Sekcja 4 - Infrastruktura transportu drogowego - Rozporządzenie 2024/1679 w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej, zmieniające rozporządzenia (UE) 2021/1153 i (UE) nr 913/2010 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1315/2013

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2024.1679

Akt obowiązujący

Wersja od: 28 czerwca 2024 r.

SEKCJA  4

Infrastruktura transportu drogowego

Artykuł  29

Elementy infrastruktury

1. Infrastruktura transportu drogowego składa się w szczególności z:

a) dróg, w tym:

(i) mostów;

(ii) tuneli;

(iii) skrzyżowań;

(iv) przejazdów;

(v) węzłów drogowych;

(vi) utwardzonych poboczy; oraz

(vii) infrastruktury łagodzącej wpływ na środowisko, w tym rozwiązań w zakresie ochrony fauny lub ograniczania hałasu;

b) powiązanego wyposażenia, w tym systemów ważenia pojazdów w ruchu;

c) infrastruktury cyfrowej i systemów ICT dla transportu;

d) tras dostępu do multimodalnych terminali towarowych;

e) połączeń terminali towarowych i platform logistycznych z innymi rodzajami transportu w ramach transeuropejskiej sieci transportowej;

f) terminali autobusowych;

g) infrastruktury związanej z instalacjami do paliw alternatywnych; oraz

h) parkingów i miejsc odpoczynku, w tym bezpiecznych i chronionych parkingów dla pojazdów użytkowych.

2. Drogi, o których mowa w ust. 1 lit. a) niniejszego artykułu i które wskazano na mapach przedstawionych w załączniku I, są drogami odgrywającymi istotną rolę w dalekobieżnym ruchu osób i towarów, łączącymi główne ośrodki miejskie i gospodarcze oraz zapewniającymi wzajemne połączenia z innymi rodzajami transportu.

3. Wyposażenie powiązane z drogami, o których mowa w ust. 1 lit. b), może obejmować w szczególności urządzenia służące do zarządzania ruchem, przekazywania informacji i wskazywania drogi, pobierania opłat za przejazd lub opłat za korzystanie z infrastruktury, zapewniania bezpieczeństwa, zmniejszania negatywnych skutków dla środowiska, tankowania lub ładowania pojazdów o napędzie alternatywnym oraz do zapewniania bezpiecznych i chronionych parkingów dla pojazdów użytkowych.

Artykuł  30

Wymogi dotyczące infrastruktury transportowej dla sieci kompleksowej

1. Państwa członkowskie zapewniają, aby:

a) bezpieczeństwo infrastruktury transportu drogowego było zapewnione, monitorowane i w razie potrzeby poprawiane zgodnie z dyrektywą 2008/96/WE;

b) drogi były projektowane, budowane lub modernizowane i utrzymywane z zachowaniem wysokich standardów jakości i bezpieczeństwa;

c) drogi były projektowane, budowane lub modernizowane i utrzymywane z zachowaniem wysokiego poziomu ochrony środowiska, w tym, w stosownych przypadkach, poprzez zastosowanie środków redukcji hałasu oraz gromadzenie, oczyszczanie i odprowadzanie spływu wody;

d) tunele drogowe o długości ponad 500 m były zgodne z dyrektywą 2004/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ⁵² ;

e) w stosownych przypadkach interoperacyjność systemów poboru opłat była zapewniana zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/520 ⁵³  oraz rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2020/204 ⁵⁴  i rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2020/203 ⁵⁵ ;

f) w stosownych przypadkach, opłaty za przejazd lub opłaty za korzystanie z infrastruktury były pobierane zgodnie z dyrektywą 1999/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ⁵⁶ ;

g) wszelkie inteligentne systemy transportowe w infrastrukturze transportu drogowego były zgodne z dyrektywą 2010/40/UE i stosowane w sposób zgodny z aktami delegowanymi przyjętymi na podstawie tej dyrektywy; oraz

h) infrastruktura paliw alternatywnych była rozmieszczona w sieci drogowej zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2023/1804.

2. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2050 r. w odniesieniu do dróg, o których mowa w art. 29 ust. 1 lit. a), należących do sieci kompleksowej, spełnione były następujące wymogi:

a) droga jest zaprojektowana, zbudowana lub zmodernizowana specjalnie na potrzeby ruchu zmotoryzowanego;

b) miejsca odpoczynku są dostępne w odległości nie większej niż 100 km od siebie i zapewniają wystarczającą liczbę bezpiecznych miejsc parkingowych oraz odpowiednie udogodnienia, w tym urządzenia sanitarne, spełniające potrzeby zróżnicowanej siły roboczej; oraz

c) systemy ważenia pojazdów w ruchu są zainstalowane średnio co 300 km w sieci danego państwa członkowskiego.

Do celów akapitu pierwszego lit. c) państwa członkowskie podczas instalowania systemów ważenia pojazdów w ruchu mogą skupić się na odcinkach dróg o dużym natężeniu ruchu towarowego. Systemy ważenia pojazdów w ruchu umożliwiają identyfikację pojazdów i zespołów pojazdów, które prawdopodobnie przekroczyły maksymalne dopuszczalne masy określone w dyrektywie 96/53/WE.

3. Państwa członkowskie zapewniają wdrożenie lub stosowanie środków służących do wykrywania zdarzeń lub sytuacji związanych z bezpieczeństwem drogowym oraz gromadzenie odpowiednich danych o ruchu drogowym w celu przekazywania minimalnych powszechnych informacji o ruchu związanych z bezpieczeństwem drogowym, określonych w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 886/2013 ⁵⁷ :

a) w odniesieniu do istniejącej infrastruktury sieci kompleksowej - do dnia 31 grudnia 2030 r.; oraz

b) w odniesieniu do nowej infrastruktury sieci kompleksowej - do dnia 31 grudnia 2050 r. lub - w przypadku gdy dany odcinek drogi zostanie ukończony przed tym terminem - do dnia jego ukończenia.

4. Na wniosek państwa członkowskiego, w należycie uzasadnionych przypadkach, Komisja przyjmuje akty wykonawcze przyznające zwolnienia z wymogów określonych w ust. 2 w odniesieniu do dróg, na których natężenie ruchu nie przekracza 10 000 pojazdów na dobę w obu kierunkach, lub ze względu na szczególne ograniczenia geograficzne lub znaczące ograniczenia fizyczne, negatywny wynik analizy kosztów i korzyści społeczno-gospodarczych lub znaczący negatywny wpływ na środowisko lub różnorodność biologiczną. Każdy taki wniosek jest należycie uzasadniony i uwzględnia się w nim również to, że dana infrastruktura podlega ocenom wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego, audytom bezpieczeństwa ruchu drogowego, kontrolom bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działaniom zaradczym zgodnie z dyrektywą 2008/96/WE. Wniosek o zwolnienia jest w stosownych przypadkach koordynowany z co najmniej jednym sąsiadującym państwem członkowskim. Sąsiadujące państwa członkowskie mogą przedstawić opinię państwu

i Rady 2010/40/UE w odniesieniu do danych i procedur dotyczących dostarczania bezpłatnie użytkownikom, w miarę możliwości, minimalnych powszechnych informacji o ruchu związanych z bezpieczeństwem drogowym (Dz.U. L 247 z 18.9.2013, s. 6). członkowskiemu składającemu wniosek o zwolnienie. Państwo członkowskie dołącza do swojego wniosku opinie sąsiadujących państw członkowskich. Państwo członkowskie może w jednym wniosku wystąpić o przyznanie kilku zwolnień.

Komisja ocenia wniosek w świetle uzasadnienia przedstawionego na podstawie akapitu pierwszego. Komisja należycie uwzględnia opinie zainteresowanych sąsiadujących państw członkowskich.

Komisja może zwrócić się do państwa członkowskiego o dodatkowe informacje nie później niż w terminie 30 dni kalendarzowych od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego. Jeżeli Komisja uzna, że przekazane informacje są niewystarczające, może w ciągu 30 dni kalendarzowych od otrzymania dodatkowych informacji zwrócić się do państwa członkowskiego o ich uzupełnienie.

Komisja podejmuje decyzję w sprawie zwolnienia będącego przedmiotem wniosku nie później niż sześć miesięcy od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego lub, w przypadku gdy zainteresowane państwa członkowskie przekazały dodatkowe informacje na podstawie akapitu trzeciego, nie później niż cztery miesiące od ostatniej daty otrzymania takich informacji, w zależności od tego, która z tych dat jest późniejsza. W przypadku braku podjęcia przez Komisję w takich terminach wyraźnej decyzji uznaje się, że zwolnienie zostało przyznane.

Komisja informuje inne państwa członkowskie o zwolnieniach przyznanych na podstawie niniejszego artykułu.

Artykuł  31

Wymogi dotyczące infrastruktury transportowej dla sieci bazowej i rozszerzonej sieci bazowej

1. Państwa członkowskie zapewniają, aby infrastruktura drogowa sieci bazowej i rozszerzonej sieci bazowej była zgodna z art. 30 ust. 1.

2. Państwa członkowskie zapewniają, aby w odniesieniu do dróg, o których mowa w art. 29 ust. 1 lit. a), spełnione były poniższe wymogi - w przypadku infrastruktury drogowej sieci bazowej do dnia 31 grudnia 2030 r., a w przypadku infrastruktury drogowej rozszerzonej sieci bazowej do dnia 31 grudnia 2040 r.:

a) drogi są zaprojektowane, zbudowane lub zmodernizowane specjalnie na potrzeby ruchu zmotoryzowanego;

b) drogi mają, z wyjątkiem specjalnych miejsc lub sytuacji tymczasowych, oddzielne jezdnie dla obu kierunków ruchu, oddzielone od siebie środkowym pasem rozdzielającym nieprzeznaczonym do ruchu lub oddzielone od siebie w inny sposób zapewniający równoważny poziom bezpieczeństwa; oraz

c) drogi nie krzyżują się na jednym poziomie z żadną drogą, torami kolejowymi lub tramwajowymi, drogą rowerową ani ścieżką dla pieszych.

3. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2040 r. infrastruktura drogowa sieci bazowej i rozszerzonej sieci bazowej spełniała następujące wymogi:

a) miejsca odpoczynku są dostępne wzdłuż dróg sieci bazowej i rozszerzonej sieci bazowej w odległości nie większej niż 60 km od siebie i zapewniają wystarczającą liczbę bezpiecznych miejsc parkingowych oraz odpowiednie udogodnienia, w tym urządzenia sanitarne, spełniające potrzeby zróżnicowanej siły roboczej; oraz

b) infrastruktura ta spełnia wymogi określone w art. 30 ust. 2 lit. a) i c).

4. Państwa członkowskie zapewniają do dnia 31 grudnia 2040 r. rozwój bezpiecznych i chronionych parkingów wzdłuż dróg sieci bazowej i rozszerzonej sieci bazowej lub w miejscu niewymagającym przejechania więcej niż 3 km od najbliższego zjazdu z drogi transeuropejskiej sieci, przy średniej maksymalnej odległości 150 km między takimi parkingami, zapewniających wystarczającą liczbę miejsc parkingowych dla pojazdów użytkowych i spełniających wymogi określone w art. 8a ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 561/2006. Państwa członkowskie mogą skupić się na odcinkach dróg o dużym natężeniu ruchu towarowego.

5. Państwa członkowskie zapewniają, aby infrastruktura drogowa spełniała wymogi określone w art. 30 ust. 3:

a) w odniesieniu do istniejącej infrastruktury sieci bazowej - do dnia 31 grudnia 2025 r. oraz w odniesieniu do istniejącej infrastruktury rozszerzonej sieci bazowej - do dnia 31 grudnia 2030 r.; oraz

b) w odniesieniu do nowej infrastruktury sieci bazowej - do dnia 31 grudnia 2030 r. oraz w odniesieniu do nowej infrastruktury rozszerzonej sieci bazowej - do dnia 31 grudnia 2040 r. lub - w przypadku gdy dany odcinek drogi zostanie ukończony przed tym terminem - do dnia jego ukończenia.

6. Na wniosek państwa członkowskiego, w należycie uzasadnionych przypadkach, Komisja przyjmuje akty wykonawcze przyznające zwolnienia z wymogów określonych w ust. 2, 3 i 4 w odniesieniu do dróg, na których natężenie ruchu nie przekracza 10 000 pojazdów na dobę w obu kierunkach lub ze względu na szczególne ograniczenia geograficzne lub znaczące ograniczenia fizyczne, negatywny wynik analizy kosztów i korzyści społeczno-gospodarczych lub znaczący negatywny wpływ na środowisko lub różnorodność biologiczną. Każdy taki wniosek jest należycie uzasadniony i uwzględnia się w nim również to, że dana infrastruktura podlega ocenom wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego, audytom bezpieczeństwa ruchu drogowego, kontrolom bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działaniom zaradczym zgodnie z dyrektywą 2008/96/WE. Wniosek o zwolnienia jest w stosownych przypadkach koordynowany z co najmniej jednym sąsiadującym państwem członkowskim w przypadku odcinków transgranicznych. Sąsiadujące państwa członkowskie mogą przedstawić opinię państwu członkowskiemu składającemu wniosek o zwolnienie. Państwo członkowskie dołącza do swojego wniosku opinie sąsiadujących państw członkowskich. Państwo członkowskie może w jednym wniosku wystąpić o przyznanie kilku zwolnień.

Komisja ocenia wniosek w świetle uzasadnienia przedstawionego na podstawie akapitu pierwszego. Komisja należycie uwzględnia opinie zainteresowanych sąsiadujących państw członkowskich.

Komisja może zwrócić się do państwa członkowskiego o dodatkowe informacje nie później niż w terminie 30 dni kalendarzowych od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego. Jeżeli Komisja uzna, że przekazane informacje są niewystarczające, może w ciągu 30 dni kalendarzowych od otrzymania dodatkowych informacji zwrócić się do państwa członkowskiego o ich uzupełnienie.

Komisja podejmuje decyzję w sprawie zwolnienia będącego przedmiotem wniosku nie później niż sześć miesięcy od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego lub, w przypadku gdy zainteresowane państwa członkowskie przekazały dodatkowe informacje na podstawie akapitu trzeciego, nie później niż cztery miesiące od ostatniej daty otrzymania takich informacji, w zależności od tego, która z tych dat jest późniejsza. W przypadku braku podjęcia przez Komisję w takich terminach wyraźnej decyzji uznaje się, że zwolnienie zostało przyznane.

Komisja informuje inne państwa członkowskie o zwolnieniach przyznanych na podstawie niniejszego artykułu.

Artykuł  32

Dodatkowe priorytety w zakresie rozwoju infrastruktury drogowej

Promując projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania dotyczące infrastruktury drogowej, obok priorytetów ogólnych określonych w art. 12 i 13 zwraca się uwagę na następujące kwestie:

a) poprawa i promowanie bezpieczeństwa ruchu drogowego, z uwzględnieniem potrzeb wszelkich niechronionych użytkowników ruchu drogowego i użytkowników dróg, w szczególności osób o ograniczonej możliwości poruszania się;

b) złagodzenie zatorów komunikacyjnych na istniejących drogach, w szczególności poprzez inteligentne zarządzanie ruchem, w tym poprzez dynamiczne opłaty z tytułu zatorów komunikacyjnych lub opłaty za przejazd zróżnicowane w zależności od pory dnia, tygodnia lub roku;

c) usprawnienie procesów cyfryzacji i automatyzacji, wprowadzenie innowacyjnych technologii w celu poprawy kontroli zgodności z unijnymi ramami prawnymi w zakresie transportu drogowego, w tym inteligentnych i zautomatyzowanych narzędzi egzekwowania przepisów oraz infrastruktury komunikacyjnej;

d) zapewnienie ciągłości i dostępności ścieżek dla pieszych i dróg rowerowych przy okazji budowy lub modernizacji infrastruktury drogowej w celu promowania aktywnych rodzajów transportu, a także poprawa, w stosownych przypadkach, infrastruktury do celów aktywnej mobilności; oraz

e) rozwój w sieci kompleksowej bezpiecznych i chronionych parkingów zapewniających wystarczającą liczbę miejsc parkingowych dla pojazdów użytkowych i spełniających wymogi określone w art. 8a ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 561/2006.

⁵² Dyrektywa 2004/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa dla tuneli w transeuropejskiej sieci drogowej (Dz.U. L 167 z 30.4.2004, s. 39).

⁵³ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/520 z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie interoperacyjności systemów elektronicznego poboru opłat drogowych i ułatwiania transgranicznej wymiany informacji na temat przypadków nieuiszczenia opłat drogowych w Unii (Dz.U. L 91 z 29.3.2019, s. 45).

⁵⁴ Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/204 z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowych obowiązków dostawców europejskiej usługi opłaty elektronicznej, minimalnej treści informacji o obszarze europejskiej usługi opłaty elektronicznej, interfejsów elektronicznych, wymogów dotyczących składników interoperacyjności oraz uchylenia decyzji 2009/750/WE (Dz.U. L 43 z 17.2.2020, s. 49).

⁵⁵ Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2020/203 z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie klasyfikacji pojazdów, obowiązków użytkowników europejskiej usługi opłaty elektronicznej, wymogów dotyczących składników interoperacyjności oraz minimalnych kryteriów kwalifikowalności jednostek notyfikowanych (Dz.U. L 43 z 17.2.2020, s. 41).

⁵⁶ Dyrektywa 1999/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury drogowej przez pojazdy (Dz.U. L 187 z 20.7.1999, s. 42).

⁵⁷ Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 886/2013 z dnia 15 maja 2013 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego