ZSRR-Polska. Stosunki prawne na granicy państwowej. Moskwa.1932.04.10.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1933.74.541

Akt utracił moc

Wersja od: 4 października 1933 r.

UMOWA

między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad o stosunkach prawnych na granicy państwowej podpisana w Moskwie dnia 10 kwietnia 1932 r.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

W dniu dziesiątym kwietnia, tysiąc dziewięćset trzydziestego drugiego roku podpisaną została w Moskwie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Rad Umowa o stosunkach prawnych na granicy państwowej z Protokółem Końcowym i załącznikami Nr. 1 i Nr. 2 o następującem brzmieniu dosłownem:

UMOWA

między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad o stosunkach prawnych na granicy państwowej.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Centralny Komitet Wykonawczy Związku Socjalistycznych Republik Rad, pragnąc uregulować stosunki prawne na granicy państwowej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad, postanowili zawrzeć o tem Umowę i mianowali w tym celu swymi pełnomocnikami:

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ:

Doktora Władysława RASIŃSKIEGO, byłego Dyrektora Departamentu Ceł w Ministerstwie Skarbu,

CENTRALNY KOMITET WYKONAWCZY ZWIĄZKU SOCJALISTYCZNYCH REPUBLIK RAD:

Borysa Spirydonowicza STOMONIAKOWA, Członka Kolegjum Komisarjatu Ludowego Spraw Zagranicznych i

Mikołaja Jakowlewicza RAJWIDA, Dyrektora Pierwszego Zachodniego Departamentu Komisarjatu Ludowego Spraw Zagranicznych, którzy po wzajemnem okazaniu swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i sporządzone w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

Artykuł  1.

1. Granica państwowa między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad zgodnie z art. 2 Traktatu Pokoju między Rzecząpospolitą Polską a Związkowemi Republikami, podpinanego w Rydze dnia 18 marca 1921 roku, przechodzi w terenie w taki sposób, jak ona była ustalona w dokumentach i planach, sporządzonych przez Mieszaną Komisję Graniczną Polski i Z. S. R. R., wymienionych w Ogólnym Ostatecznym Protokóle tej Komisji, podpisanym dnia 31 lipca 1924 roku.

2. Ustalona i wykazana we wspomnianych dokumentach linja granicy państwowej rozgranicza również w kierunku pionowym przestrzeń powietrzną i wnętrza ziemi.

Artykuł  2.

1. Granica państwowa w suchym terenie oznaczona jest słupami i kopcami, znajdującemi się po obu jej stronach. Odległość między dwoma przeciwległemi słupami lub kopcami wynosi z reguły pięć metrów. Środkiem przechodzi linja granicy państwowej.

2. W zasadzie granica państwowa przebiega linją prostą, łączącą punkty środkowe między dwoma naprzeciw leżącemi słupami lub kopcami. Linja granicy państwowej może jednak przebiegać również wzdłuż granicy odcinków gruntowych w tych wypadkach, które są przewidziane w dokumentach, wspomnianych w artykule 1 Umowy niniejszej. W tych ostatnich wypadkach, o ile tego jeszcze nie przeprowadzono, obydwie Umawiające się Strony oznaczą granicę państwową w terenie, zgodnie z wyżej wymienionemi dokumentami.

3. Na odcinkach, na których zgodnie ze wskazaniami dokumentów granicznych, linja granicy państwowej biegnie nurtem lub środkiem koryta rzeki lub potoku, przebieg linji granicy państwowej określa się miarami odległości między przeciwległemi granicznemi słupami lub kopcami, wskazanemi w dokumentach granicznych.

4. Obie Umawiające się Strony są zgodne co do tego, że zmiana łożyska granicznych rzek i potoków nie pociąga za sobą zmiany linji granicy państwowej.

5. W razie zmiany łożyska granicznej rzeki lub potoku i niemożności zastosowania zarządzeń, przewidzianych w artykule 9 Umowy niniejszej, linja granicy państwowej winna być ponownie wyznaczona w terenie przez specjalną Komisję Mieszaną, przewidziana w artykule 9 i ustalona w planie, zgodnie z dokumentami granicznemi, wspomnianemi w artykule 1 Umowy niniejszej.

Artykuł  3.

1. Umawiające się Strony wydadzą zarządzenia dla należytej ochrony pogranicznych znaków, określających linję granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad (graniczne słupy, kopce, rowy i inne urządzenia): nie dopuszczą do ich umyślnego zniszczenia lub uszkodzenia, jak również uszkodzenia linji brzegów granicznych rzek i potoków, oraz do samowolnej budowy wodnych urządzeń wszelkiego rodzaju na brzegach granicznych rzek i potoków.

2. Umawiające się Strony będą pociągać do odpowiedzialności, według własnych ustaw osoby, winne zniszczenia lub uszkodzenia znaków granicznych.

3. Każda z Umawiających się Stron będzie w miarę potrzeby oczyszczała z drzew i zarośli pograniczny pas gruntu, zawarty między linją granicy Państwowej a linją granicznych znaków, znajdujących się na jej obszarze. Każda z Umawiających się Stron oczyści od drzew i zarośli pograniczny pas gruntu o szerokości czterech metrów, licząc od linji granicznych znaków, znajdujących się na jej obszarze wgłąb tego obszaru, jak również będzie perjodycznie przeprowadzać takie oczyszczanie w miarę potrzeby.

4. Umawiające się Strony zgadzają się na przeprowadzenie stopniowego opróżnienia czterometrowego pasa pogranicznego z zabudowań. Wznoszenie nowych zabudowań, w czterometrowym pasie pogranicznym, licząc od linji znaków granicznych, nie będzie dozwolone. Postanowienia niniejszego ustępu nie dotyczą zabudowań, niezbędnych dla potrzeb ochrony granicy, jak również młynów i innych urządzeń, wspomnianych w artykułach 14 i 15 Umowy niniejszej.

Artykuł  4.

1. Każda z obu Umawiających się Stron zobowiązuje się utrzymywać na swoim obszarze znaki graniczne w odpowiednim stanie, jak również przeprowadzać będzie naprawę znaków granicznych, znajdujących się na jej obszarze, wymianę takich znaków Starych na nowe lub znaki innego typu, oraz wznowienie własnych zniszczonych znaków granicznych. Umawiające się Strony będą dbały o to, aby przy tych robotach nie zmieniano miejsca ustawienia znaku. Dla tych celów Umawiające się Strony kierować się będą dokumentami i planami, wskazanemi w artykule 1 Umowy niniejszej i będą sprawdzać w terenie położenie znaków granicznych drogą pomiarów kontrolnych. Przy dokonywaniu pomiarów kontrolnych przedstawiciele władz granicznych, technicy każdej z Umawiających się Stron i towarzyszący im personel robotniczy będą bez przeszkód dopuszczani do granicznych i pomiarowych znaków drugiej Umawiającej się Strony.

2. Każda z Umawiających się Stron pokrywa w zupełności na swój rachunek koszta utrzymania, naprawy i zamiany znaków granicznych, znajdujących się na jej obszarze. Znaki uszkodzone lub zniszczone przez mieszkańców drugiej Umawiającej się Strony będą niezwłocznie naprawione lub wznowione na rachunek tego Państwa, którego mieszkaniec wyrządził szkodę. Należne sumy wpłacone będą nie później, jak w ciągu dni czternastu po przedstawieniu odnoszącego się do nich żądania.

3. Przedstawiciele władz granicznych jednej z Umawiających się Stron będą zawiadamiać przedstawicieli władz granicznych drugiej Umawiającej się strony na siedem dni naprzód o zamierzonej naprawie znaków granicznych i ich zamianie, jak również o pracach pomiarowych, o ile przy tem przewiduje się przekroczenie granicy państwowej do granicznych lub pomiarowych znaków drugiej Umawiającej się Strony.

4. Organy, którym poruczono nadzorowanie granicy państwowej na miejscu, winny o spostrzeżonych uszkodzeniach lub zniszczeniu znaków granicznych drugiej Umawiającej się Strony zawiadamiać właściwe swoje władze, które zawiadamiają o tem odpowiednie władze drugiej Umawiającej się Strony. Naprawy uszkodzonego lub wznowienia zniszczonego znaku granicznego dokonują władze tej ostatniej Umawiającej się Strony.

5. Zamiana istniejących znaków granicznych na nowe lub nowego typu na całym odcinku granicy państwowej może być dokonaną przez każdą z Umawiających się Stron, która uprzednio zawiadamia o tem drugą Umawiającą się Stronę. Ustawione nowe znaki graniczne winny znajdować się dokładnie w tych samych miejscach, w których były ustawione poprzednie znaki graniczne.

Artykuł  5.

1. Częściowe sprawdzenie granicy państwowej na tych jej odcinkach, gdzie przebieg linji granicy państwowej został zatarty lub jest niejasny, przeprowadzać będą wspólnie przedstawiciele władz pogranicznych obu Umawiających się Stron ze współudziałem personelu technicznego i zgodnie z dokumentami i planami, wymienionemi w artykule 1 Umowy niniejszej.

2. Każda z Umawiających się Stron będzie ponosiła koszta, połączone z częściowem sprawdzeniem przebiegu linji granicy państwowej, odpowiednio do przeprowadzonych przez tę Stronę robót i działalności jej delegacji.

Artykuł  6.

1. Za wody graniczne uważa się wody bieżące, po których przebiega linja granicy państwowej, oraz wody stojące, przecięte granicą państwową.

2. Używanie wód granicznych do linji granicy państwowej dla potrzeb gospodarskich dopuszczalne jest bez osobnych pozwoleń drugiej Umawiającej się Strony, o ile ma ono miejsce bez użycia specjalnych wodnych urządzeń i budowli.

Artykuł  7.

1. Odpływ wody nie może być tamowany przez urządzenia i budowle wodne, znajdujące się na wodach granicznych lub na ich brzegach.

2. Umawiające się Strony obowiązują się usuwać wszystkie te przeszkody, które mogą spowodować zmianę kierunku biegu granicznych rzek i potoków.

3. Niedozwolone jest zanieczyszczanie lub zatruwanie wody kwasami lub innemi odpadkami z fabryk i zakładów przemysłowych, jak również wszelkiemi innemi sposobami, których niedopuszczalność zostanie uznana przez władze graniczne.

Artykuł  8.

1. Wody graniczne winny być oczyszczane na tych odcinkach granicy państwowej, gdzie będzie to uznane za konieczne przez przedstawicieli władz granicznych obu Umawiających się Stron. Koszta oczyszczenia w takim razie dzielą się w równych częściach między Umawiające się Strony.

2. Oczyszczanie takich odcinków granicznych wód bieżących, które znajdują się na obszarze tylko jednej z Umawiających się Stron, ta Strona przeprowadza w miarę potrzeby.

3. Przy oczyszczaniu wód granicznych należy wydobytą ziemię wyrzucać co najmniej na jeden metr od brzegu i rozrzucać tak, aby nie powstało obwałowanie i zanieczyszczenie koryta.

4. Tam, gdzie właściwa władza uzna to za niezbędne, brzegi granicznych rzek i potoków umacnia się celem zapobieżenia zmiany koryta. Niezbędne roboty wykonuje i odnośne koszta pokrywa ta Umawiająca się Strona, do której należy brzeg.

5. Umawiające się Strony będą czuwały nad tem, aby znajdujące się na ich obszarze przy granicy państwowej rowy i kanały bieżące, do których następuje spływ wód z granicznych rowów i wód bieżących, były czyszczone i utrzymywane w taki sposób, aby był zabezpieczony swobodny spływ wody z wyżej wskazanych rowów i wód bieżących.

Artykuł  9.

1. W razie zmiany łożyska rzeki granicznej lub potoku naturalną drogą, lub spowodowanej wskutek zjawiska żywiołowego, które zwróciło bieg rzeki lub potoku w innym kierunku, obie Umawiające się Strony obowiązane są wspólnie i w tym samym zakresie przeprowadzić poprawę łożyska. Koszta naprawy łożyska oraz sposób użycia sił robotniczych i nabycia materjałów budowlanych ustala się w każdym poszczególnym wypadku przez specjalnie powoływaną Komisję Mieszaną, złożoną z przedstawicieli właściwych władz każdej Umawiającej się Strony.

2. Sztuczna zmiana biegu rzeki lub potoku w jedną lub drugą stronę jest niedopuszczalna.

Artykuł  10.

1. Istniejące na granicznych wodach mosty i kładki naprawia każda Umawiająca się Strona do linji przecięcia ich granicą państwową. Co do sposobu, terminu i charakteru naprawy przedstawiciele władz granicznych Umawiających się Stron porozumiewają się uprzednio.

2. Każda z Umawiających się Stron może w miarę potrzeby dokonywać technicznej rewizji części granicznych mostów i kładek, znajdujących się na obszarze drugiej Umawiającej się Strony. Władze graniczne drugiej Umawiającej się Strony winny być uprzednio uwiadomione o zamierzonej rewizji, ze wskazaniem terminu jej rozpoczęcia, a po jej ukończeniu o jej wynikach.

3. Wznoszenie nowych mostów, kładek lub promów dokonywa się w porozumieniu przedstawicieli władz granicznych Umawiających się Stron. Przedstawiciele ci porozumiewają się uprzednio co do miejsca budowy, typu mostu, kładki lub promu i co do sposobu rozdzielenia kosztów, połączonych z budową tych mostów, kładek lub promów. Protokóły, zawierające takie porozumienie, podlegają zatwierdzeniu właściwych władz.

4. Porządek ruchu na granicznych mostach i innych przejściach ustanawiają przedstawiciele władz granicznych we wzajemnem porozumieniu.

5. Postanowienia niniejszego artykułu nie odnoszą się do mostów kolejowych.

Artykuł  11.

1. W punktach, w których granicę państwową przecinają szosy lub drogi polne, otwarte dla ruchu i ogólnego użytku, każda z Umawiających się Stron postawi specjalne państwowe znaki i zapory na swoim obszarze i będzie je utrzymywać w należytym stanie.

2. Umawiające się Strony będą dbały o to, aby drogi wspomniane w pierwszym ustępie niniejszego artykułu były utrzymywane w stanie odpowiadającym potrzebom ruchu.

3. Określenie warunków przekraczania granicy państwowej na drogach, wspomnianych w niniejszym artykule, oraz na mostach i innych przejściach, wspomnianych w artykule 10 Umowy niniejszej, zastrzega się osobnemu porozumieniu.

Artykuł  12.

1. Mieszkańcom każdej z Umawiających się Stron dozwolone jest wykonywanie ze swego brzegu rybołówstwa według przepisów, istniejących na obszarze każdej Strony oraz pod warunkiem przestrzegania postanowień Umowy niniejszej.

2. Wykonywanie rybołówstwa dopuszczalne jest tylko do linji granicy państwowej, to jest na nieżeglownych rzekach i potokach do środka rzek i potoków, na żeglownych i spławnych rzekach do środka nurtu, a na wodach stojących do miejsca przecięcia ich linją granicy państwowej.

3. Zabronione jest przegradzanie wód granicznych stałemi sieciami, jak również we wszelki inny sposób, utrudniający swobodny przepływ ryby.

4. Zabronione jest używanie przy połowie ryb środków wybuchowych, trujących lub odurzających oraz wszelkiego rodzaju narzędzi kaleczących ryby (laski, oście, bodory, widły i t. p.), z wyjątkiem wędek.

5. Nie wolno odbywać połowu ryb od zachodu do wschodu słońca.

6. Umawiające się Strony są zgodne, że w celach ochrony ryb nieodzownem jest wzbronienie połowu ryb wiosenną pora (z wyjątkiem cichego połowu) i niedopuszczanie zbyt drobnego plecienia sieci rybackich. Terminy wyżej wspomnianego zakazu i średnice oczek w sieciach będą ustanawiały władze graniczne we wzajemnem porozumieniu w zależności od miejscowych warunków.

7. Dla wykonywania rybołówstwa i dla wszystkich innych legalnych celów granicznych każda Z Umawiających się Stron może posługiwać się w należących do niej wodach granicznych środkami nawigacyjnemi (łódki wiosłowe i motorowe, promy i t. p.). Każdy z tych środków nawigacyjnych będzie zaopatrzony znakami, wyraźnie nań umieszczonemi, wskazującemi jego przynależność. Wzory takich znaków, przyjęte w każdem z Państw, będą wzajemnie udzielane do wiadomości władz granicznych.

Artykuł  13.

1. Każda z Umawiających się Stron będzie czuwała nad tem, aby istniejące na jej obszarze przepisy o łowiectwie, były ściśle przestrzegane w pobliżu granicy państwowej.

2. Bobry w wodach granicznych i w ich pobliżu podlegają całkowitej ochronie.

Artykuł  14.

1. Umawiające się Strony zgadzają się na to, aby istnienie i dalsze użytkowanie istniejących wodnych urządzeń na wodach granicznych i ich brzegach nie napotykało na żadne przeszkody. Jeśli zniesienie takich urządzeń pociągnęłoby za sobą zmianę poziomu wody, do odpowiednich robót można przystąpić tylko za zgodą władz granicznych obydwóch Umawiających się Stron.

2. Każda z Umawiających się Stron będzie czuwała nad tem, aby na wodach granicznych nie była tamowana praca istniejących urządzeń, mających na celu gromadzenie wody, lub odpływ wody.

3. W celu naprawy i utrzymania w porządku urządzeń wodnych na wodach granicznych Umawiające się Strony obowiązują się dać możność swobodnego dostępu na swój brzeg do tych urządzeń personelowi drugiej Strony.

4. Umawiające się Strony nie będą utrudniać na własnym obszarze pracy osobom, wymienionym w ustępie trzecim niniejszego artykułu, jak również osobom, którym druga Umawiająca się Strona powierzyła nadzór nad tamami, śluzami, groblami i t. p.

Artykuł  15.

Wznoszenie na wodach granicznych nowych tam oraz budowa nowych młynów i innych urządzeń wodnych będzie przeprowadzane każdorazowo po uprzedniem porozumieniu się właściwych władz Umawiających się Stron.

Artykuł  16.

1. Przy przeprowadzaniu robót osuszających w miejscowościach leżących przy granicy państwowej zezwala się na doprowadzenie osuszających kanałów do granicznych rzek i potoków i wpuszczanie do nich wody z osuszanych miejscowości. Przytem odpływ wody będzie regulowany w taki sposób, aby nie powodował szkodliwego nawodnienia lub odwodnienia wód granicznych.

2. Każda z Umawiających się Stron będzie przychylnie rozpatrywała wnioski drugiej Umawiającej się Strony o zezwolenie na przeprowadzenie kanałów osuszających z jej obszaru do rzeki lub potoku, znajdujących się na obszarze drugiej Umawiającej się Strony w pobliżu granicy państwowej, jak również wnioski o przyznaniu prawa przeprowadzenia kanałów osuszających, przecinających części obszaru drugiej Umawiającej się Strony.

3. Jeśli działanie projektowanych wodnych urządzeń, budowli i zakładów ma rozciągać się na obszar obydwóch Umawiających się Stron, pozwolenia na wykonanie takich urządzeń, budowli i zakładów udzielane będą przez właściwe władze każdej Umawiającej się Strony po rozpatrzeniu i zatwierdzeniu przez specjalnie w tym celu utworzoną Komisję Mieszaną odpowiedniego projektu i to zgodnie z tym projektem.

4. Roboty, związane z utrzymaniem w porządku rowów granicznych, będą przeprowadzane jednocześnie po obu stronach granicy państwowej. Zakres tych robót określają we wzajemnem porozumieniu przedstawiciele władz granicznych.

Artykuł  17.

Umawiające się Strony podadzą sobie wzajemnie do wiadomości władze, powołane do zarządu rzekami granicznemi oraz do nadzoru technicznego nad urządzeniami i budowlami wodnemi na wodach granicznych. Do przedstawicieli tych władz odnoszą się postanowienia artykułu 21 Umowy niniejszej.

Artykuł  18.

Urządzenia wodne na rzekach granicznych nie powinny przeszkadzać spławowi i ruchowi statków.

Artykuł  19.

1. Kwestje, odnoszące się do sytuacji kolei żelaznych w pasie granicznym, regulują umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad o wzajemnej komunikacji kolejowej.

2. Budowle i urządzenia, które mogą zagrażać niebezpieczeństwem pożaru obszarowi drugiej Umawiającej się Strony, mogą się znajdować w bezpośredniem pobliżu linji granicy państwowej tylko pod warunkiem, jeżeli przy wznoszeniu takich budowli były przestrzegane również przepisy przeciwpożarowe i tej drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł  20.

1. Przez przedstawicieli, wymienianych w Umowie niniejszej władz granicznych, którym poruczono nadzór nad granicą państwową, jak również rozstrzyganie spraw, stanowiących przedmiot Umowy niniejszej, rozumieją się przedstawiciele, przewidziani w ustępie a) paragrafu 2 Układu między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad co do rozstrzygania zatargów granicznych, zawartego w Moskwie 3 sierpnia 1925 roku, i spełniający swoje funkcje w trybie, przewidzianym w tymże Układzie. Jeżeli w czasie późniejszym zostaną do tego Układu wprowadzone zmiany lub zostanie zawarty w tym przedmiocie nowy układ, postanowienia zmienionego lub nowego układu będą stosowane do Umowy niniejszej, o ile co do tego Umawiające się Strony nie porozumieją się w inny sposób.

2. Sprawy, co do których nie zostanie osiągnięte porozumienie między przedstawicielami, wskazanymi w ustępie pierwszym niniejszego artykułu, będą przekazywane do rozstrzygnięcia w drodze dyplomatycznej.

Artykuł  21.

1. Dla rozstrzygania spraw, przewidzianych w Umowie niniejszej, przedstawiciele władz granicznych Umawiających się Stron będą bezpośrednio porozumiewali się ze sobą, a przekraczanie granicy państwowej, związane z rozstrzyganiem i praktycznem realizowaniem kwestyj, przewidzianych Umową niniejszą, będzie się odbywało na podstawie osobnych zaświadczeń, które wydawać będą wyżej wymienieni przedstawiciele i które będą wizowane przez takichże przedstawicieli drugiej Umawiającej się Strony.

2. Wskazani wyżej przedstawiciele, jak również i personel techniczny, mają prawo brać z sobą bez poprzedniego uzgadniania i bez opłat celnych niezbędne instrumenty, przybory kancelaryjne, środki przewozowe, przedmioty użytku codziennego, pod warunkiem powrotnego ich wywozu, oraz przedmioty wyżywienia na czas pobytu na obszarze drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł  22.

W razie zupełnego zamknięcia ruchu przez granicę państwową na całej jej rozciągłości lub na niektórych jej odcinkach, moc obowiązującą postanowień Umowy niniejszej, odnoszących się do ułatwień co do przekraczania granicy państwowej, czasowo zawiesza się, z zawiadomieniem o tem uprzednio na trzy dni przedstawicieli władz granicznych drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł  23.

Umowa niniejsza została zawarta na przeciąg lat pięciu.

Jeśli żadna z Umawiających się Stron na sześć miesięcy przed upływem terminu ważności Umowy niniejszej nie wypowie jej, lub nie zaproponuje wprowadzenia do niej zmian, Umowa będzie obowiązywała automatycznie na tych samych zasadach na następne okresy pięcioletnie.

Artykuł  24.

Umowa niniejsza podlega ratyfikacji. Wymiana dokumentów ratyfikacyjnych dokonana, będzie w Warszawie. Umowa wchodzi w życie trzydziestego dnia po tej wymianie.

Umowę sporządzono w dwóch egzemplarzach każdy w językach polskim i rosyjskim, przyczem oba egzemplarze uważa się za oryginały i oba teksty za autentyczne.

Na dowód czego Pełnomocnicy Umawiających się Stron podpisali Umowę niniejszą i wycisnęli na niej swe pieczęcie.

Sporządzono w Moskwie dnia dziesiątego kwietnia tysiąc dziewięćset trzydziestego drugiego roku.

L. S. (-) Dr. Rasiński

L. S. (-) B. Stomoniakoff

L. S (-) H. Paǔвuδ

PROTOKÓŁ KOŃCOWY.

W chwili podpisania w dniu dzisiejszym Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad o stosunkach prawnych na granicy państwowej, Pełnomocnicy Rzeczypospolitej Polskiej i Związku Socjalistycznych Republik Rad zgodzili się na to co następuje;

1.

Do artykułu 1 Umowy.

Tekst wspomnianego w tym artykule Ogólnego Ostatecznego Protokółu Mieszanej Komisji Granicznej Polski i Z. S. R. R., podpisany dnia 31 lipca 1924 roku, dołącza się do niniejszego Protokółu Końcowego.

2.

Do artykułu 2 Umowy.

Postanawia się, że, jeśliby w poszczególnych punktach granicy państwowej linja jej przebiegu stosownie do dokumentów, wspomnianych w artykule 1 Umowy, okazała się inna, aniżeli linja, wspomniana w artykule 2 Umowy, uważać się będzie, że granica państwowa przebiega tak, jak to zostało wskazane we wyżej wspomnianych dokumentach.

3.

Do artykułu 16 Umowy.

Umawiające się Strony uznają za pożądane jak najlepsze użytkowanie wód granicznych i życzliwe odnoszenie się do robót, podejmowanych w tym celu.

4.

Do artykułu 20 Umowy.

Tekst wspomnianego w tym artykule Układu między Rzecząpospolitą Polską i Związkiem Socjalistycznych Republik Rad o rozstrzyganiu zatargów granicznych, zawartego 3 sierpnia 1925 roku, dołącza się do niniejszego Protokółu Końcowego.

5.

Do artykułu 21 Umowy.

Ustanawia się, że przedstawiciele władz granicznych przekraczają granicę państwową na podstawie dokumentów, przewidzianych w ustępie drugim artykułu 6 Układu o rozstrzyganiu zatargów granicznych, zawartego dnia 3 sierpnia 1925 roku. Członkowie specjalnie tworzonych Mieszanych Komisyj, przewidzianych w artykule 9 i ustępie 4 artykułu 16 podpisanej w dniu dzisiejszym Umowy, jak również osoby, wykonujące techniczne prace na granicy państwowej lub sprawujące nadzór nad tamami, groblami i innemi urządzeniami granicznemi, otrzymują zaświadczenia na okres czasu, potrzebny im dla ich prac, określany przez przedstawicieli władz granicznych. Postanowienia ustępu trzeciego artykułu 6 Układu z dnia 3 sierpnia 1925 roku nie rozciągają się na te ostatnio wymienione zaświadczenia.

Niniejszy Protokół Końcowy, stanowiący nierozdzielną część podpisanej w dniu dzisiejszym Umowy, sporządzono i podpisano w Moskwie dnia 10 kwietnia 1932 roku w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i rosyjskim, przyczem obydwa egzemplarze uważa się za oryginały i oba teksty za autentyczne.

L. S. (-) Dr. Rasiński

L. S. (-) B. Stomoniakoff

L. S (-) H. Paǔвuδ

Załącznik  Nr 1

OGÓLNY OSTATECZNY PROTOKÓŁ

przebiegu granicy państwowej między Rzeczpospolitą Polską (R. P.) z jednej strony, a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad (Z. S. R. R.) - z drugiej.

W myśl art. II Ryskiego Traktatu Pokojowego i uchwał Mieszanej Komisji Granicznej z I. I. 1921, 1922, 1924 (protokóły posiedzeń plenarnych Nr. Nr. 8, 14, 21, 26, 30, 33, 39, 40, 47, 54, 62 i 64)

granica państwowa między Rzeczpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad przebiega w sposób następujący:

Rzeką Dźwiną od rzeczki Rosica

(granica państwowa między Z. S. R. R. a Łotwą)

Do punktu o 1³/₄ klm na wschód od w. Mazuryno (Pazuryno) 1³/₄ klm na zachód od w. Urbanowo na przestrzeni 66 klm

(słupy graniczne od Nr. 0 do Nr. 77).

Grań. państw. rz. Dźwiną biegnie naogół w kierunku połudn. - wsch. środkiem nurtu od punktu na tym nurcie, leżącego nawprost ujścia rzeczki Rosica do punktu na nurcie, leżącego o 1³/₄ klm na wschód od w. Mazuryno i o 1³/₄ klm na zachód od w. Urbanowo, pozostawiając:

postronie R. P.: 1) wyspę "Chrober", leżącą na półn. - wsch. od wsi Skrydłowszczyzna i na połudn. - wschód od wsi Chorabrewo (między sł. Nr. Nr. 43-44); 2) wyspę "Esmonty", leżącą na wschód od folwarku Werki i na połudn. - zachód od wsi Pokost (między sł. Nr. Nr. 51 - 52); przy niskim stanie wody wyspa ta łączy się z lądem; 3) wyspę Dzisnieńską, leżącą na wschód od m. Dzisna i na południ. od słob. Dzisna Mikołajewska, naprzeciwko ujścia rz. Dzisnieńki (między sł. Nr. Nr. 68-69);

po stronie Z. S. R. R.: 1) wyspę "Łopacin", leżącą na półn. - wsch. od m. Leonpol i na połudn. od dw. Nowinki (między sł. Nr. Nr. 14-15); 2) wyspę "Kij", leżącą na półn. - wsch. od w. Dryhucze i na półn.-zach, od folw. Potrebowo (między sł. Nr. Nr. 45-46); 3) wyspę "Wół", jeżącą na wschód od dw. Rużmonty i na połudn.-zach. od w. Dadeki (między sł. Nr. Nr. 55-56); 4) dwie wyspy, leżące na półn. od m. Dzisny i na połudn.-zach. od w. Nurowo (między sł. Nr. Nr. 65-66); 5) wyspę, leżącą na półn. od w. Mazuryno i na półn. - zach. od folw. Bardziłowo (między sł. Nr. Nr. 73-74).

Przynależność wysp niestałych, powstających w zależności od stanu wody, określa bieg nurtu.

Od rz. Dźwiny do w. Drozdy, na przestrzeni około 29¹/₂ klm

(słupy graniczne od Nr. 77 do Nr. 163).

Grań. państw. od rz. Dźwiny do jeź. Łuniczne biegnie naogół w kierunku południowym i dokonywuje szeregu niewielkich załamań, przechodząc środkiem jez. Łuniczne (na przestrzeni 1 klm) i o 1 klm na południe od tego jeziora granica skręca 2 klm na zachód, następnie idzie 2 klm na południe i później 2 klm na wschód (przy w. Bobyczewo i w. Soroki), potem biegnie znowu na południe i, nie dochodząc o 1 klm do w. Drozdy, skręca na wschód.

Na całym tym odcinku gran. państw. pokrywa się z granicą był. Witebskiej i Wileńskiej gub. z niewielkiemi zmianami celem sprostowania w rejonie w. Sławce, przyczem przechodzi między gruntami przylegających do niej osiedli, które pozostają:

po stronie R. P.: w. Mazuryno (Pazuryno), w. Czerepy, w. Łozówka, w. Kopciowo, folw. Prosiołkowicze, folw. Lispole, chut. i w. Ankudy, folw. Kozłówka, w. Berezówka, folw. Kniażyn, w. Michalewo, w. Siergiejczyki, w. Swirki, w. Podozierce, w. Kożemiaczyno, w. Porczyńszczyzna, w. Bobyczewo i w. Drozdy;

po stronie Z. S. R. R.: w. Urbanowo, w. Zapole, folw. Myślakowo, folw. Aleksandrowo, w. Samulino, chut. Łużkowo, w. Szapiryno, w. Podmosze, w. Sławce, W. Turczyno, folw. Biedryca, w. Biedryca, w. Słoboda, w. Łokary, folw. Halkowszczyzna, w. Hryckowszczyzna, w. Zaprzeczę, w. Popówka, w. Korotkowicze, w. Woronki, folw. Soroki i w. Pietuchowo.

Od w. Drozdy do w. Husaki na przestrzeni 16 klm

(słupy graniczne od Nr. 163 do Nr. 196).

Od punktu o 1 klm na półn. od w. Drozdy, granica przechodzi na wschód na przestrzeni 4¹/₄ klm do przecięcia z torem kolejowym Wilejka-Połock około 1 klm na półn.-wsch. od sł. kol. Zahacie i około 300 mtr na południe od m. Orzechowno (sł. Nr. 170), biegnąc granicą gruntów przylegających osiedli i pozostawiając:

po stronie R. P.: folw. Starzynki, folw. Łomasze, w. Łomasze, folw. Janowo, folw. Jurkowa i folw. Spasibionki;

po stronie Z. S. R. R.: w. Konowalczyki, w. Lilki, w. Głuszkiewicze i m. Orzechowno,

Od toru kol. Wilejka-Połock przy st. Zahacie (przy m. Orzechowno) granica z niewielkiemi załamaniami biegnie na południe przez przecięcia dróg o ¹/₂ klm ma wsch. od folw. Zahacie, skąd biegnie do punktu, leżącego o ³/₄ klm na zachód od w. Krukowo (sł. Nr. 185), przechodząc częściowo gruntami przylegających osiedli i następnie biegnie byłą granicą gub. Witebskiej i Wileńskiej, wyprostowując ją przy f. Kaczany i pozostawiając:

po stronie R. P.: f. Spasibionki, w. Hatowszczyna, st. kol. Zahacie, f. Zahacie, zaśc. Kościukowo, w. i f. Stelmachowo, w. Weretejki, w. i f. Kaczany, f. Kołodnia, f. Rożnowszczyzna Witebska i Wileńska;

po stronie Z.S.R.R.: f. Horów, w. Klukowszczyzna, w. Grzyby, w. Bobryki (część niezamieszkała na chutorach w kierunku na st. kol. Zahacie), wodociąg z jez. Ostrowno do st. Zahacie, w. Zahacie, w. Krukowo, w. Podsadniki, w. Głoty, f. Uhły i w. Husaki.

Od w. Husaki do jeż. Białe na przestrzeni 21¹/₂ klm

(słupy graniczne od Nr. 196 do Nr. 254).

Od w. Husaki granica zwraca się pod ostrym kątem na zachód i biegnie 2 klm rzeczką Bystrzycą (sł. Nr. 199), następnie zwraca się na południe i, biegnąc naogół w kierunku południowym granicami b. Witebskiej i Wileńskiej gub. i gruntów przylegających osiedli, przecina: część zach. jez. Iwaniec (¹/₄ klm), jez. Korowajno (1¹/₄ klm), wschodnią część jez. Suponiec (1¹/₄ klm), i zachodnią część jez. Białe (1 klm) i pozostawia:

po stronie R. P.: w. Telesze, w. Zapole, w. Jałówka, w. Bojary, w. Horodek, w. Swisło, w. Kanury, w. Osinówka, w. Zaułek, w. Szpakowszczyzna, w. Jorwirok (Janopol), w. Skrobotuny, w. Hrazi, w. Zaiwiś, w. Prudek i f. Dąbrowa;

po stronie Z. S. R. R.: f. Uhły zachodnie, w. Borowe, w. Pietrona, dw. Korowajno, w. Zamosze, w. Lisiczyno, w. Kraśnica, w. Prudy i w. Biała.

Od jeż. Białe do w. W. Czernica, na przestrzeni 27¹/₂ klm

(słupy graniczne od Nr. 254 do Nr. 282).

Od jez. Białe granica biegnie na przestrzeni ³/₄ klm na południe, później idzie 4 klm w kierunku połudn.-zach. przez półn. część urocz. Cytowizna, dalej zawraca naogół w kierunku połudn. do górnego biegu rz. Czernica, na którą przechodzi o 1 klm na wschód od f. Hornowo (sł. Nr. 270), o 1 klm na południe od w. Krownica, przebiegając pierwsze 6 klm zachodnią częścią urocz. Cytowizna, przyczem pozostają;

po stronie R. P.: f. Dąbrowa, w. i f. Lipowo, w. Dębówka, w. Krownica i f. Hornowo;

po stronie Z. S. R. R.: w. Kożany, większa część urocz. Cytowizna, w. Sosnowiec, w. Wyłaźnica, w. Starosiele i chut. Zamchowo.

Od wyjścia do górnego biegu rz. Czernica granica przebiega środkiem tej rzeki w kierunku połudn.-zach. na przestrzeni 12¹/₂ klm do w. W. Czernica, przyczem o 3 klm na północ od w. W. Czernica granica przechodzi na przestrzeni 1 klm na wschodni brzeg rzeki, oddalając się od koryta rzeki na ¹/₂ klm (między sł. Nr. Nr. 278-280).

Od rz. Czernica do rz. Ponia, na przestrzeni 37¹/₂- klm

(słupy graniczne od Nr. 282 do Nr. 350).

Od punktu o 200 mtr na północ od mostu przy w. W. Czernica granica oddala się od rz. Czernica i przechodzi w kierunku połudn.-zach. o 25 mtr na półn. - zach. od drogi W. Czernica - Kowle na przestrzeni 4¹/₂ klm, dalej granica, skręciwszy prawie pod kątem prostym na połudn. od zaśc. Adamówka (sł. Nr. 289), biegnie na przestrzeni około 3¹/₂ klm półn.-zach. w kierunku w. Birule, przecina jez. Miadzioł (około 1 klm) i objąwszy grunta w. Birule z północy (sł. Nr. 295) i zachodu, biegnie w kierunku połudn.-wsch. aż do spotkania z rz. Miadzielicą (o 1 klm na półn.-zach. od w. Kowle) (sł. Nr. 303); następnie granica biegnie na zachód na przestrzeni 9 klm do w. Gieczańce (sł. Nr. 318), przechodząc pierwsze 2³/₄ klm rz. Miadzielicą, dalej granica biegnie naogół w kierunku połudn.-zach. do rz. Ponia, na którą przechodzi w odległości 1³/₄ klm na zachód od w. Dalekie, pozostawiając:

po stronie: R. P.: w. Trośnica, zaśc. Uzjezd, zaśc. Adamówka, zaśc. Ostrów, f. Porzecze, f. Bagatela, w. Starosiele, w. Starniki, f. Barbarowo, w. Gieczańce, chut. Granica, w. Komajsk, dw. Raszkówka, w. Osowo, w. Gnieździłowo i w. Weretejka;

po stronie Z. S. R. R.: w. W. Czernica, w. Otróbek, w. Buturynka, w. Birule, w. Kowle, w. Chmielowszczyzna, w. W. i M. Turowszczyzna, f. Michałowszczyzna, w. Wolbarowicze, w. Borowe, w. Szuniówka, dw. Bestrosk i w. Dalekie.

Rz. Ponią i od rz. Ponia do rz. Wilja, na przestrzeni 16¹/₂ klm

(słupy graniczne od Nr. 350 do Nr. 379).

Gran. państw. od punktu, leżącego w odległości 1³/₄ klm na zachód od w. Dalekie biegnie środkiem rz. Ponia na połudn.-zach. na przestrzeni około 9¹/₂ klm do punktu o 2 klm na zachód od w. Kiemieszewce i o 1 klm na wschód od w. Kruhłe (sł. Nr. 367), dalej idzie w kierunku południowym do rz. Wilja do punktu o ¹/₂ klm na północ od w. Chocień, pozostawiając:

po stronie R. P.: w. Kruhłe, w. Wardomicze, w. Choćkowszczyzna i w. Sołonoje;

po stronie Z. S. R. R.: w. Kiemieszewce, f. M. Pupki, w. Nowosiółka, w. Milezańskie Czyści, w. Wardomickie Czyści i w. Chocień.

Rz. Wilją i wzdłuż niej, na przestrzeni 23¹/₂ klm

(słupy graniczne od Nr. 379 do Nr. 419).

Gran. państw, od punktu, leżącego o ¹/₂ klm na północ od w. Chocień, przecina rz. Wilję i później biegnie około 2 klm południowym (lewym) jej brzegiem w odległości około ¹/₄ klm od rzeki; dalej około 1 klm idzie rz. Wilią, następnie znów biegnie lewym brzegiem na przestrzeni około 1¹/₂ klm i w odległości ¹/₄ klm od rzeki, przez maj. Milcza granica przechodzi rzekę i biegnie jej środkiem około 6¹/₂ klm; naprzeciwko w. Krzywoznaki przechodzi na lewy brzeg i biegnie około 3¹/₄ klm w kierunku w. Ohorodnica do rz. Dźwinosy, następnie 1³/₄ klm rz. Dźwinosą i dalej 2¹/₂ klm rz. Wilją; następnie przechodzi na;przeciwko mj. Karolin na jej lewy brzeg, łącząc załamania rz. Wilja na przestrzeni około 4¹/₄ klm linją prostą o ¹/₂ klm na południe od rzeki; nie dochodząc do przeprawy, znajdującej się o ¹/₂ klm na wschód od w. Kamień, granica biegnie Wilją, następnie, na zachód od tej przeprawy, naprzeciwko w. Kamień, znów przechodzi na przestrzeni 1 klm na lewy brzeg i dalej biegnie tia przestrzeni około 1 klm znów rz. Wilją.

Od rz.Wilja do rz. Wiazynka, na przestrzeni 78 klm

(Słupy graniczne od Nr. 419 do Nr. 578).

Granica państw, od punktu na rz. Wilja, leżącego o 2 klm na zachód od przeprawy przy w. Kamień, biegnie na południe do folw. Czarnorucze, tworząc zakręty na zachód w kierunku w. Bakuńki i w. Adamowszczyzna, później skręca na wschód do w. Krugłe (przy m. Krajsk), pozostawiając:

po stronie R. P.: w. Soczewka, w. Zabłocie, w. Adamowszczyzna, w. Skorody, f. Czarnorucze, f. Hoszki i w. Krugłe;

po stronie Z. S. R. R.: maj. Krajszczanka, w. Rogozin, maj. Rogozin, f. Ludwinowo i m. Krajsk.

Od w. Krugłe do rz. Ilja granica biegnie na południe do f.. Kryniczyn na zachód od traktu Krajsk-Posadziec w odległości od 25 mtr do ¹/₂ klm od tej drogi, odchylając się od niej tylko przy w. Tokary na 1 klm; dalej od f. Kryniczyn skręca na połudn. zach. i dochodzi do rz. Ilja w punkcie, leżącym o ¹/₂ klm na wschód od strumienia Tymieńka, pozostawiając:

po stronie R. P.: w. Pasieka, w. Kobyle, f. Aleksiejowszczyzna, f. Prudniki, f. Janowszczyzna, f. Żurawy, w. Stajki, f. Ruszczyce, f. Kryniczyn. i f. Jurkowo;

po stronie Z. S. R. R.: m. Krajsk, f. Wiktoryn, i Gadziew, f. Haponowo, w. Gadziewo, w. Tokary, w. Dunaj, f. Połosa, w. Jelewszczyzna, m. Posadziec, zaśc. Jakubowszczyzna i m. Hłuboczany.

Dalej granica biegnie na połudn.-wsch. środkiem rz. Ilja, na przestrzeni około 6¹/₂ klm, do punktu, leżącego 600 mtr na zachód od mostu na drodze Hłuboczany-Krzemieniec.

Od rz. Ilja granica biegnie w ciągu pierwszych 4¹/₂ klm na zachód od drogi Hłuboczany-Krzemieniec, w odległości około 1 klm od tej drogi, następnie przecina tę drogę, strumyk Wypratę i jego dopływ na południe od Krzemieńca, i dalej biegnie na wschód od przedłużenia tej drogi do f. Suchińki, obejmuje ten folwark ze wschodu, południa i zachodu i później biegnie na półn.-zach, o 2 klm, od f. Suchińki (sł. Nr. 509); stąd skręca na połudn.-zach. w kierunku m. Radoszkowicze, przechodząc na północ od w. Trusiewicze (na południe w. Łowcewicze) 1 klm strumykiem, i na południe od w. Dworzyszcze około 2 klm rzeczką Udranką.

Dalej granica otacza grunta m. Radoszkowicze ze wschodu, przecina trakt Radoszkowicze - Mińsk w odległości 3 klm na wschód od cerkwi w Radoszkowiczach (sł. Nr. 567); dalej biegnie około 2 klm strumykiem Gujka w kierunku półn.-zach. i nareszcie przy prawosławnym cmentarzu m. Radoszkowicze skraca na połudn.-zach. i dochodzi do rz. Wiazynka naprzeciwko północnego krańca w. Powiazyń (sł. Nr. 578), pozostawiając:

po stronie R. P.: maj. Czerwiaki, w. Lachy, w. Czerwiaki, f. Heljanowo, w. Baturyno, dw. Łukawiec, f. Suchińki, zaśc. Zalesie, w. Dworzec, f. Zacisze, w. Pleszczany, w. i dw. Łowcewicze, f. Sobolewszczyzna, w. Buczki, f. Imiena, zaśc. Dworzyszcze, f. Cyganowo, w. Klimonty, dw. Bakszty Wielkie, chut. Łużanka, zaśc. Syraguzowszczyzna, f. Malkowszczyzna, m. Radoszkowicze, pasieka Kalisberg i w. Wołoki;

po stronie Z. S. R. R.: w. Krzemieniec, f. Poniedziałkowszczyzna, w. Myszyce, w. Stare-Kołacze, zaśc. Łosza, w. Panysze, w. Sieliszcze, w. Podworzany, w. i dw. Trusiewicze, w. Daszki, w. Cyganowo, w. Dworzyszcze, f. Słobódka, f. Bachmetówka, w. Czyrewicze, pasiekę Michajłowszczyzna i pasiekę Kosowa, w. Rogowa, dw. Kalisberg i w. Guja.

Od rz. Wiazanka do m. Rubieżewicze, na przestrzeni 66 klm

(sł. graniczne od Nr. 578 do Nr. 721).

Gran. państw, od w. Powiazyń idzie na południe rz. Wiazanka na przestrzeni o 3 klm do w. Hurnowicze, później przechodzi na wschodni brzeg tej rzeki, idzie na południe na przestrzeni 4 klm do pasieki Ziembickiego w odległości do 1 klm od rz. Wiazanka, dalej przy pasiece Ziembickiego skręca na zachód na przestrzeni 3 klm i przecina linję kol. żel. Mołodeczno - Mińsk na południc od rz. Wiazyń i na północ od w. Lipienie o 2¹/₄ klm na półn.-zach. od st. Radoszkowicze (przy sł. Nr. 598); dalej granica biegnie z małemi skrętami na południe do w.

Zabłoćkowszczyzna, od której skręca na zachód na przestrzeni 4 klm do strumyka płynącego o 1 klm na półn.-zach. od ur. Zagaj, skąd biegnie naogół w kierunku połudn.-zach, do m. Rubieżewicze, przechodząc na odcinku Wołma-Rubieżewicze na przestrzeni 17 klm o 25 mtr na wschód od traktu Wołma-Rubieżewicze, oddalając się od tej drogi tylko przy dw. Joachimowo (o ¹/₂ klm) przy f. Dubowo i chut. Basmany (do 100 mtr); w odległości o 3 klm od północnej cerkwi m. Rubieżewicze granica oddala się na wschód od traktu (sł. Nr. 721), pozostawiając:

po stronie R. P.: w. Hurnowicze, w. Sieletczyki, pasiekę Ziembickiego, dw. Wiazyń, dw. Krynica, chut. Haiszcze, w. Turkowszczyzna, f. Szypowały, f. Woznowszczyzna, w. Dominowo, w. Węglewszczyzna, w. Polikszty, w. Hermaszyszki, w. Żabłoćkowszczyzna, w. Buchwałowszczyzna, w. Kuczkuny, m. Raków, w. Duszkowo, w. Chimorody, chut. Zahajno, w. Szczepki, m. Wołma, dw. Joachimowo, w. Paździerzyce, f. Sinaszki, w. Bordziej, f. Niedźwiedziewszczyzna, w. Kondratowszczyzna, chut. Basmany, w. Wasilewszczyzna, dw. Suła, dw. Horodiszcze i trakt Wołma-Rubieżewicze;

po stronie Z. S. R. R.: dw. Wieremiejki, dw. Hłuszany, w. Szczoki, w. Lipienie, st. kol. Radoszkowicze, w. Wenzelewo, dw. Anusin, w. Dołżany, w. Mietkowa, w. Hrynowszczyzna, w. Kaleńki, w. W. i M. Borzdyń, w. Żuki, w. Kozielszczyzna, dw. Nowe-Pole, w. Lichacze, w. Aksakowszczyzna, w. W. Sioło, w. Woronki, w. Malawki, w. Łukasze, w. Kniahinicze, w. Ciuhaj, w. Szwabowszczyzna, chut. Mareckie, w. Kowalewce, f. Bortniki, w. Hołoburdy, w. Siarki, w. Hajbudy, w. Dubowe, w. Nakwasy, f. Kimwary, w. Rusieczkowszczyzna, f. Kowale, chut. Borowskie i w. Telaszewicze.

Od m. Rubieżewicze do rz. Niemen przy chut. Zamorozie na przestrzeni 36 klm

(słupy graniczne od Nr. 721 do Nr. 797).

Gran. państw. na tym odcinku biegnie w kierunku południowym, robiąc małe skręty i przecinając linję kol., żel. i trakt Baranowicze-Mińsk na zachód od przejazdu przy f. Agacin (o 14 klm na półn.-wsch. od st. Stołbce i 11 klm na połudn.-zach. od st. Niegoriełoje, między sł. Nr. Nr. 777-778); od przejazdu granica biegnie w kierunku południowym na przestrzeni 8 klm na zachód w odległości do 300 mtr od drogi przejazd folw. Agacin - dw. Prusinowo i przechodzi na rz. Niemen w odległości 1¹/₂ klm na wschód od w. Swerynowo i w punkcie na zachód od chut. Zamrozie (przy sł. Nr. 797) pozostawiając:

po stronie R. P.: w. Morozowicze, chutory i dw. Mikulicze, m. Rubieżewicze, w. Simkowicze, w. Lichacze, w. Woraksy, w. Sosienka, w. Różanka, f. Barkowszczyzna przystanek kolejowy Kołosowo i w. Swerynowo;

po stronie Z. S. R. R.: f. Aleksandrów, w. f. Kuliki, f. Lisowszczyzna, chut. Lisowszczyzna, w. Papki, w. Żywica, w. Poloniewicze, w. Liwie, w. i f. Osinówka, f. Agacin, w. i dw. Prusirowo, chut. Zamorozie i droga przejazd f. Agacin - dw. Prusinowo.

Rz. Niemen od chut. Zamorozie do punktu, leżącego w odległości i klm na wschód od w. Rusakowicze, na przestrzeni 11 klm

(słupy graniczne od Nr. 797 do Nr. 815).

Gran. państw. na tym odcinku biegnie nurtem głównego koryta rz. Niemen naogół w kierunku połudn.-zach. pozostawiając wyspy:

po stronie R. P.: wyspę, leżącą na zachód od w. Łunino (przy sł. Nr. 803) i ¹/₃ wyspy (przy sł. Nr. 815);

po stronie Z. S. R. R.: wyspę przy w. Kuciec (między sł. Nr. 799 - 800); wyspę przy w. Łunino (między sł. Nr. Nr. 801 - 802) i ²/₃ wyspy przy sł. Nr. 815.

Od rz. Niemen do rz. Morocz, na przestrzeni 72 klm

(słupy graniczne od Nr. 815 do Nr. 946).

Gran. państw. na tym odcinku biegnie naogół w kierunku południowym, robiąc niewielkie skręty wzdłuż granic gruntów przylegających osiedli, w rejonie wsi Somieńszczyzna i wsi Bieliki biegnie 3¹/₂ klm rzeczką Turją i przecina:

na zachód o ¹/₂ klm od w. Kukowicze i na półn.-wsch. o 1 klm od w. Łozowicze szosę Nieśwież-Cimkowicze (przy sł. Nr. 874); o ¹/₂ klm na zach. od wsi Filipowicze i o 1 klm na półn.-wsch. od w. Cecerowiec szosę Brześć-Słuck (przy sł. Nr. 924), na wschód o 2 klm od w. Morocz i na północ o 2 klm od w. Staryna granica przecina odnogę rz. Morocz i wyspę między tą odnogą a rz. Morocz (między sł. Nr. Nr. 944 - 946), gdzie przechodzi na rz. Morocz, pozostawiając:

po stronie R. P.: w. Rusakowicze, w. Somieńszczyzna, w. Buczne, f. Djampol, f. Ostrówek, f. Kosiakowszczyzna, f. Szumowszczyzna, f. Krepski, w. Cegielnia, dw. Rymasze (południowe), f. Korcze, f. Toronów, f. Kobyla Głowa, w. Juszewicze, w. Lisuny, w. Grzybowszczyzna, w. Sołtanowszczyzna, w. Pleszewicze, dw. Kukowicze, w. Łozowicze, w. Cekałowszczyzna, f. Marusin, w. Smolicze, w. M. i W. Połowkowicze, f. Julin, dw. Lecieszyn, w. Matusze, f. Przechody, w. Kasiuty, w. Korzeniowszczyzna, w. W. Aleksiejówka, w. Jodczyce, w. Cecerowiec, w. Ostaszyn, w. N. Mokrany, w. Goleniewo, w. Uznoga i w. Morocz;

po stronie Z. S. R. R.: w. i dw. Jaźwiny, chut. Lipowo, w. Mowiewicze, w. Bieliki, w. i f. Jaźwiny, dw. Stare Rymasze (północne), w. Rymasze, f. Pawłowszczyzna, w. Ostup, w. Kołosowszczyzna, w. i dw. Pniwoda, f. Kut, w. Kudzinowicze, w. Naruce, w. Kukowicze, W. Kucowszczyzna, f. Trylotka, dw. Sawiczki, w. Zarakowo, w. Dziegciany, w. f. i dw. Puzowo, f. Pustynia, w. Nowosiółki, w. Ciechowo, w. Filipowicze, w. Środk. Mokrany i f. Mokrany.

Rz. Moracz od punktu o 1¹/₄ klm na północ od w. Staryna do punktu o 1¹/₂ klm na wschód od w. Newnia na przestrzeni 31 klm

(słupy graniczne od Nr. 946 do Nr. 998).

Grań. państw. biegnie środkiem głównego koryta rz. Morocz do w. Sierechów i w. Borki w kierunku połudn.-wsch., później do chut. Newnia w kierunku południowym.

Przynależność licznych wysp na rz. Morocz określa kierunek głównego koryta, przyczem ważniejsze z tych wysp w terenie są oznaczone słupami granicznemi i pozostają:

po stronie R. P.: wyspa przy w. Kołki (ze sł. Nr. 957 - 958); wyspa przy w. Sierechów (ze sł. Nr. 977); przecięta groblą; 3 wyspy na wsch. i połudn.-wsch. od w. W. Rożyn i na południe od w. M. Rożyn (ze sł. Nr. 985, 986, 987) i 5 wysp między chut. Morin i wsią Newnia (ze sł. Nr. Nr. 991 - 995);

po stronie Z. S. R. R.: wyspa na połudn. wsch, od w. Morocz i na półn.-zach. od w. Staryna (ze sł. Nr. 948); wyspa przy w. Staryna (ze sł. Nr. 951); 2 wyspy na południe od w. Staryna (ze sł. Nr. 952 i 953); wyspa na północ od w. Kołki (ze sł. Nr. 955); wyspa przy ujściu rzeczki Wołka (ze sł. Nr. 971); 2 wyspy na wschód od w. Dubniki (ze sł. Nr. 988 i 989); wyspa na półn.-wsch. od chut. Newnia (ze sł. Nr. 996).

Od punktu, leżącego w odległości 1¹/₂ klm na wschód od w. Newnia, gran. państw. oddala się na zachód od rzeki Morocz i biegnie naogół w kierunku połudn. do chut. Misino, leżących w odległości 6 klm na połudn, - zach. od Wieliczkowicze (przy sł. Nr. 1009), skąd idzie na połudn.- wsch, do chut. Zagorje (o 2 klm na wschód do chut. Dobre - przy sł. Nr. 1020), w odległości o 5 - 6 klm od rz. Morocz; od chut. Zagorje granica zwraca się na wschód i przechodzi na rz. Morocz w odległości 4¹/₂ klm na półn.-zach. od w. Jaśkowicze (przy sł. Nr. 1031), pozostawiając:

po stronie R. P.; chut. Lisiczyno, w. Newnia, chut. Seredy, chut. Pieszczanka, chut. Wejna, chut. Dobre, chut. Zagorje, chut. Rachowicze i mniejszą część łąk Moroczańskich;

po stronie Z. S. R. R.: większą część łąk Moroczańskich.

Od punktu, leżącego o 4¹/₂ klm na półn.-zach. od w. Jaśkowicze (sł. Nr. 1.034), gran. państw. biegnie środkiem głównego koryta rz. Morocz aż do ujścia jej do rz. Słucz (sł. Nr. 1.048) na przestrzeni 10 klm, pozostawiając:

po stronie R. P.: wyspę na wschód od w. Jaśkowicze i na południe od chut. Horkowskich (przy sł. Nr. 1.042);

po stronie Z. S. R. R.: wyspę na wschód od zniszczonej grobli na drodze m. Starobin - Jaśkowicze (miedzy sł. Nr. 1.040 - 1.041).

Przynależność państwową reszty drobnych wysp określa nurt głównego koryta rzeki.

Rz. Słucz północną od ujścia rz. Morocz do ujścia jej do rz. Prypeć, na przestrzeni 62 klm

(słupy graniczne od Nr. 1.048 do Nr. 1.138).

Gran. państw. na całym tym odcinku biegnie nurtem głównego koryta rz. Słucz naogół w kierunku południowym, przecinając:

most drewniany na drodze m. Lenino, m. Żytkowicze (przy sł. Nr. 1.093); most na linji kolejowej Brześć - Homel około 9 klm na wschód od st. kol. Mikaszewicze (przy sł. Nr. 1.121) i mniej więcej 8¹/₂ klm na zachód od przystanku kolejowego Dziadówka; rz. Prypeć (między sł. Nr. 1.137 - 1.138) na przestrzeni około 160 mtr i pozostawiając:

po stronie R. P.: wyspę na południe od w. Grabów (między sł. Nr. 1.060 - 1.061); dwie wyspy przy w. Zalutycze (na północnej wyspie sł. Nr. 1.078);

po stronie Z. S. R. R.: wyspę na wschód od w. Morocz (ze sł. Nr. 1.050); dwie wyspy między w. Anańczyce i Grabów (między sł. Nr. 1.056-1.058); trzy wyspy na południe od w. Grabów (między sł. Nr. 1.061 - 1.062); dwie wyspy naprzeciwko w. Milewicze przy zrujnowanej grobli (między sł. Nr. 1.066 - 1.067); wyspę na półn.-wsch, od w. Zalutycze (przy sł. Nr. 1075); wyspę na połudn.-zach. od wsi Suchacze (między sł. Nr. 1.106 - 1.107); dwie wyspy przy w. Wilcza (między sł. Nr. 1.131 - 1.133).

Przynależność państwową reszty drobnych wysp określa nurt głównego koryta rzeki.

Od rz. Prypeć do rz. Stwihy (przy w. Charpuń) na przestrzeni 63 klm

(słupy graniczne od Nr. 1.138 do Nr. 1.227).

Gran. państw, biegnie od rz. Prypeć na południe od punktu o 1¹/₂ klm na wschód od w. W. Maleszewo (sł. Nr. 1149) na przestrzeni 7 klm; później naogół w kierunku połudn.-wsch. robiąc szereg ostrych skrętów do przecięcia rz. Stwihy przy chut. Lado (sł. Nr. 1176), na przestrzeni 12¹/₂ klm, biegnąc rz. Stwihą ¹/₂ klm; od chut. Lado do punktu o 1 klm na wschód od w. Rubryn (sł. Nr. 1198) naogół w kierunku połudn.-zach. na przestrzeni 22¹/₂ klm, biegnąc w jednym-dwóch klm na zachód od drogi chut. Lado - w. Korno; później biegnie około 8 klm w kierunku połudn.-wsch. o ¹/₂ klm na zachód od drogi chut. Obzów - w. Korna; wreszcie biegnie na połudn.-zach. na przestrzeni 13¹/₂ klm i przechodzi na rz. Stwihę około 1 klm na północ od w. Chrapuń. Na większej części przestrzeni granica biegnie zalesioną i zabagnioną miejscowością, pozostawiając osiedla i leśnictwa:

po stronie R. P.: w. W. Maleszewo, w. Tołmaczewo, w. Łutki, f. Łutki, w. Korotycze, leśnictwo Ozdamickie, w. Rubryn, 5 kw. leśnictwa Radziłowickiego, w. Kołek i leśnictwo Turowskie Ozdamickiego Nadleśnictwa;

po stronie Z. S. R. R.: w. M. Maleszewo, w. Lubowicze, w. Chliczyce, w. Bereżce, leśnictwo Bereżeckie, chut. Lado, chut. Berwa, chut. Tatiszcze, chut. Korna, leśnictwo Ryczewskie, chut. Obzów, w. Korma, leśnictwa Bukczańskie i Radziłowickie.

Od w. Chrapuń na rz. Stwiha do kol. żelazu. Rokitno - Olewsk, na przestrzeni 94 klm

(słupy graniczne od Nr. 1.227 do Nr. 1.384).

Gran. państw, przechodzi: od w. Chrapuń środkiem głównego koryta rz. Stwiha w kierunku południowym na przestrzeni 8¹/₂ klm (sł. Nr. 1.238), przecinając przy w. Chrapuń drewniany most w odległości 89 mtr od zachodniego i 30 mtr od wschodniego brzegu rzeki, pozostawiając wyspę, leżącą na południe od w. Chrapuń (przy sł. Nr. 1.233) po stronie Z. S. R. R. i określając przynależność pozostałych drobnych wysp kierunkiem środka głównego koryta;

od rz. Stwiha granica biegnie naogół w kierunku połudn. - wsch, na przestrzeni 21 klm do punktu o 1 klm na wschód od w. Budki - Wojtkowickie (sł. Nr. 1.271), skąd biegnie naogół w kierunku połudn. - zach. (nie licząc niewielkich skrętów) na przestrzeni 12 klm do przecięcia rzeczki o 1¹/₂ klm na połudn.-wsch. od młynu przy w. Wojtkowicze (sł. Nr. 1.294), przecinając o 2 klm na północ od rzeczki granicę między B. S. R. R. a U. S. R. R. (sł. Nr. 1.290); od przecięcia rzeczki granica biegnie 7 klm na zachód do chut. Lisiczyn (sł. Nr. 1.306); stąd biegnie 10 klm na południe, nie licząc niewielkich skrętów na wschód (do rz. Kupiel - Studzieniec); otaczając w. Słobodę i jej chutory ze wschodu, granica o 2 klm na połudn.-wsch. od w. Słoboda skręca na zachód (między sł. Nr. 1.322 - 1.326); po przejściu 2 klm biegnie 7¹/₂ klm na półn.-zach.; później znowu idzie 2 klm na zachód, obchodząc od północy chutory Myszje (między sł. Nr. 1.336 - 1.339); od punktu o 1 klm na północ od chut. Myszje (sł. Nr. 1339) granica biegnie na południe do chut. Dobrodziej na przestrzeni 14 klm, przecinając kolejkę lokalną o 2 klm na półn.-wsch. od w. Białowiża (przy sł. Nr. 1.348), skąd biegnie 6¹/₂ klm na zachód (od sł. Nr. 1.371) i później znowu biegnie 7 klm na południe do linji kol. żel. Rokitno-Olewsk, którą przecina na moście przez rz. Bodła, w odległości 5 klm na wschód od przystanku kolejowego Ostki i 3 klm na zach. od przystanku Snowidowicze (przy sł. Nr. 1.383 i 1.384).

Prawie na całej przestrzeni granica biegnie zalesioną i zabagnioną miejscowością, pozostawiając osiedla i leśnictwa:

po stronie R. P.: w. Chrapuń, większą część leśnictwa Wojtkowickiego, chut. Podretelka, w. Budki - Wojtkowickie, w. Wojtkowicze, część leśnictwa Sobieczyńskiego, w. Kupiel, w. Słobudka, w. Białowiża, większą część leśnictwa Białowiżskiego, część leśnictwa Snowidowickiego, w. Snowidowicze i przystanek kolejowy Ostki;

po stronie Z. S. R. R.: w. Radziłowicze, leśnictwo Radziłowickie, w. Hłuszkowice, leśnictwo Hłuszkowickie, część leśnictwa Wojtkowickiego, chut. Lisiczyn, część leśnictwa Sobiczyńskiego, chut. Jaminy, w. Rudnia-Sobiczyńska, w. Młynek, chut. Butyń, chut. Myszje, część leśnictwa Białowiżskiego, w. Sobiczyn, chut. Dobrodziej, w. Michałówka, część leśnictwa Snowidowickiego i przystanek kolejowy Snowidowicze.

Od linji kol Rokitno - Olewsk do rz. Słucz południowa, na przestrzeni 72 klm

(słupy graniczne od Nr. 1.384 do Nr. 1.499).

Gran. państw, biegnie: od linji kol. Rokitno-Olewsk naogół w kierunku połudn.-zach. do chutorów Zaderewie (sł. Nr. 1.441) na przestrzeni 30¹/₂ klm; od chut. Zaderewie biegnie 9¹/₂ klm na zachód (sł. Nr. 1.452); dalej naogół w kierunku południowym do rz. Słucz południowa na przestrzeni 32 klm, przyczem w odległości ¹/₄ klm na południe od w. Piaskowka przechodzi na rz. Pereweźnia (przy sł. Nr. 1.488), biegnąc na przestrzeni około 6¹/₂ klm środkiem głównego koryta do ujścia jej do rz. Słucz południowa (przy wsi Szopy), przecinając:

śluzę przy w. Pereweźnia (sł. Nr. 1.496) i most przy w. Szopy (sł. Nr. 1.499), pozostawiając:

wyspy przy śluzie i moście po stronie Z.S.R.R.

Przynależność reszty wysp określa się kierunkiem środka głównego koryta.

Granica biegnie przeważnie miejscowością zalesioną, pozostawiając osiedla i leśnictwa:

po stronie R. P.: w. Budki-Snowidowickie, część leśnictwa Dołgosielskiego, w. Derć, w. Kisorycze, leśnictwo Kisoryckie, w. Okopy, w. Netreby, leśn. Karpiłowskie, w. Siwki, część Chutorów Pomery, w. Nowa - Huta, w. Koryska Huta, w. Myszakówka, w. Berezówka, w. Młynek i w. Szopy (na zachodnim brzegu rz. Pereweźnia);

po stronie Z. S. R. R.: w. Dołgosiele, część leśn. Dołgosielskiego, chut. Dolgosiele, chut. Serenicze, chut. Wasilewo, chut. Dworyszcze, kol. Olewska, leśn. Łopacińskie, chut. Zaderewie, w. Woniacze, chut. Perełysiańskie, Butycha, część chut. Pomery, chut. Krynice, leśn. Klonowskie, (maj. półn. Belczaki) w. Klonowa, w. Rudnia Klonowa, w. Piaskówka, w. Pereweźnia, w. Szopy (na wschodnim brzegu rz. Pereweźnia).

Rz. Korczyk i wzdłuż tej rzeki od rz. Słucz południowa do m. Korzec, na przestrzeni 30 klm

(słupy graniczne od Nr. 1.499 do Nr. 1.552).

Gran. państw, przy ujściu rz. Pereweźnia (przy w. Szopy sł Nr. 1.499) przecina rz. Słucz południową i biegnie naogół w kierunku południowym na przestrzeni 3¹/₂ klm i na wschód od rz. Korczyk do 1¹/₂ klm; na zachód od w. Mucharów (przy sł. Nr. 1503) granica przechodzi na rz. Korczyk i biegnie środkiem głównego jej koryta na południe na przestrzeni 12 klm do punktu w odległości 1¹/₂ klm na półn.-wsch. od mostu przy w. Kobyle (przy sł. Nr. 1527), gdzie granica oddala się od rzeki, biegnąc 2 klm na południe i 3 klm na zachód, otaczając chutory w. Kobyle; następnie przechodzi znowu na rz. Korczyk w odległości 1¹/₂ klm na połudn.-zach. od mostu przy w. Kobyle (na północ od sł. Nr. 1.534); od tego punktu granica znowu biegnie głównem korytem rz. Korczyk naogół w kierunku południowym na przestrzeni 8 klm do punktu, leżącego o ¹/₂ klm na wschód od cukrowni Korzeckiej, skąd oddala się od rzeki na połudn.-wsch.

Granica przecina przy w. Storożew tamę i pozostawia:

po stronie R. P.: wyspę na południe od młyna we wsi Storożew (przy sł. Nr. 1.521); dwie wyspy w odległości 1¹/₄ klm na południe od tegoż młyna (przy sł. Nr. 1.523);

po stronie Z. S. R. R.: wyspę na południe o 1 klm od młyna przy w. Storożew (sł. Nr. 1.522); wyspę na południe od tegoż młyna w odległości 2 klm (między sł. Nr. 1.524 - 1.525); wyspę w odległości 1 klm na południe od w. Kobyle (między sł. Nr. 1.535 - 1.536).

Przynależność reszty drobnych wysp określa się kierunkiem środka głównego koryta rzeki.

Od rz. Korczyk przy m. Korzec do rz. Wilja przy m. Ostróg na przestrzeni 112 klm

(słupy graniczne od Nr. 1.552 do Nr. 1.731).

Gran. państw, od punktu na rz. Korczyk, leżącego w odległości ¹/₂ klm od cukrowni Korzeckiej (sł. Nr. 1.552), biegnie w kierunku połudn.-wsch. z małemi skrętami na przestrzeni 8 klm, przecinając szosę Równe - Zwiaheł w odległości 1 klm na wschód od cukrowni Korzeckiej (sł. Nr. 1555) w odległości 1³/₄ klm na północ od w. Kosiniów (sł. Nr. 1.565) biegnie na zachód na przestrzeni 7³/₄ klm do punktu w odległości 2 klm na wschód od w. Trościaniec (sł. Nr. 1.576); następnie idzie naogół w kierunku północnym na przestrzeni 5¹/₂ klm, tworząc ostre skręty na wschód i przechodząc na wschód, od w. Babin na rz. Korczyk (sł. Nr. 1584), skąd idzie 9 klm częściowo na zachód, częściowo na połudn.-zach. do strumienia Marucha (sł. Nr. 1.598), przechodząc około 2 klm rz. Korczyk (naprzeciwko w. Babin między sł. Nr. 1.584 - 1.587); następnie biegnie naogół w kierunku zachodnim do chut. Mokrzec, leżących o 3 klm na poł.-zach, od w. Majków (sł. Nr. 1.641), przechodząc pierwsze 4¹/₂ klm rz. Marucha (między sł. Nr. 1.598 - 1.603) i robiąc kilka ostrych zakrętów na północ i na południe wzdłuż granic przylegających osiedli.

Od rejonu chutorów Mokrzec grań, biegnie w kierunku połudn. na przestrzeni 5¹/₂ klm, następnie robi występ na wschód w kierunku w. Narajówka długości 2 klm, i szerokości 1 klm, później idzie 2 klm, na zachód, skąd robi występ na północ długości ¹/₂ klm i szerokości 1 klm, tworząc między chutorami Mokrzec i w. Ułaszanówka (sł. Nr. 1643 - 1686) szereg ostrych załamań na północ, południe i wschód na przestrzeni 14 klm.

Dalej od w. Ułaszanówka grań. państw, biegnie naogół w kierunku połudn.-zach. na przestrzeni 23 klm do punktu o ¹/₂ klm na południe od mostu na szosie Ostróg-Sołowje przez rz. Horyń (sł. Nr. 1.721), robiąc kilka skrętów i przecinając linję kol. Równe-Szepetówka w odległości 8¹/₂ klm na wschód od st. Mohylany (sł. Nr. 1.709) i 4 klm na zachód od st. kol. Krzywin; szosę Ostróg-Krzywin przy w. Sołowje (sł. Nr. 1.720) i rz. Horyń na południe od w. Sołowje (sł. Nr. 1.721).

Od punktu na południe od mostu na szosie Ostróg-Sołowje (sł. Nr. 1.721), granica biegnie 2 klm na południe (sł. Nr. 1.726), następnie 1¹/₂ klm na zachód, na południe od przedmieścia Kaukaz (do sł. Nr. 1.728), dalej biegnie na półn.-zach. na przestrzeni 2¹/₂ klm do rz. Wilja, na którą przechodzi w odległości 1/4 klm na zachód od mostu przez rz. Wilję w m. Ostróg i ¹/₂ klm na północ od w. Słobódka (sł. Nr. 1.731), obejmując ze wschodu, południa i zachodu przedmieścia Ostrogu Nowe-Miasto i Kaukaz pozostawiając:

Po stronie R. P.: m. Korzec, chutory Staro-Korzeckie, chut. Malewski, w. Babin, w. Bohdanówka, w. Czernica, w. Krylów, chut. Marjanówka, w. Paszuki, chut. Lidawka, chut. Woronówka, w. Majków, chutory Mokrzec, chut. Borszczówka, chut. Kuraż, chut. Kurażska Poręba, kol. Fryderland, kol. Kurażska-Poręba, chut. Dąbrówka, chut. Baranówka, kol. i chut. Marjanówka, w. Moszczanica, w. Bodówka, w. Wilbowno, m. Ostróg i przedmieście Kuraż;

po stronie Z. S. R. R.: w. Szczytnia, w. Połczyn, w. W. Śr. i M. Deraźnia, w. Kosyniew, w. Mucharów, w. Trościaniec, w. Tatarszczyzna, w. Poddupce, w. Pieczywody, m. Kilikijew, w. Klepacze, W. Dołżek, w. W. Sknit, w. Narajówka, chut. Narajowskie, w. Choniakowo, w. Ułaszanówka, chut. Choniakowskie Poręby, chut. Hołowełskie Poręby, kol. Dziadowa Góra, kol. Moszczanówka, w. Krzywin, w. Nietyszyn, w. Sołowje i w. Czarnewody.

Rz. Wilja od m. Ostróg do w. Chodaki, na przestrzeni 34 klm

(słupy graniczne od Nr. 1.731 do 1.764).

Gran. państw, biegnie głównem korytem rz. Wilja naogół w kierunku połudn.-zach. na przestrzeni 29 klm, nie dochodząc ¹/₂ klm do mostu przy w. Zinki (sł. Nr. 1761) granica oddala się na półn.-zach. od rzeki, tworząc występ długości i szerokości 1 klm; o ³/₄ klm na połudn.-zach. od mostu przy w. Zinki przechodzi znowu na rzekę (sł. Nr. 1.764); później na przestrzeni ³/₄ klm oddala się na południe od rzeki, na którą przechodzi znowu przy w. Chodaki (sł. Nr. 1.767), przecinając:

most przy w. Słobódka (przy sł. Nr. 1.732); groblę na drodze Międzyrzecze-Kuniew przy w. Kamionka (przy sł. Nr. 1.740), dwie groble i śluzy przy m. Kuniew (jedna przy sł. Nr. 1746, druga w odległości ¹/₂ klm na północ. Młyn po stronie Z. S. R. R.); tamę na północ od w. Dołoczje (między sł. Nr. 1.750 i 1.751. Młyn po stronie Z. S. R. R.), most między w. Wuja i w. Zarzecze (przy sł. Nr. 1.755);

pozostawiając:

po stronie R. P.: wyspę przy m. Międzyrzecze (między sł. Nr. 1.733 - 1.734); wyspę na północ od kol. Antonówka (między sł. Nr. 1.742 - 1.743); wyspę przy w. Wilja koło gorzelni (między sł. Nr. 1756 - 1757); wyspę na północ od w. Zinki (przy sł. Nr. 1.761);

po stronie Z. S. R. R.: wyspę przy w. Słobódka (między sł. Nr. 1.732 - 1.733); wyspę naprzeciwko m. Kuniew (ze sł. Nr. 1.747); wyspę na północ od grobli przy w. Wilja (między st. Nr. 1.756 - 1.757).

Od rz. Wilja przy w. Chodaki do rz. Zbrucz, na przestrzeni 84 klm

(słupy graniczne od Nr. 1.764 do Nr. 1.861-a).

Gran. państw, od rz. Wilja biegnie na połudn. wsch. w kierunku w. Małe-Kaletyńce na przestrzeni 8 klm (sł. Nr. 1.779), następnie ostro skręca na zachód i biegnie na przestrzeni 6 klm do punktu w odległości 2¹/₄ klm na połudn.-zach. od cerkwi we wsi Bołozówka (sł. Nr. 1785), skąd biegnie naogół w kierunku południowym na przestrzeni 70 klm do rz. Zbrucz, robiąc szereg załamań na zachód i wschód, w zależności od granicy gruntów przylegających osiedli (z załamań najwybitniejsze w rejonie w. Sadki, Siwki, Szkrobotówka).

Na zachód od w. Wiązowiec granica na przestrzeni 3 klm przechodzi rz. Horyń (sł. Nr. 1.826 - 1.829) i przecina:

przy w. Chodaki szosę Szumsk-Kuniew (przy sł. Nr. 1.766 - 1.767), linję kol. żel. Łanowce-Jambol w rejonie w. Pańkowce, w odległości 5¹/₂ klm na zachód od st. Jampol (sł. Nr. 1.825) i przechodzi na rz. Zbrucz na zachód od w. Szczęsnówka (sł. Nr. 1.861 a) pozostawiając:

po stronie R. P.: w. Chodaki, w. Bołozówka, f. Kanowiec, w. Sadki, dw. Obory, w. Szkrobotówka, w. Radoszówka, f. Niedźwiedziówka, w. Michałówka, w. Juśkowce, w. Hrybowa, w. Kozaczki, w Ośniki, w. Mołoćków, w. Białoziórka, chut. Dubina i chut. Cieplaków;

po stronie Z. S. R. R.: w Zinki, w. M. i W. Borowica, w. Małe-Kaletyńce, w. Stefanówka, w. i f. Bajmaki, w. Liski, w. Siwki, w. Wołoskie, w. Lepiesówka, m. i st. kol. Jampol, w. Pańkowce, w. i f. Wiązowiec, w. Łysogórka, w. Krzywczyki, w. Niemierzyńce, w. Szebenno i w. Szczęsnówka.

Rz. Zbrucz od w. Szczęsnówka do ujścia rz. Zbrucz do rz. Dniestr, na przestrzeni 225 klm

(słupy graniczne od Nr. 1.861-a do Nr. 2.290).

Od przejścia na rz. Zbrucz przy w. Szczęsnówka (sł. Nr. 1.861-a) gran. państw, biegnie w kierunku południowym rz. Zbrucz (stanowiącą kanał) na przestrzeni 5 klm do nasypu przy posterunku Palczyńskim i w. Palczyńce (przy sł. Nr. 1868), przechodząc zachodnią granicę gruntów w. Szczęsnówka; dalej od nasypu przy w. Palczyńce granica biegnie na połudn.-wsch. około ³/₄ klm sztucznym rowem i na wschód o 100 mtr od rz. Zbrucz (do sł. Nr. 1.869); następnie biegnie rz. Zbrucz w kierunku połudn.-wsch. na przestrzeni około 3 klm do tamy przy w. Nowa Grobla, przecinając tę ostatnią o 40 mtr na półn.-zach. od śluzy (przy sł. Nr. 1.872); dalej obejmuje w. Nowa Grobla z północy i zachodu na przestrzeni 1 klm biegnie skanalizowaną częścią rz. Zbrucz (między sł. Nr. 1.873-1.876); następnie idzie rz. Zbrucz 2 klm na południe (do sł. Nr. 1.878), poczem skręca na zachód na przestrzeni 2 klm do źródła siarczanego przy w. Ożyhowce, między posterunkiem Ożyhowieckim a półwyspem Pryhorodok (sł. Nr. 1.881), przechodząc korytem rzeki i środkiem stawu; dalej granica biegnie głównem korytem rz. Zbrucz naogół w kierunku południowym, na przestrzeni 17 klm do nasypu przy m. Wołoczyska (sł. Nr. 1.905), tworząc szereg ostrych załamań i oddalając się od rz. Zbrucz na wschód tylko na ¹/₂ klm przy połudn. krańcu m. Ożyhowce (między sł. Nr. 1.882 - 1.884) i przecinając:

nasyp (byłą tamę) przy w. Sobolówka o 25 mtr na zachód od koryta rzeki (sł. Nr. 1.885); nasyp (byłą tamę) przy w. Poczapińce o 40 mtr na zachód od koryta rzeki (sł. Nr. 1.888); staw przy w. Wołczkowce na przestrzenią ³/₄ klm (między sł. Nr. 1.893-1.894); tamę młyńską przy w. Wołczkowce o 125 mtr na zachód od śluz młyńskich i o 60 metrów na wschód od regulacyjnego mostu (przy sł. Nr. 1.894); nasyp (byłą tamę) przy m. Wołoczyska o 50 mtr na zachód od żywego koryta i o 70 mtr na połudn.-wsch. od mostu na tym samym nasypie (przy sł. Nr. 1.905), pozostawiając:

po stronie R. P.: wyspę wschodnią naprzeciwko w. Dorofiejówka (między sł. Nr. 1.899-1.900);

po stronie Z. S. R. R.: trzy wyspy zachodnie naprzeciwko tejże wsi (między sł. Nr. 1.899 - 1.900).

Od nasypu przy w. Wołoczyska do m. Tarnoruda granica biegnie naogół w kierunku południowym głównem korytem rz. Zbrucz, oddalając się od niego naprzeciwko w. Orzechowiec około 350 mtr na wschód sztucznym rowem na ¹/₂ klm (między sł. Nr. 1.917 - 1.918) i strumieniem Bołwaniec około 1 klm (miedzy sł. Nr. 1.918 - 1.919); na półn. od m. Tarnoruda na przestrzeni ¹/₂ klm i o 300 mtr na wschód od rz. Zbrucz (między sł. Nr. 1.928 - 1.929) i przecinając:

Staw na półn.-zach. od m. Tarnoruda na przestrzeni 1 klm (między sł. Nr. 1.929-1.930); most kolejowy na linji Tarnopol-Płoskirów, przechodząc jego środkiem i pozostawiając po stronie Z. S. R. R. trzy wyspy naprzeciwko m. Wołoczyska (na połudn. od sł. Nr. 1.905).

Od śluzy przy m. Tarnoruda do rz. Dniestr granica biegnie naogół w kierunku południowym środkiem głównego koryta rz. Zbrucz na przestrzeni 185 klm (od sł. Nr. 1.930 -- 2.290), posiadając bardzo kręty przebieg i przychodząc na wschodni brzeg rzeki naprzeciwko w. Nowosiółka na przestrzeni 1,7 klm i 450 mtr od koryta rzeki (między sł. Nr. 2.203 - 2.208) i przecinając:

śluzę przy m. Tarnoruda Polska - Tarnoruda Ukraińska (przy sł. Nr. 1.930); tamę przy w. Zajączki (przy sł. Nr. 1.945); śluzę przy posterunku m. Satanowo (przy sł. Nr. 1.983); zrujnowany most kolejowy przy m. Husiatyn na linji Kopyczyńce-Płoskirów (przy sł. Nr. 2.034); most drewniany na szosie Kopyczyńce - Płoskirów (przy sł. Nr. 2038); tamę i młyn przy w. Bondarówka (przy sł. Nr. 2.047); tamę kamienną i most drewniany przy w. Szydłowce (między sł. Nr. 2.058 - 2.059); tamę kamienną naprzeciwko w. Zielona (przy sł. Nr. 2.074); tamę kamienną naprzeciwko m. Skała (przy sł. Nr. 2.121); zrujnowany most drewniany na szosie Skała-Kamieniec Pod. (przy sł. Nr. 2.123); tamę kamienną na południe od tego mostu (przy sł. Nr. 2.124); tamę kamienną przy w. Piatniczany (przy sł. Nr. 2.131); tamę kamienną przy posterunku we w. Bereżanka (przy sł. Nr. 2.140); tamę naprzeciwko w. Podfilipie (przy sł. Nr. 2.158); tamę przy posterunku we w. Niewierówka (sł. Nr. 2.179); tamę kamienną na północ od w. Milowce (przy sł. Nr. 2.225); tamę kamienną przy w. Kudryńce (przy sł. Nr. 2.238); tamę kamienną na półn. od w. Laszkowica (przy sł. Nr. 2.281); tamę kamienną naprzeciwko w. Laszkowica (przy sł Nr. 2.286); zrujnowany most szosowy i niedobudowany most kolejowy przy w. Isakowce (przy sł. Nr. 2.289), pozostawiając:

po stronie R. P.: wszystkie wyspy naprzeciwko w. Luka Mała (między st. Nr. 1.945 - 1.947); środkową wyspę na południe od posterunku we w. Satanówka (między st. Nr. 1.978 - 1.979); wszystkie wyspy naprzeciwko posterunku we w. Kręciłów z wyjątkiem części dużej wyspy, pozostałej po stronie Z. S. R. R. (przy sł. Nr. 1.993); pięć wysp naprzeciwko gruntów w. Olchowczyk (między sł. Nr. 2.026- 2.031); wyspę naprzeciwko m. Husiatyn Polski (ze sł. Nr. 2.040); wyspę naprzeciwko dw. Bednarówka przy sł. Nr. 2.050); wszystkie wyspy naprzeciwko w. Szydłowce Ukraińskie i jej gruntów (między sł. Nr. 2.058- 2.068); wyspę i młyn przy w. Zielona (przy sł. Nr. 2.074); wyspę zachodnią naprzeciwko w. Siekierzyńce (ze sł. Nr. 2.090 - 2.091); wyspę na wschód od m. Zbrzyż (ze sł. Nr. 2.101); wyspę naprzeciwko w. Żabińce (przy sł. Nr. 2.110); wyspę i młyn naprzeciwko m. Skała (ze sł. Nr. 2.121); wyspę na południe od w. Bereżanka (ze sł. Nr. 2.142); wyspę naprzeciwko w. Trójca (przy sł. Nr. 2.144); wyspę naprzeciwko w. Podfilipie (na półn, od st. Nr. 2.157); wszystkie wyspy naprzeciwko w. Wierzbówka (między sł. Nr. 2.161 - 2.165); wyspę naprzeciwko w. Niwra (ze sł. Nr. 2.180- 2.182); wyspę przy w. Szustowce (przy sł. Nr. 2.192); wyspę na południe od w. Szustowce (przy sł. Nr. 2.200); dwie wyspy zachodnie naprzeciwko w. Kudryńce (między sł. Nr. 2.238 - 2.239); wyspę naprzeciwko w. Kudryńce (ze sł. Nr. 2.240); wyspę na wschód od w. Kudryńce (między sł. Nr. 2.242 - 2.243), wyspę naprzociwko gruntów w. Wojtkówce (między sł. Nr. 2.260 - 2.261); wyspę naprzeciwko m. Okopy (między sł. Nr. 2.278 - 2.279); wyspę naprzeciwko m. Okopy (ze sł. Nr. 2.287);

po stronie Z. S. R. R.: wszystkie wyspy naprzeciwko w. Postołówka (przy sł. Nr. 1.941); wyspę naprzeciwko posterunku Kurowskiego (ze sł. Nr. 1.960); wyspę na północ od w. Martynkowce (przy sł. Nr. 1.965); dwie skrajne wyspy na południe od posterunku we w. Satanówka (między sł. Nr. 1.978 - 1.979); dwie wyspy naprzeciwko m. Satanow (ze sł. Nr. 1.983); część dużej wyspy naprzeciwko posterunku we w. Kręciłów (przy sł. Nr. 1.993); wyspę naprzeciwko posterunku Holeniszczów (między sł. Nr. 2.018 - 2.019); wyspę naprzeciwko gruntów w. Kuźminczyk (przy sł. Nr. 2.031); wyspę na południe od m. Husiatyn (ze sł. Nr. 2.041 i 2.042); wyspę na północ od w. Siekierzyńce (przy sł. Nr. 2.086); wyspę wschodnią naprzeciwko w. Siekierzyńce (ze sł. Nr. 2.090 - 2.091); wyspę naprzeciwko m. Skała (przy sł. Nr. 2.115); wszystkie wyspy na południe od komory Bukowskiej (między sł. Nr. 2.124 - 2.26); wyspę przy w. Bereżanka (przy sł. Nr. 2.136); wyspę naprzeciwko w. Podfilipie (sł. Nr. 2.158); trzy wyspy przy posterunku w. Niewierówka (przy sł. Nr. 2 i 79) i wyspę naprzeciwko w. Szustowce (przy sł. Nr. 2191); wyspę na południe od posterunku w. Szustowce (między sł. Nr. 2.195 - 2.196); dwie wyspy na północ od w. Milowce (między sł. Nr. 2.224 - 2.225); dwie wyspy na południe od w. Milowce (między sł. Nr. 2.229 - 2.233); wyspę na północ od w. Kudryńce (przy sł. Nr. 2.236); wschodnią wyspę naprzeciwko posterunku Kudryńce (między sł. Nr. 2.238 - 2.239); wyspę naprzeciwko posterunku Łastowce (na północ od sł. Nr. 2.254); wszystkie wyspy przy w. Wojtkowce (między sł. Nr. 2.167 - 2.272); dwie wyspy przy w. Łaszkowica (między sł. Nr. 2.280 - 2.285).

Przynależność państwowa reszty drobnych wysp określa się kierunkiem środka głównego koryta rzeki Zbrucz.

Granica państwowa na rz. Zbrucz w północnej swej części od górnego biegu do m. Tarnoruda częściowo pokrywa się z byłą granicą rosyjsko-austrjacką, na reszcie zaś swego przebiegu zdąża żywym prądem głównego koryta rz. Zbrucz (z wyjątkiem rejonu w. Nowosiołka),

UWAGA: Przebieg granicy państwowej w terenie oznaczono dwoma rzędami słupów drewnianych z odpowiedniemi godłami państwowemi i ogólną numeracją ich od rz. Rosicy do rz. Dniestru; na suchych odcinkach odległość między słupami wynosi 5 mtr; idealna linja granicy przebiega pośrodku tego pięciometrowego pasa; na rzekach słupy graniczne postawione są na obydwóch brzegach; właściwa granica przechodzi na rzekach żeglownych i spławnych nurtem głównego koryta, na nieżeglownych i niespławnych - środkiem głównego koryta.

ZAŁĄCZNIKI:

1. Protokóły posiedzeń plenarnych M. K. Gr. Nr. Nr. 8, 14, 21, 26, 30, 33, 39, 40, 47, 54, 62, 64 z odpowiedniemi załącznikami (protokółami terytorjalno-technicznej podkomisji M. K. Gr. z mapami i planami).

2. Szkic schematyczny przebiegu granicy państwowej w skali 1 : 50.000 (granicę oznaczoną linją czerwoną).

3. Szkice polowe i plany (granica oznaczona czarną linją przerywaną); na odcinku rz. Rosica-rz. Zbrucz w skali l: 2.000 - 892 egzemplarze (R. P.) i 906 egzemplarzy (Z. S. R. R.);

na odcinku rz. Zbrucz - ze strony R. P.- 159 szkiców w skali 1 : 2.000 spoantografowanych z planów rosyjsko-austrjackiej komisji 1902-1905 r. oraz 24 oryginalne egzemplarze na zmienionych odcinkach - ze strony Z. S. R. R. - 86 planów w skali 1 : 5,000 rosyjsko-austrjackiej komisji 1902 - 1905 r. i 24 szkice w skali 1 : 2.000 na zmienionych odcinkach.

4. Opis topograficzny (katalog) granicy na 511 str. (R. P.) i 509 str. (Z. S. R. R.).

5. Protokóły słupów granicznych od Nr. 0 do Nr. 1.868 włącznie i 34 protokóły ustawienia na rz. Zbrucz.

UWAGA: Każda strona przy ostatecznym ogólnym protokóle przedstawia swemu Rządowi własne materjały.

Protokół niniejszy sporządzony został w dwóch językach, polskim i rosyjskim, przyczem oba teksty mają wartość oryginału.

Przewodniczący Delegacji Przewodniczący Gran.

Polskiej M. K. Gr Delegacji Z. S. R. R.

(-) L. Wasilewski (-) T. Kostiajew

31.VII.1924 r. 31.VII.1924 r.

Pieczęć okrągła z Godłem Państw.: Pieczęć okrągła z godłem Z. S. R. R.

"Delegacja Polska Mieszanej Komisji "Delegacja Z. S. R. R. Mieszanej

Granicznej na Wschodzie". Komisji Graniczn." Z. S. R. R.

i Polski.

ZA ZGODNOŚĆ:

Sekretarz Delegacji Polskiej

Mieszanej Komisji Granicznej

(-) A. Cybulski

Załącznik  Nr 2

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej z jednej i Rząd Związku Socjalistycznych Republik Rad z drugiej strony, celem ustalenia możliwie uproszczonego sposobu rozstrzygania zatargów o charakterze gospodarczo-obyczajowym, powstających na pograniczu, postanowiły zawrzeć odnośny Układ i wyznaczyły w tym celu jako swoich pełnomocników:

RZĄD RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ:

STANISŁAWA KĘTRZYŃSKIEGO, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Rzeczypospolitej Polskiej w Moskwie,

RZĄD ZWIĄZKU SOCJALISTYCZNYCH REPUBLIK RAD:

SIEMIONA ARAŁOWA, Członka Kolegjum Komisarjatu Ludowego Spraw Zagranicznych,

wymienieni pełnomocnicy po wymianie swych pełnomocnictw, uznanych za wystarczające i sporządzone w należytej formie, zgodzili się na postanowienia następujące:

Par. 1.

Wszelkie wyniknąć mogące drobne zatargi i incydenty graniczne oraz zatargi graniczne o charakterze gospodarczym będą rozstrzygane na miejscu przez osoby, wyszczególnione w par. 2 niniejszego układu.

Do tej kategorji spraw należą w szczególności:

a) poszczególne wypadki ostrzeliwania funkcjonarjuszów straży granicznej oraz terytorjum Strony drugiej, o ile w ich wyniku nie było zabitych lub rannych oraz o ile nie spowodowały one strat materjalnych;

b) sprawy zwrotu mieszkańcom jednej Strony należącego do nich inwentarza żywego, zatrzymanego na terytorjum drugiej Strony, oraz sprawy odszkodowania za ewentualne straty;

c) sprawy zwrotu mienia zabranego na terytorjum jednej Strony przez mieszkańców terytorjum Strony drugiej, oraz sprawy odszkodowania za ewentualne straty;

d) sprawy nieumyślnego przekraczania granicy przez ludność miejscową;

e) sprawy nieumyślnego przekraczania granicy przez miejscową straż graniczną.

Par. 2.

Przedstawicielami miejscowych władz nadgranicznych, którym powierza się rozpatrywanie i rozstrzyganie zatargów i incydentów granicznych będą:

a) ze strony Rzeczypospolitej Polskiej - starostowie odnośnych powiatów nadgranicznych, ze strony Związku Socjalistycznych Republik Rad - naczelnicy odnośnych oddziałów nadgranicznych Państwowego Urzędu Politycznego;

b) pełnomocnicy osób, wymienionych w p. a. Liczba oraz miejsce pobytu pełnomocników, przewidzianych w p. b. będą ustalone w drodze porozumienia między przedstawicielami, wymienionymi w p. a.

Par. 3.

Zatargi i incydenty graniczne będą rozstrzygane na mocy porozumienia między przedstawicielami obu Stron, przewidzianymi w par. 2.

Uchwały sporządzane będą w dwu egzemplarzach oryginalnych, w językach urzędowych obu Stron w formie możliwie zwięzłej.

Drobne zatargi i incydenty graniczne mogą być za obopólną zgodą Stron rozstrzygane również w drodze ustnej.

W razie nieosiągnięcia porozumienia, sprawy sporne będą przekazywane do rozstrzygnięcia władzom centralnym (Ministerstwu Spraw Zagranicznych, Komisarjat Ludowy Spraw Zagranicznych) obu układających się Stron.

Par. 4.

Wymienieni w par. 2 przedstawiciele każdej ze Stron mają prawo przekazania podług własnego uznania każdego wynikłego zatargu lub incydentu swojej władzy centralnej (Ministerstwu Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, Komisarjat Ludowy Spraw Zagranicznych Związku Socjalistycznych Republik Rad). W podobnych wypadkach przedstawiciele Stron przeprowadzają jedynie dochodzenie w danej sprawie.

Par. 5.

Uchwały przedstawicieli będą obowiązujące dla obu Stron.

Uchwały dotyczące powrotu ludzi oraz zwrotu zwierząt i przedmiotów będą definitywne.

Uchwały dotyczące odszkodowania za poniesione straty staną się prawomocnemi po zatwierdzeniu przez odnośne władze centralne obu układających się Stron (Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Komisarjat Ludowy Spraw Zagranicznych), na których polecenie dokonywa się rozrachunek.

Par. 6.

Wymienione w p. a. par. 2, osoby wyznaczają dla rozstrzygania zatargów granicznych na odnośnych swoich odcinkach punkty przechodnio-kontrolne, w których odbywać się będzie wymiana zawiadomień i korespondencji w sprawach zatargów i incydentów granicznych, jak również i wydawanie zatrzymywanych osób, zwierząt i przedmiotów.

Wymienionym w p. a. par. 2 osobom, jak również ich pełnomocnikom, przewidzianym w p. b. par. 2 przysługiwać będzie celem wykonywania czynności, objętych par. 1 i 3 prawo przekraczania granicy na podstawie dokumentów osobistych, zawizowanych przez odnośnych przedstawicieli Strony drugiej, przewidzianych w p. a par. 2 niniejszego Układu.

Wymienione w p. a. par. 2 osoby uprawnione będą nadto do wydawania osobom poszkodowanym przepustek z terminem ważności na 12 godzin, dla jednokrotnego przekroczenia granicy państwowej w związku ze sprawami załatwianych zatargów i incydentów granicznych, przewidzianych w par. 1 niniejszego Układu.

Przepustki te winny być zawizowane przez odnośnych przedstawicieli Strony drugiej.

Par. 7.

Spotkanie przedstawicieli obu Stron celem rozstrzygania zatargów i incydentów granicznych odbywać się będzie w miejscach przez nich ustalonych lub oznaczonych na mocy wzajemnego porozumienia, na skutek wezwania wystosowanego przez jedną ze Stron. Odpowiedź Strony wezwanej winna nastąpić nie później, niż w przeciągu 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Par. 8.

Przedstawicielom każdej ze Stron, wymienionym w par. 2 niniejszego Układu, zapewniona będzie na czas pobytu ich na terytorjum Strony drugiej nietykalność osobista. Wspomnianym osobom przysługiwać będzie prawo wolnego od cła przewozu produktów żywnościowych oraz przedmiotów niezbędnych dla wykonywania ich czynności (przyborów kancelaryjnych i t. p.) bagaż ten nie może jednak łącznie przewyższać wagi 30 klg i podlegać będzie rewizji władz celnych.

Osobom, przekraczającym granicę na podstawie postanowień ust. 3 par. 6 niniejszego Układu, przysługiwać będzie prawo wolnego od cła przewozu środków żywnościowych w ilości 5 klg.

Par. 9.

Każda ze Stron ponosi sama koszty przejazdu i pobytu swoich przedstawicieli na terytorjum drugiej Strony.

Każda ze Stron obowiązana jest udzielić na swojem terytorjum przedstawicielom drugiej Strony pomocy dla uzyskania niezbędnych środków komunikacji i pomieszczenia na czas wykonywania powierzonych im czynności.

Par. 10.

Terminy i miejsca pierwszego spotkania przedstawicieli Stron, wymienionych w p. a. par. 2 niniejszego Układu, celem zorganizowania prac na odnośnych odcinkach, będą ustalane w drodze wzajemnego porozumienia. Pierwsze spotkanie winno jednak nastąpić nie później, niż w miesiąc po wejściu w życie niniejszego Układu.

Par. 11.

Układające się Strony zobowiązują się do wydania dla użytku swych władz odpowiednich instrukcyj wykonawczych do niniejszego Układu przed wejściem jego w życie.

Par. 12.

Układ niniejszy podlega zatwierdzeniu przez Rządy obu układających się Stron. Wymiana zawiadomień o dokonanem zatwierdzeniu nastąpi nie później niż w miesiąc od dnia podpisania niniejszego Układu.

Układ niniejszy wchodzi w życie w miesiąc od dnia wymiany zawiadomień o dokonanem zatwierdzeniu.

Par. 13.

Układ niniejszy traci moc obowiązującą po upływie trzech miesięcy, począwszy od dnia wypowiedzenia go przez jedną z układających się Stron.

Par. 14.

Układ niniejszy sporządzony zostaje w języku polskim i rosyjskim w dwu oryginałach. Przy interpretacji obydwa teksty uważane będą za autentyczne.

Na dowód czego pełnomocnicy obu układających się Stron własnoręcznie podpisali Układ niniejszy i opatrzyli go swemi pieczęciami.

Sporządzono i podpisano w Moskwie dnia 3 sierpnia tysiąc dziewięćset dwudziestego piątego roku.

L. S. (-) Stanisław Kętrzyński L. S. (-) Arałow

Zaznajomiwszy się z powyższą Umową, Protokółem Końcowym oraz z załącznikami Nr. 1 i Nr. 2 do niej, uznaliśmy je i uznajemy za słuszne zarówno w całości jak i każde z postanowień w nich zawartych; oświadczamy, że są przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone i przyrzekamy, że będą niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 25 lipca 1933 r.