Rozdział 4 - Zaopatrzenie rodzin, pozostałych po poległych i zmarłych wojskowych zawodowych. - Zaopatrzenie emerytalne wojskowych i ich rodzin.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1922.68.616

Akt utracił moc
Wersja od: 15 czerwca 1923 r.

ROZDZIAŁ  IV.

Zaopatrzenie rodzin, pozostałych po poległych i zmarłych wojskowych zawodowych.

Pozostałe po zawodowych wojskowych wdowy, dzieci ślubne i uprawnione otrzymują pensje wdowie, względnie sieroce, według norm, podanych w następnych artykułach, o ile wojskowy zawodowy w chwili śmierci pobierał uposażenie emerytalne lub miał prawo do niego.

Pensja wdowia wynosi:

a)
po zawodowym wojskowym, poległym lub zmarłym wskutek działań wojennych, pięćdziesiąt procent (50%) pełnego uposażenia w stanie czynnym, służącego za podstawę do wymiaru uposażenia emerytalnego według wymiaru dla małej rodziny w myśl art. 9;
h)
po wojskowym zawodowym, zmarłym z innych przyczyn, pięćdziesiąt procent (50%) kwoty tego uposażenia emerytalnego, które zmarły wojskowy pobierał, względnie tego, do którego miałby prawo w chwili śmierci według zasad ustawy niniejszej według wymiaru dla małej rodziny, przy zastosowaniu postanowień art. 10, o ile śmierć nastąpiła z przyczyn, wymienionych w p. b), lub c) art. 4 niniejszej ustawy.

Pensja sieroca po zawodowym wojskowym wynosi:

a)
dla każdego dziecka, którego matka żyje i w chwili śmierci wojskowego miała prawo do pensji wdowiej, jedną czwartą (1/4) część pensji wdowiej;
b)
dla każdego dziecka, którego matka już nie żyje lub też w chwili śmierci męża nie miała prawa do pensji wdowiej, albo też później to prawo utraciła lub umarła, połowę (1/3) pensji wdowiej.

Suma zaopatrzenia sierocego bez wzglądu na ilość dzieci nie może, ani sama, ani łącznie z pensją wdowią, przekraczać wysokości uposażenia emerytalnego, które zmarły wojskowy faktycznie pobierał lub do którego miałby prawo w chwili śmierci.

Jeżeli zawodowy wojskowy poległ lub zmarł w warunkach, wymienionych w ust. 2 i 3 art. 9 niniejszej ustawy, oblicza się wysokość pensji wdowiej, względnie sierocej, wedle art. 29, względnie 30, przy zastosowaniu postanowień ust. 2 i 3 art. 9 niniejszej ustawy.

Tak samo mają zastosowanie postanowienia art. 14 niniejszej ustawy przy wymiarze pensji pozostałym po zawodowych wojskowych lotnikach, względnie marynarzach.

O ile mianowanie lub awans zmarłego wskutek działań wojennych wojskowego na wyższy stopień nastąpiło po jego śmierci, pozostałe po nim osoby, uprawnione do zaopatrzenia, otrzymują pensje, odpowiadającą nowemu stopniowi zmarłego.

Zawodowych wojskowych, zaginionych na terenie działań wojennych, którzy w ciągu roku od chwili ratyfikacji pokoju nie odnaleźli się, uważa się, począwszy od tego terminu na czas zaginienia, za zmarłych wskutek działań wojennych.

Rodziny takich wojskowych otrzymują na mocy niniejszej ustawy, począwszy od terminu, wskazanego w ust. 1, tymczasowo takie zaopatrzenie, jakie należałoby się im w razie śmierci zaginionego (art. 29 p. a).

Wypłata zaopatrzenia zaczyna się od pierwszego dnia tego miesiąca, który następuje po wstrzymaniu rodzinie uposażenia, przewidzianego w tych wypadkach ustawą o uposażeniu wojska, i trwa tak długo, aż zaginiony się odnajdzie, o ile wypłata zaopatrzenia według postanowień tej ustawy nie została już wcześniej z innych przyczyn wstrzymana.

Gdy na podstawie towarzyszących zaginieniu okoliczności istnieje uzasadnione podejrzenie, że za zachodzi wypadek dezercji, postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do czasu stwierdzę ma, iż powyższe przestępstwo nie zachodzi.

W razie odnalezienia się zaginionego potrąca mu się przy wypłacie zaległego uposażenia kwotą, powstałą z wypłaconego jego rodzinie tymczasowego zaopatrzenia.

W razie nieodnalezienia się zaginionego w ciągu czterech lat od chwili ratyfikacji pokoju, rodzina zaginionego winna przed końcem tego terminu przedłożyć orzeczenie sądowe, uznające zaginionego za zmarłego, względnie orzeczenie sądowe, że dowód śmierci należy uważać za ustalony. Na podstawie tego orzeczenia przyznane zostanie stałe zaopatrzenie.

Wdowa nie ma prawa do pensji:

a)
jeżeli małżeństwo zostało zawarte przez emeryta, który po zawarciu tego małżeństwa nie był powołany do czynnej służby wojskowej,
b)
jeżeli wspólność małżeństwa została sądownie rozdzielona bez obowiązku męża do utrzymywania żony.

Dzieci, pozostałe z małżeństwa, zawartego przez emeryta, nie maja, prawa do zaopatrzenia sierocego.

Pensje wdowie i sieroce płatne są miesięcznie z góry, począwszy od pierwszego dnia miesiąca, następującego po wstrzymaniu uposażenia, pobieranego przez zmarłego; dla sierot, króre przyszły na świat po tym terminie-od pierwszego dnia tego miesiąca, w którym się urodziły.

O ile żądanie przyznania pensji wdowiej, względnie sierocej, nie zostało zgłoszone w ciągu jednego roku od dnia śmierci wojskowego, przyznaje się pensję od pierwszego dnia miesiąca, następującego po dniu zgłoszenia się osób uprawnionych.

W wypadkach wyjątkowych Minister Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Skarbu może przyznać pensję od terminu, ustalonego w art. 37, jeżeli osoby uprawnione wykażą, iż zaszły ważne okoliczności, które uniemożliwiły im wcześniejsze zgłoszenie żądania zaopatrzenia.

Wdowa w razie ponownego zamążpójścia, o ile nie zastrzeże sobie prawa do przyznania jej pensji na wypadek powtórnego owdowienia, otrzymuje jednorazową odprawę, która wynosi dla wdów w wieku do 45 lat życia dwuletnią, powyżej zaś tego wieku jednoroczną kwotę pensji wdowiej.

Gdy wdowa nabędzie prawo do pensji z ponownego małżeństwa, otrzymuje w razie powtórnego owdowienia, o ile zgłosiła zastrzeżenie, przewidziane w ust. 1 niniejszego artykułu, tę pensję wdowią, która jest wyższą, a o ile otrzymała odprawę, pensję wdowią, przysługującą jej z tytułu ponownego małżeństwa.

Prawo do pensji wdowiej, względnie sierocej, gaśnie:

a)
w razie śmierci osoby, uprawnionej do po boru pensji, z końcem tego miesiąca, w którym śmierć nastąpiła,
b)
w razie ukończenia przez sierotę 18 roku życia lub też wcześniejszego zawarcia związku małżeńskiego,
c)
gdy osobę, uprawnioną do poboru pensji, prawomocnie skazano sądownie za czyn karygodny, a skazanie pociąga za sobą utratę prawa do przyznanego zaopatrzenia.

W razie odbywania studjów w zakładach naukowych, zaopatrzenie sieroce wypłaca się z powyższemi zastrzeżeniami do ukończenia studjów, najdłużej jednak do ukończenia 24 lat życia.

W wyjątkowych, na szczególne uwzględnienie zasługujących wypadkach, tudzież w razie trwałej niezdolności do zarobkowania, Minister Spraw Wojskowych może w porozumieniu z Ministrem Skarbu zezwolić na dalsze pobieranie zaopatrzenia sierocego także po ukończeniu 18 lat życia.

Prawo do pobierania pensji wdowie), względnie sierocej, zawiesza się na czas:

a)
przebywania bez zezwolenia Ministra Spraw Wojskowych i Ministra Skarbu dłużej niż pół roku poza granicami Rzeczypospolitej,
b)
utraty obywatelstwa polskiego,
c)
pobierania zaopatrzenia z tytułu śmierci męża, względnie ojca, na zasadzie innych ustaw, o ile świadczenia te płyną ze Skarbu Państwa i przewyższają pensję wdowią lub sierocą. Jeżeli sierota zajmuje jakiekolwiek stanowisko w służbie państwowej lub samorządowej, do którego przywiązane jest stałe roczne uposażenie, wstrzymuje się pensję sierocą, o ile uposażenie to jest wyższe od przyznanego zaopatrzenia sierocego.

Prawo do pobierania pensji sierocej zawiesza się również na czas uwzględnienia sieroty przy wymierzaniu dodatku drożyźnianego do płacy zasadniczej funkcjonarjusza państwowego (matki, ojczyma, macochy).

Osoba, uprawniona do pensji, która z tytułu zajmowania stanowiska w służbie państwowej nabyła prawo do uposażenia emerytalnego, ma prawo wyboru między pobieraniem albo uposażenia emerytalnego, albo pensji, przysługującej jej na mocy ustawy niniejszej.

Wdowa po zawodowym wojskowym, który zmarł w czynnej służbie przed uzyskaniem prawa do uposażenia emerytalnego, otrzymuje, o ile sama nie jest funkcjonariuszem państwowym, względnie nie pobiera uposażenia emerytalnego, jednorazową odprawę w wysokości połowy kwoty rocznej uposażenia w służbie czynnej, pobieranego ostatnio przez zmarłego.

Sieroty bez ojca i matki w wieku poniżej ośmnastu lat otrzymują odprawę w tej samej wysokości po ojcu, o ile ten nie nabył prawa do emerytury.

Taką samą odprawę należy przyznać zupełnej sierocie w wypadku, określonym w art. 40 ustęp przedostatni, a można przyznać w wypadkach, określonych w ustępie ostatnim wspomnianego artykułu.

Jeżeli pozostało więcej sierot, odprawa, o której powyżej mowa, należy się im łącznie bez względu na ich ilość.

W razie śmierci emeryta wojskowego wypłaca się pośmiertne w wysokości trzymiesięcznego pełnego uposażenia emerytalnego, pobieranego ostatnio przez zmarłego.

Pośmiertne wypłaca się wdowie lub dzieciom zmarłego w następującym porządku:

a)
w pierwszym rzędzie wdowie, która w chwili śmierci męża pozostawała z nim w spólności małżeńskiej,
b)
ślubnym i uprawnionym dzieciom zmarłego, o ile żona zmarłego nie żyje lub żyje, lecz była sądownie rozwiedziona lub separowana.

W braku osób, wymienionych w art. 44, może być przyznane pośmiertne lub jego cześć rodzicom lub rodzeństwu zmarłego:

a)
o ile zmarły ich utrzymywał lub do ich utrzymania się przyczyniał,
b)
albo też o ile osoby te pielęgnowały zmarłego w czasie choroby,
c)
bądź też z własnych funduszów pokryły koszty pogrzebu.

W wypadkach, wskazanych w p. b) i c) niniejszego artykułu, może być przyznane pośmiertne lub jego cześć dalszym krewnym zmarłego lub osobom obcym, o ile zmarły nie zostawił dostatecznego ruchomego lub nieruchomego majątku.

Wdowa lub sieroty po zawodowym wojskowym, zmarłym w służbie czynnej, ma prawo do jednorazowego przesiedlenia się do przyszłego miejsca zamieszkania na warunkach, przysługujących wojskowym zawodowym w służbie czynnej przy przesiedleniach służbowych, Z prawa tego wdowa, względnie sierota, powinna skorzystać w przeciągu jednego roku od śmierci męża, względnie ojca.

10 Art. 29 zmieniony przez art. 10 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.
11 Art. 39 zmieniony przez art. 11 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.