Rozdział 2 - Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz bezpieczeństwo pożarowe - Szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia ruchu zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2014.812
Akt obowiązujący Wersja od: 23 czerwca 2014 r.
Rozdział 2
Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz bezpieczeństwo pożarowe
Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz bezpieczeństwo pożarowe
§ 5.
Przedsiębiorca sporządza, uzupełnia i aktualizuje dokumentację dotyczącą prowadzenia ruchu zakładu górniczego otworowego oraz, w sposób ciągły, przeprowadza analizy i badania niezbędne dla bezpiecznego prowadzenia tego ruchu, w tym dla oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko.§ 6.
Przedsiębiorca nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy dokonuje przeglądu działań podjętych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.§ 7.
Przedsiębiorca projektuje, buduje, wyposaża, oddaje do użytku, obsługuje i utrzymuje miejsca pracy, w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracowników.§ 8.
1.
Przed rozpoczęciem prac, odrębnie dla każdego zakładu górniczego otworowego, przedsiębiorca sporządza dokument bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, zwany dalej "dokumentem bezpieczeństwa".2.
Zawartość dokumentu bezpieczeństwa określa załącznik do rozporządzenia.3.
Do sporządzania dokumentu bezpieczeństwa są wykorzystywane dokumenty i opracowania posiadane przez przedsiębiorcę.4.
Dokument bezpieczeństwa jest:1)
dostępny w zakładzie górniczym otworowym, wydzielonym jego oddziale lub w jednostce terenowej;2)
aktualizowany:a)
każdorazowo w przypadku zmiany, rozbudowy i przebudowy miejsca lub stanowiska pracy, powodujących zmianę warunków wykonywania pracy,b)
z zaznaczeniem środków, które zostały podjęte po wystąpieniu niebezpiecznych zdarzeń oraz wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych, w celu uniknięcia ich powtórzenia się.5.
Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego zapoznaje pracowników tego zakładu z dokumentem bezpieczeństwa lub z odpowiednią jego częścią.6.
Pracownik potwierdza pisemnie zapoznanie się z dokumentem bezpieczeństwa lub z odpowiednią jego częścią, w szczególności z oceną ryzyka zawodowego oraz ze stosowaniem niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko.7.
Jeżeli dokument bezpieczeństwa tego wymaga, w zakładzie górniczym otworowym zapewnia się bezpieczne miejsca zbiórek oraz prowadzi listę zawierającą imiona i nazwiska pracowników przebywających w miejscach pracy.§ 9.
1.
Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego:1)
organizuje i prowadzi ruch zakładu górniczego otworowego;2)
ustala zakres działania poszczególnych działów ruchu oraz służb specjalistycznych zakładu górniczego otworowego;3)
dokonuje właściwego oraz zgodnego z przeznaczeniem doboru maszyn, urządzeń, materiałów, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz środków strzałowych i sprzętu strzałowego w taki sposób, aby nie stwarzały one zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia osób oraz środowiska;4)
powołuje zespoły opiniodawcze do spraw ruchu zakładu górniczego otworowego.2.
Wykonując ustalenia, o których mowa w ust. 1 pkt 2, określa się w szczególności sposób:1)
koordynacji prac wykonywanych przez poszczególne działy ruchu zakładu górniczego otworowego i służby specjalistyczne oraz przez pracowników zatrudnionych w podmiotach, o których mowa w art. 121 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze;2)
wykonywania nadzoru nad pracami, o których mowa w pkt 1;3)
użytkowania maszyn i urządzeń w zakładzie górniczym otworowym.3.
Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego:1)
wyznacza osobę kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego otworowego do wykonywania nadzoru nad prowadzeniem ruchu tego zakładu na danej zmianie albo nadzoruje osobiście ruch tego zakładu na danej zmianie;2)
ustala zasady zabezpieczenia zakładu górniczego otworowego na zmianach, na których ruch nie jest prowadzony, w dni wolne od pracy oraz w przypadku czasowego wstrzymania wydobywania kopaliny.§ 10.
1.
W zakładzie górniczym otworowym organizuje się służbę dyspozytorską ruchu tego zakładu, dostosowaną do potrzeb organizacji ruchu tego zakładu, oraz wyposaża ją w odpowiednie środki techniczne.2.
W szczególnych przypadkach zadania służby, o której mowa w ust. 1, wykonuje wyznaczona przez kierownika ruchu zakładu górniczego otworowego osoba kierownictwa lub dozoru ruchu tego zakładu.3.
Zadaniem służby, o której mowa w ust. 1, jest bieżąca kontrola ruchu zakładu górniczego otworowego i stanu bezpieczeństwa pracy.4.
Organizację i obsadę służby, o której mowa w ust. 1, ustala kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego.§ 11.
1.
Dla osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego otworowego sporządza się zakresy czynności szczegółowo określające ich obowiązki, uprawnienia i zakres odpowiedzialności.2.
Zakresy czynności, o których mowa w ust. 1, zatwierdza:1)
przedsiębiorca dla kierownika ruchu zakładu górniczego otworowego;2)
kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego dla podległych mu osób kierownictwa i dozoru ruchu tego zakładu.3.
Osoba, której doręczono zakres czynności, o którym mowa w ust. 1, potwierdza podpisem jego odbiór.§ 12.
Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego wyznacza osoby kierownictwa lub dozoru ruchu tego zakładu odpowiedzialne za:1)
ustalanie składów zespołów pracowników pod względem ich liczebności i kwalifikacji;2)
wyznaczenie kierujących zespołami pracowników.§ 13.
Osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego otworowego oraz kierujący zespołami pracowników organizują i prowadzą prace osób zatrudnionych w ruchu tego zakładu, w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracowników, ruchu tego zakładu, racjonalną gospodarkę złożem i ochronę środowiska.§ 14.
1.
Rozkład pracy oraz dyżurów osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego otworowego ustala się w sposób zapewniający bezpieczne prowadzenie prac w okresie całej doby, w szczególności możliwość podejmowania decyzji w przypadku powstania zagrożenia.2.
Osoba dozoru ruchu zakładu górniczego otworowego obejmująca zmianę zapoznaje się z przebiegiem pracy zmiany poprzedniej w zakresie niezbędnym do prawidłowego i bezpiecznego kontynuowania prac.§ 15.
1.
Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego jest odpowiedzialny za opracowanie instrukcji bezpiecznego wykonywania pracy dla stanowiska lub miejsca pracy w ruchu tego zakładu. Opracowane instrukcje muszą być zrozumiałe dla pracowników, których dotyczą.2.
Instrukcja, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności:1)
opis czynności wykonywanych przed rozpoczęciem i po zakończeniu pracy;2)
zasady i sposób bezpiecznego wykonywania pracy;3)
zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników, z uwzględnieniem zagrożeń występujących podczas wykonywania poszczególnych prac;4)
zasady ochrony przed zagrożeniami, o których mowa w pkt 3;5)
informacje o stosowaniu sprzętu ochronnego i ratunkowego.3.
Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego konsultuje projekt instrukcji, o której mowa w ust. 1, z pracownikami lub ich przedstawicielami, wyłonionymi w sposób przyjęty w danym zakładzie, a po zakończeniu konsultacji zatwierdza tę instrukcję.4.
Pracownicy potwierdzają pisemnie zapoznanie się z instrukcją, o której mowa w ust. 1.§ 16.
1.
Miejsca pracy organizuje się w sposób zapewniający odpowiednią ochronę przed zagrożeniami oraz utrzymuje się je w dobrym stanie, a wszelkie substancje niebezpieczne usuwa się lub kontroluje w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego otworowego, aby nie narażać bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.2.
Miejsca pracy wyposaża się w odpowiedni i łatwo dostępny sprzęt przeciwpożarowy.3.
Urządzenia przeciwpożarowe oraz gaśnice przenośne i przewoźne, zwane dalej "gaśnicami":1)
oznakowuje się w sposób umożliwiający ich identyfikację;2)
poddaje się przeglądom technicznym oraz czynnościom konserwacyjnym zgodnie z wymogami określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380, z późn. zm.).4.
Daty przeprowadzonych przeglądów oraz czynności, o których mowa w ust. 3 pkt 2, wpisuje się, w sposób czytelny, na gaśnicach.§ 17.
Pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego otworowego lub ich przedstawicieli informuje się o wszelkich podejmowanych działaniach dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscach i na stanowiskach pracy. Przekazywane informacje muszą być zrozumiałe dla pracowników, których dotyczą.§ 18.
1.
Teren zakładu górniczego otworowego, jeżeli nie jest ogrodzony, oznakowuje się tablicą, na której umieszcza się nazwę tego zakładu oraz napis zakazujący wstępu osobom nieupoważnionym.2.
Miejsca niebezpieczne, zlokalizowane na terenie zakładu górniczego otworowego, które nie znajdują się pod stałym nadzorem, zabezpiecza się w sposób ustalony przez kierownika ruchu tego zakładu.3.
Miejsca o szczególnym zagrożeniu dla życia i zdrowia, w tym miejsca wykonywania prac, o których mowa w § 26, oraz tereny zagrożone nagłym osiadaniem zabezpiecza się i oznakowuje znakami bezpieczeństwa.4.
Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego ustala liczbę i umiejscowienie tablic oraz znaków, o których mowa w ust. 1 i 3, w zależności od wielkości terenu, na którym są one umieszczone, oraz od rodzajów i poziomów występujących zagrożeń.5.
W miejscu, w którym używa się łańcuchów lub innych zabezpieczeń, aby uniemożliwić wejście do tego miejsca, znaki zakazu lub ostrzeżenia powinny być dobrze widoczne i odpowiednio rozpoznawalne.§ 19.
Na terenie zakładu górniczego otworowego oraz wydzielonego jego oddziału lub jednostki terenowej umieszcza się w widocznym miejscu:1)
informacje o adresach i numerach telefonów służby dyspozytorskiej ruchu tego zakładu, najbliższych jednostek straży pożarnej, policji, pogotowia ratunkowego, numer alarmowy 112 oraz informacje o sposobach ich wezwania;2)
instrukcje postępowania w przypadku pożaru.§ 20.
Instalacje, urządzenia lub obiekty, które w przypadku uszkodzenia albo awarii mogą stać się źródłem zagrożenia dla otoczenia, lokalizuje się w sposób zapewniający likwidację tego zagrożenia.§ 21.
1.
Stanowiska wydobywcze, wyposażone w instalacje bez stałej obsługi, oraz obiekty, urządzenia i instalacje związane z ruchem zakładu górniczego otworowego stwarzające zagrożenie, w szczególności dla bezpieczeństwa powszechnego, zabezpiecza się przed dostępem osób nieupoważnionych poprzez ich odpowiednie ogrodzenie.2.
Wykaz stanowisk wydobywczych, obiektów, urządzeń i instalacji podlegających ogrodzeniu ustala kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego.§ 22.
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu montuje się i użytkuje zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 963, 984 i 1611).§ 23.
1.
Niedopuszczalne jest:1)
przenoszenie przewodów oponowych, szaf łączeniowych i sprzęgieł będących pod napięciem;2)
przechodzenie lub przebywanie pod zawieszonymi ciężarami oraz w zasięgu obciążonych dynamicznie układów linowych;3)
przechodzenie lub przebywanie w strefach zagrożonych oznakowanych tablicami ostrzegawczymi, z wyjątkiem wykonywania prac pod stałym nadzorem, w sposób określony przez kierownika ruchu zakładu górniczego otworowego.2.
Lokalne przesuwanie przewodów oponowych będących pod napięciem jest dopuszczalne wyłącznie za pomocą odpowiednich narzędzi i sprzętu ochronnego, zabezpieczającego pracowników wykonujących tę czynność.3.
Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje się do prac wykonywanych pod układami wielokrążków i olinowania urządzeń wiertniczych i eksploatacyjnych.§ 24.
1.
Stanowiska pracy, na których mogą występować substancje klasyfikowane jako szkodliwe dla zdrowia i życia ludzkiego lub substancje mogące spowodować zagrożenie pożarowe lub zagrożenie wybuchem, oraz miejsca, w których substancje te zbierają się lub mogą się zbierać w powietrzu, oznakowuje się i wyposaża odpowiednio w środki zapobiegawcze, ochronne oraz w środki do udzielania pierwszej pomocy.2.
Pracowników, którzy podczas wykonywania pracy mają kontakt z substancjami szkodliwymi dla zdrowia i życia ludzkiego lub z substancjami mogącymi spowodować zagrożenie pożarowe lub zagrożenie wybuchem, poucza się o sposobie postępowania z tymi substancjami, stosowania środków zapobiegawczych i ochronnych, zachowania się i postępowania w przypadku zagrożeń oraz o sposobach udzielania pierwszej pomocy.§ 25.
1.
Prace szczególnie niebezpieczne:1)
wykonują pracownicy pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego otworowego;2)
poprzedza się:a)
sprawdzeniem stanu bezpieczeństwa miejsca pracy i urządzeń przez osobę dozoru ruchu zakładu górniczego otworowego,b)
instruktażem pracowników o sposobie prawidłowego i bezpiecznego wykonywania pracy oraz o mogących wystąpić zagrożeniach i sposobach ograniczenia związanego z nimi ryzyka,c)
doborem odpowiednich środków ochrony.2.
Podczas wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych niedopuszczalne jest w miejscach ich wykonywania przebywanie osób niebiorących udziału w tych pracach oraz wykonywanie innych prac w pobliżu tego miejsca.3.
Prace szczególnie niebezpieczne są wykonywane:1)
na podstawie udzielonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego zezwolenia zawierającego warunki, które muszą zostać spełnione, oraz środki ostrożności podejmowane przed, w trakcie i po zakończeniu pracy;2)
przy zapewnieniu asekuracji.§ 26.
1.
Jeżeli dokument bezpieczeństwa tego wymaga, kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego udziela zezwoleń na wykonywanie prac niebezpiecznych, w tym prac szczególnie niebezpiecznych, a także zwykłych czynności, które, współwystępując z innymi, mogą powodować poważne zagrożenie.2.
Za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego otworowego dopuszcza się wydawanie zezwoleń, o których mowa w ust. 1, przez osoby kierownictwa i dozoru ruchu tego zakładu.3.
Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, zawiera warunki, które muszą zostać spełnione, oraz środki ostrożności podejmowane przed, w trakcie i po zakończeniu pracy.§ 27.
1.
W miejscach, w których powstało zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego otworowego lub pracowników, wykonuje się wyłącznie prace związane z usuwaniem tego zagrożenia.2.
Ponowne podjęcie pracy w miejscach, o których mowa w ust. 1, następuje po stwierdzeniu przez osobę kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego otworowego, że zagrożenie zostało usunięte.§ 28.
Pracowników zatrudnionych przy wykonywaniu otworów wiertniczych szkoli się w zakresie szkodliwego oddziaływania gazów toksycznych, wybuchowych i duszących, metod ich wykrywania, ewakuacji, ochrony przed ich szkodliwym działaniem oraz udzielania pierwszej pomocy.§ 29.
W przypadku nieopanowanego wypływu płynu złożowego z otworu wiertniczego lub z otworu wiertniczego eksploatacyjnego (odwiertu) kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego niezwłocznie podejmuje działania mające na celu likwidację zagrożenia, zgodnie z planem ratownictwa górniczego.§ 30.
1.
W zakładzie górniczym otworowym, w którym istnieje zagrożenie występowania w otaczającej atmosferze gazów i par szkodliwych dla zdrowia lub atmosfery z zawartością tlenu niższą niż 19% objętości, znajduje się izolujący sprzęt ochrony układu oddechowego oraz sprzęt reanimacyjny, który jest odpowiednio przechowywany oraz konserwowany.2.
Pracowników, którzy będą używać izolującego sprzętu ochrony układu oddechowego, szkoli się uprzednio w tym zakresie. Szkolenie się dokumentuje.3.
Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego może w przypadkach uzasadnionych warunkami techniczno-ruchowymi zezwolić na odstąpienie od wymogów określonych w ust. 1 i 2 oraz nakazać zastosowanie innych środków zabezpieczających, chroniących pracownika w stopniu nie mniejszym niż sprzęt, o którym mowa w ust. 1.§ 31.
1.
W zakładzie górniczym otworowym, w którym może wystąpić stężenie gazów niebezpiecznych dla zdrowia, kierownik ruchu tego zakładu lub wyznaczona przez niego osoba dozoru ruchu tego zakładu ustalają strefy zagrożenia toksycznego.2.
Strefy zagrożenia toksycznego oznakowuje się znakami bezpieczeństwa i zabezpiecza, na czas występowania zagrożenia, przed dostępem osób nieupoważnionych.3.
W zakładzie górniczym otworowym, wydzielonym jego oddziale lub jednostce terenowej znajduje się, zatwierdzona przez kierownika ruchu tego zakładu, instrukcja postępowania na wypadek zagrożenia toksycznego.§ 32.
1.
Osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego otworowego oraz wyznaczeni pracownicy są szkoleni w udzielaniu pierwszej pomocy oraz w stosowaniu sprzętu reanimacyjnego.2.
W zakładzie górniczym otworowym, wydzielonym jego oddziale lub jednostce terenowej, oprócz pracowników wymienionych w ust. 1, na każdej zmianie roboczej jest zatrudniony co najmniej jeden pracownik przeszkolony w udzielaniu pierwszej pomocy oraz w stosowaniu sprzętu reanimacyjnego.§ 33.
1.
Prace spawalnicze wykonuje się zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego otworowego.2.
Jeżeli prace spawalnicze będą wykonywane w miejscach, w których istnieje zagrożenie pożarem, wybuchem gazów, par lub mgieł, w instrukcji, o której mowa w ust. 1, uwzględnia się szczególne wymagania wynikające z tego zagrożenia.§ 34.
1.
Przy wykonywaniu prac spawalniczych przy zbiornikach odłącza się je od instalacji za pomocą zasuw i zaślepek stalowych. Po odłączeniu wyparowuje się je lub wypełnia gazem obojętnym, przewietrza, oczyszcza i osusza.2.
Prace spawalnicze w zbiornikach mogą być wykonywane, jeżeli zawartość tlenu w zbiorniku nie jest niższa niż 19% objętości, a zawartość substancji toksycznych i palnych nie stwarza zagrożenia.§ 35.
1.
Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego zawiadamia właściwy organ nadzoru górniczego o każdym wypadku śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym, zgonie naturalnym oraz o niebezpiecznych zdarzeniach związanych z ruchem tego zakładu górniczego, stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa powszechnego, telefonicznie lub przy użyciu innych dostępnych środków porozumiewania się na odległość.2.
W zawiadomieniu o wypadku śmiertelnym, ciężkim, zbiorowym lub o zgonie naturalnym podaje się:1)
nazwę zakładu górniczego otworowego;2)
datę, godzinę i miejsce wypadku;3)
rodzaj wypadku;4)
przebieg wypadku, z podaniem prawdopodobnych przyczyn jego wystąpienia;5)
czynności wykonywane przez poszkodowanego w chwili wypadku;6)
dane dotyczące poszkodowanego:a)
nazwisko i imię,b)
datę i miejsce urodzenia,c)
nazwę i adres pracodawcy,d)
miejsce zatrudnienia,e)
stanowisko,f)
staż pracy w górnictwie;7)
miejsce pobytu poszkodowanego po wypadku;8)
imię i nazwisko osoby przekazującej informację o wypadku;9)
godzinę zawiadomienia;10)
rodzaj urazu stwierdzonego przez lekarza u poszkodowanego.3.
W zawiadomieniu o niebezpiecznych zdarzeniach związanych z ruchem zakładu górniczego otworowego, stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz bezpieczeństwa powszechnego, podaje się:1)
nazwę zakładu górniczego otworowego, datę, godzinę i miejsce wystąpienia zagrożenia;2)
krótki opis okoliczności, przyczyn i skutków zagrożenia;3)
imię i nazwisko osoby przekazującej informację o zdarzeniu;4)
godzinę zawiadomienia;5)
informację o liczbie osób zagrożonych lub możliwych skutkach zagrożenia;6)
imię, nazwisko i stanowisko osoby kierującej akcją likwidacji zagrożenia;7)
informację o działaniach podjętych w celu likwidacji zagrożenia.4.
W przypadku braku informacji, o których mowa w ust. 2 i 3, informacje te podaje się niezwłocznie po ich uzyskaniu.5.
Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego zawiadamia właściwy organ nadzoru górniczego o każdym wypadku zaistniałym w tym zakładzie górniczym, innym niż wymieniony w ust. 1, pisemnie przy użyciu dostępnych środków porozumiewania się na odległość.6.
W zawiadomieniu, o którym mowa w ust. 5, podaje się:1)
nazwę zakładu górniczego otworowego;2)
nazwę i adres pracodawcy poszkodowanego;3)
liczbę wypadków z podziałem na przyczyny ich powstania;4)
miejsce zaistnienia wypadku;5)
wiek poszkodowanego;6)
staż pracy poszkodowanego w górnictwie.§ 36.
Zakład górniczy otworowy przygotowuje się do ruchu w okresie zimowym na podstawie harmonogramu zatwierdzonego przez kierownika ruchu tego zakładu do dnia 15 października każdego roku.§ 37.
W zakładzie górniczym otworowym w okresie zimowym stosuje się odpowiednie zabezpieczenia zapewniające w szczególności:1)
ochronę zdrowia pracowników narażonych na działanie niskich temperatur;2)
zapobieganie przymarzaniu płynów w ciągach technologicznych;3)
należyte ogrzewanie obiektów, pomieszczeń i urządzeń tego zakładu;4)
usuwanie nagromadzeń śniegu i lodu oraz nawisów lodowych i śnieżnych na obiektach, urządzeniach i drogach, likwidację gołoledzi na drogach i przejściach, usuwanie wód pochodzących z topniejącego śniegu lub gwałtownej odwilży;5)
dostosowanie maszyn, urządzeń i rozwiązań technologicznych do pracy w warunkach zimowych.