Oddział 2 -  Sprawy z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego - Regulamin wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1987.38.218

Akt utracił moc

Wersja od: 5 lutego 2005 r.

Oddział  2.

 Sprawy z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego

Pododdział 1. Przepisy wspólne

§ 234. W sprawach, w których możliwe jest ugodowe rozwiązanie konfliktu, sędzia rodzinny podejmuje stosowne działania mediacyjne i dąży do ugodowego załatwienia sprawy.

§  235.

1. W sprawach o roszczenia alimentacyjne, o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane, jak również w sprawach osób uzależnionych od alkoholu bądź od środków odurzających lub psychotropowych, w razie niewskazania w wyznaczonym terminie przez powoda lub wnioskodawcę prawidłowego adresu pozwanego lub uczestnika postępowania, przewodniczący posiedzenia przeprowadza stosowne dochodzenie w celu ustalenia tego adresu.

2. W każdej sprawie, w której postępowanie może być wszczęte z urzędu, przewodniczący posiedzenia powinien przed zawieszeniem postępowania przeprowadzić odpowiednie działania w celu ustalenia właściwego adresu osób, których to postępowanie dotyczy.

§ 236. W stanowiących podstawę wpisu w aktach stanu cywilnego orzeczeniach oraz protokołach uznania dziecka sąd określa dane osobowe stron w sposób stosowany w dowodach osobistych.

Pododdział 2. Sprawy rodzinne w postępowaniu procesowym

§ 237. Jeżeli w toku postępowania w sprawie o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane pozwany wyraził gotowość uznania dziecka, sąd przyjmuje w trybie postępowania nieprocesowego oświadczenie o uznaniu oraz umarza postępowanie w części, w jakiej stało się ono bezprzedmiotowe. Odpis protokołu uznania sąd przesyła właściwemu urzędowi stanu cywilnego.

§  238.

1. Posiedzenie pojednawcze w sprawie o rozwód powinno odbywać się w warunkach ułatwiających działalność mediacyjną sądu i zapewniających stronom możliwość swobodnej i nieskrępowanej wypowiedzi. W czasie posiedzenia pojednawczego strony mogą pozostawać w pozycji siedzącej.

2. W razie stwierdzenia potrzeby udzielenia stronom porady przez specjalistę, sędzia powinien nakłaniać strony do skorzystania z tej pomocy i skierować je do odpowiedniej placówki zajmującej się poradnictwem rodzinnym i małżeńskim albo do odpowiedniego specjalisty.

§ 239. Odpis pozwu w sprawie o rozwód doręcza się pozwanemu po stwierdzeniu, że pojednanie małżonków nie nastąpiło. Odpis pozwu można doręczyć na posiedzeniu pojednawczym po stwierdzeniu, że do pojednania nie doszło.

§ 240. Sprawa o rozwód powinna być prowadzona w taki sposób, aby przy zachowaniu zasady koncentracji materiału dowodowego strony miały czas na przemyślenie sprawy przed jej ostatecznym zakończeniem. Dotyczy to w szczególności odpowiedniego wyznaczenia pierwszego terminu rozprawy.

§ 241. W sprawie o rozwód przewodniczący posiedzenia poucza strony o treści art. 57, 58 i 60 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (kro), o czym czyni wzmiankę w protokole posiedzenia.

§  242.

1. Jeżeli w czasie trwania procesu o rozwód wpłynie odrębna sprawa o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty pomiędzy małżonkami albo pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód, sprawa taka jest przekazywana sądowi rozpoznającemu sprawę o rozwód. Pozew w sprawie przekazanej wymaga niezwłocznego rozpoznania jako wniosek o wydanie rozstrzygnięcia w myśl art. 443 kpc.

2. Jeżeli postępowanie w sprawie o zaspokojenie potrzeb rodziny lub o alimenty zostało wszczęte przed wniesieniem sprawy o rozwód, o zawieszeniu tego postępowania zawiadamia się sąd prowadzący sprawę o rozwód, który po ustaleniu, że strona powodowa podtrzymuje żądanie co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód, rozstrzyga o nim w myśl art. 443 kpc. W części, w jakiej postępowanie nie zostało zawieszone, sprawa podlega dalszemu rozpoznaniu.

3. O prawomocnym zakończeniu sprawy o rozwód sąd prowadzący sprawę o rozwód zawiadamia sąd, który zawiesił postępowanie ze względu na toczącą się sprawę rozwodową, udostępniając mu jednocześnie akta sprawy.

§ 243. W sprawach o alimenty sąd powinien pouczyć strony o możliwościach wynikających z art. 27 i 28 kro.

Pododdział 3. Sprawy rodzinne w postępowaniu nieprocesowym

§ 244. W sprawie o zezwolenie na zawarcie małżeństwa sąd dąży do ustalenia, czy zamierzone małżeństwo będzie zgodne z dobrem założonej przez nie rodziny oraz z interesem społecznym, w szczególności przez przeprowadzenie wywiadu kuratorskiego, zebranie opinii z miejsca pracy lub nauki kandydatów na małżonków, a w miarę potrzeby zasięgnięcie opinii rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego.

§ 245. W razie wydania postanowienia nakazującego wypłatę wynagrodzenia za pracę lub innych należności przypadających jednemu małżonkowi do rąk drugiego małżonka, przesyła się odpis postanowienia pracodawcy lub dłużnikowi innej wierzytelności z wezwaniem, aby przypadające od nich wynagrodzenie za pracę lub inne należności wypłacali w całości lub w części wyłącznie do rąk drugiego małżonka.

§ 246. W razie wydania zarządzeń w wypadkach nagłych przez sąd, który nie jest właściwy miejscowo, należy zawiadomić o tym sąd właściwy przez przesłanie odpisu wydanych zarządzeń, a jeżeli potrzeba dalszego działania sądu, który nie jest właściwy, ustała - przez przesłanie akt sprawy.

§  247.

1. Oświadczenie o uznaniu dziecka powinno być przyjęte przy równoczesnej obecności uznającego i osoby, której zgoda na uznanie dziecka jest potrzebna.

2. Jeżeli osoba, której zgoda na uznanie dziecka jest potrzebna, nie była obecna przy składaniu oświadczenia o uznaniu, sąd, który przyjął oświadczenie o uznaniu, niezwłocznie zawiadomi ją o tym i wezwie do złożenia oświadczenia przewidzianego w art. 78 § 1 kro.

3. 77 Protokoły z przyjęcia oświadczeń, o których mowa w ust. 1 i 2, podpisuje uznający oraz osoby, których zgoda na uznanie jest potrzebna.

§ 248. W razie uznania dziecka przed sądem, który nie jest właściwy miejscowo, przesyła się odpisy protokołu o uznaniu dziecka właściwemu sądowi oraz urzędowi stanu cywilnego.

§ 249. Kwalifikacje moralne, a co do kandydata na opiekuna dla małoletniego także kwalifikacje wychowawcze, ustala się na podstawie opinii i informacji zebranych w drodze wywiadu środowiskowego, a w razie potrzeby - również w zakładzie pracy.

§  250.

1. Sąd opiekuńczy wszczynając z urzędu postępowanie wydaje zarządzenie.

2. Doręczając zarządzenie, o którym mowa w ust. 1, uczestnikom postępowania, zawiadamia się ich, że postępowanie zostało wszczęte z urzędu, określa się jego rodzaj oraz poucza o możliwości zgłaszania wniosków dowodowych.

§ 251. W sprawie opiekuńczej, w której ocena więzów uczuciowych łączących dziecko z rodzicami lub z osobami, u których dziecko przebywa, jest jedną z podstawowych przesłanek rozstrzygnięcia, sąd rozważa potrzebę zasięgnięcia opinii rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego lub innej odpowiedniej placówki specjalistycznej.

§ 252. W sprawie o wydanie dziecka sąd bada także, w razie potrzeby zasięgając opinii placówki, o której mowa w § 251, czy dobro tego dziecka wymaga jego adaptacji w środowisku, do którego ma zostać wydane. Jeżeli dobro dziecka tego wymaga, sąd w drodze odpowiednich zarządzeń określa sposób i formę adaptacji tego dziecka.

§ 253. 78 Zarządzając umieszczenie dziecka w określonej rodzinie zastępczej, sąd powinien upewnić się, czy ta rodzina daje pełną gwarancję należytego zabezpieczenia interesu dziecka i w razie potrzeby skorzystać w tym zakresie z pomocy ośrodka adopcyjno-opiekuńczego.

§ 254. Umieszczenie w rodzinie zastępczej dziecka kalekiego lub upośledzonego powinno nastąpić tylko wówczas, gdy osoby mające stanowić rodzinę zastępczą zdają sobie w pełni sprawę ze stanu kalectwa lub upośledzenia tego dziecka.

§  255.

1. Przyjmując od rodziców zgodę na przysposobienie ich dziecka bez wskazania osoby przysposabiającego, sędzia poucza ich o skutkach prawnych tego oświadczenia.

2. Rodzice, którzy wyrazili zgodę na przysposobienie dziecka bez wskazania osoby przysposabiającego lub odwołali taką zgodę, powinni podpisać protokół zawierający ich oświadczenie o wyrażeniu zgody lub o jej odwołaniu.

§ 256. O wyrażeniu przez rodziców zgody na przysposobienie dziecka bez wskazania osoby przysposabiającego zawiadamia się właściwy organ, instytucję lub organizację zajmującą się kierowaniem dzieci do środowiska zastępczego.

§ 257. 79  

1. W sprawach o przysposobienie sąd bada kwalifikacje moralne, zdrowotne i sytuację materialną przysposabiającego, a w tym celu w szczególności korzysta z opinii ośrodka adopcyjno-opiekuńczego, rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego, poradni zawodowo-wychowawczej lub innej placówki działającej w tym zakresie.

2. W celu ustalenia, że małoletniemu nie można zapewnić zastępczego środowiska rodzinnego w kraju, sąd zwraca się o informację do organu wyznaczonego przez Ministra Edukacji Narodowej do kwalifikowania dzieci do przysposobienia przez osoby zamieszkałe za granicą.

§ 2571. 80  

1. Wysłuchanie małoletniego przewidziane w art. 118 § 2 kro powinno odbyć się poza salą posiedzeń sądowych, z zapewnieniem małoletniemu pełnej swobody wypowiedzi. W przypadku zastosowania przepisu art. 118 § 3 kro, sąd czyni o tym stosowną wzmiankę w protokole posiedzenia.

2. Przed rozstrzygnięciem w myśl art. 121¹ § 2 kro, sąd z urzędu powinien ustalić krąg osób zainteresowanych.

§ 258. W sprawie o przysposobienie przewodniczący posiedzenia poucza uczestników postępowania o skutkach prawnych przysposobienia oraz wyjaśnia im różnice między rodzajami przysposobienia, tak aby dokonany przez nich wybór rodzaju przysposobienia był w pełni świadomy.

§ 259. W postanowieniu o przysposobieniu sąd wskazuje rodzaj przysposobienia przez zamieszczenie wzmianki: "przysposobienie niepełne", "przysposobienie pełne" lub "przysposobienie pełne nierozwiązywalne".

§ 260. Wzmiankę o wyrażeniu przez rodziców zgody na przysposobienie bez wskazania osoby przysposabiającego zamieszcza się w komparycji postanowienia obok imienia i nazwiska małoletniego, którego postępowanie dotyczy.

Pododdział 4. Sprawy rodzinne w postępowaniu zabezpieczającym i egzekucyjnym

§ 261. Zabezpieczając przed urodzeniem się dziecka przyszłe roszczenia alimentacyjne związane z ustaleniem ojcostwa (art. 754 kpc), należy określić oddzielnie kwoty zabezpieczone na rzecz matki i oddzielnie kwoty zabezpieczone na rzecz dziecka. Termin płatności kwot dla matki określa się datą ścisłą. Termin płatności kwot dla dziecka określa się datą urodzenia dziecka, którą należy wykazać w postępowaniu egzekucyjnym.

§ 262. W sprawie, w której zasądzono alimenty, egzekucję z urzędu wszczyna się zwłaszcza wówczas, gdy wierzyciel działający bez adwokata lub pełnomocnika określonego w art. 87 § 3 kpc wykazuje nieporadność.

⁷⁷ § 247 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 32 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

⁷⁸ § 253 zmieniony przez § 1 pkt 33 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

⁷⁹ § 257 zmieniony przez § 1 pkt 34 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

⁸⁰ § 257¹ dodany przez § 1 pkt 35 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.