Rozdział 1 - PRZEDMIOT, ZAKRES STOSOWANIA, DEFINICJE I CELE W ZAKRESIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ - Dyrektywa 2023/1791 w sprawie efektywności energetycznej oraz zmieniająca rozporządzenie (UE) 2023/955 (wersja przekształcona)

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2023.231.1

Akt obowiązujący

Wersja od: 20 września 2023 r. do: 4 sierpnia 2026 r.

ROZDZIAŁ  I

PRZEDMIOT, ZAKRES STOSOWANIA, DEFINICJE I CELE W ZAKRESIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ

Artykuł  1

Przedmiot i zakres stosowania

1. Niniejsza dyrektywa ustanawia wspólne ramy środków na rzecz promowania efektywności energetycznej w Unii, aby zapewnić realizację celów Unii w zakresie efektywności energetycznej, a także umożliwia dalszą poprawę efektywności energetycznej. Te wspólne ramy mają przyczynić się do wdrożenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 ³⁵  oraz do bezpieczeństwa dostaw energii w Unii przez zmniejszenie zależności Unii od importu energii, w tym paliw kopalnych.

Niniejsza dyrektywa ustanawia przepisy, których celem jest wdrożenie efektywności energetycznej jako priorytetu we wszystkich sektorach, usunięcie barier na rynku energii oraz przezwyciężenie nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku, które ograniczają efektywność dostaw, przesyłu, magazynowania i wykorzystywania energii. Przewiduje także ustalenie orientacyjnych krajowych wkładów w zakresie efektywności energetycznej na 2030 r.

Niniejsza dyrektywa przyczynia się do wdrożenia zasady "efektywność energetyczna przede wszystkim", tym samym przyczyniając się również do rozwoju Unii jako integracyjnego, sprawiedliwego i dostatniego społeczeństwa z nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarką.

2. Wymogi zawarte w niniejszej dyrektywie są wymogami minimalnymi i nie uniemożliwiają państwom członkowskim utrzymywania lub wprowadzania surowszych środków. Środki takie są zgodne z prawem unijnym. W przypadku gdy przepisy krajowe przewidują surowsze środki, państwa członkowskie informują o nich Komisję.

Artykuł  2

Definicje

Do celów niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

1) "energia" oznacza nośniki energii określone w art. 2 lit. d) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 ³⁶ ;

2) "efektywność energetyczna przede wszystkim" oznacza efektywność energetyczną przede wszystkim w rozumieniu art. 2 pkt 18 rozporządzenia (UE) 2018/1999;

3) "system energetyczny" oznacza system przeznaczony przede wszystkim do dostarczania usług energetycznych w celu zaspokojenia zapotrzebowania sektorów zastosowań końcowych na energię w postaci ciepła, paliw i energii elektrycznej;

4) "efektywność systemu" oznacza wybór energooszczędnych rozwiązań, które umożliwiają również efektywną kosztowo ścieżkę dekarbonizacji, dodatkową elastyczność i efektywne wykorzystanie zasobów;

5) "zużycie energii pierwotnej" lub "PEC" oznacza dostępną energię brutto z wyłączeniem międzynarodowych bunkrów morskich, końcowego zużycia nieenergetycznego i energii otoczenia;

6) "zużycie energii końcowej" lub "FEC" oznacza całość energii dostarczonej sektorom przemysłu, transportu, w tym zużycie energii w lotnictwie międzynarodowym, gospodarstw domowych, usług publicznych i prywatnych, rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa oraz innym sektorom zastosowań końcowych, z wyłączeniem zużycia energii w ramach międzynarodowych bunkrów morskich, energii otoczenia i dostaw do sektora przemian energetycznych oraz strat wynikających z przesyłu i dystrybucji, zgodnie z definicjami w załączniku A do rozporządzenia (WE) nr 1099/2008;

7) "energia otoczenia" oznacza energię otoczenia zdefiniowaną w art. 2 pkt 2 dyrektywy (UE) 2018/2001;

8) "efektywność energetyczna" oznacza stosunek uzyskanych wyników, usług, towarów lub energii do wkładu energii;

9) "oszczędność energii" oznacza ilość zaoszczędzonej energii ustaloną w drodze pomiaru lub oszacowania zużycia, lub obiema tymi metodami, przed wdrożeniem środka poprawy efektywności energetycznej i po jego wdrożeniu, z jednoczesnym zapewnieniem normalizacji warunków zewnętrznych wpływających na zużycie energii;

10) "poprawa efektywności energetycznej" oznacza zwiększenie efektywności energetycznej w wyniku wszelkich zmian technologicznych, zmian zachowań lub zmian ekonomicznych;

11) "usługa energetyczna" oznacza fizyczną korzyść, udogodnienie lub pożytek pochodzące z połączenia zużycia energii z wykorzystywaniem technologii energooszczędnych lub działania, które mogą obejmować czynności, utrzymanie i kontrolę niezbędne do świadczenia danej usługi, która jest świadczona na podstawie umowy i która w normalnych okolicznościach prowadzi do sprawdzalnej i wymiernej lub możliwej do oszacowania poprawy efektywności energetycznej lub do oszczędności energii pierwotnej;

12) "instytucje publiczne" oznaczają władze krajowe, regionalne lub lokalne oraz podmioty bezpośrednio finansowane i zarządzane przez te władze, lecz niemające charakteru przemysłowego ani handlowego;

13) "całkowita powierzchnia użytkowa" oznacza powierzchnię pomieszczeń budynku lub części budynku, gdzie energia jest wykorzystywana do regulowania wewnętrznych warunków klimatycznych;

14) "instytucje zamawiające" oznaczają instytucje zamawiające w rozumieniu art. 6 ust. 1 dyrektywy 2014/23/UE, art. 2 ust. 1 pkt. 1 dyrektywy 2014/24/UE oraz art. 3 ust. 1 dyrektywy 2014/25/UE;

15) "podmiot zamawiający" oznacza "podmiot zamawiający" zgodnie z definicją w art. 7 ust. 1 dyrektywy 2014/23/UE i art. 4 ust. 1 dyrektywy 2014/25/UE;

16) "system zarządzania energią" oznacza zbiór wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziałujących elementów strategii, która wyznacza cel w zakresie efektywności energetycznej oraz zawiera plan osiągnięcia tego celu, w tym monitorowanie rzeczywistego zużycia energii, działania podejmowane w celu zwiększenia efektywności energetycznej i pomiar postępów;

17) "norma europejska" oznacza normę przyjętą przez Europejski Komitet Normalizacyjny, Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki lub Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych, która jest udostępniona do użytku publicznego;

18) "norma międzynarodowa" oznacza normę przyjętą przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną, która jest udostępniona do użytku publicznego;

19) "strona zobowiązana" oznacza dystrybutora energii, przedsiębiorstwo prowadzące detaliczną sprzedaż energii, lub operatora systemu przesyłowego, objętych krajowymi systemami zobowiązującymi do efektywności energetycznej, o których mowa w art. 9;

20) "strona uprawniona" oznacza podmiot prawny, któremu rząd lub inna instytucja publiczna przekazały uprawnienia do opracowywania, prowadzenia lub realizowania planu finansowego w imieniu tego rządu lub tej instytucji publicznej;

21) "strona uczestnicząca" oznacza przedsiębiorstwo lub instytucję publiczną, które zobowiązało się lub która zobowiązała się do osiągnięcia pewnych celów w ramach dobrowolnej umowy lub jest objęte(-a) krajowym instrumentem polityki regulacyjnej;

22) "publiczny organ wykonawczy" oznacza podmiot prawa publicznego odpowiedzialny za realizację lub nadzorowanie opodatkowania, planów i instrumentów finansowych, zachęt podatkowych, standardów i norm, systemów znakowania energetycznego, szkoleń lub kształcenia w dziedzinie energii lub emisji dwutlenku węgla;

23) "środek z dziedziny polityki" oznacza instrument o charakterze regulacyjnym, finansowym, fiskalnym, dobrowolnym lub informacyjnym, który został formalnie ustanowiony i wdrożony w państwie członkowskim, aby stworzyć ramy wsparcia, wymóg lub zachętę dla uczestników rynku do oferowania i nabywania usług energetycznych i do wprowadzania innych środków poprawy efektywności energetycznej;

24) "działanie indywidualne" oznacza działanie, które prowadzi do sprawdzalnej i wymiernej lub dającej się oszacować poprawy efektywności energetycznej i które jest podejmowane w wyniku środka z dziedziny polityki;

25) "dystrybutor energii" oznacza osobę fizyczną lub prawną, w tym operatora systemu dystrybucyjnego, odpowiedzialną za przesył energii w celu jej dostarczenia do odbiorców końcowych lub do elementów systemów dystrybucyjnych, które sprzedają energię odbiorcom końcowym;

26) "operator systemu dystrybucyjnego" oznacza operatora systemu dystrybucyjnego w rozumieniu art. 2 pkt 29 dyrektywy (UE) 2019/944 w odniesieniu do energii elektrycznej lub art. 2 pkt 6 dyrektywy 2009/73/WE w odniesieniu do gazu;

27) "przedsiębiorstwo prowadzące detaliczną sprzedaż energii" oznacza osobę fizyczną lub prawną sprzedającą energię odbiorcom końcowym;

28) "odbiorca końcowy" oznacza osobę fizyczną lub prawną, która dokonuje zakupu energii do własnego użytku;

29) "dostawca usług energetycznych" oznacza osobę fizyczną lub prawną, która świadczy usługi energetyczne lub realizuje inne środki poprawy efektywności energetycznej w obiekcie lub w lokalach odbiorcy końcowego;

30) "małe i średnie przedsiębiorstwa" lub "MŚP" oznaczają przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 ust. 1 załącznika do zalecenia Komisji 2003/361/WE ³⁷ ;

31) "mikroprzedsiębiorstwo" oznacza przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 2 ust. 3 załącznika do zalecenia 2003/361/WE;

32) "audyt energetyczny" oznacza systematyczną procedurę, której celem jest uzyskanie odpowiedniej wiedzy o profilu zużycia energii danego budynku lub zespołu budynków, działalności lub instalacji przemysłowej bądź handlowej lub usługi prywatnej lub publicznej, określenie, w jaki sposób i w jakiej ilości możliwe jest uzyskanie opłacalnej oszczędności energii, określenie potencjału opłacalnego wykorzystania i wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych oraz poinformowanie o wynikach;

33) "umowa o poprawę efektywności energetycznej" oznacza umowę pomiędzy beneficjentem a dostawcą realizującym środek poprawy efektywności energetycznej, weryfikowaną i monitorowaną w trakcie całego okresu jej obowiązywania, zgodnie z którą roboty budowlane, dostawa lub usługa w ramach tego środka są spłacane w relacji do uzgodnionego w umowie poziomu poprawy efektywności energetycznej lub innego uzgodnionego kryterium charakterystyki energetycznej, na przykład oszczędności finansowych;

34) "inteligentny system pomiarowy" oznacza inteligentny system opomiarowania w rozumieniu art. 2 pkt 23 dyrektywy (UE) 2019/944 lub inteligentny system opomiarowania, o którym mowa w dyrektywie 2009/73/WE;

35) "operator systemu przesyłowego" oznacza operatora systemu przesyłowego w rozumieniu art. 2 pkt 35 dyrektywy (UE) 2019/944 w odniesieniu do energii elektrycznej lub art. 2 pkt 4 dyrektywy 2009/73/WE w odniesieniu do gazu;

36) "kogeneracja" oznacza równoczesne wytwarzanie energii cieplnej i energii elektrycznej lub mechanicznej w trakcie tego samego procesu;

37) "ekonomicznie uzasadnione zapotrzebowanie" oznacza zapotrzebowanie, które nie przekracza potrzeb w zakresie ogrzewania lub chłodzenia i które w innej sytuacji zostałoby zaspokojone w warunkach rynkowych przy zastosowaniu procesów wytwarzania energii innych niż kogeneracja;

38) "ciepło użytkowe" oznacza ciepło wytwarzane w procesie kogeneracji w celu zaspokojenia ekonomicznie uzasadnionego zapotrzebowania na ogrzewanie lub chłodzenie;

39) "energia elektryczna z kogeneracji" oznacza energię elektryczną wytwarzaną w procesie skojarzonym z produkcją ciepła użytkowego i obliczoną zgodnie z ogólnymi zasadami określonymi w załączniku II;

40) "wysokosprawna kogeneracja" oznacza kogenerację spełniającą kryteria przedstawione w załączniku III;

41) "sprawność ogólna" oznacza sumę rocznej produkcji energii elektrycznej i mechanicznej oraz ciepła użytkowego podzieloną przez ilość paliwa zużytego do produkcji ciepła w procesie kogeneracji oraz do produkcji brutto energii elektrycznej i mechanicznej;

42) "stosunek energii elektrycznej do ciepła" oznacza stosunek energii elektrycznej z kogeneracji do ciepła użytkowego wytworzonych w pełnym trybie kogeneracji, z zastosowaniem danych eksploatacyjnych konkretnej jednostki;

43) "jednostka kogeneracyjna" oznacza jednostkę, która może działać w trybie kogeneracji;

44) "małoskalowa jednostka kogeneracyjna" oznacza jednostkę kogeneracyjną o mocy zainstalowanej mniejszej niż 1 MWe;

45) "jednostka mikrokogeneracji" oznacza jednostkę kogeneracyjną o maksymalnej mocy niższej niż 50 kWe;

46) "efektywny system ciepłowniczy i chłodniczy" oznacza system ciepłowniczy lub chłodniczy, który spełnia kryteria określone w art. 26;

47) "efektywne ogrzewanie i chłodzenie" oznacza rozwiązanie w zakresie ogrzewania i chłodzenia, które dla scenariusza bazowego odzwierciedlającego działalność w niezmienionych warunkach wymiernie zmniejsza wkład energii pierwotnej wymaganej, aby dostarczyć jedną jednostkę energii na potrzeby odnośnego systemu w sposób opłacalny, zgodnie z oceną w ramach analizy kosztów i korzyści, o której mowa w niniejszej dyrektywie, z uwzględnieniem energii niezbędnej do wydobycia, przetwarzania, przesyłu i rozdziału;

48) "efektywne indywidualne ogrzewanie i chłodzenie" oznacza rozwiązanie w zakresie indywidualnego zaopatrzenia w energię cieplną i chłodniczą, które w porównaniu z efektywnym systemem ciepłowniczym i chłodniczym wymiernie zmniejsza wkład energii pierwotnej ze źródła nieodnawialnego wymaganej, aby dostarczyć jedną jednostkę energii na potrzeby odnośnego systemu, lub wymaga takiego samego wkładu energii pierwotnej ze źródła nieodnawialnego, lecz po mniejszym koszcie, z uwzględnieniem energii niezbędnej do wydobycia, przetwarzania, przesyłu i rozdziału;

49) "centrum przetwarzania danych" oznacza centrum przetwarzania danych w rozumieniu załącznika A pkt 2.6.3.1.16 do rozporządzenia (WE) nr 1099/2008;

50) "znaczna modernizacja" oznacza modernizację, której koszt przekracza 50 % kosztu inwestycyjnego nowej porównywalnej jednostki;

51) "agregator" oznacza niezależnego agregatora w rozumieniu art. 2 pkt 19 dyrektywy (UE) 2019/944;

52) "ubóstwo energetyczne" oznacza brak dostępu gospodarstwa domowego do podstawowych usług energetycznych, w przypadku gdy takie usługi zapewniają podstawowe poziomy i godziwe standardy życia i zdrowia, w tym do odpowiedniego ogrzewania, ciepłej wody, chłodzenia, oświetlenia i energii do zasilania urządzeń, w odpowiednim kontekście krajowym, obowiązującej krajowej polityce społecznej i innych odpowiednich politykach krajowych, który to brak dostępu jest spowodowany połączeniem różnych czynników, w tym co najmniej zbyt wysokimi cenami, niedostatecznym dochodem do dyspozycji, wysokimi wydatkami na energię oraz niską efektywnością energetyczną budynków mieszkalnych;

53) "użytkownik końcowy" oznacza osobę fizyczną lub prawną nabywającą energię cieplną, energię chłodniczą lub ciepłą wodę użytkową dla swojego własnego użytku końcowego lub osobę fizyczną lub prawną zajmującą indywidualny budynek lub moduł w budynku wielomieszkaniowym lub wielofunkcyjnym zaopatrywany w energię cieplną, energię chłodniczą lub ciepłą wodę użytkową z centralnego źródła, w przypadku gdy taka osoba nie ma bezpośredniej ani indywidualnej umowy z dostawcą energii;

54) "rozdział zachęt" oznacza brak sprawiedliwego i rozsądnego rozdziału zobowiązań finansowych i korzyści związanych z inwestycjami w efektywność energetyczną między zainteresowane podmioty, na przykład właścicieli i najemców lub różnych właścicieli modułów budynków czy też właścicieli i najemców lub różnych właścicieli budynków wielomieszkaniowych lub wielofunkcyjnych;

55) "strategia zaangażowania" oznacza strategię, która wyznacza cele, rozwija techniki i ustanawia proces angażowania w proces kształtowania polityk wszystkich odpowiednich zainteresowanych stron na poziomie krajowym lub lokalnym, w tym przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, takich jak organizacje konsumenckie, w celu zwiększenia świadomości, uzyskania informacji zwrotnych na temat takich polityk i zwiększenia ich akceptacji społecznej;

56) "statystycznie istotna i reprezentatywna próba środków poprawy efektywności energetycznej" oznacza taką proporcję i taką próbę, które wymagają ustanowienia podzbioru populacji statystycznej przedmiotowych środków służących oszczędności energii tak, aby odzwierciedlał on całą populację wszystkich środków służących oszczędności energii, a tym samym umożliwiał wyciągnięcie uzasadnionych wniosków dotyczących zaufania do całości środków.

Artykuł  3

Zasada "efektywność energetyczna przede wszystkim"

1. Zgodnie z zasadą "efektywność energetyczna przede wszystkim" państwa członkowskie zapewniają przeprowadzanie oceny rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej, w tym zasobów po stronie popytu i elastyczności systemu, przy podejmowaniu decyzji dotyczących planowania, polityk i większych inwestycji o wartości przekraczającej 100 000 000 EUR każda lub 175 000 000 EUR w przypadku projektów dotyczących infrastruktury transportowej, w odniesieniu do następujących sektorów:

a) systemów energetycznych; oraz

b) sektorów nieenergetycznych, w przypadku gdy sektory te mają wpływ na zużycie energii i efektywność energetyczną, w tym sektor budynków, transportu, gospodarki wodnej, technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), rolnictwa oraz finansów.

2. Do dnia 11 października 2027 r. Komisja przeprowadzi ocenę progów określonych w ust. 1 z myślą o ich skorygowaniu w dół, z uwzględnieniem ewentualnych zmian w sytuacji gospodarczej i sytuacji na rynku energii. Do dnia 11 października 2028 r. Komisja przedłoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, w dalszej kolejności w stosownym przypadku przedstawiając wnioski ustawodawcze.

3. Podczas stosowania niniejszego artykułu państwa członkowskie zachęca się do uwzględniania zalecenia Komisji (UE) 2021/1749 ³⁸ .

4. Państwa członkowskie zapewniają, aby w przypadku gdy decyzje dotyczące polityki, planowania i inwestycji podlegają wymogom zatwierdzania i monitorowania, właściwe organy monitorowały stosowanie zasady "efektywność energetyczna przede wszystkim", w tym, w razie potrzeby, integrację sektorową i skutki międzysektorowe.

5. Stosując zasadę "efektywność energetyczna przede wszystkim", państwa członkowskie:

a) propagują i, w przypadku gdy wymagane są analizy kosztów i korzyści, zapewniają stosowanie metod analizy kosztów i korzyści, które umożliwiają właściwą ocenę szerszych korzyści płynących z rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej, w stosownych przypadkach z uwzględnieniem całego cyklu życia i perspektywy długoterminowej, efektywności systemu i opłacalności, bezpieczeństwa dostaw oraz kwantyfikacji z perspektywy społecznej, zdrowotnej, gospodarczej i neutralności klimatycznej, zasad zrównoważoności i gospodarki o obiegu zamkniętym w ramach transformacji w kierunku neutralności klimatycznej, a także udostępniają takie metody publicznie;

b) uwzględniają wpływ na ubóstwo energetyczne;

c) określają jednostkę lub jednostki odpowiedzialne za monitorowanie stosowania zasady "efektywność energetyczna przede wszystkim" oraz wpływu ram regulacyjnych, w tym rozporządzeń finansowych, decyzji dotyczących planowania, polityk i większych inwestycji, o których mowa w ust. 1, na zużycie energii i efektywność energetyczną oraz systemy energetyczne;

d) składają Komisji, w ramach swoich zintegrowanych krajowych sprawozdań z postępów w dziedzinie energii i klimatu złożonych na podstawie art. 17 rozporządzenia (UE) 2018/1999, sprawozdanie na temat tego, jak zasadę "efektywność energetyczna przede wszystkim" uwzględniono na poziomie krajowym, a w stosownych przypadkach - na poziomie regionalnym i lokalnym - przy podejmowaniu decyzji dotyczących planowania, polityk i większych inwestycji w odniesieniu do krajowych i regionalnych systemów energetycznych, przy czym sprawozdanie to zawiera co najmniej następujące elementy:

(i) ocenę stosowania i korzyści wynikających z zasady "efektywność energetyczna przede wszystkim" w systemach energetycznych, w szczególności w odniesieniu do zużycia energii;

(ii) wykaz działań podjętych w celu usunięcia wszelkich zbędnych regulacyjnych lub pozaregulacyjnych barier we wdrażaniu zasady "efektywność energetyczna przede wszystkim" i rozwiązań po stronie popytu, w tym przez identyfikację krajowych przepisów i środków sprzecznych z zasadą "efektywność energetyczna przede wszystkim".

6. Do dnia 11 kwietnia 2024 r. Komisja przyjmie wytyczne przedstawiające wspólne ramy ogólne, w tym procedury nadzoru, monitorowania i sprawozdawczości, które państwa członkowskie mogą stosować przy opracowywaniu metod analizy kosztów i korzyści, o których mowa w ust. 5 lit. a), do celu porównywalności, przy jednoczesnym pozostawieniu państwom członkowskim możliwości dostosowania do warunków krajowych i lokalnych.

Artykuł  4

Cele w zakresie efektywności energetycznej

1. Państwa członkowskie wspólnie zapewniają zmniejszenie zużycia energii do 2030 r. o co najmniej 11,7 % w porównaniu z prognozami przedstawionymi w unijnym scenariuszu odniesienia 2020, tak aby zużycie energii końcowej w Unii nie przekraczało 763 Mtoe. Państwa członkowskie dokładają starań, aby wspólnie przyczynić się do osiągnięcia orientacyjnego celu polegającego na tym, by zużycie energii pierwotnej w Unii nie przekraczało 992,5 Mtoe w 2030 r.

2. Każde państwo członkowskie wyznacza orientacyjny krajowy wkład w zakresie efektywności energetycznej na podstawie zużycia energii końcowej, by osiągnąć razem wiążący cel unijny w zakresie zużycia energii końcowej, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, oraz dokłada starań, by wspólnie przyczynić się do osiągnięcia orientacyjnego unijnego celu w zakresie zużycia energii pierwotnej w Unii określonego w tym ustępie. Państwa członkowskie powiadamiają Komisję o tych wkładach oraz o orientacyjnej trajektorii tych wkładów w ramach aktualizacji swoich zintegrowanych planów krajowych w dziedzinie energii i klimatu na podstawie art. 14 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999 oraz w ramach swoich zintegrowanych planów krajowych w dziedzinie energii i klimatu zgłoszonych zgodnie z art. 3 i art. 7-12 tego rozporządzenia. Państwa członkowskie wyrażają przy tym swoje wkłady także w kategoriach bezwzględnego poziomu zużycia energii pierwotnej w roku 2030. Wyznaczając swoje orientacyjne krajowe wkłady w zakresie efektywności energetycznej, państwa członkowskie uwzględniają wymogi określone w ust. 3 niniejszego artykułu i wyjaśniają, w jaki sposób i na podstawie jakich danych wkłady te zostały obliczone. W tym celu mogą stosować wzór określony w załączniku I do niniejszej dyrektywy.

Państwa członkowskie w swoich krajowych wkładach w zakresie efektywności energetycznej zawierają udziały zużycia energii pierwotnej i zużycia energii końcowej w sektorach zastosowań końcowych energii, zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu (WE) nr 1099/2008, w tym w sektorach przemysłu, mieszkaniowym, usług i transportu. Państwa członkowskie podają również prognozy zużycia energii w sektorze ICT.

3. Wyznaczając swoje orientacyjne krajowe wkłady w zakresie efektywności energetycznej, o których mowa w ust. 2, państwa członkowskie uwzględniają:

a) cel unijny do 2030 r. w dziedzinie zużycia energii końcowej nie większy niż 763 Mtoe oraz w dziedzinie zużycia energii pierwotnej nie większy niż 992,5 Mtoe;

b) środki przewidziane w niniejszej dyrektywie;

c) inne środki wspierania efektywności energetycznej w państwach członkowskich i na poziomie Unii;

d) wszelkie istotne czynniki wpływające na wysiłki na rzecz efektywności:

(i) wczesne wysiłki i działania w zakresie efektywności energetycznej;

(ii) sprawiedliwy rozdział wysiłków w całej Unii;

(iii) energochłonność gospodarki;

(iv) dodatkowy potencjał w zakresie oszczędności energii w sposób opłacalny;

e) inne warunki krajowe, które mają wpływ na zużycie energii, w szczególności:

(i) zmiany PKB, zmiany demograficzne i ich prognozy;

(ii) zmiany w zakresie importu i eksportu energii, zmiany w koszyku energetycznym i wprowadzanie nowych zrównoważonych paliw;

(iii) rozwój wszystkich odnawialnych źródeł energii, energię jądrową, wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla;

(iv) obniżenie emisyjności energochłonnych sektorów przemysłu;

(v) poziom ambicji w krajowych planach obniżania emisyjności lub dotyczących neutralności klimatycznej;

(vi) ekonomiczny potencjał w zakresie oszczędności energii;

(vii) obecne warunki klimatyczne i prognozy dotyczące zmiany klimatu.

4. Stosując wymogi określone w ust. 3, państwo członkowskie zapewnia, aby jego wkład w Mtoe nie przekraczał o więcej niż 2,5 % wartości, która byłaby wynikiem zastosowania wzoru przedstawionego w załączniku I.

5. Komisja ocenia, czy wspólny wkład państw członkowskich jest co najmniej równy wiążącemu celowi Unii w zakresie zużycia energii końcowej określonemu w ust. 1 niniejszego artykułu. W przypadku gdy Komisja stwierdzi, że wkład jest niewystarczający, w ramach swojej oceny projektów zaktualizowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu zgodnie z art. 9 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999, lub najpóźniej do dnia 1 marca 2024 r., z uwzględnieniem zaktualizowanego unijnego scenariusza odniesienia 2020 zgodnie z niniejszym ustępem Komisja przedstawia każdemu państwu członkowskiemu skorygowany orientacyjny krajowy wkład w zakresie efektywności energetycznej w odniesieniu do zużycia energii końcowej w oparciu o:

a) pozostające wspólne zmniejszenie zużycia energii końcowej niezbędne do osiągnięcia wiążącego celu Unii określonego w ust. 1;

b) względną intensywność emisji gazów cieplarnianych na jednostkę PKB w 2019 r. wśród państw członkowskich, których to dotyczy;

c) PKB tych państw członkowskich w 2019 r.

Przed zastosowaniem wzoru z załącznika I na potrzeby mechanizmu ustanowionego w niniejszym ustępie, a najpóźniej do dnia 30 listopada 2023 r., Komisja aktualizuje unijny scenariusz odniesienia 2020 na podstawie najnowszych danych Eurostatu zgłoszonych przez państwa członkowskie, na podstawie art. 4 ust. 2 lit. b) i art. 14 rozporządzenia (UE) 2018/1999.

Niezależnie od art. 37 niniejszej dyrektywy państwa członkowskie, które chcą zaktualizować swoje orientacyjne krajowe wkłady w zakresie efektywności energetycznej na podstawie ust. 2 niniejszego artykułu, przy zastosowaniu zaktualizowanego unijnego scenariusza odniesienia 2020, powiadamiają o swoich zaktualizowanych orientacyjnych krajowych wkładach w zakresie efektywności energetycznej najpóźniej do dnia 1 lutego 2024 r. W przypadku gdy państwo członkowskie chce zaktualizować swój orientacyjny krajowy wkład w zakresie efektywności energetycznej, zapewnia, aby jego wkład w Mtoe nie przekraczał o więcej niż 2,5 % wartości, która byłaby wynikiem zastosowania wzoru przedstawionego w załączniku I przy użyciu zaktualizowanego unijnego scenariusza odniesienia 2020.

Państwa członkowskie, którym Komisja przedstawiła skorygowany orientacyjny krajowy wkład w zakresie efektywności energetycznej, aktualizują swoje orientacyjne krajowe wkłady w zakresie efektywności na podstawie ust. 2 niniejszego artykułu, przy pomocy skorygowanego orientacyjnego krajowego wkładu w zakresie efektywności energetycznej w odniesieniu do zużycia energii końcowej, oraz aktualizują swoją orientacyjną trajektorię tych wkładów, a także w stosownych przypadkach - swoje dodatkowe środki, w ramach aktualizacji ich zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu przedłożonych zgodnie z art. 14 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999. Zgodnie z tym rozporządzeniem Komisja nakazuje państwom członkowskim, by niezwłocznie przedłożyły swoje skorygowane orientacyjne wkłady w zakresie efektywności energetycznej, a w stosownych przypadkach - dodatkowe środki, by zapewnić stosowanie mechanizmu określonego w niniejszym ustępie.

W przypadku gdy dane państwo członkowskie powiadomiło o orientacyjnym krajowym wkładzie w zakresie efektywności energetycznej w odniesieniu do zużycia energii końcowej, którego wartość w Mtoe jest równa wartości, która byłaby wynikiem zastosowania wzoru przedstawionego w załączniku I, lub niższa od tej wartości, Komisja nie zmienia tego wkładu.

Stosując mechanizm określony w niniejszym ustępie, Komisja zapewnia, aby nie było różnicy między sumą wkładów krajowych wszystkich państw członkowskich a wiążącym celem Unii określonym w ust. 1.

6. W przypadku gdy Komisja stwierdzi, na podstawie oceny przeprowadzonej na podstawie art. 29 ust. 1 i 3 rozporządzenia (UE) 2018/1999, że poczyniono niewystarczające postępy w realizacji wkładów w zakresie efektywności energetycznej, państwa członkowskie, które znajdują się powyżej swoich orientacyjnych trajektorii w zakresie zużycia energii końcowej, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, zapewniają wdrożenie dodatkowych środków w ciągu jednego roku od daty otrzymania oceny Komisji w celu powrócenia na kurs umożliwiający im osiągnięcie swoich wkładów w zakresie efektywności energetycznej. Te dodatkowe środki obejmują między innymi co najmniej jeden z następujących środków:

a) środki krajowe zapewniające dodatkowe oszczędności energii, w tym większą pomoc na rozwój projektów na rzecz wdrażania środków inwestycyjnych w zakresie efektywności energetycznej;

b) zwiększenie obowiązku oszczędności energii określonego w art. 8 niniejszej dyrektywy;

c) dostosowanie obowiązku dla sektora publicznego;

d) wniesienie dobrowolnego wkładu finansowego do krajowego funduszu efektywności energetycznej, o którym mowa w art. 30 niniejszej dyrektywy, lub innego instrumentu finansowego poświęconego efektywności energetycznej, przy czym roczne wkłady finansowe są równe inwestycjom wymaganym do osiągnięcia orientacyjnej trajektorii.

W przypadku gdy zużycie energii końcowej w danym państwie członkowskim znajduje się powyżej jego orientacyjnej trajektorii w zakresie zużycia energii końcowej, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, włącza ono do swojego zintegrowanego krajowego sprawozdania z postępów w dziedzinie energii i klimatu składanego na podstawie art. 17 rozporządzenia (UE) 2018/1999 wyjaśnienie środków, jakie podejmie, aby wyeliminować rozbieżność, tak by zapewnić osiągnięcie swoich krajowych wkładów w zakresie efektywności energetycznej, a także określa, jaką ilość energii spodziewa się zaoszczędzić dzięki poszczególnym środkom.

Komisja ocenia, czy środki krajowe, o których mowa w niniejszym ustępie, są wystarczające do osiągnięcia unijnych celów w zakresie efektywności energetycznej. W przypadku gdy środki krajowe zostaną uznane za niewystarczające, Komisja proponuje w stosownych przypadkach środki i korzysta ze swoich uprawnień na poziomie Unii, aby zapewnić w szczególności osiągnięcie unijnych celów w zakresie efektywności energetycznej na rok 2030.

7. Do dnia 31 grudnia 2026 r. Komisja ocenia wszelkie zmiany metodyczne w danych przekazywanych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1099/2008, w metodzie obliczania bilansu energetycznego i w modelach energetycznych do celów europejskiego zużycia energii oraz, w razie potrzeby, proponuje dostosowania techniczne metod obliczania do celów Unii na 2030 r. w celu utrzymania poziomu ambicji określonego w ust. 1 niniejszego artykułu.

³⁵ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie) (Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1).

³⁶ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 z dnia 22 października 2008 r. w sprawie statystyki energii (Dz.U. L 304 z 14.11.2008, s. 1).

³⁷ Zalecenie Komisji 2003/361/WE z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębior- stw (Dz.U. L 124 z 20.5.2003, s. 36).

³⁸ Zalecenie Komisji (UE) 2021/1749 z dnia 28 września 2021 r. w sprawie zasady "efektywność energetyczna przede wszystkim": od zasad do praktyki - Wytyczne i przykłady dotyczące jej wdrażania w procesie podejmowania decyzji w sektorze energetycznym i w innych sektorach (Dz.U. L 350 z 4.10.2021, s. 9).