Dział 4 - Warunki pracy i ochrona zdrowia - Szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2017.1118

Akt obowiązujący

Wersja od: 13 marca 2020 r.

DZIAŁ  IV

Warunki pracy i ochrona zdrowia

Rozdział  1

Wymagania ogólne

§  218. 

1. W zakładzie górniczym przeprowadza się badania i dokonuje się pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy i promieniowania jonizującego - w trybie określonym przepisami wydanymi na podstawie art. 228 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy oraz na podstawie art. 25 pkt 1 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 576 i 935), z wyłączeniem pyłów, zagrożeń klimatycznych i czynników szkodliwych określonych w § 142 ust. 2, dla których dokonuje się badań zgodnie z przepisami rozporządzenia.

2. Wyniki badań i pomiarów, o których mowa w ust. 1, poszczególnych czynników szkodliwych dla zdrowia są przekazywane służbie bezpieczeństwa i higieny pracy zakładu górniczego.

§  219. 

1. W zakładzie górniczym stosuje się środki ochrony pracowników przed oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, mające na celu niedopuszczenie do przekroczenia wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) lub najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) tych czynników.

2. Dopuszczenie do pracy osób w warunkach przekroczenia wartości NDS i NDN czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy bez stosowania środków ochrony, o których mowa w ust. 1, jest niedopuszczalne.

3. Pracownikom zapewnia się informacje o warunkach pracy i wynikach oceny ryzyka zawodowego, a w szczególności dotyczące:

1) wartości stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, zagrożeń stwarzanych przez te czynniki w miejscu pracy oraz potencjalnych skutków dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracowników;

2) podjętych działań i stosowanych środków zabezpieczających i ochronnych niezbędnych do wyeliminowania lub ograniczenia ryzyka zawodowego oraz okoliczności, w których takie środki należy stosować;

3) bezpiecznych metod wykonywania pracy, ograniczających narażenie do możliwie najniższego poziomu;

4) prawidłowego stosowania odpowiednio dobranych środków ochrony indywidualnej.

§ 220. Pracowników wyposaża się w odpowiednie środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze.

§ 221. Niedopuszczalne jest stosowanie w atmosferze zagrożonej wybuchem środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego mogących:

1) być źródłem iskry lub łuku elektrycznego, spowodowanych elektrycznością statyczną lub uderzeniem;

2) spowodować zapłon mieszaniny wybuchowej.

§  222. 

1. Środki ochrony indywidualnej, o których mowa w § 220, stosuje się w przypadku braku możliwości uniknięcia lub ograniczenia zagrożenia za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy.

2. Warunki stosowania środków ochrony indywidualnej są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego przy uwzględnieniu poziomu i zmienności ryzyka powodowanego danym zagrożeniem, cech stanowiska pracy oraz właściwości ochronnych tych środków.

§  223. 

1. W zakładzie górniczym utrzymuje się nie mniej niż jeden punkt pierwszej pomocy, czynny w trakcie każdej zmiany roboczej, odpowiednio wyposażony, w szczególności w sprzęt reanimacyjny oraz umożliwiający bezpieczny transport rannego lub chorego.

2. Wykonujących pracę w ruchu zakładu górniczego szkoli się w udzielaniu pierwszej pomocy.

3. Zapewnia się obecność na poszczególnych zmianach roboczych w rejonie obłożonego wyrobiska eksploatacyjnego i obłożonego przodka korytarzowego nie mniej niż jednego pracownika przeszkolonego w udzielaniu pierwszej pomocy, w szczególności w zakresie wykonywania reanimacji, posiadającego wyposażenie umożliwiające udzielanie pierwszej pomocy, składające się z apteczki pierwszej pomocy, zwanego dalej "sanitariuszem". Obecność sanitariuszy w pozostałych oddziałach ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

4. Przebywanie w wyrobisku osoby nieposiadającej przy sobie sterylnego opatrunku jest niedopuszczalne.

5. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do likwidowanych zakładów górniczych oraz działalności, o której mowa w art. 2 ust. 1 ustawy, pod warunkiem uzyskania zgody kierownika ruchu zakładu górniczego albo kierownikiem ruchu zakładu i wprowadzenia innych działań w zakresie udzielania pierwszej pomocy, dostosowanych do występujących zagrożeń.

§ 224. Jeżeli osoba wykonująca pracę ulegnie w jej trakcie wypadkowi lub zachoruje, osoba znajdująca się w jej pobliżu niezwłocznie:

1) udziela jej pierwszej pomocy;

2) powiadamia:

a) sanitariusza,

b) najbliższą osobę dozoru ruchu zakładu górniczego lub dyspozytora ruchu zakładu górniczego.

Rozdział  2

Ochrona pracowników przed pyłami szkodliwymi dla zdrowia

§ 225. W zakładzie górniczym, w którym w trakcie procesów technologicznych są wytwarzane pyły szkodliwe dla zdrowia, zwane dalej "pyłami", organizuje się służby w celu rozpoznawania i kontroli zwalczania tego zagrożenia.

§ 226. Niedopuszczalne jest stosowanie maszyn i urządzeń, które w procesach technologicznych wytwarzają pyły i nie są wyposażone w sprawnie działające urządzenia ograniczające zapylenie, oraz niesprawnych urządzeń i środków wykorzystywanych do obniżania stężenia pyłów w powietrzu.

§ 227. Niedopuszczalne jest wykonywanie pracy na stanowiskach, na których występuje przekroczenie najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) pyłów w powietrzu oraz nie ma możliwości zapewnienia skutecznych środków ochrony.

§  228. 

1. W przypadku stwierdzenia na stanowiskach pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) pyłów w powietrzu stosuje się środki techniczne lub dokonuje się zmian technologicznych i organizacyjnych w celu osiągnięcia dopuszczalnych wartości stężeń pyłów w powietrzu.

2. Ocena skuteczności działań profilaktycznych podjętych w celu obniżenia na stanowiskach pracy stężenia pyłów w powietrzu oraz planowanie i realizacja nowych przedsięwzięć w tym zakresie, jest dokonywana okresowo przez kierownika ruchu zakładu górniczego na podstawie porównania wyników pomiarów stężenia pyłów w powietrzu wykonanych przed rozpoczęciem tych działań i w terminie do 7 dni po ich zakończeniu.

§ 229. Pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występuje zagrożenie pyłami:

1) wyposaża się w odpowiednie środki ochrony indywidualnej dróg oddechowych dostosowane do wielkości występującego zagrożenia i spełniające wymagania w rozumieniu ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz. U. poz. 542, 1228 i 1579 oraz z 2017 r. poz. 1089);

2) szkoli się w zakresie zasad stosowania środków, o których mowa w pkt 1.

§ 230. W zależności od stopnia zagrożenia pyłami, częstości narażenia na to zagrożenie, cech stanowiska pracy pracownika i skuteczności działania środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych, pracodawca określa warunki stosowania tych środków, a w szczególności czas i przypadki, w których są używane.

§ 231. System prawidłowego doboru oraz zaopatrzenia pracowników w środki ochrony indywidualnej dróg oddechowych jest organizowany przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

§  232. 

1. Doboru środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych dokonuje się dla poszczególnych stanowisk pracy, na podstawie wyników pomiarów stężenia pyłów w powietrzu wykonanych w trakcie części procesu technologicznego, w której jest wytwarzana największa ilość pyłów.

2. Przy doborze środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych uwzględnia się wymaganą klasę ochronną tych środków oraz własności użytkowe decydujące o komforcie pracy w warunkach wzrostu stężenia pyłów w powietrzu i mikroklimatu występujących w zakładzie górniczym.

3. Na podstawie aktualnych wyników pomiarów stężenia pyłów w powietrzu kierownik ruchu zakładu górniczego:

1) dokonuje oceny narażenia pracowników na poszczególnych stanowiskach pracy na działanie pyłów;

2) określa minimalne i obowiązujące klasy ochronne środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych dla poszczególnych stanowisk pracy;

3) określa zasady stosowania środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych.

4. W zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny, prowadzących eksploatację systemami ścianowymi, pracownikom zatrudnionym na stanowiskach pracy na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń NDS pyłów, zapewnia się w obłożonych do eksploatacji ścianach oraz w drążonych wyrobiskach korytarzowych możliwość stosowania półmasek lub masek wielokrotnego użytku skompletowanych z elementami oczyszczającymi - filtrami odpowiedniej klasy ochronnej.

§ 233. Jeżeli na stanowisku pracy stężenie pyłów w powietrzu przekroczy:

1) najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) i nie przekroczy czterokrotności najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) na stanowiskach pracy - stosuje się sprzęt filtrujący klasy nie niższej niż P-1;

2) czterokrotność najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) i nie przekroczy dziesięciokrotności najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) - stosuje się sprzęt filtrujący klasy nie niższej niż P-2;

3) dziesięciokrotność najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) i nie przekroczy dwudziestokrotności najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) - stosuje się sprzęt filtrujący klasy P-3.

§  234. 

1. Pomiarów stężenia pyłów w powietrzu dokonuje się nie później niż w terminie 7 dni po:

1) rozpoczęciu drążenia wyrobiska górniczego w zakresie dotyczącym:

a) stanowisk pracy w jego rejonie,

b) stanowisk pracy, na których mógł wystąpić wzrost stężenia pyłów w powietrzu w związku z jego rozpoczęciem;

2) oddaniu do ruchu nowego obiektu lub urządzenia wytwarzającego pyły;

3) wprowadzeniu zmian technologicznych, które mogą spowodować wzrost wytwarzania pyłów;

4) wystąpieniu zaburzeń lub zmian geologicznych w wyrobisku eksploatacyjnym lub drążonym wyrobisku korytarzowym mogących powodować podczas urabiania lub drążenia większe od dotychczasowego wytwarzanie pyłów lub wzrost procentowej zawartości wolnej krystalicznej krzemionki w pyle;

5) wprowadzeniu nowego lub modernizacji istniejącego rozwiązania technicznego mającego na celu obniżenie stężenia pyłów w powietrzu, w celu dokonania oceny skuteczności prowadzonych działań profilaktycznych.

2. Pomiarów, na podstawie których określa się minimalną klasę ochronną środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych, dokonuje się nie później niż 7 dni po:

1) zakończeniu okresu rozruchu - w przypadku nowo uruchamianych ścian;

2) uzyskaniu 20 m postępu - w przypadku nowo uruchamianych przodków kombajnowych.

3. Pomiarów stężenia pyłów w powietrzu na stanowiskach pracy zlokalizowanych w rejonach ścian oraz drążonych wyrobisk korytarzowych dokonuje się nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy.

4. W przypadku zaistnienia okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 1-4 i ust. 2, do czasu dokonania doboru odpowiedniej klasy środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych, na podstawie wyników pomiarów stężenia pyłów w powietrzu, stosuje się środki ochrony indywidualnej układu oddechowego klasy trzeciej.

§ 235. Wyniki pomiarów stężenia pyłów w powietrzu dla stanowisk pracy na zmianie wydobywczej uznaje się za reprezentatywne, jeżeli w trakcie pobierania prób uzyskano:

1) nie mniej niż średni zmianowy postęp - w przypadku stanowisk pracy, na których wzrost stężenia pyłów w powietrzu powstaje w związku z eksploatacją ściany;

2) średni postęp zmianowy - w przypadku stanowisk pracy, na których wzrost stężenia pyłów w powietrzu powstaje w związku z drążeniem przodka.

§  236. 

1. Dane dotyczące pracownika wykonującego pracę w środowisku zagrożonym pyłami rejestruje się i przechowuje. 2. W okresie miesięcznym i rocznym dokonuje się zestawień:

1) liczby dniówek przepracowanych przez pracownika w warunkach przekroczenia najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) pyłów;

2) ilości stwierdzonych i udokumentowanych przypadków niestosowania lub nieprawidłowego stosowania przez pracownika środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych.

Rozdział  3

Pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne

§  237. 

1. W podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych instaluje się urządzenia i pomieszczenia przystosowane do zaspokajania potrzeb higieniczno-sanitarnych.

2. O ilości i rozmieszczeniu pomieszczeń i urządzeń, o których mowa w ust. 1, decyduje kierownik ruchu zakładu górniczego.

§  238. 

1. Wieszanie na hakach w łaźniach typu łańcuszkowego narzędzi i przedmiotów ostrych, ciężkich i tłukących się jest niedopuszczalne.

2. W zakładach górniczych zapewnia się pranie, czyszczenie, suszenie, konserwację, naprawę odzieży i obuwia roboczego oraz odkażanie środków ochrony indywidualnej.

§ 239. Na podszybiach szybów zjazdowych urządza się poczekalnie.