Rozdział 2 - Wymagania metrologiczne w zakresie konstrukcji, materiału i wykonania zbiorników - Wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać zbiorniki pomiarowe.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2004.85.800

Akt utracił moc

Wersja od: 27 kwietnia 2004 r.

Rozdział  2

Wymagania metrologiczne w zakresie konstrukcji, materiału i wykonania zbiorników

§  2.

1. Konstrukcja zbiornika powinna:

1) uniemożliwiać:

a) zatrzymywanie pęcherzy powietrza lub par cieczy podczas napełniania,

b) pozostawanie cieczy w zbiornikach podczas opróżniania;

2) gwarantować:

a) szczelność,

b) brak wklęśnięć ich płaszczy;

3) zapewniać regularność kształtów.

2. Wewnątrz zbiornika mogą znajdować się dodatkowe urządzenia mieszalnikowe, grzejne lub związane z technologią przechowywania cieczy.

§  3.

1. Zbiorniki w kształcie cylindra stojącego mogą być wyposażone w dach stały lub dach pływający, albo dach stały i wewnętrzny dach pływający.

2. Dach pływający lub wewnętrzny dach pływający mogą być stosowane wyłącznie w zbiornikach bezciśnieniowych.

§  4.

1. Zbiorniki w kształcie:

1) cylindra lub prostopadłościanu mogą być montowane w pozycji leżącej, przy której główna oś symetrii zbiornika jest równoległa do powierzchni swobodnej cieczy zawartej w zbiorniku z odchyleniem od poziomu nie większym niż 1 %;

2) cylindra, stożka, ostrosłupa, graniastosłupa lub prostopadłościanu mogą być zamontowane w pozycji stojącej, przy której główna oś symetrii zbiornika jest prostopadła do powierzchni swobodnej cieczy zawartej w zbiorniku z odchyleniem od pionu nie większym niż 3 %.

2. Zbiorniki w kształcie cylindra lub prostopadłościanu stojącego, graniastosłupa, stożka, ostrosłupa, kuli i sferoidy powinny być jednokomorowe.

3. Zbiorniki w kształcie cylindra lub prostopadłościanu leżącego mogą być jedno- lub wielokomorowe.

4. Pojemność każdej z komór zbiorników wielokomorowych może się zmienić nie więcej niż o ± 0,1 % wartości objętości mierzonej po całkowitym napełnieniu lub opróżnieniu komór sąsiednich.

§  5.

1. Zbiornik powinien być wyposażony w jedno z następujących urządzeń do pomiaru wysokości napełnienia:

1) przymiar wstęgowy mieszany z obciążnikiem, zwany dalej "przymiarem wstęgowym";

2) przymiar sztywny;

3) przymiar półsztywny;

4) płynowskaz wziernikowy z jedną kresą naniesioną na szklanej płytce płynowskazu lub metalowej podzielni przytwierdzonej do obudowy płynowskazu wraz z wartością liczbową pojemności nominalnej zbiornika;

5) płynowskaz wziernikowy wyposażony w przymiar półsztywny, zwany dalej "podzielnią płynowskazu wziernikowego";

6) płynowskaz rurkowy wyposażony w przymiar sztywny, zwany dalej "podzielnią płynowskazu rurkowego";

7) miernik.

2. Zbiornik może być wyposażony w więcej niż jeden płynowskaz.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, płynowskazy powinny być umieszczone:

1) wzdłuż wysokości zbiorników;

2) tak, aby napełnienie zbiornika do poziomu odpowiadającego górnym granicom wskazań płynowskazów znajdujących się niżej było również widoczne na poziomach dolnych granic zakresów wskazań płynowskazów znajdujących się bezpośrednio nad nimi.

§  6.

1. Zbiorniki wyposażone w przymiar wstęgowy, przymiar sztywny lub miernik powinny być wyposażone w króćce pomiarowe:

1) pierwotne - które mogą służyć podczas użytkowania zbiorników do określania wysokości ich napełnienia za pomocą przymiarów lub mierników w nich zainstalowanych;

2) wtórne - służące do określania wysokości napełnienia za pomocą mierników w nich zainstalowanych.

2. Króćce pomiarowe powinny być:

1) umieszczone powyżej najwyższego dopuszczalnego poziomu cieczy w zbiorniku;

2) połączone ze zbiornikiem trwale;

3) wykonane z rury metalowej, o średnicy wewnętrznej umożliwiającej:

a) wprowadzenie przyrządu pomiarowego przeznaczonego do ręcznego pomiaru wysokości napełnienia zbiornika i oparcie jej o krawędź zderzaka zamocowanego na tym przyrządzie,

b) zamontowanie miernika.

3. Górne powierzchnie króćców pomiarowych powinny:

1) być prostopadłe do osi pomiarowych zbiorników;

2) mieć chropowatość (R_a) nie większą niż 0,63 µm.

4. Jeżeli króćce pomiarowe wykonane są z kilku połączonych ze sobą elementów, to ich położenie nie powinno się zmieniać.

§  7.

1. Króćce pomiarowe wtórne powinny być umieszczone w odległości nie większej niż 1 m od króćców pomiarowych pierwotnych i płynowskazów wziernikowych oraz płynowskazów rurkowych.

2. W zbiornikach w kształcie cylindra leżącego króćce pomiarowe powinny:

1) przecinać najwyższą tworzącą zbiornika;

2) być umieszczone w połowie długości każdej z komór zbiornika z tolerancją ± 20 mm, przy czym przez długość komory należy rozumieć odległość pomiędzy punktami przecięcia poziomej osi symetrii komory zbiornika z wewnętrznymi powierzchniami jej dennic albo wyposażone w urządzenie do kontroli poziomu ustawienia zbiorników.

§  8.

1. W zbiorniku wyposażonym w króciec pomiarowy może być zamontowana płytka odniesienia.

2. W przypadku gdy zbiornik jest wyposażony w króciec pomiarowy pierwotny i wtórny, płytka odniesienia powinna być zamontowana tak, aby dolne punkty odniesienia króćców leżały na tym samym poziomie.

§  9.

1. Króćce pomiarowe mogą być przedłużone poniżej dopuszczalnego poziomu napełnienia zbiornika rurami pomiarowymi o średnicach wewnętrznych równych średnicom wewnętrznym króćców pomiarowych.

2. W ściance rury pomiarowej powinny być wykonane na całej długości przynajmniej dwa rzędy otworów o średnicach d_o nie mniejszych niż 0,1 średnicy wewnętrznej rury d_r i podziałce nie większej niż d_r.

3. Dopuszcza się wykonanie otworów w inny sposób niż określony w ust. 2, przy czym powierzchnia całkowita otworów nie powinna być mniejsza niż otworów wykonanych w sposób, o których mowa w ust. 2, a podziałka otworów nie może być większa niż d_r.

4. Końce rur pomiarowych powinny znajdować się wewnątrz zbiorników w odległościach nie mniejszych niż 50 mm od ich den, płytek odniesienia lub najniższych tworzących zbiorników w kształcie cylindra leżącego.

§ 10. Króćce pomiarowe powinny być zamontowane na zbiornikach w taki sposób, aby w warunkach odniesienia zmiany wartości wysokości odniesienia - spowodowane zmianami: wysokości napełnienia zbiorników, ciśnienia w zbiornikach i obciążenia dachów - nie były większe niż 0,02 %.

§  11.

1. W zbiornikach w kształcie cylindrów stojących z dachami pływającymi z prowadnicą króciec pomiarowy pierwotny powinien być umieszczony na koronie zbiornika w odległości nie większej niż 1 m od prowadnicy.

2. W pontonie dachu pływającego powinny być umieszczone:

1) króciec pomiarowy, którego oś symetrii powinna znajdować się w przedłużeniu osi symetrii króćca pierwotnego, umożliwiający wprowadzenie przymiaru do wnętrza zbiornika;

2) trzy równo rozmieszczone na obwodzie pontonu i względem siebie króćce służące do pomiaru głębokości zanurzenia dachu pływającego zbiornika przy pomocy przymiaru wstęgowego lub przymiaru sztywnego, albo czujników zmian głębokości zanurzenia dachu pływającego, przy czym jeden z króćców powinien być umieszczony symetrycznie w stosunku do prowadnicy dachu pływającego.

3. Jeżeli w króćcach pomiarowych zostały zainstalowane czujniki zmian głębokości zanurzenia dachu pływającego, to w odległości nie większej niż 1 m od tych króćców powinny być umieszczone dodatkowo trzy króćce do sprawdzania błędów wskazań czujników.

4. Czujniki zmian głębokości zanurzenia dachu pływającego powinny być wywzorcowane po ich zainstalowaniu na zbiornikach.

§ 12. Jeżeli w schładzalnikach do mleka do pomiaru wysokości napełnienia stosuje się:

1) przymiar sztywny lub przymiar półsztywny, to schładzalnik do mleka powinien być wyposażony w króćce pomiarowe;

2) przymiar półsztywny, o którym mowa w § 19 ust. 6, to schładzalnik do mleka powinien być wyposażony w trzpienie pomiarowe:

a) o średnicy pomiarowej (d) nie mniejszej niż 6 mm,

b) długości pomiarowej (l) nie większej niż pięć grubości przymiaru (g),

c) umieszczone w płaszczyznach przechodzących przez osie symetrii trzpieni i równoległych do powierzchni swobodnej mleka zawartego w schładzalniku,

d) trwale z nim połączone, bez możliwości zmiany ich położenia,

e) wykonane z metalu,

f) z częściami pomiarowymi, których powierzchnie powinny mieć:

- twardość nie mniejszą niż 45 HRC,

- chropowatość (R_a) nie większą niż 0,63 µm.

§  13.

1. Zbiornik powinien być ustawiony w sposób zapewniający niezmienność jego położenia albo wyposażony w poziomnicę lub pion.

2. Poziomnica lub pion powinny być:

1) połączone ze zbiornikiem w sposób trwały;

2) umieszczone w pobliżu urządzeń do pomiaru wysokości napełnienia;

3) zamocowane w sposób uniemożliwiający zmianę ich położenia bez uszkodzenia nałożonych cech zabezpieczających.

3. Schładzalniki do mleka mogą być dodatkowo wyposażone w urządzenia do regulacji ich ustawienia.

§  14.

1. Zawory odcinające dopływ cieczy do zbiornika powinny być zainstalowane bezpośrednio przy zbiornikach.

2. Konstrukcja przewodów dopływowych umieszczonych we wnętrzu zbiorników powinna gwarantować utrzymywanie się poziomu cieczy w tych przewodach na poziomie wysokości napełnienia tych zbiorników - dotyczy napełniania zbiorników od góry.

3. Opróżnianie zbiorników powinno odbywać się:

1) od dołu - przez przewody odpływowe umieszczone w pobliżu podstaw zbiorników, a zawory odcinające wypływ cieczy powinny być zainstalowane bezpośrednio przy zbiornikach;

2) od góry - przez przewody odpływowe umieszczone we wnętrzu zbiorników w sposób zapewniający całkowite wypełnienie przewodów w trakcie napełniania i opróżniania zbiorników.

§  15.

1. Pojemność zbiornika niskociśnieniowego i ciśnieniowego (po próbach wodnych i ciśnieniowych), odpowiadająca najwyższemu dopuszczalnemu poziomowi napełnienia zbiornika, w którego wnętrzu panuje ciśnienie atmosferyczne, nie może zmienić się po obciążeniu zbiornika przez 24 godziny ciśnieniem dopuszczalnym.

2. Zbiorniki niskociśnieniowe i ciśnieniowe powinny być wyposażone w wywzorcowane manometry o klasie dokładności co najmniej 1.

§  16.

1. Zbiorniki bezciśnieniowe powinny być połączone z atmosferą lub z systemem odsysania par albo wyposażone w urządzenia oddechowe zabezpieczające zbiorniki przed przekroczeniem dopuszczalnego podciśnienia i nadciśnienia.

2. Zbiorniki bezciśnieniowe wyposażone w urządzenia oddechowe lub połączone z systemem odsysania par mogą być wyposażone w manowakuometry o klasie dokładności co najmniej 1.

§  17.

1. Na zbiorniku jednokomorowym oraz każdej z komór zbiorników wielokomorowych powinny być zamieszczone w sposób trwały i czytelny, w szczególności:

1) nazwa lub znak producenta;

2) numer fabryczny;

3) pojemność nominalna zbiornika, w l, dm³ lub w m³;

4) rok produkcji zbiornika;

5) nadany znak zatwierdzenia typu;

6) zastosowana metoda kalibracji.

2. Dodatkowo na każdej z komór zbiornika wielokomorowego powinno być zamieszczone oznaczenie:

1) w postaci dużej litery alfabetu polskiego;

2) pojemności nominalnej komory w l, dm³ lub w m³.

3. Na zbiornikach bezciśnieniowych przeznaczonych do przechowywania materiałów ciekłych zapalnych, będących substancjami, których prężność par w temperaturze 50 °C nie jest większa niż 3 bary (300 kPa), temperatura zapłonu nie jest wyższa niż 61 °C, a w temperaturze 20 °C i pod ciśnieniem normalnym 1,013 bara (101,3 kPa) nie są całkowicie w stanie gazowym, powinno być dodatkowo zamieszczone oznaczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu cieczy w zbiorniku, w mm.

4. Na zbiornikach niskociśnieniowych i ciśnieniowych powinny być dodatkowo zamieszczone:

1) ciśnienie dopuszczalne, w barach lub kPa;

2) najwyższy dopuszczalny poziom cieczy w zbiorniku, w mm.

5. Na zbiorniku wyposażonym w:

1) w króćce pomiarowe, oznaczenia, o których mowa w ust. 1 i 2, powinny być zamieszczone również na króćcach;

2) płynowskazy, oznaczenia powinny być zamieszczone w miejscach widocznych na płaszczu zbiornika i umieszczone obok płynowskazów.

6. Na komorze zbiornika mogą być zamieszczone dodatkowo:

1) nazwa lub znak dokonującego przebudowy lub naprawy;

2) rok, w którym dokonano przebudowy lub naprawy;

3) informacja, kiedy w zbiorniku można dokonywać pomiaru objętości cieczy.

§  18.

1. Zbiorniki powinny być wykonane z materiału:

1) innego niż drewno, w szczególności ze stali węglowej, stali kwasoodpornej lub nierdzewnej, stopów miedzi, stopów aluminium, betonu lub tworzyw sztucznych;

2) odpornego na warunki otoczenia oraz na działanie cieczy, do pomiaru których zostały przeznaczone.

2. Zbiorniki przeznaczone do pomiaru:

1) objętości spirytusu powinny być wykonane ze stali węglowej, stali kwasoodpornej lub stali nierdzewnej;

2) produktów żywnościowych powinny być wykonane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. o materiałach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z żywnością (Dz. U. Nr 128, poz. 1408 oraz z 2003 r. Nr 171, poz. 1662).