Bezpieczeństwo i higiena pracy w zakładach energetycznych oraz w innych zakładach przy urządzeniach elektroenergetycznych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1970.14.125

Akt utracił moc

Wersja od: 3 kwietnia 1974 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA GÓRNICTWA I ENERGETYKI

z dnia 9 maja 1970 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach energetycznych oraz w innych zakładach przy urządzeniach elektroenergetycznych.

Na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 30 marca 1965 r. o bezpieczeństwie i higienie pracy (Dz. U. Nr 13, poz. 91) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1.

Przepisy wstępne.

§  1.

1. Rozporządzenie normuje sprawy bezpieczeństwa i higieny pracy w:

- elektrowniach,

- elektrociepłowniach,

- ciepłowniach (kotłowniach),

- zakładach przesyłających i rozdzielających energię elektryczną,

- zakładach przesyłających i rozdzielających energię cieplną,

zwanych dalej "zakładami energetycznymi".

2. Rozporządzenie stosuje się ponadto w jednostkach gospodarki uspołecznionej nie wymienionych w ust. 1 w zakresie pracy przy urządzeniach elektroenergetycznych o napięciu 110 V i wyższym, z wyjątkiem urządzeń w podziemiach kopalń, urządzeń jednostek pływających, statków powietrznych, pojazdów mechanicznych, taboru i sieci trakcji miejskiej i kolejowej oraz urządzeń telekomunikacyjnych.

§  2.

1. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) osoby kierownictwa i dozoru - osoby określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ustawy z dnia 30 maja 1962 r. o gospodarce paliwowo-energetycznej (Dz. U. Nr 32, poz. 150),

2) pracownicy obsługi urządzeń energetycznych - osoby określone w przepisach wydanych na podstawie art. 10 ustawy o gospodarce paliwowo-energetycznej,

3) pracownicy bez bliższego określenia - osoby zatrudnione w zakładach energetycznych (§ 1 ust. 1) oraz w innych zakładach przy pracach wymienionych w § 1 ust. 2, w tym także osoby objęte przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 sierpnia 1967 r. w sprawie stosowania przepisów ustawy o bezpieczeństwie i higienie pracy do osób stale wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (Dz. U. Nr 35, poz. 177),

4) upoważnieni pracownicy - pracowników, którzy w ramach swych czynności służbowych lub na podstawie polecenia mają obowiązek stałego lub doraźnego wykonywania określonych prac (czynności),

5) instrukcja o eksploatacji - instrukcje wydane zgodnie z zarządzeniem Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 1 września 1967 r. w sprawie ogólnych zasad eksploatacji urządzeń energetycznych (Monitor Polski Nr 51, poz. 254),

6) pomieszczenia ruchu elektrycznego - wydzielone pomieszczenia lub części pomieszczeń albo przestrzenie w budynkach lub poza budynkami, w których zainstalowane są urządzenia elektroenergetyczne i które są dostępne tylko dla upoważnionych pracowników,

7) pomieszczenia zagrożone pożarem lub wybuchem - obiekty, pomieszczenia, strefy i przestrzenie zewnętrzne, zaliczone do jednej z pięciu kategorii niebezpieczeństwa pożarowego (I-V) lub jednej z pięciu kategorii zagrożenia wybuchem (WI-WV) na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 lutego 1967 r. w sprawie klasyfikacji obiektów budowlanych i zakładów pracy pod względem niebezpieczeństwa pożarowego i zagrożenia wybuchem (Dz. U. Nr 8, poz. 34),

8) urządzenie bez bliższego określenia - urządzenie znajdujące się w zakładzie energetycznym oraz urządzenie określone w § 1 ust. 2.

Rozdział  2.

Przepisy ogólne.

§  3.

1. Trasy ruchu kołowego, przejścia dla pieszych oraz drogi pożarowe na terenie zakładu powinny być oznaczone, zabezpieczone i należycie utrzymane, a ruch pojazdów zorganizowany w sposób nie powodujący kolizji.

2. Przy rozbudowie zakładu należy oddzielić ogrodzeniem część zakładu znajdującego się w eksploatacji od części nowo budowanej.

§  4.

1. Otwarte kanały, studzienki, zbiorniki, wykopy lub inne podobne wgłębienia w miejscach dostępnych dla ludzi na terenie zakładu powinny być w sposób widoczny oznaczone znakami ostrzegawczymi, a miejsca szczególnie niebezpieczne - ogrodzone.

2. Znaki ostrzegawcze i ogrodzenia (ust. 1) powinny być od zmierzchu do świtu i w razie ograniczonej widoczności oświetlone lampami ostrzegawczymi.

3. Otwarte kanały i zbiorniki wodne powinny być wyposażone w odpowiedni sprzęt i urządzenia ratunkowe (koła ratunkowe klamry i poręcze chwytowe, zejścia) w miejscach wymagających takich zabezpieczeń.

§  5.

1. Komory podziemne, studzienki rewizyjne, kanały kablowe, wentylacyjne i inne pomieszczenia podziemne powinny być należycie zabezpieczone przed zalaniem wodą opadową i gruntową oraz powinny mieć zapewnioną należytą wentylację.

2. Pokrywy i włazy do pomieszczeń, o których mowa w ust. 1, powinny mieć odpowiednie zamknięcia, uniemożliwiające dostęp do tych pomieszczeń osobom nie upoważnionym.

§  6.

1. Przed przystąpieniem do robót ziemnych powinny być rozpoznane i oznaczone na terenie przyszłych robót przewody i urządzenia uzbrojenia podziemnego, a w szczególności sieci elektroenergetyczne, cieplne, gazowe, wodne i inne.

2. Prace w wykopach ziemnych powinny być odpowiednio zabezpieczone.

§ 7. Urządzenia pracujące przy temperaturze czynnika wyższej od 60^oC powinny mieć izolację tak utrzymaną, aby ich temperatura zewnętrzna w miejscach dostępnych nie przekraczała 60^oC.

§  8.

1. Obiekty z zainstalowanymi urządzeniami, których ruch stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego, powinny być oznaczone znakami ostrzegawczymi i tablicami z zakazem wstępu osobom nie upoważnionym.

2. Pomieszczenia ruchu elektrycznego powinny być zamknięte i dostępne tylko dla upoważnionych pracowników.

§  9.

1. Urządzenia powinny być uruchamiane tylko przez upoważnionych pracowników z zachowaniem kolejności czynności określonych w instrukcji o eksploatacji.

2. Urządzenia, których ruch stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego, można uruchamiać dopiero po uprzednim ostrzeżeniu osób znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie o zamierzonym uruchomieniu urządzeń.

§ 10. Prace na wysokości mogą być wykonywane tylko przy zastosowaniu odpowiednich urządzeń (rusztowania, pomosty, podnośniki) lub innych właściwych dla tego rodzaju pracy ochron, zabezpieczeń oraz sprzętu.

§ 11. Miejsca pracy powinny być oznaczone i odpowiednio zabezpieczone.

§  12.

1. Urządzenia lub ich części, które mają być poddane pracom konserwacyjnym lub remontowym, powinny być wyłączone z ruchu oraz skutecznie zabezpieczone przed nieprzewidzianym ich włączeniem do ruchu.

2. Urządzenie, które znajduje się w pobliżu miejsca wykonywania prac określonych w ust. 1, a którego ruch może zagrażać bezpieczeństwu wykonywania prac, powinno być wyłączone z ruchu.

3. W uzasadnionych wypadkach prace, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą być zabezpieczone innymi środkami, przy zastosowaniu jednak trybu postępowania przewidzianego w § 17.

§  13.

1. Zabrania się wykonywania przez osoby nie upoważnione zmian osłon, ochron i innych istniejących zabezpieczeń urządzeń.

2. W czasie ruchu urządzenia zabrania się zdejmowania osłon z części ruchomych.

§ 14. 1 Sprzęt oświetleniowy i narzędzia z napędem elektrycznym używane przy wykonywaniu prac powinny spełniać wymagania dotyczące ochrony przeciwporażeniowej w urządzeniach elektroenergetycznych.

§  15.

1. Prace w kotłach oraz w komorach i kanałach sieci cieplnych mogą być wykonywane po usunięciu znajdujących się w nich gazów.

2. Zabrania się sprawadzania obecności gazów w pomieszczeniach, o których mowa w ust. 1, za pomocą otwartego ognia.

3. Przy wykonywaniu prac spawalniczych w pomieszczeniach, o których mowa w ust. 1, butle z acetylenem i tlenem nie mogą się znajdować wewnątrz tych pomieszczeń.

§  16.

1. Prace w pomieszczeniach, o których mowa w § 15 ust. 1, nie mogą być wykonywane w temperaturze powyżej 30^oC.

2. Wykonywanie prac, o których mowa w ust. 1, w temperaturze do 50^oC jest dozwolone pod warunkiem zastosowania:

1) środków chłodzących i obniżających temperaturę powietrza otaczającego bezpośrednio pracownika,

2) ubioru ochronnego,

3) przerw w pracy i odpoczynku na zewnątrz pomieszczenia.

§  17.

1. Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego mogą być wykonywane przy zastosowaniu odpowiednich środków całkowicie zabezpieczających zdrowie i życie ludzkie oraz na podstawie polecenia pisemnego, wydanego przez osobę kierownictwa lub dozoru, upoważnioną przez kierownika zakładu.

2. Polecenie pisemne, o którym mowa w ust. 1, powinno określać:

1) zakres, rodzaj, miejsce i termin wykonania pracy,

2) środki, za pomocą których praca ma być wykonana,

3) pracowników wyznaczonych do przygotowania miejsca pracy i dopuszczenia do pracy,

4) pracowników wyznaczonych do kierowania pracami lub do nadzorowania pracy.

3. 2 Nie wymagają polecenia pisemnego, o którym mowa w ust. 1, czynności związane z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego oraz prace określone w instrukcjach i wykonywane przez wyznaczonych pracowników.

§ 18. Do prac wykonywanych w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego (§ 17) zalicza się w szczególności prace:

1) wewnątrz komór paleniskowych kotłów, kanałów spalin, elektrofiltrów i walczaków kotłów,

2) wewnątrz zasobników węgla, pyłu węglowego, żużla i popiołu oraz innych zbiorników i pomieszczeń, w których mogą znajdować się gazy lub ciecze trujące, żrące, duszące, palne lub wybuchowe,

3) w obiegach przygotowywania pyłu węglowego, wewnątrz młynów węglowych, przy wentylatorach młynowych, cyklonach i separatorach,

4) wymagające odkrycia kadłubów turbin, wyjęcia wirników turbiny i generatora oraz naprawy i wyważania tych wirników,

5) w obiegach wody w elektrowniach parowych i wodnych, wymagające wejścia do kanałów, rurociągów, rur ssawnych i zbiorników, jak również prace na ujęciach i zrzutach wody wykonywane z pomostów, łodzi lub barek oraz prace prowadzone pod powierzchnią wody,

6) przy zastosowaniu spawania oraz inne prace wymagające posługiwania się otwartym źródłem ognia, wykonywane w pomieszczeniach zagrożonych niebezpieczeństwem pożaru lub zagrożone wybuchem,

7) konserwacyjne lub remontowe przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się całkowicie lub częściowo pod napięciem, z wyjątkiem prac polegających na wymianie w obwodach o napięciu do 1 kV bezpieczników i żarówek (świetlówek) o nie uszkodzonej obudowie i oprawach.

8) wykonywane w pobliżu nie osłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących się pod napięciem,

9) przy wyłączonym spod napięcia torze dwutorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu 1 kV i powyżej, jeżeli drugi tor linii pozostaje pod napięciem,

10) przy wyłączonych spod napięcia elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się z liniami znajdującymi się pod napięciem,

11) przy wykonywaniu prób i pomiarów z wyłączeniem prac wykonywanych stale przez wyznaczonych pracowników w ustalonych miejscach pracy (laboratoria, stacje prób),

12) przy jonizatorach radioaktywnych i wysokonapięciowych stosowanych do neutralizacji ładunków elektrostatycznych.

§  19.

1. Wykonywanie prac może być powierzone tylko pracownikom, którzy posiadają wymagane kwalifikacje.

2. Prace w zakresie dozoru, obsługi oraz samodzielnych napraw i konserwacji urządzeń energetycznych mogą wykonywać tylko pracownicy, którzy posiadają wymagane zaświadczenia kwalifikacyjne.

3. 3 Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego powinny być wykonywane co najmniej przez dwie osoby.

§ 20. W każdym miejscu pracy, w którym zatrudniony jest zespół złożony co najmniej z dwóch pracowników, powinien być wyznaczony spośród nich pracownik kierujący zespołem.

§ 21. Zabrania się powierzania pracownikowi o zmniejszonej sprawności fizycznej lub psychicznej wykonywania prac w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego, jak również prac, w których wyniku mogłoby powstać takie zagrożenie (czynności łączeniowe).

§ 22. Zakład powinien wyposażyć pracowników w niezbędne narzędzia pracy, sprzęt ochrony osobistej i odzież ochronną, dostosowane do warunków i rodzaju wykonywanych robót.

§ 23. Narzędzia pracy i sprzęt ochrony osobistej należy przechowywać w miejscach do tego celu przeznaczonych oraz wydawać po sprawdzeniu ich stanu technicznego.

§  24.

1. Urządzenia kontrolno-pomiarowe i sygnalizacyjne oraz narzędzia pracy i sprzęt ochrony osobistej powinny być utrzymane w należytym stanie technicznym gwaratującym pełne bezpieczeństwo zdrowia i życia ludzkiego.

2. Zabrania się używania uszkodzonych lub niesprawnych urządzeń i sprzętu, o których mowa w ust. 1.

§ 25. Wskaźniki aparatury kontrolno-pomiarowej powinny być oświetlone i utrzymane w stanie umożliwiającym odczytywanie ich wskazań.

§ 26. Osoby dozoru technicznego powinny okresowo sprawdzać:

1) posiadanie i używanie sprawnych narzędzi pracy i sprzętu ochrony osobistej oraz

2) stan techniczny urządzeń zainstalowanych dla ochrony zdrowia i życia ludzkiego.

§  27.

1. Szczegółowe wskazówki z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dla poszczególnych stanowisk roboczych powinny być doręczone pracownikom za pokwitowaniem.

2. W miejscach widocznych i dostępnych należy wywiesić informację zawierającą wskazówki w sprawie postępowania w razie wypadku (awarii, pożaru, wybuchu, porażenia prądem elektrycznym) oraz wyciągi z odpowiednich przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy określających podstawowe zasady bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Rozdział  3.

Przepisy dodatkowe dla niektórych oddziałów

zakładu energetycznego.

Składowanie paliwa.

§ 28. Zasady obsługi składowiska, a w szczególności zasady pobierania węgla, napełniania i obsługi zasobników, kontroli składowanego węgla i zapobiegania pożarom i wybuchom, powinny być szczegółowo określone w instrukcji, o której mowa w § 56.

§  29.

1. Zabrania się wchodzenia i przechodzenia przez urządzenia ładunkowe (wywrotnice wagonowe, przenośniki taśmowe, czerpakowe) w czasie ruchu lub chwilowego postoju tych urządzeń.

2. 4 Przepis ust. 1 nie dotyczy stałych pomostów i innych wyznaczonych przejść nad urządzeniami przeładunkowymi oraz wywrotnic wagonowych, wyposażonych w sprawnie działające blokady.

§  30.

1. Paliwa płynne i gazowe można magazynować tylko w specjalnie do tego przystosowanych pomieszczeniach i zbiornikach.

2. Pomieszczenia dystrybucyjne i kontrolno-pomiarowe bez stałej obsługi oraz komory podziemnych sieci paliw płynnych i gazowych powinny być dostępne tylko dla upoważnionych pracowników.

§  31.

1. Pomieszczenia magazynowe paliw płynnych i gazowych powinny mieć skuteczną wentylację.

2. Kierownik zakładu powinien wprowadzić obowiązek okresowego kontrolowania koncentracji gazów w pomieszczeniach magazynowych paliw płynnych i gazowych.

Urządzenia do nawęglania.

§  32.

1. Urządzenia kruszące, młyny i inne urządzenia do nawęglania powinny być utrzymane w takim stanie technicznym, aby uniemożliwione było przekroczenie dopuszczalnych stężeń zapylenia.

2. Urządzenia do mechanicznego transportu pyłu oraz zbiorniki pyłu powinny mieć sprawnie działającą instalację odpowietrzającą.

3. Szczelność i sprawność działania urządzeń, o których mowa w ust. 1 i 2, powinny być okresowo sprawdzane.

§ 33. Stanowiska pracy pracowników obsługi kotłów oraz pracowników obsługi urządzeń do nawęglania powinny mieć należytą łączność oraz powinny być wyposażone w urządzenia umożliwiające awaryjne wstrzymanie ruchu urządzeń do nawęglania.

§  34.

1. Klapy przeciwwybuchowe młynów powinny być tak rozmieszczone, aby wykluczały możliwość wypadku z ludźmi.

2. W razie wybuchu w urządzeniach młynów, powodującego otwarcie klap przeciwwybuchowych, ponowne uruchomienie młynów może nastąpić tylko po całkowitej likwidacji przyczyn i skutków wybuchu.

3. Gazy spalinowe lub powietrze nośne, wydalane z urządzeń młynów na zewnątrz, powinny być odpylane.

4. Z pomieszczeń, w których znajdują się przewody i inne elementy urządzeń młynów, należy systematycznie usuwać gromadzący się pył.

§  35.

1. Prace wewnątrz zasobników węgla, młynów, wentylatorów, separatorów, cyklonów oraz innych urządzeń do nawęglania mogą być wykonywane po ich opróżnieniu z paliwa, oczyszczeniu z pyłu węglowego i przewietrzeniu, po wyłączeniu z ruchu przenośników oraz innych urządzeń podających i odbierających paliwa, a także po trwałym odcięciu od współpracujących urządzeń, z których mogłyby dostać się spaliny, gorące powietrze lub para wodna.

2. Wykonywanie prac wewnątrz zasobników węgla podczas ruchu urządzenia jest dozwolone pod warunkiem zamknięcia zsypu węgla i po zastosowaniu odpowiednich środków zabezpieczających.

Kotłownie oraz składowanie żużla i popiołu.

§  36.

1. Pomieszczenia kotłowni powinny mieć skutecznie działającą wentylację nawiewno-wywiewną.

2. W kotłowniach o grawitacyjnym ciągu spalin zabrania się instalowania urządzeń mechanicznej wentylacji wywiewnej.

§ 37. Urządzenia kotłowni, a w szczególności zawory bezpieczeństwa, urządzenia zasilające, spustowe, przelewowe, wydmuchowe, osłony i izolacje, poręcze i schody, powinny być utrzymywane w należytym stanie technicznym, zapewniającym bezpieczeństwo obsługi i otoczenia.

§ 38. W pomieszczeniach kotłowni należy zapewnić zastępcze źródło światła, umożliwiające bezpieczną pracę w razie wyłączenia oświetlenia podstawowego.

§  39.

1. Urządzenia do odżużlania i odpopielania nie mogą powodować w pomieszczeniach kotłowni przekroczenia dopuszczalnych stężeń zapylenia.

2. Prace przy usuwaniu żużla i popiołu należy wykonywać po zastosowaniu należytego zabezpieczenia pracowników przed poparzeniem i szkodliwym działaniem pyłów lub gazów oraz po odpowiednim zabezpieczeniu pomieszczeń i otoczenia przed skutkami działania rozżarzonego żużlu.

3. Gaszenie żużla i popiołu powinno być dokonywane w specjalnie do tego przeznaczonych pomieszczeniach lub przestrzeniach.

§ 40. Otwieranie włazów i innych otworów komory żużlowej może być dokonywane tylko w czasie ustabilizowanej pracy kotła i za zgodą pracowników obsługi kotła.

§  41.

1. Prace wewnątrz kotłów mogą być wykonywane tylko po

1) odłączeniu i zabezpieczeniu zaślepkami dostosowanymi do ciśnienia w kotle w czasie jego ruchu wszystkich połączeń kotła z instalacjami lub urządzeniami, które mogą być źródłem zagrożenia dla pracowników,

2) usunięciu nawisów, żużla, wypadających cegieł ze ścian i sklepienia oraz popiołu z lejów i zasypów.

2. Włazy do walczaka kotła mogą być otwarte dopiero po stwierdzeniu, że w walczaku nie ma pary lub wody pod ciśnieniem.

3. Zabrania się jednoczesnego wykonywania prac wewnątrz kotłów i lejów zsypowych.

§  42.

1. Zasady składowania żużla i popiołu oraz eksploatacji urządzeń na składowiskach powinny być szczegółowo ustalone w instrukcji, o której mowa w § 56.

2. Składowisko żużla i popiołu powinno być zabezpieczone przed rozpylaniem popiołu do otoczenia oraz oznaczone odpowiednimi tablicami ostrzegawczymi.

Sieci cieplne.

§  43.

1. Komory i kanały przechodnie podziemnych sieci cieplnych powinny być wyposażone w niezbędną ilość włazów odpowiednio rozmieszczonych i zaopatrzonych w dobrze utrzymane drabiny lub klamry.

2. Wejścia do komór i kanałów nie mogą być zastawiane przedmiotami utrudniającymi swobodny dostęp do nich lub ograniczającymi swobodę ruchów w komorze.

§  44.

1. Zabrania się wykonywania prac remontowych przy rurociągach znajdujących się pod ciśnieniem czynnika lub napełnionych wodą.

2. 5 Prace remontowe przy rurociągach sieci cieplnych mogą być wykonywane po:

1) odłączeniu odcinków remontowanych od sieci znajdujących się pod ciśnieniem pary lub gorącej wody przez zamknięcie zasuw lub zaworów i po zabezpieczeniu remontowanego odcinka przed przedostawaniem sie pary lub gorącej wody do stanowisk pracy osób przeprowadzających prace remontowe,

2) otwarciu zaworów spustowych, odwadniających i odpowietrzających.

3) odpowiednim zabezpieczeniu zasuw i zaworów przed otwarciem lub zamknięciem przez nieupoważnione osoby oraz po wywieszeniu tablic ostrzegawczych,

3. 6 Jeżeli wykonanie prac remontowych wymaga obecności ludzi wewnątrz rurociągów bądź gdy zabezpieczenie remontowanego odcinka (ust. 2 pkt 1) nie zapewnia odpowiedniej szczelności i stwarza zagrożenie przedostawania się pary lub gorącej wody do stanowisk pracy osób przeprowadzających prace remontowe, konieczne jest zabezpieczenie odcinka zaślepkami dostosowanymi do ciśnienia w sieci w czasie ruchu.

4. 7 Prace remontowe mogą być również wykonywane po odłączeniu i wymontowaniu części rurociągu.

Urządzenia gazownicze.

§  45.

1. Urządzenia do spalania paliw gazowych powinny być wyposażone w aparaturę i instalacje do utrzymania stałego ciśnienia gazu przed palnikami oraz zabezpieczające przed wzrostem ciśnienia w instalacji.

2. W razie zgaśnięcia płomienia i spadku ciśnienia w urządzeniach (instalacjach), o których mowa w ust. 1, powinno nastąpić samoczynne odcięcie gazu.

3. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, powinny mieć zdalnie sterowaną instalację odcinającą w razie potrzeby dopływ gazu.

4. Palnik gazowy powinien być wyposażony w urządzenia zabezpieczające przed cofnięciem się płomienia do instalacji lub oderwaniem się płomienia.

§ 46. Do przedmuchiwania instalacji gazowej należy stosować parę wodną lub gazy obojętne, nie tworzące mieszanek wybuchowych (azot, dwutlenek węgla, spaliny).

§ 47. Zakład, w którym użytkowane są paliwa gazowe powinien mieć odpowiednio w tym zakresie przeszkolony personel służby eksploatacyjnej oraz powinien być wyposażony w niezbędny sprzęt ratunkowy, higieniczno-sanitarny oraz w wykrywacze gazu.

§ 48. W zakresie prac przy urządzeniach gazowniczych oraz dla zapewnienia warunków bezpieczeństwa w pomieszczeniach, w których znajdują się te urządzenia, należy stosować odpowiednio przepisy §§ 5, 6, 7, 9, 11, 18, 20, 21, 81, 83, 84 i 92 rozporządzenia Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 23 września 1968 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach przemysłu gazowniczego (Dz. U. Nr 38, poz. 272).

Rozdział  4.

Przepisy dodatkowe dla urządzeń elektroenergetycznych.

§  49.

1. Prace przy urządzeniach elektroenergetycznych należy wykonywać po wyłączeniu urządzeń spod napięcia.

2. Bez wyłączenia napięcia zezwala się na wykonywanie prac:

1) polegających na wymianie w obwodach o napięciu do 1 kV wkładek bezpiecznikowych i żarówek (świetlówek) o nie uszkodzonej obudowie i oprawie,

2) przy wykonywaniu prób i pomiarów w sposób określony w instrukcjach o eksploatacji,

3) w innych wypadkach nie określonych w pkt 1 i 2 wyłącznie przy zastosowaniu specjalnych środków przewidzianych w instrukcjach o eksploatacji, które zapewnią bezpieczne wykonanie pracy.

§  50.

1. Wyłączenia urządzeń spod napięcia należy dokonać w taki sposób, aby uzyskać widoczną przerwę w obwodach zasilających urządzenia. Nie jest konieczne, aby przerwa ta była widoczna z miejsca wykonywania prac.

2. Za widoczną przerwę izolacyjną uważa się:

1) widoczne otwarcie zestyków łącznika na odległość bezpieczną,

2) wyjęcie wkładek bezpiecznikowych,

3) zdemontowanie części obwodu zasilającego.

§  51.

1. Przed rozpoczęciem prac przy urządzeniach wyłączonych spod napięcia należy:

1) zastosować odpowiednie zabezpieczenia przed przypadkowym załączeniem napięcia,

2) sprawdzić brak napięcia w wyłączonym obwodzie,

3) uziemić wyłączone urządzenie,

4) wywiesić odpowiednie tablice ostrzegawcze.

2. Odpowiednim zabezpieczeniem przed przypadkowym załączeniem napięcia (ust. 1 pkt 1) jest w szczególności:

1) w urządzeniach o napięciu do 1 kV - wstawienie wkładek izolujących między otwarte styki łączników; nie jest konieczne stosowanie wkładek izolujących w razie dokonania wyłączenia przez wyjęcie wkładek bezpiecznikowych,

2) w urządzeniach o napięciu powyżej 1 kV - unieruchomienie (zablokowanie) łącznika.

3. Jeżeli spełnienie wymagań, o których mowa w ust. 2, jest niemożliwe, należy wyznaczyć pracownika zobowiązanego do nieprzerwanego czuwania, aby nie dopuścić do załączenia łącznika.

4. Uziemienia (ust. 1 pkt 3) należy wykonać po obu stronach miejsca pracy, przy czym co najmniej jedno uziemienie powinno być widoczne z miejsca pracy.

5. Dopuszcza się odstępstwa od wymagań przewidzianych w ust. 1 pkt 3, jeżeli zastosuje się inne skuteczne środki ochrony przeciwpożarowej, które zapewnią bezpieczne wykonanie pracy.

§ 52. Przed rozpoczęciem prac przy elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się z liniami znajdującymi się pod napięciem lub które znajdują się w pobliżu takich linii, należy sąsiednie linie wyłączyć spod napięcia i uziemić, jeżeli jest to niezbędne dla bezpiecznego wykonywania pracy.

§ 53. Zabrania się wykonywania czynności łączeniowych, jeżeli w pobliżu miejsca łączenia urządzeń przebywają osoby do tych czynności nie upoważnione.

§  54.

1. Prace porządkowe w pomieszczeniach ruchu elektrycznego mogą być wykonywane przez osoby nie należące do stałej obsługi w tych pomieszczeniach tylko pod stałym nadzorem upoważnionych pracowników.

2. Oględziny czynnych urządzeń elektroenergetycznych w pomieszczeniach ruchu elektrycznego powinny być dokonywane w obecności pracowników obsługi tych urządzeń. Kierownik zakładu może upoważnić osobę kierownictwa lub dozoru do jednoosobowego przeprowadzenia oględzin.

§  55.

1. Porażonego prądem elektrycznym należy natychmiast uwolnić spod działania prądu.

2. Uwolnienia porażonego spod działania prądu elektrycznego należy dokonać w sposób bezpieczny, zależny od warunków, w których nastąpiło porażenie:

1) przez spowodowanie wyłączenia napięcia właściwego obwodu elektrycznego albo

2) przez odciągnięcie porażonego od urządzeń znajdujących się pod napięciem, a

3) w razie porażenia prądem elektrycznym o napięciu do 1 kV - przez odizolowanie porażonego, uniemożliwiające przepływ prądu przez jego ciało.

3. Po uwolnieniu porażonego spod działania prądu elektrycznego należy zapewnić udzielenie porażonemu pomocy lekarskiej, a do czasu przybycia lekarza prowadzić wszelką dostępną akcję ratowniczą.

Rozdział  5.

Przepisy przejściowe i końcowe.

§ 56. Zakłady pracy wydadzą szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach roboczych na podstawie przepisów niniejszego rozporządzenia w okresie 6 miesięcy od dnia jego ogłoszenia.

§ 57. Tracą moc "Przepisy eksploatacji elektrowni i sieci", zatwierdzone przez Ministra Górnictwa i Energetyki dnia 16 grudnia 1959 r.

§ 58. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.

¹ § 14 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 15 marca 1974 r. (Dz.U.74.12.72) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 kwietnia 1974 r.

² § 17 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 15 marca 1974 r. (Dz.U.74.12.72) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 kwietnia 1974 r.

³ § 19 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 15 marca 1974 r. (Dz.U.74.12.72) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 kwietnia 1974 r.

⁴ § 29 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 15 marca 1974 r. (Dz.U.74.12.72) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 kwietnia 1974 r.

⁵ § 44 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 5 lit. a) rozporządzenia z dnia 15 marca 1974 r. (Dz.U.74.12.72) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 kwietnia 1974 r.

⁶ § 44 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 5 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 marca 1974 r. (Dz.U.74.12.72) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 kwietnia 1974 r.

⁷ § 44 ust. 4 dodany przez § 1 pkt 5 lit. b) rozporządzenia z dnia 15 marca 1974 r. (Dz.U.74.12.72) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 3 kwietnia 1974 r.