Rozdział 2 - OCENA WNIOSKÓW O UDZIELENIE OCHRONY MIĘDZYNARODOWEJ - Rozporządzenie 2024/1347 w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako osób korzystających z ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony, zmieniające dyrektywę Rady 2003/109/WE oraz uchylające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2024.1347

Akt oczekujący

Wersja od: 22 maja 2024 r.

ROZDZIAŁ  II

OCENA WNIOSKÓW O UDZIELENIE OCHRONY MIĘDZYNARODOWEJ

Artykuł  4

Przedkładanie informacji oraz ocena faktów i okoliczności

1. Osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową przedkłada wszystkie dostępne jej elementy uzasadniające wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. W tym celu osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową w pełni współpracuje z organem rozstrzygającym oraz z innymi właściwymi organami oraz jest obecna i dostępna przez cały czas trwania procedury na terytorium państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie jej wniosku, w tym w czasie oceny istotnych elementów wniosku.

2. Na elementy, o których mowa w ust. 1, składają się:

a) oświadczenia osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową; oraz

b) wszelkie dokumenty znajdujące się w posiadaniu osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową odnoszące się do:

(i) powodów wystąpienia o udzielenie ochrony międzynarodowej;

(ii) wieku osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową;

(iii) przeszłości, w tym przeszłości uwzględnianych członków rodziny i krewnych, osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową;

(iv) tożsamości osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową;

(v) obywatelstwa lub obywatelstw osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową;

(vi) państwa lub państw i miejsca lub miejsc poprzedniego pobytu osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową;

(vii) wcześniejszych wniosków osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową o udzielenie ochrony międzynarodowej;

(viii) wyników wszelkich dotyczących osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową procedur przesiedleń lub przyjmowania ze względów humanitarnych określonych w rozporządzeniu (UE) 2024/1350;

(ix) tras podróży osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową; oraz

(x) dokumentów podróży osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową.

3. Organ rozstrzygający ocenia istotne elementy wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej zgodnie z art. 34 rozporządzenia (UE) 2024/1348.

4. Okoliczność, że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową doznała już prześladowania lub poważnej krzywdy albo że bezpośrednio groziło jej takie prześladowanie lub poważna krzywda, jest istotną przesłanką potwierdzającą uzasadnioną obawę tej osoby przed prześladowaniem lub rzeczywiste ryzyko doznania poważnej krzywdy, chyba że istnieją uzasadnione powody, aby uznać, iż takie akty prześladowania lub wyrządzania poważnej krzywdy się nie powtórzą.

5. Jeżeli co najmniej jeden aspekt oświadczeń osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową nie jest poparty dokumentami lub innymi dowodami, przedstawienie dodatkowych dowodów na poparcie tych konkretnych aspektów nie jest konieczne pod następującymi warunkami:

a) osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową poczyniła rzeczywisty wysiłek, aby uzasadnić swój wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej;

b) wszystkie istotne elementy będące w posiadaniu osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową zostały przedłożone oraz złożono zadowalające wyjaśnienia co do braku innych istotnych elementów;

c) oświadczenia osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową zostały uznane za spójne i wiarygodne oraz nie są sprzeczne z dostępnymi szczegółowymi i ogólnymi informacjami mającymi znaczenie dla sprawy danej osoby;

d) stwierdzono ogólną wiarygodność osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową, uwzględniając między innymi moment wystąpienia przez nią z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Artykuł  5

Potrzeba ochrony międzynarodowej powstała po przybyciu do państwa członkowskiego

1. Za podstawę uzasadnionej obawy przed prześladowaniem lub rzeczywistego ryzyka doznania poważnej krzywdy można uznać:

a) zdarzenia, które miały miejsce po tym, jak osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową opuściła kraj pochodzenia; lub

b) działalność, w jaką osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową zaangażowała się po opuszczeniu kraju pochodzenia, w szczególności jeżeli ustalono, że działalność ta stanowi wyraz i kontynuację przekonań, światopoglądu lub zapatrywań posiadanych w kraju pochodzenia.

2. Jeżeli ryzyko prześladowania lub poważnej krzywdy wynika z okoliczności wywołanych przez osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową po opuszczeniu kraju pochodzenia wyłącznie lub głównie w celu stworzenia warunków niezbędnych do ubiegania się o udzielenie ochrony międzynarodowej, organ rozstrzygający może odmówić udzielenia ochrony międzynarodowej, o ile każda decyzja podjęta w sprawie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej będzie zgodna z Konwencją genewską dotyczącą statusu uchodźców z dnia 28 lipca 1951 r. uzupełnioną Protokołem nowojorskim z dnia 31 stycznia 1967 r. (zwaną dalej "konwencją genewską"), Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (EKPC) i Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej.

Artykuł  6

Podmioty dopuszczające się prześladowania lub wyrządzające poważną krzywdę

Podmiotami dopuszczającymi się prześladowania lub wyrządzającymi poważną krzywdę mogą być:

a) państwo;

b) partie lub organizacje kontrolujące państwo lub znaczną część jego terytorium;

c) podmioty niepaństwowe, jeżeli można wykazać, że podmioty, o których mowa w art. 7 ust. 1, nie mogą lub nie chcą udzielić ochrony przed prześladowaniem lub poważną krzywdą.

Artykuł  7

Podmioty zapewniające ochronę

1. Ochrona przed prześladowaniem lub poważną krzywdą może być udzielana wyłącznie przez następujące podmioty, o ile są w stanie i chcą zapewnić skuteczną i trwałą ochronę zgodnie z ust. 2:

a) państwo;

b) stabilnie funkcjonujące podmioty niepaństwowe, w tym organizacje międzynarodowe, które kontrolują państwo lub znaczną część jego terytorium.

2. Ochrona przed prześladowaniem lub poważną krzywdą musi być skuteczna i trwała. Uznaje się, że ochrona jest zapewniona, jeżeli podmioty, o których mowa w ust. 1, podejmują racjonalne działania mające na celu zapobieżenie prześladowaniom lub wyrządzaniu poważnej krzywdy, między innymi przez zapewnienie skutecznego systemu prawnego na potrzeby wykrywania i ścigania czynów stanowiących prześladowania lub poważną krzywdę oraz karania za nie, a osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową ma możliwość dostępu do takiej ochrony.

3. Oceniając, czy stabilnie funkcjonujące podmioty niepaństwowe, w tym organizacje międzynarodowe, kontrolują dane państwo lub znaczną część jego terytorium oraz zapewniają ochronę, o której mowa w ust. 2, organ rozstrzygający uwzględnia dokładne i aktualne informacje o krajach pochodzenia uzyskane z właściwych i dostępnych źródeł krajowych, unijnych i międzynarodowych, oraz uwzględnia, jeżeli są one dostępne, wspólną analizę sytuacji w konkretnych krajach pochodzenia oraz wytyczne, o których mowa w art. 11 rozporządzenia (UE) 2021/2303.

Artykuł  8

Alternatywa ochrony wewnętrznej

1. Jeżeli podmiotem dopuszczającym się prześladowania lub wyrządzającym poważną krzywdę nie są państwo ani przedstawiciele państwa, w ramach oceny wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej organ rozstrzygający bada, czy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową nie wymaga tej ochrony, ponieważ może bezpiecznie i legalnie udać się do części kraju pochodzenia i zostać tam przyjętym, oraz czy można racjonalnie zakładać, że może ona się tam osiedlić, a także, czy w tej części kraju osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową:

a) nie ma uzasadnionej obawy przed prześladowaniem lub nie jest narażona na rzeczywiste ryzyko doznania poważnej krzywdy; lub

b) ma dostęp do skutecznej i trwałej ochrony przed prześladowaniem lub poważną krzywdą.

2. Jeżeli podmiotem dopuszczającym się prześladowania lub wyrządzającym poważną krzywdę jest państwo lub jego przedstawiciele, organ rozstrzygający zakłada, że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową nie ma dostępu do skutecznej ochrony, i nie ma potrzeby przeprowadzenia badania, o którym mowa w ust. 1.

Organ rozstrzygający może zbadać okoliczności, o których mowa w ust. 1, tylko wtedy, gdy jednoznacznie ustalono, że źródłem ryzyka prześladowania lub doznania poważnej krzywdy jest podmiot, którego władza wyraźnie ogranicza się do konkretnego obszaru geograficznego, lub gdy samo państwo kontroluje jedynie pewne części terytorium kraju.

3. Organ rozstrzygający bada okoliczności, o których mowa w ust. 1, po ustaleniu, że kryteria kwalifikacji określone w niniejszym rozporządzeniu miałyby w przeciwnym razie zastosowanie do osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową. Ciężar wykazania, że osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową może skorzystać z alternatywy ochrony wewnętrznej, spoczywa na organie rozstrzygającym. Osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową jest uprawniona do przedstawienia dowodów i przedłożenia wszelkich elementów wskazujących na to, że nie może ona skorzystać z takiej alternatywy. Organ rozstrzygający bierze pod uwagę dowody przedstawione i elementy przedłożone przez osobę ubiegającą się o ochronę międzynarodową.

4. Oceniając, czy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową ma uzasadnioną obawę przed prześladowaniem lub jest narażona na rzeczywiste ryzyko doznania poważnej krzywdy, lub czy ma ona dostęp do ochrony przed prześladowaniem lub poważną krzywdą w danej części terytorium kraju pochodzenia zgodnie z ust. 1, organ rozstrzygający, w momencie podejmowania decyzji w sprawie wniosku o ochronę międzynarodową, uwzględnia ogólną sytuację panującą w tej części kraju oraz osobiste uwarunkowania danej osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową określone w art. 4. W tym celu organ rozstrzygający uwzględnia dokładne i aktualne informacje uzyskane z odpowiednich i dostępnych źródeł krajowych, unijnych i międzynarodowych oraz, jeżeli są one dostępne, wspólną analizę sytuacji w konkretnych krajach pochodzenia oraz wytyczne, o których mowa w art. 11 rozporządzenia (UE) 2021/2303.

5. Do celów ust. 1 organ rozstrzygający uwzględnia:

a) ogólną sytuację panującą w odpowiedniej części kraju pochodzenia, w tym dostępność, skuteczność i trwałość ochrony, o której mowa w art. 7;

b) osobiste uwarunkowania osoby ubiegającej się o ochronę międzynarodową w odniesieniu do takich czynników jak stan zdrowia, wiek, płeć, w tym tożsamość płciowa, orientacja seksualna, pochodzenie etniczne i przynależność do mniejszości narodowej; oraz

c) czy osoba ubiegająca się o ochronę międzynarodową będzie w stanie zaspokoić swoje podstawowe potrzeby.

6. Jeżeli osobą ubiegającą się o ochronę międzynarodową jest małoletni bez opieki, organ rozstrzygający bierze pod uwagę najlepszy interes małoletniego, zwłaszcza dostępność trwałej i odpowiedniej opieki oraz pieczy.