Oddział 3 - Transakcje papierami wartościowymi na rynku regulowanym - Tryb i warunki postępowania domów maklerskich i banków prowadzących działalność maklerską oraz banków prowadzących rachunki papierów wartościowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1998.163.1159

Akt utracił moc

Wersja od: 30 grudnia 1998 r.

Oddział  3

Transakcje papierami wartościowymi na rynku regulowanym

§  20.

1. Dom maklerski pośredniczy w nabywaniu i zbywaniu papierów wartościowych, realizując pisemne zlecenie klienta, które zawiera w szczególności:

1) imię i nazwisko (firma lub nazwę) oraz numer rachunku klienta,

2) data i czas wystawienia,

3) rodzaj, kod i liczba papierów wartościowych będących przedmiotem zlecenia,

4) przedmiot zlecenia (kupno lub sprzedaż papierów wartościowych,

5) określenie ceny,

6) oznaczenie terminu ważności zlecenia,

7) podpis klienta lub jego pełnomocnika, z zastrzeżeniem ust. 2,

8) w przypadku gdy zlecenie dotyczy zakupu lub sprzedaży papierów wartościowych będących w obrocie na zagranicznych rynkach regulowanych - oświadczenie klienta, że zlecenie jest zgodne z przepisami obowiązującego prawa dewizowego.

2. Jeżeli na jednym formularzu złożono wiece] niż jedno zlecenie klienta, powinien on zawierać wyraźne określenie liczby zleceń. W takim przypadku wystarczające jest złożenie Jednego podpisu klienta lub jego pełnomocnika.

3. Zarządzający cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie mogą wystawiali jedno zlecenie na rzecz swoich klientów, pod warunkiem te w zleceniu tym określi liczba kupowanych lub sprzedawanych papierów wartościowych dla poszczególnych klientów oraz sposób postępowanie domu maklerskiego w przypadku częściowej realizacji zlecenia.

4. W przypadku zlecenia składanego przez podmiot posiadający zezwolenie, o którym mowa w art. 36 ustawy, zlecenie nie musi zawierać imienia I nazwiska klienta, na którego rachunek dokonywana jest transakcja będąca przedmiotem zlecenie.

5. W przypadku zlecenia umożliwiającego wystawienie na jego podstawie więcej niż Jednego zlecenia brokerskiego, zamiast liczby papierów wartościowych mocna podać maksymalną łączną wartość transakcji, będących wynikiem realizacji zlecenia.

6. Zlecenie może zawierać dodatkowe warunki jego realizacji, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa i regulaminami przeprowadzania transakcji na rynku, na który jest przekazywane. W szczególności dotyczy to zlecenia umożliwiającego wystawianie na jego podstawie więcej niż jednego zlecenia brokerskiego.

7. Zlecenia klientów powinny zawierać odpowiednie oznaczenia, pozwalające na odróżnienie ich od innych zleceń, jeżeli:

1) dotyczą sprzedaży papierów wartościowych pożyczonych przez dom maklerski,

2) przedmiotem ich jest kupno papierów wartościowych za środki pieniężne pożyczone od domu maklerskiego,

3) zawierają klauzulę umożliwiającą wystawianie na ich podstawie więcej niż jednego zlecenia brokerskiego.

8. Na wniosek klienta zlecenia złożone na podstawie rekomendacji domu maklerskiego udzielonej na warunkach określonych w regulaminie świadczenia usług brokerskich powinny zawierać odpowiednie oznaczenia pozwalające na odróżnienie ich od innych zleceń.

9. Upoważniony przez dom maklerski pracownik potwierdza złożenie zlecenia przez klienta poprzez złożenie podpisu na zleceniu klienta.

10. Dom maklerski obowiązany jest do zorganizowania miejsca przyjmowania zleceń klientów w sposób uniemożliwiający wgląd do dokumentów osobom nie upoważnionym.

§ 21. Na podstawie zlecenia, o którym mowa w § 20, dom maklerski wystawia zlecenie lub zlecenia brokerskie, które przekazywane są na odpowiedni rynek, z wyłączeniem zleceń realizowanych na zasadach określonych w art. 117 ust. 2 ustawy.

§  22.

1. Dom maklerski może przyjmować dyspozycje klienta, składane za pomocą telefonu, telefaksu, modemu lub innych urządzeń technicznych, jeżeli przewiduje to umowa o świadczenie usług brokerskich, a klient udzielił pełnomocnictwa do składania na podstawie takich dyspozycji zleceń, o których mowa w § 20. Pełnomocnictwo może być udzielone imiennie wskazanemu pracownikowi domu maklerskiego lub pracownikom danego domu maklerskiego albo temu domowi, według wyboru klienta.

2. Warunkiem przyjmowania dyspozycji za pomocą urządzeń, o których mowa w ust. 1, jest posiadanie odpowiednich zabezpieczeń organizacyjnych lub technicznych zapewniających poufność przekazywanych informacji.

§  23.

1. Na podstawia dyspozycji klienta, o której mowa w § 22 ust. 1, upoważniony pracownik domu maklerskiego wystawia zlecenie na zasadach określonych w § 20. Zgodność tego zlecenia z dyspozycją klienta niezwłocznie potwierdza osoba, o której mowa w § 20 ust. 9, poprzez złożenie podpisu. Przez wystawienie zlecenia rozumie się również podpisanie przez upoważnionego pracownika domu maklerskiego dyspozycji klienta zawierającej dane, o których mowa w § 20 ust. 1 pkt. 1-6 i 8.

2. Osoba dokonująca potwierdzenia zgodności zlecenia z dyspozycją klienta nie może być jednocześnie osobą upoważnioną do wystawienia zlecenia na podstawie dyspozycji klienta, o której mowa w § 22 ust. 1.

§  24.

1. Dom maklerski organizuje dogrywki w siedzibie domu maklerskiego, oddziałach lub punktach obsługi klienta.

2. Dogrywkę prowadzi makler, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. W przypadku dogrywki organizowanej w punkcie obsługi klienta, w którym nie ma zatrudnionego maklera, zlecenia przekazywane są do centrali domu maklerskiego. Dogrywkę taką nadzoruje makler zatrudniony w tej centrali.

4. Osoba prowadząca dogrywkę jest upoważniona w czasie dogrywki do rozstrzygania wszelkich sporów i wątpliwości dotyczących jej przebiegu. W szczególności rozstrzyga ona o kolejności złożenia zleceń.

5. Zlecenia złożone przed dogrywką przekazywane są do realizacji w pierwszej kolejności.

6. Dom maklerski ma obowiązek stworzyć warunki pozwalające na składanie zleceń z zachowaniem poufności.

§  25.

1. Na zasadach określonych w regulaminie

świadczenia usług brokerskich, dom maklerski wystawia zlecenia brokerskie na podstawie zlecenia kupna papierów wartościowych złożonego przez klienta, pod warunkiem że klient:

1) posiada pełne pokrycie wartości zlecenia i przewidywanej prowizji w chwili wystawienia przez dom maklerski zlecenia brokerskiego albo

2) w chwili wystawienia przez dom maklerski zlecenia brokerskiego posiada częściowe pokrycie wartości zlecenia w wysokości uzgodnionej w umowie o świadczenie usług brokerskich, pod warunkiem że ustanowione zostały zabezpieczenia, o których mowa w § 29 ust. 2 i 3 na pozostałą część wartości zlecenia i przewidywanej prowizji, albo

3) w chwili wystawienia przez dom maklerski zlecenia brokerskiego posiada ustanowione zabezpieczenia, o których mowa w § 29 ust. 2 i 3, na całkowitą wartość zlecenia i przewidywanej prowizji, albo

4) w chwili wystawienia przez dom maklerski zlecenia brokerskiego posiada pokrycie wartości zlecenia w wysokości co najmniej 30%.

2. Dom maklerski może dostąpić od wymogu posiadania przez klienta całkowitego lub częściowego pokrycia wartości zlecenia i przewidywanej prowizji, a także od wymogu ustanowienia przez klienta zabezpieczeń, o których mowa w § 29 ust. 2 i 3, w przypadku gdy w opinii domu maklerskiego pozwala na to ocena stanu finansowego i wiarygodności klienta dokonana zgodnie z § 30 ust. 1.

3. Dom maklerski określi w umowie o świadczenie usług brokerskich limit maksymalnej wysokości należności domu maklerskiego od klienta z tytułu zawartych transakcji, które:

1) powinny być zabezpieczone przez klienta w sposób określony w § 29 ust. 2 i 3, w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, lub

2) nie wymagają zabezpieczenia, w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 oraz ust, 2.

4. Wartość zlecenia kupna ustala się jako maksymalną kwotę zobowiązania, które może powstać z tytułu pełnej zapłaty za nabywane papiery wartościowe, przy całkowitej realizacji zlecenia.

5. Przepisy ust. 1 nie wyłączają możliwości udzielenia klientowi pożyczki na zakup papierów wartościowych zgodnie z odrębnymi przepisami,

§ 26. W przypadku przyjmowania wpłat z tytułu zapisów składanych przy oferowaniu papierów wartościowych, dom maklerski zobowiązany jest do przyjęcia wpłaty na te papiery w wysokości określonej w ofercie i zgodnie z jej warunkami.

§  27.

1. W przypadku gdy w chwili wystawienia zlecenia brokerskiego rejestr sesji nie został otwarty, podstawą do sprawdzenia pokrycia, o którym mowa w § 25 ust. 1 pkt 1, 2 i 4, jest suma nie zablokowanych środków pieniężnych klienta zdeponowanych na jego rachunku pieniężnym.

2. Suma, o której mowa w ust. 1, jest zwiększana o sumę środków pieniężnych stanowiących należności klienta z tytułu zawartych transakcji, jeżeli rozliczenie tych transakcji w Krajowym Depozycie powinno nastąpić przed rozliczeniem transakcji kupna, pod warunkiem że rozliczenie transakcji sprzedaży objęte jest systemem, o którym mowa w art. 137 ust. 2 ustawy.

3. W sytuacji gdy brokerskie zlecenie kupna wystawiane jest po otwarciu przez dom maklerski rejestru sesji, podstawą do sprawdzenia pokrycia, o którym mowa w § 25 ust. 1 pkt 1, 2 i 4, jest stan nie zablokowanych środków pieniężnych w rejestrze sesji.

§  28.

1. W przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług brokerskich na zasadach określonych w § 25 ust. 1 pkt 2-4 i ust. 2, umowa ta powinna przewidywać obowiązek dokonania przez klienta zapłaty najpóźniej w dniu rozliczenia transakcji w Krajowym Depozycie, w wysokości zobowiązań klienta wobec domu maklerskiego z tytułu zawartych transakcji kupna papierów wartościowych, pomniejszonych o należności klienta z tytułu zawartych transakcji sprzedaży papierów wartościowych rozliczanych w Krajowym Depozycie w tym dniu.

2. Termin dokonania zapłaty określa umowa o świadczenie usług brokerskich,

§  29.

1. W przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług brokerskich na zasadach określonych w § 25 ust. 1 pkt 2 i 3, dom maklerski żąda ustanowienia zabezpieczenia zapłaty należności przez klienta.

2. Zabezpieczeniem, o którym mowa w ust. 1, mogą być:

1) gwarancja bankowa,

2) akredytywa,

3) papiery wartościowe zablokowane na rachunku papierów wartościowych klienta,

4) środki pieniężne zablokowane na rachunku bankowym klienta,

5) czek potwierdzony przez bank,

3. Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, może być również ustanowione w innej formie, jeżeli gwarantuje ona pewną i płynną jego realizację.

4. W przypadku gdy klient ustanowił na rzecz domu maklerskiego zabezpieczenia, o których mowa w ust. 2 pkt 3 i 4, dom maklerski powinien posiadać wystawione przez klienta pełnomocnictwo, odpowiednio do sprzedaży zablokowanych papierów wartościowych lub praw do papierów wartościowych albo do dokonania przelewu środków pieniężnych klienta znajdujących się w banku, do wysokości roszczenia domu maklerskiego z tytułu nieopłacenia przez klienta transakcji kupna papierów wartościowych wraz z prowizją.

5. W przypadku gdy zabezpieczeniem, o którym mowa w ust. 1, są papiery wartościowe zablokowane na rachunku papierów wartościowych klienta, zabezpieczenie to powinno być ustanowione w wysokości zabezpieczającej interesy domu maklerskiego w przypadku niewywiązania się klienta z przyjętych zobowiązań.

6. W chwili wystawienia przez dom maklerski zlecenia brokerskiego środki pieniężne klienta stanowiące pokrycie zlecenia kupna papierów wartościowych są blokowane na rachunku pieniężnym lub w rejestrze sesji.

7. Środki pieniężne zablokowane na rachunku pieniężnym klienta, stanowiące pokrycie zleceń kupna papierów wartościowych zrealizowanych w trakcie sesji, mogą być odblokowane w takiej wysokości, aby zablokowane środki pieniężne były wystarczające na rozliczenie przez dom maklerski transakcji zawartych w trakcie tej sesji.

§  30.

1. Dom maklerski uzależni podpisanie umowy o świadczenie usług brokerskich na zasadach określonych w § 25 ust. 1 pkt 2-4 i ust. 2 od złożenia przez klienta pisemnego oświadczenia o jego sytuacji finansowej, jak również opracuje system kryteriów, na podstawie których określane będą limity, o których mowa w § 25 ust. 3, oraz na podstawie których podejmowana będzie decyzja o zaproponowaniu klientowi określonego trybu dokonywania zapłaty z tytułu realizacji zleceń kupna papierów wartościowych.

2. W umowie o świadczenie usług brokerskich zawartej na zasadach określonych w § 25 ust. 1 pkt 2 i 4 dom maklerski powinien zastrzec możliwość różnicowania wysokości pokrycia, w zależności od płynności papierów wartościowych będących przedmiotem zlecenie kupna złożonego przez klienta.

§  31.

1. W przypadku gdy klient nie dokonał zapłaty w wysokości, o której mowa w § 28 ust. 1, w terminie i na zasadach określonych w umowie o świadczenie usług brokerskich, a nie jest możliwe zaspokojenie roszczeń domu maklerskiego na podstawie zabezpieczeń, o których mowa w § 29 ust. 2 i 3, dom maklerski może zaspokoić swoje roszczenia z aktywów klienta znajdujących się na rachunkach i w rejestrze operacyjnym klienta prowadzonym przez dom maklerski.

2. W przypadku gdy klient nie dokona zapłaty w wysokości, o której mowa w § 28 ust. 1, w terminie określonym w umowie o świadczenie usług brokerskich, dom maklerski przez okres co najmniej 8 miesięcy realizuje zlecenia kupna klienta, jedynie pod warunkiem posiadania przez niego pełnego pokrycia na rachunku pieniężnym.

3. Dom maklerski może nie stosować postanowień ust. 2 w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy niedokonanie zapłaty nastąpiło bez winy klienta.

4. Papiery wartościowe nie opłacone przez klienta zapisywane są na rachunku papierów wartościowych klienta.

§  32.

1. Dom maklerski wystawia zlecenie brokerskie na podstawie zlecenia sprzedaży klienta, pod warunkiem że klient posiada nie zablokowane papiery wartościowe lub prawa do otrzymania papierów wartościowych będące przedmiotem zlecenia sprzedaży zapisane w rejestrze operacyjnym lub rejestrze sesji, a jeżeli zlecenie sprzedaży składa podmiot, o którym mowa w art. 94 ust. 1 ustawy - pod warunkiem że takie papiery wartościowe lub prawa do otrzymania papierów wartościowych są zapisane w rejestrze operacyjnym lub rejestrze sesji prowadzonym dla zbywcy, o którym mowa w art. 94 ust. 2 pkt 2 ustawy.

2. Dom maklerski może dokonać blokady papierów wartościowych w rejestrze operacyjnym lub w rejestrze sesji na podstawie informacji o złożeniu zlecenia sprzedaży papierów wartościowych przez klienta, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.

3. Dom maklerski może odstąpić od dokonania blokady papierów wartościowych, jeżeli w jego ocenie posiadacz rachunku nie będzie podejmował działań uniemożliwiających lub utrudniających terminowe rozliczenie transakcji oraz jego sytuacja finansowa uzasadnia przypuszczenie, że zaspokoi roszczenie domu maklerskiego, gdyby ten poniósł szkodę w następstwie działań klienta niezgodnych z treścią zobowiązania zaciągniętego na jego rachunek w obrocie regulowanym.

4. Dom maklerski dokona blokady w każdym przypadku, gdy zażąda tego uczestnik Krajowego Depozytu ponoszący odpowiedzialność za rozliczenie transakcji zgodnie z zasadami określającymi funkcjonowanie systemu, o którym mowa w art. 137 ust. 2 ustawy.

5. W przypadku gdy klient, o którym mowa w ust. 3, podjął działania uniemożliwiające lub utrudniające terminowe rozliczenie transakcji przez dom maklerski, dom maklerski przez okres co najmniej 8 miesięcy będzie realizował zlecenia sprzedaży klienta jedynie pod warunkiem zablokowania papierów wartościowych będących przedmiotem tego zlecenia.

§ 33. Środki zablokowane na pokrycie zleceń kupna lub sprzedaży mogą zostać odblokowane przed otrzymaniem z rynku regulowanego dokumentów ewidencyjnych, na podstawie informacji, która zgodnie z zasadami obowiązującymi na danym rynku pozwalaj na stwierdzenie, że transakcja na pewno nie została zrealizowana.

§  34.

1. W razie stwierdzenia braku pokrycia dla zlecenia sprzedaży lub zlecenia kupna, dom maklerski realizuje zlecenie sprzedaży do wysokości pokrycia, o którym mowa w § 32 ust. 1, a zlecenie kupna - do wysokości pokrycia i posiadanych zabezpieczeń, o których mowa w § 25 ust. 1 pkt 1-3, albo odstępuje od realizacji zlecenia. Przyjęty sposób postępowania określa regulamin świadczenia usług brokerskich.

2. W przypadku składania kilku zleceń kupna na daną sesji kolejność ich realizacji określa klient.

§  35.

1. Dom maklerski dokonuje zapisów w rejestrze operacyjnym, przed rozliczeniem transakcji w Krajowym Depozycie, na podstawie dowodów ewidencyjnych otrzymanych i wystawionych zgodnie z przepisami § 17 i 18, jeżeli rozliczenie transakcji kupna objęte jest systemem, o którym mowa w art. 137 ust. 2 ustawy.

2. Dom maklerski dokonuje zapisów na rachunku papierów wartościowych i rachunku pieniężnym klienta po rozliczeniu transakcji w Krajowym Depozycie na podstawie dowodów ewidencyjnych, otrzymanych i wystawionych zgodnie z przepisami § 17 i 18.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do dokonywania zapisów w rejestrze operacyjnym oraz na rachunku papierów wartościowych klienta prowadzonym przez bank prowadzący rachunki papierów wartościowych.

4. Na wniosek klienta dom maklerski po zakończeniu sesji doręcza klientowi, w sposób określony w regulaminie świadczenia usług brokerskich, potwierdzenie zawarcia transakcji.

§ 36. Dom maklerski pobiera prowizje od wartości zrealizowanego zlecenia.

§  37.

1. Dom maklerski wykonując czynności polegające na nabywaniu lub zbywaniu papierów wartościowych na własny rachunek, w celu realizacji zadań związanych z organizacja rynku regulowanego, jest obowiązany do wystawiania zleceń kupna lub sprzedaży papierów wartościowych i ich realizacji na warunkach określonych na danym rynku regulowanym.

2. Dom maklerski wykonujący czynności pośrednictwa w nabywaniu lub zbywaniu papierów wartościowych będących w obrocie na zagranicznych rynkach regulowanych wystawia zlecenia kupna lub sprzedaży papierów wartościowych na warunkach określonych na danym zagranicznym rynku regulowanym. Przepisy § 20-23, § 25, § 27 ust. 1 i 2, § 29-34 I § 38 stosuje się odpowiednio.