Rozdział 3 - Świadczenie usług pocztowych - Prawo pocztowe.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2008.189.1159 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 1 maja 2013 r.

Rozdział  3

Świadczenie usług pocztowych

Art.  21.

1. Świadczenie usług pocztowych odbywa się na podstawie umów o świadczenie usług pocztowych.

2. Zawarcie umowy o świadczenie usługi pocztowej następuje w szczególności przez:

1) przyjęcie przez operatora przesyłki do przemieszczenia i doręczenia;

2) wrzucenie przesyłki listowej, z wyłączeniem przesyłek rejestrowanych oraz podlegających ustawowemu zwolnieniu z opłat pocztowych, do nadawczej skrzynki pocztowej operatora;

3) przyjęcie przekazu pocztowego.

Art.  22.

1. Operator odmawia zawarcia umowy o świadczenie usługi pocztowej albo może odstąpić od jej wykonania, jeżeli:

1) nie są spełnione wymagania dotyczące świadczenia usług pocztowych określone w ustawie lub w przepisach wydanych na jej podstawie, a także w regulaminach wykonywania usług pocztowych;

2) zawartość lub opakowanie przesyłki naraża osoby trzecie lub operatora na szkodę;

3) na opakowaniu przesyłki lub w widocznej części jej zawartości znajdują się napisy, wizerunki, rysunki lub inne znaki graficzne naruszające prawo lub znaki opłaty pocztowej niespełniające wymagań określonych w ustawie;

4) usługa pocztowa miałaby być wykonywana w całości lub w części na obszarze nieobjętym zezwoleniem lub wpisem do rejestru;

5) przyjmowanie lub przemieszczanie przesyłki jest zabronione na podstawie odrębnych przepisów.

2. Operator może ponadto:

1) odmówić zawarcia umowy o świadczenie usługi pocztowej, jeżeli przesyłka nie spełnia określonych przez operatora warunków wymaganych do zawarcia umowy;

2) odstąpić od wykonania usługi pocztowej po zawarciu umowy o świadczenie usługi pocztowej, jeżeli przesyłka nie spełnia warunków określonych w umowie.

3. W przypadku odmowy zawarcia umowy lub jednostronnego odstąpienia przez operatora od umowy o świadczenie usługi pocztowej z przyczyn określonych w ust. 1 i 2, przyjętą przesyłkę zwraca się nadawcy na jego koszt. Zwrotowi podlega także pobrana opłata za wykonanie usługi.

4. Do zwrotu przesyłki, o którym mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy art. 27 i 38.

Art.  23.

1. Nadawca może przed doręczeniem przesyłki rejestrowanej lub kwoty pieniężnej określonej w przekazie pocztowym:

1) odstąpić od umowy o świadczenie usługi pocztowej;

2) żądać zmiany adresata lub miejsca doręczenia.

2. Operator może żądać od nadawcy uiszczenia opłat za czynności wykonane przez operatora w związku z odstąpieniem przez nadawcę od umowy o świadczenie usługi pocztowej albo realizacją zmian, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

Art.  24.

1. Operator, z zastrzeżeniem art. 49, określa w regulaminie świadczenia usług pocztowych lub w umowach o świadczenie usług pocztowych warunki wykonywania i korzystania z usług pocztowych, a w szczególności okoliczności uzasadniające uznanie usługi pocztowej za niewykonaną, sposób postępowania w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania usługi pocztowej oraz terminy, po upływie których uważa się niedoręczoną przesyłkę za utraconą, a także szczegółowe zasady składania i rozpatrywania reklamacji.

2. Regulamin, o którym mowa w ust. 1, podawany jest do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty lub stanowi nieodpłatny załącznik do umowy o świadczenie usługi pocztowej, gdy wynika to z właściwości zawieranej umowy.

Art.  25.

1. W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że przemieszczanie przesyłki może spowodować uszkodzenie innych przesyłek lub mienia operatora, operator może zażądać jej otwarcia przez nadawcę, a w przypadku gdy wezwanie nadawcy do otwarcia przesyłki jest niemożliwe lub było bezskuteczne, może zabezpieczyć przesyłkę na własny koszt w sposób zapewniający bezpieczeństwo obrotu pocztowego.

2. W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że przesyłka stanowi przedmiot przestępstwa lub jej zawartość stanowi zagrożenie dla ludzi lub środowiska, operator powiadamia niezwłocznie właściwe służby oraz zatrzymuje i zabezpiecza przesyłkę do chwili dokonania oględzin przez te służby.

Art.  26.

1. Przesyłkę lub kwotę pieniężną określoną w przekazie pocztowym, z zastrzeżeniem ust. 2-6, doręcza się adresatowi pod adresem wskazanym na przesyłce, przekazie pocztowym lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej.

2. Przesyłka, jeżeli nie jest nadana na poste restante, może być także wydana ze skutkiem doręczenia:

1) adresatowi:

a) do jego oddawczej skrzynki pocztowej,

b) w placówce operatora, jeżeli podczas próby doręczenia przesyłki adresat był nieobecny pod adresem wskazanym na przesyłce, przekazie pocztowym lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej albo doręczenie za pomocą oddawczej skrzynki pocztowej nie jest możliwe,

c) w miejscu uzgodnionym przez adresata z operatorem;

2) przedstawicielowi ustawowemu adresata lub pełnomocnikowi adresata:

a) pod adresem wskazanym na przesyłce, przekazie pocztowym lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej,

b) w placówce operatora;

3) osobie pełnoletniej zamieszkałej razem z adresatem, jeżeli adresat nie złożył w placówce operatora zastrzeżenia w zakresie doręczenia przesyłki rejestrowanej lub przekazu pocztowego:

a) pod adresem wskazanym na przesyłce, przekazie pocztowym lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej,

b) w placówce operatora;

4) 26 osobie uprawnionej do odbioru przesyłek w urzędzie organu władzy publicznej, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych, jeżeli adresatem przesyłki jest dany organ władzy publicznej;

5) osobie uprawnionej do odbioru przesyłek w podmiotach będących osobami prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, jeżeli adresatem przesyłki jest:

a) dana osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej,

b) niebędąca członkiem organu zarządzającego albo pracownikiem danej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej osoba fizyczna w niej przebywająca;

6) kierownikowi jednostki lub osobie fizycznej przez niego upoważnionej, jeżeli adresatem przesyłki jest osoba fizyczna przebywająca w jednostce, w której ze względu na charakter tej jednostki lub powszechnie uznawany zwyczaj doręczenie przesyłki adresatowi jest znacznie utrudnione lub niemożliwe.

3. Przepisy ust. 2 nie naruszają przepisów innych ustaw dotyczących sposobu, zasad i trybu doręczeń.

4. Na pisemny wniosek adresata, złożony w odpowiedniej placówce operatora, przesyłka listowa będąca przesyłką rejestrowaną może być doręczana w sposób, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a.

5. Do doręczenia kwoty pieniężnej określonej w przekazie pocztowym, z wyłączeniem przekazów nadanych na poste restante, stosuje się odpowiednio przepisy ust. 2 pkt 1 lit. b oraz pkt 2-6.

6. Do doręczenia przesyłki rejestrowanej lub kwoty pieniężnej określonej w przekazie pocztowym w przypadku śmierci adresata stosuje się odpowiednio przepisy art. 27 lub 29.

Art.  27.

1. Przesyłkę, której nie można doręczyć adresatowi, operator zwraca nadawcy. Za czynności związane ze zwrotem przesyłki operator może żądać uiszczenia opłaty.

2. Przesyłka, której nie można doręczyć adresatowi ani zwrócić nadawcy z powodu braku lub błędnego adresu nadawcy, zwana dalej "przesyłką niedoręczalną", może zostać otwarta przez operatora w celu uzyskania danych umożliwiających jej doręczenie lub zwrócenie nadawcy.

3. Jako przesyłkę niedoręczalną traktuje się także przesyłkę nieopłaconą lub opłaconą w kwocie niższej niż należna, jeżeli nadawca lub adresat odmówi uiszczenia opłaty lub różnicy w opłacie. Do zawartości tej przesyłki stosuje się odpowiednio przepisy ust. 10.

4. Otwarcie przesyłki niedoręczalnej następuje niezwłocznie, chyba że umowa o świadczenie usługi pocztowej przewiduje inny termin.

5. Operator wyznacza jednostkę organizacyjną, w której będą dokonywane czynności związane z otwieraniem przesyłek i ustalaniem danych umożliwiających ich doręczenie albo zwrócenie nadawcy.

6. Otwarcia przesyłki niedoręczalnej dokonuje komisja w składzie co najmniej 3 osób, powołana przez kierownika jednostki organizacyjnej, o której mowa w ust. 5, spośród pracowników tej jednostki.

7. Otwarcie przesyłki niedoręczalnej powinno być dokonane w sposób zapewniający jak najmniejsze uszkodzenie jej opakowania.

8. Po otwarciu przesyłki komisja dokonuje sprawdzenia, czy na wewnętrznej stronie opakowania nie został umieszczony adres nadawcy lub adresata, a w przypadku ich braku komisja dokonuje oględzin zawartości przesyłki.

9. W przypadku ustalenia przez komisję w trakcie czynności, o których mowa w ust. 7 i 8, adresu nadawcy lub adresata, przesyłka po odpowiednim zabezpieczeniu i umieszczeniu adnotacji na opakowaniu o komisyjnym jej otwarciu jest doręczana przez operatora lub zwracana nadawcy.

10. W przypadku gdy otwarcie przesyłki niedoręczalnej nie umożliwi jej doręczenia lub zwrócenia nadawcy albo nadawca odmówi przyjęcia zwróconej przesyłki:

1) korespondencja stanowiąca przesyłkę zostaje zniszczona przez operatora w sposób uniemożliwiający odtworzenie informacji zawartej w przesyłce i na jej opakowaniu nie wcześniej niż po upływie 60 dni od dnia otwarcia przesyłki;

2) do zawartości przesyłki innej niż korespondencja stosuje się odpowiednio przepisy art. 183, 184 i 187 Kodeksu cywilnego.

Art.  28.

Zakazane jest nadawanie, przyjmowanie do przemieszczania i doręczania przez operatora rzeczy pochodzących od różnych nadawców skierowanych do różnych adresatów, jeżeli są nadane w jednej przesyłce.

Art.  29.

Kwotę przekazu pocztowego, której nie można doręczyć adresatowi, zwraca się nadawcy, a w przypadku gdy jest to niemożliwe z powodu braku lub błędnego adresu nadawcy stosuje się odpowiednio przepisy art. 184 i 187 Kodeksu cywilnego.

Art.  30.

1. Operator ustala wysokość oraz sposób uiszczania opłat za usługi pocztowe, z uwzględnieniem zasad określonych w ustawie. Wysokość opłat może być uzależniona w szczególności od rodzaju, masy lub terminów doręczenia przesyłki.

2. Przesyłka będąca przesyłką dla ociemniałych nadana przez:

1) osobę legitymującą się orzeczeniem właściwego organu orzekającego o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z tytułu uszkodzenia narządu wzroku, zwaną dalej "osobą niewidomą lub ociemniałą", i adresowana do biblioteki lub organizacji osób niewidomych lub ociemniałych bądź do organizacji, których celem statutowym jest działanie na rzecz osób niewidomych lub ociemniałych,

2) bibliotekę, organizację osób niewidomych lub ociemniałych bądź organizacje, których celem statutowym jest działanie na rzecz osób niewidomych lub ociemniałych, i adresowana do osoby niewidomej lub ociemniałej,

3) osobę niewidomą lub ociemniałą bądź skierowaną do tej osoby zawierającą wyłącznie informacje utrwalone pismem wypukłym

- jest zwolniona od opłaty pocztowej za przyjęcie, przemieszczenie i doręczenie przesyłki niebędącej przesyłką najszybszej kategorii, tego rodzaju i tej samej masy, ustalonej w obowiązującym cenniku powszechnych usług pocztowych operatora publicznego, o którym mowa w art. 51 ust. 4. Zwolnienie to nie obejmuje opłaty za potwierdzenie odbioru przesyłki rejestrowanej.

3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego i minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określą, w drodze rozporządzenia, wykaz bibliotek, organizacji osób niewidomych lub ociemniałych oraz organizacji, których celem statutowym jest działanie na rzecz osób niewidomych lub ociemniałych, o których mowa w ust. 2, kierując się zasadą zapewnienia jak najszerszego i równoprawnego dostępu osób niewidomych i ociemniałych do dóbr kultury.

Art.  31.

1. Operatorzy mogą stosować własne znaki służące do potwierdzenia opłacenia usługi pocztowej:

1) zawierające informacje:

a) umożliwiające identyfikację operatora,

b) o wysokości opłaty pobranej za wykonanie usługi pocztowej

- zwane dalej "znakami opłaty pocztowej";

2) zawierające informacje:

a) umożliwiające identyfikację operatora,

b) umożliwiające identyfikację umowy o świadczenie usługi pocztowej zawartej między operatorem a podmiotem, na rzecz którego jest wykonywana usługa

- zwane dalej "oznaczeniami".

2. Operatorzy stosują znaki opłaty pocztowej lub oznaczenia w przypadku świadczenia usług pocztowych na zasadach określonych w art. 47 ust. 2.

3. 27 Znakami służącymi do potwierdzenia opłacenia usług pocztowych świadczonych przez Pocztę Polską S.A. są:

1) znaki opłaty pocztowej emitowane przez Pocztę Polską S.A. jako samodzielne znaki opatrzone napisem zawierającym użyte w dowolnym przypadku wyrazy: "Polska", "Rzeczpospolita Polska" lub "Poczta", zwane dalej "znaczkami pocztowymi";

2) znaki opłaty pocztowej inne niż znaczki pocztowe, określone przez Pocztę Polską S.A.;

3) oznaczenia określone przez Pocztę Polską S.A.

4. Wzory znaków opłaty pocztowej, z wyłączeniem znaków, o których mowa w ust. 3, podlegają zgłoszeniu Prezesowi UKE, który prowadzi ich wykaz. Wykaz znaków opłaty pocztowej jest jawny.

5. Prezes UKE odmawia, w drodze decyzji, umieszczenia wzoru znaku opłaty pocztowej w wykazie, o którym mowa w ust. 4, jeżeli:

1) zawarte na znaku napisy, wizerunki lub inne znaki graficzne naruszają dobra podlegające ochronie prawnej;

2) znak jest opatrzony napisem zawierającym wyrazy, o których mowa w ust. 3 pkt 1;

3) znak nie spełnia wymagań określonych w ustawie.

6. Stosowanie znaku opłaty pocztowej objętej decyzją, o której mowa w ust. 5, jest zabronione.

7. Znaczkom pocztowym przysługuje ochrona przewidziana w przepisach Kodeksu karnego dla urzędowych znaków wartościowych, zaś innym znakom i oznaczeniom służącym do potwierdzania opłacenia usługi pocztowej, ochrona przewidziana w przepisach Kodeksu karnego dla dokumentów.

Art.  32. ²⁸

 

1. Poczcie Polskiej S.A. przysługuje wyłączne prawo emisji i wycofywania z obiegu:

1) znaczków pocztowych;

2) kartek pocztowych w postaci pojedynczych kart wykonanych ze sztywnego papieru z nadrukowanym znakiem opłaty pocztowej opatrzonym napisem zawierającym wyrazy, o których mowa w art. 31 ust. 3 pkt 1;

3) kopert z nadrukowanym znakiem opłaty pocztowej opatrzonym napisem zawierającym wyrazy, o których mowa w art. 31 ust. 3 pkt 1.

2. Poczta Polska S.A. jest obowiązana do emisji znaczków pocztowych zgodnie z rocznym planem emisji znaczków pocztowych.

3. Osoby fizyczne i osoby prawne mają prawo zgłaszania Poczcie Polskiej S.A. tematów do planu emisji znaczków pocztowych w terminie do dnia 30 czerwca każdego roku z dwuletnim wyprzedzeniem w stosunku do terminu, o którym mowa w ust. 6.

4. Poczta Polska S.A. rozpatruje zgłaszane tematy i wybiera spośród nich te, które rekomenduje ministrowi właściwemu do spraw łączności, jako elementy składowe planu emisji znaczków pocztowych na dany rok. Dokument rekomendujący tematy zawiera liczbę znaczków wchodzących w skład każdego tematu, kolejność ich wprowadzania do obiegu oraz dane zawierające informacje o weryfikacji wniosku. W rekomendacjach Poczta Polska S.A. uwzględnia w szczególności rocznice doniosłych wydarzeń przypadających w danym roku oraz potrzeby eksploatacyjne przedsiębiorstwa.

5. Poczta Polska S.A. sporządza:

1) zestawienie wszystkich zgłoszonych do planu emisji na dany rok propozycji tematów;

2) zestawienie tematów rekomendowanych, wraz z ich uzasadnieniem oraz uzasadnieniem przyczyn nieuwzględnienia pozostałych tematów w rekomendacjach.

6. Zestawienia, o których mowa w ust. 5, Poczta Polska S.A. przedkłada ministrowi właściwemu do spraw łączności nie później niż do dnia 31 stycznia każdego roku poprzedzającego rok, w którym plan będzie obowiązywał.

7. Minister właściwy do spraw łączności określi, w drodze decyzji, w terminie do dnia 31 marca roku poprzedzającego rok, w którym plan będzie obowiązywał, roczny plan emisji znaczków pocztowych na dany rok, określający tematykę znaczków, kolejność ich wprowadzania do obiegu oraz liczbę prezentacji każdego z tematów.

8. Poczta Polska S.A. podaje roczny plan emisji znaczków pocztowych na dany rok do publicznej wiadomości na swoich stronach internetowych i co najmniej w jednym dzienniku o zasięgu ogólnopolskim.

Art.  33.

1. Operator otrzymuje z budżetu państwa dotację przedmiotową do świadczonych usług pocztowych związanych z przyjmowaniem, przemieszczaniem i doręczaniem przesyłek podlegających ustawowemu zwolnieniu z opłat pocztowych na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

2. Jednostkowa stawka dotacji nie może być wyższa niż ustalona w obowiązującym cenniku powszechnych usług pocztowych operatora publicznego, o którym mowa w art. 51 ust. 4, opłata za przyjęcie, przemieszczenie i doręczenie przesyłki, o której mowa w ust. 1, tego rodzaju i tej kategorii wagowej.

3. Łączną kwotę dotacji, o której mowa w ust. 1, określa ustawa budżetowa.

Art.  33a.

1. Udzielenie dotacji dla operatora innego niż mikroprzedsiębiorca lub mały przedsiębiorca:

1) będącego w trudnej sytuacji ekonomicznej, który spełnia kryteria określone w wytycznych Komisji Europejskiej dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw lub

2) znajdującego się w okresie restrukturyzacji przeprowadzanej z wykorzystaniem pomocy publicznej

- podlega notyfikacji Komisji Europejskiej jako pomoc indywidualna.

2. Udzielenie dotacji nie podlega notyfikacji Komisji Europejskiej jako pomoc indywidualna, gdy operator, o którym mowa w ust. 1, zamierza skorzystać lub korzysta z indywidualnej pomocy na restrukturyzację, jeżeli wraz z notyfikacją projektu tej pomocy została przekazana Komisji Europejskiej informacja o pomocy w formie dotacji.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, dotacja może być udzielona po zatwierdzeniu przez Komisję Europejską pomocy indywidualnej na restrukturyzację.

Art.  34.

1. Jednostki zaliczone do sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148, Nr 45, poz. 391, Nr 65, poz. 594 i Nr 96, poz. 874) ²⁹ obowiązane są umożliwić operatorowi publicznemu umieszczenie, a także eksploatację i konserwację nadawczych skrzynek pocztowych na zajmowanych i administrowanych przez siebie nieruchomościach, o ile nie ogranicza to racjonalnego korzystania z tych nieruchomości.

2. Korzystanie z nieruchomości, o której mowa w ust. 1, w zakresie niezbędnym do umieszczenia, eksploatacji lub konserwacji umieszczonej na niej nadawczej skrzynki pocztowej jest nieodpłatne.

3. Minister właściwy do spraw łączności określi, w drodze rozporządzenia, wymiary, sposób oznaczenia oraz warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać nadawcze skrzynki pocztowe, kierując się wymaganiami Europejskiego Komitetu Normalizacji, a w przypadku braku takich wymagań - wymaganiami innych międzynarodowych organizacji normalizacyjnych, których Rzeczpospolita Polska jest członkiem, a także biorąc pod uwagę łatwy dostęp do nadawczych skrzynek pocztowych.

Art.  35.

1. Właściciel, użytkownik wieczysty lub posiadacz samoistny nieruchomości, z zastrzeżeniem art. 34, obowiązany jest umożliwić operatorowi publicznemu umieszczenie nadawczych skrzynek pocztowych oraz automatów do pocztowej obsługi klientów, a także ich eksploatację i konserwację. Warunki korzystania przez operatora publicznego z nieruchomości określa się w umowie, która powinna być zawarta w terminie 30 dni od dnia wystąpienia operatora publicznego o jej zawarcie.

2. Nadawcze skrzynki pocztowe powinny być umieszczane, eksploatowane i konserwowane w sposób jak najmniej uciążliwy dla właściciela oraz podmiotu korzystającego z nieruchomości, na której są umieszczone.

Art.  36.

W przypadku sporów między operatorem publicznym a jednostkami zaliczonymi do sektora finansów publicznych dotyczących zakresu obowiązków, o których mowa w art. 34, stosuje się odpowiednio przepisy art. 124 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.³⁾).

Art.  37.

1. Właściciel lub współwłaściciele:

1) nieruchomości, której częścią składową jest budynek,

2) budynku stanowiącego odrębną nieruchomość

- są obowiązani umieścić oddawczą skrzynkę pocztową.

2. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, jest realizowany:

1) w budynkach jednorodzinnych - przez umieszczenie oddawczej skrzynki pocztowej przed drzwiami wejściowymi do budynku lub w ogólnie dostępnej części nieruchomości;

2) w budynkach wielorodzinnych, w których wyodrębnione są co najmniej 3 lokale - przez umieszczenie w ogólnie dostępnej części nieruchomości zestawu oddawczych skrzynek pocztowych w liczbie odpowiadającej liczbie samodzielnych lokali mieszkalnych oraz lokali o innym przeznaczeniu, jeżeli posiadają osobny adres.

3. Operator publiczny ma prawo instalowania i użytkowania, na terenach wiejskich lub obszarach o rozproszonej zabudowie, własnych oddawczych skrzynek pocztowych, po uzgodnieniu z właściwym wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta), na warunkach uzgodnionych z właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub posiadaczem samoistnym nieruchomości.

4. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku zainstalowania przez operatora publicznego świadczącego powszechne usługi pocztowe oddawczych skrzynek pocztowych zgodnie z ust. 3.

5. Minister właściwy do spraw łączności, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, określi, w drodze rozporządzenia, wymagania, jakim powinny odpowiadać oddawcze skrzynki pocztowe oraz ich usytuowanie, jak również warunki dostępu dla operatorów, mając na uwadze zapewnienie:

1) bezpieczeństwa obrotu pocztowego;

2) powszechności i łatwości dostępu do oddawczych skrzynek pocztowych dla wszystkich operatorów;

3) zastosowania wymagań Europejskiego Komitetu Normalizacji, a w przypadku braku takich wymagań - wymagań innych międzynarodowych organizacji normalizacyjnych, których Rzeczpospolita Polska jest członkiem.

Art.  38.

1. Operatorowi przysługuje prawo zastawu na przesyłkach w celu zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy o świadczenie usługi pocztowej oraz z tytułu opłat celnych lub uzasadnionych, dodatkowych kosztów świadczenia usługi, powstałych z przyczyn leżących po stronie nadawcy lub adresata.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli adresatem przesyłki jest organ władzy publicznej.

3. W przypadku odmowy zaspokojenia przez adresata lub nadawcę wierzytelności zabezpieczonych zastawem operator otwiera komisyjnie przesyłkę i przystępuje do sprzedaży jej zawartości:

1) niezwłocznie - w przypadku żywych zwierząt albo rzeczy niebezpiecznych lub łatwo psujących się;

2) po upływie 14 dni od dnia pisemnego zawiadomienia adresata lub nadawcy o zamierzonej sprzedaży zawartości przesyłki - w pozostałych przypadkach.

4. Kwotę uzyskaną ze sprzedaży zawartości przesyłki, o której mowa w ust. 3, operator przekazuje nadawcy, na jego koszt, po potrąceniu wierzytelności zabezpieczonych zastawem.

5. Operatorowi przysługuje roszczenie do nadawcy o pokrycie różnicy w przypadku, gdy wierzytelności zabezpieczone zastawem przewyższają kwotę uzyskaną ze sprzedaży zawartości przesyłki.

6. W przypadku gdy sprzedaż zawartości przesyłki lub jej części nie jest możliwa, do niesprzedanej zawartości przesyłki stosuje się przepisy art. 27 ust. 10.

7. Przepisy ust. 1-6 nie naruszają przepisów Kodeksu celnego ³⁰ .

Art.  39.

1. Tajemnica pocztowa obejmuje informacje przekazywane w przesyłkach, informacje dotyczące realizacji przekazów pocztowych, dane dotyczące podmiotów korzystających z usług pocztowych oraz dane dotyczące faktu i okoliczności świadczenia usług pocztowych lub korzystania z tych usług.

2. Do zachowania tajemnicy pocztowej są obowiązani:

1) operator;

2) osoby, które z racji wykonywanej działalności mają dostęp do tajemnicy pocztowej.

3. Naruszeniem obowiązku zachowania tajemnicy pocztowej jest w szczególności:

1) ujawnianie lub przetwarzanie informacji albo danych objętych tajemnicą pocztową;

2) otwieranie zamkniętych przesyłek lub zapoznawanie się z ich treścią;

3) umożliwianie osobom nieuprawnionym działań mających na celu wykonywanie czynności, o których mowa w pkt 1 i 2.

4. Nie stanowi naruszenia obowiązku zachowania tajemnicy pocztowej:

1) podejmowanie działań, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 2, w przypadkach przewidzianych przepisami prawa lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej;

2) posługiwanie się przez operatora listami referencyjnymi obejmującymi dane dotyczące podmiotów korzystających z jego usług pocztowych oraz rodzajów tych usług w przypadku, gdy dane te są publikowane za zgodą podmiotów, których one dotyczą.

5. Obowiązek zachowania tajemnicy pocztowej jest nieograniczony w czasie.

6. Operator jest obowiązany do zachowania należytej staranności w zakresie uzasadnionym względami technicznymi lub ekonomicznymi przy zabezpieczaniu urządzeń i obiektów wykorzystywanych przy świadczeniu usług pocztowych oraz zbiorów danych przed ujawnieniem tajemnicy pocztowej.

Art.  40.

Informacje lub dane objęte tajemnicą pocztową mogą być zbierane, utrwalane, przechowywane, opracowywane, zmieniane, usuwane lub udostępniane tylko wówczas, gdy czynności te dotyczą świadczonej usługi pocztowej albo są niezbędne do jej wykonania lub jeżeli przepisy odrębne stanowią inaczej.

Art.  41.

1. Operatorzy są obowiązani do wykonywania zadań na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego w zakresie i na warunkach określonych w ustawie oraz w przepisach odrębnych.

2. 31 Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, obejmuje nieodpłatne zapewnienie przez operatora, w ramach wykonywanej przez siebie działalności pocztowej, technicznych i organizacyjnych możliwości wykonywania przez prokuraturę, sądy, organy kontroli skarbowej, organy Służby Celnej, a także uprawnione jednostki podległe Ministrowi Sprawiedliwości, Ministrowi Obrony Narodowej, ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Szefowi Centralnego Biura Antykorupcyjnego ich zadań określonych odrębnymi przepisami, począwszy od dnia rozpoczęcia działalności pocztowej. Na wniosek zainteresowanego operatora Prezes UKE może odroczyć termin rozpoczęcia wykonywania powyższego obowiązku.

3. Minister właściwy do spraw łączności, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, Ministrem Obrony Narodowej, ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, określi, w drodze rozporządzenia:

1) przypadki, w których Prezes UKE może odroczyć termin rozpoczęcia wykonywania obowiązku, o którym mowa w ust. 2, oraz maksymalne terminy odroczeń, uwzględniając rodzaj i zakres działalności pocztowej wykonywanej przez operatora;

2) szczegółowe warunki i sposób wypełniania obowiązków, o których mowa w ust. 1, mając na względzie, aby wykonywanie powyższych obowiązków w jak najmniejszym stopniu zakłócało funkcjonowanie przedsiębiorstwa operatora, kierując się zasadą osiągnięcia celu przy jak najniższych nakładach.

Art.  42.

1. Operator jest obowiązany posiadać aktualny plan działań w sytuacjach szczególnych zagrożeń, a w szczególności wprowadzenia stanu wojennego, stanu wyjątkowego i stanu klęski żywiołowej, w którym ustala:

1) zasady współpracy operatora z organami koordynującymi działania ratownicze, służbami ustawowo powołanymi do niesienia pomocy oraz Siłami Zbrojnymi;

2) sposób realizacji obowiązku zachowania ciągłości świadczenia usług pocztowych.

2. Operator publiczny jest obowiązany posiadać również plan współdziałania z wojskową pocztą polową w sytuacji wprowadzenia stanu wojennego lub stanu wyjątkowego.

3. Minister właściwy do spraw łączności, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej i ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, określi, w drodze rozporządzenia, tryb sporządzania i aktualizacji planu, o którym mowa w ust. 1, mając na uwadze rodzaj działalności wykonywanej przez operatorów i obszar, na którym jest wykonywana działalność pocztowa.

4. Minister właściwy do spraw łączności, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, określi, w drodze rozporządzenia, tryb sporządzania i aktualizacji planu, o którym mowa w ust. 2, uwzględniając funkcjonującą w czasie pokoju infrastrukturę operatora publicznego.

Art.  43.

1. W przypadku wprowadzenia stanu wyjątkowego minister właściwy do spraw łączności może, w drodze decyzji:

1) nałożyć na operatora obowiązki dotyczące zachowania ciągłości świadczenia usług pocztowych;

2) nakazać operatorowi nieodpłatne świadczenie niektórych usług pocztowych związanych z usuwaniem skutków wystąpienia sytuacji szczególnego zagrożenia.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, minister właściwy do spraw łączności zapewnia operatorowi środki finansowe z budżetu państwa, niezbędne do wykonania nałożonego zadania.

3. Decyzje, o których mowa w ust. 1, wygasają z mocy prawa z dniem zniesienia stanu wyjątkowego.

Art.  44.

1. Operator świadczący powszechne usługi pocztowe jest obowiązany do corocznego przedstawiania Prezesowi UKE, w terminie do dnia 31 marca, sprawozdania z działalności pocztowej w poprzednim roku oraz danych dotyczących:

1) zakresu wykonywanej działalności pocztowej;

2) sprzedaży usług pocztowych w ujęciu ilościowym i wartościowym w podziale na:

a) powszechne usługi pocztowe świadczone w ramach usług zastrzeżonych,

b) pozostałe powszechne usługi pocztowe,

c) inne usługi pocztowe, niewymienione w lit. a i b;

3) wykazu placówek operatora, w tym prowadzonych przez agentów lub agentów pocztowych;

4) liczby nadawczych skrzynek pocztowych;

5) liczby i rodzajów złożonych reklamacji oraz sposobu ich rozpatrzenia.

1a. Operator publiczny jest obowiązany przedstawić Prezesowi UKE wraz ze sprawozdaniem z działalności pocztowej, o którym mowa w ust. 1, informację o liczbie złożonych skarg z tytułu opóźnionego doręczenia przesyłek listowych najszybszej kategorii i przesyłek listowych niebędących przesyłkami najszybszej kategorii.

2. Operator nieświadczący powszechnych usług pocztowych jest obowiązany do corocznego przedkładania Prezesowi UKE w terminie do dnia 31 marca sprawozdania z działalności pocztowej w poprzednim roku oraz danych dotyczących:

1) zakresu wykonywanej działalności pocztowej;

2) sprzedaży usług pocztowych w ujęciu ilościowym i wartościowym w podziale na:

a) usługi świadczone w ramach granicy wagowej usług zastrzeżonych,

b) inne usługi pocztowe;

3) wykazu placówek operatora, w tym prowadzonych przez agentów;

4) liczby i rodzajów reklamacji oraz sposobu ich rozpatrzenia.

3. Prezes UKE może zobowiązać operatorów do przedłożenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni, innych informacji niezbędnych do wykonania przepisów ustawy.

4. Prezes UKE przedstawia ministrowi właściwemu do spraw łączności corocznie, w terminie do dnia 15 maja, na podstawie informacji, o których mowa w ust. 1-3, ocenę funkcjonowania rynku usług pocztowych łącznie z wynikami kontroli działalności pocztowej.

Art.  45.

Potwierdzenie nadania przesyłki rejestrowanej lub przekazu pocztowego wydane przez placówkę operatora publicznego ma moc dokumentu urzędowego.

²⁶ Art. 26 ust. 2 pkt 4 zmieniony przez art. 149 pkt 2 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz.U.10.182.1228) z dniem 2 stycznia 2011 r.

²⁷ Art. 31 ust. 3 zmieniony przez art. 28 pkt 2 ustawy z dnia 5 września 2008 r. o komercjalizacji państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej "Poczta Polska" (Dz.U.08.180.1109), który wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca przypadającego po dniu wydania postanowienia o wpisie Poczty Polskiej S.A. do rejestru przedsiębiorców, tj. dnia 1 września 2009 r., na podstawie art. 9 ust. 3 w związku z art. 30 powołanej ustawy.

²⁸ Art. 32 zmieniony przez art. 28 pkt 2 ustawy z dnia 5 września 2008 r. o komercjalizacji państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej "Poczta Polska" (Dz.U.08.180.1109), który wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca przypadającego po dniu wydania postanowienia o wpisie Poczty Polskiej S.A. do rejestru przedsiębiorców, tj. dnia 1 września 2009 r., na podstawie art. 9 ust. 3 w związku z art. 30 powołanej ustawy.

²⁹ Obecnie: ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U.05.249.2104), stosownie do art. 237 ust. 4 w związku z art. 244 ust. 1 tej ustawy, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2006 r.

³⁰ Kodeks celny utracił moc na podstawie art. 25 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne (Dz.U.04.68.623), która weszła w życie z dniem 1 maja 2004 r.

³¹ Art. 41 ust. 2 zmieniony przez art. 215 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz.U.09.168.1323) z dniem 31 października 2009 r.