Dział 1 - Zasady ogólne. - Rozliczenia z budżetem centralnym z tytułu zysków i strat oraz środków obrotowych.

Monitor Polski

M.P.1955.21.206

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1955 r.

DZIAŁ  I

Zasady ogólne.

Rozdział  I.

Rodzaje rozliczeń i ich zakres.

§ 1. Rozliczenia obejmują:

1) wpłaty z tytułu:

a) zysków,

b) nadwyżki własnych środków obrotowych na początek roku,

c) zmniejszenia własnych środków obrotowych w ciągu roku,

2) dotacje udzielane na sfinansowanie:

a) strat,

b) niedoboru własnych środków obrotowych na początek roku,

c) wzrostu własnych środków obrotowych w ciągu roku.

§  2.

1. Rozróżnia się:

1) planowe rozliczenia kwartalne (z tytułu zysków i strat oraz środków obrotowych);

2) wynikowe rozliczenia kwartalne (z tytułu zysków i strat);

3) wynikowe rozliczenia roczne (z tytułu zysków oraz nadwyżek i niedoborów własnych środków obrotowych na początek roku).

2. Planowych rozliczeń kwartalnych dokonuje się za dany kwartał. Wynikowych rozliczeń kwartalnych dokonuje się za okres od początku roku do końca danego kwartału, z wyjątkiem przypadku określonego w § 19 ust. 13. Po upływie czwartego kwartału wynikowego rozliczenia kwartalnego nie dokonuje się, natomiast przeprowadza się wynikowe rozliczenie roczne.

3. Planowe rozliczenia kwartalne ustala się w zatwierdzonych zgodnie z obowiązującymi przepisami kwartalnych (operatywnych) zadaniach finansowych. Wynikowe rozliczenia kwartalne i roczne ustala się na podstawie bilansów księgowych kwartalnych bądź rocznych.

4. Ministerstwa i urzędy centralne, zwane w dalszym ciągu "ministerstwami", ustalają rozliczenia z budżetem oraz przelewy między zarządami centralnymi i jednostkami równorzędnymi, zwanymi w dalszym ciągu "zarządami centralnymi". Przez jednostki równorzędne rozumie się również przedsiębiorstwa państwowe podległe bezpośrednio ministrowi bądź kierownikowi urzędu centralnego oraz grupy przedsiębiorstw, o których mowa w § 6 ust. 2. Zarządy centralne dokonują rozliczeń z innymi zarządami centralnymi oraz z budżetem na podstawie zleceń przelewów (§ 5). Przedsiębiorstwa państwowe podporządkowane zarządom centralnym dokonują rozliczeń z tymi zarządami. Przez przedsiębiorstwa państwowe, zwane w dalszym ciągu "przedsiębiorstwami", rozumie się przedsiębiorstwa działające według zasad rozrachunku gospodarczego oraz zakłady działające według zasad wewnętrznego pełnego rozrachunku gospodarczego.

§  3.

1. Podstawę do rozliczeń ministerstw stanowi:

1) w zakresie kwartalnych rozliczeń planowych:

a) z tytułu zysków - suma zysków zarządów centralnych planowo-rentownych; z sumy zysków tych zarządów pokrywa się planowy wzrost własnych środków obrotowych ministerstwa z zachowaniem przepisów § 10;

b) z tytułu strat - suma strat zarządów centralnych planowo-deficytowych;

c) z tytułu wzrostu i zmniejszenia własnych środków obrotowych w ciągu roku - różnica sum wzrostów i zmniejszeń własnych środków obrotowych wszystkich zarządów centralnych;

2) w zakresie rozliczeń kwartalnych wynikowych:

a) z tytułu zysków - suma zysków zarządów centralnych faktycznie rentownych;

b) z tytułu strat - suma strat zarządów centralnych faktycznie deficytowych;

3) w zakresie rozliczeń rocznych wynikowych:

a) z tytułu zysków - sama zysków zarządów centralnych faktycznie rentownych;

b) z tytułu nadwyżek i niedoborów środków obrotowych na początek roku - różnica kwot nadwyżek i niedoborów środków obrotowych wszystkich zarządów centralnych.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Oświaty, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, Ministerstwa Gospodarki Komunalnej, Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Głównego Komitetu Kultury fizycznej w zakresie wszystkich przedsiębiorstw oraz wszystkich ministerstw w zakresie przedsiębiorstw nie objętych działem 1 klasyfikacji budżetowej.

3. Podstawę rozliczeń ministerstw w przypadkach, o których mowa w ust. 2, zarówno przy rozliczeniach planowych, jak i wynikowych, stanowi suma kwot rozliczeń poszczególnych zarządów centralnych.

4. Podstawę dla rozliczeń zarządów centralnych, zarówno przy rozliczeniach planowych, jak i wynikowych, stanowi:

1) z tytułu zysków lub strat - różnica zysków i strat podporządkowanych przedsiębiorstw;

2) z tytułu wzrostu i zmniejszenia własnych środków obrotowych w ciągu roku - różnica sum wzrostów i zmniejszeń własnych środków obrotowych podporządkowanych przedsiębiorstw;

3) z tytułu nadwyżek lub niedoborów własnych środków obrotowych na początek roku - kwota nadwyżek lub niedoborów własnych środków obrotowych ustalona na podstawie zbiorczego bilansu.

5. Podstawę dla rozliczeń przedsiębiorstw, zarówno przy rozliczeniach planowych, jak i wynikowych, stanowi:

1) z tytułu zysków lub strat - zysk lub strata przedsiębiorstwa;

2) z tytułu wzrostu lub zmniejszenia własnych środków obrotowych w ciągu roku - wzrost lub zmniejszenie własnych środków obrotowych przedsiębiorstwa;

3) z tytułu nadwyżek i niedoborów własnych środków obrotowych na początek roku - kwota nadwyżek lub niedoborów własnych środków obrotowych, ustalona na podstawie bilansu przedsiębiorstwa.

§  4.

1. W planowych rozliczeniach kwartalnych:

1) zyskiem lub stratą podlegającymi rozliczeniu jest zysk lub strata wynikające z kwartalnych (operatywnych) zadań finansowych;

2) planowym wzrostem lub planowym zmniejszeniem własnych i zrównanych z własnymi środków obrotowych podlegającymi rozliczeniu jest wynikająca z kwartalnych (operatywnych) zadań finansowych różnica wartości normatywu w części podlegającej sfinansowaniu własnymi środkami obrotowymi na początek i koniec okresu rozliczeniowego, powiększona lub pomniejszona o planową zmianę stanu pasywów stałych oraz pomniejszona o kwotę pierwszego wyposażenia w przedmioty nietrwałe w wysokości ustalonej w planie sfinansowania inwestycji;

3) niedoborem bądź nadwyżką własnych środków obrotowych na początek roku podlegającymi rozliczeniu jest różnica między sumą własnych i zrównanych z własnymi środków obrotowych a normatywem na początek roku w części podlegającej sfinansowaniu własnymi środkami obrotowymi, powiększona lub pomniejszona o różnicę miedzy należnymi zgodnie z obowiązującymi przepisami a faktycznymi (lub przewidywanymi) wpłatami z zysku, odpisami na fundusz zakładowy i innymi odpisami za rok poprzedni.

2. W rozliczeniach wynikowych zyskiem lub stratą podlegającymi rozliczeniu jest zysk lub strata wynikające z bilansu księgowego.

3. Dla obliczenia sumy własnych i zrównanych z własnymi środków obrotowych przyjmuje się w każdym przypadku pasywa stałe w wysokości ustalonej w planie.

4. Przy ustalaniu niedoboru bądź nadwyżek środków obrotowych na początek roku wykazuje się odrębnie niedobory z tytułu pogorszenia wyników (osiągnięcia zysku mniejszego od planowanego w części przeznaczonej na sfinansowanie wzrostu własnych środków obrotowych, poniesienia strat ponadplanowych i nie planowanych), odrębnie niedobory z tytułu unieruchomienia środków obrotowych w nielegalnych inwestycjach, odrębnie zaś niedobory z innych przyczyn.

Rozdział  II.

Tryb rozliczeń.

§  5.

1. Ministerstwa dokonują rozliczeń z budżetem za pośrednictwem zarządów centralnych i w tym celu prowadzą dla zarządów centralnych rejestry zleceń przelewów do budżetu i na rzecz innych zarządów centralnych według wzoru ustalonego w załączniku nr 1.

2. Zarządy centralne prowadzą odpowiednią księgowość uwzględniającą wpłaty na rachunek rozliczeń zarządu centralnego oraz dotacje z rachunku rozliczeń zarządu centralnego według poszczególnych tytułów (§ 1) i poszczególnych lat. Ponadto księgowość powinna uwzględniać przelewy z tytułu pomocy finansowej (§ 7).

§  6.

1. Zarządy centralne prowadzą we właściwym terenowo oddziale banku rachunki pod nazwą "Rachunek rozliczeń z tytułu wpłat z zysku i pokrywania strat oraz z tytułu środków obrotowych", zwane w dalszym ciągu niniejszego zarządzenia "rachunkami rozliczeń zarządów centralnych".

2. Zarządy centralne obejmujące kilka grup przedsiębiorstw, dla których to grup sporządza się oddzielne zbiorcze bilanse księgowe, dla poszczególnych grup tych przedsiębiorstw prowadzą odrębne rachunki rozliczeń zarządów centralnych. W przypadku zaliczenia do oddzielnej grupy tylko jednego przedsiębiorstwa rozlicza się ono z ministerstwem bezpośrednio.

3. Na rachunek rozliczeń zarządów centralnych wpływają przelewy: od podporządkowanych przedsiębiorstw, z budżetu, od innych zarządów centralnych oraz z tytułu pomocy finansowej (§ 7) udzielonej z rachunku rozliczeń ministerstwa. Z rachunku rozliczeń zarządów centralnych dokonuje się przelewów: na rzecz budżetu, podporządkowanych przedsiębiorstw i innych zarządów centralnych oraz dokonuje się zwrotu kredytów na rachunek rozliczeń ministerstwa.

4. Zarządy centralne przelewają przypadające od nich wpłaty do budżetu na rachunek dochodów budżetowych Ministerstwa Finansów w Narodowym Banku Polskim, przesyłając zawiadomienie o dokonanym przelewie według wzoru ustalonego w załączniku nr 2a.

5. Przelewy na rachunki rozliczeń zarządów centralnych i z rachunków rozliczeń zarządów centralnych z tytułu dotacji na pokrycie strat, finansowanie niedoborów środków obrotowych i finansowanie wzrostu środków obrotowych nie mogą być dokonywane po dniu 24 grudnia danego roku.

6. Przedsiębiorstwa obowiązane są przesyłać właściwemu organowi finansowemu potwierdzone przez oddział banku zawiadomienia według wzoru ustalonego w załączniku nr 2b o dokonanych przelewach na rachunek rozliczeń zarządu centralnego z tytułu: wpłat z zysku, nadwyżek własnych środków obrotowych na początek roku, zmniejszenia własnych środków obrotowych w ciągu roku oraz zwrotu dotacji na pokrycie strat, sfinansowania niedoboru środków obrotowych na początek roku i wzrostu środków obrotowych w ciągu roku. Przez właściwy organ finansowy rozumie się wydział finansowy prezydium powiatowej rady narodowej (miasta stanowiącego powiat) bądź oddział finansowy wydziału finansowego Prezydium Rady Narodowej m. st. Warszawy i m. Łodzi, na którego terenie znajduje się siedziba przedsiębiorstwa.

§  7.

1. Ministerstwa prowadzą w oddziałach właściwych banków rachunki rozliczeń dla gromadzenia środków finansowych, o których mowa w § 2 uchwały nr 102 Rady Ministrów z dnia 5 lutego 1955 r. w sprawie rozliczeń z budżetem centralnym i budżetami terenowymi z tytułu zysków i strat oraz środków obrotowych (Monitor Polski Nr 21, poz. 205).

2. Z rachunku rozliczeń ministerstwa mogą udzielać zarządom centralnym pomocy finansowej w formie nie oprocentowanej pożyczki na okras nie dłuższy niż 4 miesiące w przypadkach, w których zarządy te nie będą mogły z jakichkolwiek przyczyn dokonać w obowiązujących terminach przelewów na rzecz innych zarządów centralnych, podległych przedsiębiorstw oraz budżetu, jak również w przypadkach, o których mowa w ust. 3 i 4.

3. Zarządy centralne mogą wykorzystywać środki, o których mowa w ust. 2, na udzielenie przejściowej pomocy finansowej przedsiębiorstwom, w których z przyczyn od nich niezależnych normatyw w części podlegającej sfinansowaniu środkami własnymi nie jest w pełni pokryty, a także w przypadkach udzielenia gwarancji terminowej spłaty przez przedsiębiorstwo kredytów bankowych. Zasady udzielania przez banki kredytu przedsiębiorstwom pod warunkiem złożenia gwarancji przez zarządy centralne, tryb udzielania powyższych gwarancji oraz zasady egzekwowania przez banki należności wynikającej z udzielonych gwarancji określi Prezes Narodowego Banku Polskiego i dyrektorzy banków specjalnych.

4. Środki, o których mowa w ust. 2, mogą być również wykorzystane w przypadku, gdy po zatwierdzeniu wynikowych rozliczeń kwartalnych przez ministerstwa, zarządy centralne na skutek nieosiągnięcia zysku planowego lub też poniesienia ponadplanowej bądź nie planowanej straty nie będą rozporządzać odpowiednimi kwotami, by pozostawić do dyspozycji przedsiębiorstw, które osiągnęły zysk ponadplanowy, część tego zysku w wysokości przewidzianej w § 19 ust. 2.

5. Jeżeli spłata kredytów nie nastąpi w terminie określonym w ust. 2, ministerstwa zlecą bankowi pokrycie kredytu z sum na rachunku rozliczeń zarządu centralnego.

6. Ministerstwa prowadzą księgowość obrotów i sald na rachunku rozliczeń oraz udzielonej zarządom centralnym pomocy finansowej.

§  8.

1. Udzielenie pomocy finansowej, o której mowa w § 7 ust. 3, przez zarządy centralne przedsiębiorstwom następuje w drodze pozaplanowej dotacji na sfinansowanie wzrostu własnych środków obrotowych w ciągu roku.

2. Dotacja, o której mowa w ust. 1, powinna być uwzględniona w kwartalnych rozliczeniach wynikowych jako wpłata z tytułu zmniejszenia własnych środków obrotowych w ciągu roku. W rozliczeniach rocznych dotację tę rozlicza się w trybie § 23 ust. 1.

§ 9. Przepisy niniejszego zarządzenia, w których nie określa się dokładnie, iż dotyczą jednego z wymienionych w § 2 ust. 4 podmiotów, odnoszą się zarówno do ministerstw, jak i zarządów centralnych oraz przedsiębiorstw.