Dział 5 - Leczenie, dostarczanie aparatów ortopedycznych i środków pomocniczych, szkolenie i zatrudnienie inwalidów. - Zaopatrzenie inwalidzkie.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1945.22.131 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 4 stycznia 1953 r.

TYTUŁ V 

Leczenie, dostarczanie aparatów ortopedycznych i środków pomocniczych, szkolenie i zatrudnienie inwalidów.

Art.  41.

(1) Inwalida ma prawo do korzystania na koszt Państwa z pomocy lekarskiej, środków i zakładów leczniczych, o ile stwierdzonym zostanie, że choroba jego znajduje się w związku przyczynowym z odbytą służbą wojskową.

(2) 65  Inwalida uprawniony do pobierania zaopatrzenia pieniężnego otrzymuje przez cały czas pobytu w zakładzie leczniczym to zaopatrzenie w pełnej wysokości.

(3)   ⁶⁶  (skreślony).

Art.  42.

 Prawo do korzystania na koszt Państwa z pomocy lekarskiej, środków i zakładów leczniczych mają również inwalidzi poniżej 15% utraty zdolności zarobkowej, o ile udowodnią, że choroba wymagająca leczenia, jest w związku z odbytą służbą wojskową.

Art.  43.

(1) Ubezpieczalnie Społeczne, oparte na ustawodawstwie obowiązkowym ubezpieczeniu na wypadek choroby, są zobowiązane do udzielania inwalidom świadczeń, przewidzianych w art. 41 i 42 niniejszej ustawy, o ile zostaną do tego powołane przez Ministra Pracy i Opieki Społecznej.

(2) Świadczeń tych będą udzielały Ubezpieczalnie Społeczne bez względu na to czy inwalidzi są ich członkami, w rozmiarze przewidzianym statutowo dla ich członków, z tym jednakże, że granice okresu świadczeń, udzielanych w chorobie członkom Ubezpieczalni Społecznej, nie mają zastosowania do inwalidów, gdy chodzi o choroby będące w związku przyczynowym ze służbą wojskową.

(3) Koszty świadczeń, powyższych, udzielanych przez Ubezpieczalnie Społeczne, jak również koszty administracyjne, z udzielaniem tych świadczeń związane, pokrywa w całości Skarb Państwa przy czym zwrot świadczeń przez Skarb Państwa może być całkowicie lub częściowo ustalony w postaci ryczałtu, którego wysokość określi każdorazowo Minister Pracy i Opieki Społecznej.

(4) Na odnośne wydatki Ubezpieczalnie Społeczne będą otrzymywały zaliczki w wysokości kosztów, przewidzianych w danym okresie, związanych z udzielaniem świadczeń, wymienionych powyżej.

(5) Terminy udzielania zaliczek i rozrachunków ze Skarbem Państwa oraz sposób tych rozrachunków i rozstrzyganie sporów, na tym tle wynikłych, określi rozporządzenie, które wyda Minister Pracy i Opieki Społecznej. Postępowanie właściwych urzędów państwowych i Ubezpieczalni Społecznych przy udzielaniu świadczeń w chorobie oraz prawa i obowiązki inwalidów w stosunku do tychże urzędów i Ubezpieczalni Społecznych, procedurę przy uznawaniu danej choroby za objętą postanowieniami art. 41 i 42 niniejszej ustawy, dla celów rozrachunków Ubezpieczalni Społecznych ze Skarbem Państwa, przy zapewnieniu przy tym właściwego udziału zainteresowanych Ubezpieczalni Społecznych, sposób rozstrzygania sporów, mogących stąd wyniknąć, oraz sporów inwalidów z Ubezpieczalniami Społecznymi z tytułu powyższych świadczeń, jakoteż szczegółowe przepisy w sprawie wykonania postanowień niniejszego artykułu ustali w drodze rozporządzenia Minister Pracy i Opieki Społecznej.

(6) 67  Ministrowi Pracy i Opieki Społecznej służy prawo powierzenia leczenia inwalidów innej instytucji lub odpowiednim zakładom.

Art.  44.

  ⁶⁸  Inwalida z ogólną utratą zdolności zarobkowej powyżej 64% ma prawo do leczenia na koszt Państwa we wszystkich wypadkach chorobowych, bez względu na przyczynowy związek ze służbą wojskową, oraz przysługuje mu prawo ubezpieczenia członków rodziny w Ubezpieczalniach Społecznych na własny koszt za opłatą, której wysokość ustali Minister Pracy i Opieki Społecznej.

Art.  45.

  ⁶⁹  Za zgodą odpowiedniej władzy inwalida może na koszt Państwa udać się do specjalnych uzdrowisk lub zdrojowisk, względnie może się poddać specjalnym zabiegom chirurgicznym i ortopedycznym oraz zabiegom chirurgii plastycznej dla usunięcia zeszpecenia powstałego w związku ze służbą wojskową, o ile przez to stan kalectwa lub zdrowia mógłby ulec poprawie, albo jego zdolność zarobkowa mogłaby się podnieść.

Art.  46.

1. 70  O ile inwalida nie zgadza się na zabiegi lecznicze, które w myśl decyzji komisji rewizyjno-lekarskiej lub inwalidzkiej komisji odwoławczej mogą zapobiec pogorszeniu się kalectwa lub choroby oraz obniżeniu stopnia zdolności do zarobkowania nie ma prawa do renty wyższej, do której by go uprawniało to pogorszenie, gdyby nie zostało spowodowane zaniedbaniem leczenia z winy samego inwalidy.

(2)  W wypadku konieczności ciężkich zabiegów chirurgicznych inwalida mimo odmowy zgody nie traci prawa do renty wyższej.

Art.  47.

(1) Po dokonaniu zabiegów leczniczych, wymienionych w art. 45, odpowiednia władza stwierdza ponownie stopień utraty zdolności zarobkowej danego inwalidy.

(2) W tych wypadkach ponowne stwierdzenie stopnia utraty zdolności zarobkowej następuje w trybie art. 8 niniejszej ustawy.

Art.  48.

(1) Inwalidzi otrzymują na koszt Państwa aparaty ortopedyczne w potrzebnej ilości, umożliwiające im wykonywanie zawodu, a także służące dla celów kosmetycznych przy kalectwach rzucających się w oczy.

(2) Dostarczanie aparatów, wymienionych powyżej, jest dokonywane przez wykonawcę świadczeń w chorobie, którego przewiduje art. 43.

Art.  49.

(1) Aparat ortopedyczny winien służyć inwalidzie na pewien okres czasu, bliżej rozporządzeniem określony.

(2) Ponownie zaopatrzenie inwalidy w takiż aparat ortopedyczny przed upływem tego, czasu dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy stwierdzono, że zniszczenie nie zostało spowodowane przez złą wolę lub zaniedbanie inwalidy.

Art.  50.

(1) Naprawa aparatów ortopedycznych odbywa się na koszt Państwa. Zwrot kosztów naprawy aparatów ortopedycznych, jakoteż kosztów sporządzenia nowych aparatów w zakładach prywatnych jest dozwolony, o ile uzyskano uprzednio zezwolenie na to właściwej władzy.

(2) Suma, podlegająca zwrotowi, nie może przekraczać cen maksymalnych, ustalonych dla takichże aparatów i ich naprawy w wytwórniach i zakładach państwowych.

Art.  51.

(1) Inwalida ociemniały (art. 7) otrzymuje:

a) 71  dodatek na utrzymanie psa przewodnika w wysokości 18 zł miesięcznie, niezależnie od tego, czy psa posiada;

b) 72  psa przewodnika po ukończeniu kursu obchodzenia się z psem; w razie zawinionej utraty psa przewodnika inwalida płaci za niego należność w trybie, określonym przez Ministra Skarbu i nabywa ponownie prawo do otrzymania psa przewodnika.

(2)  Inwalida ociemniały, wyszkolony w dostępnym dla siebie zawodzie, otrzymuje narzędzia pracy, potrzebne do wykonywania tegoż zawodu; ponadto - środki pomocnicze, niezależnie od wyszkolenia lub wykonywania zawodu.

Art.  52.

Państwo może sobie zastrzec prawo własności co do kosztownych aparatów, narzędzi i psa.

Art.  53.

(1) Inwalidzi mają prawo do bezpłatnej nauki w odpowiednich zakładach celem podniesienia lub odzyskania dawniejszej zdolności do pracy.

(2) O zawodzie, do którego ma być przygotowany i wyszkolony inwalida, rozstrzyga jego zdolność fizyczna i wykształcenie, przy czym jednak winny być uwzględnione w miarę możności uzasadnione jego życzenia.

(3) 73  Inwalidzie, uchylającemu się bez uzasadnionych powodów od szkolenia lub zaniedbującemu je, albo odmawiającemu przyjęcia zaofiarowanej mu pracy - może być zmniejszone zaopatrzenie pieniężne, z wyjątkiem dodatków: ciężko poszkodowanych oraz pielęgnacyjnego, o 25%.

(4)  Szkolenie i przygotowanie do zawodów na koszt Państwa w myśl tego artykułu nie może trwać dłużej niż 2 lata, w wyjątkowych wypadkach do 3-ch lat.

(5). 74  Przez cały czas pobytu w zakładzie przysposobienia do pracy i szkolenia, inwalidzie służy bezpłatne, całkowite utrzymanie i mieszkanie przy zachowaniu prawa do pobierania zaopatrzenia pieniężnego w pełnej wysokości z uwzględnieniem przepisu ust. (3).

Art.  54.

 Dzieci inwalidów, sieroty po nich oraz sieroty po podległych, zaginionych i zmarłych w związku przyczynowym, ze służbą wojskową, korzystają z ulg, przyznanych przez Ministra Oświaty dzieciom funkcjonariuszów państwowych w szkołach wyższych, średnich, ogólnokształcących i zawodowych.

Art.  55.

(1) 75  Inwalidzi ciężko poszkodowani, pozbawieni pomocy i opieki osób drugich z utratą zdolności zarobkowej, uprawniającą do zaopatrzenia pieniężnego (art. 12), mogą być umieszczani na stałe lub czasowo w zakładach opiekuńczych. Minister Pracy i Opieki Społecznej może zezwolić w przypadkach, zasługujących na uwzględnienie, na przyjęcie do zakładów opiekuńczych inwalidów, nie odpowiadających poprzednio podanym warunkom.

(2)  Umieszczenie inwalidy w zakładzie opiekuńczym może nastąpić z urzędu:

a) w razie stwierdzenia choroby umysłowej,

b) w razie naznaczenia przez powołane władze kuratora i niewykonania przez kuratora przyjętych obowiązków.

(3) Inwalida podczas pobytu w zakładzie opiekuńczym otrzymuje 25% renty zasadniczej i dodatku ciężko poszkodowanych oraz dodatek kwalifikacyjny, jakie pobierałby w razie pozostawania w opiece domowej.

(4). 76  Żona i dzieci inwalidy, przebywającego w zakładzie opiekuńczym, otrzymują zaopatrzenie w myśl art. 21 i 24.

Art.  56.

(1) Inwalidzi, odbywający podróże w sprawach, tyczących się zaopatrzenia, mają prawo do zwrotu kosztów podróży i kosztów utrzymania w czasie trwania podróży, z wyjątkiem wypadków, kiedy podróż odbywa inwalida bez wezwania ze strony odnośnej władzy lub w sprawach odwoławczych, o ile zostaną odmownie załatwione.

(2) Wysokość ryczałtu za podróże i utrzymanie określi Minister Pracy i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Skarbu.

Art.  57.

Bezrolni i małorolni inwalidzi wojenni, będący z zawodu rolnikami lub obeznani z uprawą roli, mają prawo do otrzymania od Państwa gospodarstwa rolnego w myśl ustawy z dnia 17 grudnia 1920 r. (Dz. U. R. P. z 1921 r. Nr 4, poz. 18) i dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. R. P. z 1945 r. Nr 3, poz. 13) i prawo pierwszeństwa. Koszty utworzenia osady inwalidzkiej pokrywa się ze skapitalizowanego zaopatrzenia inwalidy w myśl art. 36-40 niniejszej ustawy.

Art.  58.

Spółki inwalidów wojennych, zakładające przedsiębiorstwa przemysłowe i handlowe, mogą korzystać przed innymi z istniejących udogodnień.

Art.  59.

(1) Inwalidzi wojenni mają przy równych kwalifikacjach pierwszeństwo przy obsadzaniu urzędów państwowych i nadawaniu zezwoleń na sprzedaż wyrobów monopolowych, biletów loteryjnych, na prowadzenie gospód, księgarń kolejowych itp.

(2) Pierwszeństwo takie przysługuje także pozostałym wdowom po inwalidach wojennych, po poległych i zmarłych (art. 1), nie mającym dostatecznych środków do życia.

Art.  60.

Inwalidzi wojenni przy równych kwalifikacjach mają pierwszeństwo także przy obsadzaniu posad w urzędach, przedsiębiorstwach i zakładach państwowych lub samorządowych, oraz prywatnych, przez Państwo subwencjonowanych i koncesjonowanych.

Art.  61.

(1) Pracodawcy w rolnictwie, przemyśle, handlu i komunikacji, instytucje i zakłady o charakterze publiczno-prawnym, oraz wszelkie inne przedsiębiorstwa i zakłady pracy, niezależnie od tego, czy są własnością państwową, samorządową lub prywatną, obowiązane są zatrudnić na każdych 33 pracowników jednego inwalidę lub jedną wdowę po poległym, zmarłym lub zaginionym w związku przyczynowym ze służbą wojskową lub po inwalidzie, o ile nie przekroczyła 50 roku życia.

(2) Obowiązkowi, przewidzianemu w ustępie poprzednim, podlegają również pracodawcy, prowadzący roboty sezonowe: budowlane, ziemne, drukarskie, drogowe, kolejowe; wodne (budowlane, regulacyjne) oraz melioracyjne.

(3) W przedsiębiorstwach o zmiennej ilości pracowników, ilość inwalidów lub kobiet, względnie jedynych i drugich, przypadających do zatrudnienia w danym miesiącu kalendarzowym, oblicza się według przeciętnej miesięcznej zatrudnionych pracowników w miesiącu poprzednim.

(4) Inwalida, zatrudniony na podstawie artykułu niniejszego, może za zgodą publicznej instytucji pośrednictwa pracy zrzec się zatrudnienia na rzecz członka rodziny, będącego na jego utrzymaniu.

(5) Zarobek osób, zatrudnionych na zasadzie niniejszego artykułu, nie może być niższy, aniżeli zarobek zdrowego pracownika, w danej kategorii i pracy i płacy.

(6) 77  Minister Pracy i Opieki Społecznej w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami określi w drodze rozporządzenia warunki i sposób wykonania przez pracodawców obowiązków określonych w niniejszym artykule. W rozporządzeniu tym wskazane zostaną władze powołane do nadzorowania należytego wykonywania przepisów niniejszego artykułu.

Art.  62.

 Pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę, zawartą z inwalidą lub wdową (art. 61) tylko z ważnych przyczyn, a w szczególności:

a) co do pracowników umysłowych tylko z ważnych przyczyn w rozumieniu art. 32, 33, 36 i 37 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. Nr 35, poz. 323),

b) co do robotników tylko z ważnych powodów lub z winy w rozumieniu art. 13-16, 18 i 19 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę robotników (Dz. U. R. P. Nr 35, poz. 324).

Art.  63. ⁷⁸

1).  Pracodawca, który wykracza przeciw przepisom art. 61 lub art. 62 albo rozporządzeń na ich podstawie wydanych, podlega w trybie administracyjnym karze aresztu do 6 tygodni i grzywny od 10.000 do 100.000 zł lub jednej z tych kar.

(2). Jeżeli pracodawca nie kieruje osobiście zakładem pracy, odpowiedzialność karną przewidzianą w ust. (1) ponosi wyznaczony przez niego kierownik zakładu pracy.

(3). W zakładach pracy związków samorządu terytorialnego odpowiedzialność karną, przewidzianą w ust. (1), ponoszą pracownicy, kierujący zakładami pracy związku samorządowego, jeżeli w ramach uprawnień otrzymanych od organu wykonawczego danego związku samorządowego w zakresie przyjmowania i zwalniania pracowników nie zastosowali się do przepisów zawartych w art. 61 lub art. 62 albo rozporządzeń na ich podstawie wydanych.

Art.  63a. ⁷⁹

1).  Tworzy się Państwową Radę Inwalidzką jako organ doradczy i opiniodawczy Ministra Pracy i Opieki Społecznej we wszystkich sprawach, dotyczących zaopatrzenia inwalidzkiego oraz opieki nad uprawnionymi do zaopatrzenia.

(2). Państwowa Rada Inwalidzka obraduje pod przewodnictwem Ministra lub osoby przez niego wyznaczonej.

(3). W skład Państwowej Rady Inwalidzkiej wchodzą po trzech delegatów Ministra Obrony Narodowej i Ministra Bezpieczeństwa Publicznego, po jednym delegacie Ministrów: Zdrowia, Skarbu, Sprawiedliwości, Administracji Publicznej, Rolnictwa i Reform Rolnych, Oświaty, Przemysłu i Handlu, Ziem Odzyskanych, po jednym delegacie Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża, Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza, Centralnego Komitetu Opieki Społecznej, Polskiego Związku b. Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, Komisji Centralnej Związków Zawodowych i Samopomocy Chłopskiej, po trzech delegatów Związku Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację, Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej oraz sześć osób powołanych przez Ministra Pracy i Opieki Społecznej.

⁶⁵ Art. 41 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 17 lit. a) dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁶⁶ Art. 41 ust. 3 skreślony przez art. 1 pkt 17 lit. b) dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁶⁷ Art. 43 ust. (6):

- zmieniony przez art. 3 pkt 14 dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.47.21.83) z dniem 1 marca 1947 r.

- zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1948 r. o uchyleniu dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.48.34.229) z dniem 23 sierpnia 1948 r.

⁶⁸ Art. 44 zmieniony przez art. 1 pkt 18 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁶⁹ Art. 45 zmieniony przez art. 1 pkt 19 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁷⁰ Art. 46 ust. (1) zmieniony przez art. 1 pkt 20 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁷¹ Art. 51 ust. (1) lit. a):

- zmieniona przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 7 kwietnia 1949 r. (Dz.U.49.25.182) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

- zmieniona przez art. 1 pkt 6 dekretu z dnia 28 stycznia 1953 r. zmieniającego niektóre przepisy o zaopatrzeniach (Dz.U.53.9.29) z dniem 4 stycznia 1953 r.

⁷² Art. 51 ust. (1) lit. b):

- zmieniona przez art. 3 pkt 15 dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.47.21.83) z dniem 1 marca 1947 r.

- zmieniona przez art. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1948 r. o uchyleniu dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.48.34.229) z dniem 23 sierpnia 1948 r.

⁷³ Art. 53 ust. (3) zmieniony przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 7 kwietnia 1949 r. (Dz.U.49.25.182) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

⁷⁴ Art. 53 ust. (5) zmieniony przez art. 1 pkt 21 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁷⁵ Art. 55 ust. (1):

- zmieniony przez art. 3 pkt 16 dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.47.21.83) z dniem 1 marca 1947 r.

- zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1948 r. o uchyleniu dekretu z dnia 23 stycznia 1947 r. o organach administracji zaopatrzenia inwalidzkiego (Dz.U.48.34.229) z dniem 23 sierpnia 1948 r.

⁷⁶ Art. 55 ust. (4) zmieniony przez art. 1 pkt 22 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁷⁷ Art. 61 ust. (6) zmieniony przez art. 1 pkt 23 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁷⁸ Art. 63 zmieniony przez art. 1 pkt 24 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.

⁷⁹ Art. 63a dodany przez art. 1 pkt 25 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.50.387) zmieniającego nin. ustawę z dniem 30 października 1948 r.