otrzymają dotacje na ten cel z budżetu w terminie 5 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego.

§  34.

1. Prace naukowo-badawcze wykonywane przez gospodarstwa są wstępnie finansowane ze środków obrotowych tych gospodarstw w granicach kredytów budżetowych posiadanych na ten cel przez szkołę wyższą. Poniesione wydatki, z wyjątkiem wydatków finansowanych z funduszu badań naukowych, refundowane są ze środków budżetowych szkoły wyższej w ustalonych przez nią terminach, co najmniej jednak dwa razy w roku: po raz pierwszy do dnia 31 grudnia i po raz drugi do końca roku gospodarczego.

2. Podstawą refundacji, o której mowa w ust. 1, są rozliczenia sporządzane przez gospodarstwa według wzorów ustalonych przez właściwego ministra.

Rozdział  6.

Księgowość, sprawozdawczość i kontrola rozliczeń z budżetem.

§  35.

1. Gospodarstwa prowadzą księgowość według branżowego planu kont zatwierdzonego przez właściwego ministra - zgodnie z zarządzeniem Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 1959 r. w sprawie planów kont dla jednostek gospodarki uspołecznionej (Monitor Polski Nr 66, poz. 341).

2. Dochody i wydatki związane z działalnością naukowo-badawczą i dydaktyczną, finansowane ze środków budżetowych szkoły wyższej, oraz dochody i wydatki związane z pracami pozaplanowymi, wykonywanymi na podstawie przepisów wymienionych w § 25, powinny być wyodrębnione w księgowości gospodarstw.

3. Gospodarstwa sporządzają sprawozdawczość rzeczową według instrukcji wydanych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, a sprawozdawczość finansową - według instrukcji wydanych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w porozumieniu z Ministrem Finansów.

4. W zakresie rewizji finansowo-księgowej oraz badania i zatwierdzania sprawozdań finansowych gospodarstw stosuje się przepisy obowiązujące przedsiębiorstwa państwowe.

§  36.

1. Gospodarstwa sporządzają rozliczenia z budżetem według wzoru ustalonego przez Ministerstwo Finansów.

2. W razie niedokonania wpłat określonych zarządzeniem bank finansujący dokona przelewu odpowiedniej kwoty na podstawie zlecenia wystawionego przez szkołę wyższą lub organ finansowy.

3. Gospodarstwa, która nie uiszczą w terminach ustalonych zarządzeniem należnych wpłat przypadających na rzecz budżetu, przekazują na rachunek dochodów budżetowych właściwego organu finansowego odsetki za zwłokę w wysokości i na zasadach obliczania odsetek za zwłokę od zaległości budżetowych należnych od jednostek gospodarki uspołecznionej.

§ 37. Organy finansowe sprawują nadzór nad przebiegiem rozliczeń gospodarstw z budżetem na podstawie zatwierdzonych planów gospodarczo-finansowych i sprawozdań finansowych tych gospodarstw.

§  38.

1. Szkoła wyższa i właściwe ministerstwo sporządzają zbiorcze zestawienie rozliczeń z budżetem według wzoru ustalonego przez Ministerstwo Finansów. Zbiorcze rozliczenie należy przesyłać Ministerstwu Finansów w terminie do dnia 15 listopada w zakresie gospodarstw rolnych oraz w terminie do dnia 15 grudnia w zakresie gospodarstw leśnych. Rozliczenie sporządza się odrębnie dla gospodarstw rentownych i odrębnie dla gospodarstw deficytowych.

2. Opracowywane zgodnie z odrębnymi przepisami zbiorcze sprawozdanie opisowo-analityczne z działalności gospodarstw powinno być przesyłane Ministerstwu Finansów w terminie 3 miesięcy po zakończeniu roku gospodarczego.

Rozdział  7.

Przepisy przejściowe i końcowe.

§ 39. W stosunku do gospodarstw rolnych i leśnych szkół wyższych traci moc zarządzenie Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego i Ministra Finansów z dnia 25 kwietnia 1952 r. w sprawie zasad organizacji i systemu finansowego gospodarstw pomocniczych, prowadzonych przez jednostki budżetowe według zasad rozrachunku gospodarczego (Monitor Polski Nr A-37, poz. 545), oraz inne przepisy w zakresie unormowanym niniejszym zarządzeniem.

§  40.

1. Zarządzenie wchodzi w życie:

1) w stosunku do gospodarstw rolnych nie wymienionych w pkt 3 - z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 lipca 1965 r.,

2) w stosunku do gospodarstw leśnych - z dniem 1 października 1965 r.,

3) w stosunku do gospodarstw rolnych działających przy placówkach Polskiej Akademii Nauk - z dniem 1 lipca 1966 r.

2. Rozliczenia z budżetem gospodarstw wymienionych w ust. 1 pkt 1 i 2 za rok gospodarczy 1964/1965 oraz gospodarstw wymienionych w ust. 1 pkt 3 za rok gospodarczy 1965/1966 przeprowadzone będą zgodnie z zasadami obowiązującymi przed wejściem w życie zarządzenia.