Sekcja 1 - Infrastruktura transportu kolejowego - Rozporządzenie 2024/1679 w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej, zmieniające rozporządzenia (UE) 2021/1153 i (UE) nr 913/2010 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1315/2013

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2024.1679

Akt obowiązujący

Wersja od: 28 czerwca 2024 r.

SEKCJA  1

Infrastruktura transportu kolejowego

Artykuł  14

Elementy infrastruktury

1. Infrastruktura transportu kolejowego składa się w szczególności z:

a) linii kolejowych, w tym:

(i) torów;

(ii) rozjazdów;

(iii) przejazdów kolejowych;

(iv) bocznic;

(v) tuneli;

(vi) mostów; oraz

(vii) infrastruktury łagodzącej wpływ na środowisko;

b) dworców zlokalizowanych wzdłuż linii kolejowych określonych na mapach zawartych w załączniku I, służących do przesiadek pasażerów w ramach transportu kolejowego i pomiędzy koleją a innymi rodzajami transportu;

c) obiektów kolejowej infrastruktury obsługowej wzdłuż linii kolejowych określonych na mapach zawartych w załączniku I, innych niż dworce pasażerskie zdefiniowane w art. 3 pkt 11 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE ⁴⁹ , w szczególności stacji rozrządowych, urządzeń służących formowaniu składu pociągów, urządzeń manewrowych, torów postojowych, punktów zaplecza technicznego, innych stanowisk technicznych, w tym stanowisk do czyszczenia i mycia taboru, instalacji pomocniczych i kolejowych stacji paliw, a także automatycznych urządzeń do zmiany rozstawu osi kolejowych;

d) połączeń w ramach kolejowych tras dojazdowych do multimodalnych terminali towarowych mających połączenie kolejowe, w tym kolejowych tras dojazdowych do multimodalnych terminali towarowych w portach śródlądowych i morskich oraz w portach lotniczych, oraz kolejowych tras dojazdowych do stacji rozrządowych, o których mowa w pkt 2 lit. c) załącznika II do dyrektywy 2012/34/UE;

e) przytorowych urządzeń sterowania;

f) przytorowej infrastruktury energetycznej;

g) infrastruktury związanej z instalacjami dotyczącymi paliw alternatywnych;

h) urządzeń towarzyszących; oraz

i) systemów ICT dla transportu.

2. Wyposażenie techniczne związane z liniami kolejowymi może obejmować systemy elektryfikacji, urządzenia umożliwiające wsiadanie i wysiadanie pasażerów oraz załadunek i rozładunek towarów na dworcach i terminalach, a także technologie innowacyjne w fazie ich wdrażania.

Artykuł  15

Wymogi dotyczące infrastruktury transportowej dla sieci kompleksowej

1. Państwa członkowskie zapewniają, aby infrastruktura kolejowa sieci kompleksowej spełniała:

a) przepisy dyrektywy (UE) 2016/797 oraz aktów wykonawczych przyjętych na jej podstawie, aby zapewnić interoperacyjność sieci kompleksowej; oraz

b) wymogi technicznych specyfikacji interoperacyjności (TSI) przyjętych na podstawie art. 4 i 5 dyrektywy (UE) 2016/797, bez uszczerbku dla zwolnień przewidzianych w art. 7 ust. 1 tej dyrektywy.

2. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2050 r. infrastruktura kolejowa sieci kompleksowej, z wyjątkiem połączeń, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d):

a) była w pełni zelektryfikowana w zakresie linii oraz, w stopniu niezbędnym do eksploatacji pociągów zasilanych elektrycznie, w zakresie bocznic;

b) dopuszczała, bez specjalnego zezwolenia, nacisk osi co najmniej 22,5 tony; oraz

c) dopuszczała, bez specjalnego zezwolenia, prowadzenie pociągów towarowych o długości pociągu wynoszącej co najmniej 740 m (łącznie z lokomotywą lub lokomotywami). Wymóg ten jest spełniony, jeżeli na wniosek przedsiębiorstwa kolejowego na liniach dwutorowych średnio dziennie co najmniej jedną trasę pociągu na godzinę i w danym kierunku można przeznaczyć dla pociągów towarowych o długości co najmniej 740 m.

3. Wymogi określone w ust. 2 lit. b) i c) mają zastosowanie wyłącznie na tych liniach sieci kompleksowej, które:

a) łączą multimodalny terminal towarowy lub port morski lub śródlądowy z najbliższym przejściem granicznym z bazową siecią towarową lub rozszerzoną bazową siecią towarową;

b) stanowią linię przekierowującą linii, która jest częścią bazowej sieci towarowej lub rozszerzonej bazowej sieci towarowej; lub

c) obsługują średnio ponad dziesięć pociągów towarowych dziennie w obu kierunkach na podstawie danych za rok poprzedzający rok zgłoszenia.

Do dnia 19 lipca 2027 r. państwa członkowskie powiadamiają Komisję o odnośnych liniach. W przypadku odcinków transgranicznych takie powiadomienie dokonywane jest w porozumieniu z innymi zainteresowanymi państwami członkowskimi.

4. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2050 r. infrastruktura kolejowa sieci kompleksowej na połączeniach, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), połączona z liniami kolejowymi wykorzystywanymi do transportu towarowego, o którym mowa w art. 15 ust. 3, spełniała wymogi określone w ust. 2 lit. a), b) i c) niniejszego artykułu, chyba że w odniesieniu do wymogów określonych w ust. 2 lit. c) niniejszego artykułu Komisja przyznała na podstawie art. 38 ust. 4 zwolnienie ze stosowania art. 38 ust. 3.

5. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2040 r. infrastruktura kolejowa sieci kompleksowej spełniała, w przypadku budowy nowej linii, wymóg określony w ust. 2 lit. a). Z tego obowiązku wyłączone są projekty, dla których ocena oddziaływania na środowisko została rozpoczęta przed dniem 18 lipca 2024 r.

6. Wymogi określone w ust. 2 i 4 nie mają zastosowania do sieci odizolowanych.

7. Bez uszczerbku dla ust. 6 na wniosek państwa członkowskiego, w należycie uzasadnionych przypadkach, Komisja przyjmuje akty wykonawcze przyznające zwolnienia z wymogów, o których mowa w niniejszym artykule, ze względu na szczególne ograniczenia geograficzne lub znaczące ograniczenia fizyczne, negatywny wynik analizy kosztów i korzyści społeczno-gospodarczych lub znaczący negatywny wpływ na środowisko lub różnorodność biologiczną. Każdy taki wniosek jest należycie uzasadniony. Wniosek o zwolnienia jest koordynowany z sąsiadującym państwem członkowskim lub sąsiadującymi państwami członkowskimi w przypadku odcinków transgranicznych. Sąsiadujące państwa członkowskie mogą przedstawić opinię państwu członkowskiemu składającemu wniosek o zwolnienie. Państwo członkowskie dołącza do swojego wniosku opinie sąsiadujących państw członkowskich. Państwo członkowskie może w jednym wniosku wystąpić o przyznanie kilku zwolnień.

Komisja ocenia wniosek w świetle przedstawionego uzasadnienia oraz, w stosownych przypadkach, jego znaczącego wpływu na interoperacyjność i ciągłość sieci kolejowej. Komisja należycie uwzględnia opinie zainteresowanych sąsiadujących państw członkowskich.

Komisja może zwrócić się do państwa członkowskiego o dodatkowe informacje nie później niż w terminie 30 dni kalendarzowych od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego. Jeżeli Komisja uzna, że przekazane informacje są niewystarczające, może w ciągu 30 dni kalendarzowych od otrzymania dodatkowych informacji zwrócić się do państwa członkowskiego o ich uzupełnienie.

Komisja podejmuje decyzję w sprawie zwolnienia będącego przedmiotem wniosku nie później niż sześć miesięcy od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego lub, w przypadku gdy zainteresowane państwa członkowskie przekazały dodatkowe informacje na podstawie akapitu trzeciego, nie później niż cztery miesiące od ostatniej daty otrzymania takich informacji, w zależności od tego, która z tych dat jest późniejsza. W przypadku braku wyraźnej decyzji Komisji w takich terminach uznaje się, że zwolnienie zostało przyznane.

Komisja informuje pozostałe państwa członkowskie o zwolnieniach przyznanych na podstawie niniejszego artykułu.

Artykuł  16

Wymogi dotyczące infrastruktury transportowej dla sieci bazowej i rozszerzonej sieci bazowej

1. Państwa członkowskie zapewniają zgodność infrastruktury kolejowej sieci bazowej i rozszerzonej sieci bazowej z art. 15 ust. 1.

2. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2040 r. infrastruktura kolejowa rozszerzonej sieci bazowej, z wyjątkiem połączeń, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), w odniesieniu do linii, które są częścią sieci transportu towarowego:

a) spełniała wymogi określone w art. 15 ust. 2 lit. a) i b);

b) dopuszczała, bez specjalnego zezwolenia, prowadzenie pociągów towarowych o długości pociągu wynoszącej co najmniej 740 m (łącznie z lokomotywą lub lokomotywami). Wymóg ten jest spełniony, jeżeli spełnione są co najmniej następujące warunki:

(i) na wniosek przedsiębiorstwa kolejowego na liniach dwutorowych co najmniej jedną trasę pociągu na dwie godziny i w danym kierunku oraz nie mniej niż 24 trasy pociągu dziennie można przeznaczyć dla pociągów towarowych o długości co najmniej 740 m;

(ii) na wniosek przedsiębiorstwa kolejowego na liniach jednotorowych co najmniej jedną trasę pociągu na trzy godziny i w danym kierunku oraz nie mniej niż 12 tras pociągu dziennie można przeznaczyć dla pociągów towarowych o długości co najmniej 740 m; oraz

c) w przypadku odcinków kolejowych łączących multimodalne terminale towarowe dwóch węzłów miejskich lub multimodalny terminal towarowy w węźle miejskim i na przejściu granicznym ponad 75 % długości każdego odcinka kolejowego jest zaprojektowane dla prędkości wynoszącej co najmniej 100 km/h dla pociągów towarowych na liniach towarowych rozszerzonej sieci bazowej.

3. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2030 r. infrastruktura kolejowa rozszerzonej sieci bazowej spełniała, w przypadku budowy nowej linii, wymóg określony w art. 15 ust. 2 lit. a). Z tego obowiązku wyłączone są projekty, dla których ocena oddziaływania na środowisko została rozpoczęta przed dniem 18 lipca 2024 r.

4. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2040 r. infrastruktura kolejowa rozszerzonej sieci bazowej, z wyjątkiem połączeń, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), w odniesieniu do linii, które są częścią sieci transportu pasażerskiego:

a) spełniała wymogi określone w art. 15 ust. 2 lit. a) na liniach pasażerskich rozszerzonej sieci bazowej; oraz

b) w przypadku odcinków kolejowych łączących multimodalne pasażerskie węzły przesiadkowe dwóch węzłów miejskich lub multimodalne pasażerskie węzły przesiadkowe w węźle miejskim i na przejściu granicznym ponad 75 % długości każdego odcinka kolejowego było zaprojektowane dla prędkości wynoszącej co najmniej 160 km/h dla pociągów pasażerskich na liniach pasażerskich rozszerzonej sieci bazowej.

5. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2040 r. infrastruktura kolejowa rozszerzonej sieci bazowej na połączeniach, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), spełniała wymogi określone w art. 15 ust. 2 lit. a) i b) oraz ust. 2 lit. b) niniejszego artykułu, chyba że w odniesieniu do wymogów określonych w ust. 2 lit. b) niniejszego artykułu przyznano na podstawie art. 38 ust. 4 zwolnienie ze stosowania art. 38 ust. 3.

6. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2030 r. infrastruktura kolejowa sieci bazowej, z wyjątkiem połączeń, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d):

a) w przypadku linii, które stanowią część sieci transportu towarowego: spełniała wymogi określone w ust. 2 lit. a),

b) i

c) niniejszego artykułu; oraz

b) w przypadku linii, które stanowią część sieci transportu pasażerskiego: spełniała wymogi określone w art. 15 ust. 2 lit. a).

7. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2040 r. infrastruktura kolejowa będąca częścią sieci bazowej transportu pasażerskiego, z wyjątkiem połączeń, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), spełniała wymóg określony w ust. 4 lit. b) niniejszego artykułu.

8. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2040 r. w europejskich korytarzach transportowych na ich terytorium linie przewozu towarowego będące częścią infrastruktury kolejowej sieci bazowej lub rozszerzonej sieci bazowej, w tym połączenia, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), pozwalały na ruch pociągów towarowych przewożących standardowe naczepy o wysokości do 4 m, załadowanych na wysokości co najmniej 27 cm powyżej toru kolejowego.

Wymóg ten uznaje się za spełniony, jeżeli w każdym europejskim korytarzu transportowym na terytorium państwa członkowskiego spełnione są co najmniej następujące warunki:

a) istnieje co najmniej jedna spełniająca ten wymóg linia bezpośrednia umożliwiająca nieprzerwaną eksploatację pociągów na terytorium państwa członkowskiego oraz na liniach transgranicznych łączących z każdym sąsiadującym państwem członkowskim;

b) istnieje co najmniej jedna spełniająca ten wymóg linia bezpośrednia łącząca z co najmniej jednym terminalem kolejowo-drogowym lub jednym multimodalnym terminalem towarowym, zlokalizowanym w porcie morskim lub w niedalekiej odległości od portu morskiego, będącym częścią europejskiego korytarza transportowego na terytorium państwa członkowskiego; oraz

c) istnieje co najmniej jedna spełniająca ten wymóg linia bezpośrednia łącząca z co najmniej jednym z tych punktów końcowych, jeżeli co najmniej jeden punkt końcowy korytarza znajduje się na terytorium państwa członkowskiego.

W przypadku odcinków transgranicznych wyznaczenie tych linii odbywa się w porozumieniu z zainteresowanymi sąsiadującymi państwami członkowskimi.

Najpóźniej do dnia 19 lipca 2027 r. państwa członkowskie powiadamiają Komisję o odnośnych liniach.

9. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2030 r. infrastruktura kolejowa sieci bazowej na połączeniach, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), spełniała wymogi określone w art. 15 ust. 2 lit. a) i b) oraz ust. 2 lit. b) niniejszego artykułu, chyba że w odniesieniu do wymogów określonych w ust. 2 lit. b) niniejszego artykułu Komisja przyznała na podstawie art. 38 ust. 4 zwolnienie ze stosowania art. 38 ust. 3.

10. Wymogi określone w ust. 2-9 nie mają zastosowania do sieci odizolowanych.

11. Bez uszczerbku dla ust. 10 na wniosek państwa członkowskiego, w należycie uzasadnionych przypadkach, Komisja przyjmuje akty wykonawcze przyznające zwolnienia z wymogów, o których mowa w niniejszym artykule, ze względu na szczególne ograniczenia geograficzne lub znaczące ograniczenia fizyczne, negatywny wynik analizy kosztów i korzyści społeczno-gospodarczych lub znaczący negatywny wpływ na środowisko lub różnorodność biologiczną. Każdy taki wniosek jest należycie uzasadniony. Wniosek o zwolnienia jest koordynowany z sąsiadującym państwem członkowskim lub sąsiadującymi państwami członkowskimi w przypadku odcinków transgranicznych. Sąsiadujące państwa członkowskie mogą przedstawić opinię państwu członkowskiemu składającemu wniosek o zwolnienie. Państwo członkowskie dołącza do swojego wniosku opinie sąsiadujących państw członkowskich. Państwo członkowskie może w jednym wniosku wystąpić o przyznanie kilku zwolnień.

Komisja ocenia wniosek w świetle przedstawionego uzasadnienia oraz, w stosownych przypadkach, jego znaczącego wpływu na interoperacyjność i ciągłość sieci kolejowej. Komisja należycie uwzględnia opinie zainteresowanych sąsiadujących państw członkowskich.

Przy ocenie wniosków o zwolnienie z określonego w ust. 8 wymogu dotyczącego przewozu naczep Komisja uwzględnia w szczególności wyniki analizy kosztów i korzyści społeczno-gospodarczych, a także potencjalne zakłócenia w świadczeniu usług wynikające z konieczności przeprowadzenia prac, aby spełnić ten wymóg.

Przy ocenie wniosków o zwolnienie z ustanowionych w niniejszym artykule wymogów mających zastosowanie do rozszerzonej sieci bazowej Komisja w szczególności uwzględnia wszelkie duże inwestycje podjęte przez zainteresowane państwo członkowskie na linii równoległej leżącej w niewielkiej odległości od nowych linii, które mają zostać wybudowane.

Komisja może zwrócić się do państwa członkowskiego o dodatkowe informacje nie później niż w terminie 30 dni kalendarzowych od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego. Jeżeli Komisja uzna, że przekazane informacje są niewystarczające, może w ciągu 30 dni kalendarzowych od otrzymania dodatkowych informacji zwrócić się do państwa członkowskiego o ich uzupełnienie.

Komisja podejmuje decyzję w sprawie zwolnienia będącego przedmiotem wniosku nie później niż sześć miesięcy od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego lub, w przypadku gdy zainteresowane państwa członkowskie przekazały dodatkowe informacje na podstawie akapitu trzeciego, nie później niż cztery miesiące od ostatniej daty otrzymania takich informacji, w zależności od tego, która z tych dat jest późniejsza. W przypadku braku wyraźnej decyzji Komisji w takich terminach uznaje się, że zwolnienie zostało przyznane.

Komisja informuje pozostałe państwa członkowskie o zwolnieniach przyznanych na podstawie niniejszego artykułu.

Artykuł  17

Standardowa europejska nominalna szerokość toru kolejowego

1. Państwa członkowskie zapewniają, aby każda nowa linia kolejowa sieci bazowej oraz rozszerzonej sieci bazowej, z uwzględnieniem połączeń, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), charakteryzowała się standardową europejską nominalną szerokością toru wynoszącą 1435 mm. Wymóg ten uważa się za spełniony, gdy do dnia 31 grudnia 2030 r. w przypadku sieci bazowej oraz do dnia 31 grudnia 2040 r. - w przypadku rozszerzonej sieci bazowej umożliwione zostanie poruszanie się po infrastrukturze pociągów o rozstawie wynoszącym 1435 mm. Do celów niniejszego artykułu nowa linia kolejowa oznacza każdą linię, której budowa nie rozpoczęła się do dnia 18 lipca 2024 r.

2. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 niniejszego artykułu państwa członkowskie, na których terytorium w dniu 18 lipca 2024 r. nie planuje się połączenia nowej linii kolejowej z lądową granicą innego państwa członkowskiego zgodnie z załącznikiem I, sporządzają plan określający nową linię kolejową, która ma zostać wybudowana zgodnie z zastosowaniem standardowej europejskiej nominalnej szerokości toru wynoszącej 1435 mm. Plan ten uwzględnia wpływ na interoperacyjność z sąsiadującym państwem członkowskim lub sąsiadującymi państwami członkowskimi poprzez uwzględnienie, w szczególności, ewentualnego przejścia istniejących linii kolejowych na standardową europejską nominalną szerokość toru wynoszącą 1435 mm zgodnie z ust. 3 niniejszego artykułu. Plan obejmuje analizę kosztów i korzyści społeczno-gospodarczych uzasadniającą decyzję państwa członkowskiego, w stosownych przypadkach, o niewybudowaniu nowej infrastruktury kolejowej o standardowej europejskiej nominalnej szerokości toru wynoszącej 1435 mm oraz ocenę wpływu na interoperacyjność. Plan ten jest przedkładany Komisji do dnia 19 lipca 2026 r.

3. Państwa członkowskie z istniejącą siecią kolejową lub jej częścią o innej szerokości toru niż standardowa europejska nominalna szerokość toru wynosząca 1435 mm przeprowadzają ocenę, do dnia 19 lipca 2026 r., określającą istniejące linie kolejowe należące do europejskich korytarzy transportowych z myślą o ich ewentualnym przejściu na standardową europejską nominalną szerokość toru wynoszącą 1435 mm. Ocena ta jest koordynowana z sąsiadującym państwem członkowskim lub sąsiadującymi państwami członkowskimi w odniesieniu do odcinków transgranicznych. Ocena ta obejmuje analizę kosztów i korzyści społeczno-gospodarczych dotyczących wykonalności ewentualnego przejścia na standardową europejską nominalną szerokość toru wynoszącą 1435 mm oraz ocenę wpływu na interoperacyjność.

W oparciu o ocenę na podstawie akapitu pierwszego państwa członkowskie sporządzają plan przejścia na standardową europejską nominalną szerokość toru wynoszącą 1435 mm, w stosownych przypadkach, najpóźniej rok po zakończeniu oceny, wskazując istniejące linie kolejowe znajdujące się w europejskich korytarzach transportowych, które mają przejść na standardową europejską nominalną szerokość toru wynoszącą 1435 mm, oraz określają harmonogram tego przejścia.

Akapity pierwszy i drugi stosuje się odpowiednio do linii kolejowych, w przypadku których prace budowlane rozpoczęły się najpóźniej w dniu 18 lipca 2024 r.

4. Priorytety w zakresie planowania infrastruktury i inwestycji wynikające z planów, o których mowa w ust 2 i 3 niniejszego artykułu, uwzględnia się w pierwszym planie prac koordynatora europejskiego ds. europejskiego korytarza transportowego, którego częścią są towarowe linie kolejowe o szerokości torów innej niż standardowa europejska nominalna szerokość toru, zgodnie z art. 54.

5. W należycie uzasadnionych przypadkach na wniosek państwa członkowskiego Komisja przyjmuje akty wykonawcze przyznające tymczasowe zwolnienie z wymogów, o których mowa w ust. 1, w odniesieniu do nowych linii kolejowych sieci bazowej i rozszerzonej sieci bazowej lub ich części ze względu na negatywne wyniki analizy kosztów i korzyści społeczno-gospodarczych. Każdy wniosek o zwolnienie opiera się na wystarczającym uzasadnieniu. Wnioski o zwolnienie są koordynowane z sąsiadującym państwem członkowskim lub sąsiadującymi państwami członkowskimi w przypadku odcinków transgranicznych. Sąsiadujące państwa członkowskie mogą przedstawić opinię państwu członkowskiemu składającemu wniosek o zwolnienie. Państwo członkowskie dołącza do swojego wniosku opinie sąsiadujących państw członkowskich. Państwo członkowskie może w jednym wniosku wystąpić o przyznanie kilku zwolnień.

Komisja ocenia wniosek w świetle przedstawionego uzasadnienia oraz, w stosownych przypadkach, jego znaczącego wpływu na interoperacyjność i ciągłość sieci kolejowej. Komisja należycie uwzględnia opinie zainteresowanych sąsiadujących państw członkowskich.

Komisja może zwrócić się do państwa członkowskiego o dodatkowe informacje nie później niż w terminie 30 dni kalendarzowych od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego. Jeżeli Komisja uzna, że przekazane informacje są niewystarczające, może w ciągu 30 dni kalendarzowych od otrzymania dodatkowych informacji zwrócić się do państwa członkowskiego o ich uzupełnienie.

Komisja podejmuje decyzję w sprawie zwolnienia będącego przedmiotem wniosku nie później niż sześć miesięcy od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego lub, w przypadku gdy zainteresowane państwa członkowskie przekazały dodatkowe informacje na podstawie akapitu trzeciego, nie później niż cztery miesiące od ostatniej daty otrzymania takich informacji, w zależności od tego, która z tych dat jest późniejsza. W decyzji wskazuje się okres, na jaki zwolnienie zostaje przyznane.

Komisja informuje pozostałe państwa członkowskie o zwolnieniach przyznanych na podstawie niniejszego artykułu.

Artykuł  18

Europejski system zarządzania ruchem kolejowym

1. Państwa członkowskie zapewniają, aby:

a) infrastruktura kolejowa była wyposażona w ERTMS do dnia 31 grudnia 2040 r. w rozszerzonej sieci bazowej oraz do dnia 31 grudnia 2050 r. w sieci kompleksowej, z wyjątkiem połączeń, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), przy zapewnieniu zsynchronizowanego i zharmonizowanego wdrożenia ERTMS w systemach przytorowych i pokładowych; oraz

b) ERTMS został wdrożony na połączeniach, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), do dnia 31 grudnia 2040 r. w rozszerzonej sieci bazowej i do dnia 31 grudnia 2050 r. w sieci kompleksowej, w przypadku gdy w koordynacji z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w szczególności z zarządcą infrastruktury, zainteresowane państwo członkowskie uzna takie urządzenia za niezbędne.

2. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2030 r.:

a) infrastruktura kolejowa sieci bazowej, z wyjątkiem połączeń, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), spełniała wymogi określone w ust. 1; oraz

b) ERTMS został wdrożony na połączeniach, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), w sieci bazowej, w przypadku gdy w koordynacji z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w szczególności z zarządcą infrastruktury, zainteresowane państwo członkowskie uzna takie urządzenia za niezbędne.

3. Państwa członkowskie zapewniają, aby systemy klasy B zostały zlikwidowane nie później niż do dnia 31 grudnia 2040 r. w sieci bazowej, do dnia 31 grudnia 2045 r. w rozszerzonej sieci bazowej oraz do dnia 31 grudnia 2050 r. w sieci kompleksowej pod warunkiem zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, z wyjątkiem odcinków w węzłach miejskich wykorzystywanych również przez podmiejskie pociągi pasażerskie wyposażone w specjalne systemy kontroli pociągów należące do klasy B.

4. Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 31 grudnia 2050 r. infrastruktura kolejowa sieci bazowej, rozszerzonej sieci bazowej i sieci kompleksowej została wyposażona w radiowy ERTMS.

5. Państwa członkowskie zapewniają wdrożenie radiowego ERTMS w infrastrukturze kolejowej sieci bazowej, rozszerzonej sieci bazowej i sieci kompleksowej do dnia 31 grudnia 2030 r. w przypadku budowy nowej linii lub do dnia 31 grudnia 2040 r. w przypadku modernizacji systemu sygnalizacji.

6. Państwa członkowskie zapewniają wdrożenie radiowego ERTMS do dnia 31 grudnia 2050 r. na połączeniach, o których mowa w art. 14 ust. 1 lit. d), w sieci bazowej, rozszerzonej sieci bazowej i sieci kompleksowej, w przypadku gdy w koordynacji z zarządcą infrastruktury i innymi zainteresowanymi stronami zainteresowane państwo członkowskie uzna takie urządzenia za niezbędne. W przypadku budowy nowej linii takie wdrożenie zapewnia się od dnia 31 grudnia 2030 r.

7. Wymogi określone w ust. 1-6 nie mają zastosowania do sieci odizolowanych.

8. Bez uszczerbku dla ust. 7 na wniosek państwa członkowskiego, w należycie uzasadnionych przypadkach, Komisja przyjmuje akty wykonawcze przyznające zwolnienia z wymogów, o których mowa w ust. 1-6. Każdy wniosek o zwolnienie opiera się na negatywnym wyniku analizy kosztów i korzyści społeczno-gospodarczych oraz na ocenie wpływu na interoperacyjność. Każdy taki wniosek jest należycie uzasadniony. Wniosek o zwolnienia jest koordynowany z sąsiadującym państwem członkowskim lub sąsiadującymi państwami członkowskimi w przypadku odcinków transgranicznych. Sąsiadujące państwa członkowskie mogą przedstawić opinię państwu członkowskiemu składającemu wniosek o zwolnienie. Państwo członkowskie dołącza do swojego wniosku opinie sąsiadujących państw członkowskich. Państwo członkowskie może w jednym wniosku wystąpić o przyznanie kilku zwolnień. Zwolnienia będące przedmiotem wniosku spełniają wymogi dyrektywy (UE) 2016/797.

Komisja ocenia wniosek w świetle uzasadnienia przedstawionego na podstawie akapitu pierwszego oraz z punktu widzenia jego znaczącego wpływu na interoperacyjność. Komisja należycie uwzględnia opinie zainteresowanych sąsiadujących państw członkowskich.

Komisja może zwrócić się do państwa członkowskiego o dodatkowe informacje nie później niż w terminie 30 dni kalendarzowych od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego. Jeżeli Komisja uzna, że przekazane informacje są niewystarczające, może w ciągu 30 dni kalendarzowych od otrzymania dodatkowych informacji zwrócić się do państwa członkowskiego o ich uzupełnienie.

Komisja podejmuje decyzję w sprawie zwolnienia będącego przedmiotem wniosku nie później niż sześć miesięcy od otrzymania wniosku na podstawie akapitu pierwszego lub, w przypadku gdy zainteresowane państwa członkowskie przekazały dodatkowe informacje na podstawie akapitu trzeciego, nie później niż cztery miesiące od ostatniej daty otrzymania takich informacji, w zależności od tego, która z tych dat jest późniejsza. W przypadku braku wyraźnej decyzji Komisji w takich terminach uznaje się, że zwolnienie zostało przyznane.

Komisja informuje pozostałe państwa członkowskie o zwolnieniach przyznanych na podstawie niniejszego artykułu.

Artykuł  19

Priorytety operacyjne

1. Organy zarządzające kolejowymi przewozami towarowymi dokładają wszelkich możliwych starań w celu zapewnienia, aby do dnia 31 grudnia 2030 r. w europejskich korytarzach transportowych jakość usług świadczonych na rzecz przedsiębiorstw kolejowych oraz wymogi techniczne i operacyjne dotyczące użytkowania infrastruktury nie uniemożliwiały osiągnięcia następujących wartości docelowych w zakresie wydajności operacyjnej kolejowych przewozów towarowych w ramach europejskich korytarzy transportowych:

a) na każdym wewnętrznym odcinku transgranicznym czas przebywania wszystkich pociągów towarowych przekraczających granicę między dwoma państwami członkowskimi nie przekracza średnio 25 minut, z wyjątkiem odcinków, na których odbywa się zmiana szerokości toru lub na których przestrzeganie tego limitu nie jest możliwe ze względu na przeprowadzane kontrole na granicy, w przypadku gdy kontrole te nie zostały w odniesieniu do pociągów zniesione w kontekście stosowania pkt 1.2 załącznika VI do rozporządzenia (UE) 2016/399; czas przebywania pociągu na odcinku transgranicznym oznacza całkowity dodatkowy czas przejazdu, który można przypisać z przejściu granicznemu, niezależnie od procedur lub względów o charakterze infrastrukturalnym, operacyjnym, technicznym i administracyjnym; czas przebywania nie obejmuje czasu, którego nie można przypisać przejściu granicznemu, np. procedur operacyjnych, które są przeprowadzane w obiektach znajdujących się w pobliżu przejścia granicznego, ale które nie są z nim integralnie związane; oraz

b) co najmniej 75 % pociągów towarowych przekraczających co najmniej jedną granicę wzdłuż europejskiego korytarza transportowego dociera do miejsca docelowego lub do zewnętrznej granicy Unii, jeżeli ich miejsce docelowe znajduje się poza Unią, w zaplanowanym czasie lub z opóźnieniem mniejszym niż 30 minut z powodów, które można przypisać unijnemu(-ym) zarządcy(-om) infrastruktury; nie uwzględnia się opóźnień, które wystąpiły w państwach trzecich, przez które przejeżdżają pociągi towarowe, i które to opóźnienia można przypisać tym państwom trzecim.

2. Państwa członkowskie dokładają wszelkich możliwych starań w celu zapewnienia, aby do dnia 31 grudnia 2030 r. w odniesieniu do linii przewozu towarowego w sieci bazowej, do dnia 31 grudnia 2040 r. w odniesieniu do linii przewozu towarowego w rozszerzonej sieci bazowej oraz do dnia 31 grudnia 2050 r. w odniesieniu do linii przewozu towarowego w sieci kompleksowej, o których mowa w art. 15 ust. 3, miały zastosowanie następujące warunki:

a) na liniach dwutorowych co najmniej dwie trasy pociągu na godzinę i w danym kierunku można przeznaczyć dla pociągów towarowych o długości co najmniej 740 m (w tym lokomotywy lub lokomotyw); oraz

b) na liniach jednotorowych co najmniej jedną trasę pociągu na dwie godziny i w danym kierunku można przeznaczyć dla pociągów towarowych o długości co najmniej 740 m (w tym lokomotywy lub lokomotyw).

Artykuł  20

Dodatkowe priorytety w zakresie rozwoju infrastruktury kolejowej

Promując projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania dotyczące infrastruktury kolejowej, oprócz priorytetów ogólnych określonych w art. 12 i 13 zwraca się uwagę na następujące kwestie:

a) przejście na standardową europejską nominalną szerokość toru wynoszącą 1435 mm, w stosownych przypadkach;

b) łagodzenie skutków hałasu i wibracji spowodowanych przez transport kolejowy, w szczególności za pomocą środków w zakresie taboru i infrastruktury, w tym instalacji chroniących przed hałasem;

c) podnoszenie poziomu bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych;

d) w stosownych przypadkach - połączenie kolejowej infrastruktury transportowej z infrastrukturą portów śródlądowych;

e) rozwój infrastruktury dla pociągów o długości powyżej 740 m i do 1500 m oraz nacisku osi 25,0 t przy budowie i modernizacji linii kolejowych istotnych dla ruchu towarowego, pod warunkiem przeprowadzenia analizy kosztów i korzyści społeczno-gospodarczych;

f) opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych technologii dla kolei, w szczególności w oparciu o prace Wspólnego Przedsięwzięcia Shift2Rail i Wspólnego Europejskiego Przedsięwzięcia Kolejowego, zwłaszcza w zakresie automatycznej obsługi pociągów, zaawansowanego zarządzania ruchem oraz cyfrowej łączności dla pasażerów w oparciu o ERTMS i cyfrowe sprzęgi samoczynne, łączność za pośrednictwem sieci 5G i satelity oraz inercyjne jednostki dla jednostek geopozycjonowania ERTMS;;

g) podczas budowy lub modernizacji infrastruktury kolejowej - zapewnienie ciągłości i dostępności ścieżek dla pieszych i dróg rowerowych oraz budowa parkingów dla rowerów w pobliżu stacji w celu promowania aktywnych rodzajów transportu;

h) rozwój innowacyjnych technologii paliw alternatywnych dla kolei, takich jak wodór, lub pociągów zasilanych z akumulatorów na odcinkach i kolejowych trasach dojazdowych zwolnionych z wymogu elektryfikacji;

i) na rzecz rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej - ustanowienie standardu zapewniającego ruch pociągów towarowych przewożących standardowe naczepy o wysokości do 4 m załadowane na wysokości 33 cm, bez dodatkowego wymogu posiadania specjalnego zezwolenia na wykonywanie przewozów; oraz

j) modernizacja do poziomu kolei dwutorowej na odcinkach stanowiących wąskie gardła, jeżeli występują na nich bariery pod względem przepustowości.

⁴⁹ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego (Dz.U. L 343 z 14.12.2012, s. 32).