Wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać refraktometry.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2003.67.625

Akt utracił moc
Wersja od: 18 kwietnia 2003 r.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ1)
z dnia 26 marca 2003 r.
w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać refraktometry

Na podstawie art. 9 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636 i Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r. Nr 155, poz. 1286 i Nr 166, poz. 1360) zarządza się, co następuje:
§  1.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1)
"refraktometrze" - rozumie się przez to przyrząd pomiarowy stosowany do pomiarów współczynnika załamania światła cieczy i ciał stałych oraz innych wielkości fizycznych będących funkcją współczynnika załamania światła;
2)
"współczynniku załamania światła n" - rozumie się przez to wielkość stałą dla danych dwóch ośrodków, wyznaczoną w określonej temperaturze i długości fali, którą określa się przez stosunek sinusa kąta padania α do sinusa kąta załamania β przy przejściu promieni świetlnych z jednego ośrodka do drugiego, obliczany według wzoru:

n = (sin α) / (sin β);

3)
"podziałce" - rozumie się przez to uporządkowany zbiór znaków, wraz z towarzyszącym mu ocyfrowaniem, tworzący część urządzenia wskazującego refraktometru;
4)
"warunkach odniesienia" - rozumie się przez to określone wymagania, których spełnienie jest konieczne do badania refraktometru lub do wzajemnego porównywania wyników pomiarów;
5)
"klasie dokładności" - rozumie się przez to klasę refraktometrów, spełniających określone wymagania metrologiczne i których błędy zawarte są w wyznaczonych granicach.
§  2.
Refraktometr, w zależności od sposobu odczytu wyników pomiarów, może być skonstruowany jako:
1)
wizualny typu analogowego lub cyfrowego;
2)
fotoelektryczny.
§  3.
1.
Refraktometr z wizualnym odczytem wyniku pomiaru składa się w szczególności z następujących elementów:
1)
pryzmatu lub kuwety pomiarowej;
2)
układu soczewek skupiających;
3)
lunety z podziałką i okularem lub wyświetlacza cyfrowego;
4)
urządzenia regulacyjnego pozwalającego na sprawdzenie i ustawienie zera lub innego punktu podziałki.
2.
Refraktometr fotoelektryczny składa się z następujących elementów:
1)
monochromatycznego źródła światła o długości fali λ = 589,3 nm;
2)
układu soczewek skupiających;
3)
pryzmatu pomiarowego;
4)
detektora fotoelektrycznego;
5)
przetwornika analogowo-cyfrowego;
6)
układu zerowania;
7)
układu wyjściowego z wyświetlaczem cyfrowym.
§  4.
Dla refraktometru wyposażonego w termometr dla zakresu temperatur od 15°C do 40°C lub urządzenie przeliczające wyniki pomiarów do wartości w temperaturze 20°C oraz wskazującego ułamek masowy sacharozy w roztworach wodnych przy użyciu źródła światła o długości fali λ = 589,3 nm, wartości poprawek jego wskazań określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
§  5.
Do budowy refraktometru powinny być stosowane materiały, które nie wpływają negatywnie na badane próbki lub na inne substancje używane podczas pomiaru.
§  6.
1.
Pryzmat i kuweta pomiarowa powinny być wykonane ze szkła optycznego lub innych trwałych materiałów o dostatecznej przezroczystości i jednorodności.
2.
Powierzchnie pomiarowe pryzmatu i kuwety powinny być gładkie, pozbawione skaz, fałd i plam.
§  7.
Elementy refraktometru powinny być zabezpieczone przed przypadkowym przesunięciem.
§  8.
1.
Refraktometr wizualny może być wyposażony w jedną lub dwie podziałki, wyraźnie od siebie oddzielone.
2.
Okular refraktometru powinien umożliwiać nastawienie ostrości pola widzenia w zakresie od -5 do +5 dioptrii.
§  9.
1.
Podziałka refraktometru powinna być wyskalowana odpowiednio w jednej z legalnych jednostek miar następujących wielkości mierzonych:
1)
współczynnika załamania światła;
2)
kąta;
3)
zawartości składnika w próbce.
2.
Zależność wartości ułamka masowego sacharozy w roztworach wodnych od wartości współczynnika załamania światła w temperaturze 20°C przy długości fali λ = 589,3 nm, określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.
3.
Na podziałce powinny być zamieszczone w sposób czytelny:
1)
wartości liczbowe wielkości mierzonej w zakresie pomiarowym refraktometru;
2)
oznaczenie jednostki miary wielkości mierzonej, z wyjątkiem oznaczenia "1".
§  10.
Na refraktometrach powinny być w sposób trwały i czytelny zamieszczone w szczególności:
1)
nazwa refraktometru;
2)
nazwa i adres lub znak producenta refraktometru;
3)
numer fabryczny;
4)
nazwa lub symbol wielkości mierzonej.
§  11.
Określa się następujące warunki odniesienia w pomiarach refraktometrycznych:
1)
temperaturę powietrza t = 20°C;
2)
ciśnienie atmosferyczne powietrza równe 1.013,25 x 102 Pa;
3)
wilgotność względną powietrza równą 50%;
4)
zawartość CO2 w powietrzu równą 0,03%;
5)
długość fali λ = 589,3 nm lub λ = 546,1 nm.
§  12.
Pomiary refraktometryczne należy przeprowadzać w stałej temperaturze z wykorzystaniem fal świetlnych o określonej długości.
§  13.
1.
W zależności od błędów granicznych dopuszczalnych refraktometru, stanowiących wartości skrajne sumy błędów pomiaru i odczytu dla danych warunków technicznych, wyróżnia się cztery klasy dokładności refraktometrów: I, II, III i IV.
2.
W zależności od wielkości mierzonej błędy graniczne dopuszczalne refraktometru wynoszą odpowiednio:
1)
dla skali współczynnika załamania światła:
a)
± 5 x 10-5 - dla refraktometrów I klasy,
b)
± 1 x 10-4 - dla refraktometrów II klasy,
c)
± 2 x 10-4 - dla refraktometrów III klasy,
d)
± 5 x 10-4 - dla refraktometrów IV klasy;
2)
dla skali kątowej:
a)
± 0,01° - dla refraktometrów I klasy,
b)
± 0,05° - dla refraktometrów II klasy,
c)
± 0,2° - dla refraktometrów III klasy,
d)
± 0,5° - dla refraktometrów IV klasy;
3)
dla skali wartości ułamka masowego sacharozy w roztworach wodnych:
a)
± 0,05% - dla refraktometrów I klasy,
b)
± 0,1% - dla refraktomertów II klasy,
c)
± 0,2% - dla refraktometrów III klasy,
d)
± 0,5% - dla refraktometrów IV klasy.
§  14.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
______

1) Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej - gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 1, poz. 5).

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

WARTOŚCI POPRAWEK DO WSKAZAŃ UŁAMKA MASOWEGO SACHAROZY W ROZTWORACH WODNYCH PRZY λ = 589,3 nm DLA ZAKRESU TEMPERATUR (15 + 40) °C

Temperatura

w °C

Wartości poprawek do wskazań ułamka masowego sacharozy, podanych w %:
051015202530354045505560657075
15-0,29-0,30-0,32-0,33-0,34-0,35-0,36-0,37-0,37-0,38-0,38-0,38-0,38-0,38-0,38-0,38
16-0,24-0,25-0,26-0,27-0,28-0,28-0,29-0,30-0,30-0,30-0,31-0,31-0,31-0,31-0,31-0,30
17-0,18-0,19-0,20-0,20-0,21-0,21-0,22-0,22-0,23-0,23-0,23-0,23-0,23-0,23-0,23-0,23
18-0,12-0,13-0,13-0,14-0,14-0,14-0,15-0,15-0,15-0,15-0,15-0,15-0,15-0,15-0,15-0,15
19-0,06-0,06-0,07-0,07-0,07-0,07-0,07-0,08-0,08-0,08-0,08-0,08-0,08-0,08-0,08-0,08
200,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,00
210,060,070,070,070,070,070,080,080,080,080,080,080,080,080,080,08
220,130,140,140,140,150,150,150,150,160,160,160,160,160,160,150,15
230,200,210,210,220,220,230,230,230,230,240,240,240,240,230,230,23
240,270,280,290,290,300,300,310,310,310,320,320,320,320,310,310,31
250,340,350,360,370,380,380,390,390,400,400,400,400,400,390,390,39
260,420,430,440,450,460,460,470,470,480,480,480,480,480,470,470,46
270,500,510,520,530,540,550,550,560,560,560,560,560,560,550,550,54
280,580,590,600,610,620,630,640,640,640,650,650,640,640,640,630,62
290,660,670,680,690,700,710,720,730,730,730,730,730,720,720,710,70
300,740,760,770,780,790,800,810,810,810,820,810,810,810,800,790,78
310,830,840,850,870,880,890,890,900,900,900,900,900,890,880,870,86
320,920,930,940,950,960,970,980,990,990,990,990,980,970,960,950,94
331,011,021,031,041,051,061,071,081,081,081,071,071,061,051,031,02
341,101,111,121,191,151,151,161,171,171,171,161,151,141,131,121,10
351,191,211,221,231,251,251,251,261,261,251,251,241,231,211,201,18
361,291,301,311,321,341,341,351,351,351,351,341,331,321,301,281,26
371,391,401,411,421,441,441,441,441,441,441,431,421,401,381,361,34
381,491,501,511,521,531,531,541,541,531,531,521,511,491,471,451,42
391,591,601,611,621,631,631,631,631,631,621,611,601,581,561,531,50
401,691,701,711,721,731,731,731,731,721,711,701,691,671,641,621,59

ZAŁĄCZNIK Nr  2

ZALEŻNOŚĆ WARTOŚCI UŁAMKA MASOWEGO SACHAROZY W ROZTWORACH WODNYCH OD WARTOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA ŚWIATŁA W TEMPERATURZE 20° C PRZY DŁUGOŚCI FALI λ = 589,3 nm

Współczynnik załamania światłaUłamek masowy

w %

Współczynnik załamania światłaUłamek masowy

w %

Współczynnik załamania światłaUłamek masowy

w %

1,3329901,37936291,4374358
1,3344211,38115301,4396759
1,3358621,38296311,4419360
1,3373231,38478321,4442061
1,3387941,38661331,4465062
1,3402651,38846341,4488163
1,3417561,39032351,4511364
1,3432571,39220361,4534865
1,3447681,39409371,4558466
1,3462991,39600381,4582267
1,34782101,39792391,4606168
1,34937111,39986401,4630369
1,35093121,40181411,4654670
1,35250131,40378421,4679071
1,35408141,40576431,4703772
1,35568151,40776441,4728573
1,35729161,40978451,4753574
1,35891171,41181461,4778775
1,36054181,41385471,4804076
1,36218191,41592481,4829577
1,36384201,41799491,4855278
1,36551211,42009501,4881079
1,36720221,42220511,4907180
1,36889231,42432521,4933381
1,37060241,42647531,4959782
1,37233251,42862541,4986283
1,37406261,43080551,5012984
1,37582271,43299561,5039885
1,37758281,4352057

Dokumenty powiązane

Akty prawne liczba obiektów na liście: (4)
Podstawa prawna liczba obiektów na liście: (3)
Akty uchylające liczba obiektów na liście: (1)
Nasza strona internetowa wykorzystuje pliki cookie. Jeśli zgadzasz się na używanie plików cookie kliknij "Zamknij" lub po prostu kontynuuj przeglądanie. Uzyskaj więcej informacji lub zmień ustawienia .