Dział 3 - WYPOSAŻENIE TECHNICZNE AUTOSTRAD - Przepisy techniczno-budowlane dotyczące autostrad płatnych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1997.62.392

Akt utracił moc

Wersja od: 19 czerwca 1997 r.

DZIAŁ  III

WYPOSAŻENIE TECHNICZNE AUTOSTRAD

Rozdział  1

Urządzenia odwadniające oraz odprowadzające wodę

§  54.

1. Urządzenia do powierzchniowego odwodnienia pasa drogowego autostrady powinny zapewniać sprawne odprowadzenie wody.

2. Wymiary urządzeń do powierzchniowego odwodnienia autostrady ustala się na podstawie deszczu miarodajnego, określonego przy prawdopodobieństwie pojawienia się opadów, p = 10%.

3. Odwodnienie powierzchniowe autostrady wykonuje się za pomocą rowów, ścieków i kanalizacji.

§  55.

1. Rowy wykonuje się jako opływowe, trójkątne lub trapezowe.

2. Rów opływowy stosuje się w wykopie, bezpośrednio przy krawędzi korony autostrady, jeżeli korpus autostrady ma odwodnienie wgłębne lub jest wykonane z materiału nie wymagającego odwodnienia. Rów opływowy powinien być również stosowany przy wysokości skarpy nasypu do 2,0 m, gdy zachodzi potrzeba odprowadzenia wody, w wypadku niestosowania skrajnej bariery ochronnej. Szerokość rowu opływowego nie powinna być mniejsza niż 1,5 m, a głębokość nie powinna przekraczać 0,3 m.

3. Rów trójkątny stosuje się w celu ułatwienia utrzymania autostrady, kiedy wysokość skarpy nasypu lub wykopu jest mniejsza niż 1,0 m. Pochylenie skarpy wewnętrznej nie powinno być większe niż 1:3, skarpy zewnętrznej co najmniej 1:5, a głębokość rowu nie powinna przekraczać 0,5 m.

4. Rów trapezowy może być stosowany przy nasypie autostrady, w wypadku gdy na koronie autostrady przewiduje się ustawienie skrajnej bariery ochronnej, a także jako rów stokowy. Dno rowu powinno mieć szerokość co najmniej 0,4 m, a głębokość rowu nie powinna być mniejsza niż 0,5 m. Pochylenie skarpy zewnętrznej nie powinno być większe niż 1:1,5.

5. Połączenie rowów, o których mowa w ust. 1, powinno być wykonane w sposób płynny.

6. Dopuszcza się stosowanie rowu stokowego od strony napływu wody powierzchniowej ze stoku. Rów stokowy powinien być wykonany co najmniej 3,0 m powyżej krawędzi przecięcia się skarpy wykopu z terenem. Rów ten nie może zmniejszać stateczności skarpy wykopu. Gdy istnieje obawa, że rów stokowy nawodni skarpę wykopu, powinien być uszczelniony. Pochylenie skarp rowu stokowego nie powinno być większe niż 1:1,5.

7. W celu zapewnienia sprawnego odprowadzenia wody należy stosować pochylenie podłużne dna rowu nie mniejsze niż 0,5%. Dopuszcza się pochylenie dna rowu nie mniejsze niż 0,2% na terenie płaskim. Największe dopuszczalne pochylenie podłużne dna rowu w zależności od rodzaju gruntu lub sposobu umocnienia jego dna określa obowiązująca Polska Norma.

§  56.

1. Ściek powinien być stosowany w wypadku, gdy woda powierzchniowa spowodowałaby uszkodzenie elementów korpusu autostrady, oraz na obszarze, z którego odprowadzenie wody powierzchniowej bezpośrednio do ziemi lub do odbiornika wodnego nie jest dopuszczalne.

Ścieki mogą być stosowane do:

1) odwodnienia jezdni, pasa awaryjnego i opaski,

2) odwodnienia pasa dzielącego,

3) odprowadzenia wody z krawędzi korony w wykopie skalistym lub przy ścianie oporowej,

4) umocnienia dna rowu.

2. Pochylenie podłużne dna ścieku powinno wynosić 0,5%. Na terenie płaskim dopuszcza się pochylenie podłużne dna ścieku 0,2%. Wodę ze ścieku odprowadza się w zależności od warunków ściekiem skarpowym, przez studzienki ściekowe do kanalizacji lub przykanalikiem do rowu. Zakończenie ścieku skarpowego i wylotu przykanalika powinno chronić rów przed rozmywaniem.

3. Odległość między miejscami odprowadzenia wody ze ścieku należy określić, uwzględniając ilość wody spływającej z powierzchni zlewni, pochylenie podłużne dna ścieku i jego napełnienie. Odległość ta nie powinna być większa niż:

1) 50 m przy pochyleniu podłużnym dna ścieku 0,3%,

2) 100 m przy pochyleniu podłużnym dna ścieku większym niż 1,0%.

Przy pochyleniach pośrednich odległości należy interpolować.

§  57.

1. Urządzenia do wgłębnego odwodnienia pasa drogowego autostrady mają na celu odprowadzenie wody, która przeniknęła do gruntu, lub obniżenie poziomu wody gruntowej.

2. Parametry urządzeń do odwodnienia wgłębnego pasa drogowego autostrady należy określać na podstawie badań gruntowo-wodnych podłoża.

3. Odwodnienie wgłębne należy stosować do:

1) odprowadzenia wody z warstwy odsączającej i wody przedostającej się z powierzchni pasa drogowego autostrady do gruntu,

2) obniżenia poziomu wody gruntowej, jeżeli w gruntach wątpliwych i wysadzinowych spód konstrukcji nawierzchni nie jest wyniesiony co najmniej 1,0 m nad poziom wody gruntowej,

3) obniżenia poziomu wody gruntowej w gruntach niewysadzinowych pod konstrukcją nawierzchni, jeżeli woda ta jest na głębokości mniejszej niż głębokość przemarzania.

4. Dren podłużny powinien być stosowany do obniżenia poziomu wody gruntowej. Dren należy umieszczać, w zależności od potrzeb, pod dnem rowu, ścieku lub w pasie dzielącym.

5. W wypadku napływu wody gruntowej w wykopie w kierunku korpusu autostrady można stosować dren odcinający. Dren ten od strony korony autostrady powinien być uszczelniony.

6. Jeżeli woda gruntowa wypływa na skarpę wykopu, należy stosować dren skarpowy.

7. Dren należy umieszczać poniżej głębokości przemarzania gruntu. Dopuszcza się stosowanie płytkiego drenu do odprowadzenia wody z warstwy odsączającej.

§  58.

1. Kanalizację deszczową wykonuje się, gdy nie ma możliwości odprowadzenia wody powierzchniowej za pomocą urządzeń powierzchniowych lub gdy wymagają tego względy ochrony środowiska.

2. Przy sytuowaniu urządzeń kanalizacji deszczowej w pasie drogowym autostrady należy uwzględnić lokalizację innych urządzeń i budowli podziemnych i nadziemnych o głębokich fundamentach. Kolektor należy usytuować w pasie dzielącym. Dopuszcza się w uzasadnionych wypadkach inną lokalizację kolektora, w szczególności ze względu na zagospodarowanie korony autostrady lub zagospodarowanie otoczenia.

3. Strop kolektora i przykanalika powinien być zagłębiony poniżej głębokości przemarzania gruntu. Gdy uzyskanie tego zagłębienia nie jest możliwe, w szczególności ze względu na zapewnienie wymaganego pochylenia podłużnego, należy przewidzieć ich ocieplenie.

4. Średnicę kolektora należy określić na podstawie ilości wody spływającej z odwadnianej powierzchni oraz przy założeniu, że:

1) prędkość przepływu nie powinna być mniejsza niż 0,5 m/s,

2) największa prędkość przepływu nie powinna przekroczyć wartości dopuszczalnej dla materiału, z którego kolektor jest wykonany,

3) pochylenie dna kolektora o średnicy 0,30 m nie powinno być większe niż 3,0%, a o średnicy 1,0 m i większej co najwyżej 1,0%.

Średnica kolektora nie powinna być mniejsza niż 0,30 m, przykanalika zaś 0,15 m.

5. Studzienkę rewizyjną należy stosować, gdy kolektor zmienia kierunek, rozgałęzia się, zmienia średnicę lub pochylenie podłużne. Jeżeli wymienione warunki nie występują, to rozmieszczenie studzienek powinno uwzględniać warunki eksploatacji, przy zachowaniu odległości nie mniejszych niż podaje tabela:

Średnica kolektora [m}	Odległość między studzienkami rewizyjnymi [m]
0,30-0,60	40
0,61-0,80	50
0,81-1,00	60
1,01-1,50	100

§ 59. Indywidualne rozwiązania urządzeń odwadniających uwzględniające specyficzne warunki otoczenia i podłoża należy stosować do autostrady przebiegającej na terenie chronionym, w niekorzystnych warunkach gruntowo-wodnych, w terenie górskim, na obszarach osuwiskowych i szkód górniczych.

§  60.

1. Wody opadowe z pasa drogowego autostrady odprowadzane do odbiorników wodnych lub do ziemi powinny spełniać wymagania określone w przepisach dotyczących ochrony środowiska.

2. Wody z kanalizacji do odbiornika wodnego można odprowadzać rowem odpływowym lub kolektorem. W celu oczyszczenia odprowadzanej wody może być stosowany odpływowy rów trawiasty, o pochyleniu podłużnym dna nie przekraczającym 0,5%. W zależności od potrzeb w rowie tym należy stosować przegrody. Wodę z kolektora należy odprowadzić do odbiornika wodnego przez urządzenia oczyszczające.

3. Jeżeli ze względu na ochronę środowiska naturalnego nie ma możliwości odprowadzenia nie oczyszczonej wody z urządzeń odwadniających, stosuje się urządzenia zabezpieczające środowisko przed zanieczyszczeniami spływającymi z autostrady.

4. W zależności od powierzchni odwadnianej może być stosowane jedno z następujących urządzeń, o których mowa w ust. 3:

1) staw retencyjno-infiltracyjny, gdy odwadniana powierzchnia ma powyżej 4 ha; pojemność stawu powinna umożliwić przyjęcie wody o objętości co najmniej 250 m³/ha,

2) basen infiltracyjny, gdy odwadniana powierzchnia ma od 2 do 8 ha, kiedy grunt do głębokości 1,5 m poniżej dna basenu zapewnia szybkość filtracji co najmniej 1,25 cm/h i znajduje się powyżej poziomu wody gruntowej,

3) rów infiltracyjny, gdy odwadniana powierzchnia nie jest większa niż 2 ha, gdy grunt do głębokości 1,5 m poniżej dna rowu zapewnia minimalną szybkość filtracji co najmniej 0,7 cm/h i znajduje się powyżej poziomu wody gruntowej,

4) rów trawiasty, gdy odwadniana powierzchnia nie jest większa niż 2 ha; jest on stosowany jako urządzenie samodzielne lub w połączeniu z innymi urządzeniami oczyszczającymi; powinien być pokryty gęstą trawą wysoko koszoną, na podłożu o szybkości filtracji co najmniej 1,25 cm/h.

5. Do urządzeń zabezpieczających środowisko przed zanieczyszczeniami spływającymi z autostrady powinien być zapewniony dojazd sprzętem do utrzymania.

6. Odległość urządzeń zabezpieczających środowisko, o których mowa w ust. 4, od zabudowy nie powinna być mniejsza niż 8,0 m.

Rozdział  2

Urządzenia oświetlenia

§  61.

1. Autostrada powinna być oświetlona w szczególności:

1) gdy obszar, przez który przebiega, jest oświetlony i istnieje zagrożenie olśnienia uczestników ruchu,

2) w obrębie węzła, jeżeli jedna z krzyżujących się dróg jest oświetlona lub znajduje się na nim MPO,

3) między odcinkami oświetlonymi, jeżeli długość odcinka nie przekracza 500 m,

4) na odcinku przyległym do obiektu mostowego, jeżeli obiekt jest oświetlony,

5) w obrębie MPO.

2. MOP powinny być oświetlone co najmniej w części obsługującej uczestników ruchu.

3. Na węźle nie oświetlonym należy oświetlić co najmniej znaki kierunku - drogowskazy umieszczone przy jezdni i nad jezdnią.

4. Światło oświetlenia nie powinno zmieniać barwy znaków.

5. Między oświetlonym a nie oświetlonym odcinkiem autostrady należy wykonać strefę przejściową o długości co najmniej 200 m o zmniejszającym się natężeniu światła.

6. Słupy oświetleniowe należy tak sytuować, aby nie powodowały zagrożenia bezpieczeństwa ruchu i nie ograniczały widoczności. Oprawy i słupy oświetleniowe powinny być umieszczone poza skrajnią autostrady.

7. Odległość lica słupa oświetleniowego od krawędzi jezdni nie może być mniejsza niż 1,0 m, jeżeli nie ma pasa awaryjnego lub opaski, i nie może być mniejsza niż 0,5 m od krawędzi pasa awaryjnego lub opaski.

8. Wymagania dotyczące natężenia oświetlenia i rozmieszczenia punktów świetlnych określa obowiązująca Polska Norma.

Rozdział  3

Miejsca obsługi podróżnych

§  62.

1. Autostradę należy wyposażyć w MOP.

2. MOP powinny być lokalizowane oddzielnie dla każdego kierunku ruchu.

3. Odległość między sąsiednimi MOP powinna być nie mniejsza niż 15 km. Odległość MOP od przejścia granicznego powinna wynosić nie mniej niż 3,0 km.

4. Zjazd z jezdni autostrady do MOP powinien odbywać się przez pas wyłączania, wjazd na autostradę zaś przez pas włączania.

5. Zjazd z jezdni autostrady do MOP i wjazd z MOP na jezdnię autostrady nie mogą być lokalizowane w miejscach zagrażających bezpieczeństwu ruchu, a w szczególności:

1) w strefie oddziaływania węzła, z uwzględnieniem wymagań, o których mowa w § 115 ust. 1,

2) w miejscu, w którym nie jest zapewniona wymagana widoczność wjazdu na jezdnię autostrady,

3) na odcinku autostrady o pochyleniu niwelety większym niż 4%,

4) nie bliżej wierzchołka łuku wypukłego niż wymagana odległość widoczności na zatrzymanie,

5) na odcinku, na którym występuje dodatkowy pas ruchu.

6. Odległości budynków na obszarze MOP od krawędzi jezdni autostrady powinny spełniać wymagania określone przepisami o drogach publicznych.

7. Usytuowanie obiektów na MOP nie może ograniczać widoczności na jezdniach manewrowych.

§  63.

1. W celu określenia cech użytkowych wprowadza się następujący podział MOP:

1) MOP I o funkcji wypoczynkowej, wyposażony w stanowiska postojowe (parking), jezdnie manewrowe, urządzenia wypoczynkowe, sanitarne i oświetlenie; dopuszcza się wyposażenie w obiekty małej gastronomii,

2) MOP II o funkcji wypoczynkowo-usługowej, wyposażony w stanowiska postojowe (parking), jezdnie manewrowe, urządzenia wypoczynkowe, sanitarne, oświetlenie oraz w stację paliw, stanowiska obsługi pojazdów, urządzenia gastronomiczno-handlowe, informację turystyczną,

3) MOP III o funkcji wypoczynkowej i usługowej, wyposażony w obiekty, o których mowa w pkt 2, obiekty noclegowe oraz, w zależności od potrzeb, w agencję poczty, banku, biur turystycznych, biur ubezpieczeniowych.

2. MOP I usytuowany naprzeciw MOP II lub MOP III należy połączyć bezkolizyjnym przejściem dla pieszych.

3. Liczbę stanowisk postojowych w części parkingowej oraz liczbę stanowisk na stacji paliw należy określić indywidualnie z uwzględnieniem w szczególności średniego dobowego ruchu w roku (SDR) i intensywności zagospodarowania autostrady.

4. W części parkingowej MOP, w zależności od potrzeb, należy wykonać specjalnie oznakowane stanowiska do kontroli technicznej pojazdów. Wymiary i liczbę stanowisk do kontroli pojazdów ustala się indywidualnie.

5. Na obszarze MOP dopuszcza się umieszczanie reklam i tablic informacyjnych nie związanych z organizacją ruchu pojazdów.

6. W każdym zespole stanowisk postojowych w obrębie MOP należy zapewnić nie mniej niż dwa stanowiska postojowe dla samochodów osób niepełnosprawnych, specjalnie oznakowane i usytuowane blisko wejść do budynków użyteczności publicznej.

7. Uskok wysokości od 2 do 15 cm między chodnikiem a jezdnią lub innym urządzeniem użytkowanym przez osoby niepełnosprawne należy wyposażyć w rampę szerokości co najmniej 0,90 m i pochyleniu nie większym niż 15%. Dla uskoków większych od 15 cm należy stosować wymagania określone w przepisach dotyczących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

8. MOP II i MOP III należy wyposażyć w sprzęt i urządzenia ratownicze, zgodnie z warunkami określonymi w przepisach dotyczących bezpieczeństwa pożarowego.

9. Ścieki bytowo-gospodarcze i technologiczne z obiektów obsługi podróżnych i pojazdów oraz wody powierzchniowe ze stanowisk postojowych i dróg wymagają oczyszczenia przed odprowadzeniem ich do odbiorników wodnych lub do ziemi, zgodnie z wymaganiami przepisów o ochronie i kształtowaniu środowiska.

§  64.

1. Wymiary stanowisk postojowych nie powinny być mniejsze niż podają poniższe tabele:

1) samochody osobowe:

Rodzaj pojazdu	Usytuowanie w stosunku do jezdni α[^o]**)	Długość [m]	Szerokość [m]
samochód osobowy	90 0	4,50 6,00	2,30 2,50
samochód osobowy z przyczepą	0	10,00	2,50
samochód dla osób niepełnosprawnych	-	4,50	3,60

2) samochody ciężarowe i autobusy:

Rodzaj pojazdu	Usytuowanie w stosunku do jezdni α[^o]**)	Długość [m]	Szerokość [m]
samochód ciężarowy	90 0	8,00 15,00	3,50 3,00
autobus	90 0	10,00 19,00	4,00 3,00
samochód ciężarowy z przyczepą lub członowy	90*) 60*) 0	19,00 19,00 30,00	3,50 3,50 3,00

*) Stanowisko postojowe samochodów ciężarowych z przyczepami lub członowych należy wykonywać jako przelotowe.

**) Wymiary stanowisk postojowych przy innych kątach usytuowania w stosunku do jezdni niż podano w pkt 1 i 2 należy ustalać z zachowaniem gabarytów podanych dla α = 90^o.

2. Szerokość jezdni manewrowej przy stanowiskach postojowych nie powinna być mniejsza niż podaje poniższa tabela:

Rodzaj pojazdu	Usytuowanie w stosunku do jezdni α[^o]	Szerokość drogi manewrowej [m]
samochód osobowy	90 60 45 0	5,00 4,00 3,50 3,00
samochód ciężarowy	90 60 45 0	12,00 7,50 6,00 3,50
autobus	90 60 45 0	16,00 10,00 7,50 3,50

3. Parametry techniczne jezdni i stanowisk postojowych na MOP podaje poniższa tabela:

Parametr jezdni	Jednostka	Rodzaj pojazdu użytkującego jezdnię
		osobowy	osobowy z przyczepą	ciężarowy lub autobus
Szerokość jezdni jednokierunkowej 1) bez krawężników 2) w krawężnikach	m m	3,00 4,50	3,50 4,50	4,50 4,50
Najmniejszy promień łuku: 1) w planie 2) w przekroju podłużnym a) wypukły b) wklęsły	m m m	15 250 150	30 250 150	30 250 150
Najmniejszy promień wewnętrznej krawędzi jezdni	m	6,00	10,00	10,00
Prędkość projektowa	km/h	30
Pochylenie podłużne stanowisk nie większe niż:	%	2,5
Pochylenie poprzeczne stanowisk w przedziale od-do: a) nawierzchnia ulepszona b) nawierzchnia nie ulepszona	% %	1,5-2,5 2,5-3,5

§  65.

1. Przejście graniczne może być zlokalizowane na koronie autostrady lub w jej sąsiedztwie poza koroną. W zależności od intensywności ruchu pojazdów ciężarowych przekraczających granicę państwową w celu usprawnienia odpraw celnych może być stosowana odrębna stacja, zwana dalej "terminalem".

2. Lokalizacja terminalu w sąsiedztwie autostrady nie może powodować zakłócenia ruchu na jezdniach i węzłach autostrady.

3. Do przejścia granicznego i do terminalu musi być zapewniony dojazd inną drogą publiczną.

4. Na dojeździe do przejścia granicznego dopuszcza się wykonanie dodatkowego pasa postojowego szerokości co najmniej 3,0 m, umieszczonego przy jezdni autostrady po jej prawej stronie, z opaską szerokości co najmniej 1,0 m i gruntowym poboczem. Długość pasa postojowego należy dostosować do wielkości natężenia ruchu granicznego, rodzajowej struktury ruchu i sposobu odprawy granicznej.

Rozdział  4

Miejsca poboru opłat

§  66.

1. MPO może być:

1) placem poboru opłat urządzonym na poszerzonej koronie autostrady, zwanym dalej "PPO",

2) SPO urządzoną na poszerzonej koronie łącznicy lub w węźle.

2. MPO powinno mieć:

1) plac dojazdowy i wyjazdowy,

2) zgrupowanie stanowisk poboru opłat, które powinno być wyposażone w:

a) pasy przejazdowe,

b) specjalny pas przejazdowy dla pojazdów ponadnormatywnych i uprzywilejowanych,

c) wyspy dzielące stanowiska, na których są umieszczone kioski lub urządzenia do poboru opłat,

d) urządzenia i miejsca do kontroli pojazdów ciężarowych.

3. Place dojazdowy i wyjazdowy do zgrupowania stanowisk poboru opłat, w zależności od liczby stanowisk, powinny mieć długość nie mniejszą niż:

1) na PPO - 150 m,

2) na SPO - 50 m.

4. Szerokość pasa na stanowisku poboru opłat powinna wynosić:

1) 3,0 m - jeżeli jest to pas przejazdowy,

2) 6,0 m - jeżeli jest to specjalny pas przejazdowy.

5. Wyspa dzieląca pasy przejazdowe powinna mieć szerokość nie mniejszą niż 1,6 m oraz długość nie mniejszą niż 25 m.

6. Kiosk do poboru opłat na wyspie dzielącej powinien być zabezpieczony barierą ochronną.

§  67.

1. Liczbę stanowisk poboru opłat ustala się w zależności od wielkości natężenia ruchu, niezbędnego czasu dla obsługi jednego pojazdu i dopuszczalnego czasu oczekiwania uczestników ruchu.

2. Dla każdego kierunku ruchu powinny być wykonane co najmniej dwa stanowiska poboru opłat; jedno stanowisko powinno być wyposażone w specjalny pas przejazdowy.

3. Przy większej liczbie stanowisk i przy wahaniach kierunkowego rozkładu ruchu dopuszcza się wykonanie stanowisk środkowych do przemiennej obsługi kierunków ruchu.

4. SPO zlokalizowana równolegle do autostrady powinna być oddzielona pasem dzielącym szerokości co najmniej 3,0 m.

5. Zadaszenie i konstrukcja do umieszczenia sygnalizatorów i znaków informacyjnych o sposobie użytkowania pasów przejazdowych powinny spełniać łącznie następujące warunki:

1) skrajnia pionowa elementów trwałych zadaszenia i konstrukcji powinna wynosić co najmniej 4,70 m,

2) dolna część sygnalizatorów i znaków nie powinna znajdować się niżej niż 4,50 m od najwyższej rzędnej jezdni.

Wymagania techniczne dla zadaszenia i konstrukcji określają obowiązujące Polskie Normy.

§ 68. Zaplecze administracyjno-kontrolne MPO powinno być wyposażone w budynki, w których, w zależności od potrzeb, należy zapewnić pomieszczenia dla policji i służb medycznych, miejsca postojowe dla pojazdów personelu oraz urządzenia łączności, zasilanie w energię i wodę, odprowadzenie ścieków. Obszar zaplecza powinien być oddzielony od PPO i SPO pasem dzielącym szerokości nie mniejszej niż 1,6 m.

§  69.

1. Pochylenie podłużne odcinka, na którym jest zlokalizowane MPO, nie powinno przekraczać 2,5%, zaś pasów przejazdowych nie powinno być większe niż 1,5%.

2. Pochylenie poprzeczne placu dojazdowego i wyjazdowego nie powinno być mniejsze niż 1,0%, zaś pochylenie podłużne placów nie powinno być mniejsze niż 0,5%.

Rozdział  5

Urządzenia organizacji i bezpieczeństwa ruchu

§ 70. Znaki pionowe umieszczone obok jezdni lub nad jezdnią powinny być w szczególności odblaskowe lub oświetlone, dopuszczone do stosowania w budownictwie drogowym.

§  71.

1. Materiały do oznakowania poziomego jezdni powinny być dobrze widoczne w dzień i w nocy, trwałe, nie powinny powodować obniżenia bezpieczeństwa ruchu drogowego z powodu niedostatecznych właściwości przeciwpoślizgowych lub nierówności, a także nie powinny utrudniać spływu wody powierzchniowej.

2. Do oznakowania poziomego mogą być stosowane materiały, które spełniają warunki określone w ust. 1, dopuszczone do stosowania w budownictwie drogowym.

§  72.

1. Barierę ochronną stosuje się w miejscach, w których przewidywane skutki wypadku drogowego byłyby poważniejsze od skutków kolizji pojazdu z barierą.

2. Warunki, o których mowa w ust. 1, uznaje się za spełnione, jeżeli bariery ochronne są stosowane według zasad określonych w § 74.

§  73.

1. Na autostradzie należy stosować bariery ochronne, które spełniają łącznie następujące warunki:

1) utrzymują samochód osobowy o masie 1.000 kg, najeżdżający z prędkością około 100 km/h pod kątem około 15^o, i samochód ciężarowy lub autobus o masie 10.000 kg, najeżdżający z prędkością około 70 km/h pod kątem około 15^o - wyprowadzając go w kierunku zbieżnym lub bliskim linii bariery,

2) zachowują podczas kolizji pełną integralność konstrukcyjną, w szczególności żadna z części bariery nie może ulec odłączeniu.

2. Na autostradzie można stosować barierę ochronną:

1) stalową (profilowana prowadnica na słupkach) - wysokości 0,75 m mierzonej od krawędzi pasa awaryjnego lub opaski,

2) betonową barierę pełną z łamanym zarysem ściany bocznej - wysokości 0,81 m mierzonej od krawędzi pasa awaryjnego lub opaski.

3. W wypadku gdy odległość lica prowadnicy stalowej lub podstawy betonowej bariery od lica krawężnika wynosi nie więcej niż 0,20 m, to wysokość bariery stalowej i bariery betonowej mierzy się od krawędzi nawierzchni przy krawężniku.

4. Dopuszcza się stosowanie barier o innej konstrukcji i z innych materiałów, jeżeli spełniają warunki, o których mowa w ust 1, i uzyskały dopuszczenie do stosowania w budownictwie drogowym.

5. Zamocowanie słupków barier powinno wytrzymać obciążenie siłą uderzeniową, od najeżdżającego pojazdu samochodowego, przyłożoną na wysokości 0,70 m:

1) dla bariery podatnej - 35 kN,

2) dla bariery wzmocnionej - 50 kN,

3) dla bariery sztywnej - 100 kN.

6. Odległość lica prowadnicy stalowej bariery ochronnej lub podstawy betonowej bariery pełnej powinna wynosić nie mniej niż:

1) od krawędzi pasa awaryjnego - 0,50 m,

2) od krawędzi pasa ruchu - 1,00 m.

7. Dopuszcza się odległość lica prowadnicy stalowej bariery ochronnej lub podstawy betonowej bariery pełnej od krawędzi pasa ruchu 0,5 m, jeżeli na krawędzi pasa ruchu znajduje się krawężnik wysokości co najmniej 0,14 m, a prędkość projektowa nie przekracza 60 km/h.

§  74.

1. Barierę skrajną na autostradzie należy stosować, gdy:

1) wysokość nasypu, mierzona na krawędzi korony, jest większa niż 2,0 m i nachylenie skarpy jest większe niż 1:3,

2) u podnóża nasypu znajduje się obiekt lub przeszkoda niebezpieczna dla uczestników ruchu,

3) nasyp jest ograniczony ścianą oporową, której wysokość jest większa niż 1,5 m,

4) przy krawędzi korony autostrady znajduje się obiekt lub przeszkoda, której odległość od krawędzi pasa awaryjnego jest mniejsza niż 1,25 m lub od krawędzi pasa ruchu - 3,5 m,

5) na zewnętrznej stronie łuku poziomego, w odległości mniejszej niż 1,5 m od krawędzi korony autostrady, może wystąpić zagrożenie dla uczestników ruchu,

6) w odległości od krawędzi pasa ruchu mniejszej niż 15,0 m znajduje się tor kolejowy lub tramwajowy w poziomie, w wykopie lub na nasypie niższym niż 1,8 m.

2. Barierę na pasie dzielącym należy stosować, gdy:

1) szerokość pasa dzielącego z opaskami jest mniejsza niż 6,0 m,

2) na pasie dzielącym znajdują się obiekt lub przeszkoda, której odległość od krawędzi pasa ruchu jest mniejsza niż 3,5 m.

3. Barierę betonową pełną stosuje się w szczególności:

1) na wąskim pasie dzielącym,

2) jako barierę osłonową przy obiekcie i przeszkodzie,

3) jako barierę skrajną w tunelu i przy ścianie oporowej,

4) na niebezpiecznym dla uczestników ruchu odcinku autostrady.

4. Bariera ochronna od strony najazdu powinna być zakończona odcinkiem przejściowym, nachylonym do powierzchni korony drogi w celu ograniczenia skutków najechania na czoło bariery.

5. W celu oddzielenia ruchu pieszych od ruchu pojazdów na obszarze MOP lub MPO dopuszcza się stosowanie bariery z poręczą.

§ 75. Osłony energochłonne należy stosować w miejscach szczególnego zagrożenia uczestników ruchu. Lico osłony energochłonnej w stosunku do pasa awaryjnego lub opaski powinno znajdować się w odległości określonej dla barier w § 73 ust. 6 i 7.

§  76.

1. Ogrodzenie autostrady wykonuje się w celu zmniejszenia niekorzystnego oddziaływania otaczającego środowiska na bezpieczeństwo uczestników ruchu.

2. Autostradę należy ogrodzić z obu stron, na całej jej długości.

3. Ogrodzeniem może być:

1) siatka o odpowiedniej konstrukcji oczek,

2) wał ziemny z ekranem lub ekran stosowany dla ochrony środowiska.

4. Ogrodzenie autostrady powinno być zlokalizowane:

1) w pasie drogowym autostrady nie bliżej niż 0,75 m od jego granicy i co najmniej 1,0 m od krawędzi skarpy nasypu lub skarpy wykopu,

2) nie bliżej niż 1,5 m od pasa ruchu oraz 1,0 m od pasa awaryjnego lub opaski, w celu oddzielenia MOP lub MPO.

5. Wysokość ogrodzenia powinna wynosić co najmniej:

1) 1,5 m na obszarach zabudowanych, występowania zwierząt domowych i drobnej zwierzyny dzikiej,

2) 2,00 m na ciągach migracji zwierząt oraz występowania grubej zwierzyny dzikiej.

6. Ogrodzenie z siatki do wysokości 0,75 m powinno mieć rozstaw drutów poziomych nie większy niż 0,05 m, a drutów pionowych nie większy niż 0,30 m.

7. W pasie drogowym autostrady mogą być stosowane inne urządzenia zabezpieczające przed wkroczeniem zwierząt na autostradę.

§  77.

1. Osłony przeciwolśnieniowe należy stosować w celu zapewnienia uczestnikom ruchu ochrony przed światłem padającym z przeciwnego kierunku ruchu.

2. Osłony przeciwolśnieniowe:

1) powinny przeciwdziałać olśnieniu przy wysokości oczu kierowcy samochodu osobowego 1,0 m i samochodu ciężarowego 2,5 m,

2) powinny zapewnić osłonę na całym zagrożonym olśnieniem odcinku autostrady,

3) nie powinny ograniczać widoczności, skrajni autostrady, nie powinny powodować zagrożenia bezpieczeństwa uczestników ruchu oraz zaśnieżania autostrady.

3. Osłony przeciwolśnieniowe powinny być umieszczone w szczególności:

1) między jezdniami dla przeciwnych kierunków ruchu na odcinku zagrożonym olśnieniem, w szczególności w obrębie węzła, na łuku w planie przy pochyleniu podłużnym do 2%, na którym odchylenie osi łuku od stycznej w odległości widoczności na zatrzymanie nie jest większe niż szerokość pasa dzielącego zwiększona o 2,0 m,

2) wzdłuż łącznicy węzła, na której ruch pojazdów jest przeciwny do kierunku ruchu na autostradzie,

3) między jezdnią autostrady a równolegle do niej przebiegającą inną drogą lub torem kolejowym,

4) między jezdnią autostrady a MOP, na którym ruch pojazdów widoczny z autostrady odbywa się w przeciwnym kierunku.

4. Jako osłony przeciwolśnieniowe mogą być stosowane:

1) osłony z krzewów,

2) osłony z materiałów naturalnych lub sztucznych,

3) sztuczne formy terenowe, takie jak groble i wały ziemne.

§  78.

1. Osłony przeciwwietrzne powinny być stosowane na odcinku autostrady narażonym na działanie silnych wiatrów bocznych, które mogą zagrażać bezpieczeństwu ruchu, a w szczególności na dojazdach do mostu, przy przekroczeniu doliny, wąwozu.

2. Jako urządzenia przeciwwietrzne stosuje się:

1) osłony z drzew, krzewów,

2) osłony z materiałów naturalnych lub sztucznych,

3) sztuczne formy terenowe, takie jak wały ziemne, groble.

3. Rodzaj i miejsce zastosowania osłon przeciwwietrznych określa się po rozpoznaniu siły, kierunku i częstotliwości wiatru.

§  79.

1. Autostrada, w zależności od potrzeb, powinna być wyposażona w urządzenia sterowania i zarządzania ruchem.

2. Urządzenia sterowania ruchem mogą obejmować:

1) urządzenia zbierania danych o ruchu drogowym,

2) sygnalizację świetlną stosowaną w zależności od potrzeb na węźle i autostradzie,

3) sygnalizację świetlną na dojeździe do przejścia granicznego lub MPO.

3. Urządzenia zarządzania ruchem mogą obejmować:

1) zdalne kierowanie znakami o zmienianej treści,

2) informację radiową odcinkową lub lokalną.

§  80.

1. Na koronie autostrady, w zależności od potrzeb, umieszcza się:

1) znaki drogowe oraz słupki prowadzące na krawędzi korony i w pasie dzielącym autostrady,

2) słupki przeszkodowe,

3) sygnalizatory wiatru, mgły, gołoledzi, które ostrzegają uczestników ruchu o występujących zagrożeniach,

4) urządzenia do pomiaru i kontroli ruchu,

5) kolumny łączności alarmowej.

2. Urządzenia, o których mowa w ust. 1 pkt 3, 4 i 5, nie mogą naruszać skrajni drogowej, a odległość tych urządzeń od zewnętrznej krawędzi pasa awaryjnego lub opaski nie może być mniejsza niż 1,0 m.

Rozdział  6

Urządzenia infrastruktury technicznej nie związane z autostradą

§  81.

1. Urządzenie infrastruktury technicznej nie związane z autostradą umieszczone w pasie drogowym nie może naruszać elementów technicznych autostrady oraz nie może przyczyniać się do zagrożenia bezpieczeństwa uczestników ruchu lub zmniejszania wartości użytkowej autostrady.

2. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, to:

1) linie elektroenergetyczne wysokiego i niskiego napięcia oraz linie telekomunikacyjne,

2) przewody kanalizacyjne nie służące do odwodnienia autostrady, gazowe, ciepłownicze i wodociągowe,

3) urządzenia wodnych melioracji,

4) urządzenia podziemne specjalnego przeznaczenia,

5) inne trasy komunikacyjne,

6) budowle nie związane z obsługą autostrady.

3. Urządzenia liniowe przebiegające poprzecznie nad autostradą nie mogą naruszyć jej skrajni. Urządzenie oddziałujące niekorzystnie na uczestników ruchu powinno być odpowiednio zabezpieczone i umieszczone w bezpiecznej odległości.

4. Urządzenia liniowe przechodzące przez korpus autostrady nie może zmniejszać stateczności i nośności korpusu oraz nawierzchni, naruszać urządzeń odwadniających i innych podziemnych urządzeń autostrady.

5. Urządzenia liniowe przecinające poprzecznie autostradę lub zlokalizowane wzdłuż autostrady muszą być wykonane w taki sposób, aby nie ograniczały możliwości przebudowy lub modernizacji autostrady.

6. Urządzenia infrastruktury technicznej przebiegające wzdłuż autostrady, w zależności od sposobu prowadzenia, powinny być usytuowane jako:

1) linie napowietrzne, w sposób określony w przepisach o drogach publicznych,

2) linie podziemne kablowe co najmniej 1,0 m za pasem drogowym autostrady i co najmniej 2,0 m od środka pni istniejących lub planowanych drzew.

7. Urządzenia podziemne rurowe powinny być usytuowane poza pasem drogowym autostrady w taki sposób, aby:

1) nie wpływały ujemnie na system korzeniowy drzew w pasie drogowym autostrady,

2) wykopy pod te urządzenia nie naruszały pasa drogowego autostrady.

8. Budowle infrastruktury technicznej nie związane z funkcją autostrady należy lokalizować w odległościach określonych w przepisach o drogach publicznych.

Rozdział  7

Urządzenia techniczne autostrady

§  82.

1. Autostrada powinna być wyposażona w OUA. Przez OUA rozumie się teren wyposażony w urządzenia i obiekty umożliwiające konserwację i naprawę elementów autostrady i zapewnienia przejezdności w ciągu całego roku oraz, w zależności od potrzeb, w urządzenia do likwidacji skażenia środowiska.

2. OUA powinien zapewnić utrzymanie odcinka autostrady o długości nie większej niż 60 km.

3. OUA ze względów organizacyjnych powinien być lokalizowany przy węźle. Dopuszcza się lokalizację OUA przy autostradzie w innym miejscu, lecz połączenie jego z autostradą powinno być przeznaczone wyłącznie dla pojazdów służbowych. Pojazdy te nie mogą powodować zakłócenia ruchu ani pogorszenia stanu bezpieczeństwa.

4. W budynkach technicznych OUA należy zapewnić, w zależności od potrzeb, pomieszczenia dla urządzeń sterowania ruchem, łączności alarmowej, informacji radiowej, policji, służb medycznych, pomocy drogowej i jednostek krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

5. OUA, w zależności od potrzeb, należy wyposażyć w obiekty i urządzenia, w tym w szczególności w garaż, magazyn, warsztat, stację meteorologiczną, parking; ponadto OUA należy zaopatrzyć w wodę, energię elektryczną, oczyszczalnię ścieków.

6. Autostradę, w zależności od potrzeb, wyposaża się w place techniczne, w szczególności przeznaczone do magazynowania materiałów zimowego utrzymania. Połączenie placu z jezdnią autostrady powinno być przeznaczone wyłącznie dla pojazdów służbowych. Pojazdy te nie mogą powodować zakłócenia ruchu na autostradzie ani pogorszenia stanu bezpieczeństwa.

§  83.

1. W pasie drogowym autostrady, w zależności od potrzeb, może być zlokalizowany pas technologiczny po obu lub po jednej stronie autostrady.

2. Pas technologiczny lokalizuje się na odcinku autostrady, na którym występują potrzeby związane z utrzymaniem lub ochroną autostrady, a także do umieszczenia podziemnych urządzeń infrastruktury technicznej.

3. Pas technologiczny w części przeznaczonej do ruchu pojazdów służb utrzymania autostrady powinien być utwardzony.

4. Lokalizacja pasa technologicznego nie powinna powodować obniżenia cech użytkowych autostrady.

5. Szerokość, pochylenie podłużne i poprzeczne pasa technologicznego powinny umożliwiać jego użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem.