Dział 1 - POSTANOWIENIA OGÓLNE - Decyzja EBC/2020/24 (2020/637) w sprawie procedur akredytacji dla producentów zabezpieczonych elementów banknotów euro i elementów banknotów euro (EBC/2020/24) (wersja przekształcona)

Dzienniki UE

Dz.U.UE.L.2020.149.12

Akt obowiązujący

Wersja od: 16 listopada 2022 r.

DZIAŁ  I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  1

Definicje

Użyte w niniejszej decyzji określenia oznaczają:

1) "opracowywanie" - przetwarzanie podstawowych wzorów banknotów euro na układy kompozycyjne, separację kolorów, grafikę i płyty do druku oraz przygotowywanie układów kompozycyjnych i prototypów dla składników zaproponowanych w tych podstawowych wzorach;

2) "producent" - podmiot prawny, który może mieć zdolność do prowadzenia działalności w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalności w zakresie elementów banknotów euro, z wyjątkiem podmiotów prawnych, które są zaangażowane wyłącznie w transport lub zniszczenie zabezpieczonych elementów banknotów euro;

3) "działalność w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro" - którykolwiek z następujących rodzajów działalności: opracowywanie, produkcję, przetwarzanie, niszczenie, składowanie, analizę, przemieszczanie wewnętrzne zabezpieczonych elementów banknotów euro wewnątrz zakładu produkcyjnego albo transport zabezpieczonych elementów banknotów euro;

4) "działalność w zakresie elementów banknotów euro" - produkcję elementów banknotów euro;

5) "zakład produkcyjny" - miejsce, które producent wykorzystuje albo może wykorzystywać do prowadzenia działalności w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalności w zakresie elementów banknotów euro;

6) "zabezpieczone elementy banknotów euro" - dowolne z poniższych elementów: a) ukończone banknoty euro; b) częściowo wydrukowane banknoty euro; c) ukończony papier do produkcji banknotów euro; d) częściowo ukończony papier do produkcji banknotów euro; e) zabezpieczoną farbę wykorzystywaną do produkcji banknotów euro lub papieru do produkcji banknotów euro; f) paski zabezpieczające i folię wykorzystywane do produkcji papieru do produkcji banknotów euro; g) zabezpieczony pigment; h) czujnik zabezpieczający; i) banknoty euro przygotowywane do zastąpienia banknotów euro w obiegu lub wycofanych z obiegu; j) wszelkie składowe lub powiązane informacje, które zostaną odrębnie określone przez EBC - wszystkie wymagające ochrony i zabezpieczenia ze względu na to, że ich utrata, kradzież lub nieuprawnione ujawnienie mogłyby zagrozić wiarygodności banknotów euro jako środka płatniczego;

7) "elementy banknotów euro" - dowolne z poniższych elementów: a) ukończone banknoty euro; b) częściowo wydrukowane banknoty euro; c) ukończony papier do produkcji banknotów euro; d) częściowo ukończony papier do produkcji banknotów euro; e) farbę drukarską wykorzystywaną do produkcji banknotów euro lub papieru do produkcji banknotów euro; f) folię i paski zabezpieczające wykorzystywane do produkcji papieru do produkcji banknotów euro;

8) "akredytacja" - zezwolenie, udzielone producentowi w drodze decyzji EBC, na prowadzenie działalności w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalności w zakresie elementów banknotów euro w konkretnym zakładzie produkcyjnym;

9) "akredytowany producent" - producenta, który uzyskał akredytację na mocy niniejszej decyzji;

10) "krajowy bank centralny (KBC)" - krajowy bank centralny państwa członkowskiego, którego walutą jest euro;

11) "odpowiedzialny krajowy bank centralny (KBC)" - KBC, który złożył zamówienie dotyczące produkcji banknotów euro;

12) "wymogi akredytacyjne" - wszelkie wymogi odnoszące się do bezpieczeństwa, jakości, środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy, wszelkie wymogi etyczne lub dotyczące lokalizacji, jak również wszelkie inne obowiązki - określone w niniejszej decyzji lub w innym powiązanym instrumencie prawnym - które EBC nakłada na producentów chcących wykonywać działalność w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalność w zakresie elementów banknotów euro;

13) "informacje poufne EBC" - wszelkie wymogi akredytacyjne, powiązane z nimi rejestry niezależnie od nośnika, na jakim są przechowywane, a także wszelkie informacje, które stanowią zastrzeżone informacje techniczne lub handlowe i które są sklasyfikowane jako "ECB-Confidential";

14) "procedura akredytacji" - procedurę, w ramach której ocenia się zgodność producentów z wymogami akredytacyjnymi określonymi w niniejszej decyzji i która jest realizowana w momencie wnioskowania przez producentów o akredytację oraz w trakcie przyznawania akredytacji, oraz która może prowadzić do nałożenia sankcji, w tym kar finansowych, w przypadku naruszenia tych wymogów;

15) 4  (skreślony).

16) 5  (skreślony).

17) "certyfikacja" - dokument wydany przez niezależną jednostkę certyfikującą akredytowaną przez krajowy organ akredytacyjny, której certyfikacje są uznawane w państwie członkowskim siedziby producenta;

18) "system zarządzania" - zbiór polityk, procesów i procedur, które producent wprowadza w celu zapewnienia spełniania wymogów akredytacyjnych;

19) "środki" - działania prowadzone przez producenta w celu spełnienia wymogów akredytacyjnych;

20) "ekstranet informacji o banknotach" - system informatyczny utworzony i obsługiwany przez EBC w celu dostarczania informacji związanych z wymogami akredytacyjnymi, dostępnych dla akredytowanych producentów;

21) "niszczenie" - działanie lub proces mające na celu uniemożliwienie praktycznego wykorzystania zabezpieczonych elementów banknotów euro przez fałszerzy;

22) 6  "podmiot kontrolujący" - organ administrujący, zarządzający lub nadzorczy producenta lub dowolną osobę prawną w rozumieniu art. 5 ust. 4 decyzji ramowej Rady 2008/841/WSiSW ⁷ , mogące reprezentować producenta, podejmować decyzje w jego imieniu lub sprawować nad nim kontrolę; dla producenta, który jest w sensie prawnym i organizacyjnym częścią KBC, podmiotem kontrolującym jest organ decyzyjny tego KBC;

23) 8  (skreślony).

24) 9  (skreślony).

25) 10  (skreślony).

26) 11  (skreślony).

27) 12  (skreślony).

28) 13  (skreślony).

29) "produkcja farby drukarskiej" - przygotowanie farby drukarskiej, która - poprzez mieszanie i mielenie surowców lub farby bazowej - jest gotowa do wykorzystania do druku banknotów euro. Takie przygotowanie nie obejmuje dodawania do farby szczególnych składników przez drukarnie lub producentów papieru do produkcji banknotów euro, jeżeli stanowi on mniej niż 12 % masy pierwotnej farby i jeżeli jedynym celem ich dodania jest umożliwienie utwardzenia farby zgodnie z uprzednio określoną formułą, dostosowanie jej reologii lub odcienia albo przyspieszenie jej schnięcia;

30) "identyfikator podmiotu prawnego (LEI)" - alfanumeryczny kod referencyjny zgodny ze standardem ISO 17442, nadany podmiotowi prawnemu;

31) 14  "niezależny biegły rewident" - uznany podmiot właściwy do oceny i potwierdzenia, że realizowany przez producenta program zgodności z przepisami jest zgodny z zasadami, regułami i procedurami dotyczącymi etycznego prowadzenia działalności, w tym odpowiedni departament wewnętrzny KBC w przypadku producenta, który jest w sensie prawnym i organizacyjnym częścią KBC, lub który jest odrębną osobą prawną w sytuacji, gdzie KBC sprawuje podobny zakres kontroli nad taką osobą prawną, jak nad swoimi własnymi departamentami;

32) "inspekcja" - procedurę oceny spełniania przez producenta wymogów akredytacyjnych, mającą formę inspekcji na miejscu albo inspekcji zdalnej, zakończoną sporządzeniem sprawozdania z wyników oceny;

33) "inspekcja na miejscu" - inspekcję przeprowadzaną przez EBC w zakładzie produkcyjnym;

34) "inspekcja zdalna" - inspekcję przeprowadzaną przez EBC poprzez ocenę dokumentacji otrzymanej od producenta, dokonywaną poza odpowiednim zakładem produkcyjnym;

35) "dzień roboczy" - wszystkie dni z wyłączeniem sobót i niedziel oraz dni wolnych od pracy w EBC, zgodnie z informacją podaną na stronie internetowej EBC;

36) "poważne naruszenie" - dowolne z poniższych zdarzeń:

a) przypadek naruszenia, które miało lub mogło mieć, albo ma lub może mieć, bezpośredni, poważny i negatywny wpływ na spełnianie przez akredytowanych producentów wymogów akredytacyjnych w odniesieniu do działalności w zakresie elementów banknotów euro lub działalności w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro;

b) kilka przypadków naruszenia, które same w sobie nie byłyby uznawane za poważne, ale które - następując równocześnie lub regularnie w ramach danego procesu - powodują bezpośrednie, poważne i negatywne skutki.

Artykuł  2

Zasady akredytacji

1. Producent prowadzi działalność w zakresie elementów banknotów euro lub działalność w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro wyłącznie w zakładzie produkcyjnym, w odniesieniu do którego EBC udzielił mu akredytacji zgodnie z art. 7.

2. Akredytowany producent może wytwarzać lub dostarczać zabezpieczone elementy banknotów euro lub elementy banknotów euro, wyłącznie jeżeli jest do tego upoważniony przez EBC lub w celu realizacji zamówienia złożonego przez jeden z następujących podmiotów:

a) innego akredytowanego producenta, który zamawia zabezpieczone elementy banknotów euro lub elementy banknotów euro na potrzeby swojej działalności w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalności w zakresie elementów banknotów euro;

b) właściwy KBC;

c) na podstawie decyzji Rady Prezesów - przyszły KBC Eurosystemu;

d) EBC.

3. Akredytowany producent może prowadzić działalność w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalność w zakresie elementów banknotów euro w innym zakładzie produkcyjnym pod warunkiem przeprowadzenia uprzedniej oceny przez EBC spełniania przez akredytowanego producenta wszystkich wymogów akredytacyjnych w takim innym zakładzie produkcyjnym oraz udzielenia przez EBC producentowi akredytacji na wykonywanie zgłoszonej działalności w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalności w zakresie elementów banknotów euro w takim innym zakładzie produkcyjnym.

4. Przy ocenie wniosków producentów o akredytację lub przy ocenie spełniania przez akredytowanych producentów wymogów akredytacyjnych EBC przestrzega zasad równego traktowania i przejrzystości. W szczególności ocena EBC nie może prowadzić do preferencyjnego traktowania lub przewagi konkurencyjnej któregokolwiek producenta.

5. EBC informuje akredytowanych producentów za pośrednictwem ekstranetu informacji o banknotach o aktualizacjach wymogów akredytacyjnych dotyczących działalności w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalności w zakresie elementów banknotów, dla której dany producent otrzymał akredytację.

6. Akredytowani producenci postępują z informacjami poufnymi EBC zgodnie z zasadami poufności EBC dostępnymi w ekstranecie informacji o banknotach.

7. EBC może przekazywać KBC wszelkie istotne informacje otrzymane od akredytowanych producentów.

8. Do uczestnictwa w przetargach na zabezpieczone elementy banknotów euro lub elementy banknotów euro kwalifikują się jedynie akredytowani producenci.

9. Akredytowani producenci nie mogą bez uprzedniej pisemnej zgody EBC przekazywać lub przenosić swojej akredytacji na rzecz swoich podmiotów zależnych, spółek powiązanych lub osób trzecich.

10. Wszystkie procedury akredytacyjne prowadzone są w języku angielskim, chyba że zachodzą wyjątkowe okoliczności związane z daną procedurą lub przedmiotem zamówienia, które wymagają użycia innego języka.

11. Producenci ponoszą wszelkie koszty w związku ze stosowaniem niniejszej decyzji oraz związane z tym straty.

Artykuł  3

Wymogi akredytacyjne

1. Akredytowany producent jest zobowiązany do spełniania następujących wymogów akredytacyjnych:

a) wymogów odnoszących się do bezpieczeństwa, jakości, środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy - określonych w niniejszej decyzji lub w innym powiązanym instrumencie prawnym - które EBC nakłada na producentów chcących wykonywać działalność w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalność w zakresie elementów banknotów euro;

b) wymogów etycznych określonych w art. 4;

c) następujących wymogów dotyczących lokalizacji:

(i) w odniesieniu do podmiotów innych niż zakłady drukarskie - zakład produkcyjny powinien znajdować się w państwie członkowskim Unii lub w państwie członkowskim Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu;

(ii) w odniesieniu do zakładów drukarskich - zakład produkcyjny powinien znajdować się w państwie członkowskim Unii;

d) posiadania świadectwa stwierdzającego, że w danym zakładzie produkcyjnym, w którym prowadzona jest dana działalność w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalność w zakresie elementów banknotów euro, jego systemy zarządzania spełniają wymogi wszystkich poniższych norm:

(i) normy ISO 9001;

(ii) normy ISO 14001;

(iii) normy ISO 45001 lub normy OHSAS (Occupational Health and Safety Assessment Series) 18001 - do dnia 11 marca 2021 r. oraz tylko normy ISO 45001 po tej dacie.

e) 15  następujących wymogów dotyczących wypłacalności:

(i) producent nie jest objęty postępowaniem upadłościowym lub likwidacyjnym;

(ii) majątek producenta nie podlega zarządzaniu przez likwidatora lub przez sąd;

(iii) producent nie zawarł układu z wierzycielami;

(iv) działalność gospodarcza producenta nie jest zawieszona;

(v) producent nie podlega żadnej procedurze ani okolicznościom podobnym do tych, o których mowa w ppkt (i)- (iv), które mają zastosowanie na mocy mających zastosowanie krajowych przepisów ustawowych i wykonawczych.

2. Producenci mogą przyjmować i wprowadzać bardziej rygorystyczne zasady w odniesieniu do wymogów określonych w ust. 1 lit. a) i b).

3. Jeżeli producent spełnia wymogi dotyczące lokalizacji określone w ust. 1 lit. c), ale jego przedsiębiorstwo jest kontrolowane przez podmiot prawny mający siedzibę poza państwem członkowskim Unii lub EFTA, EBC, rozważając odrzucenie wniosku o akredytację na podstawie art. 6 lub udzielenie uprzedniej pisemnej zgody EBC na mocy art. 9 pkt 7 lit. b) w celu ochrony integralności banknotów euro, bierze należycie pod uwagę następujące elementy:

a) decyzję lub rozporządzenie Rady Unii Europejskiej w sprawie sankcji gospodarczych w obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, które już mają zastosowanie lub które Rada zamierza przyjąć;

b) określone w mających bezpośrednie zastosowanie aktach prawnych Unii zobowiązania państw członkowskich do wdrożenia sankcji gospodarczych w obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz postanowienia, środki lub zobowiązania z nich wynikające;

c) umowę międzynarodową, która została zatwierdzona przez organy prawodawcze Unii lub wszystkie państwa członkowskie, których walutą jest euro, oraz postanowienia, środki lub zobowiązania z nich wynikające;

4. W przypadkach uzasadnionych okolicznościami EBC może wyłączyć stosowanie wymogu określonego w ust. 1 lit. c).

Artykuł  4  ¹⁶  

Wymogi etyczne

1. Akredytowany producent i jego podmioty kontrolujące spełniają następujące wymogi etyczne:

a) akredytowany producent i jego podmioty kontrolujące nie podlegają skazaniu prawomocnym wyrokiem za prowadzenie wskazanej poniżej działalności, o ile taka działalność miała miejsce po 15 listopada 2017 r., jeżeli akredytowany producent uzyskał akredytację przed 16 listopada 2022 r., lub taka działalność miała miejsce nie wcześniej niż pięć lat przed datą wniosku o akredytację zgodnie z art. 5 niniejszej decyzji:

(i) udział w organizacji przestępczej, w tym typy działalności określone w art. 2 decyzji ramowej 2008/841/WSiSW;

(ii) czynna i bierna korupcja, zgodnie z definicją zawartą w art. 3 Konwencji w sprawie zwalczania korupcji urzędników Wspólnot Europejskich i urzędników państw członkowskich Unii Europejskiej^{( 17 )} i art. 2 ust. 1 decyzji ramowej Rady 2003/568/WSiSW^{( 18 )} w sprawie zwalczania korupcji w sektorze prywatnym;

(iii) nadużycia finansowe w rozumieniu art. 1 Konwencji w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich^{( 19 )};

(iv) przestępstwa terrorystyczne, w tym przestępstwa, o których mowa w art. 3-12 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/541^{( 20 )};

(v) pranie pieniędzy w rozumieniu art. 1 ust. 3 i 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849^{( 21 )};

(vi) handel ludźmi, w tym wszelkie czyny umyślne, o których mowa w art. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/36/UE^{( 22 )}, oraz związane z tym podżeganie, pomocnictwo i usiłowanie, jak przewidziano w art. 3 tej dyrektywy;

(vii) wszelkie inne nielegalne działania naruszające interesy finansowe Unii, EBC lub KBC;

b) akredytowany producent lub którykolwiek z jego podmiotów kontrolujących nie dopuścił się żadnego z następujących działań, które miały miejsce po dniu 15 listopada 2017 r., jeżeli uzyskał akredytację przed dniem 16 listopada 2022 r., lub które miało miejsce nie wcześniej niż pięć lat przed datą złożenia wniosku o akredytację na podstawie art. 5 niniejszej decyzji:

(i) naruszenia obowiązków odnoszących się do płatności podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli zostało to stwierdzone w drodze ostatecznej i wiążącej decyzji sądowej lub administracyjnej zgodnie z przepisami prawa kraju, w którym akredytowany producent ma siedzibę, lub z przepisami prawa państwa członkowskiego, w którym prowadzona jest działalność w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalność w zakresie elementów banknotów euro;

(ii) poważnego wykroczenia zawodowego, w tym poważnego przypadku nieprzestrzegania obowiązków zawodowych, jeżeli zostało to stwierdzone przez właściwe organy;

(iii) zawierania porozumień mających na celu zakłócenie konkurencji na rynku właściwym, jeżeli zostało to stwierdzone przez właściwe organy;

(iv) innych działań, które mogą mieć wpływ na integralność banknotów euro jako skutecznego środka płatniczego.

2. Akredytowany producent ustanawia i utrzymuje w pełni wdrożony i operacyjny program zgodności z przepisami w celu zarządzania wszystkimi działaniami prowadzonymi w jego akredytowanym zakładzie produkcyjnym. Program zgodności z przepisami ma również zastosowanie do działań zewnętrznych prowadzonych poza akredytowanym zakładem produkcyjnym, w przypadku gdy działalność ta jest podobna do działalności w zakresie zabezpieczonych elementów banknotów euro lub działalności w zakresie elementów banknotów euro, w odniesieniu do której EBC udzielił akredytacji.

3. Program zgodności z przepisami, o którym mowa w ust. 2, obejmuje i wdraża co najmniej zasady, przepisy i procedury określone w jednym z poniższych dokumentów:

a) art. 10 zasad zwalczania korupcji Międzynarodowej Izby Handlu (International Chamber of Commerce Rules on Combating Corruption)^{( 23 )};

b) inicjatywie na rzecz etyki w produkcji banknotów (Banknote Ethics Initiative)^{( 24 )};

c) normie ISO 37001;

d) innym równoważnym programie.

⁴ Art. 1 pkt 15 skreślony przez art. 1 pkt 1 lit. a decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

⁵ Art. 1 pkt 16 skreślony przez art. 1 pkt 1 lit. b decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

⁶ Art. 1 pkt 22 zmieniony przez art. 1 pkt 1 lit. c decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

⁷ Decyzja ramowa Rady 2008/841/WSiSW z dnia 24 października 2008 r. w sprawie zwalczania przestępczości zorganizowanej (Dz.U. L 300 z 11.11.2008, s. 42).

⁸ Art. 1 pkt 23 skreślony przez art. 1 pkt 1 lit. d decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

⁹ Art. 1 pkt 24 skreślony przez art. 1 pkt 1 lit. e decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

¹⁰ Art. 1 pkt 25 skreślony przez art. 1 pkt 1 lit. f decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

¹¹ Art. 1 pkt 26 skreślony przez art. 1 pkt 1 lit. g decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

¹² Art. 1 pkt 27 skreślony przez art. 1 pkt 1 lit. h decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

¹³ Art. 1 pkt 28 skreślony przez art. 1 pkt 1 lit. i decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

¹⁴ Art. 1 pkt 31 zmieniony przez art. 1 pkt 1 lit. j decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

¹⁵ Art. 3 ust. 1 lit. e) dodana przez art. 1 pkt 2 decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

¹⁶ Art. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 3 decyzji nr EBC/2022/35 (2022/2063) z dnia 13 października 2022 r. (Dz.U.UE.L.2022.276.142) zmieniającej nin. decyzję z dniem 16 listopada 2022 r.

¹⁷ * Dz.U. C 195 z 25.6.1997, s. 2.

¹⁸ * Decyzja ramowa Rady 2003/568/WSISW z dnia 22 lipca 2003 r. w sprawie zwalczania korupcji w sektorze prywatnym (Dz.U. L 192 z 31.7.2003, s. 54).

¹⁹ * Konwencja o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz.U. C 316 z 27.11.1995, s. 48).

²⁰ * Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/541 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie zwalczania terroryzmu i zastępująca decyzję ramową Rady 2002/475/WSiSW oraz zmieniająca decyzję Rady 2005/671/WSiSW (Dz.U. L 88 z 31.3.2017, s. 6).

²¹ * Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniająca rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (Dz.U. L 141 z 5.6.2015, s. 73).

²² * Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/36/UE z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar, zastępująca decyzję ramową Rady 2002/629/WSiSW (Dz.U. L 101 z 15.4.2011, s. 1).

²³ * Dostępne na stronie internetowej Międzynarodowej Izby Handlu pod adresem www.iccwbo.org.

²⁴ * Dostępne na stronie inicjatywie na rzecz etyki w produkcji banknotów pod adresem www.bnei.com.";