Rozdział 2 - CELE I OBOWIĄZKI W ZAKRESIE ODBUDOWY - Rozporządzenie 2024/1991 w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych i zmiany rozporządzenia (UE) 2022/869

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2024.1991

Akt obowiązujący

Wersja od: 29 lipca 2024 r.

ROZDZIAŁ  II

CELE I OBOWIĄZKI W ZAKRESIE ODBUDOWY

Artykuł  4

Odbudowa ekosystemów lądowych, przybrzeżnych i słodkowodnych

1. Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do przywrócenia do dobrego stanu obszarów typów siedlisk wymienionych w załączniku I, których stan nie jest dobry. Środki takie są wprowadzane:

a) do 2030 r. - na co najmniej 30 % całkowitej powierzchni wszystkich typów siedlisk wymienionych w załączniku I, których stan nie jest dobry, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy zasobów przyrodniczych, o którym mowa w art. 15;

b) do 2040 r. - na co najmniej 60 %, a do 2050 r. - na co najmniej 90 % powierzchni każdej grupy typów siedlisk wymienionych w załączniku I, których stan nie jest dobry, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy zasobów przyrodniczych, o którym mowa w art. 15.

Na potrzeby niniejszego ustępu państwa członkowskie, w stosownych przypadkach, do 2030 r. priorytetowo traktują środki odbudowy na obszarach należących do sieci Natura 2000.

2. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 akapit pierwszy lit. a) i b) państwa członkowskie mogą, w należycie uzasadnionych przypadkach na potrzeby tego ustępu, wyłączyć z odpowiedniej grupy typów siedlisk bardzo powszechne i szeroko rozpowszechnione typy siedlisk, które obejmują ponad 3 % ich europejskiego terytorium.

W przypadku gdy państwo członkowskie stosuje odstępstwo, o którym mowa w akapicie pierwszym, wprowadza ono środki odbudowy:

a) do 2050 r. - na obszarze stanowiącym co najmniej 80 % obszaru, który nie jest w dobrym stanie dla każdego z tych typów siedlisk;

b) do 2030 r. - w odniesieniu do co najmniej jednej trzeciej odsetka, o którym mowa w lit. a); oraz

c) do 2040 r. - w odniesieniu do co najmniej dwóch trzecich odsetka, o którym mowa w lit. a).

Odstępstwo, o którym mowa w akapicie pierwszym, stosuje się tylko wtedy, gdy zapewnia się, aby odsetek, o którym mowa w akapicie drugim lit. a), nie uniemożliwiała osiągnięcia lub utrzymania właściwego stanu ochrony dla każdego z tych typów siedlisk na krajowym poziomie biogeograficznym.

3. Jeżeli państwo członkowskie stosuje odstępstwo zgodnie z ust. 2, obowiązek określony w ust. 1 akapit pierwszy lit. a) ma zastosowanie do całkowitego obszaru wszystkich pozostałych typów siedlisk wymienionych w załączniku I, które nie są w dobrym stanie, a obowiązek określony w ust. 1 akapit pierwszy lit. b) ma zastosowanie do pozostałych obszarów odpowiednich grup typów siedlisk wymienionych w załączniku I, które nie są w dobrym stanie.

4. Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do przywrócenia typów siedlisk wymienionych w załączniku I na obszarach, na których te typy siedlisk nie występują, celem osiągnięcia właściwej powierzchni referencyjnej dla tych typów siedlisk. Do 2030 r. środki te muszą być wprowadzone w odniesieniu do obszarów odpowiadających co najmniej 30 % dodatkowej powierzchni potrzebnej do osiągnięcia całkowitej właściwej powierzchni referencyjnej dla każdej grupy typów siedlisk wymienionych w załączniku I, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy zasobów przyrodniczych, o którym mowa w art. 15, do 2040 r. - w odniesieniu do obszarów obejmujących co najmniej 60 % tej powierzchni, a do 2050 r. - w odniesieniu do 100 % tej powierzchni.

5. Na zasadzie odstępstwa od ust. 4 niniejszego artykułu, jeżeli państwo członkowskie uzna, że do 2050 r. nie jest możliwe wprowadzenie środków odbudowy niezbędnych do osiągnięcia właściwej powierzchni referencyjnej dla określonego typu siedliska na 100 % powierzchni, dane państwo członkowskie może określić niższy odsetek na poziomie od 90 % do 100 % w swoim krajowym planie odbudowy zasobów przyrodniczych, o którym mowa w art. 15, oraz przedstawić odpowiednie uzasadnienie. W takim przypadku państwo członkowskie stopniowo wprowadza środki odbudowy niezbędne do osiągnięcia tego niższego odsetka do 2050 r. Do 2030 r. te środki odbudowy muszą obejmować co najmniej 30 % dodatkowej powierzchni potrzebnej do osiągnięcia takiego niższego odsetka do 2050 r., a do 2040 r. muszą obejmować co najmniej 60 % dodatkowej powierzchni potrzebnej do osiągnięcia takiego niższego odsetka do 2050 r.

6. Jeżeli państwo członkowskie stosuje odstępstwo zgodnie z ust. 5 do określonych typów siedlisk, obowiązek określony w ust. 4 ma zastosowanie do pozostałych typów siedlisk, które stanowią część grup typów siedlisk wymienionych w załączniku I, do których należą te określone typy siedlisk.

7. Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy lądowych, przybrzeżnych i słodkowodnych siedlisk gatunków wymienionych w załącznikach II, IV i V do dyrektywy 92/43/EWG, a także lądowych, przybrzeżnych i słodkowodnych siedlisk gatunków ptaków objętych zakresem stosowania dyrektywy 2009/147/WE, które są, w dodatku do środków odbudowy, o których mowa w ust. 1 i 4 niniejszego artykułu, konieczne do poprawy jakości i ilości tych siedlisk, między innymi przez ich przywrócenie, a także do poprawy łączności aż do osiągnięcia wystarczającej jakości i ilości tych siedlisk.

8. Obszary najbardziej odpowiednie do objęcia środkami odbudowy zgodnie z ust. 1, 4 i 7 niniejszego artykułu określa się w oparciu o najlepszą dostępną wiedzę i najnowsze dowody naukowe dotyczące stanu typów siedlisk wymienionych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia, oceniane według struktury i funkcji niezbędnych do ich długoterminowego utrzymania, w tym typowych dla nich gatunków, o których mowa w art. 1 lit. e) dyrektywy 92/43/EWG, oraz jakości i ilości siedlisk gatunków, o których mowa w ust. 7 niniejszego artykułu, z wykorzystaniem informacji przekazanych na podstawie art. 17 dyrektywy 92/43/EWG i art. 12 dyrektywy 2009/147/WE, a w stosownych przypadkach z uwzględnieniem różnorodnych sytuacji w różnych regionach, o czym mowa w art. 14 ust. 16 lit. c) niniejszego rozporządzenia.

9. Państwa członkowskie zapewniają, aby najpóźniej do 2030 r. stan typów siedlisk był znany dla co najmniej 90 % obszaru rozmieszczonego na wszystkich typach siedlisk wymienionych w załączniku I oraz aby do 2040 r. stan wszystkich obszarów typów siedlisk wymienionych w załączniku I był znany.

10. W odniesieniu do środków odbudowy, o których mowa w ust. 1 i 4, uwzględnia się potrzebę poprawy łączności pomiędzy typami siedlisk wymienionymi w załączniku I oraz wymogi ekologiczne gatunków, o których mowa w ust. 7, występujących w tych typach siedlisk.

11. Państwa członkowskie wprowadzają środki celem zapewnienia, aby obszary objęte środkami odbudowy zgodnie z ust. 1, 4 i 7 wykazywały stałą poprawę stanu typów siedlisk wymienionych w załączniku I, aż do osiągnięcia przez nie dobrego stanu, a także stałą poprawę jakości siedlisk gatunków, o których mowa w ust. 7, aż do osiągnięcia wystarczającej jakości tych siedlisk.

Bez uszczerbku dla dyrektywy 92/43/EWG państwa członkowskie wprowadzają środki celem zapewnienia, aby stan obszarów, gdzie osiągnięto dobry stan i wystarczającą jakość siedlisk gatunków, nie ulegał znacznemu pogorszeniu.

12. Bez uszczerbku dla dyrektywy 92/43/EWG, do dnia publikacji krajowych planów odbudowy zasobów przyrodniczych zgodnie z art. 17 ust. 6 niniejszego rozporządzenia państwa członkowskie starają się wprowadzać środki niezbędne do zapobiegania znacznemu pogorszeniu się stanu obszarów, w których występują typy siedlisk wymienione w załączniku I do niniejszego rozporządzenia i które są w dobrym stanie, lub środki niezbędne do osiągnięcia celów odbudowy określonych w ust. 17 niniejszego artykułu.

13. W odniesieniu do ust. 11 i 12 niniejszego artykułu poza obszarami Natura 2000 państwa członkowskie mogą, w przypadku braku rozwiązań alternatywnych, stosować wymogi dotyczące niepogarszania stanu określone w tych ustępach na poziomie każdego regionu biogeograficznego na swoim terytorium w odniesieniu do każdego typu siedliska i każdego siedliska gatunku, pod warunkiem że dane państwo członkowskie powiadomi Komisję o zamiarze zastosowania niniejszego ustępu do dnia 19 lutego 2025 r. i wypełni obowiązki określone w art. 15 ust. 3 lit. g), art. 20 ust. 1 lit. j), art. 21 ust. 1 i art. 21 ust. 2 lit. b).

14. Poza obszarami Natura 2000 obowiązek określony w ust. 11 nie ma zastosowania do pogorszenia jakości spowodowanego przez:

a) siłę wyższą, w tym klęski żywiołowe;

b) nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu;

c) plan lub przedsięwzięcie realizowane w nadrzędnym interesie publicznym, w przypadku których nie są dostępne żadne mniej szkodliwe rozwiązania alternatywne, co ustala się indywidualnie dla każdego przypadku; lub

d) działania lub zaniechania ze strony państw trzecich, za które dane państwo członkowskie nie jest odpowiedzialne.

15. Poza obszarami Natura 2000 obowiązek określony w ust. 12 nie ma zastosowania do pogorszenia stanu spowodowanego przez:

a) siłę wyższą, w tym klęski żywiołowe;

b) nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu;

c) plan lub przedsięwzięcie realizowane w nadrzędnym interesie publicznym, w przypadku których nie są dostępne żadne mniej szkodliwe rozwiązania alternatywne; lub

d) działania lub zaniechania ze strony państw trzecich, za które dane państwo członkowskie nie jest odpowiedzialne.

16. W przypadku obszarów Natura 2000 niewypełnienie obowiązków określonych w ust. 11 i 12 jest uzasadnione, jeżeli zostało spowodowane przez:

a) siłę wyższą, w tym klęski żywiołowe;

b) nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu; lub

c) plan lub przedsięwzięcie zatwierdzone zgodnie z art. 6 ust. 4 dyrektywy 92/43/EWG.

17. Państwa członkowskie zapewniają:

a) zwiększanie obszaru w dobrym stanie w odniesieniu do typów siedlisk wymienionych w załączniku I, do czasu gdy co najmniej 90 % tego obszaru osiągnie dobry stan, a w odniesieniu do każdego typu siedliska w każdym regionie biogeograficznym danego państwa członkowskiego osiągnięta zostanie właściwa powierzchnia referencyjna;

b) trend wzrostowy prowadzący do zapewnienia wystarczającej jakości i ilości lądowych, przybrzeżnych i słodkowodnych siedlisk gatunków wymienionych w załącznikach II, IV i V do dyrektywy 92/43/EWG oraz gatunków objętych zakresem stosowania dyrektywy 2009/147/WE.

Artykuł  5

Odbudowa ekosystemów morskich

1. Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do przywrócenia do dobrego stanu obszarów typów siedlisk wymienionych w załączniku II, których stan nie jest dobry. Środki takie są wprowadzane:

a) do 2030 r. - na co najmniej30 % całkowitego obszaru wszystkich typów siedlisk z grup 1-6 wymienionych w załączniku II, których stan nie jest dobry, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy zasobów przyrodniczych, o którym mowa w art. 15;

b) do 2040 r. - na co najmniej 60 %, a do 2050 r. - na co najmniej 90 % obszaru każdej grupy 1-6 typów siedlisk wymienionych w załączniku I, których stan nie jest dobry, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy zasobów przyrodniczych, o którym mowa w art. 15;

c) do 2040 r. - na co najmniej dwóch trzecich odsetka określonego w lit. d) niniejszego ustępu obszaru typów siedlisk z grupy 7 wymienionych w załączniku II, których stan nie jest dobry, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy zasobów przyrodniczych, o którym mowa w art. 15; oraz

d) do 2050 r. - na ustalonym zgodnie z art. 14 ust. 3 odsetku obszaru typów siedlisk z grupy 7 wymienionych w załączniku II, których stan nie jest dobry, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy zasobów przyrodniczych, o którym mowa w art. 15.

Odsetek, o którym mowa w akapicie pierwszym lit. d) niniejszego artykułu, ustala się w taki sposób, aby nie uniemożliwiać osiągnięcia lub utrzymania dobrego stanu środowiska określonego zgodnie z art. 9 ust. 1 dyrektywy 2008/56/WE.

2. Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do przywrócenia typów siedlisk z grup 1-6 wymienionych w załączniku II na obszarach, na których te typy siedlisk nie występują, celem osiągnięcia właściwej powierzchni referencyjnej dla tych typów siedlisk. Do 2030 r. środki te muszą być wprowadzone w odniesieniu do obszarów odpowiadających co najmniej 30 % dodatkowej powierzchni potrzebnej do osiągnięcia właściwej powierzchni referencyjnej dla każdej grupy typów siedlisk, jak określono ilościowo w krajowym planie odbudowy zasobów przyrodniczych, o którym mowa w art. 15, do 2040 r. - w odniesieniu do obszarów reprezentujących co najmniej 60 % tej powierzchni, a do 2050 r. - w odniesieniu do 100 % tej powierzchni.

3. Na zasadzie odstępstwa od ust. 2 niniejszego artykułu, jeżeli państwo członkowskie uzna, że do 2050 r. nie jest możliwe wprowadzenie środków odbudowy niezbędnych do osiągnięcia właściwej powierzchni referencyjnej dla określonego typu siedliska na 100 % powierzchni, dane państwo członkowskie może określić niższy odsetek na poziomie od 90 % do 100 % w swoim krajowym planie odbudowy zasobów przyrodniczych, o którym mowa w art. 15, oraz przedstawić odpowiednie uzasadnienie. W takim przypadku państwo członkowskie stopniowo wprowadza środki odbudowy niezbędne do osiągnięcia tego niższego odsetka do 2050 r. Do 2030 r. te środki odbudowy muszą obejmować co najmniej 30 % dodatkowej powierzchni potrzebnej do osiągnięcia takiego niższego odsetka do 2050 r., a do 2040 r. muszą obejmować co najmniej 60 % dodatkowej powierzchni potrzebnej do osiągnięcia takiego niższego odsetka do 2050 r.

4. Jeżeli państwo członkowskie stosuje odstępstwo zgodnie z ust. 3 do określonych typów siedlisk, obowiązek określony w ust. 2 ma zastosowanie do pozostałej dodatkowej powierzchni koniecznej do osiągnięcia właściwej powierzchni referencyjnej dla tych grup typów siedlisk wymienionych w załączniku II, do których należą te określone typy siedlisk.

5. Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy morskich siedlisk gatunków wymienionych w załączniku III do niniejszego rozporządzenia oraz w załącznikach II, IV i V do dyrektywy 92/43/EWG, a także morskich siedlisk gatunków ptaków objętych zakresem stosowania dyrektywy 2009/147/WE, które są, w uzupełnieniu środków odbudowy, o których mowa w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, konieczne do poprawy jakości i ilości tych siedlisk, między innymi przez ich przywrócenie, a także do poprawy łączności aż do osiągnięcia wystarczającej jakości i ilości tych siedlisk.

6. Obszary najbardziej odpowiednie do objęcia środkami odbudowy zgodnie z ust. 1, 2 i 5 niniejszego artykułu określa się w oparciu o najlepszą dostępną wiedzę i najnowsze osiągnięcia postępu technicznego i naukowego dotyczące ustalania stanu typów siedlisk wymienionych w załączniku II do niniejszego rozporządzenia oraz jakości i ilości siedlisk gatunków, o których mowa w ust. 5 niniejszego artykułu, z wykorzystaniem informacji przekazanych na podstawie art. 17 dyrektywy 92/43/EWG, art. 12 dyrektywy 2009/147/WE i art. 17 dyrektywy 2008/56/WE.

7. Państwa członkowskie zapewniają, aby stan był znany w odniesieniu do:

a) do 2030 r. - co najmniej 50 % obszarów rozmieszczonych na wszystkich typach siedlisk z grup 1-6 wymienionych w załączniku II;

b) do 2040 r. - wszystkich obszarów z grup 1-6 wymienionych w załączniku II;

c) do 2040 r. - co najmniej 50 % obszarów rozmieszczonych na wszystkich typach siedlisk z grupy 7 wymienionych w załączniku II;

d) do 2050 r. - wszystkich obszarów z grupy 7 wymienionych w załączniku II.

8. W odniesieniu do środków odbudowy, o których mowa w ust. 1 i 2, uwzględnia się potrzebę poprawy spójności ekologicznej i łączności pomiędzy typami siedlisk wymienionymi w załączniku II oraz wymogi ekologiczne gatunków, o których mowa w ust. 5, występujących w tych typach siedlisk.

9. Państwa członkowskie wprowadzają środki celem zapewnienia, aby obszary objęte środkami odbudowy zgodnie z ust. 1, 2 i 5 wykazywały stałą poprawę stanu typów siedlisk wymienionych w załączniku II, aż do osiągnięcia przez nie dobrego stanu, a także stałą poprawę jakości siedlisk gatunków, o których mowa w ust. 5, aż do osiągnięcia wystarczającej jakości tych siedlisk.

Bez uszczerbku dla dyrektywy 92/43/EWG państwa członkowskie wprowadzają środki celem zapewnienia, aby stan obszarów, gdzie osiągnięto dobry stan i wystarczającą jakość siedlisk gatunków, nie ulegał znacznemu pogorszeniu.

10. Bez uszczerbku dla dyrektywy 92/43/EWG, do dnia publikacji krajowych planów odbudowy zasobów przyrodniczych zgodnie z art. 17 ust. 6 niniejszego rozporządzenia państwa członkowskie starają się wprowadzać środki niezbędne do zapobiegania znacznemu pogorszeniu się stanu obszarów, w których występują typy siedlisk wymienione w załączniku II do niniejszego rozporządzenia i które są w dobrym stanie, lub środki niezbędne do osiągnięcia celów odbudowy określonych w ust. 14 niniejszego artykułu.

11. Poza obszarami Natura 2000 obowiązek określony w ust. 9nie ma zastosowania do pogorszenia jakości spowodowanego przez:

a) siłę wyższą, w tym klęski żywiołowe;

b) nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu;

c) plan lub przedsięwzięcie realizowane w nadrzędnym interesie publicznym, w przypadku którego nie są dostępne żadne mniej szkodliwe rozwiązania alternatywne, co ustala się indywidualnie dla każdego przypadku; lub

d) działania lub zaniechania ze strony państw trzecich, za które dane państwo członkowskie nie jest odpowiedzialne.

12. Poza obszarami Natura 2000 obowiązek określony w ust. 10 nie ma zastosowania do pogorszenia stanu spowodowanego przez:

a) siłę wyższą, w tym klęski żywiołowe;

b) nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu;

c) plan lub przedsięwzięcie realizowane w nadrzędnym interesie publicznym, w przypadku których nie są dostępne żadne mniej szkodliwe rozwiązania alternatywne; lub

d) działania lub zaniechania ze strony państw trzecich, za które dane państwo członkowskie nie jest odpowiedzialne.

13. W przypadku obszarów Natura 2000 niewypełnienie obowiązków określonych w ust. 9 i 10 jest uzasadnione, jeżeli zostało spowodowane przez:

a) siłę wyższą, w tym klęski żywiołowe;

b) nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu; lub

c) plan lub przedsięwzięcie zatwierdzone zgodnie z art. 6 ust. 4 dyrektywy 92/43/EWG.

14. Państwa członkowskie zapewniają:

a) zwiększanie obszaru w dobrym stanie w odniesieniu do typów siedlisk z grup typów siedlisk 1-6 wymienionych w załączniku II, do czasu gdy co najmniej 90 % tego obszaru osiągnie dobry stan, a w odniesieniu do każdego typu siedliska w każdym regionie biogeograficznym danego państwa członkowskiego osiągnięta zostanie właściwa powierzchnia referencyjna;

b) zwiększanie obszaru w dobrym stanie w odniesieniu do typów siedlisk wymienionych w grupie 7 w załączniku II, do czasu gdy co najmniej określony w ust. 1 akapit pierwszy lit. d) odsetek tego obszaru osiągnie dobry stan, a w odniesieniu do każdego typu siedliska w każdym regionie biogeograficznym danego państwa członkowskiego osiągnięta zostanie właściwa powierzchnia referencyjna;

c) trend wzrostowy prowadzący do zapewnienia wystarczającej jakości i ilości morskich siedlisk gatunków wymienionych w załączniku III do niniejszego rozporządzenia oraz załącznikach II, IV i V do dyrektywy 92/43/EWG, a także gatunków objętych zakresem stosowania dyrektywy 2009/147/WE.

Artykuł  6

Energia ze źródeł odnawialnych

1. Na potrzeby art. 4 ust. 14 i 15 oraz art. 5 ust. 11 i 12 planowanie, budowa i eksploatacja instalacji produkujących energię ze źródeł odnawialnych, ich podłączenie do sieci oraz sama sieć i magazyny są uznawane za leżące w nadrzędnym interesie publicznym. Państwa członkowskie mogą zwolnić je z wymogu niedostępności mniej szkodliwych rozwiązań alternatywnych, zgodnie z art. 4 ust. 14 i 15 oraz art. 5 ust. 11 i 12, pod warunkiem że:

a) przeprowadzono strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko zgodnie z warunkami określonymi w dyrektywie 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ⁴⁴ ; lub

b) zostały one poddane ocenie oddziaływania na środowisko zgodnie z warunkami określonymi w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE ⁴⁵ .

2. Państwa członkowskie w należycie uzasadnionych i szczególnych okolicznościach mogą ograniczyć stosowanie ust. 1 do niektórych części swojego terytorium, jak również do niektórych rodzajów technologii lub do przedsięwzięć o określonych cechach technicznych, zgodnie z priorytetami określonymi w zintegrowanych krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu na mocy rozporządzenia (UE) 2018/1999.

Jeżeli państwa członkowskie stosują ograniczenia zgodnie z akapitem pierwszym, informują o nich Komisję i je uzasadniają.

Artykuł  7

Obrona narodowa

1. Wprowadzając środki odbudowy na potrzeby art. 4 ust. 1, 4 lub 7 lub art. 5 ust. 1, 2 lub 5, państwa członkowskie mogą wyłączyć obszary wykorzystywane na działania służące wyłącznie celom obrony narodowej, jeżeli środki te uznaje się za niezgodne z dalszym wykorzystywaniem danych obszarów na potrzeby wojskowe.

2. Na potrzeby art. 4 ust. 14 i 15 oraz art. 5 ust. 11 i 12 państwa członkowskie mogą postanowić, że plany i przedsięwzięcia służące wyłącznie celom obrony narodowej uznaje się za leżące w nadrzędnym interesie publicznym.

Na potrzeby art. 4 ust. 14 i 15 oraz art. 5 ust. 11 i 12 państwa członkowskie mogą również zwolnić plany i przedsięwzięcia służące wyłącznie celom obrony narodowej z wymogu niedostępności mniej szkodliwych rozwiązań alternatywnych. Jednak w przypadku zastosowania przez państwo członkowskie tego zwolnienia wprowadza ono środki - na tyle, na ile będzie to racjonalne i wykonalne - mające na celu złagodzenie wpływu tych planów i przedsięwzięć na typy siedlisk.

Artykuł  8

Odbudowa ekosystemów miejskich

1. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2030 r. nie doszło do utraty netto całkowitej krajowej powierzchni miejskich terenów zieleni oraz pokrycia koronami drzew na obszarach miejskich w ekosystemach miejskich, określonych zgodnie z art. 14 ust. 4, w porównaniu z 2024 r. Na potrzeby tego ustępu państwa członkowskie mogą wyłączyć z tej całkowitej krajowej powierzchni obszary ekosystemów miejskich, w których udział miejskich terenów zieleni w ośrodkach miejskich i klastrach miejskich przekracza 45 %, a udział pokrycia koronami drzew na obszarach miejskich przekracza 10 %.

2. Od dnia 1 stycznia 2031 r. państwa członkowskie osiągają trend wzrostowy w odniesieniu do całkowitej krajowej powierzchni miejskich terenów zieleni, w tym poprzez zintegrowanie miejskich terenów zieleni z budynkami i infrastrukturą, na obszarach ekosystemów miejskich, określonych zgodnie z art. 14 ust. 4, mierzoną co sześć lat, począwszy od dnia 1 stycznia 2031 r., aż do osiągnięcia zadowalającego poziomu miejskich terenów zieleni, określonego zgodnie z art. 14 ust. 5.

3. Państwa członkowskie osiągają, w każdym obszarze ekosystemów miejskich, określonych zgodnie z art. 14 ust. 4, trend wzrostowy w odniesieniu do pokrycia koronami drzew na obszarach miejskich, mierzony co sześć lat, począwszy od dnia 1 stycznia 2031 r., aż do osiągnięcia zadowalającego poziomu, określonego zgodnie z art. 14 ust. 5.

Artykuł  9

Odbudowa naturalnej łączności rzek oraz naturalnych funkcji powiązanych równin zalewowych

1. Państwa członkowskie sporządzają wykaz sztucznych barier dla łączności wód powierzchniowych oraz, uwzględniając funkcje społeczno-gospodarcze sztucznych barier, identyfikują te bariery, które należy usunąć, aby przyczynić się do osiągnięcia celów w zakresie odbudowy określonych w art. 4 niniejszego rozporządzenia oraz celu, jakim jest przywrócenie co najmniej 25 000 km rzek w Unii do stanu rzek o swobodnym przepływie do 2030 r., bez uszczerbku dla dyrektywy 2000/60/WE, w szczególności jej art. 4 ust. 3, 5 i 7, a także rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 ⁴⁶ , w szczególności jego art. 15.

2. Państwa członkowskie usuwają sztuczne bariery dla łączności wód powierzchniowych określone w wykazie sporządzonym zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu, zgodnie z planem ich usunięcia, o którym mowa w art. 15 ust. 3 lit. i) oraz n). Usuwając sztuczne bariery, państwa członkowskie zajmują się w pierwszym rzędzie przestarzałymi barierami, mianowicie tymi, które nie są już potrzebne do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, żeglugi śródlądowej, zaopatrzenia w wodę, ochrony przeciwpowodziowej lub innych zastosowań.

3. Jako uzupełnienie usuwania sztucznych barier zgodnie z ust. 2 państwa członkowskie wprowadzają środki niezbędne do poprawy naturalnych funkcji powiązanych równin zalewowych.

4. Państwa członkowskie zapewniają utrzymanie naturalnej łączności rzek i naturalnych funkcji powiązanych równin zalewowych odtworzonych zgodnie z ust. 2 i 3.

Artykuł  10

Odbudowa populacji owadów zapylających

1. Państwa członkowskie zwiększają różnorodność gatunków owadów zapylających oraz odwracają trend spadkowy populacji owadów zapylających najpóźniej do 2030 r. poprzez terminowe wdrożenie adekwatnych i skutecznych działań, a następnie osiągają i utrzymują trend wzrostowy w zakresie liczebności tej populacji, mierzoną co najmniej co sześć lat od 2030 r., aż do osiągnięcia zadowalających poziomów zgodnie z art. 14 ust. 5.

2. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 23 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia przez ustanowienie i aktualizację opartej na wiedzy naukowej metody monitorowania różnorodności i populacji owadów zapylających. Komisja przyjmuje pierwszy z tych aktów delegowanych ustanawiających taką metodę do dnia 19 sierpnia 2025 r.

3. Metoda, o której mowa w ust. 2, zapewnia znormalizowane podejście do gromadzenia rocznych danych na temat liczebności i różnorodności gatunków owadów zapylających w różnych ekosystemach, a także do oceny trendów dotyczących populacji owadów zapylających oraz skuteczności środków odbudowy przyjętych przez państwa członkowskie zgodnie z ust. 1.

4. Stosując metodę, o której mowa w ust. 2, państwa członkowskie zapewniają, aby dane z monitorowania pochodziły z odpowiedniej liczby miejsc w celu zapewnienia reprezentatywności na ich terytoriach. W stosownych przypadkach państwa członkowskie promują naukę obywatelską podczas gromadzenia danych z monitorowania i zapewniają odpowiednie zasoby do wykonywania tych zadań.

5. Komisja i odpowiednie agencje unijne, w szczególności EEA, Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i Europejska Agencja Chemikaliów, zgodnie ze swoimi odpowiednimi mandatami, koordynują swoje działania dotyczące owadów zapylających oraz udzielają informacji wspierających państwa członkowskie, na ich wniosek, w wypełnianiu przez nie obowiązków wynikających z niniejszego artykułu. W tym celu Komisja m.in. powołuje specjalną grupę zadaniową i w skoordynowany sposób rozpowszechnia odpowiednie informacje i wiedzę fachową wśród państw członkowskich.

Artykuł  11

Odbudowa ekosystemów rolniczych

1. Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do zwiększenia różnorodności biologicznej w ekosystemach rolniczych, oprócz środków odbudowy, którymi obszary te objęte są na mocy art. 4 ust. 1, 4 i 7, uwzględniając zmianę klimatu, potrzeby społeczne i gospodarcze obszarów wiejskich i potrzebę zapewnienia zrównoważonej produkcji rolnej w Unii.

2. Państwa członkowskie wprowadzają środki mające na celu osiągnięcie na poziomie krajowym trendu wzrostowego co najmniej dwóch z trzech wymienionych poniżej wskaźników w ekosystemach rolniczych, szczegółowo określonych w załączniku IV, które to wskaźniki mierzy się w okresie od dnia 18 sierpnia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2030 r., a następnie co sześć lat, aż do osiągnięcia zadowalających poziomów, określonych zgodnie z art. 14 ust. 5:

a) wskaźnik liczebności motyli na użytkach zielonych;

b) zasoby węgla organicznego w glebach mineralnych gruntów uprawnych;

c) odsetek gruntów rolnych z elementami krajobrazu o wysokiej różnorodności.

3. Państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy, których celem jest, aby wskaźnik liczebności pospolitych ptaków krajobrazu rolniczego na poziomie krajowym, bazujący na gatunkach określonych w załączniku V, indeksowany na dzień 1 września 2025 r. na poziomie = 100, osiągnął następujące poziomy:

a) w przypadku państw członkowskich wymienionych w załączniku V, których populacje ptaków krajobrazu rolniczego były w przeszłości bardziej uszczuplone: 110 do 2030 r., 120 do 2040 r. i 130 do 2050 r.;

b) w przypadku państw członkowskich wymienionych w załączniku V, których populacje ptaków krajobrazu rolniczego były w przeszłości mniej uszczuplone: 105 do 2030 r., 110 do 2040 r. i 115 do 2050 r.

4. Państwa członkowskie wprowadzają środki mające na celu przywrócenie gleb organicznych wykorzystywanych w rolnictwie będących osuszonymi torfowiskami. Środki te muszą być wprowadzone w odniesieniu do co najmniej:

a) 30 % takich obszarów do 2030 r., z czego co najmniej jedna czwarta musi zostać ponownie nawodniona;

b) 40 % takich obszarów do 2040 r., z czego co najmniej jedna trzecia musi zostać ponownie nawodniona;

c) 50 % takich obszarów do 2050 r., z czego co najmniej jedna trzecia musi zostać ponownie nawodniona.

Państwa członkowskie mogą wprowadzić środki odbudowy, w tym ponowne nawadnianie, na obszarach wydobywania

torfu i uwzględnić je, obliczając stopień realizacji odpowiednich celów, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a), b) i c).

Ponadto państwa członkowskie mogą wprowadzić środki odbudowy w celu ponownego nawadniania gleb organicznych będących osuszonymi torfowiskami w ramach użytkowania gruntów innego niż użytkowanie rolnicze i wydobycie torfu, oraz zaliczyć maksymalnie do 40 % tych obszarów ponownie nawodnionych do obliczania stopnia realizacji celów, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a), b) i c).

Środki odbudowy polegające na ponownym nawadnianiu torfowisk, w tym poziomy wody, które należy osiągnąć, przyczyniają się do redukcji emisji netto gazów cieplarnianych i zwiększenia różnorodności biologicznej, przy jednoczesnym uwzględnieniu uwarunkowań krajowych i lokalnych.

W należycie uzasadnionych przypadkach państwo członkowskie może ograniczyć zakres ponownego nawadniania torfowisk w ramach użytkowania rolniczego do poziomu niższego niż wymagany na mocy akapitu pierwszego niniejszego ustępu lit. a), b) i c), jeżeli takie ponowne nawadnianie prawdopodobnie wiąże się ze znaczącym negatywnym wpływem na infrastrukturę, budynki, przystosowanie się do zmiany klimatu lub inne interesy publiczne oraz jeżeli takie ponowne nawadnianie nie może mieć miejsca na gruntach innych niż grunty rolne. Każde takie ograniczenie określa się zgodnie z art. 14 ust. 8.

Spoczywający na państwach członkowskich obowiązek osiągnięcia celów dotyczących ponownego nawadniania określonych w akapicie pierwszym lit. a), b) i c) nie oznacza dla rolników i prywatnych właścicieli gruntów obowiązku ponownego nawadniania swoich gruntów; ponowne nawadnianie na gruntach rolnych pozostaje dla nich dobrowolne, bez uszczerbku dla obowiązków wynikających z prawa krajowego.

Państwa członkowskie, w stosownych przypadkach, tworzą zachęty do ponownego nawadniania, aby uczynić je dla rolników i prywatnych właścicieli gruntów atrakcyjną opcją, a także wspierają dostęp do szkoleń i doradztwa dla rolników i innych zainteresowanych stron na temat korzyści płynących z ponownego nawadniania torfowisk oraz na temat opcji późniejszego gospodarowania gruntami i powiązanych możliwości.

Artykuł  12

Odbudowa ekosystemów leśnych

1. Oprócz środków odbudowy, którymi objęte są obszary na mocy art. 4 ust. 1, 4 i 7, państwa członkowskie wprowadzają środki odbudowy konieczne do zwiększenia różnorodności biologicznej ekosystemów leśnych, uwzględniając przy tym ryzyko wystąpienia pożarów lasu.

2. Państwa członkowskie osiągają na poziomie krajowym trend wzrostowy wskaźnika liczebności pospolitych ptaków leśnych szczegółowo określonego w załączniku VI, który mierzy się w okresie od dnia 18 sierpnia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2030 r., a następnie co sześć lat, aż do osiągnięcia zadowalających poziomów, określonych zgodnie z art. 14 ust. 5.

3. Państwa członkowskie osiągają na poziomie krajowym trend wzrostowy co najmniej sześciu z siedmiu wymienionych poniżej wskaźników dotyczących ekosystemów leśnych, szczegółowo określonych w załączniku VI, wybranych na podstawie ich zdolności do wykazania zwiększenia różnorodności biologicznej ekosystemów leśnych w danym państwie członkowskim. Trend ten mierzy się w okresie od dnia 18 sierpnia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2030 r., a następnie co sześć lat, aż do osiągnięcia zadowalających poziomów, określonych zgodnie z art. 14 ust. 5:

a) drzewa martwe stojące;

b) drzewa martwe leżące;

c) udział lasów o strukturze różnowiekowej;

d) łączność obszarów leśnych;

e) zasoby węgla organicznego;

f) odsetek lasów, w których dominują rodzime gatunki drzew;

g) różnorodność gatunków drzew.

4. Niewypełnienie obowiązków określonych w ust. 2 i 3 jest uzasadnione, jeżeli zostało spowodowane przez:

a) działanie siły wyższej na dużą skalę, w tym klęski żywiołowe, w szczególności nieplanowane i niekontrolowane pożary lasów; lub

b) nieuniknione przekształcenia siedlisk spowodowane bezpośrednio przez zmianę klimatu.

Artykuł  13

Zasadzenie trzech miliardów dodatkowych drzew

1. Określając i wdrażając środki odbudowy służące realizacji celów i zobowiązań określonych w art. 4 oraz art. 8-12, państwa członkowskie starają się przyczynić się do realizacji zobowiązania polegającego na zasadzeniu co najmniej trzech miliardów dodatkowych drzew w Unii do 2030 r.

2. Państwa członkowskie zapewniają, aby ich wkład w realizację zobowiązania określonego w ust. 1 został osiągnięty przy pełnym poszanowaniu zasad ekologicznych, w tym z zapewnieniem różnorodności gatunkowej i wiekowej, nadaniem priorytetu rodzimym gatunkom drzew, z wyjątkiem - w bardzo szczególnych przypadkach i warunkach - gatunków nierodzimych dostosowanych do lokalnych warunków glebowych, klimatycznych, ekologicznych i siedliskowych, które odgrywają rolę we wspieraniu zwiększonej odporności na zmianę klimatu. Środki służące realizacji tego zobowiązania mają na celu zwiększenie łączności ekologicznej i opierają się na zrównoważonym zalesianiu, ponownym zalesianiu i sadzeniu drzew oraz zwiększaniu miejskich terenów zieleni.

⁴⁴ Dyrektywa 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz.U. L 197 z 21.7.2001, s. 30).

⁴⁵ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.U. L 26 z 28.1.2012, s. 1).

⁴⁶ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylające decyzję nr 661/2010/UE (Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 1).