Rozdział 1 - Przebieg linii granicy, znaki graniczne i utrzymanie granicy - ZSRR-Polska. Umowa o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej, podpisana wraz z Protokołem końcowym. Moskwa.1948.07.08.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1949.43.323

Akt utracił moc

Wersja od: 28 marca 1952 r.

ROZDZIAŁ  I

Przebieg linii granicy, znaki graniczne i utrzymanie granicy

Artykuł  1

1. 1 Linia granicy państwowej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, ustalona w Umowie między Rzecząpospolitą Polska a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej z dnia 16 sierpnia 1945 roku i w Umowie pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o zamianie odcinków terytoriów państwowych z dnia 15 lutego 1951 roku, przebiega w terenie w taki sposób, jak była oznaczona w dokumentach delimitacyjnych, podpisanych dnia 30 kwietnia 1947 roku w Warszawie przez Polsko-Radziecką Komisję Mieszaną do delimitacji granicy państwowej, w rejonie zaś odcinków wymienionych terytoriów państwowych Polski i ZSRR - jak była oznaczona w dokumentach delimitacyjnych, podpisanych dnia 23 października 1951 roku również w Warszawie przez Polsko-Radziecką Komisję Mieszaną do delimitacji granicy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich.

W Umowie niniejszej linia ta jest oznaczona słowami "granica" lub "linia granicy".

2. Linia granicy, oznaczona w wyżej wymienionych dokumentach, rozgranicza również w kierunku pionowym przestrzeń powietrzną i wnętrze ziemi.

Artykuł  2

1. Na odcinkach lądowych oraz tam, gdzie granica przecina wody stojące lub wody bieżące przechodząc na drugi brzeg, linia granicy jest nieruchoma i biegnie liniami prostymi od jednego znaku granicznego do drugiego.

2. Na odcinkach wodnych wzdłuż granicznych wód bieżących linia granicy przebiega ruchomo, po linii prostej łamanej lub krzywej, również od jednego znaku granicznego do drugiego, a mianowicie: na rzekach żeglownych - środkiem głównego nurtu (talweg), zaś wzdłuż nieżeglownych rzek, strumieni i kanałów - ich środkiem lub środkiem głównej odnogi.

Artykuł  3

1. Na rzekach żeglownych położenie ruchomej linii granicy zmienia się zgodnie z naturalnymi przesunięciami środka głównego nurtu (talweg).

2. Na rzekach nieżeglownych, strumieniach i kanałach przebieg linii granicy zmienia się odpowiednio do przesunięcia ich środka, spowodowanego naturalnymi zmianami konfiguracji brzegów tych rzek, strumieni i kanałów.

3. Po oznaczeniu w terenie linii granicy, przebiegającej środkiem rzeki, strumienia lub kanału, znajdujące się na nich zatoki nie będą brane pod uwagę i za środek tych rzek, strumieni i kanałów uważa się w takich wypadkach linię wyrównaną, jednakowo oddaloną od odpowiednio wyrównanych linii obu brzegów. Tam, gdzie nie można dokładnie oznaczyć tej linii brzegów, za środek wyszczególnionych w tym punkcie granicznych wód bieżących uważa się środek wodnej powierzchni przy średnim poziomie wody.

4. Zmiany, wskazane w punkcie 1 i 2 niniejszego artykułu, w miarę potrzeby, są wspólnie stwierdzane przez właściwe władze obu Stron.

5. W wypadkach zmiany położenia koryta rzek granicznych, strumieni i kanałów, wywołanych przez zjawiska przyrodnicze, w następstwie których zmieniłaby się i terytorialna przynależność użytków gruntowych, osiedli, ważniejszych budowli, urządzeń terenowych i tym podobne przebieg linii granicy nie zmienia się, chyba że Umawiające się Strony zawrą w tej sprawie specjalne porozumienie.

6. Zmiany w przebiegu linii granicy, wymienione w punkcie 1 i 2 niniejszego artykułu, nie zmieniają przynależności terytorialnej znajdujących się na rzekach granicznych wysp, przyłączonych na skutek delimitacji granicy do jednej lub drugiej Strony, o ile Umawiające się Strony nie zawrą w tej sprawie specjalnego porozumienia.

7. W wypadku zmian wymienionych w punkcie 5 niniejszego artykułu i niemożności zastosowania zarządzeń, wskazanych w punkcie 5 art. 14 niniejszej Umowy, linia granicy, o ile nie biegnie w dalszym ciągu po rzece, strumieniu lub kanale, powinna być oznaczona w dokumentach granicznych Komisji Mieszanej. Przy przeprowadzaniu tych prac, linia granicy, biegnąca uprzednio po rzece, strumieniu lub kanale linią łamaną lub linią krzywą, może być wyprostowana.

Artykuł  4

1. Granica oznaczona jest w terenie następującymi znakami granicznymi:

a) na lądowych odcinkach granicy - dwoma drewnianymi słupami granicznymi, ustawionymi z reguły w odległości 2,5 m od linii granicy każdy i ustawionym między nimi na samej linii granicy okrągłym drewnianym słupkiem lub czterościennym kamiennym słupkiem;

b) w punktach zasadniczych zwrotów linii granicy i w poszczególnych charakterystycznych jej miejscach dwoma drewnianymi granicznymi słupami i betonowym monolitem, ustawionym między słupami na samej linii granicy;

c) w miejscach przejścia linii granicy z lądowej na wodną i z wodnej na lądową trzema drewnianymi słupami granicznymi i drewnianym słupkiem lub betonowym monolitem, przy czym dwa słupy i słupek lub monolit między nimi ustawiono, jak to wskazano w punktach "a" i "b" na jednym brzegu rzeki lub jeziora, a trzeci kierunkowy na przedłużeniu linii granicy - na przeciwległym brzegu;

d) na wodnych odcinkach granicy - dwoma drewnianymi granicznymi słupami, ustawionymi na obu brzegach rzeki lub jeziora lub na jednym z brzegów i wyspie.

2. Charakterystykę każdego znaku granicznego i jego położenie w stosunku do linii granicy określają odpowiednie dokumenty delimitacyjne.

Artykuł  5

Umawiające się Strony zobowiązują się utrzymywać znaki graniczne, ustawione dla oznaczenia linii granicy, oraz graniczne przesieki w takim porządku, ażeby miejsce ustawienia, wygląd, kształt, wymiary i pomalowanie znaków granicznych, szerokość i czystość przesiek odpowiadały wszystkim wymaganiom, wypływającym z dokumentów delimitacyjnych.

UWAGA: Pod wymienionymi w dalszym ciągu znakami granicznymi należy rozumieć: graniczne słupy drewniane, słupki drewniane, słupki murowane, monolity betonowe i znaki podwójne.

Artykuł  6

Dla pieczy nad znakami granicznymi, te ostatnie rozdziela się między Umawiającymi się Stronami w sposób następujący:

1. Pieczę nad słupami drewnianymi i podwójnymi znakami zapewnia ta Strona, na której terytorium umieszczone są wspomniane znaki graniczne.

2. Pieczę nad murowanymi, drewnianymi słupkami i monolitami betonowymi, umieszczonymi na samej linii granicy państwowej, biorą na siebie:

nad znakami z numeracją nieparzystą - Strona Polska;

nad znakami z numeracją parzystą - Strona Radziecka.

Artykuł  7

1. Przegląd stanu i miejsca ustawienia znaków granicznych oraz stanu przesiek granicznych przeprowadzają zgodnie z art. 6 niniejszej Umowy odpowiednie władze każdej Umawiającej się Strony według swego uznania. Jednak prócz przeglądów jednostronnych, powinny być przeprowadzane przez przedstawicieli odpowiednich władz obu Umawiających się Stron wspólne coroczne przeglądy kontrolne znaków granicznych.

2. Wspólny przegląd kontrolny znaków granicznych odbywa się w miesiącu lipcu. Rozpoczęcie wspólnego przeglądu kontrolnego znaków granicznych uzgadniają każdorazowo odpowiednie władze obu Umawiających się Stron.

3. W wypadku konieczności dodatkowego wspólnego przeglądu znaków granicznych w tymże roku, odpowiednie władze jednej Umawiającej się Strony uprzedzają o tym pisemnie odpowiednie władze drugiej Umawiającej się Strony. Dodatkowy wspólny przegląd znaków granicznych przeprowadza się nie później, niż w dziesięć dni od momentu zawiadomienia odpowiednich władz jednej z Umawiających się Stron.

4. W wypadku, jeżeli przy przeglądzie zostanie zatwierdzone, iż dane pomiarowe wykazane w dokumentach delimitacyjnych nie są zgodne z wynikami wspólnie dokonanych pomiarów na terenie, jako decydujące należy przyjąć dane z pomiarów terenowych, o ile zostanie stwierdzone, że od czasu delimitacji położenie znaków granicznych nie uległo zmianom.

5. Poprawki i uzupełnienia dokumentów delimitacji granicy przeprowadza się w porozumieniu między Umawiającymi się Stronami i załącza do tych dokumentów.

6. W wyniku przeglądu kontrolnego przeprowadzonego przez przedstawicieli odpowiednich władz obu Umawiających się Stron sporządza się akt w czterech egzemplarzach, z których dwa egzemplarze w języku polskim i dwa egzemplarze w języku rosyjskim.

Artykuł  8

1. W wypadku zaginięcia, zniszczenia lub uszkodzenia znaku granicznego, jego odtworzenie czy też naprawę przeprowadzają niezwłocznie odpowiednie władze tej Strony, na której terytorium znajduje się dany znak względnie do której należy piecza nad odpowiednim znakiem. O rozpoczęciu prac przy odtwarzaniu lub naprawie znaków granicznych, odpowiednie władze jednej Umawiającej się Strony obowiązane są zawiadomić pisemnie odpowiednie władze drugiej Umawiającej się Strony nie później niż na dziesięć dni przed rozpoczęciem pracy.

2. Odtworzenie zaginionych, zniszczonych lub uszkodzonych znaków granicznych przeprowadzają odpowiednie władze jednej Strony w obecności przedstawicieli odpowiednich władz drugiej Strony. O wyniku odtworzenia znaku granicznego, przedstawiciele odpowiednich władz obu Umawiających się Stron sporządzają akt w czterech egzemplarzach, z których dwa egzemplarze w języku polskim i dwa egzemplarze w języku rosyjskim. Nowoodtworzone znaki graniczne powinny odpowiadać wzorom ustalonym w dokumentach delimitacji.

3. Przy odtworzeniu lub odbudowaniu znaku granicznego należy zwracać uwagę, ażeby miejsce jego ustawienia nie zmieniło się. W tym celu należy kierować się dokumentami delimitacyjnymi; zawarte w nich dane powinny być sprawdzane w terenie za pomocą pomiarów kontrolnych.

4. Na wodnych odcinkach granicy przy odtwarzaniu lub odbudowywaniu słupów granicznych, uszkodzonych lub zniszczonych przez powódź lub pochód lodów, zezwala się na zmianę miejsc ich poprzedniego ustawienia i ponowne ustawienie w punktach, gwarantujących zachowanie słupów granicznych. Wymienione zmiany słupów granicznych na wodnym odcinku granicy przeprowadza się za zgodą obu Umawiających się Stron. O wyniku takiego odtworzenia przedstawiciele Umawiających się Stron sporządzają protokół znaku granicznego i szkic - croquis, które powinny w zupełności odpowiadać pozostałym dokumentom delimitacyjnym i być do nich załączone.

5. Prace remontowe znaków granicznych, znajdujących się pod ochroną jednej lub drugiej Strony, zgodnie z artykułem 6 niniejszej Umowy przeprowadza każda Strona samodzielnie, bez udziału przedstawicieli odpowiednich władz drugiej Strony.

6. Umawiające się Strony zastosują odpowiednie środki dla należytej ochrony znaków granicznych i będą pociągały do odpowiedzialności osoby uznane za winne przestawienia, uszkodzenia lub zniszczenia znaków granicznych. W takich wypadkach znaki graniczne uszkodzone lub zniszczone przez mieszkańców drugiej Strony będą odtworzone na koszt tej Strony.

Artykuł  9

1. Przesieka graniczna o szerokości 10 metrów (po 5 metrów w każdą stronę od linii granicy państwowej) powinna być utrzymana w całkowitym porządku i, w miarę potrzeby, oczyszczona z krzaków i zarośli zasłaniających widzialność. Uprawa ziemi i wznoszenie jakichkolwiek budowli na takiej przesiece są niedozwolone.

2. Każda Strona przeprowadza oczyszczenie przesieki granicznej na swoim terytorium. Odpowiednie władze Umawiających się Stron zawiadamiają się wzajemnie o mającym nastąpić rozpoczęciu prac przy oczyszczeniu przesieki granicznej nie później, niż na 10 dni przed ich rozpoczęciem. Przedstawiciele odpowiednich władz drugiej Umawiającej się Strony mają prawo być obecni przy tych pracach.

Artykuł  10

Na lądowych odcinkach granicy, w pasie o szerokości 10 metrów (po 5 metrów w każdą stronę od linii granicy) nie powinny znajdować się żadne budowle. Umawiające się Strony zastosują odpowiednie środki celem stopniowego usuwania z tego pasa istniejących obecnie budowli i zabronią wznoszenia nowych. Odpowiednie władze Umawiających się Stron po wzajemnym porozumieniu mogą czynić wyjątki. Postanowienia te nie rozciągają się na budowle przeznaczone dla ochrony granicy.

¹ Art. 1 ust. 1 zmieniony przez art. I ust. 1 protokołu z dnia 8 grudnia 1951 r. (Dz.U.52.23.145) z dniem 28 marca 1952 r.