Rozdział 6 - Zasady przeprowadzania rewizji i postępowanie rewizyjne. - Szczegółowe zasady i tryb przeprowadzania rewizji finansowo-księgowej w przedsiębiorstwach państwowych i ich jednostkach nadrzędnych utrzymywanych z wpłat przedsiębiorstw.
Monitor Polski
M.P.1961.87.374
Akt utracił moc Wersja od: 7 marca 1966 r.
Rozdział 6.
Zasady przeprowadzania rewizji i postępowanie rewizyjne.
Zasady przeprowadzania rewizji i postępowanie rewizyjne.
§ 23.
1.
Rewizję przeprowadza się jednoosobowo bądź w zespołach wieloosobowych. Rewizje w zespole wieloosobowym mogą być przeprowadzane w przypadkach uzasadnionych rozmiarami rewidowanej jednostki lub rodzajem i ważnością sprawy bądź gdy nie jest wskazane przedłużanie czasu trwania rewizji (§ 25).2.
Przy przeprowadzaniu rewizji w wieloosobowym zespole organ zarządzający rewizję wyznacza kierownika zespołu, który dokonuje podziału czynności pomiędzy rewidentów wchodzących w skład zespołu. Przepis § 18 ust. 2 stosuje się odpowiednio.§ 24.
1.
Rewizje przeprowadza się w dniach pracy i godzinach urzędowych obowiązujących jednostkę rewidowaną, a jeśli tego wymaga dobro rewizji - również w dniach wolnych od pracy i w godzinach pozaurzędowych w ramach obowiązujących przepisów.2.
Rewident powinien przeprowadzać rewizję w sposób nie powodujący przerw i zakłóceń w normalnym toku pracy jednostki rewidowanej.3.
W razie konieczności przeprowadzenia rewizji w godzinach pozaurzędowych, jak również i w dni wolne od pracy, rewident powinien o tym zawiadomić kierownika rewidowanej jednostki, który w takim przypadku obowiązany do wydania niezbędnych zarządzeń.4.
Czynności rewizyjne powinny być w sposób szczególny nacechowane spokojem, taktem, stanowczością i bezstronnością.§ 25.
Rewizja nie powinna w zasadzie trwać dłużej niż 30 dni kalendarzowych. Organ zarządzający rewizję może w uzasadnionych przypadkach przedłużać czas trwania rewizji poza ten okres.§ 26.
1.
Jeżeli w toku rewizji na skutek ujawnionych faktów lub okoliczności powstanie konieczność rozszerzenia jej zakresu, rewident zawiadamia o tym organ zarządzający rewizję i, o ile nie otrzyma odmiennej decyzji, przeprowadza rewizję w rozszerzonym zakresie.2.
Jeżeli rewident jest zmuszony do odstąpienia od rewizji wskutek niemożności jej przeprowadzenia z jakichkolwiek przyczyn spowodowanych przez rewidowaną jednostkę, wówczas sporządza protokół odstąpienia od rewizji, w którym podaje przyczynę odstąpienia. Protokół ten podpisują rewident i kierownik jednostki rewidowanej.3.
W razie odstąpienia od rewizji z innych przyczyn rewident sporządza stosowny raport służbowy.§ 27.
Rewidentowi w toku i w czasie przeprowadzania rewizji przysługują następujące uprawnienia: 1)
wstępu do wszystkich pomieszczeń, składnic i innych obiektów rewidowanej jednostki; 2)
asystowania przy wszelkich czynnościach związanych z działalnością rewidowanej jednostki; 3)
uczestniczenia w naradach i zebraniach dotyczących przedsiębiorstwa lub jego poszczególnych części; 4)
wglądu do urządzeń ewidencyjnych, planów, sprawozdań oraz wszelkich innych akt i dokumentów rewidowanej jednostki, jak również sporządzania zestawień oraz odpisów i wyciągów z tych dokumentów; wgląd do akt tajnych jest możliwy przy spełnieniu wymagania określonego w § 15 ust. 2; 5)
żądania od kierownika i pracowników jednostki rewidowanej udzielenia wyjaśnień i informacji ustnych i pisemnych; 6)
przyjmowania oświadczeń zarówno w formie ustnej, jak i pisemnej od pracowników jednostki rewidowanej oraz od innych osób w sprawach związanych z działalnością przedsiębiorstwa bądź z zakresem przeprowadzanej rewizji; 7)
wzywania i przesłuchiwania świadków w trybie i na zasadach określonych w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego; 8)
występowania do kierownika jednostki rewidowanej o wydawanie doraźnych zarządzeń w przypadkach określonych w § 28; 9)
występowania z wnioskami o powołanie rzeczoznawców ekspertów lub biegłych w przypadkach, gdy to okaże się niezbędne; 10)
żądania od kierownika rewidowanej jednostki przeprowadzenia w koniecznych przypadkach częściowej lub całkowitej inwentaryzacji niektórych składników majątkowych, przydzielania sił fachowych dla dokonania obliczeń, sporządzenia odpisów, wyszukiwania dokumentów itp.; 11)
zabezpieczenia mienia i dowodów.§ 28.
1.
W razie stwierdzenia w toku przeprowadzania rewizji okoliczności wymagających natychmiastowego wydania zarządzeń lub zabezpieczenia interesu publicznego przed bezpośrednio grożącą poważną stratą lub szkodą - rewident zwraca się do kierownika jednostki rewidowanej z pisemnym wnioskiem o wydanie zarządzenia w sprawie usunięcia zagrożenia.2.
Wystąpienie, o którym mowa w ust. 1, powinno być doręczone kierownikowi rewidowanej jednostki za pokwitowaniem odbioru, a odpis wystąpienia należy przesłać jednostce nadrzędnej nad jednostką rewidowaną. O dokonanym wystąpieniu rewident powinien uczynić wzmiankę w protokole rewizji.3.
O wystąpieniu rewident zawiadamia niezwłocznie organ, który zarządził rewizję. Organ ten zobowiązany jest zbadać, w trybie uznanym przez siebie za właściwy, czy jednostka rewidowana zastosowała się do zaleceń rewidenta.§ 29.
1.
W przypadkach wymagających wiadomości specjalnych organ zarządzający rewizję z urzędu lub na wniosek rewidenta (§ 27 pkt 9) powołuje biegłych.2.
Biegły wykonuje powierzone czynności na podstawie pisemnego upoważnienia każdorazowo wystawianego przez organ powołujący, które powinno konkretnie określać działy, odcinki pracy, przedmioty, dokumenty lub zagadnienia podlegające zbadaniu przez biegłego.3.
W wyniku przeprowadzonych badań biegły sporządza opis dokonanych prób, doświadczeń i innych prac oraz wydaje orzeczenie (ekspertyzę).4.
W razie powierzenia biegłemu określonych czynności bez udziału rewidenta organ powołujący biegłego zawiadamia o tym pisemnie kierownika rewidowanej jednostki.5.
Orzeczenie (ekspertyza) biegłego powinno być dołączone do protokołu rewizji.§ 30.
1.
Każdy pracownik rewidowanej jednostki może składać rewidentowi z własnej inicjatywy oświadczenie ustne lub pisemne.2.
Z przyjęcia oświadczenia ustnego rewident spisuje protokół (wzór nr 2), który podpisuje również osoba składająca oświadczenie.§ 31.
1.
Na żądanie rewidenta każdy pracownik rewidowanej jednostki jest obowiązany w toku rewizji lub po jej zakończeniu udzielić wszelkich wyjaśnień ustnych i pisemnych w sprawach dotyczących przedmiotu rewizji.2.
Pracownik rewidowanej jednostki nie może odmówić złożenia wyjaśnień powołując się na przepisy o tajemnicy państwowej lub służbowej bądź na polecenie przełożonych, z wyjątkiem przypadków, gdy wyjaśnienia dotyczą spraw tajnych, a rewident nie posiada upoważnienia do kontrolowania spraw tajnych.§ 32.
1.
W celu udokumentowania wyników rewizji, które zostają ustalone w protokole rewizji, rewident powinien zebrać stosowne dowody.2.
Do dowodów, o których mowa w ust. 1, zalicza się oryginalne dokumenty i dowody rzeczowe, odpisy (wyciągi) z dokumentów, protokoły sprawdzenia stanu składników majątkowych (gotówki, zapasów), protokoły oględzin, oświadczenia i wyjaśnienia złożone na piśmie lub zaprotokołowane, protokoły zeznań świadków i orzeczenia biegłych.3.
Rewident może ograniczyć się do powołania w protokole na odpowiednie dokumenty rewidowanej jednostki i zrezygnować z dołączenia do protokołu rewizji oryginalnych dokumentów lub ich odpisów. We wszystkich jednak przypadkach stwierdzenia nadużyć lub przestępstw konieczne jest dołączenie do protokołu rewizji stosownych dowodów zebranych przez rewidenta.§ 33.
1.
Prawidłowość dokumentów rewident sprawdza pod względem formalnym, rachunkowym i merytorycznym, bada ich legalność, kompletność i rzetelność, a ponadto zasadność i gospodarność operacji odzwierciedlonych przez badane dokumenty oraz prawidłowość księgowania dokumentów pozostających w związku z przeprowadzaną rewizją. Rewident nie może ograniczyć się do formalnego ustalenia rzeczywistego stanu operacji, lecz powinien także mieć na względzie ich rzeczowe i gospodarcze uzasadnienie.2.
Zgodność odpisów i wyciągów sporządzanych przez rewidenta (§ 27 pkt 4) z dokumentami poświadcza kierownik tej komórki organizacyjnej rewidowanej jednostki, w której dokument się znajduje. Zgodność odpisów, wyciągów, zestawień i obliczeń opartych na dowodach księgowych, księgach rachunkowych lub dokumentach księgowości poświadcza główny księgowy jednostki rewidowanej.§ 34.
1.
Do dowodów rzeczowych gromadzonych przez rewidenta w toku rewizji w razie koniecznej potrzeby zalicza się w szczególności wzory oraz próbki wyrobów, półfabrykatów, towarów i materiałów.2.
Każdy dowód rzeczowy powinien być zaopatrzony przez przedstawiciela jednostki rewidowanej i rewidenta w trwałe cechy i znaki uniemożliwiające zastąpienie go innym przedmiotem.§ 35.
1.
Sprawdzenia rzeczywistego stanu składników majątkowych jednostki rewidowanej (stan zapasów w magazynach, zapasów w pomieszczeniach działów produkcyjnych lub działów handlowych, jak również stan środków trwałych) dokonuje rewident w obecności kierownika jednostki lub wyznaczonego przez niego pracownika oraz osoby odpowiedzialnej materialnie za badane składniki majątkowe, a w razie nieobecności osoby odpowiedzialnej - komisji powołanej przez kierownika jedności rewidowanej.2.
Z czynności sprawdzenia rzeczywistego stanu składników majątkowych rewident sporządza oddzielny protokół (wzór nr 3), który podpisują rewident, osoba odpowiedzialna za składniki majątkowe oraz osoba obecna przy sprawdzeniu.§ 36.
1.
Rewident dokonuje w toku rewizji oględzin pomieszczeń poszczególnych komórek organizacyjnych rewidowanej jednostki, warsztatów, hal produkcyjnych, punktów sprzedaży itp. w celu zapoznania się naocznie z ogólnym stanem i przebiegiem prac bieżących, z procesem produkcyjnym oraz organizacją pracy.2.
Przy oględzinach powinna być obecna osoba odpowiedzialna za dany dział lub odcinek oraz osoba wyznaczona przez kierownika jednostki rewidowanej, a w razie nieobecności osoby odpowiedzialnej za dany dział lub odcinek pracy - komisja powołana przez kierownika jednostki rewidowanej.3.
Z przebiegu i wyniku oględzin, w toku których stwierdzono poważne nieprawidłowości, sporządza się niezwłocznie odrębny protokół, który podpisują rewident oraz osoby wymienione w ust. 2.§ 37.
1.
W razie gdy w toku rewizji rewident stwierdził, że zachodzą fakty przestępstwa lub straty bądź domniemanie tych faktów, rewident przesłuchuje świadków spośród załogi jednostki rewidowanej i osób postronnych.2.
Rewident wzywa świadka ustnie lub telefonicznie bądź pisemnie (wzór nr 4) za dowodem doręczenia - powołując podstawę prawną, określając cel wezwania i wskazując dzień, godzinę i miejsce stawiennictwa z uprzedzeniem wzywanego o skutkach nie usprawiedliwionego niestawiennictwa.§ 38.
1.
Jeżeli przesłuchanie świadka w miejscu wykonywania rewizji jest utrudnione wobec znacznej odległości od miejsca jego pobytu, rewident może wezwać go do złożenia zeznań na piśmie albo wystąpić do właściwych władz o dokonanie przesłuchania. Zeznanie na piśmie powinno być napisane w całości własnoręcznie przez zeznającego.2.
W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, rewident podaje pytania, na które świadek powinien udzielić odpowiedzi, wyznacza termin złożenia zeznań i uprzedza o skutkach nieusprawiedliwionego niedotrzymania tego terminu.3.
W razie choroby świadka rewident może również przesłuchać go osobiście w jego miejscu zamieszkania lub pobytu, o ile pozwala na to stan zdrowia świadka.§ 39.
1.
Przed przesłuchaniem rewident uprzedza świadka o odpowiedzialności za fałszywe zeznania i o prawie odmowy zeznań w przypadkach przewidzianych w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego.2.
Uprzedzenie o odpowiedzialności za fałszywe zeznania obowiązuje również w razie wezwania do złożenia zeznań na piśmie.§ 40.
1.
Z zeznań świadka sporządza się protokół przesłuchania (wzór nr 5), który spisuje rewident w miarę składania zeznań.2.
W protokole przesłuchania rewident powinien zwięźle i wiernie utrwalić wszystkie zeznania świadka w celu pełnego i wszechstronnego ustalenia faktów, do których stwierdzenia świadek został powołany.3.
Protokół podpisują świadek i rewident; przed podpisaniem rewident odczytuje protokół świadkowi. Ewentualne sprostowania i uzupełnienia zamieszcza się na końcu protokołu. Jeżeli protokół przesłuchania zawiera więcej niż jedną kartę, wówczas każda karta protokołu powinna być parafowana przez świadka i rewidenta.§ 41.
W razie nieusprawiedliwionego uchylania się świadka od złożenia zeznań rewident może wystąpić w trybie określonym przepisami kodeksu postępowania administracyjnego o ukaranie świadka lub o doprowadzenie go pod przymusem.§ 42.
1.
W razie ujawnienia w toku rewizji nadużycia lub przestępstwa rewident obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić właściwy organ powołany do ścigania przestępstw oraz zabezpieczyć niezbędne dokumenty i przedmioty stanowiące dowód nadużycia lub przestępstwa. Obowiązek zabezpieczenia dotyczy także wszelkich ujawnionych w toku rewizji dokumentów sfałszowanych, fikcyjnych, podrobionych itp.2.
Dowody, o których mowa w ust. 1, zabezpiecza się w sposób gwarantujący ich nienaruszalność przez: 1)
przechowanie ich w jednostce rewidowanej w zabezpieczonym schowku lub w pomieszczeniu albo przez 2)
opieczętowanie dowodów i oddanie na przechowanie kierownikowi lub innemu pracownikowi rewidowanej jednostki za pokwitowaniem na piśmie, które dołącza się do protokołu rewizji.Na okoliczność zabezpieczenia dowodów rewident sporządza odrębny protokół (wzór nr 6).
3.
Jeżeli stosowanie zabezpieczenia dowodów w sposób przewidziany w ust. 2 nie jest wskazane, zabezpieczenie dowodów może nastąpić w drodze protokolarnego (wzór nr 7) zabrania ich przez rewidenta z jednostki rewidowanej za pokwitowaniem odbioru na piśmie i dołączeniem zabranych dowodów do protokołu rewizji. Potwierdzenie odbioru dowodów powinno zawierać ich specyfikację, w której należy wymienić cechy każdego zabranego dowodu (np. nazwa bądź określenie dowodu, data, numer, kwota, na jaką opiewa, pozycja księgowania i inne).4.
O dokonanym zabezpieczeniu dowodów należy niezwłocznie powiadomić organ, który zarządził rewizję.5.
Organ zarządzający rewizję lub osoba przezeń upoważniona może zarządzić zwolnienie dowodów spod zabezpieczenia, jeżeli dowody te nie zostały przekazane innym organom.6.
Na żądanie kierownika rewidowanej jednostki rewident powinien umożliwić sporządzenie opisów zabranych (zabezpieczonych) dowodów w sposób gwarantujący ich nienaruszalność. Zgodność odpisów sporządzonych w tych przypadkach poświadczają kierownik rewidowanej jednostki (lub osoba przez niego upoważniona) i rewident.7.
Dowody tajne, zabezpieczone przez rewidenta, powinny być przechowywane zgodnie z przepisami o postępowaniu z aktami tajnymi.§ 43.
Wszystkie badane dokumenty poddane rewizji rewident obowiązany jest opatrzyć swoim podpisem i klauzulą "Badano dnia ..........". Klauzulę tę można zamieszczać również w postaci odcisku stempla parafowanego przez rewidenta.§ 44.
1.
W razie zbiegu rewizji przeprowadzanej przez rewidenta z kontrolą prowadzoną przez Najwyższą Izbę Kontroli inspektor Najwyższej Izby Kontroli w miarę potrzeby koordynuje czynności i kieruje pracą rewidenta.2.
W razie przeprowadzania rewizji wspólnie z Najwyższą Izbą Kontroli w formie kontroli koordynowanych każdy ze współdziałających organów rewizji sporządza odrębny protokół kontroli i realizuje wyniki kontroli we własnym zakresie. Materiały z rewizji objętej koordynacją sporządza się w odpowiednio większej ilości egzemplarzy, z których jeden dołącza się do akt rewizji, a pozostałe przekazuje się Najwyższej Izbie Kontroli.3.
W razie gdy rewizja przeprowadzana jest z Najwyższą Izbą Kontroli we wspólnej ekipie, a podział zadań między organ rewizji i Najwyższą Izbę Kontroli nie jest możliwy lub jest niecelowy, protokół kontroli sporządza tylko Najwyższa Izba Kontroli, która realizuje również wyniki kontroli.§ 45.
1.
W razie zbiegu rewizji przeprowadzanej przez rewidenta jednostki organizacyjnej niższego stopnia z rewizją przeprowadzaną przez rewidenta jednostki nadrzędnej z tegoż resortu - rewident jednostki nadrzędnej w razie potrzeby koordynuje czynności i kieruje pracą rewidenta jednostki niższego stopnia.2.
Materiały z rewizji objętej koordynacją w ramach resortu sporządza się w odpowiednio większej ilości egzemplarzy, z których jeden dołącza się do akt rewizji przeprowadzanej przez rewidenta jednostki wyższego stopnia; na jednostce tej ciąży obowiązek postępowania porewizyjnego odnośnie do tej części rewizji, która została objęta koordynacją.§ 46.
1.
W razie nie zamierzonego zbiegu rewizji przeprowadzanej przez rewidenta jednostek organizacyjnych resortu z kontrolą przeprowadzaną przez inne organy kontroli lub rewizji (Główny Inspektorat Kontrolno-Rewizyjny oraz inspektoraty kontrolno-rewizyjne przy prezydiach wojewódzkich rad narodowych, organy kontroli i inspekcji Ministerstwa Finansów oraz instytucji kredytowych i finansowych podległych Ministrowi Finansów, Państwowa Inspekcja Handlowa, Inspekcja Centralnego Zarządu Ubezpieczeń Społecznych i inne), rewident jest obowiązany do powiadomienia o tym fakcie właściwej organizacyjnie jednostki Najwyższej Izby Kontroli. Wymienione organy kontroli i rewizji mogą włączać się do rewizji przeprowadzanej przez rewidenta bez prawa zmiany zakresu tej rewizji bądź wykonują czynności kontrolne w swoim zakresie oraz w granicach i w trybie ten organ obowiązujących, bądź badają wspólnie zagadnienia będące przedmiotem zarówno rewizji wykonywanej przez rewidenta, jak i kontroli przeprowadzanej przez organy wyżej wymienione.2.
W razie zbiegu rewizji przeprowadzanej przez rewidenta z czynnościami inspektorów kontroli finansowej podjętymi w związku z domniemanymi przestępstwami skarbowymi lub innymi przestępstwami gospodarczymi w rewidowanej jednostce, rewident jest obowiązany udzielić inspektorom wykonującym te czynności informacji i pomocy w zakresie przeprowadzanej rewizji.3.
Wyniki wspólnej rewizji tych samych zagadnień zamieszcza się w odrębnym protokole, który podpisują rewident i przedstawiciel organu kontroli,4.
Jeden egzemplarz protokołu wspólnej rewizji rewident dołącza do sporządzonego przez siebie protokołu rewizji obejmującego zagadnienia nie objęte wspólną rewizją (§ 48 ust. 1).5.
Postępowanie porewizyjne dotyczące wyników wspólnej rewizji, o której mowa w ust. 2, należy do jednostki organizacyjnej sprawującej bezpośredni nadzór nad jednostką objętą wspólną rewizją.