Art. 4. - Cele w zakresie efektywności energetycznej - Dyrektywa 2023/1791 w sprawie efektywności energetycznej oraz zmieniająca rozporządzenie (UE) 2023/955 (wersja przekształcona)

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2023.231.1

Akt obowiązujący

Wersja od: 20 września 2023 r. do: 4 sierpnia 2026 r.

Artykuł  4

Cele w zakresie efektywności energetycznej

1. Państwa członkowskie wspólnie zapewniają zmniejszenie zużycia energii do 2030 r. o co najmniej 11,7 % w porównaniu z prognozami przedstawionymi w unijnym scenariuszu odniesienia 2020, tak aby zużycie energii końcowej w Unii nie przekraczało 763 Mtoe. Państwa członkowskie dokładają starań, aby wspólnie przyczynić się do osiągnięcia orientacyjnego celu polegającego na tym, by zużycie energii pierwotnej w Unii nie przekraczało 992,5 Mtoe w 2030 r.

2. Każde państwo członkowskie wyznacza orientacyjny krajowy wkład w zakresie efektywności energetycznej na podstawie zużycia energii końcowej, by osiągnąć razem wiążący cel unijny w zakresie zużycia energii końcowej, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, oraz dokłada starań, by wspólnie przyczynić się do osiągnięcia orientacyjnego unijnego celu w zakresie zużycia energii pierwotnej w Unii określonego w tym ustępie. Państwa członkowskie powiadamiają Komisję o tych wkładach oraz o orientacyjnej trajektorii tych wkładów w ramach aktualizacji swoich zintegrowanych planów krajowych w dziedzinie energii i klimatu na podstawie art. 14 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999 oraz w ramach swoich zintegrowanych planów krajowych w dziedzinie energii i klimatu zgłoszonych zgodnie z art. 3 i art. 7-12 tego rozporządzenia. Państwa członkowskie wyrażają przy tym swoje wkłady także w kategoriach bezwzględnego poziomu zużycia energii pierwotnej w roku 2030. Wyznaczając swoje orientacyjne krajowe wkłady w zakresie efektywności energetycznej, państwa członkowskie uwzględniają wymogi określone w ust. 3 niniejszego artykułu i wyjaśniają, w jaki sposób i na podstawie jakich danych wkłady te zostały obliczone. W tym celu mogą stosować wzór określony w załączniku I do niniejszej dyrektywy.

Państwa członkowskie w swoich krajowych wkładach w zakresie efektywności energetycznej zawierają udziały zużycia energii pierwotnej i zużycia energii końcowej w sektorach zastosowań końcowych energii, zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu (WE) nr 1099/2008, w tym w sektorach przemysłu, mieszkaniowym, usług i transportu. Państwa członkowskie podają również prognozy zużycia energii w sektorze ICT.

3. Wyznaczając swoje orientacyjne krajowe wkłady w zakresie efektywności energetycznej, o których mowa w ust. 2, państwa członkowskie uwzględniają:

a) cel unijny do 2030 r. w dziedzinie zużycia energii końcowej nie większy niż 763 Mtoe oraz w dziedzinie zużycia energii pierwotnej nie większy niż 992,5 Mtoe;

b) środki przewidziane w niniejszej dyrektywie;

c) inne środki wspierania efektywności energetycznej w państwach członkowskich i na poziomie Unii;

d) wszelkie istotne czynniki wpływające na wysiłki na rzecz efektywności:

(i) wczesne wysiłki i działania w zakresie efektywności energetycznej;

(ii) sprawiedliwy rozdział wysiłków w całej Unii;

(iii) energochłonność gospodarki;

(iv) dodatkowy potencjał w zakresie oszczędności energii w sposób opłacalny;

e) inne warunki krajowe, które mają wpływ na zużycie energii, w szczególności:

(i) zmiany PKB, zmiany demograficzne i ich prognozy;

(ii) zmiany w zakresie importu i eksportu energii, zmiany w koszyku energetycznym i wprowadzanie nowych zrównoważonych paliw;

(iii) rozwój wszystkich odnawialnych źródeł energii, energię jądrową, wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla;

(iv) obniżenie emisyjności energochłonnych sektorów przemysłu;

(v) poziom ambicji w krajowych planach obniżania emisyjności lub dotyczących neutralności klimatycznej;

(vi) ekonomiczny potencjał w zakresie oszczędności energii;

(vii) obecne warunki klimatyczne i prognozy dotyczące zmiany klimatu.

4. Stosując wymogi określone w ust. 3, państwo członkowskie zapewnia, aby jego wkład w Mtoe nie przekraczał o więcej niż 2,5 % wartości, która byłaby wynikiem zastosowania wzoru przedstawionego w załączniku I.

5. Komisja ocenia, czy wspólny wkład państw członkowskich jest co najmniej równy wiążącemu celowi Unii w zakresie zużycia energii końcowej określonemu w ust. 1 niniejszego artykułu. W przypadku gdy Komisja stwierdzi, że wkład jest niewystarczający, w ramach swojej oceny projektów zaktualizowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu zgodnie z art. 9 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999, lub najpóźniej do dnia 1 marca 2024 r., z uwzględnieniem zaktualizowanego unijnego scenariusza odniesienia 2020 zgodnie z niniejszym ustępem Komisja przedstawia każdemu państwu członkowskiemu skorygowany orientacyjny krajowy wkład w zakresie efektywności energetycznej w odniesieniu do zużycia energii końcowej w oparciu o:

a) pozostające wspólne zmniejszenie zużycia energii końcowej niezbędne do osiągnięcia wiążącego celu Unii określonego w ust. 1;

b) względną intensywność emisji gazów cieplarnianych na jednostkę PKB w 2019 r. wśród państw członkowskich, których to dotyczy;

c) PKB tych państw członkowskich w 2019 r.

Przed zastosowaniem wzoru z załącznika I na potrzeby mechanizmu ustanowionego w niniejszym ustępie, a najpóźniej do dnia 30 listopada 2023 r., Komisja aktualizuje unijny scenariusz odniesienia 2020 na podstawie najnowszych danych Eurostatu zgłoszonych przez państwa członkowskie, na podstawie art. 4 ust. 2 lit. b) i art. 14 rozporządzenia (UE) 2018/1999.

Niezależnie od art. 37 niniejszej dyrektywy państwa członkowskie, które chcą zaktualizować swoje orientacyjne krajowe wkłady w zakresie efektywności energetycznej na podstawie ust. 2 niniejszego artykułu, przy zastosowaniu zaktualizowanego unijnego scenariusza odniesienia 2020, powiadamiają o swoich zaktualizowanych orientacyjnych krajowych wkładach w zakresie efektywności energetycznej najpóźniej do dnia 1 lutego 2024 r. W przypadku gdy państwo członkowskie chce zaktualizować swój orientacyjny krajowy wkład w zakresie efektywności energetycznej, zapewnia, aby jego wkład w Mtoe nie przekraczał o więcej niż 2,5 % wartości, która byłaby wynikiem zastosowania wzoru przedstawionego w załączniku I przy użyciu zaktualizowanego unijnego scenariusza odniesienia 2020.

Państwa członkowskie, którym Komisja przedstawiła skorygowany orientacyjny krajowy wkład w zakresie efektywności energetycznej, aktualizują swoje orientacyjne krajowe wkłady w zakresie efektywności na podstawie ust. 2 niniejszego artykułu, przy pomocy skorygowanego orientacyjnego krajowego wkładu w zakresie efektywności energetycznej w odniesieniu do zużycia energii końcowej, oraz aktualizują swoją orientacyjną trajektorię tych wkładów, a także w stosownych przypadkach - swoje dodatkowe środki, w ramach aktualizacji ich zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu przedłożonych zgodnie z art. 14 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1999. Zgodnie z tym rozporządzeniem Komisja nakazuje państwom członkowskim, by niezwłocznie przedłożyły swoje skorygowane orientacyjne wkłady w zakresie efektywności energetycznej, a w stosownych przypadkach - dodatkowe środki, by zapewnić stosowanie mechanizmu określonego w niniejszym ustępie.

W przypadku gdy dane państwo członkowskie powiadomiło o orientacyjnym krajowym wkładzie w zakresie efektywności energetycznej w odniesieniu do zużycia energii końcowej, którego wartość w Mtoe jest równa wartości, która byłaby wynikiem zastosowania wzoru przedstawionego w załączniku I, lub niższa od tej wartości, Komisja nie zmienia tego wkładu.

Stosując mechanizm określony w niniejszym ustępie, Komisja zapewnia, aby nie było różnicy między sumą wkładów krajowych wszystkich państw członkowskich a wiążącym celem Unii określonym w ust. 1.

6. W przypadku gdy Komisja stwierdzi, na podstawie oceny przeprowadzonej na podstawie art. 29 ust. 1 i 3 rozporządzenia (UE) 2018/1999, że poczyniono niewystarczające postępy w realizacji wkładów w zakresie efektywności energetycznej, państwa członkowskie, które znajdują się powyżej swoich orientacyjnych trajektorii w zakresie zużycia energii końcowej, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, zapewniają wdrożenie dodatkowych środków w ciągu jednego roku od daty otrzymania oceny Komisji w celu powrócenia na kurs umożliwiający im osiągnięcie swoich wkładów w zakresie efektywności energetycznej. Te dodatkowe środki obejmują między innymi co najmniej jeden z następujących środków:

a) środki krajowe zapewniające dodatkowe oszczędności energii, w tym większą pomoc na rozwój projektów na rzecz wdrażania środków inwestycyjnych w zakresie efektywności energetycznej;

b) zwiększenie obowiązku oszczędności energii określonego w art. 8 niniejszej dyrektywy;

c) dostosowanie obowiązku dla sektora publicznego;

d) wniesienie dobrowolnego wkładu finansowego do krajowego funduszu efektywności energetycznej, o którym mowa w art. 30 niniejszej dyrektywy, lub innego instrumentu finansowego poświęconego efektywności energetycznej, przy czym roczne wkłady finansowe są równe inwestycjom wymaganym do osiągnięcia orientacyjnej trajektorii.

W przypadku gdy zużycie energii końcowej w danym państwie członkowskim znajduje się powyżej jego orientacyjnej trajektorii w zakresie zużycia energii końcowej, o której mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, włącza ono do swojego zintegrowanego krajowego sprawozdania z postępów w dziedzinie energii i klimatu składanego na podstawie art. 17 rozporządzenia (UE) 2018/1999 wyjaśnienie środków, jakie podejmie, aby wyeliminować rozbieżność, tak by zapewnić osiągnięcie swoich krajowych wkładów w zakresie efektywności energetycznej, a także określa, jaką ilość energii spodziewa się zaoszczędzić dzięki poszczególnym środkom.

Komisja ocenia, czy środki krajowe, o których mowa w niniejszym ustępie, są wystarczające do osiągnięcia unijnych celów w zakresie efektywności energetycznej. W przypadku gdy środki krajowe zostaną uznane za niewystarczające, Komisja proponuje w stosownych przypadkach środki i korzysta ze swoich uprawnień na poziomie Unii, aby zapewnić w szczególności osiągnięcie unijnych celów w zakresie efektywności energetycznej na rok 2030.

7. Do dnia 31 grudnia 2026 r. Komisja ocenia wszelkie zmiany metodyczne w danych przekazywanych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1099/2008, w metodzie obliczania bilansu energetycznego i w modelach energetycznych do celów europejskiego zużycia energii oraz, w razie potrzeby, proponuje dostosowania techniczne metod obliczania do celów Unii na 2030 r. w celu utrzymania poziomu ambicji określonego w ust. 1 niniejszego artykułu.