Rozdział 5 - Sposób powoływania i tryb pracy komisji egzaminacyjnych stwierdzających kwalifikacje pracowników, autoryzacje oraz wzory dokumentów potwierdzających te kwalifikacje - Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2024.780 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 24 maja 2024 r.

Rozdział  5

Sposób powoływania i tryb pracy komisji egzaminacyjnych stwierdzających kwalifikacje pracowników, autoryzacje oraz wzory dokumentów potwierdzających te kwalifikacje

§  25. 

1. Komisję egzaminacyjną powołuje i odwołuje, na wniosek pracodawcy lub wyspecjalizowanej jednostki szkoleniowej, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego odmawia powołania komisji, w przypadku gdy kandydat na przewodniczącego, kandydat na członka komisji lub kandydat na sekretarza komisji był w składzie komisji egzaminacyjnej odwołanej na podstawie ust. 3.

2. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego może upoważnić do powoływania i odwoływania komisji egzaminacyjnej właściwego miejscowo dyrektora oddziału Terenowego Urzędu Transportu Kolejowego, a w przypadku braku dyrektora oddziału terenowego Urzędu Transportu Kolejowego inne osoby spośród pracowników oddziału terenowego Urzędu Transportu Kolejowego lub Urzędu Transportu Kolejowego.

3. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego odwołuje komisję w przypadku stwierdzenia rażącego naruszenia przez komisję przepisów rozporządzenia lub skazania przewodniczącego, członka lub sekretarza komisji prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo: karne skarbowe, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, bezpieczeństwu powszechnemu, mieniu, obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, prawom osób wykonujących pracę zarobkową oraz wiarygodności dokumentów.

4. Wniosek o powołanie komisji egzaminacyjnej zawiera informacje dotyczące wykształcenia i kwalifikacji posiadanych przez kandydatów na przewodniczącego i członków komisji oraz oświadczenia kandydatów na przewodniczącego, członków komisji oraz sekretarza komisji o niekaralności prawomocnym wyrokiem za przestępstwa, o których mowa w ust. 3.

5. Do składu komisji egzaminacyjnej powołuje się:

1) przewodniczącego, posiadającego wykształcenie wyższe, kwalifikacje zawodowe odpowiadające zakresowi tematyki pracy osób egzaminowanych i co najmniej 4-letni staż pracy w obrębie danej dziedziny pracy na stanowisku podlegającym egzaminowaniu i który nie został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwa, o których mowa w ust. 3;

2) co najmniej dwóch członków, posiadających wykształcenie co najmniej średnie, kwalifikacje zawodowe odpowiadające zakresowi tematyki pracy osób egzaminowanych i co najmniej 4-letni staż pracy w obrębie danej dziedziny pracy na stanowisku podlegającym egzaminowaniu, którzy nie zostali skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwa, o których mowa w ust. 3;

3) sekretarza komisji - osobę, która nie została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa, o których mowa w ust. 3, wyznaczoną przez pracodawcę lub wyspecjalizowaną jednostkę szkoleniową.

6. Kopie dokumentów zawierających informacje, o których mowa w ust. 4, potwierdzone za zgodność z oryginałem przez osobę przyjmującą dokumenty, przechowuje wnioskodawca.

7. Obsługę administracyjną komisji egzaminacyjnej zapewnia pracodawca lub wyspecjalizowana jednostka szkoleniowa.

§  26. 

1. Komisja egzaminacyjna przeprowadza egzamin kwalifikacyjny na wniosek pracodawcy o przeprowadzenie egzaminu kwalifikacyjnego.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, pracodawca składa w jednostce organizacyjnej pracodawcy, przy którym została powołana komisja egzaminacyjna, albo w wyspecjalizowanej jednostce szkoleniowej.

3. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć następujące dokumenty osób egzaminowanych:

1) kopię dyplomu lub świadectwa potwierdzającego wymagane wykształcenie;

2) dzienniczek;

3) dowód uiszczenia opłaty za egzamin kwalifikacyjny, o ile jest ona wymagana;

4) kopię programu przygotowania zawodowego, o którym mowa w § 5 ust. 3;

5) dokument potwierdzający ukończenie szkolenia teoretycznego, o ile było wymagane w programie przygotowania zawodowego;

6) kopię orzeczenia lekarskiego.

§ 27. Przewodniczący komisji egzaminacyjnej:

1) dopuszcza osoby do egzaminu kwalifikacyjnego, a w przypadku stwierdzenia braków we wniosku, o którym mowa w § 26 ust. 1, wzywa do usunięcia stwierdzonych braków w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania;

2) wyznacza termin i miejsce przeprowadzenia egzaminu kwalifikacyjnego;

3) wyznacza spośród członków komisji egzaminacyjnej osoby do przeprowadzenia egzaminu praktycznego oraz części pisemnej egzaminu teoretycznego, zwane dalej "zespołem egzaminacyjnym";

4) wyznacza, w porozumieniu z pracodawcą, terminy egzaminów poprawkowych;

5) przydziela dla poszczególnych członków komisji egzaminacyjnej zakres zagadnień egzaminacyjnych w celu opracowania zadań egzaminu praktycznego, zestawów pytań lub testów części pisemnej oraz zestawów pytań części ustnej egzaminu teoretycznego;

6) zatwierdza, na wniosek członków komisji egzaminacyjnej, zadania egzaminu praktycznego, zestawy pytań lub testów części pisemnej oraz zestawy pytań części ustnej egzaminu teoretycznego, opracowane na podstawie zagadnień egzaminacyjnych określonych dla danego stanowiska kolejowego w części III załącznika nr 1 do rozporządzenia;

7) powiadamia pisemnie właściwego miejscowo dyrektora oddziału terenowego Urzędu Transportu Kolejowego o terminie i miejscu przeprowadzenia egzaminu.

§  28. 

1. Członkowie komisji egzaminacyjnej, w zakresie przydzielonego im zakresu zagadnień egzaminacyjnych, opracowują zadania egzaminu praktycznego, zestawy pytań lub testów części pisemnej oraz zestawy pytań części ustnej egzaminu teoretycznego.

2. Do czasu rozpoczęcia egzaminu i ogłoszenia tematów ich treść nie może być ujawniona.

§  29. 

1. Komisja egzaminacyjna przeprowadza egzamin kwalifikacyjny w terminie 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku o jego przeprowadzenie.

2. Osoba dopuszczona do egzaminu kwalifikacyjnego co najmniej na 7 dni przed terminem egzaminu zostaje pisemnie, za potwierdzeniem odbioru, zawiadomiona o jego terminie i miejscu.

§  30. 

1. Egzamin kwalifikacyjny składa się z egzaminu teoretycznego oraz z egzaminu praktycznego.

2. Zakres zagadnień egzaminacyjnych dla poszczególnych stanowisk kolejowych określa część III załącznika nr 1 do rozporządzenia.

3. Zakres zagadnień egzaminacyjnych dla danego stanowiska kolejowego określony w części III załącznika nr 1 do rozporządzenia jest podstawą do opracowania zadań egzaminu praktycznego, zestawów pytań lub testów części pisemnej oraz zestawów pytań części ustnej egzaminu teoretycznego.

§  31. 

1. Egzamin teoretyczny obejmuje sprawdzenie wiadomości i umiejętności określonych wymaganiami dla danego stanowiska kolejowego.

2. Egzamin teoretyczny składa się z części pisemnej i ustnej.

3. Część pisemna egzaminu teoretycznego może mieć formę pracy pisemnej lub testu jednokrotnego wyboru.

4. Osoba egzaminowana losowo wybiera, z przygotowanych przez członków komisji egzaminacyjnej, po jednym zestawie pytań lub teście do rozwiązania na części pisemnej oraz po jednym zestawie do części ustnej egzaminu teoretycznego w określonym zakresie tematycznym.

5. Czas na napisanie pracy pisemnej nie powinien przekraczać 3 godzin.

§  32. 

1. W przypadku gdy część pisemna egzaminu teoretycznego jest przeprowadzana w formie testu dla każdej egzaminowanej grupy osób poddawanych jednocześnie egzaminowi, należy przygotować różne zestawy testów w liczbie nie mniejszej niż liczba zdających plus jeden.

2. Liczbę pytań testowych, nie mniejszą niż 30 pytań w zestawie, określa przewodniczący komisji egzaminacyjnej.

3. Czas trwania części pisemnej egzaminu teoretycznego w formie testu nie może być dłuższy niż wynikający z pomnożenia liczby pytań testowych przez 3 minuty, przy 3 wariantach odpowiedzi.

4. Część pisemną egzaminu teoretycznego w formie testu uważa się za zdaną, jeżeli liczba uzyskanych punktów wynosi co najmniej 2/3 możliwych do uzyskania w zestawie testowym.

§  33. 

1. Warunkiem dopuszczenia do części ustnej egzaminu teoretycznego jest uzyskanie pozytywnego wyniku z części pisemnej egzaminu teoretycznego.

2. Komisja egzaminacyjna przeprowadza część ustną egzaminu teoretycznego w pełnym składzie, z tym że poszczególni członkowie komisji zadają pytania w zakresie tematycznym zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.

§ 34. W przypadku uzyskania negatywnego wyniku egzaminu teoretycznego przewodniczący komisji egzaminacyjnej wyznacza termin egzaminu teoretycznego poprawkowego, który jest przeprowadzany zgodnie z § 31-33, nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia wyniku egzaminu.

§ 35. Pozytywny wynik egzaminu teoretycznego stanowi warunek dopuszczenia osoby egzaminowanej do egzaminu praktycznego.

§  36. 

1. Egzamin praktyczny polega na sprawdzeniu umiejętności samodzielnego wykonania przez osobę egzaminowaną określonych czynności zgodnie z losowo wybranymi zadaniami do realizacji na danym stanowisku kolejowym.

2. Zakres egzaminu praktycznego dla danego stanowiska kolejowego określony w części III załącznika nr 1 do rozporządzenia może obejmować także sporządzenie przez osobę egzaminowaną dokumentacji związanej z pracą na tym stanowisku kolejowym.

3. Egzamin praktyczny przeprowadza się na stanowisku w miejscu pracy lub w warunkach analogicznych do stanowiska i miejsca pracy.

4. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu praktycznego jest ukończenie szkolenia teoretycznego, o ile jest ono wymagane w programie przygotowania zawodowego.

5. Egzamin praktyczny przeprowadza co najmniej dwuosobowy zespół egzaminacyjny wyznaczony przez przewodniczącego komisji egzaminacyjnej stosownie do posiadanych kwalifikacji w zakresie specjalności osób egzaminowanych.

6. Z przebiegu egzaminu praktycznego sekretarz komisji sporządza protokół, w którym stwierdza wynik egzaminu, a zespół egzaminacyjny i członkowie komisji go podpisują.

7. Do protokołu z egzaminu praktycznego należy dołączyć sporządzoną przez kandydata dokumentację z egzaminu praktycznego (rozkazy pisemne, wykresy), o ile jej sporządzenie było wymagane.

8. W przypadku uzyskania na egzaminie praktycznym wyniku negatywnego, przewodniczący komisji egzaminacyjnej wyznacza termin egzaminu praktycznego poprawkowego, który jest przeprowadzany zgodnie z ust. 1-7, nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia egzaminu praktycznego.

§  37. 

1. Z przebiegu egzaminu kwalifikacyjnego sekretarz komisji sporządza protokół, który określa wyniki egzaminów uzyskane przez poszczególne osoby egzaminowane. Protokół podpisują członkowie komisji egzaminacyjnej.

2. Protokół, o którym mowa w ust. 1, przewodniczący komisji egzaminacyjnej przekazuje pracodawcy, a jego kopię dyrektorowi właściwego miejscowo oddziału terenowego Urzędu Transportu Kolejowego.

§ 38. Komisja egzaminacyjna, na podstawie uzyskanego przez osobę egzaminowaną pozytywnego wyniku egzaminu, wydaje świadectwo zdania egzaminu kwalifikacyjnego, którego wzór określa załącznik nr 6 do rozporządzenia.

§ 39. W świadectwie zdania egzaminu kwalifikacyjnego dla prowadzącego pojazdy kolejowe określa się rodzaj trakcji.

§ 40. Pracodawca oraz wyspecjalizowana jednostka szkoleniowa prowadzą rejestr przeprowadzonych egzaminów oraz zapewniają przechowywanie dokumentacji z przeprowadzonych egzaminów.

§  41. 

1. Pracodawca na podstawie świadectwa zdania egzaminu kwalifikacyjnego, zaliczonej jazdy próbnej oraz po uzyskaniu autoryzacji wydaje dla prowadzącego pojazdy kolejowe prawo kierowania pojazdem kolejowym, którego wzór określa załącznik nr 7 do rozporządzenia.

2. Pracownikowi uprawnionemu do wykonywania czynności na stanowisku maszynisty na podstawie licencji maszynisty oraz świadectwa maszynisty oraz pracownikowi, który posiada odpis świadectwa maszynisty wydany przez przewoźnika kolejowego lub zarządcę infrastruktury, stwierdzający, że wykonywał on uprzednio czynności na stanowisku maszynisty, pracodawca wydaje prawo kierowania pojazdem kolejowym uprawniające do wykonywania czynności na stanowisku prowadzącego pojazdy kolejowe w specjalności:

1) prowadzący pojazdy kolejowe specjalne, które nie są przeznaczone do samodzielnej jazdy po czynnych torach kolejowych,

2) prowadzący pojazdy kolejowe wyłącznie w obrębie bocznicy kolejowej,

3) prowadzący pojazdy kolejowe po liniach kolejowych, o których mowa w art. 18 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym

- bez konieczności ukończenia szkolenia teoretycznego oraz praktycznego i zdania egzaminu kwalifikacyjnego.

3. Dla stanowiska prowadzący pojazdy kolejowe pracodawca może zwolnić osoby posiadające ważną licencję maszynisty z obowiązku przechodzenia szkolenia teoretycznego i części teoretycznej egzaminu kwalifikacyjnego, a osoby posiadające zaświadczenie o ukończeniu szkolenia na licencję maszynisty - z obowiązku przechodzenia szkolenia teoretycznego.

4. Pracodawca prowadzi rejestr wydanych praw kierowania pojazdem kolejowym.

§  42. 

1. Warunkiem dopuszczenia pracowników do wykonywania czynności na danym stanowisku kolejowym jest uzyskanie przez nich autoryzacji przeprowadzanej przez pracodawcę.

2. Autoryzację przeprowadza się:

1) przed dopuszczeniem do wykonywania samodzielnie czynności na danym stanowisku kolejowym;

2) w przypadku zmiany miejsca pracy, typu pojazdu kolejowego lub gdy przerwa w pracy na danym stanowisku kolejowym trwała dłużej niż 6 miesięcy;

3) w przypadku wprowadzenia zmian organizacyjnych lub technicznych mających wpływ na sposób wykonywania czynności na danym stanowisku kolejowym.

3. Uzyskanie autoryzacji poprzedza się przeszkoleniem praktycznym na stanowisku w miejscu pracy. Pracodawca przeprowadza autoryzację, uwzględniając doświadczenie zawodowe pracownika oraz warunki w miejscu pracy.

4. Do zakresu autoryzacji dla stanowisk kolejowych kierownik pociągu oraz prowadzący pojazdy kolejowe należy dodatkowo sprawdzenie:

1) wykonania obowiązkowych jazd w czynnej kabinie pojazdu kolejowego z napędem, z czego, o ile to możliwe, dwie należy wykonać między zmrokiem a świtem;

2) znajomości odpowiednio infrastruktury kolejowej lub bocznic kolejowych według programu ustalonego przez pracodawcę.

5. Pracodawca przeprowadza okresową kontrolę znajomości odpowiednio infrastruktury kolejowej lub bocznic kolejowych przez pracowników zatrudnionych na stanowiskach kolejowych, o których mowa w ust. 4.

6. Przepisów ust. 4 nie stosuje się do stanowiska kolejowego prowadzącego pojazdy kolejowe w specjalności prowadzący pojazdy kolejowe specjalne, które nie są przeznaczone do samodzielnej jazdy po czynnych torach kolejowych.

§  43. 

1. Pracodawca wydaje pracownikom dokument upoważniający do wykonywania czynności na stanowisku kolejowym, którego wzór określa załącznik nr 8 do rozporządzenia.

2. Pracodawca prowadzi rejestr wydanych dokumentów, o których mowa w ust. 1.

§  44. 

1. Pracownicy podlegają doskonaleniu zawodowemu i egzaminom okresowym.

2. Egzamin okresowy przeprowadza się w formie testu jednokrotnego wyboru nie rzadziej niż raz na 4 lata, licząc od daty przeprowadzenia odpowiednio egzaminu kwalifikacyjnego, egzaminu weryfikacyjnego albo ostatniego egzaminu okresowego.

3. Liczbę pytań testowych, nie mniejszą niż 30 w zestawie, określa przewodniczący komisji egzaminacyjnej powoływanej przez pracodawcę lub wyspecjalizowaną jednostkę szkoleniową w składzie, o którym mowa w § 25 ust. 5.

4. Czas trwania egzaminu okresowego nie może być dłuższy niż wynikający z pomnożenia liczby pytań testowych przez 3 minuty, przy 3 wariantach odpowiedzi.

5. Egzamin okresowy uważa się za zdany, jeżeli liczba uzyskanych punktów wynosi co najmniej 2/3 możliwych do uzyskania w zestawie testowym.

6. Z egzaminu okresowego nie wystawia się oceny. Komisja egzaminacyjna określa wynik egzaminu jako pozytywny albo negatywny.

7. W przypadku uzyskania na egzaminie okresowym wyniku negatywnego, pracodawca określa termin egzaminu poprawkowego. Do poprawkowego egzaminu okresowego ust. 2-6 stosuje się. Poprawkowy egzamin okresowy można zdawać dwa razy.

§ 45. Pracodawca kieruje pracownika do innego pracodawcy lub wyspecjalizowanej jednostki szkoleniowej w przypadku, gdy nie ma możliwości samodzielnego zorganizowania doskonalenia zawodowego lub przeprowadzenia egzaminu okresowego lub weryfikacyjnego.

§  46. 

1. Egzamin weryfikacyjny przeprowadza się w przypadku, gdy:

1) pracownik został odsunięty od pracy na skutek stwierdzonych uchybień w pracy mogących spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ruchu kolejowego;

2) ciągła przerwa w pracy na danym stanowisku kolejowym trwała dłużej niż 12 miesięcy lub pracownik nie uzyskał wyniku pozytywnego na egzaminie okresowym;

3) wniosek o przeprowadzenie egzaminu weryfikacyjnego złożyła Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych lub komisja kolejowa w związku z udziałem pracownika w zdarzeniu kolejowym;

4) pracodawca stwierdzi konieczność przeprowadzenia egzaminu w celu zminimalizowania zagrożeń zidentyfikowanych w ramach dokonanej oceny ryzyka.

2. Przed złożeniem wniosku o skierowanie pracownika na egzamin weryfikacyjny pracodawca kieruje pracownika do odbycia zajęć próbnych na stanowisku kolejowym, którego dotyczy egzamin weryfikacyjny, określając opiekuna oraz czas, termin i miejsce przeprowadzenia tych zajęć.

3. Komisja egzaminacyjna przeprowadza egzamin weryfikacyjny na wniosek pracodawcy o przeprowadzenie egzaminu weryfikacyjnego.

4. Wniosek, o którym mowa w ust. 3, pracodawca składa w jednostce organizacyjnej pracodawcy, przy którym została powołana komisja egzaminacyjna, albo w wyspecjalizowanej jednostce szkoleniowej.

5. Do wniosku, o którym mowa w ust. 3, dołącza się:

1) dowód uiszczenia opłaty za egzamin, o ile jest wymagana;

2) kopię orzeczenia lekarskiego;

3) kopię świadectwa zdania egzaminu kwalifikacyjnego;

4) potwierdzenie odbycia zajęć próbnych.

6. Do przeprowadzania egzaminu weryfikacyjnego stosuje się przepisy § 25, 27, § 30 ust. 2 i 3, § 31-36. Przepisy § 30 ust. 1, § 37 i § 38 stosuje się odpowiednio.

§ 47. Wyniki egzaminów kwalifikacyjnego, weryfikacyjnego, okresowego oraz uzyskanie autoryzacji odnotowuje się w rejestrze egzaminów pracownika prowadzonym przez pracodawcę.