Rozdział 2 - Rzesza Niemiecka-Polska. Konwencja o obywatelstwie i opcji. Wiedeń.1924.08.30.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1925.21.148

Akt utracił moc
Wersja od: 31 stycznia 1925 r.

ROZDZIAŁ  II.

1)
Aby ważnie dokonać opcji, należało:

1-o mieć ukończonych lat co najmniej, ośmnaście;

2-o nabyć z samego prawa obywatelstwo polskie z mocy artykułu 3 Traktatu z dnia 28 czerwca 1919 r. (art. 91, ustęp pierwszy Traktatu Wersalskiego),

3-o złożyć przed dniem 11 stycznia 1922 r. oświadczenie opcji bądź przed władzami polskiemi, bądź przed władzami niemieckiemi, wskazanemi jako właściwe.

2)
Jeżeli osoba zainteresowana, która oświadczyła swą wolę utracenia obywatelstwa polskiego, odpowiada równocześnie warunkom, przewidzianym w art. 3 Traktatu z dnia 28 czerwca 1919 r. (art. 91 Traktatu Wersalskiego), i warunkom, przewidzianym w art. 4 Traktatu z dnia 28 czerwca 1919 r., jest ona optantem, a nie zrzekającym się. Mylne oznaczenie odnośnego oświadczenia nie narusza jego znaczenia prawnego.
1)
Oświadczenia opcji nie mogą być odwoływane.
2)
Pod względem możliwości uznania oświadczeń opcji, na wniosek osób, które oświadczenia składały, za nieważne, z powodu choroby umysłowej, pijaństwa, groźby, przymusu, błędu istotnego lub innych wadliwości woli, należy oświadczenia takie oceniać pod tym samym kątem i traktować w ten sam sposób, jak i inne oświadczenia woli z dziedziny prawa publicznego wewnętrznego. Rozpoznawanie wniosków o unieważnienie należy do właściwości władz administracyjnych i sądowych tego Państwa, którego władze oświadczenie przyjęły.
3)
Unieważnienie oświadczenia, złożonego przed władzami jednej ze Stron, nie przesądza w niczem ważności oświadczenia tej samej osoby, złożonego przed władzami drugiej Strony.
1)
Układające się Strony zobowiązują się nawzajem sobie zakomunikować w drodze dyplomatycznej przed dniem 1-ym grudnia 1924 r. spisy osób, które pozostały na terytorjum Polski, a które złożyły oświadczenie opcji, uważane przez władze właściwe za ważne w myśl niniejszej Konwencji. Spisy te wymienią również osoby, na które skutki opcji się rozciągają. Nie będą tam natomiast wymienione osoby, których oświadczenie zostałoby unieważnione przed zakomunikowaniem spisów, zgodnie z postanowieniem artykułu 10 niniejszej Konwencji.
2)
W celu stwierdzenia tożsamości osoby optanta spisy będą zawierały imiona, nazwiska, zawód i miejsce zamieszkania.
3)
W razie potrzeby wojewodowie polscy i konsulowie niemieccy będą udzielali sobie wzajemnie pomocy w wymianie koniecznych objaśnień, mianowicie odnośnie do oświadczeń opcji.
1)
Jeżeli w następstwie zakomunikowania spisów jedna z układających się Stron podniesie wypadki, które według jej zapatrywania stanowią naruszenie postanowień Traktatów, będzie mogła przesłać uwagi swe drugiej Stronie w drodze dyplomatycznej.
2)
Obie Strony zobowiązują się do jaknajrychlejszego zbadania takich uwag i, jeżeli będą uzasadnione, do uwzględnienia ich, a ewentualnie do przywrócenia danej osobie przysługującego jej stanu prawnego.
3)
Zakomunikowanie uwag przez jedną z układających się Stron nie ma skutku zawieszającego.
1)
Osoby, zamieszczone w jednym ze spisów, przewidzianych w art. 11 niniejszej Konwencji, obowiązane są przenieść swe zamieszkanie z Polski do Niemiec, chyba że ich oświadczenie opcji zostanie unieważnione z powodu wadliwości woli zgodnie z art. 10, lub został im przywrócony przysługujący im stan prawny zgodnie z art. 11 par. 2 ustęp drugi niniejszej Konwencji; to przeniesienie się:

1. osób, które nie posiadają nieruchomości na terytorjum polskiem, nastąpi najpóźniej do 1 sierpnia 1925 r.

2. osób, których nieruchomości znajdują się w obrębie rejonu miejsc warownych, według stanu z dnia 10 lipca 1924 r., lub w pasie granicznym szerokości 10 km., - najpóźniej do 1 listopada 1925 r.,

3. osób, które mają nieruchomości na terytorjum polskiem poza obrębem rejonu miejsc warownych lub dziesięcio-kilometrowego pasa granicznego, - najpóźniej do 1 lipca 1926 r.

2)
Terminy, przyznane w niniejszym artykule, nie naruszają prawa Rządu polskiego do wydalania optantów, którzyby się zachowywali jako cudzoziemcy niepożądani.
1)
W celu uwiadomienia poszczególnych optantów o ich obowiązku opuszczenia terytorjum polskiego w terminach wyżej określonych, władze polskie wystosują, pomiędzy dniem 1 stycznia a 28 lutego 1925 r., odpowiednie przypomnienia do osób, które złożyły oświadczenie opcji; w przypomnieniach tych będą również wymienione osoby, na które rozciągają się skutki opcji. Fakt, że nad uwagami, przewidzianemi w art. 11 niniejszej Konwencji, toczy się wymiana zdań, nie przeszkadza wystosowaniu przypomnienia w powyżej wymienionym terminie.
2)
Przypomnienia, doręczone przez władze polskie po dniu 28 lutego 1925 r. optantom, nie wymienionym w spisach, zostaną podane w drodze dyplomatycznej do wiadomości Rządu niemieckiego. To podanie do wiadomości będzie traktowane w ten sam sposób, jak zakomunikowanie spisów.
3)
Optantom, którzy do dnia 1 marca 1925 r. nie otrzymają przypomnienia od władz polskich, będzie od chwili opóźnionego przypomnienia przysługiwał termin do wyjazdu, równający się terminowi, któryby mieli, gdyby przypomnienie zostało im zakomunikowane w dniu 28 lutego 1925 r.
1)
Osoby, które przed dniem 10 lipca 1924 r. podały do właściwych władz polskich przewidziany w art. 10 niniejszej Konwencji wniosek o unieważnienie swego oświadczenia opcji, będą podlegały obowiązkowi przeniesienia swego zamieszkania dopiero od chwili, gdy wniosek ich zostanie ostateczną decyzją odmownie załatwiony.
2)
Jeżeli wniosek taki podano po dniu 10 lipca 1924 r., właściwe władze polskie, administracyjne lub sądowe, same rozstrzygną zgodnie z obowiązującem prawem polskiem, czy wnioskowi przyznać skutek zawieszający. Postanowienie to stosuje się również do osób, które podały taki wniosek przed dniem 10 lipca 1924 r., a sprawy nie prowadziły aż do ostatniej instancji, - o ile osoby te wznowią swój wniosek przed dniem 1 marca 1925 r.
3)
W wypadkach odmownego załatwienia wniosku o unieważnienie, który miał skutek zawieszający w myśl ustępu 1 niniejszego paragrafu, albo któremu taki skutek był przyznany w myśl ustępu drugiego tego paragrafu, termin do. wyjazdu zacznie biec z dniem odmownego załatwienia wniosku o unieważnienie; będzie on wynosił połowę terminu, jakiby danej osobie przysługiwał, gdyby zaczął biec z dniem 1 marca 1925 r., chyba że termin przewidziany w paragrafie pierwszym niniejszego artykułu byłby dla tej osoby korzystniejszy.
Układające się Strony zgadzają się, iż optanci, którzyby się nie zastosowali do obowiązku opuszczenia Polski w terminach, przewidzianych w artykule niniejszym, będą mogli być odstawieni do granicy i oddani władzom niemieckim. Wstęp na terytorjum polskie może być tym osobom na zawsze wzbroniony.
Po dniu 31 grudnia 1926 r. żadnych przypomnień już się uskuteczniać nie będzie. Osoby, które do tego czasu nie otrzymają przypomnienia, tracą szczególne uprawnienia i obowiązki optantów. Przepisy niniejszego paragrafu nie mają zastosowania do osób, o których mowa w paragrafie trzecim artykułu niniejszego, a którym ostateczne rozstrzygnięcie nie zostałoby do tego terminu doręczone.

Oba Rządy dadzą właściwym władzom stosowne polecenia, by o ile możności ułatwiały optantom zarówno podróże konieczne do przygotowania nowego bytu w Niemczech, jak i samą emigrację.

1)
Optanci mogą przy wyprowadzeniu się zabrać ze sobą do Niemiec bez cła swój majątek ruchomy wszelkiego rodzaju i nie podlegają z tego powodu żadnym cłom wywozowym ani opłatom, o ile takie istnieją.
2)
Żaden zakaz wywozu, ani żadne zarządzenie ustawowe lub administracyjne nie może w czemkolwiek ograniczyć optantów, przenoszących swoje zamieszkanie do Niemiec, w prawie do wywiezienia, w związku z przeniesieniem zamieszkania, majątku ruchomego, czy to przez zabranie go ze sobą, czy też przez wysłanie go w sposób, jaki uznają za najodpowiedniejszy.
3)
Nie będzie się pobierało żadnej opłaty za czynności władz, wykonane z powodu przeniesienia zamieszkania, a wymagane przez ustawy, rozporządzenia lub inne przepisy urzędowe.
Władze mogą żądać, by optant udowodnił swe prawo własności co do przedmiotów, które zamierza zabrać, przez złożenie zaręczenia zastępującego przysięgę. Innych środków dowodowych można żądać, gdy rodzaj lub ilość przedmiotów, które mają być wywiezione, dają dostateczny powód do podejrzenia, że przedmioty te nie należą do osoby, która dokonała opcji.
1)
Optanci, opuszczający obszar polski, by przenieść swe zamieszkanie do Niemiec, będą zwolnieni od wszelkich bieżących opłat i podatków od dochodu lub od majątku oraz od dodatków do tych opłat i podatków, pobieranych przez Państwo Polskie lub jego ciała samorządowe za okres, rozpoczynający się z upływem końca miesiąca, w ciągu którego następuje emigracja.
2)
Osoby te będą wolne od składania wszelkich kaucyj na zabezpieczenie zapłaty przyszłych opłat, podatków lub dodatków do tych opłat, lub podatków. Należności uważa się za przyszłe, jeśli warunki, wymagane ustawowo do powstania prawa do tych należności, spełniają się dopiero po ukończeniu miesiąca, w ciągu którego emigracja ma miejsce.
3)
Co się tyczy jednorazowego podatku majątkowego, przepisanego ustawą polską z 11 sierpnia 1923 r., to optanci winni uiścić przepisowe raty lub części tych rat, które w dniu emigracji są ściągalne. Od daty podpisania Konwencji wolni będą od opłat zaliczkowych, jak również od składania kaucyj, zabezpieczających zapłatę podatku. Wpłaty zaliczkowe, dokonane zgodnie z obowiązującemi ustawami i zarządzeniami nie będą optantom zwrócone; w każdym razie wpłaty te, zwaloryzowane według ogólnych przepisów prawa polskiego, będą odciągane od przepisowych rat, które optant jest jeszcze obowiązany uiścić.
4)
Postanowienia ustępów 1-3 niniejszego paragrafu nie mają zastosowania, o ile należności są niezależne od obywatelstwa, miejsca zamieszkania lub pobytu płatnika.

Prawo optantów do zachowania majątku nieruchomego w Polsce nie może być w żaden sposób uszczuplone w drodze ustaw, rozporządzeń lub innych przepisów, któreby nie mogły być również stosowane do obywateli polskich, chyba że ten majątek znajduje się w obrębie rejonu miejsc warownych lub dziesięciokilometrowego pasa granicznego, w którym to wypadku majątek ten będzie traktowany jak majątek cudzoziemca.

Z zastrzeżeniem ogólnych przepisów dotyczących cudzoziemców, optanci, którzy przeniosą swe zamieszkania przed upływem terminów, zakreślonych w art. 12 niniejszej Konwencji, nie będą mogli aż do dnia 31 grudnia 1930 r. bez specjalnego zezwolenia władz polskich przebywać w Polsce dłużej, niż przez 21 dni w roku. Począwszy od dnia 1 stycznia 1931 r., będą oni podlegali tylko ogólnym przepisom.

Osoby, które mając prawo opcji, opuściły terytorjum polskie wśród okoliczności, wskazujących na zamiar wyemigrowania, będą uważane, jak gdyby dokonały opcji (opcja milcząca):

a)
jeżeli opuściły Polskę przed dniem 11 stycznia 1922 r., lub
b)
jeżeli opuściły Polskę w czasie pomiędzy 11 stycznia 1922 r. a 10 lipca 1924 r., wyjąwszy wypadki, gdy osoby te wniosły u właściwych władz polskich o przedłużenie swych polskich paszportów, a wnioski te załatwiono odmownie; w każdym razie zachodzi opcja milcząca, jeżeli osoby te odzyskały obywatelstwo niemieckie.

Szczególne uprawnienia i obowiązki optantów dotyczą tylko osób, które same dokonały opcji lub na które rozciągają się skutki opcji.

1)
Obywatele niemieccy, którzy nie odpowiadają warunkom, wymaganym przez art. 3 Traktatu z dnia 28 czerwca 1919 r. (art. 91 Traktatu Wersalskiego), a czynią zadość jedynie warunkom artykułu 4 Traktatu z dnia 28 czerwca 1919 r., i którzy zrzekli się obywatelstwa polskiego, lub których w myśl niniejszej Konwencji uważa się za zrzekających się tego obywatelstwa, nie mają szczególnych uprawnień ani obowiązków optantów.
2)
Sam fakt zrzeczenia się nie daje bynajmniej podstawy do uważania osoby zrzekającej się za niepożądanego cudzoziemca.

Artykuł 5 Traktatu z dnia 28 czerwca 1919 r. nie ma zastosowania do opcji, przewidzianych w art. 3 tego Traktatu (art. 91 ustęp trzeci Traktatu Wersalskiego); stosuje się on do opcji, przewidzianych w art. 91 ustępy 4 i 9 Traktatu Wersalskiego.

Konwencja niniejsza, wraz z protokółem końcowym z tej samej daty będzie możliwie jaknajrychlej ratyfikowana. Wymiana dokumentów ratyfikacyjnych nastąpi w Warszawie.

Na dowód czego, Pełnomocnicy podpisali Konwencję niniejszą i przyłożyli na niej swoje pieczęcie.

Sporządzono w Wiedniu, w Hofburgu, w dwóch egzemplarzach, dnia trzydziestego sierpnia tysiąc dziewięćset dwudziestego czwartego roku.

(-) dr. Witold Prądzyński (-) dr. Theodor Lewald