Oddział 3 - Ocena adekwatności usług - Sposób, tryb oraz warunki prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2017.1444

Akt utracił moc

Wersja od: 28 lipca 2017 r.

Oddział  3

Ocena adekwatności usług

§  50. 

1. Przed zawarciem umowy o świadczenie usługi zarządzania portfelem, w skład którego wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych lub doradztwa inwestycyjnego towarzystwo zwraca się do klienta lub potencjalnego klienta o podanie podstawowych informacji dotyczących poziomu wiedzy o inwestowaniu w zakresie instrumentów finansowych, doświadczenia inwestycyjnego, jego sytuacji finansowej oraz celów inwestycyjnych, niezbędnych do oceny, czy usługa, która ma być świadczona na podstawie zawieranej umowy, jest odpowiednia dla danego klienta, biorąc pod uwagę jego indywidualną sytuację.

2. Towarzystwo zwraca się do klienta lub potencjalnego klienta o przedstawienie informacji niezbędnych do ustalenia, czy przy należytym uwzględnieniu charakteru i zakresu świadczonej usługi określona transakcja, rekomendowana lub zawierana w toku świadczenia usługi:

1) realizuje cele inwestycyjne danego klienta;

2) nie jest związana z ryzykiem, którego poziom przekraczałby możliwości inwestycyjne klienta;

3) ma charakter pozwalający na jej zrozumienie przez klienta i dokonanie przez niego oceny związanego z nią ryzyka, biorąc pod uwagę posiadane przez tego klienta doświadczenie i wiedzę.

3. W przypadku klienta profesjonalnego towarzystwo może odstąpić od wymogu podania przez niego informacji dotyczących jego poziomu wiedzy o inwestowaniu w zakresie instrumentów finansowych oraz doświadczenia inwestycyjnego.

4. Towarzystwo, które świadczy usługę doradztwa inwestycyjnego na rzecz klienta profesjonalnego, o którym mowa w art. 2 pkt 13a lit. a-m ustawy, może uznać, że jest on w stanie ponieść ryzyko inwestycyjne związane z tą usługą zgodne z jego celami inwestycyjnymi.

5. Informacje, o których mowa w ust. 1, dotyczą:

1) rodzajów usług, transakcji i instrumentów finansowych, które są znane klientowi;

2) charakteru, wielkości i częstotliwości dokonywania transakcji instrumentami finansowymi dokonywanych przez klienta oraz okresu, w którym były one dokonywane;

3) poziomu wykształcenia, zawodu wykonywanego obecnie lub zawodu wykonywanego poprzednio, jeżeli jest to istotne dla dokonania oceny;

4) sytuacji finansowej klienta.

6. Informacje dotyczące sytuacji finansowej klienta lub potencjalnego klienta powinny, odpowiednio do potrzeb, wskazywać źródła i wysokość stałych dochodów, posiadanych aktywów, w tym aktywów płynnych, inwestycji, nieruchomości oraz stałych zobowiązań finansowych.

7. Informacje dotyczące celów inwestycyjnych klienta lub potencjalnego klienta powinny odpowiednio do potrzeb zawierać informacje o długości okresu, w którym klient zamierza dokonywać inwestycji, jego preferencji dotyczących poziomu i profilu ryzyka oraz celu inwestycji.

8. Towarzystwo nie może zalecać klientowi lub potencjalnemu klientowi świadczenia usług, jeżeli nie uzyska informacji o jego:

1) wiedzy i doświadczeniu z zakresu inwestycji - odpowiednich do danego rodzaju instrumentu finansowego lub usługi;

2) sytuacji finansowej;

3) celach inwestycyjnych.

9. Towarzystwo świadczące usługę zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, może zalecać klientowi zmianę strategii inwestycyjnej portfela wyłącznie po uprzednim uzyskaniu informacji dotyczących tego klienta i dokonaniu oceny zgodnie z ust. 1-8.

10. Towarzystwo nie może bezpośrednio lub pośrednio zachęcać klienta lub potencjalnego klienta do odmowy przekazania informacji, o których mowa w ust. 1, 2 i 5-8.

§  51. 

1. Towarzystwo dokonuje oceny, o której mowa w § 50 ust. 1, na podstawie informacji przekazanych przez klienta lub potencjalnego klienta, chyba że istnieją obiektywne przesłanki do uznania, że informacje te są nieaktualne, nierzetelne lub niepełne.

2. Towarzystwo, które przy świadczeniu usług na rzecz klienta korzysta z pośrednictwa firmy inwestycyjnej, zagranicznej firmy inwestycyjnej lub banku prowadzącego działalność, o której mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, może dokonywać oceny na podstawie informacji dotyczących klienta otrzymanych od tej firmy lub banku oraz uznać za prawidłową ocenę dokonaną przez tę firmę lub bank.

3. Towarzystwo, które pośredniczy w świadczeniu usług przez firmę inwestycyjną lub zagraniczną firmę inwestycyjną i przekazuje tej firmie informacje dotyczące klienta lub potencjalnego klienta, zapewnia kompletność i rzetelność tych informacji oraz prawidłowość dokonanej oceny.

§ 52. W celu wykonania obowiązku określonego w § 50 towarzystwo może wykorzystać informacje dotyczące klienta lub potencjalnego klienta, które pozostają w jego posiadaniu, jeżeli są one aktualne; w takim przypadku nie stosuje się § 50 ust. 1 w zakresie obowiązku zwrócenia się przez towarzystwo do klienta lub potencjalnego klienta o przedstawienie informacji.

§  53. 

1. Przed przyjęciem zlecenia nabycia jednostek uczestnictwa lub tytułów uczestnictwa towarzystwo uzyskuje od klienta informacje o poziomie jego wiedzy i doświadczenia inwestycyjnego, właściwych dla określonego rodzaju oferowanego lub wymaganego produktu lub usługi, niezbędnych do oceny, czy usługa lub produkt są odpowiednie dla klienta, dotyczące:

1) specyfiki inwestowania w jednostki uczestnictwa lub tytuły uczestnictwa oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w te instrumenty finansowe;

2) charakteru, wielkości i częstotliwości dokonywania transakcji instrumentami finansowymi dokonywanych przez klienta oraz okresu, w którym były dokonywane;

3) poziomu wykształcenia, zawodu wykonywanego obecnie lub zawodu wykonywanego poprzednio, jeżeli jest to istotne dla dokonania oceny.

2. Jeżeli na podstawie informacji uzyskanych od klienta towarzystwo oceni, że dany instrument finansowy lub usługa nie są odpowiednie dla klienta, niezwłocznie informuje o tym klienta.

3. W przypadku gdy klient nie przedstawia informacji, o których mowa w ust. 1, lub przedstawia informacje niewystarczające, towarzystwo informuje klienta, że klient uniemożliwia mu dokonanie oceny, czy przewidziana usługa lub instrument finansowy są dla niego odpowiednie.

4. Towarzystwo nie może bezpośrednio lub pośrednio zachęcać klienta do odmowy przekazania informacji.

5. Przepisy ust. 1-4 nie mają zastosowania w przypadku, gdy:

1) spełnione zostały łącznie następujące warunki:

a) przedmiotem zlecenia nabycia będą wyłącznie jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub tytuły uczestnictwa funduszu zagranicznego,

b) zlecenie nabycia zostało złożone z wyłącznej inicjatywy klienta,

c) przed przyjęciem przez towarzystwo zlecenia nabycia klient został poinformowany o możliwości dokonania przez nie oceny, czy taki instrument finansowy lub taka usługa są odpowiednie dla klienta, albo

2) przyjęcie zlecenia było poprzedzone czynnościami, o których mowa w § 54, a informacje uzyskane od klienta przez towarzystwo w związku ze świadczeniem usługi doradztwa inwestycyjnego pozostają aktualne.

6. Przepisów ust. 1-5 nie stosuje się w przypadku, gdy towarzystwo uzna, że składający zlecenie nabycia klient profesjonalny posiada niezbędne doświadczenie i wiedzę pozwalające na zrozumienie i dokonanie oceny ryzyka związanego z danymi jednostkami uczestnictwa, tytułami uczestnictwa lub świadczonymi usługami.

§  54. 

1. Przed rozpoczęciem świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego związanego ze świadczeniem usług pośrednictwa w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa oraz tytułów uczestnictwa, o których mowa w art. 45 ust. 3 pkt 1 ustawy, towarzystwo uzyskuje od klienta informacje niezbędne do ustalenia, czy przy należytym uwzględnieniu charakteru i zakresu tej usługi rekomendowane nabycie, zbycie lub inne zlecenie związane z uczestnictwem w funduszu albo powstrzymanie się od tego nabycia, zbycia lub innych zleceń związanych z uczestnictwem w funduszu:

1) realizuje cele inwestycyjne klienta;

2) nie jest związane z ryzykiem, którego poziom przekraczałby możliwości inwestycyjne klienta;

3) ma charakter pozwalający na jej zrozumienie przez klienta i dokonanie oceny związanego z nią ryzyka, biorąc pod uwagę posiadane przez tego klienta wiedzę i doświadczenie;

4) uwzględnia sytuację finansową klienta.

2. Informacje dotyczące celów inwestycyjnych klienta powinny odpowiednio do jego potrzeb zawierać informacje o długości okresu, w którym klient zamierza dokonywać inwestycji, jego preferencji dotyczących poziomu i profilu ryzyka oraz celu inwestycji.

3. Informacje dotyczące sytuacji finansowej klienta powinny odpowiednio do jego potrzeb wskazywać źródła i wysokość stałych dochodów, posiadanych aktywów, w tym aktywów płynnych, inwestycji, nieruchomości oraz stałych zobowiązań finansowych.

4. W przypadku gdy klient nie przedstawia informacji, o których mowa w ust. 1, lub przedstawia informacje niewystarczające, towarzystwo informuje klienta, że klient uniemożliwia mu dokonanie oceny, czy przewidziana usługa lub instrument finansowy są dla niego odpowiednie.

5. Towarzystwo nie może bezpośrednio lub pośrednio zachęcać klienta do odmowy przekazania informacji.

6. Przepisów ust. 1-5 nie stosuje się w przypadku, gdy towarzystwo uzna, że klient profesjonalny posiada niezbędne doświadczenie i wiedzę pozwalające na zrozumienie i dokonanie oceny ryzyka związanego z danymi jednostkami uczestnictwa, tytułami uczestnictwa lub usługami oraz jest w stanie ponieść ryzyko inwestycyjne zgodne z jego celami inwestycyjnymi.

§  55. 

1. Przed zawarciem umowy o świadczenie usługi przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych towarzystwo uzyskuje od klienta lub potencjalnego klienta podstawowe informacje o poziomie jego wiedzy o inwestowaniu w zakresie instrumentów finansowych i doświadczenia inwestycyjnego, niezbędnych do oceny, czy instrument finansowy będący przedmiotem oferowanej usługi lub usługa, która ma być świadczona na podstawie zawieranej umowy, są odpowiednie dla danego klienta, biorąc pod uwagę jego indywidualną sytuację.

2. Informacje, o których mowa w ust. 1, dotyczą:

1) rodzajów usług, transakcji i instrumentów finansowych, które są znane klientowi;

2) charakteru, wielkości i częstotliwości transakcji instrumentami finansowymi dokonywanych przez klienta oraz okresu, w którym były dokonywane;

3) poziomu wykształcenia, zawodu wykonywanego obecnie lub zawodu wykonywanego poprzednio, jeżeli jest to istotne dla dokonania oceny.

3. W celu wykonania obowiązku określonego w ust. 1 towarzystwo może wykorzystać informacje dotyczące klienta lub potencjalnego klienta, które pozostają w jego posiadaniu, jeżeli są one aktualne; w takim przypadku nie stosuje się ust. 1 w zakresie obowiązku uzyskania przez towarzystwo informacji od klienta lub potencjalnego klienta.

4. Jeżeli na podstawie informacji uzyskanych od klienta lub potencjalnego klienta towarzystwo oceni, że dany instrument finansowy lub usługa nie są odpowiednie dla klienta, niezwłocznie informuje o tym odpowiednio klienta lub potencjalnego klienta.

5. W przypadku gdy klient nie przedstawia informacji, o których mowa w ust. 1, lub przedstawia informacje niewystarczające, towarzystwo informuje klienta, że klient uniemożliwia mu dokonanie oceny, czy przewidziana usługa lub instrument finansowy są dla niego odpowiedne.

6. Towarzystwo nie może bezpośrednio lub pośrednio zachęcać klienta do odmowy przekazania informacji.

7. Towarzystwo dokonuje oceny, czy usługa jest odpowiednia dla danego klienta, na podstawie informacji przekazanych przez klienta lub potencjalnego klienta, chyba że istnieją obiektywne przesłanki do uznania, że informacje te są nieaktualne, nierzetelne lub niepełne.

8. Przepisy ust. 1-7 nie mają zastosowania w przypadku, gdy spełnione zostały łącznie następujące warunki:

1) przedmiotem zleceń będą wyłącznie nieskomplikowane instrumenty finansowe;

2) umowa jest zawierana z inicjatywy klienta lub potencjalnego klienta;

3) przed zawarciem umowy klient lub potencjalny klient został poinformowany przez towarzystwo o możliwości dokonania przez nie oceny, czy taki instrument finansowy lub taka usługa są odpowiednie dla klienta oraz że w razie braku takiej oceny klient nie będzie korzystał z ochrony, jaką zapewnia klientowi wypełnienie przez towarzystwo obowiązku, o którym mowa w ust. 1.

9. Przez nieskomplikowane instrumenty finansowe, o których mowa w ust. 8 pkt 1, rozumie się:

1) akcje dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub na równoważnym rynku w państwie, które nie jest państwem członkowskim;

2) obligacje lub inne dłużne papiery wartościowe, które nie mają wbudowanego instrumentu pochodnego;

3) jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, tytuły uczestnictwa funduszy zagranicznych i tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych z siedzibą w państwach należących do EEA;

4) instrumenty finansowe inne niż wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy o obrocie instrumentami finansowymi:

a) wobec których istnieje w sposób ciągły możliwość zbycia, wykupu lub zrealizowania w inny sposób wartości instrumentu po cenie, która jest ogólnie dostępna dla uczestników rynku i która jest ceną rynkową lub ceną podaną, lub zatwierdzoną przez system wyceny niezależny od emitenta danych instrumentów finansowych,

b) z którymi nie są związane rzeczywiste lub potencjalne zobowiązania klienta przekraczające koszt nabycia tych instrumentów,

c) co do których powszechnie dostępne są informacje wyjaśniające ich charakterystykę w sposób zrozumiały dla klienta.

10. Umowa nie jest zawierana z inicjatywy klienta lub potencjalnego klienta, jeżeli do jej zawarcia dochodzi w wyniku skierowania do klienta zindywidualizowanych informacji o towarzystwie, instrumentach finansowych, usłudze lub transakcji.

11. Przepisów ust. 1-7 nie stosuje się w przypadku, gdy towarzystwo uzna, że zawierający umowę klient profesjonalny posiada niezbędne doświadczenie i wiedzę pozwalające na zrozumienie i dokonanie oceny ryzyka związanego z usługą oraz danymi instrumentami finansowymi.

§  56. 

1. Przed zawarciem umowy o świadczenie usługi zarządzania portfelem, w skład którego wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, doradztwa inwestycyjnego lub przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych towarzystwo informuje klienta przy użyciu trwałego nośnika informacji o istniejących konfliktach interesów związanych ze świadczeniem danej usługi na rzecz tego klienta, chyba że struktura organizacyjna towarzystwa oraz jego regulacje wewnętrzne zapewniają, że w przypadku powstania konfliktu interesów nie dojdzie do naruszenia interesu klienta. Informacja zawiera dane pozwalające klientowi przy uwzględnieniu kategorii, do której należy, na podjęcie świadomej decyzji o zawarciu umowy.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, umowa o świadczenie danej usługi może być zawarta wyłącznie, jeżeli klient w postaci papierowej lub elektronicznej z wykorzystaniem informatycznego nośnika danych potwierdzi otrzymanie informacji, o której mowa w ust. 1, oraz w sposób wyraźny potwierdzi wolę zawarcia umowy.

3. W przypadku powstania konfliktów interesów po zawarciu umowy o świadczenie usługi:

1) ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że towarzystwo informuje klienta o konflikcie interesów niezwłocznie po jego stwierdzeniu;

2) ust. 2 stosuje się odpowiednio, z tym że towarzystwo powinno powstrzymać się od świadczenia usługi do czasu otrzymania wyraźnego oświadczenia klienta o kontynuacji albo rozwiązaniu umowy.

§ 57. Przed przyjęciem zlecenia nabycia lub odkupienia jednostek uczestnictwa lub tytułów uczestnictwa, dyspozycji lub innego oświadczenia woli związanego z uczestnictwem w funduszu lub rozpoczęciem świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego w odniesieniu do instrumentów finansowych, o których mowa w art. 45 ust. 3 pkt 1 ustawy, towarzystwo informuje klienta przy użyciu trwałego nośnika informacji o istniejących konfliktach interesów związanych ze świadczeniem danej usługi, chyba że struktura organizacyjna towarzystwa oraz jego regulacje wewnętrzne zapewniają, że w przypadku powstania konfliktu interesów nie dojdzie do naruszenia interesu klienta. Informacja zawiera dane pozwalające klientowi na podjęcie świadomej decyzji o złożeniu zlecenia, dyspozycji lub oświadczenia woli lub o skorzystaniu ze świadczenia usługi.