Rozdział 2 - Prowadzenie ksiąg rachunkowych - Szczególne zasady rachunkowości banków.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2019.957 t.j.
Akt obowiązujący Wersja od: 21 maja 2019 r.
Rozdział 2
Prowadzenie ksiąg rachunkowych
Prowadzenie ksiąg rachunkowych
§ 4.
Zapisów w księgach rachunkowych dokonuje się w złotych i groszach lub w walutach obcych, w których wykonywane są operacje.§ 5.
Ewidencję księgową operacji w walutach obcych prowadzi się:1)
w poszczególnych walutach obcych i w złotych na odpowiednich kontach prowadzonych odrębnie dla wartości w poszczególnych walutach obcych i dla wartości w złotych lub2)
w walutach obcych, odrębnie dla wartości w poszczególnych walutach przy spełnieniu warunku zapewnienia pełnego dokumentowania codziennego ustalania wyniku z pozycji wymiany.§ 6.
1.
Ewidencjonowanie zdarzeń w księgach rachunkowych banku następuje zgodnie z ustalonymi zasadami (polityką) rachunkowości.2.
Prowadzenie ksiąg rachunkowych banku polega w szczególności na:1)
chronologicznej rejestracji zdarzeń gospodarczych w dzienniku dokonywanej w każdym dniu operacyjnym, w sposób umożliwiający uzgodnienie jego obrotów z zestawieniem obrotów i sald kont syntetycznych, z zastrzeżeniem § 7;2)
ujmowaniu w ewidencji syntetycznej zdarzeń gospodarczych w ujęciu systematycznym, w kolejności chronologicznej, z zachowaniem zasady podwójnego zapisu, w sposób zapewniający sporządzenie zestawienia obrotów i sald wszystkich kont syntetycznych;3)
ujmowaniu w ewidencji analitycznej zdarzeń gospodarczych w ujęciu systematycznym, w sposób zapewniający sporządzenie zestawienia obrotów i sald kont analitycznych uzgodnionego z saldami i zapisami na kontach syntetycznych;4)
ewidencji zobowiązań pozabilansowych, ze szczegółowością wynikającą z planu kont banku oraz wymogów sprawozdawczych;5)
obejmowaniu określonych rzeczowych składników majątku ewidencją ilościową i wartościową;6)
księgowaniu wszelkich operacji wyłącznie na właściwych kontach syntetycznych, kontach analitycznych oraz kontach pozabilansowych wynikających z planu kont banku;7)
sporządzaniu zestawienia obrotów i sald kont syntetycznych i analitycznych.§ 7.
1.
Dziennik może być prowadzony łącznie dla wszystkich operacji. Jeżeli stosuje się dzienniki częściowe, grupujące zdarzenia według ich rodzajów, należy sporządzić zestawienie obrotów i sald tych dzienników za dany dzień operacyjny.2.
Zapisy w dzienniku są kolejno numerowane, a sumy zapisów liczone w sposób ciągły. Sposób dokonywania zapisów w dzienniku powinien umożliwiać jednoznaczne ich powiązanie ze sprawdzonymi i zatwierdzonymi dowodami księgowymi.3.
Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera zapisowi w księgach rachunkowych nadaje się automatycznie numer identyfikacyjny, pod którym został wprowadzony do dziennika i który umożliwia ustalenie osoby odpowiedzialnej za treść zapisu.§ 8.
1.
Zapisów w księgach rachunkowych dokonuje się codziennie, ujmując wszystkie zdarzenia gospodarcze każdego dnia operacyjnego i odnosząc do okresów sprawozdawczych, których zdarzenia te dotyczą.2.
Księgi rachunkowe uznaje się za prowadzone bezbłędnie, jeżeli wprowadzono do nich kompletnie i poprawnie wszystkie zakwalifikowane do ujęcia w księgach rachunkowych w danym dniu operacyjnym dowody księgowe, zapewniono ciągłość zapisów oraz bezbłędność działania stosowanych procedur obliczeniowych.3.
Podstawą zapisów na kontach pozabilansowych są zobowiązania o charakterze finansowym lub gwarancyjnym, w tym udzielone lub otrzymane, a także inne zobowiązania w szczególności związane z realizacją umowy kupna-sprzedaży, udzielonymi i otrzymanymi zabezpieczeniami, wynikające z zawartych umów kupna-sprzedaży instrumentów pochodnych do dnia ich rozliczenia.§ 9.
1.
Dowodem księgowym stanowiącym podstawę ewidencji zdarzeń gospodarczych jest dyspozycja wystawiona przez klienta banku, dyspozycja własna banku lub inne dokumenty otrzymane bądź sporządzone w ustalonej formie i spełniające warunki, o których mowa w art. 21 ust. 1 i 1a ustawy.2.
W przypadku zlecenia płatniczego klienta za określenie stron uznaje się wskazanie:1)
numeru rachunku bankowego dłużnika lub jego nazwy oraz numeru rachunku bankowego wierzyciela, przy zleceniu płatniczym uznaniowym;2)
numeru rachunku bankowego dłużnika oraz numeru rachunku bankowego wierzyciela lub jego nazwy, przy zleceniu płatniczym obciążeniowym.3.
Dowody księgowe podlegają zaksięgowaniu w banku w dniu zawarcia transakcji lub dokonania operacji.4.
Banki wystawiają dowody zastępcze dla udokumentowania operacji bankowych, dla których wymagane są zewnętrzne dowody źródłowe, jeżeli jest to niezbędne dla kompletności zapisów w księgach rachunkowych, realności wykazywania aktywów i pasywów oraz wyniku finansowego, a dowód zewnętrzny nie wpłynął w czasie umożliwiającym sporządzenie w terminie sprawozdania za dany okres sprawozdawczy.§ 10.
Dowody księgowe sporządzane przy użyciu komputera oznacza się w sposób zapewniający możliwość stwierdzenia ich autentyczności. Stosowany sposób oznaczenia powinien być uzgodniony pomiędzy zainteresowanymi stronami.§ 11.
1.
Podstawą zapisów w księgach rachunkowych pieniężnych operacji międzybankowych są sporządzane w formie papierowej lub przy użyciu komputera:1)
zlecenia płatnicze uznaniowe, którymi są:a)
polecenia przelewu,b)
dowody wpłaty,c)
inne uznaniowe zlecenia płatnicze;2)
zlecenia płatnicze obciążeniowe, którymi są:a)
czeki rozrachunkowe,b)
czeki gotówkowe,c)
polecenia zapłaty,d)
inne obciążeniowe zlecenia płatnicze.2.
W dowodach księgowych dotyczących rozliczeń pieniężnych gotówkowych kwotę operacji wpisuje się liczbowo i słownie, przy czym grosze wpisuje się słownie w pełnym brzmieniu bądź z określeniem "grosze jak wyżej" lub w sposób wynikający z formularza dowodu księgowego.3.
Na dowodach księgowych stanowiących podstawę zapisów w księgach rachunkowych pieniężnych operacji międzybankowych sumy wpisane liczbowo i słownie powinny być zgodne, a jakiekolwiek poprawki kwot dowodów są niedopuszczalne. Jeżeli niezgodność sumy wpisanej liczbowo i słownie wystąpi na czeku, należy przyjąć za właściwą kwotę wynikającą z zapisu słownego, opatrując jednocześnie czek stosowną uwagą.4.
Czeki powinny być skasowane lub zawierać indos i adnotację "do inkasa".§ 12.
1.
Do zleceń płatniczych sporządzonych w formie papierowej stosuje się przepisy art. 21 ust. 1 i 1a ustawy oraz § 9 ust. 2.2.
Zlecenia płatnicze sporządzone przy użyciu komputera powinny zawierać stwierdzenie zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie daty księgowania oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych. Do zleceń płatniczych sporządzonych przy użyciu komputera stosuje się odpowiednio art. 21 ust. 1 i 1a ustawy oraz § 9 ust. 2.§ 13.
1.
Podstawą zapisów w księgach rachunkowych mogą być zbiory danych sporządzone przy użyciu komputera, pod warunkiem że otrzymany zbiór uzyska trwale czytelną postać, odpowiadającą treści dowodów księgowych i możliwe jest stwierdzenie źródła ich pochodzenia oraz ustalenie osoby odpowiedzialnej za ich wprowadzenie.2.
Bank powinien posiadać procedury zapewniające sprawdzenie poprawności przetwarzania zbioru danych oraz kompletność i identyczność zapisów.3.
Dane źródłowe, stanowiące podstawę zapisów w księgach rachunkowych, podlegają ochronie w miejscu ich powstania, w sposób zapewniający ich niezmienność przez okres wymagany do przechowywania dowodów księgowych sporządzonych na podstawie tych danych.§ 14.
1.
W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowanie odpisu dowodu księgowego.2.
Odpis dowodu księgowego sporządza się na formularzu właściwym dla danego dowodu.3.
Dopuszcza się zastąpienie odpisu kopią dowodu, w tym fotokopią lub kserokopią.4.
Odpis i kopia dowodu powinny być opatrzone odpowiednią adnotacją "Odpis" albo "Kopia" oraz uwierzytelnione przez zamieszczenie uwagi "Za zgodność z oryginałem", podpisanej przez osobę stwierdzającą zgodność.5.
Odpis i kopia dowodu powinny być opatrzone odbitką stempla dziennego z datą sporządzenia.§ 15.
1.
Dowody księgowe, niespełniające warunków określonych w § 9-14, nie podlegają księgowaniu i są zwracane do banku, od którego je otrzymano.2.
Postanowienia § 9-14 mogą być stosowane do operacji pomiędzy jednostkami organizacyjnymi banku prowadzącymi odrębne księgi rachunkowe.§ 16.
Banki zapewniają prawidłowy obieg i kontrolę dowodów księgowych.§ 17.
1.
Na podstawie zapisów na poszczególnych kontach analitycznych sporządza się na koniec każdego dnia operacyjnego zestawienie obrotów i sald, wykazujące rachunkową zgodność z księgą główną oraz obrotami dziennika.2.
Każdego dnia operacyjnego, na podstawie zapisów na kontach syntetycznych, sporządza się zestawienie obrotów i sald zawierające:1)
symbole lub nazwy kont;2)
obroty narastająco i salda na początek dnia operacyjnego, obroty za dany dzień oraz obroty narastająco i salda na koniec dnia operacyjnego;3)
sumy obrotów narastająco wszystkich kont na początek dnia operacyjnego, za dany dzień i na koniec dnia operacyjnego.3.
Obroty za dany dzień wykazane w zestawieniu obrotów i sald powinny być zgodne z obrotami dziennika.4.
Na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych sporządza się zestawienie obrotów i sald wszystkich kont analitycznych, kont syntetycznych, a na dzień inwentaryzacji - zestawienie sald inwentaryzowanej grupy składników majątkowych.5.
Zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych sporządzone na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych powinno zawierać:1)
symbole lub nazwy kont;2)
salda na dzień otwarcia kont syntetycznych, obroty za okres od początku roku do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych oraz salda na dzień zamknięcia kont syntetycznych;3)
sumę sald na dzień otwarcia kont syntetycznych, obrotów za okres od początku roku do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych i sumę sald na dzień zamknięcia kont syntetycznych; suma obrotów kont syntetycznych powinna być zgodna z liczonymi w sposób ciągły obrotami dziennika.