Dział 2 - Przepisy szczegółowe. - Szczegółowy zakres i tryb działania księgowych-rewidentów, powołanych do rewizji przedsiębiorstw państwowych.

Monitor Polski

M.P.1953.A-100.1379

Akt utracił moc

Wersja od: 22 lutego 1957 r.

DZIAŁ  II.

Przepisy szczegółowe.

Rozdział  1.

Środki trwałe, inwestycje i kapitalne remonty.

§ 38. 1 Rewizja gospodarki środkami trwałymi ma na celu stwierdzenie:

1) prawidłowości i częstotliwości przeprowadzania inwentaryzacji oraz wyjaśniania ewentualnych różnic,

2) udokumentowania prawidłowości i terminowej ewidencji środków trwałych (przychód, rozchód, zmiany wartości),

3) prawidłowości stosowanych norm zużycia (amortyzacji) oraz obliczania amortyzacji, jak również terminowości jej przekazywania,

4) wyzyskania posiadanych środków trwałych (środki trwałe nieczynne i zbędne),

5) prawidłowości dokumentacji, przeksięgowań i wyników likwidacji środków trwałych,

6) zgodności stanu faktycznego środków trwałych (wyrywkowo) z danymi księgowości.

§ 39. 2 Przy badaniu inwestycji należy poddać rewizji:

1) tytuły inwestycyjne, projekty i kosztorysy w celu ustalenia, czy zostały one zatwierdzone w przepisanym trybie,

2) prawidłowość finansowania inwestycji i terminowość refundacji w przypadku wykonywania ich sposobem gospodarczym,

3) prawidłowość częściowego i ostatecznego odbioru inwestycji (faktury przejściowe i ostateczne, prawidłowość i terminowość przebiegu kolaudacji),

4) udokumentowanie, prawidłowość i terminowość ewidencjonowania inwestycji wykonywanych systemem zleconym i gospodarczym,

5) terminowość ujmowania w ewidencji zakończenia inwestycji i wprowadzenia ich do eksploatacji oraz obliczenia amortyzacji,

6) rozgraniczenie materiałów na cele inwestycyjne od innych materiałów,

7) celowość i prawidłowość wydatkowania sum na dokumentację inwestycyjną.

§ 40. 3 W zakresie kapitalnych remontów należy poddać rewizji:

1) zgodność z planem przeprowadzanych kapitalnych remontów,

2) prawidłowość sfinansowania kapitalnych remontów i terminowość refundacji w przypadku wykonywania ich systemem gospodarczym,

3) prawidłowość ustalania kosztów kapitalnych remontów oraz czy poniesione nakłady stanowią w myśl obowiązujących przepisów nakłady na kapitalne remonty,

4) prawidłowość, udokumentowanie oraz terminowość ewidencjonowania kapitalnych remontów.

Rozdział  2.

Operacje pieniężne, kredyty bankowe i rozrachunki.

§ 41. 4

1. W toku rewizji należy poddać badaniu operacje pieniężne przedsiębiorstwa, zarówno gotówkowe jak i bezgotówkowe, skontrolować, czy przedsiębiorstwo przestrzega przepisów o obrocie bezgotówkowym, w szczególności zaś zbadać:

1) sposób przechowywania gotówki, papierów wartościowych i druków ścisłego zarachowania oraz przestrzeganie ustalonej wysokości pogotowia kasowego,

2) zgodność gotówki w kasie ze stanem wynikającym z zapisów w raporcie kasowym,

3) udokumentowanie, prawidłowość i terminowość ewidencji obrotu pieniężnego (gotówkowego i bezgotówkowego),

4) prawidłowość i częstotliwość przeprowadzanych kontroli kasy oraz ustalić, czy dokonano regulacji niedoborów i nadwyżek zgodnie z obowiązującymi przepisami,

5) prawidłowość rozliczeń gotówkowych za odpłatną odzież, obuwie, ziemniaki itp. (kto pieniądze inkasuje, przechowuje, w jakich terminach odprowadza),

6) czy uzgadnia się z bankami we właściwych terminach stan rachunków bankowych i kredytów bankowych oraz dokumentów w inkasie,

7) prawidłowość wykorzystania kredytów bankowych i terminowość ich spłaty,

8) sposób przechowywania i ewidencjonowania czeków.

2. Rewizja rozrachunków przedsiębiorstwa powinna mieć na celu zbadanie:

1) prawidłowości i terminowości przeprowadzania inwentaryzacji oraz ustalania jej wyników (potwierdzania stanu rozrachunków z kontrahentami),

2) prawidłowości i terminowości składania żądań zapłaty do banku finansującego,

3) terminowości regulowania należności i zobowiązań inkasowych,

4) terminowości ściągania należności i regulowania zobowiązań pozainkasowych,

5) terminowości przekazywania spraw do komisji arbitrażowej lub sądu i egzekwowania tytułów wykonawczych oraz należności z tytułu niedoborów zawinionych,

6) prawidłowości udokumentowania odpisanych należności i zobowiązań nieściągalnych, przedawnionych i prekludowanych,

7) prawidłowości wypłacania zaliczek do rozliczenia i terminowości ich rozliczania,

8) prawidłowości i terminowości rozliczeń z organami finansowymi lub jednostkami nadrzędnymi z tytułu wpłat z zysku, pokrycia strat, odprowadzenia nadwyżek środków obrotowych, uzupełnienia niedoboru środków obrotowych, podatku obrotowego i od operacji nietowarowych, różnic budżetowych i wyrównawczych, podatku od wynagrodzeń itp.,

9) prawidłowości i terminowości rozliczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych i rzeczowych,

10) udokumentowania, prawidłowości i terminowości ewidencji rozrachunków.

Rozdział  3.

Rewizja płac i rozliczeń z pracownikami za płace.

§ 42. 5 Rewizja płac ma na celu ustalenie, czy jednostka, w której przeprowadza się rewizję, przestrzega prawidłowości zaszeregowania oraz premiowania, czy nie przekracza ustalonych etatów, posiada prawidłową dokumentację oraz we właściwy sposób dokonuje rozliczeń za płace i prawidłowo je ewidencjonuje; szczególnie należy zrewidować:

1) prawidłowość udokumentowania wszelkich wynagrodzeń wypłacanych z osobowego i bezosobowego funduszu płac,

2) prawidłowość obliczania wynagrodzeń pracowników,

3) prawidłowość i terminowość sporządzania list płacy, obliczania oraz udokumentowania potrąceń od wynagrodzeń pracowników,

4) prawidłowość i terminowość wypłat wynagrodzeń,

5) prawidłowość i terminowość księgowego ujęcia płac i rozliczeń za płace,

6) przypadki przekroczenia osobowego i bezosobowego funduszu płac.

Rozdział  4.

Materiały, towary i wyroby gotowe (półgotowe).

§ 43. 6 W zakresie gospodarki zapasami materiałowymi, towarowymi i produkcji gotowej - rewizja dokumentalna ma za zadanie zbadać prawidłowość tej gospodarki, jak również prawidłowość wyceny i ewidencji zapasów oraz zabezpieczenia przed marnotrawstwem i nadużyciami - zwłaszcza zaś zbadać:

1) organizację magazynów, składów itp., stan ogólny, przygotowanie pomieszczeń magazynowych oraz ich ochronę,

2) zgodność stanu wyrywkowo skontrolowanych przez księgowego-rewidenta materiałów, towarów i wyrobów ze stanem wynikającym z ewidencji,

3) prawidłowość, częstotliwość i sposób przeprowadzania inwentaryzacji oraz wyjaśnienia ewentualnych różnic, prawidłowość stosowania norm branżowych ubytków naturalnych, środki podjęte dla walki z nadużyciami i marnotrawstwem, prawidłowość ewidencjonowania należności za powstałe niedobory oraz terminowość ściągania tych należności od osób odpowiedzialnych,

4) udokumentowanie, prawidłowość i terminowość odbioru materiałów, towarów i wyrobów, prawidłowość i terminowość badania faktur, zwłaszcza w zakresie ilości, cen, kosztów zakupu itp., rozmiary i główne przyczyny reklamacji, zgłaszanych w stosunku do dostawców,

5) prawidłowość udokumentowania przychodu i rozchodu zapasów, materiałów, towarów i wyrobów z równoczesnym uwzględnieniem prawidłowości udokumentowania stwierdzonych różnic przy nadejściu oraz składowaniu materiałów, towarów i wyrobów,

6) prawidłowość i terminowość ewidencji stanu i ruchu zapasów (także przerzuty, wewnętrzne), a szczególnie prawidłowość i wzajemną zgodność ewidencji ilościowej i ilościowo-wartościowej; prawidłowość stosowanych cen ewidencyjnych, uzasadnienie sum materiałów (towarów) w drodze i dostaw niefakturowanych,

7) udokumentowanie, prawidłowość i terminowość ewidencji przychodu, rozchodu (w tym zniszczenia) oraz stanu opakowań (własnych i obcych), jak też przedmiotów nietrwałych na składzie i w użytkowaniu,

8) wysokość zapasów w stosunku do normatywów, prawidłowość finansowania zapasów, występowanie zapasów gospodarczo nie uzasadnionych i ich upłynnianie.

Rozdział  5.

Sprzedaż wyrobów gotowych, towarów i usług.

§ 44. 7 W zakres rewizji sprzedaży wyrobów gotowych, usług, towarów i materiałów wchodzi w szczególności:

1) stan ewidencji zamówień i kontrola ich wykonania,

2) udokumentowanie i terminowość fakturowania,

3) prawidłowość ewidencji sprzedaży (ze specjalnym uwzględnieniem zasadności sum wykazanych na koncie "Towary wysłane i usługi wykonane"),

4) prawidłowość obliczania podatku obrotowego i od operacji nietowarowych (wyrywkowo),

5) rozmiary i główne przyczyny reklamacji zgłaszanych przez odbiorców oraz sposób załatwiania reklamacji,

6) kontrola sprzedaży materiałów pomocniczych, wykonywania usług warsztatowych, przewozowych i innych na rzecz własnych pracowników i osób prywatnych (podstawy formalno-prawne, prawidłowość cen itp.).

Rozdział  6.

Rewizja kosztów.

§ 45. 8 Rewizja kosztów ma na celu skontrolowanie przebiegu wykonania planu kosztów, jak również planu ich obniżenia, z uwzględnieniem wykonania planu produkcji (obrotu) w ilości i asortymencie, oraz skontrolowanie prawidłowości rozliczeń kosztów; w szczególności należy zbadać:

1) prawidłowość rachunku kosztów w związku z organizacją produkcji (obrotu) (jednostki kalkulacyjne, metoda kalkulacji, podział na wydziały itp.),

2) prawidłowość i częstotliwość przeprowadzania inwentaryzacji produkcji nie zakończonej oraz wyjaśnienie ewentualnych różnic, koszty produkcji wstrzymanej itp.,

3) prawidłowość i kompletność udokumentowania kosztów prostych i złożonych (świadczeń wewnętrznych), prawidłowość przyjętego sposobu rozliczenia kosztów (znakowanie dokumentów, zasady doliczeń, klucze podziałowe),

4) prawidłowość i terminowość ewidencji kosztów, jak również pozycji kosztów, rozliczanych w czasie (remonty bieżące, tymczasowe budynki i budowle, uruchomienie nowej produkcji itp.),

5) prawidłowość i terminowość kalkulacji produkcji nie zakończonej, wyrobów (usług) gotowych - wytwarzanych, wysłanych (kosztów zakupu towarów nabytych, sprzedanych) oraz przyczyny odchyleń od planu,

6) wykonanie preliminarza kosztów pośrednich (wydziałowych, ogólnozakładowych itp.) według pozycji, powstawanie braków i ich koszty oraz manka, ubytki, odsetki, koszty nieprodukcyjne itp.,

7) przyczyny powstawania i koszty braków i przestojów.

Rozdział  7.

Fundusze, rezerwy i wyniki działalności.

§ 46. 9 Rewizją należy objąć stan funduszów, tworzenie i wykorzystanie funduszów specjalnego przeznaczenia, rezerw, jak też kształtowanie się zysków i strat (podział zysku i pokrycie strat); w szczególności zbadać należy:

1) zmiany funduszu statutowego, prawidłowość udokumentowania oraz zarachowania poszczególnych pozycji zwiększeń i zmniejszeń funduszu statutowego,

2) prawidłowość i legalność dokonywania kwartalnych i rocznych odpisów na fundusz zakładowy oraz na fundusz popierania produkcji ubocznej (kontrola wykonania warunków do tworzenia funduszów, określonych przepisami specjalnymi), prawidłowość wydatkowania środków tych funduszów na poszczególne cele,

3) prawidłowość tworzenia i wydatkowania innych funduszów specjalnego przeznaczenia,

4) udokumentowanie, legalność i zasadność zapisów na koncie "Straty i zyski",

5) prawidłowość wykonania preliminarzy poszczególnych działów gospodarki nieprzemysłowej (z wyodrębnieniem przychodów) oraz wyniki tej gospodarki,

6) udokumentowanie, prawidłowość i terminowość ewidencji funduszów, rezerw oraz strat i zysków,

7) zgodność z obowiązującym systemem finansowym podziału zysku (pokrycia strat).

Rozdział  8.

Rewizja prawidłowości organizacji rachunkowości oraz sporządzania sprawozdań finansowych.

§ 47. 10 Rewizja stanu organizacji księgowości ma na celu ustalenie stopnia przydatności stosowanych przez komórkę księgowości metod pracy i rozwiązań organizacyjnych dla wykonania zadań i obowiązków na tę komórkę nałożonych; w szczególności zbadać należy:

1) zgodność prowadzonych kont z zatwierdzonym planem kont, stosowaną technikę księgowości i rodzaje urządzeń księgowych,

2) stan księgowań w okresie rewizji,

3) prawidłowość i terminowość opracowania i przekazywania (w ramach komórki księgowości) oraz przechowywania dokumentów, organizację obiegu dokumentów,

4) zgodność obrotów księgowości analitycznej z obrotami księgowości syntetycznej oraz prawidłowość sporządzania bilansów obrotów i sald,

5) uzasadnienie sporządzonych bilansów i rachunków strat i zysków zapisami księgowymi i bilansami obrotów i sald, prawidłowość wyceny poszczególnych pozycji bilansowych,

6) terminowość i prawidłowość sporządzania sprawozdań finansowych (w przypadku stwierdzenia wzorów nie objętych odpowiednimi instrukcjami należy ustalić, kiedy i przez jaką jednostkę zostały wprowadzone),

7) stan instruktażu prowadzonego przez komórkę księgowości celem podniesienia kwalifikacji zawodowych personelu w zakresie księgowości.

Rozdział  9.

Przepisy końcowe.

§ 48. 11 Przepisy niniejszej instrukcji mają również zastosowanie do rewizji dokumentalnych, przeprowadzanych przez osoby nie będące księgowymi-rewidentami.

§ 49. 12 W przypadkach gdyby cechy specjalne danego działu gospodarczego wymagały uregulowania zagadnień objętych przepisami §§ 39-47 niniejszej instrukcji w sposób szczególny, właściwi ministrowie wydadzą w porozumieniu z Ministrem Finansów odrębne przepisy.

§ 50. 13 Instrukcja wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

¹ § 38 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

² § 39 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

³ § 40 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

⁴ § 41 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

⁵ § 42 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

⁶ § 43 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

⁷ § 44 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

⁸ § 45 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

⁹ § 46 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

¹⁰ § 47 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

¹¹ § 48 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

¹² § 49 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.

¹³ § 50 według numeracji ustalonej przez § 1 instrukcji z dnia 7 listopada 1956 r. (M.P.57.14.111) zmieniającej nin. instrukcję z dniem 22 lutego 1957 r.