Rozdział 5 - Tryb i warunki postępowania towarzystw w kontaktach z klientami i w zakresie promowania świadczonych usług - Sposób, tryb oraz warunki prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2017.1444

Akt utracił moc

Wersja od: 28 lipca 2017 r.

Rozdział  5

Tryb i warunki postępowania towarzystw w kontaktach z klientami i w zakresie promowania świadczonych usług

Oddział  1

Przepisy ogólne

§ 36. Ilekroć w niniejszym rozdziale jest mowa o funduszu, rozumie się przez to fundusz inwestycyjny otwarty, specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty, fundusz zagraniczny i fundusz inwestycyjny otwarty z siedzibą w państwach należących do EEA.

§  37. 

1. Towarzystwo może na wniosek klienta profesjonalnego, złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, oraz w zakresie określonym w takim wniosku albo mimo braku takiego wniosku uznać go za klienta detalicznego.

2. Towarzystwo informuje klienta profesjonalnego:

1) przed zawarciem z nim umowy o świadczenie usługi zarządzania portfelem, w skład którego wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, lub doradztwa inwestycyjnego lub przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych,

2) przed przyjęciem od niego pierwszego zlecenia nabycia jednostek uczestnictwa lub tytułów uczestnictwa lub rozpoczęciem świadczenia na jego rzecz usługi doradztwa inwestycyjnego w odniesieniu do instrumentów finansowych, o których mowa w art. 45 ust. 3 pkt 1 ustawy

- o zasadach traktowania klientów profesjonalnych i o przysługującym mu uprawnieniu do złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1.

3. W przypadku uwzględnienia wniosku, o którym mowa w ust. 1, w umowie zawartej z klientem profesjonalnym towarzystwo określa zakres usług i instrumentów finansowych, na potrzeby których będzie on traktowany jak klient detaliczny.

§ 38. W przypadku uznania klienta profesjonalnego za klienta detalicznego stosuje się odpowiednio przepisy rozporządzenia określające zasady traktowania przez towarzystwo klientów detalicznych.

§  39. 

1. Towarzystwo może na wniosek podmiotu innego niż klient profesjonalny, o którym mowa w art. 2 pkt 13a lit. a-m ustawy, złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, oraz w zakresie określonym w takim wniosku uznać go za klienta profesjonalnego, jeżeli podmiot ten wykaże, że posiada wiedzę i doświadczenie pozwalające na podejmowanie właściwych decyzji inwestycyjnych oraz właściwą ocenę ryzyka związanego z tymi decyzjami. Wniosek określa zakres usług, transakcji lub instrumentów finansowych, na potrzeby których podmiot chce być traktowany jak klient profesjonalny.

2. Warunek, o którym mowa w ust. 1 zdaniu pierwszym, uważa się za zachowany w przypadku, gdy dany podmiot spełnia co najmniej dwa z poniższych wymogów:

1) zawierał na odpowiednim rynku transakcje o wartości odpowiadającej co najmniej wyrażonej w złotych równowartości 50 000 euro każda - obliczonej przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień poprzedzający dzień złożenia wniosku - ze średnią częstotliwością co najmniej 10 transakcji na kwartał w ciągu czterech ostatnich kwartałów;

2) wartość jego portfela instrumentów finansowych łącznie ze środkami na rachunku pieniężnym wynosi co najmniej wyrażoną w złotych równowartość 500 000 euro obliczoną w sposób wskazany w pkt 1;

3) pracuje lub pracował w sektorze finansowym przez co najmniej rok na stanowisku, które wymaga wiedzy zawodowej dotyczącej transakcji w zakresie instrumentów finansowych lub usług, które miałyby być świadczone przez towarzystwo na jego rzecz na podstawie zawieranej umowy.

3. Przed uwzględnieniem wniosku towarzystwo ustala wiedzę klienta o zasadach traktowania klientów profesjonalnych przy świadczeniu usług, których wniosek dotyczy.

4. Warunkami uwzględnienia wniosku, o którym mowa w ust. 1, są:

1) udzielenie podmiotowi występującemu z wnioskiem informacji o zasadach traktowania przez towarzystwo klientów profesjonalnych;

2) złożenie przez podmiot występujący z wnioskiem pisemnego oświadczenia o znajomości zasad traktowania przez towarzystwo klientów profesjonalnych oraz o skutkach zastosowania tych zasad.

5. Towarzystwo zobowiązuje swoich klientów do przekazywania informacji o zmianach danych, o których mowa w ust. 2.

6. W przypadku powzięcia informacji, że klient przestał spełniać warunki pozwalające na traktowanie go jak klienta profesjonalnego, o którym mowa w art. 2 pkt 13a lit. a-m ustawy, towarzystwo podejmuje działania zmierzające do zmiany statusu klienta na potrzeby świadczenia usług na jego rzecz, chyba że klient złoży wniosek, o którym mowa w ust. 1, i spełnia warunki, o których mowa w tym przepisie.

7. Zmiany w zakresie stanu faktycznego stanowiącego podstawę uznania spełnienia wymogów, o których mowa w ust. 2, nie mają wpływu na zmianę przyznanego klientowi statusu klienta profesjonalnego.

§  40. 

1. Towarzystwo opracowuje i wdraża pisemną procedurę postępowania w przypadkach złożenia wniosków, o których mowa w § 37 ust. 1 i § 39 ust. 1, oraz w przypadku, o którym mowa w § 39 ust. 6.

2. Towarzystwo informuje klienta lub potencjalnego klienta przy użyciu trwałego nośnika informacji o uprawnieniu do wystąpienia z wnioskami, o których mowa w § 37 ust. 1 i § 39 ust. 1.

Oddział  2

Przekazywanie informacji

§  41. 

1. W przypadku gdy towarzystwo przekazuje klientowi informacje przy użyciu trwałego nośnika informacji, użycie nośnika innego niż papier jest dopuszczalne, jeżeli:

1) uzasadnia to charakter świadczonej usługi;

2) klient, mając możliwość wyboru pomiędzy przekazaniem informacji na papierze albo za pomocą innego trwałego nośnika informacji, wskazuje wyraźnie ten drugi sposób.

2. Jeżeli towarzystwo przekazuje klientom informacje za pośrednictwem strony internetowej towarzystwa, nie kierując ich indywidualnie do klienta, korzystanie z tego sposobu przekazu jest dopuszczalne, jeżeli są spełnione następujące warunki:

1) uzasadnia to charakter świadczonej usługi;

2) klient posiada regularny dostęp do Internetu; podanie przez klienta jego adresu poczty elektronicznej na potrzeby świadczenia usług uważa się za posiadanie przez niego takiego dostępu;

3) klient udzielił wyraźnej zgody na przekazywanie informacji w taki sposób;

4) jednocześnie z zamieszczeniem informacji na stronie internetowej towarzystwa klient zostanie powiadomiony w postaci elektronicznej o adresie strony internetowej towarzystwa oraz o miejscu na tej stronie, gdzie jest opublikowana informacja;

5) towarzystwo zapewni aktualność przekazywanej informacji;

6) informacja będzie dostępna na stronie internetowej towarzystwa przez czas niezbędny do tego, aby klient mógł się z nią zapoznać.

§  42. 

1. Informacje kierowane przez towarzystwo do klientów lub potencjalnych klientów, w tym informacje upowszechniane przez towarzystwo w celu reklamy lub promocji świadczonych usług, powinny być rzetelne, nie mogą budzić wątpliwości ani wprowadzać w błąd. Informacje upowszechniane przez towarzystwo w celu reklamy lub promocji świadczonych przez nie usług są w sposób niebudzący wątpliwości oznaczane jako informacje upowszechniane w celu reklamy lub promocji usług.

2. Informacje kierowane do klienta detalicznego lub potencjalnego klienta detalicznego albo rozpowszechniane w sposób umożliwiający takim klientom zapoznanie się z nimi:

1) zawierają firmę towarzystwa oraz nazwę organu nadzoru, który udzielił towarzystwu zezwolenia na świadczenie usług;

2) są przedstawione w sposób zrozumiały dla przeciętnego odbiorcy, do którego są kierowane lub który może się z nimi zapoznać;

3) nie mogą ukrywać, umniejszać ani przedstawiać w sposób niejasny istotnych elementów, stwierdzeń lub ostrzeżeń ani prezentować potencjalnych korzyści płynących z usługi lub instrumentu finansowego, jeżeli jednocześnie w sposób uczciwy i wyraźny nie wskazują zagrożeń, jakie są związane z daną usługą lub instrumentem.

3. Jeżeli informacje, o których mowa w ust. 1, zawierają ofertę zawarcia umowy, towarzystwo przekazuje potencjalnym klientom detalicznym informacje związane z towarzystwem i oferowaną usługą; przepisy § 44, § 46 i § 59 stosuje się odpowiednio.

4. Informacje, o których mowa w ust. 1, nie mogą wykorzystywać nazwy żadnego organu nadzoru w sposób, który może wskazywać lub sugerować, że organ nadzoru zatwierdził lub zaakceptował produkty lub usługi towarzystwa.

5. Jeżeli informacje, o których mowa w ust. 1, wskazują korzyści, które można osiągnąć w przypadku skorzystania z usług świadczonych przez towarzystwo, powinny one wskazywać także poziom ryzyka inwestycyjnego związanego z tymi usługami.

6. Jeżeli informacje, o których mowa w ust. 1, mogą stanowić podstawę podjęcia przez klientów decyzji o skorzystaniu z usługi pośrednictwa w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa oraz tytułów uczestnictwa, powinny one zawierać taki zakres danych oraz zostać przedstawione w taki sposób, aby mogli oni zrozumieć specyfikę danej usługi i będącego przedmiotem danej usługi instrumentu finansowego oraz związane z nim ryzyko. Informacje takie mogą być przekazywane w formie ujednoliconej i powinny zawierać w szczególności dane o:

1) towarzystwie oraz świadczonej przez nie usłudze pośrednictwa w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa oraz tytułów uczestnictwa;

2) instrumentach finansowych będących przedmiotem takiej usługi;

3) kosztach i opłatach związanych z daną usługą.

§  43. 

1. Informacje, o których mowa w § 42 ust. 1, mogą obejmować porównanie usług świadczonych przez towarzystwo z innymi podobnymi usługami, jeżeli:

1) porównanie jest miarodajne i przedstawione w sposób rzetelny;

2) zostały wskazane źródła informacji wykorzystanych do porównania;

3) zostały wskazane główne fakty i założenia wykorzystane przy dokonywaniu porównania.

2. Informacje, o których mowa w § 42 ust. 1, mogą wskazywać wyniki osiągnięte w przeszłości w związku z inwestowaniem w dany instrument finansowy lub w związku z określonym indeksem finansowym lub ze świadczeniem określonej usługi, jeżeli:

1) wskazane wyniki nie są najważniejszym elementem informacji;

2) są rzetelne i obejmują dane za okres ostatnich 5 lat lub za cały okres, w którym oferowano dany instrument finansowy, ustalano dany indeks finansowy lub świadczono daną usługę, jeżeli jest to okres krótszy niż 5 lat lub też okres dłuższy, wybrany według uznania towarzystwa; w każdym przypadku jednak informacje o wynikach muszą być oparte o pełne okresy dwunastomiesięczne;

3) w sposób wyraźny wskazują okres, za jaki dane są przedstawiane, oraz źródło tych danych;

4) zawierają wyraźne ostrzeżenie, że przedstawione dane odnoszą się do wyników w przeszłości i że wyniki te nie stanowią gwarancji ich osiągnięcia w przyszłości;

5) wskazują walutę obcą wraz z ostrzeżeniem, że ewentualne zyski mogą ulec zwiększeniu lub zmniejszeniu wskutek zmian kursu walutowego - w przypadku gdy wskazanie opiera się na kwotach wyrażonych w walucie obcej;

6) opisany jest wpływ, jaki na ten wynik mają prowizje, opłaty i inne obciążenia związane z daną usługą - w przypadku gdy wskazanie opiera się na wynikach brutto.

3. Informacje, o których mowa w § 42 ust. 1, mogą się odnosić do symulacji wyników osiągniętych w przeszłości, jeżeli dotyczą określonego instrumentu finansowego lub indeksu finansowego oraz:

1) symulacja wyników osiągniętych w przeszłości opiera się na rzeczywistych wynikach osiągniętych w przeszłości w związku z inwestowaniem w jeden lub w kilka instrumentów finansowych lub w związku z indeksami finansowymi, które są tożsame lub stanowią podstawę instrumentu finansowego, którego informacje dotyczą,

2) w stosunku do rzeczywistych wyników w przeszłości, o których mowa w pkt 1, są spełnione warunki określone w ust. 2 pkt 1-3, 5 i 6 oraz

3) zawierają wyraźne ostrzeżenie, że dane odnoszą się do symulacji wyników w przeszłości i że wyniki te nie stanowią gwarancji ich osiągnięcia w przyszłości.

4. Informacje, o których mowa w § 42 ust. 1, mogą się odnosić do wyników przyszłych, jeżeli:

1) nie są oparte na symulacji wyników w przeszłości ani nie odwołują się do takiej symulacji,

2) są oparte na uzasadnionych założeniach wynikających z obiektywnych danych,

3) są oparte na wynikach brutto i ujawniają wpływ, jaki na te wyniki będą miały prowizje, opłaty i inne obciążenia związane z daną usługą, oraz

4) zawierają wyraźne ostrzeżenie, że przedstawiane prognozy nie stanowią gwarancji przyszłych wyników.

5. Informacje, o których mowa w § 42 ust. 1, mogą się odnosić do konkretnego przypadku opodatkowania, jeżeli wyraźnie wskazują, że takie opodatkowanie zależy od indywidualnej sytuacji klienta i może ulec zmianie w przyszłości.

6. Jeżeli informacje, o których mowa w § 42 ust. 1, zawierają dane o systemie rekompensat, o którym mowa w art. 133 ust. 1 lub art. 136 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, którego uczestnikiem jest towarzystwo, mogą one wyłącznie wskazywać system, do którego należy towarzystwo, oraz górną granicę środków objętych tym systemem.

§  44. 

1. Przed zawarciem umowy o świadczenie usługi zarządzania portfelem, w skład którego wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, doradztwa inwestycyjnego lub przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych towarzystwo udostępnia klientowi detalicznemu lub potencjalnemu klientowi detalicznemu, przy użyciu trwałego nośnika informacji lub przez zamieszczenie na swojej stronie internetowej, szczegółowe informacje dotyczące towarzystwa oraz usług, które będą świadczone na podstawie zawieranej umowy, obejmujące w szczególności:

1) firmę towarzystwa;

2) oświadczenie potwierdzające, że towarzystwo posiada zezwolenie na świadczenie usług, oraz nazwę organu nadzoru, który udzielił mu takiego zezwolenia;

3) sposoby komunikowania się klienta z towarzystwem;

4) dane teleadresowe pozwalające na bezpośredni kontakt klienta z towarzystwem;

5) wskazanie języków, w których klient może kontaktować się z towarzystwem i w których będą sporządzane dokumenty oraz przekazywane informacje;

6) szczegółowe zasady świadczenia usług;

7) podstawowe zasady składania reklamacji przez klientów i sposób ich załatwiania przez towarzystwo;

8) podstawowe zasady postępowania towarzystwa w przypadku powstania konfliktu interesów oraz informację, że na żądanie klienta mogą mu zostać przekazane szczegółowe informacje o tych zasadach;

9) zakres, częstotliwość i terminy przekazywanych przez towarzystwo klientowi raportów ze świadczenia usługi;

10) koszty i opłaty związane z usługą.

2. Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 10, powinny:

1) wskazywać łączną kwotę, którą klient jest obowiązany zapłacić, z wyszczególnieniem kosztów i opłat oraz podatków związanych z daną usługą, a jeżeli określenie tej kwoty nie jest możliwe - podstawę jej obliczenia w taki sposób, aby klient mógł ją zweryfikować, przy czym prowizje pobierane przez towarzystwo w związku ze świadczoną usługą są przedstawiane w podziale na poszczególne pozycje;

2) wskazywać waluty obce i koszty wymiany oraz przyjęte przez towarzystwo zasady ustalania kursów wymiany - w przypadku gdy kwota, o której mowa w pkt 1, lub jej część jest wyrażona w walucie obcej;

3) informować o możliwości wystąpienia innych niż wskazane w pkt 1 kosztów i opłat oraz podatków związanych z transakcjami zawartymi w związku z danym instrumentem finansowym lub usługą, którymi klient może być obciążony, a które nie są płatne za pośrednictwem towarzystwa.

3. W przypadku jednostek uczestnictwa lub tytułów uczestnictwa wymóg, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, uznaje się za spełniony w przypadku przekazania klientowi przez towarzystwo kluczowych informacji dla inwestorów w zakresie, w jakim koszty i opłaty zostały przedstawione w ich treści.

4. Jeżeli informacje, o których mowa w ust. 1, są zamieszczone w regulaminie świadczenia danej usługi, przekazanie klientowi lub potencjalnemu klientowi tego regulaminu przed zawarciem umowy uważa się za zachowanie przez towarzystwo wymogu określonego w ust. 1.

5. Informacje, o których mowa w ust. 1, mogą być przekazane klientowi detalicznemu także po zawarciu umowy o świadczenie usługi, w przypadku gdy na wniosek klienta została ona zawarta przy użyciu środków porozumiewania się na odległość uniemożliwiających ich przekazanie przed zawarciem umowy.

§  45. 

1. Przed przyjęciem pierwszego zlecenia nabycia lub odkupienia jednostek uczestnictwa lub tytułów uczestnictwa, dyspozycji lub innego oświadczenia woli związanego z uczestnictwem w funduszu lub rozpoczęciem świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego w odniesieniu do instrumentów finansowych, o których mowa w art. 45 ust. 3 pkt 1 ustawy, towarzystwo przekazuje klientowi, przy użyciu trwałego nośnika informacji lub przez zamieszczenie na stronie internetowej towarzystwa, informacje dotyczące towarzystwa oraz świadczonych usług obejmujące odpowiednio dane w zakresie określonym w § 44 ust. 1 pkt 1-4, 7, 8 i 10, a ponadto:

1) sposoby przekazywania zleceń do towarzystwa;

2) podstawowe zasady świadczenia usługi pośrednictwa w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa lub tytułów uczestnictwa.

2. Informacje mogą być przekazane klientowi także po przyjęciu zlecenia nabycia lub odkupienia jednostek uczestnictwa lub tytułów uczestnictwa, dyspozycji lub innego oświadczenia woli związanego z uczestnictwem w funduszu lub w trakcie świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego w odniesieniu do instrumentów finansowych, o których mowa w art. 45 ust. 3 pkt 1 ustawy, w przypadku gdy na wniosek klienta zlecenie, dyspozycja lub oświadczenie zostało przyjęte lub usługa doradztwa inwestycyjnego jest świadczona przy użyciu środków porozumiewania się na odległość, które uniemożliwiają przekazanie informacji określonych w ust. 1 przed przyjęciem zlecenia, dyspozycji lub oświadczenia woli lub rozpoczęciem świadczenia usługi.

§  46. 

1. Przed zawarciem umowy o świadczenie usługi zarządzania portfelem, w skład którego wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, doradztwa inwestycyjnego lub przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych towarzystwo przedstawia klientom lub potencjalnym klientom ogólny opis istoty instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w te instrumenty finansowe w sposób umożliwiający podejmowanie przez nich świadomych decyzji inwestycyjnych, dostosowując zakres tej informacji do rodzaju instrumentu finansowego oraz kategorii, do której należy klient.

2. Opis ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe, w zależności od istoty danego instrumentu finansowego, zawiera:

1) wskazanie ryzyka związanego z danym rodzajem instrumentów finansowych, w tym wyjaśnienie mechanizmu dźwigni finansowej i jego wpływu na ryzyko utraty inwestycji;

2) wskazanie zmienności ceny danych instrumentów finansowych lub ograniczeń dotyczących dostępności rynku tych instrumentów;

3) informację o możliwości zaciągnięcia przez klienta w wyniku transakcji na danych instrumentach finansowych zobowiązań finansowych oraz ewentualnych innych zobowiązań, w tym zobowiązań związanych z dostawą instrumentu bazowego, które są obowiązkami dodatkowymi w stosunku do kosztów nabycia takiego instrumentu finansowego;

4) opis wymogów związanych z utrzymywaniem i uzupełnianiem zabezpieczeń lub podobnych zobowiązań, koniecznych w przypadku inwestowania w dany rodzaj instrumentów finansowych.

3. Jeżeli instrument finansowy jest przedmiotem trwającej oferty publicznej i w związku z tą ofertą został opublikowany prospekt emisyjny zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1639 oraz z 2017 r. poz. 452, 724, 791 i 1089) lub odpowiednimi przepisami prawa innego państwa członkowskiego, towarzystwo informuje klienta detalicznego lub potencjalnego klienta detalicznego o miejscu udostępnienia tego prospektu.

4. W przypadku jednostek uczestnictwa lub tytułów uczestnictwa wymóg, o którym mowa w ust. 1, uznaje się za spełniony w przypadku dostarczenia przez towarzystwo klientowi kluczowych informacji dla inwestorów, prospektu informacyjnego lub informacji dla klienta alternatywnego funduszu inwestycyjnego, o której mowa w art. 222a ust. 1 ustawy. W przypadku, o którym mowa w art. 222a ust. 5 ustawy, obowiązek o którym mowa w ust. 1, uznaje się za spełniony w razie udostępnienia przez towarzystwo klientowi łącznie informacji dla klienta alternatywnego funduszu inwestycyjnego oraz odpowiedniego dokumentu, o którym mowa w art. 222a ust. 5 pkt 1-3 ustawy, albo wyłącznie tego dokumentu, jeżeli obejmuje on informacje, o których mowa w art. 222a ust. 2 ustawy.

5. Jeżeli poziom ryzyka związanego z instrumentem finansowym składającym się z kilku różnych instrumentów finansowych może być wyższy niż poziom ryzyka związanego z każdym ze składników tego instrumentu finansowego, towarzystwo przedstawia opis składników takiego instrumentu finansowego oraz sposobu, w jaki ich wzajemne oddziaływanie zwiększa poziom ryzyka.

6. W przypadku instrumentów finansowych, które są związane z gwarancją udzieloną przez inny podmiot, informacje o tej gwarancji powinny zawierać szczegółowe dane dotyczące gwaranta i gwarancji tak, aby klient detaliczny lub potencjalny klient detaliczny mógł prawidłowo dokonać jej oceny.

§ 47. Towarzystwo, niezwłocznie po dokonaniu zmian, informuje klienta o istotnych zmianach w informacjach, o których mowa w § 44 i § 46, jeżeli zmiany te są istotne ze względu na charakter świadczonej usługi. Jeżeli informacja, której zmiana dotyczy, została przekazana przy użyciu trwałego nośnika informacji, zawiadomienie o zmianie przekazuje się na takim nośniku.

§ 48. W przypadku pośrednictwa w zbywaniu i odkupywaniu tytułów uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych z siedzibą w państwach należących do EEA, towarzystwo przedstawia klientowi dane o ryzyku związanym z inwestowaniem w te tytuły uczestnictwa, obejmujące w szczególności:

1) wskazanie ryzyka związanego z danym rodzajem tytułów uczestnictwa;

2) wskazanie zmienności ceny tytułów uczestnictwa;

3) wyeksponowanie cechy dużej zmienności wartości aktywów netto danego funduszu, w przypadku gdy cechuje się on lub może cechować dużą zmiennością ze względu na skład portfela inwestycyjnego lub stosowane techniki zarządzania portfelem;

4) jeżeli dany fundusz lokuje większość aktywów w inne kategorie lokat niż papiery wartościowe lub instrumenty rynku pieniężnego albo odzwierciedla skład indeksu papierów wartościowych - wyeksponowane stwierdzenie wskazujące na tę cechę;

5) informację o ryzyku walutowym, w przypadku gdy wpłata i wypłata środków następuje w walucie obcej lub gdy większość aktywów danego funduszu jest lokowana za granicą.

§  49. 

1. Towarzystwo przyjmujące zlecenia klientów przekazywane za pomocą telefonu, telefaksu lub innych telekomunikacyjnych urządzeń końcowych lub systemów teleinformatycznych oraz z wykorzystaniem informatycznych nośników danych zapewnia:

1) poufność składanych zleceń, w szczególności ich zabezpieczenie przed odsłuchaniem lub odczytaniem przez osoby nieuprawnione;

2) integralność składanych zleceń, w szczególności ich zabezpieczenie przed modyfikacją lub usunięciem przez osoby nieuprawnione;

3) zabezpieczenie przed możliwością ich składania przez osoby nieuprawnione, w szczególności przez ustalenie odrębnego identyfikatora lub hasła dla każdego klienta;

4) rejestrację daty i czasu otrzymania zlecenia;

5) możliwość potwierdzenia klientowi faktu złożenia zlecenia - z wyłączeniem zleceń składanych za pośrednictwem telefonu.

2. Towarzystwo dokłada należytej staranności w celu zapewnienia sprawnej obsługi klientów w zakresie przyjmowania zleceń w sposób określony w ust. 1, w szczególności towarzystwo może przyjmować takie zlecenia po uprzedniej identyfikacji osoby składającej zlecenie, zgodnej z zasadami ustalonymi między towarzystwem a tym klientem.

Oddział  3

Ocena adekwatności usług

§  50. 

1. Przed zawarciem umowy o świadczenie usługi zarządzania portfelem, w skład którego wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych lub doradztwa inwestycyjnego towarzystwo zwraca się do klienta lub potencjalnego klienta o podanie podstawowych informacji dotyczących poziomu wiedzy o inwestowaniu w zakresie instrumentów finansowych, doświadczenia inwestycyjnego, jego sytuacji finansowej oraz celów inwestycyjnych, niezbędnych do oceny, czy usługa, która ma być świadczona na podstawie zawieranej umowy, jest odpowiednia dla danego klienta, biorąc pod uwagę jego indywidualną sytuację.

2. Towarzystwo zwraca się do klienta lub potencjalnego klienta o przedstawienie informacji niezbędnych do ustalenia, czy przy należytym uwzględnieniu charakteru i zakresu świadczonej usługi określona transakcja, rekomendowana lub zawierana w toku świadczenia usługi:

1) realizuje cele inwestycyjne danego klienta;

2) nie jest związana z ryzykiem, którego poziom przekraczałby możliwości inwestycyjne klienta;

3) ma charakter pozwalający na jej zrozumienie przez klienta i dokonanie przez niego oceny związanego z nią ryzyka, biorąc pod uwagę posiadane przez tego klienta doświadczenie i wiedzę.

3. W przypadku klienta profesjonalnego towarzystwo może odstąpić od wymogu podania przez niego informacji dotyczących jego poziomu wiedzy o inwestowaniu w zakresie instrumentów finansowych oraz doświadczenia inwestycyjnego.

4. Towarzystwo, które świadczy usługę doradztwa inwestycyjnego na rzecz klienta profesjonalnego, o którym mowa w art. 2 pkt 13a lit. a-m ustawy, może uznać, że jest on w stanie ponieść ryzyko inwestycyjne związane z tą usługą zgodne z jego celami inwestycyjnymi.

5. Informacje, o których mowa w ust. 1, dotyczą:

1) rodzajów usług, transakcji i instrumentów finansowych, które są znane klientowi;

2) charakteru, wielkości i częstotliwości dokonywania transakcji instrumentami finansowymi dokonywanych przez klienta oraz okresu, w którym były one dokonywane;

3) poziomu wykształcenia, zawodu wykonywanego obecnie lub zawodu wykonywanego poprzednio, jeżeli jest to istotne dla dokonania oceny;

4) sytuacji finansowej klienta.

6. Informacje dotyczące sytuacji finansowej klienta lub potencjalnego klienta powinny, odpowiednio do potrzeb, wskazywać źródła i wysokość stałych dochodów, posiadanych aktywów, w tym aktywów płynnych, inwestycji, nieruchomości oraz stałych zobowiązań finansowych.

7. Informacje dotyczące celów inwestycyjnych klienta lub potencjalnego klienta powinny odpowiednio do potrzeb zawierać informacje o długości okresu, w którym klient zamierza dokonywać inwestycji, jego preferencji dotyczących poziomu i profilu ryzyka oraz celu inwestycji.

8. Towarzystwo nie może zalecać klientowi lub potencjalnemu klientowi świadczenia usług, jeżeli nie uzyska informacji o jego:

1) wiedzy i doświadczeniu z zakresu inwestycji - odpowiednich do danego rodzaju instrumentu finansowego lub usługi;

2) sytuacji finansowej;

3) celach inwestycyjnych.

9. Towarzystwo świadczące usługę zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, może zalecać klientowi zmianę strategii inwestycyjnej portfela wyłącznie po uprzednim uzyskaniu informacji dotyczących tego klienta i dokonaniu oceny zgodnie z ust. 1-8.

10. Towarzystwo nie może bezpośrednio lub pośrednio zachęcać klienta lub potencjalnego klienta do odmowy przekazania informacji, o których mowa w ust. 1, 2 i 5-8.

§  51. 

1. Towarzystwo dokonuje oceny, o której mowa w § 50 ust. 1, na podstawie informacji przekazanych przez klienta lub potencjalnego klienta, chyba że istnieją obiektywne przesłanki do uznania, że informacje te są nieaktualne, nierzetelne lub niepełne.

2. Towarzystwo, które przy świadczeniu usług na rzecz klienta korzysta z pośrednictwa firmy inwestycyjnej, zagranicznej firmy inwestycyjnej lub banku prowadzącego działalność, o której mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, może dokonywać oceny na podstawie informacji dotyczących klienta otrzymanych od tej firmy lub banku oraz uznać za prawidłową ocenę dokonaną przez tę firmę lub bank.

3. Towarzystwo, które pośredniczy w świadczeniu usług przez firmę inwestycyjną lub zagraniczną firmę inwestycyjną i przekazuje tej firmie informacje dotyczące klienta lub potencjalnego klienta, zapewnia kompletność i rzetelność tych informacji oraz prawidłowość dokonanej oceny.

§ 52. W celu wykonania obowiązku określonego w § 50 towarzystwo może wykorzystać informacje dotyczące klienta lub potencjalnego klienta, które pozostają w jego posiadaniu, jeżeli są one aktualne; w takim przypadku nie stosuje się § 50 ust. 1 w zakresie obowiązku zwrócenia się przez towarzystwo do klienta lub potencjalnego klienta o przedstawienie informacji.

§  53. 

1. Przed przyjęciem zlecenia nabycia jednostek uczestnictwa lub tytułów uczestnictwa towarzystwo uzyskuje od klienta informacje o poziomie jego wiedzy i doświadczenia inwestycyjnego, właściwych dla określonego rodzaju oferowanego lub wymaganego produktu lub usługi, niezbędnych do oceny, czy usługa lub produkt są odpowiednie dla klienta, dotyczące:

1) specyfiki inwestowania w jednostki uczestnictwa lub tytuły uczestnictwa oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w te instrumenty finansowe;

2) charakteru, wielkości i częstotliwości dokonywania transakcji instrumentami finansowymi dokonywanych przez klienta oraz okresu, w którym były dokonywane;

3) poziomu wykształcenia, zawodu wykonywanego obecnie lub zawodu wykonywanego poprzednio, jeżeli jest to istotne dla dokonania oceny.

2. Jeżeli na podstawie informacji uzyskanych od klienta towarzystwo oceni, że dany instrument finansowy lub usługa nie są odpowiednie dla klienta, niezwłocznie informuje o tym klienta.

3. W przypadku gdy klient nie przedstawia informacji, o których mowa w ust. 1, lub przedstawia informacje niewystarczające, towarzystwo informuje klienta, że klient uniemożliwia mu dokonanie oceny, czy przewidziana usługa lub instrument finansowy są dla niego odpowiednie.

4. Towarzystwo nie może bezpośrednio lub pośrednio zachęcać klienta do odmowy przekazania informacji.

5. Przepisy ust. 1-4 nie mają zastosowania w przypadku, gdy:

1) spełnione zostały łącznie następujące warunki:

a) przedmiotem zlecenia nabycia będą wyłącznie jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub tytuły uczestnictwa funduszu zagranicznego,

b) zlecenie nabycia zostało złożone z wyłącznej inicjatywy klienta,

c) przed przyjęciem przez towarzystwo zlecenia nabycia klient został poinformowany o możliwości dokonania przez nie oceny, czy taki instrument finansowy lub taka usługa są odpowiednie dla klienta, albo

2) przyjęcie zlecenia było poprzedzone czynnościami, o których mowa w § 54, a informacje uzyskane od klienta przez towarzystwo w związku ze świadczeniem usługi doradztwa inwestycyjnego pozostają aktualne.

6. Przepisów ust. 1-5 nie stosuje się w przypadku, gdy towarzystwo uzna, że składający zlecenie nabycia klient profesjonalny posiada niezbędne doświadczenie i wiedzę pozwalające na zrozumienie i dokonanie oceny ryzyka związanego z danymi jednostkami uczestnictwa, tytułami uczestnictwa lub świadczonymi usługami.

§  54. 

1. Przed rozpoczęciem świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego związanego ze świadczeniem usług pośrednictwa w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa oraz tytułów uczestnictwa, o których mowa w art. 45 ust. 3 pkt 1 ustawy, towarzystwo uzyskuje od klienta informacje niezbędne do ustalenia, czy przy należytym uwzględnieniu charakteru i zakresu tej usługi rekomendowane nabycie, zbycie lub inne zlecenie związane z uczestnictwem w funduszu albo powstrzymanie się od tego nabycia, zbycia lub innych zleceń związanych z uczestnictwem w funduszu:

1) realizuje cele inwestycyjne klienta;

2) nie jest związane z ryzykiem, którego poziom przekraczałby możliwości inwestycyjne klienta;

3) ma charakter pozwalający na jej zrozumienie przez klienta i dokonanie oceny związanego z nią ryzyka, biorąc pod uwagę posiadane przez tego klienta wiedzę i doświadczenie;

4) uwzględnia sytuację finansową klienta.

2. Informacje dotyczące celów inwestycyjnych klienta powinny odpowiednio do jego potrzeb zawierać informacje o długości okresu, w którym klient zamierza dokonywać inwestycji, jego preferencji dotyczących poziomu i profilu ryzyka oraz celu inwestycji.

3. Informacje dotyczące sytuacji finansowej klienta powinny odpowiednio do jego potrzeb wskazywać źródła i wysokość stałych dochodów, posiadanych aktywów, w tym aktywów płynnych, inwestycji, nieruchomości oraz stałych zobowiązań finansowych.

4. W przypadku gdy klient nie przedstawia informacji, o których mowa w ust. 1, lub przedstawia informacje niewystarczające, towarzystwo informuje klienta, że klient uniemożliwia mu dokonanie oceny, czy przewidziana usługa lub instrument finansowy są dla niego odpowiednie.

5. Towarzystwo nie może bezpośrednio lub pośrednio zachęcać klienta do odmowy przekazania informacji.

6. Przepisów ust. 1-5 nie stosuje się w przypadku, gdy towarzystwo uzna, że klient profesjonalny posiada niezbędne doświadczenie i wiedzę pozwalające na zrozumienie i dokonanie oceny ryzyka związanego z danymi jednostkami uczestnictwa, tytułami uczestnictwa lub usługami oraz jest w stanie ponieść ryzyko inwestycyjne zgodne z jego celami inwestycyjnymi.

§  55. 

1. Przed zawarciem umowy o świadczenie usługi przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych towarzystwo uzyskuje od klienta lub potencjalnego klienta podstawowe informacje o poziomie jego wiedzy o inwestowaniu w zakresie instrumentów finansowych i doświadczenia inwestycyjnego, niezbędnych do oceny, czy instrument finansowy będący przedmiotem oferowanej usługi lub usługa, która ma być świadczona na podstawie zawieranej umowy, są odpowiednie dla danego klienta, biorąc pod uwagę jego indywidualną sytuację.

2. Informacje, o których mowa w ust. 1, dotyczą:

1) rodzajów usług, transakcji i instrumentów finansowych, które są znane klientowi;

2) charakteru, wielkości i częstotliwości transakcji instrumentami finansowymi dokonywanych przez klienta oraz okresu, w którym były dokonywane;

3) poziomu wykształcenia, zawodu wykonywanego obecnie lub zawodu wykonywanego poprzednio, jeżeli jest to istotne dla dokonania oceny.

3. W celu wykonania obowiązku określonego w ust. 1 towarzystwo może wykorzystać informacje dotyczące klienta lub potencjalnego klienta, które pozostają w jego posiadaniu, jeżeli są one aktualne; w takim przypadku nie stosuje się ust. 1 w zakresie obowiązku uzyskania przez towarzystwo informacji od klienta lub potencjalnego klienta.

4. Jeżeli na podstawie informacji uzyskanych od klienta lub potencjalnego klienta towarzystwo oceni, że dany instrument finansowy lub usługa nie są odpowiednie dla klienta, niezwłocznie informuje o tym odpowiednio klienta lub potencjalnego klienta.

5. W przypadku gdy klient nie przedstawia informacji, o których mowa w ust. 1, lub przedstawia informacje niewystarczające, towarzystwo informuje klienta, że klient uniemożliwia mu dokonanie oceny, czy przewidziana usługa lub instrument finansowy są dla niego odpowiedne.

6. Towarzystwo nie może bezpośrednio lub pośrednio zachęcać klienta do odmowy przekazania informacji.

7. Towarzystwo dokonuje oceny, czy usługa jest odpowiednia dla danego klienta, na podstawie informacji przekazanych przez klienta lub potencjalnego klienta, chyba że istnieją obiektywne przesłanki do uznania, że informacje te są nieaktualne, nierzetelne lub niepełne.

8. Przepisy ust. 1-7 nie mają zastosowania w przypadku, gdy spełnione zostały łącznie następujące warunki:

1) przedmiotem zleceń będą wyłącznie nieskomplikowane instrumenty finansowe;

2) umowa jest zawierana z inicjatywy klienta lub potencjalnego klienta;

3) przed zawarciem umowy klient lub potencjalny klient został poinformowany przez towarzystwo o możliwości dokonania przez nie oceny, czy taki instrument finansowy lub taka usługa są odpowiednie dla klienta oraz że w razie braku takiej oceny klient nie będzie korzystał z ochrony, jaką zapewnia klientowi wypełnienie przez towarzystwo obowiązku, o którym mowa w ust. 1.

9. Przez nieskomplikowane instrumenty finansowe, o których mowa w ust. 8 pkt 1, rozumie się:

1) akcje dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub na równoważnym rynku w państwie, które nie jest państwem członkowskim;

2) obligacje lub inne dłużne papiery wartościowe, które nie mają wbudowanego instrumentu pochodnego;

3) jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, tytuły uczestnictwa funduszy zagranicznych i tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych z siedzibą w państwach należących do EEA;

4) instrumenty finansowe inne niż wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy o obrocie instrumentami finansowymi:

a) wobec których istnieje w sposób ciągły możliwość zbycia, wykupu lub zrealizowania w inny sposób wartości instrumentu po cenie, która jest ogólnie dostępna dla uczestników rynku i która jest ceną rynkową lub ceną podaną, lub zatwierdzoną przez system wyceny niezależny od emitenta danych instrumentów finansowych,

b) z którymi nie są związane rzeczywiste lub potencjalne zobowiązania klienta przekraczające koszt nabycia tych instrumentów,

c) co do których powszechnie dostępne są informacje wyjaśniające ich charakterystykę w sposób zrozumiały dla klienta.

10. Umowa nie jest zawierana z inicjatywy klienta lub potencjalnego klienta, jeżeli do jej zawarcia dochodzi w wyniku skierowania do klienta zindywidualizowanych informacji o towarzystwie, instrumentach finansowych, usłudze lub transakcji.

11. Przepisów ust. 1-7 nie stosuje się w przypadku, gdy towarzystwo uzna, że zawierający umowę klient profesjonalny posiada niezbędne doświadczenie i wiedzę pozwalające na zrozumienie i dokonanie oceny ryzyka związanego z usługą oraz danymi instrumentami finansowymi.

§  56. 

1. Przed zawarciem umowy o świadczenie usługi zarządzania portfelem, w skład którego wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, doradztwa inwestycyjnego lub przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych towarzystwo informuje klienta przy użyciu trwałego nośnika informacji o istniejących konfliktach interesów związanych ze świadczeniem danej usługi na rzecz tego klienta, chyba że struktura organizacyjna towarzystwa oraz jego regulacje wewnętrzne zapewniają, że w przypadku powstania konfliktu interesów nie dojdzie do naruszenia interesu klienta. Informacja zawiera dane pozwalające klientowi przy uwzględnieniu kategorii, do której należy, na podjęcie świadomej decyzji o zawarciu umowy.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, umowa o świadczenie danej usługi może być zawarta wyłącznie, jeżeli klient w postaci papierowej lub elektronicznej z wykorzystaniem informatycznego nośnika danych potwierdzi otrzymanie informacji, o której mowa w ust. 1, oraz w sposób wyraźny potwierdzi wolę zawarcia umowy.

3. W przypadku powstania konfliktów interesów po zawarciu umowy o świadczenie usługi:

1) ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że towarzystwo informuje klienta o konflikcie interesów niezwłocznie po jego stwierdzeniu;

2) ust. 2 stosuje się odpowiednio, z tym że towarzystwo powinno powstrzymać się od świadczenia usługi do czasu otrzymania wyraźnego oświadczenia klienta o kontynuacji albo rozwiązaniu umowy.

§ 57. Przed przyjęciem zlecenia nabycia lub odkupienia jednostek uczestnictwa lub tytułów uczestnictwa, dyspozycji lub innego oświadczenia woli związanego z uczestnictwem w funduszu lub rozpoczęciem świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego w odniesieniu do instrumentów finansowych, o których mowa w art. 45 ust. 3 pkt 1 ustawy, towarzystwo informuje klienta przy użyciu trwałego nośnika informacji o istniejących konfliktach interesów związanych ze świadczeniem danej usługi, chyba że struktura organizacyjna towarzystwa oraz jego regulacje wewnętrzne zapewniają, że w przypadku powstania konfliktu interesów nie dojdzie do naruszenia interesu klienta. Informacja zawiera dane pozwalające klientowi na podjęcie świadomej decyzji o złożeniu zlecenia, dyspozycji lub oświadczenia woli lub o skorzystaniu ze świadczenia usługi.