Ogłoszenie jednolitego tekstu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1940.9.24

Akt utracił moc

Wersja od: 4 listopada 1943 r.

OBWIESZCZENIE

MINISTRA SPRAW WOJSKOWYCH

z dnia 15 kwietnia 1940 r.

w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców.

Na podstawie art. 3 dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1940 r. w sprawie zmiany i zawieszenia mocy obowiązującej niektórych przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz.U.R.P. Nr 5, poz. 12) ogłaszam w brzmieniu obowiązującym od dnia 7 marca 1940 r. jednolity tekst rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz.U.R.P. Nr 89, poz. 747) z uwzględnieniem zmian wynikających z:

1) Art. 26 Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 28 grudnia 1934 r. o unormowaniu właściwości władz i trybu postępowania w niektórych działach administracji państwowej (Dz. U.R.P. Nr 110, poz. 976);

2) Dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 26 czerwca 1936 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej ż dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz.U.R.P. Nr 55, poz. 399);

3) Dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 kwietnia 1939 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz.U.R.P. Nr 35, poz. 221);

4) Dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1940 r. w sprawie zmiany i zawieszenia mocy obowiązującej niektórych przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz.U.R.P. Nr 5, poz. 12).

ZAŁĄCZNIK  

ROZPORZĄDZENIE PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ

Z DNIA 7 PAŹDZIERNIKA 1932 R.

o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców.

Na podstawie art. 44 ust. (6) Konstytucji i art. 1 lit. a) ustawy z dnia 17 marca 1932 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz. U.R.P. Nr 22, poz. 165) postanawiam, co następuje:

ROZDZIAŁ  I.

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Art.  1. 

Wojsko narodowe, siła zbrojna Państwa, będąca ochroną i ostoją niepodległości i wolności Rzeczypospolitej, będzie po wsze czasy podlegać opiece Narodu.

Art.  2. 

(1) Żołnierz jest obywatelem, na którym spoczywa szczególny obowiązek bronienia Ojczyzny i gotowości każdej chwili oddania życia w jej obronie.

(2) W szczególności winien on służyć za wzór miłości Ojczyzny i honoru, pełnić zawsze wiernie i uczciwie służbę narodową, być dbałym, sprawiedliwym dowódcą, opiekunem i wychowawcą podwładnych żołnierzy, posłusznym i oddanym podwładnym, szczerym i doskonałym kolegą oraz życzliwym współobywatelem całej ludności, której praca i patriotyzm są warunkiem siły wojska.

Art.  3.  ¹

(1) Żołnierzem staje się każdy, kto został przyjęty do wojska w myśl ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym z chwilą zaliczenia do stanu faktycznego jednej z formacji wojskowych, na podstawie powołania do obowiązkowej służby czynnej.

(2) W razie mobilizacji lub w czasie wojny żołnierzem staje się każdy, kto na podstawie ochotniczego zgłoszenia został zaliczony do stanu faktycznego jednej z formacyj wojskowych, jeżeli dopełnił warunków ochotniczego zaciągu, ustalonych w myśl przepisu art. 61 ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym w brzmieniu art. 1 dekretu niniejszego.

(3) Żołnierze kobiety mają te same obowiązki i prawa co żołnierze mężczyźni.

(4) Przyjęci do wojska w myśl ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym, a niepowołani do obowiązkowej służby czynnej, stają się żołnierzami z chwilą zaliczenia ich do rezerwy.

(5) Poborowi, którzy przy poborze uzyskali kategorię C lub D zdolności fizycznej do służby wojskowej, stają się żołnierzami z chwilą zaliczenia ich do pospolitego ruszenia.

(6) Kandydaci do szkół kształcących na oficerów zawodowych, którzy przed przyjęciem do tych szkół nie stali się żołnierzami na zasadzie ustępów (1) lub (2), stają się żołnierzami z chwilą zaliczenia ich do stanu faktycznego szkoły.

Art.  4. 

Każdy żołnierz składa przysięgę wojskową. Brzmienie przysięgi jest następujące:

a) Dla chrześcijan wszystkich wyznań: "Przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu w Trójcy Świętej Jedynemu być wiernym Ojczyźnie mej, Rzeczypospolitej Polskiej, sztandarów wojskowych nigdy nie odstąpić, stać na straży Konstytucji i honoru żołnierza polskiego, prawu i Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej być uległym, rozkazy dowódców i przełożonych wiernie wykonywać, tajemnic wojskowych strzec, za sprawę Ojczyzny mej walczyć do ostatniego tchu w piersiach i wogóle tak postępować, abym mógł żyć i umierać jak prawy żołnierz polski. Tak mi dopomóż Bóg i Święta Syna Jego Męka. Amen".

b) Dla niechrześcijan prócz muzułmanów:

"Przysięgam Bogu Wszechmogącemu być wiernym Ojczyźnie mej, Rzeczypospolitej Polskiej, sztandarów wojskowych nigdy nie odstąpić, stać na straży Konstytucji i honoru żołnierza polskiego, prawu i Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej być uległym, rozkazy dowódców i przełożonych wiernie wykonywać, tajemnic wojskowych strzec, za sprawę Ojczyzny mej walczyć do ostatniego tchu w piersiach i wogóle tak postępować, abym mógł żyć i umierać jak prawy żołnierz polski. Tak mi dopomóż Bóg. Amen".

c) Dla muzułmanów:

"Przysięgam Panu Bogu Jedynemu być wiernym Ojczyźnie mej, Rzeczypospolitej Polskiej, sztandarów wojskowych nigdy nie odstąpić, stać na straży Konstytucji i honoru żołnierza polskiego, prawu i Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej być uległym, rozkazy dowódców i przełożonych wiernie wykonywać, tajemnic wojskowych strzec, za sprawę Ojczyzny mej walczyć do ostatniego tchu w piersiach i wogóle tak postępować, abym mógł żyć i umierać jak prawy żołnierz polski. "Wałłahi, Billahi, Tałłahi". Amin".

Art.  5. 

Żołnierze, pozostający w stosunku pokrewieństwa do 4 stopnia lub powinowactwa do 2 stopnia włącznie, zstępni i wstępni, nie mogą równocześnie pełnić funkcyj o charakterze gospodarczym i kasowym w tej samej formacji (zakładzie, urzędzie wojskowym), ani też pełnić równocześnie funkcji o powyższym charakterze w formacjach (zakładach, urzędach wojskowych), które są sobie bezpośrednio podporządkowane pod względem gospodarczym lub kasowym.

Art.  6. 

Żołnierze dzielą się na:

a) wykonujących powszechny obowiązek wojskowy, do których należą:

1) poborowi i ochotnicy pełniący obowiązkową służbę czynną,

2) obowiązani do służby w rezerwie,

3) obowiązani do służby w pospolitym ruszeniu;

b) pełniący służbę wojskową na mocy dobrowolnego zobowiązania się, do których należą:

1) (zawieszony na czas trwania wojny)

2) podoficerowie zawodowi,

3) (zawieszony na czas trwania wojny)

4) podoficerowie kontraktowi;

c) pełniący służbą wojskową na podstawie nominacji, do których należą oficerowie.

Art.  7. 

Podział żołnierzy wedle rodzajów wojska ustala rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych.

ROZDZIAŁ  II.

O STOPNIACH WOJSKOWYCH, ICH NADAWANIU (AWANSOWANIU) I UTRACIE

Art.  8. 

Każdy żołnierz posiada stopień wojskowy.

Art.  9. 

Ze względu na stopień wojskowy żołnierze dzielą się na:

a) oficerów,

b) podoficerów,

c) szeregowców.

Art.  10. 

(1) Ustanawia się następujące stopnie wojskowe szeregowców i podoficerów oraz kolejność w ich nadawaniu:

a) szeregowcy:

1) szeregowiec,

2) starszy szeregowiec;

b) podoficerowie: (zawieszony na czas trwania wojny).

(2) Upoważnia się Ministra Spraw Wojskowych do określania również innych nazw stopni wojskowych zależnie od potrzeby.

Art.  11. 

Stopień wojskowy stanowi podstawę:

a) subordynacji wojskowej w zakresie ustalonym szczególnymi przepisami;

b) służby wojskowej (funkcji) właściwej dla danego stopnia wojskowego, a określonej w regulaminach, instrukcjach i rozkazach Ministra Spraw Wojskowych;

c) specjalnych oznak określonych w przepisach o umundurowaniu wojska;

d) awansowania na wyższy stopień wojskowy w kolejności stopni ustalonej w art. 10;

e) uposażenia lub żołdu związanego ze stopniem wojskowym, jeżeli on jest rzeczywistym, w wysokości określonej szczególnymi przepisami;

f) innych uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów lub rozkazów.

Art.  12. 

Niezależnie od stopni wojskowych określonych w niniejszym rozporządzeniu istnieją szczególne tytuły, związane z wykonywaniem służby wojskowej, ustalane przez Ministra Spraw Wojskowych, który również określa nabycie i utratę tych tytułów.

Art.  13. 

(1) Najniższy stopień wojskowy szeregowca otrzymuje żołnierz bez szczególnego nadania z chwilą zaliczenia go do stanu faktycznego jednej z formacji wojskowych, a jeśli nie pełnił służby wojskowej, z chwilą zaliczenia go do rezerwy lub pospolitego ruszenia (art. 3).

(2) Każdy żołnierz może osiągnąć najwyższy stopień wojskowy, jeżeli odpowiada warunkom przepisanym dla danego stopnia.

Art.  14. 

(zawieszony na czas trwania wojny).

Art.  15.  ²

 Podoficer i starszy szeregowiec może awansować na wyższy stopień rzeczywisty lub tytularny.

Podoficer posiadający stopień tytularny pełni zasadniczo służbę podoficera posiadanego stopnia tytularnego, - a w braku wolnego etatu, służbę właściwą dla jego stopnia rzeczywistego.

Art.  16. 

(zawieszony na czas trwania wojny).

Art.  17. 

Warunki awansów- w czasie wojny lub uzupełnienia wojska, gdy bezpieczeństwo Państwa tego wymaga, określa Minister Spraw Wojskowych.

Art.  18. 

Niezależnie od warunków przewidzianych w art. 16 podoficer lub szeregowiec może awansować na następny wyższy stopień rzeczywisty za czyn wyjątkowego męstwa na polu bitwy.

Art.  19. 

W razie śmierci podoficera lub szeregowca wskutek przyczyn związanych ze służbą wojskową, w przypadkach, w których stwierdzono jego wyjątkowe zasługi, może on być mianowany po śmierci podporucznikiem.

Art. 20-Art. 28.

(zawieszone na czas trwania wojny)

Art.  29. 

(1) Podoficer lub szeregowiec, przeciwko któremu zostało wdrożone postępowanie dyscyplinarne lub sądowo-karne, jest wyłączony na czas postępowania od awansu.

(2) W razie odłożenia doniesienia karnego, umorzenia postępowania, uniewinnienia przez sąd karny lub też ukarania dyscyplinarnego, jeżeli karą nie jest degradacja, podoficerowie i szeregowcy awansują na ogólnych zasadach.

(3) Zasądzonym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności - czasu pozbawienia wolności nie wlicza się do okresu czasu wymaganego do awansu.

Art.  30. 

Podoficer lub szeregowiec zostaje pozbawiony stopnia szeregowca i posiadanego stopnia wyższego:

a) w razie utraty lub stwierdzenia braku obywatelstwa polskiego;

b) w przypadku skazania wyrokiem sądu wojskowego na karę wydalenia z wojska lub wyrokiem sądu karnego powszechnego na karę pociągającą za sobą, w myśl przepisów kodeksu karnego wojskowego, karę wydalenia z wojska.

Art.  31. 

(1) Podoficer lub starszy szeregowiec zostaje pozbawiony stopnia wojskowego, na który awansował, w drodze degradacji.

(2) Degradacja może nastąpić:

a) na podstawie wyroku sądowego,

b) na podstawie orzeczenia dyscyplinarnego.

(3) Pozbawienie stopnia wojskowego w przypadkach degradacji pociąga za sobą powrót do stopnia szeregowca.

Art.  32. 

Zdegradowany podoficer lub starszy szeregowiec może być ponownie awansowany, jeżeli charakter czynu i skutki wyroku sądowego nie stoją temu na przeszkodzie, po przesłużeniu w stopniu szeregowca conajmniej 6-ciu miesięcy, jeżeli w tym czasie sprawował się nienagannie.

ROZDZIAŁ  III.

SZCZEGÓLNE OBOWIĄZKI I UPRAWNIENIA SŁUŻBOWE PODOFICERÓW LUB SZEREGOWCÓW

Art.  33. 

(1) Podoficer lub szeregowiec obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystkie sprawy, o których powziął wiadomość pośrednio lub bezpośrednio ze względu na wykonywaną służbę, jeżeli sprawy te uznano za tajne, lub gdy utrzymania ich w tajemnicy wymaga dobro publiczne lub inne względy służbowe.

(2) Obowiązek zachowania tajemnicy trwa zarówno w czasie pełnienia służby czynnej jakoteż po przejściu w stan nieczynny lub spoczynku albo po przeniesieniu do rezerwy lub pospolitego ruszenia oraz po rozwiązaniu stosunku służbowego z jakiegokolwiek powodu.

(3) Od obowiązku zachowania tajemnicy może podoficera lub szeregowca zwolnić przełożony o uprawnieniach conajmniej dowódcy pułku (równorzędnego), a jeśli podoficer lub szeregowiec nie pełni służby czynnej, jego ostatnia przełożona władza wojskowa.

Art.  34. 

(1) Podoficer lub szeregowiec pełniący służbę czynną jest obowiązany do noszenia przepisowego munduru wojskowego oraz uzbrojenia.

(2) Przepisy o umundurowaniu i uzbrojeniu oraz o noszeniu munduru wydaje Minister Spraw Wojskowych.

Art.  35. 

(1) Podoficer lub szeregowiec odpowiada dyscyplinarnie przed swymi przełożonymi w myśl wojskowych przepisów dyscyplinarnych za czyny uwłaczające godności żołnierza lub za nienależyte spełnianie swych obowiązków, nawet gdyby dany czyn nie podpadał pod rygory ustaw karnych.

(2) Wojskowe przepisy dyscyplinarne wydaje Prezydent Rzeczypospolitej.

Art.  36. 

Rodzaje i czas trwania urlopów dla podoficerów i szeregowców oraz uprawnienia poszczególnych przełożonych dotyczące udzielania urlopów określa Minister Spraw Wojskowych.

Art.  37. 

Sprawy wyjazdów zagranicę lub na obszar w. m. Gdańska podoficerów i szeregowców pełniących służbę czynną oraz podoficerów zawodowych w stanie spoczynku określa Minister Spraw Wojskowych.

Art.  38. 

Obowiązki i uprawnienia służbowe podoficerów i szeregowców nie uregulowane ustawowo określają rozkazy, regulaminy i instrukcje wydawane przez Ministra Spraw Wojskowych.

ROZDZIAŁ  IV.

OBOWIĄZKOWA SŁUŻBA CZYNNA

Art.  39. 

(1) Poborowi i ochotnicy pełnią służbę czynną (obowiązkową służbę czynną), do której są obowiązani w myśl ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym, w poszczególnych rodzajach wojska.

(2) Przeznaczenie do poszczególnego rodzaju wojska następuje stosownie do zdolności fizycznych lub umysłowych poborowego lub ochotnika na zasadach określanych przez Ministra Spraw Wojskowych.

(3) Ochotnikom przysługuje prawo wyboru jednego z rodzajów wojska na warunkach określonych przez Ministra Spraw Wojskowych.

Art.  40. 

(1) Po ukończeniu podstawowego wyszkolenia żołnierskiego - szeregowcy, którzy przed wstąpieniem do wojska odbyli przeszkolenie przysposobienia wojskowego i uzyskali wystarczające świadectwo z odbytego przysposobienia wojskowego, tudzież szeregowcy zasługujący na szczególne wyróżnienie za wzorowe zachowanie się w służbie i za postępy w wyszkoleniu - zostają, stosownie do uznania dowódcy pułku (równorzędnego), przydzielani do podoficerskich szkół pułkowych (równorzędnych) lub też na specjalne kursy i praktykę przewidziane w instrukcjach wyszkolenia.

(2) Ukończenie tej szkoły (kursu i praktyki) jest dla szeregowców odbywających obowiązkową służbę czynną warunkiem awansu na stopień kaprala.

Art.  41. 

Absolwentom szkół podoficerskich ogólnych lub danego rodzaju wojska, odbywającym obowiązkową służbę czynną, może być ukończenie tej szkoły zaliczone za ukończenie podoficerskiej szkoły pułkowej (kursu i praktyki) na warunkach określanych przez Ministra Spraw Wojskowych.

Art.  42. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  43. 

Warunki zwalniania ze szkół (kursów) kształcących na oficerów rezerwy określa Minister Spraw Wojskowych.

Art.  44. 

(1) Absolwentom szkół (kursów) kształcących na oficerów rezerwy, którzy ukończą je z wynikiem pomyślnym, - nadaje się tytuł podchorążego rezerwy; tytuł ten u podoficerów pospolitego ruszenia zmienia się na tytuł podchorążego pospolitego ruszenia.

(2) Tytułu tego używają podchorążowie rezerwy (pospolitego ruszenia) obok posiadanego stopnia wojskowego.

Art.  45. 

Podoficerowie, którym przysługuje tytuł podchorążego rezerwy (pospolitego ruszenia), tracą ten tytuł wskutek osiągnięcia stopnia oficerskiego.

Art.  46. 

Podoficer zostaje pozbawiony tytułu podchorążego rezerwy (pospolitego ruszenia) w następujących przypadkach:

a) utraty lub stwierdzenia braku obywatelstwa polskiego;

b) wyroku sądowego skazującego na karę lub za czyny, z którymi w myśl ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym łączy się utrata prawa do odbywania skróconej czynnej służby wojskowej;

c) wyroku sądowego pociągającego za sobą degradację;

d) orzeczenia komisji dyscyplinarnej pociągającego za sobą degradację.

Art.  47. 

Uczniowie szkół (kursów), kształcących na oficerów rezerwy, którzy szkoły (kursu) nie ukończą z wynikiem pomyślnym, albo też którzy przed jej ukończeniem zostaną zwolnieni ze szkoły (kursu), - tracą prawo do odbywania skróconej czynnej służby wojskowej i pełnią dalszą obowiązkową służbę czynną na ogólnych zasadach.

Art.  48. 

(1) Przeniesienie podoficera lub szeregowca z jednego rodzaju wojska do innego albo też z jednej formacji do innej w tym samym rodzaju wojska może nastąpić:

a) z urzędu - jeżeli tego wymagają względy służbowe;

b) na prośbę interesowanego - jeżeli względy służbowe nie stoją temu na przeszkodzie.

(2) Szczegółowe warunki przeniesienia określa Minister Spraw Wojskowych.

Art.  49. 

(1) Podoficerom i szeregowcom pełniącym obowiązkową służbę czynną nie wolno należeć do stowarzyszeń politycznych ani brać udziału w życiu politycznym.

(2) Należenie tych podoficerów i szeregowców do związków i stowarzyszeń nie posiadających charakteru politycznego reguluje Minister Spraw Wojskowych.

Art.  50. 

Podoficerom i szeregowcom w czasie pełnienia obowiązkowej służby czynnej nie wolno osobiście wykonywać zawodów cywilnych ani też oddawać się jakimkolwiek zajęciom ubocznym.

Art.  51. 

(1) Na zawarcie związku małżeńskiego obowiązany jest podoficer lub szeregowiec pełniący obowiązkową służbę czynną otrzymać zezwolenie przełożonego o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku (równorzędnego).

(2) Zezwolenie może być udzielone tylko w wyjątkowych i na szczególne uwzględnienie zasługujących przypadkach.

Art. 52 - Art. 60.

(zawieszone na czas trwania wojny)

Art.  61. 

Podoficerowie i szeregowcy pełniący obowiązkową służbę czynną zostają zwolnieni ze służby czynnej i od obowiązku wojskowego:

a) wskutek uznania ich za zupełnie niezdolnych do służby wojskowej (kategoria E zdolności fizycznej) na podstawie orzeczenia komisji wojskowo-lekarskiej zatwierdzonego przez właściwego przełożonego;

b) wskutek utraty lub stwierdzenia braku obywatelstwa polskiego;

c) wskutek skazania wyrokiem sądu wojskowego na karę wydalenia z wojska lub wyrokiem sądu karnego powszechnego na karę pociągającą za sobą w myśl przepisów kodeksu karnego wojskowego karę wydalenia z wojska.

ROZDZIAŁ  V.

SŁUŻBA CZYNNA PODOFICERÓW I SZEREGOWCÓW REZERWY

Art.  62. 

Podoficerowie i szeregowcy rezerwy pełnią służbę czynną na podstawie powołania:

a) na ćwiczenia wojskowe,

b) na dodatkowe ćwiczenia wojskowe,

c) do służby wojskowej w czasie mobilizacji,

d) do służby wojskowej w czasie uzupełnienia wojska, gdy bezpieczeństwo Państwa tego wymaga.

Art.  63. 

Podoficer lub szeregowiec rezerwy pełni służbę czynną zasadniczo w tym rodzaju wojska i w tej formacji, do których został zaliczony w czasie obowiązkowej służby wojskowej.

Art.  64. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  65. 

(1) Podoficer lub szeregowiec rezerwy pełni służbę czynną w stopniu wojskowym uzyskanym w czasie obowiązkowej służby czynnej lub w czasie późniejszej służby wojskowej.

(ustępy (2) i (3) zawieszone na czas trwania wojny)

Art.  66. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  67. 

Podoficerom i szeregowcom rezerwy przed wcieleniem do formacji wojskowej celem pełnienia służby czynnej oraz po zwolnieniu ze służby czynnej nie wolno nosić munduru wojskowego lub jego części z oznakami wojskowymi, o ile Minister Spraw Wojskowych w poszczególnych przypadkach nie zarządzi inaczej.

Art.  68. 

Przez czas sprawowania mandatu posła lub senatora podoficer lub szeregowiec rezerwy nie może być powołany do czynnej służby wojskowej nawet w czasie mobilizacji lub uzupełnienia wojska, gdy bezpieczeństwo Państwa tego wymaga.

Art.  69. 

(1) Podoficerom i szeregowcom rezerwy w czasie pełnienia służby czynnej nie wolno brać udziału w życiu politycznym, ani też wykonywać zawodu cywilnego lub oddawać się jakimkolwiek zajęciom ubocznym.

(2) W sprawie należenia podoficerów i szeregowców rezerwy w czasie pełnienia przez nich służby czynnej do stowarzyszeń i związków, nie posiadających charakteru politycznego, stosuje się odpowiednio postanowienia ust. (2) art. 49.

Art. 70 - Art. 71.

(zawieszone na czas trwania wojny)

Art.  72. 

Postanowienia art. 51, 57, 58, 59 i 61 mają analogiczne zastosowanie do podoficerów i szeregowców rezerwy w czasie pełnienia przez nich służby czynnej.

ROZDZIAŁ  VI.

SŁUŻBA CZYNNA PODOFICERÓW I SZEREGOWCÓW POSPOLITEGO RUSZENIA

Art.  73. 

Podoficer lub szeregowiec pospolitego ruszenia pełni służbę czynną na podstawie powołania:

a) do służby wojskowej w czasie mobilizacji;

b) do służby wojskowej w czasie uzupełnienia wojska, gdy bezpieczeństwo Państwa tego wymaga.

Art.  74. 

Podoficerowie i szeregowcy pospolitego ruszenia zostają zwolnieni ze służby czynnej i przeniesieni do pospolitego ruszenia:

a) w przypadku demobilizacji lub zwalniania określonych roczników do pospolitego ruszenia;

b) z powodu stanu zdrowia nie pozwalającego im czasowo na pełnienie służby czynnej;

c) wskutek wyboru na posła lub senatora i przyjęcia mandatu.

Art.  75. 

Podoficerowie i szeregowcy pospolitego ruszenia zostają zwolnieni ze służby czynnej bez przeniesienia ich do pospolitego ruszenia w przypadku wykluczenia z wojska w myśl ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym.

Art.  76. 

Postanowienia art. 51, 60, 61, 63, 64, 66 - 69 mają analogiczne zastosowanie do podoficerów i szeregowców pospolitego ruszenia w czasie pełnienia przez nich służby czynnej.

ROZDZIAŁ  VII.

SŁUŻBA NADTERMINOWYCH

Art.  77. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  78. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  79. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  80. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  81. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  82. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  83. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  84. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  85. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  86. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  87. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  88. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  89. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

ROZDZIAŁ  VIII.

SŁUŻBA PODOFICERÓW ZAWODOWYCH

Art.  90. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  91. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  92. 

(1) Podoficerem zawodowym może być mianowany ten, kto:

a) jest nieposzlakowanym obywatelem Państwa Polskiego, którego patriotyzm i lojalność państwowa nie ulega żadnej wątpliwości;

b) posiada kategorię A zdolności fizycznej do służby wojskowej;

c) posiada co najmniej stopień kaprala;

d) posiada znajomość języka polskiego w słowie i piśmie oraz ukończył szkołę powszechną stopnia III lub równorzędną;

e) odpowiada specjalnym warunkom ustalanym przez Ministra Spraw Wojskowych dla danej grupy podoficerów zawodowych;

f) jest stanu wolnego.

(2) Dowódca okręgu korpusu może zwalniać od warunku posiadania kategorii A zdolności fizycznej na zasadach ustalanych przez Ministra Spraw Wojskowych.

Art.  93. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  94. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  95. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  96. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  97. 

(1) Podoficerowie zawodowi pełnią służbę wojskową we wszystkich rodzajach wojska.

(2) Postanowienia art. 48 w sprawie przenoszenia z jednego rodzaju wojska do innego oraz z jednej formacji do innej w tym samym rodzaju wojska mają odpowiednie zastosowanie do podoficerów zawodowych.

Art.  98. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  99. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  100. 

Podoficer zawodowy może znajdować się:

a) w stanie czynnym,

b) w stanie nieczynnym,

c) w stanie spoczynku.

Art.  101. 

(1) Podoficer zawodowy znajduje się w stanie czynnym, gdy należy do stanu faktycznego jednej z formacji wojskowych w ramach ogólnego etatu wojska.

(2) Podoficer zawodowy znajduje się w stanie nieczynnym, gdy czasowo nie pełni z powodów, przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu, służby wynikającej ze stanu czynnego.

(3) Podoficer zawodowy znajduje się w stanie spoczynku, gdy został zwolniony definitywnie od pełnienia służby wynikającej ze stanu czynnego i przeniesiony w stan spoczynku z powodów przewidzianych w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszów państwowych i zawodowych wojskowych.

Art.  102. 

(1) Podoficer zawodowy w stanie czynnym i nieczynnym obowiązany jest na zawarcie związku małżeńskiego otrzymać zezwolenie przełożonego posiadającego uprawnienia co najmniej dowódcy pułku (równorzędnego).

(2) Warunki niezbędne do uzyskania zezwolenia ustala Minister Spraw Wojskowych.

Art.  103. 

(1) Podoficerom zawodowym w stanie czynnym i nieczynnym nie wolno należeć do stowarzyszeń politycznych ani brać udziału w życiu politycznym.

(2) Postanowienie to nie ma zastosowania do podoficerów zawodowych w stanie nieczynnym piastujących mandat posła lub senatora.

(3) Sprawę należenia podoficerów zawodowych w stanie czynnym i nieczynnym do związków i stowarzyszeń nie mających charakteru politycznego określa Minister Spraw Wojskowych.

Art.  104. 

(1) Wykonywanie zawodu cywilnego lub branie udziału w handlu, przemyśle albo rzemiośle jest podoficerom zawodowym w stanie czynnym wzbronione.

(2) Podoficer zawodowy w stanie nieczynnym może wykonywać zawód cywilny lub brać udział w handlu, przemyśle albo rzemiośle po uprzednim uzyskaniu zezwolenia udzielanego przez przełożonego o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku (równorzędnego).

Art.  105. 

(1) Podoficer zawodowy zostaje przeniesiony w stan nieczynny:

a) (zawieszony na czas trwania wojny)

b) wskutek czasowej niezdolności do służby wojskowej;

c) wskutek zredukowania etatów;

d) wskutek dostania się do niewoli lub zaginienia na terenie działań wojennych;

e) wskutek sprawowania mandatu posła lub senatora.

(2) W stan nieczynny z powodów przewidzianych w lit. b), d) i e) przenosi podoficera zawodowego przełożony o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku (równorzędny), a z powodów przewidzianych w lit. a) lub c) - Minister Spraw Wojskowych.

Art.  106. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  107. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  108. 

(1) Podoficer zawodowy, który przez więcej niż 6 następujących po sobie miesięcy nie jest w możności pełnić służby z powodu złego stanu zdrowia, powinien być przedstawiony komisji wojskowo-lekarskiej, która orzeka o długości czasu, przez jaki podoficer zawodowy powinien przebywać w stanie nieczynnym.

(2) W ostatnim miesiącu przed upływem terminu, oznaczonego przez komisję wojskowo-lekarską, powinien być podoficer zawodowy ponownie przedstawiony komisji wojskowo-lekarskiej, która orzeka, czy podoficer zawodowy może być przeniesiony do stanu czynnego czy też ma pozostawać nadal w stanie nieczynnym.

(3) Okres czasu pozostawania podoficera zawodowego w stanie nieczynnym z powodu złego stanu zdrowia nie może przekraczać jednego roku bez przerwy względnie półtora roku w przeciągu lat sześciu.

(4) Z upływem powyższych terminów powinien być podoficer zawodowy w razie jego dalszej niezdolności do służby przeniesiony do rezerwy lub pospolitego ruszenia, jeżeli nie nabył praw do zaopatrzenia emerytalnego.

Art.  109. 

Czas przebyty w stanie nieczynnym przez podoficera zawodowego z powodu złego stanu zdrowia zalicza się mu na poczet zobowiązania do służby zawodowej, a do okresu czasu niezbędnego do awansu jedynie w tym przypadku, jeśli ta niezdolność została wywołana przyczynami związanymi z pełnieniem służby wojskowej.

Art.  110. 

(1) Podoficerom zawodowym, przeniesionym w stan nieczynny z powodu zredukowania etatów, przysługują w przeciągu 18 miesięcy uprawnienia stanu czynnego.

(2) Wakanse powstające w stopniach, jakie posiadają podoficerowie zawodowi znajdujący się z powyższego powodu w stanie nieczynnym, powinny być obsadzane przede wszystkim przez tych podoficerów zawodowych.

Art.  111. 

(1) W razie niepowołania podoficera zawodowego, znajdującego się w stanie nieczynnym z powodu zredukowania etatów, do służby czynnej, zostaje on po upływie 18 miesięcy przeniesiony do rezerwy lub pospolitego ruszenia, jeżeli nie nabył praw do zaopatrzenia emerytalnego.

(2) Czas przebyty z powodu zredukowania etatów w stanie nieczynnym zalicza się do wojskowej służby zawodowej.

Art.  112. 

Podoficerom zawodowym, przeniesionym w stan nieczynny z powodu dostania się do niewoli (zaginienia na terenie działań wojennych), po ich powrocie i przeprowadzeniu postępowania rehabilitacyjnego zaliczą się ten czas do czasokresu niezbędnego do awansu.

Art.  113. 

(1) Podoficer zawodowy przez czas sprawowania mandatu posła lub senatora nie otrzymuje uposażenia i nie przysługuje mu prawo noszenia munduru wojskowego, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 114.

(2) Z tytułu sprawowania mandatu posła lub senatora podoficer zawodowy jest zwolniony od wszelkiej zależności służbowej. W czasie sprawowania mandatu nie przysługują mu żadne uprawnienia i obowiązki służbowe w stosunku do innych żołnierzy.

(3) Z chwilą wygaśnięcia mandatu podoficer zawodowy zostaje przeniesiony do stanu czynnego, przy czym czasu sprawowania mandatu nie zalicza się mu na poczet zobowiązania do służby zawodowej ani też do czasokresu niezbędnego do awansu na wyższy stopień.

Art.  114. 

Podoficerowi zawodowemu, przeniesionemu w stan nieczynny z powodu wyboru na posła lub senatora, przysługuje prawo noszenia munduru:

a) w dniach świąt narodowych;

b) w razie uczestniczenia w świętach i uroczystościach pułkowych;

c) w czasie uroczystości rodzinnych.

Art.  115. 

Podoficerom zawodowym, przeniesionym w stan nieczynny z powodów określonych w art. 105 lit. a), b), c) i d) przysługuje prawo noszenia munduru z wyjątkiem przypadków określanych przez Ministra Spraw Wojskowych.

Art.  116. 

Podoficerów zawodowych przenosi w stan spoczynku dowódca okręgu korpusu na wniosek przełożonego o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku (równorzędnego).

Art.  117. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  118. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art. 118-a.

1) Podoficera zawodowego w stanie spoczynku może Minister Spraw Wojskowych powoływać na ćwiczenia wojskowe.

(2) Powołanie na ćwiczenia może nastąpić do czasu osiągnięcia przez podoficera w stanie spoczynku wieku 56 lat.

(3) Rodzaj i czas trwania ćwiczeń ustala Minister Spraw Wojskowych; czas trwania ćwiczeń nie może przekraczać w ciągu dwóch następujących po sobie lat czterech tygodni.

Art.  119. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  120. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  121. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  122. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  123. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  124. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  125. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  126. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  127. 

Podoficer zawodowy przestaje być podoficerem zawodowym wskutek:

a) osiągnięcia stopnia podporucznika;

b) utraty obywatelstwa polskiego lub zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego z powodu ubiegania się o obce obywatelstwo;

c) przeniesienia do rezerwy lub pospolitego ruszenia;

d) skazującego wyroku sądu wojskowego na karę wydalenia z Wojska lub degradacji albo też wyroku sądu karnego powszechnego na karę pociągającą za sobą w myśl przepisów kodeksu karnego wojskowego karę wydalenia z wojska lub degradacji;

e) orzeczenia komisji dyscyplinarnej;

f) zarządzenia wykluczenia z wojska na zasadach określonych w ustawie o powszechnym obowiązku wojskowym;

g) wydalenia ze szkoły kształcącej na oficerów zawodowych.

Art.  128. 

(1) Rozwiązanie stosunku służbowego z podoficerem zawodowym przed upływem terminu zobowiązania może nastąpić z powodu otrzymania przez podoficera zawodowego dwukrotnej ujemnej kwalifikacji w ciągu półtora roku.

(2) Rozwiązanie stosunku służbowego z tego powodu powinno być poprzedzone ostrzeżeniem.

(3) Tryb postępowania w sprawie kwalifikowania podoficerów zawodowych i udzielania ostrzeżeń określa Minister Spraw Wojskowych.

(4) Podoficer zawodowy, z którym rozwiązano stosunek służbowy z powodu ujemnej kwalifikacji, zostaje przeniesiony do rezerwy lub pospolitego ruszenia, albo też w stan spoczynku, jeżeli posiada ilość lat służby zaliczalnej do emerytury, wymaganą w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszów państwowych i zawodowych wojskowych do nabycia praw do emerytury.

Art. 128-a.

1) W przypadku zawarcia przez podoficera zawodowego małżeństwa bez wymaganego zezwolenia władzy wojskowej, stosunek służbowy z podoficerem zawodowym zostaje rozwiązany przed upływem terminu zobowiązania - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego lub wymierzenia kary dyscyplinarnej. Podoficer zawodowy, z którym z powyższego powodu rozwiązano stosunek służbowy, zostaje przeniesiony do rezerwy lub pospolitego ruszenia.

(2) Pozostawienie nadal w służbie czynnej podoficera zawodowego, który zawarł związek małżeński bez wymaganego zezwolenia władzy wojskowej, może nastąpić tylko z mocy decyzji Ministra Spraw Wojskowych w przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie.

Art.  129. 

Podoficer zawodowy przed upływem terminu zobowiązania może być na własną prośbę przeniesiony do rezerwy lub pospolitego ruszenia przez przełożonego o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku (równorzędnego).

Art.  130. 

(1) Podoficer zawodowy, który odbył conajmniej 6 lat służby w charakterze podoficera zawodowego, może ubiegać się na warunkach określanych przez Ministra Spraw Wojskowych o przyjęcie go do szkoły (kursu) kształcącej na oficerów rezerwy.

(2) Czas spędzony w tej szkole zalicza się do czasu służby zawodowej.

(3) Po ukończeniu szkoły podoficer zawodowy zostaje przeniesiony do rezerwy przez przełożonego o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku (równorzędnego).

Art.  131. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  132. 

Podoficerowie zawodowi; którzy w czasie i wskutek pełnienia służby wojskowej nabawili się choroby lub odnieśli kalectwo uzyskując przez to kategorię E zdolności fizycznej do służby wojskowej (inwalidzi), jeżeli mimo swego inwalidztwa nadają się do służby wojskowej, mogą być pozostawieni na własną prośbę, stosownie do uznania Ministra Spraw Wojskowych, nadal w wojskowej służbie zawodowej.

Art.  133. 

(1) W czasie mobilizacji lub uzupełnienia wojska, gdy bezpieczeństwo Państwa tego wymaga, podoficerowie zawodowi zostają w dalszej służbie wojskowej.

(2) Przez czas pełnienia tej służby zachowują oni wszelkie uprawnienia stanu czynnego, a czas tej służby zalicza się im całkowicie do służby zawodowej oraz na poczet złożonego zobowiązania.

ROZDZIAŁ  VIII-a.

SŁUŻBA PODOFICERÓW KONTRAKTOWYCH

Art.  133a. 

Podoficerowie rezerwy, pospolitego ruszenia oraz podoficerowie zawodowi w stanie spoczynku mogą być powołani do służby czynnej jako podoficerowie kontraktowi.

(2) Podoficerowie kontraktowi pełnią służbę na podstawie umowy, zawartej w myśl obowiązujących w tej mierze przepisów, regulującej jednocześnie sprawę uposażenia.

Art.  133b. 

Awansowanie podoficera kontraktowego na wyższy stopień rzeczywisty lub tytularny może nastąpić jedynie na podstawie nowej umowy.

Art.  133c. 

Minister Spraw Wojskowych określa warunki przyjmowania podoficerów kontraktowych oraz ich obowiązki i prawa.

ROZDZIAŁ  IX.

SŁUŻBA PODCHORĄŻYCH

Art.  134. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  135. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  136. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  137. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  138. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  139. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  140. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  141. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  142. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  143. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  144. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  145. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  146. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  147. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  148. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  149. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  150. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  151. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  152. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  153. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

ROZDZIAŁ  IX-a.

SŁUŻBA WOJSKOWA PODOFICERÓW W CZASIE WOJNY

Art.  154. 

Podoficerowie tworzą w wojsku odrębny korpus osobowy. Korpus osobowy podoficerów stanowi jednolitą całość, niezależnie od stosunku do służby wojskowej, przydziału i stopnia.

Art.  155. 

Ze względu na stosunek do służby wojskowej korpus osobowy podoficerów dzieli się na grupy:

a) podoficerów zawodowych,

b) podoficerów rezerwy i pospolitego ruszenia.

Art.  156. 

(1) Ze względu na przydział podoficerów do poszczególnych działów służby korpus osobowy podoficerów dzieli się na grupy:

I. podoficerów liniowych,

II. podoficerów specjalistów,

III. podoficerów administracyjnych.

(2) Grupy te dzielą się na podgrupy w zależności od wymagań służby.

Art.  157. 

(1) Ustanawia się następujące stopnie podoficerskie:

a) kapral,

b) plutonowy,

c) sierżant,

d) starszy sierżant,

e) aspirant,

f) chorąży.

(2) Stopnie podoficerskie - prócz stopnia aspiranta - nadaje się w kolejności ustalonej w ust. (1).

Art.  158. 

(1) Aspirantem może być mianowany tylko żołnierz, który ukończył z pomyślnym wynikiem szkołę podchorążych.

(2) Warunki przyjęcia do szkoły podchorążych jak również mianowania aspirantem określa Minister Spraw Wojskowych.

Art.  159. 

Podoficerów mianuje:

a) na stopnie chorążych i aspirantów - Minister Spraw Wojskowych;

b) na pozostałe stopnie - dowódca (równorzędny) o uprawnieniach dowódcy pułku.

Art.  160. 

(1) Do grupy podoficerów zawodowych zalicza dowódca (równorzędny) o uprawnieniach dowódcy dywizji.

(2) Warunkiem zaliczenia jest złożenie przez podoficera zobowiązania do służby wojskowej w charakterze podoficera zawodowego przez czas wojny oraz przez co najmniej cztery lata po zawarciu pokoju.

ROZDZIAŁ  X.

POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE

Art.  161. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  162. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

Art.  163. 

(zawieszony na czas trwania wojny)

ROZDZIAŁ  XI.

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Art.  164. 

Wykonanie rozporządzenia niniejszego porucza się Ministrowi Spraw Wojskowych.

Art.  165. 

(1) Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.

(2) Równocześnie tracą moc obowiązującą:

ustawa z dnia 18 lipca 1924 r. o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego (Dz.U.R.P. Nr 72, poz. 698);

rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 kwietnia 1927 r. w sprawie zmian i uzupełnień niektórych postanowień ustawy z dnia 18 lipca 1924 r. o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego (Dz.U.R.P. Nr 39, poz. 347) oraz

ustawa z dnia 28 stycznia 1932 r. o zmianach i uzupełnieniach niektórych postanowień ustawy z dnia 18 lipca 1924 r. o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego (Dz. U.R.P. Nr 25, poz. 213).

¹ Art. 3 zmieniony przez art. 2 dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1943 r. o ochotniczej służbie kobiet (Dz.U.43.11.34) z dniem 4 listopada 1943 r.

² Z dniem 15 lipca 1941 r. przywraca się moc obowiązującą nin. przepisu zawieszonego na czas trwania wojny dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1940 r. (Dz.U.40.5.12), zgodnie z art. 1 dekretu Prezydenta Rzeczypospolitejz dnia 2 lipca 1941 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz.U.41.4.8).