Rozdział 3 - Świadczenia przemysłu. - Rzeczowe świadczenia wojenne.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1927.79.687

Akt utracił moc

Wersja od: 7 kwietnia 1932 r.

Rozdział  III.

Świadczenia przemysłu.

Art.  31.

Za przedsiębiorstwa przemysłowe w rozumieniu niniejszego rozporządzenia uważa się wszelkie przedsiębiorstwa i instytucje, wydobywające surowce, wytwarzające lub przetwarzające, a to niezależnie od rodzaju sił, jakiemi są poruszane lub z jakich korzystają, oraz niezależnie od tego, czy prowadzone są w celu zysku czy w innym celu, a w szczególności: fabryki, stocznie oraz huty, kopalnie i inne przedsiębiorstwa górnicze, a także przedsiębiorstwa: handlowe, składowe, transportowe i komunikacyjne, z wyjątkiem podlegających Ministrowi Komunikacji (art. 47 i 48 tudzież 59-64), przedsiębiorstwa służące, przysposobione lub przeznaczone do porozumiewania się, przesyłania i przyjmowania wiadomości na odległość.

Art.  32.

Minister Przemysłu i Handlu może już w czasie pokoju w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych i za zgodą Ministra Skarbu nakładać na właścicieli lub posiadaczy, względnie na zarządy (zarządców) przedsiębiorstw, wymienionych w art. 31:

1) obowiązek przygotowania ich przedsiębiorstw do produkcji, odpowiadającej potrzebom obrony Państwa lub warunkom wojennym, a mianowicie przez stałe posiadanie wskazanych przez tych ministrów urządzeń, maszyn, sprzętów, inwentarza, materjałów, surowców, półfabrykatów, fabrykatów i innych ruchomości,

2) nakazywać tymże osobom przysposobienie ich przedsiębiorstw do przejścia na produkcję wojenną lub działalność według żądań i wskazówek wspomnianych ministrów.

W sprawach, dotyczących przemysłu rolnego oraz produkcji nawozów sztucznych, maszyn i narządzi rolniczych, powyższe zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu muszą być wydane również w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa, a w sprawach, dotyczących aprowizacji,-również w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych.

Art.  33.

Przygotowanie przedsiębiorstw do produkcji lub działalności wojennej, tudzież przysposobienie ich do przejścia na produkcję wojenną (art. 32) odbywa się na koszt Skarbu Państwa, o ile żądane przysposobienie wykracza poza własny gospodarczy interes przedsiębiorstwa.

O ile właściciel lub posiadacz przyjmie na siebie na mocy umowy obowiązki, wymienione w art. 32 p. l lub 2, stosuje się zamiast powyższych przepisów postanowienia tej umowy.

Niewykonanie umowy pociąga za sobą odpowiedzialność cywilną, a w wypadkach winy umyślnej i odpowiedzialność karną w myśl niniejszego rozporządzenia (art. 86 pkt. 2).

Art.  34.

Jeżeli wymienione w art. 32 osoby nie wykonają w terminie oznaczonym czynności, nakazanych im w myśl art. 32 lub wydanych na podstawie tego artykułu rozporządzeń, lub też jeżeli w czasie, przewidzianym w umowie, nie wykonają przyjętych przez siebie obowiązków (art. 33 ust. 2), Minister Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych może zarządzić wykonanie odpowiednich czynności w trybie administracyjnym.

O ile Skarb Państwa nie jest obowiązany do poniesienia kosztów tych czynności w myśl art. 33 ust. 1, wykonanie ich odbędzie się kosztem wspomnianych osób.

W tym wypadku Minister Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych wyda orzeczenie w przedmiocie ściągnięcia z mienia dotyczących osób odpowiedniej sumy na pokrycie kosztów wykonania wspomnianych czynności.

Orzeczenie to będzie stanowiło tytuł wykonawczy. Osoby zainteresowane mogą jednak żądać w trybie powództwa w terminie 14-dniowym od daty doręczenia im odpisu orzeczenia obniżenia ustalonych niem kosztów.

Sąd może w razie wniesienia powództwa wstrzymać na wniosek wykonanie orzeczenia w przedmiocie ściągnięcia kosztów.

Art.  35.

W warunkach, przewidzianych w ust. 1 art. 1, Minister Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych i Ministrem Skarbu, a w sprawach, dotyczących aprowizacji, i z Ministrem Spraw Wewnętrznych może w każdem przedsiębiorstwie przemysłowem dokonywać kosztem Skarbu Państwa wszelkich zmian i przeróbek, według swego uznania, w celu przysposobienia przedsiębiorstw do wymagań produkcji lub działalności wojennej lub też w celu zmiany ich charakteru i rodzaju wytwórczości oraz działalności. Minister Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych i Ministrem Skarbu może upoważnić podległe im władze do wydawania wyżej określonych zarządzeń.

Art.  36.

W warunkach, przewidzianych w ust. 1 art. 1, Minister Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych i Ministrem Skarbu mają prawo używać, według swego uznania, całej zdolności wytwórczej przedsiębiorstw przemysłowych do celów obrony Państwa w tym zakresie, w jakim to jest bezpośrednio lub pośrednio do tych celów potrzebne.

W szczególności wymienieni ministrowie mogą:

1) nakazać wymienionym w art. 31 przedsiębiorstwom stosownie do pierwotnego lub zmienionego charakteru przedsiębiorstwa:

a) prowadzenie pewnego rodzaju produkcji przemysłowej lub górniczej,

b) oddawanie Państwu ruchomości na własność, do użytkowania lub używania na ręce oznaczonych w nakazie osób w miejscu i terminach tamże wskazanych, przytem zarówno tych przedmiotów, które wymienione w art. 32 osoby już mają w swem posiadaniu, jak również tych, które zostaną wytworzone, wzniesione, ustawione, wydobyte lub które wejdą w posiadanie tych osób jako przyrost naturalny albo w inny sposób po doręczeniu im nakazu,

c) wykonanie oznaczonych w nakazie robót i czynności wszelkiego rodzaju,

d) magazynowanie i przechowywanie oznaczonych w nakazie ruchomości,

e) transportowanie osób, zwierząt i wszelkiego rodzaju ruchomości, o ile chodzi o przedsiębiorstwa transportowe i komunikacyjne, nie podlegające Ministrowi Komunikacji;

2) normować działalność przedsiębiorstw przemysłowych pod każdym względem, a w szczególności co do metod produkcji, rodzaju i jakości produktów, jakie mają być wytworzone, jako też rodzaju i jakości materjałów, surowców i półfabrykatów, jakie mają być przy tem użyte;

3) zarządzić przez swoje organa produkowanie lub wykonywanie robót i innych czynności we własnym zakresie działania, przy użyciu całości lub części należących do przedsiębiorstw przemysłowych: pomieszczeń, maszyn, silników, urządzeń, sprzętu, inwentarza, fabrykatów, półfabrykatów, wszelkiego rodzaju zapasów i innych nieruchomości i ruchomości, stanowiących części lub przynależności tych przedsiębiorstw;

4) mianować swych delegatów do przedsiębiorstw przemysłowych w charakterze: instruktorów, inspektorów, kontrolerów i dozorców robót; rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu, wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych i Ministrem Spraw Wewnętrznych, oznaczy kompetencje i zakres działania tych delegatów;

5) wziąć przedsiębiorstwa przemysłowe w przymusową administrację państwową i zarządzać niemi przez osoby w tym celu delegowane lub wziąć przedsiębiorstwa przemysłowe w przymusową dzierżawę państwową;

6) łączyć przedsiębiorstwa przemysłowe w grupy i organizacje o charakterze administracyjno-gospodarczym lub technicznym i administrować zorganizowanym przemysłem bezpośrednio lub przez osoby w tym celu wydelegowane, ewentualnie rozdzielać kontyngentowo materjały, surowce lub półfabrykaty pomiędzy poszczególne zakłady przemysłowe.

W sprawach, dotyczących aprowizacji, powyższe zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu muszą być wydawane również w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych, a w sprawach, dotyczących przemysłu rolnego oraz produkcji nawozów sztucznych, maszyn i narzędzi rolniczych,-również w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa.

Ministrowie, wymienieni w niniejszym artykule, mogą przekazać przysługujące im z mocy tego artykułu uprawnienia władzom podległym.

Art.  37.

Doprowadzenie przedsiębiorstw przemysłowych, przysposobionych do produkcji lub działalności wojennej (art. 33, 34 i 35), do poprzedniego stanu odbywa się na żądanie przedsiębiorstwa kosztem Skarbu Państwa tylko w tym wypadku, jeżeli produkcja wojenna danego przedsiębiorstwa była prowadzona przez Państwo na własny rachunek i ryzyko.

W wypadku, gdy przysposobienie dokonane zostało kosztem Skarbu Państwa (art. 33), żądanie powyższe może być zgłoszone już przy otrzymaniu nakazu świadczenia, najpóźniej zaś do dni 30 od dnia zawiadomienia o zwolnieniu od obowiązku świadczenia.

Art.  38.

Doprowadzenie przedsiębiorstw przemysłowych, przysposobionych do produkcji albo działalności wojennej (art. 32 pkt. 2, 33, 34 i 35), do ich poprzedniego stanu może nastąpić tylko na mocy pozwolenia, które wydaje Minister Przemysłu i Handlu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych, a w sprawach dotyczących aprowizacji, z Ministrem Spraw Wewnętrznych, względnie władze przez tych ministrów upoważnione.

Art.  39.

Przy żądaniu i pobraniu świadczeń przemysłu nakaz i dowód wykonania świadczenia należy doręczyć tej z osób, wymienionych w art. 32, która ma przedmiot w swojem posiadaniu lub zarządzie.

W wypadkach, kiedy osoby te są nieobecne albo niewiadome, ma zastosowania art. 20 niniejszego rozporządzenia.

Art.  40.

Przed objęciem przedsiębiorstwa przemysłowego, jego części lub poszczególnych objektów w przymusowy zarząd, dzierżawę przymusową lub użytkowanie, jak również przed zwróceniem go osobom uprawnionym należy sporządzić w dwóch egzemplarzach protokół oględzin z dokładnem przedstawieniem stanu, w jakim się przedsiębiorstwo w chwili objęcia względnie oddania znajduje.

W szczególności w protokóle należy oznaczyć:

1) stan kasy i ksiąg,

2) ilość, rodzaj, rozmiary i stan nieruchomości,

3) rodzaj, ilość i stan maszyn, silników i wszelkiego rodzaju urządzeń technicznych i innych,

4) rodzaj, ilość i stan narządzi, sprzętu i inwentarza żywego i martwego,

5) rodzaj, ilość i jakość części i przynależności przedsiębiorstwa,

6) rodzaj, ilość i jakość posiadanych zapasów.

Protokół sporządza się przy udziale co najmniej dwóch świadków, biegłych oraz jednej z osób, wymienionych w art. 32, lub po należytem jej wezwaniu.

Protokół podpisują wszystkie osoby, biorące udział w jego sporządzaniu.

Art.  41.

Jeżeli właściciel, posiadacz, zarząd lub przedstawiciel przedsiębiorstwa przemysłowego, będąc należycie wezwany, nie stawi się do wzięcia udziału w oględzinach i spisaniu protokółu, czyni się o tem wzmiankę w protokóle, nie wstrzymuje to jednak powyższych czynności.

Wyżej wspomniane osoby wzywa się przez doręczenie wezwania na piśmie.

Przy wyznaczeniu terminu do stawiennictwa należy wziąć pod uwagą odległość miejsca zamieszkania osoby wezwanej od przedsiębiorstwa przemysłowego, które ma być poddane oględzinom, i warunki komunikacyjne.

Art.  42.

Biegłych powołuje we wzajemnem porozumieniu przedstawiciel władzy, któremu polecono dokonanie oględzin, i jedna z osób, wymienionych w art. 32. Gdyby takie porozumienie nie doszło do skutku, biegłych wyznaczy z urzędu właściwa powiatowa komisja świadczeń wojennych.

Biegli otrzymają na żądanie odpowiednie wynagrodzenie ze Skarbu Państwa według norm, ustalonych rozporządzeniem Ministra Skarbu i Ministra Przemysłu ł Handlu.

Art.  43.

Jeżeli osoby właściciela, posiadacza, członków zarządu (zarządcy) są niewiadome, jeżeli osoby te przebywają zagranicą, albo jeżeli jest stwierdzone, że osoby te nie mogą przybyć do wzięcia udziału w oględzinach i spisaniu protokółów, właściwa powiatowa komisja świadczeń wojennych wyznaczy z urzędu prawnego zastępcę tych osób.

Art.  44.

Jeżeli objęcie przedsiębiorstwa przemysłowego, jego części lub poszczególnego objektu w przymusową dzierżawę państwową, przymusowy zarząd państwowy lub użytkowanie jest rzeczą niecierpiącą zwłoki, a dokonanie oględzin i spisanie protokółu w sposób, przepisany w art. 40-43 napotyka na znaczne przeszkody, należy również spisać protokół przed lub po objęciu przedsiębiorstwa przemysłowego, jego części lub poszczególnego objektu, z częściowem lub całkowitem odstępstwem od przepisów wyżej przytoczonych artykułów, o ile możności jednak z udziałem osób, w art. 42 i 43 wymienionych, i w ten sposób, by protokół możliwie dokładnie i w sposób nie budzący wątpliwości przedstawiał stan przedsiębiorstwa w chwili jego objęcia.

Art.  45.

W sposób, podany w art. 40-43, należy dokonać oględzin i spisać protokół przy ustaniu przymusowej dzierżawy państwowej, przymusowego zarządu państwowego lub użytkowania, przed zwrotem przedsiębiorstwa, jego części albo poszczególnych przedmiotów osobom uprawnionym.

Art.  46.

Dostarczenie przez Państwo przedsiębiorstwom przemysłowym: silników, maszyn, narzędzi, sprzętu, inwentarza, instalacyj i wszelkiego rodzaju urządzeń, surowców, materjałów i innych ruchomości nie stwarza tytułu własności na nich dla właścicieli, posiadaczy lub dzierżycieli tych przedsiębiorstw, o ile zawarta umowa inaczej nie stanowi.