Rozdział 1 - POMOC PRAWNA W SPRAWACH CYWILNYCH I RODZINNYCH a) Postanowienia o kosztach - NRD-Polska. Umowa o obrocie prawnym w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych. Warszawa.1957.02.01.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1958.27.114

Akt utracił moc

Wersja od: 2 kwietnia 1976 r.

ROZDZIAŁ  1

POMOC PRAWNA W SPRAWACH CYWILNYCH I RODZINNYCH

a) Postanowienia o kosztach

Artykuł  17

Na obywateli jednej z Umawiających się Stron występujących przed sądami drugiej Strony nie można nakładać obowiązku zabezpieczenia kosztów lub złożenia do depozytu tylko z tego powodu, że są cudzoziemcami lub że nie mają miejsca zamieszkania albo pobytu na obszarze drugiej Strony.

Artykuł 18 ³

1. Obywatelom jednej z Umawiających się Stron zapewnia się na obszarze drugiej Umawiającej się Strony tymczasowe zwolnienie od kosztów sądowych na tych samych zasadach i w tym samym zakresie jak obywatelom własnym.

2. Tymczasowe zwolnienie od kosztów sądowych, udzielone w określonej sprawie przez właściwy sąd jednej z Umawiających się Stron, rozciąga się również na koszty postępowania w sprawach o uznanie oraz o wykonanie orzeczeń włącznie z egzekucją na obszarze drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł  19

1. Zaświadczenie o stosunkach osobistych, rodzinnych, dochodach i majątku wymagane do uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych wydaje właściwy organ tej z Umawiających się Stron, na której obszarze wnioskodawca ma miejsce swego zamieszkania albo pobytu.

2. Jeżli wnioskodawca nie ma na obszarze żadnej z Umawiających się Stron miejsca zamieszkania ani pobytu, wystarcza zaświadczenie wydane lub uwierzytelnione przez przedstawicielstwo dyplomatyczne lub konsularne jego państwa.

3. Sąd, który ma rozstrzygnąć wniosek o tymczasowe zwolnienie od kosztów, może zwrócić się o dodatkowe wyjaśnienia do organu, który zaświadczenie wystawił.

Artykuł  20

1. Obywatel jednej z Umawiających się Stron może wniosek o tymczasowe zwolnienie od kosztów, jak również wniosek o wyznaczenie obrońcy do prowadzenia sprawy skierowany do sądu drugiej Umawiającej się Strony zgłosić do protokołu w sądzie właściwym dla miejsca jego zamieszkania lub pobytu. Sąd ten przesyła właściwemu sądowi drugiej Strony protokół oraz zaświadczenie przewidziane w artykule 19 ust. 1 i inne złożone przez wnioskodawcę załączniki.

2. Jednocześnie z wnioskiem o tymczasowe zwolnienie od kosztów może być przyjęty do protokołu pozew lub inny wniosek.

b) Przepisy szczególne dla spraw rodzinnych

Artykuł  21 ⁴

Zawarcie małżeństwa

1. Przesłanki zawarcia małżeństwa ocenia się dla każdego z przyszłych małżonków według prawa tej z Umawiających się Stron, której ta osoba jest obywatelem.

2. Forma zawarcia małżeństwa podlega prawu tej z Umawiających się Stron, na której obszarze małżeństwo zostaje zawarte.

3. Forma małżeństwa zawartego przed uprawnionym przedstawicielem dyplomatycznym lub urzędnikiem konsularnym podlega prawu państwa wysyłającego przedstawiciela dyplomatycznego lub urzędnika konsularnego.

Artykuł  22

Stosunki osobiste i majątkowe małżonków

1. Stosunki osobiste i majątkowe małżonków podlegają prawu tej z Umawiających się Stron, której są obywatelami.

2. Jeżeli jeden z małżonków jest obywatelem jednej z Umawiających się Stron, drugi zaś obywatelem drugiej Strony, wówczas ich stosunki osobiste i majątkowe podlegają prawu tej Strony, na której obszarze mają oni miejsce zamieszkania.

3. Jeżeli w wypadku przewidzianym w ust. 2 jeden z małżonków zamieszkuje na obszarze jednej z Umawiających się Stron, drugi zaś na obszarze drugiej Strony, wówczas ich stosunki osobiste i majątkowe podlegają prawu tej Strony, na której obszarze mieli oni ostatnie wspólne miejsce zamieszkania.

4. Postanowienia ust. 2 i 3 nie dotyczą umów majątkowych małżeńskich. Dla umów tych właściwe jest prawo tej Umawiającej się Strony, na której obszarze zostały one zawarte.

Artykuł  22A ⁵

Właściwość w sprawach dotyczących stosunków osobistych i majątkowych małżonków

1. W sprawach dotyczących stosunków osobistych i majątkowych małżonków właściwe są sądy tej z Umawiających się Stron, której obywatelami są małżonkowie. Jeżeli małżonkowie w chwili wszczęcia postępowania zamieszkują na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, właściwe są również sądy tej Strony.

2. Jeżeli jeden z małżonków jest obywatelem jednej z Umawiających się Stron, drugi zaś obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, w sprawach dotyczących stosunków osobistych i majątkowych małżonków właściwe są sądy tej z Umawiających się Stron, na której obszarze małżonkowie mają wspólne miejsce zamieszkania lub mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania.

Artykuł  23

Rozwód

1. Dla rozwodu właściwe są prawo i sądy tej z Umawiających się Stron, której obywatelami są małżonkowie w chwili wniesienia pozwu. Jeżeli małżonkowie będący obywatelami jednej z Umawiających się Stron zamieszkują na obszarze drugiej Strony, wówczas właściwe są również sądy drugiej Strony.

2. Jeżeli w chwili wniesienia pozwu jeden z małżonków jest obywatelem jednej z Umawiających się Stron, drugi zaś obywatelem drugiej Strony i zamieszkują jeden na obszarze jednej, drugi zaś na obszarze drugiej Strony, wówczas do orzeczenia rozwodu właściwe są sądy obu Umawiających się Stron. Sądy te stosują przy orzekaniu prawo swego państwa.

Artykuł  24 ⁶

Istnienie, nieistnienie i nieważność małżeństwa

1. Ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa albo unieważnienie małżeństwa podlega prawu, które stosuje się zgodnie z artykułem 21.

2. W zakresie właściwości sądów stosuje się odpowiednio postanowienia artykułu 23.

Artykuł  25

Uznanie za zmarłego

1. Dla uznania osoby zaginionej za zmarłą oraz stwierdzenia chwili zgonu właściwe są prawo i organy tej Umawiającej się Strony, której obywatelem ta osoba była w czasie zaginięcia.

2. Organy jednej z Umawiających się Stron mogą uznać za zmarłego obywatela drugiej Strony:

a) jeżeli wniosek zgłasza osoba, która zamierza wystąpić z opartym na przepisach prawa spadkowego roszczeniem do majątku ruchomego lub nieruchomego osoby zaginionej znajdującego się na obszarze tej Strony,

b) na wniosek małżonka osoby zaginionej, jeżeli małżonek ten przebywa w czasie zgłoszenia wniosku na obszarze tej Strony.

Artykuł  26 ⁷

Stosunki prawne między rodzicami i dziećmi

1. Stosunki prawne między rodzicami i dziećmi podlegają prawu tej samej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest dziecko. Jeżeli dziecko posiada obywatelstwo obu Umawiających się Stron, stosunki prawne między rodzicami i dziećmi podlegają prawu tej Umawiającej się Strony, na obszarze której dziecko ma miejsce zamieszkania.

2. Stosunki prawne w rozumieniu ustępu 1 obejmują również roszczenia alimentacyjne między rodzicami i dziećmi.

Artykuł  27 ⁸

1. Ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa podlegają prawu tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo dziecko uzyskało przez urodzenie. Jeżeli dziecko przez urodzenie uzyskało obywatelstwo obu Umawiających się Stron, ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa podlegają prawu tej Umawiającej się Strony, na której obszarze dziecko miało miejsce zamieszkania w chwili urodzenia.

2. Dla uznania ojcostwa wystarcza zachowanie formy przewidzianej przez prawo tej Umawiającej się Strony, na której obszarze uznanie nastąpiło.

Artykuł  28 ⁹

W sprawach dotyczących stosunków prawnych wymienionych w artykułach 26 i 27 właściwe są zarówno organy tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest dziecko, jak i organy tej Umawiającej się Strony, na której obszarze dziecko ma miejsce zamieszkania.

Artykuł  29

(uchylony) ¹⁰

Opieka i kuratela

Artykuł  30

1. Do ustanowienia i sprawowania opieki i kurateli nad obywatelami Umawiających się Stron, jeżeli niniejsza Umowa nie zawiera innych postanowień, właściwy jest organ opiekuńczy tej Strony, której obywatelem jest osoba podlegająca opiece lub kurateli.

2. Dla stosunku prawnego pomiędzy opiekunem lub kuratorem a osobą będącą pod opieką albo kuratelą właściwe jest prawo tej z Umawiających się Stron, której organ opiekuńczy ustanowił opiekuna lub kuratora.

Artykuł  31

1. W przypadku konieczności wydania zarządzeń z tytułu opieki lub kurateli w stosunku do osoby potrzebującej opieki albo kurateli, której miejsce zamieszkania, pobytu lub majątek znajdują się na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, organ opiekuńczy tej Strony ma obowiązek niezwłocznego zawiadomienia o tej konieczności organu opiekuńczego Strony, która jest właściwa zgodnie z artykułem 30 ust. 1.

2. W przypadkach nie cierpiących zwłoki organ opiekuńczy drugiej Umawiającej się Strony może wydać konieczne zarządzenia, obowiązany jest jednak niezwłocznie zawiadomić o tymczasowo wydanych zarządzeniach organ opiekuńczy właściwy w myśl artykułu 30 ust. 1. Do czasu wydania przez ten organ opiekuńczy odmiennych postanowień pozostają w mocy zarządzenia wydane.

Artykuł  32

1. Organ opiekuńczy właściwy zgodnie z artykułem 30 ust. 1 może przekazać opiekę lub kuratelę organom opiekuńczym drugiej Umawiającej się Strony, jeżeli na Jej obszarze znajduje się miejsce zamieszkania, pobytu lub majątek osoby będącej pod opieką lub kuratelą. Przekazanie to staje się skuteczne dopiero wówczas, gdy wezwany organ opiekuńczy opiekę lub kuratelę bez zastrzeżeń przyjmuje i zawiadomi o tym wzywający organ opiekuńczy.

2. Organ opiekuńczy, który stał się właściwy w myśl ust. 1 niniejszego artykułu, sprawuje opiekę lub kuratelę, stosując prawo swego państwa, jest jednak obowiązany w zakresie oceny zdolności do czynności prawnych lub zdolności do działania stosować prawo tej z Umawiających się Stron, której obywatelem jest osoba pozostająca pod opieką lub kuratelą. Organ ten nie jest uprawniony do wydawania orzeczeń dotyczących stanu cywilnego, może jednak udzielić osobie pozostającej pod opieką zezwolenia na zawarcie małżeństwa, jeżeli takiego zezwolenia wymaga prawo państwa, którego osoba ta jest obywatelem.

Artykuł  33

Przysposobienie

1. Dla przysposobienia dziecka oraz dla uchylenia przysposobienia właściwe jest prawo tej z Umawiających się Stron, której obywatelem jest przysposabiający w chwili przysposobienia lub uchylenia przysposobienia.

2. Jeżeli dziecko jest obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, należy przedstawić, o ile prawo tej Strony tego wymaga, zgodę dziecka, jego ustawowego przedstawiciela oraz właściwego organu opiekuńczego tej Strony.

3. Jeżeli dziecko przysposabiają małżonkowie, z których jeden jest obywatelem jednej, a drugi obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, wówczas przysposobienie lub uchylenie przysposobienia musi być zgodne z prawem obowiązującym na obszarach obu Umawiających się Stron.

4. Dla postępowania o przysposobienie oraz o uchylenie przysposobienia właściwe są organy tej z Umawiających się Stron, której obywatelem jest przysposabiający w czasie przysposobienia lub uchylenia przysposobienia. W przypadku określonym w ust. 3 niniejszego artykułu właściwy jest organ, w którego okręgu małżonkowie mają lub ostatnio mieli wspólne miejsce zamieszkania lub pobytu.

Ubezwłasnowolnienie

Artykuł  34

Dla ubezwłasnowolnienia właściwe są prawo i sądy tej z Umawiających się Stron, której obywatelem jest osoba mająca być ubezwłasnowolnioną.

Artykuł 35

Jeżeli sąd jednej z Umawiających się Stron stwierdzi, że zachodzą przesłanki do ubezwłasnowolnienia obywatela drugiej Strony, który ma miejsce zamieszkania lub pobytu w okręgu tego sądu, wówczas zawiadomi o tym właściwy sąd drugiej Strony. Jeżeli sąd w ten sposób zawiadomiony oznajmi, że pozostawia dalsze czynności sądowi miejsca zamieszkania lub pobytu tej osoby, albo nie wypowie się w terminie trzech miesięcy, wówczas sąd miejsca zamieszkania lub pobytu może przeprowadzić postępowanie o ubezwłasnowolnienie według prawa swego państwa, o ile przyczynę ubezwłasnowolnienia przewiduje również prawo tej Umawiającej się Strony, której dana osoba jest obywatelem. Orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu należy przesłać właściwemu sądowi drugiej Strony.

Artykuł  36

W przypadkach nie cierpiących zwłoki sąd miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, która powinna być ubezwłasnowolniona, a jest obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, może wydać lub spowodować wydanie tymczasowych zarządzeń potrzebnych dla ochrony tej osoby lub jej majątku. Zarządzenia te należy przesłać sądowi Umawiającej się Strony, której obywatelem jest ta osoba; podlegają one uchyleniu, jeżeli sąd tej Strony inaczej orzeknie.

Artykuł 37

Postanowienia artykułów 34 i 35 stosuje się odpowiednio do uchylenia ubezwłasnowolnienia.

c) Przesyłanie dokumentów stanu cywilnego

Artykuł  38

1. Umawiające się Strony będą przesyłały sobie wzajemnie wyciągi z akt stanu cywilnego dotyczące obywateli drugiej Strony, a obejmujące wpisy dokonywane po wejściu w życie niniejszej Umowy. Przesyłanie tych wyciągów następuje bezpłatnie co kwartał w drodze dyplomatycznej.

2. Urzędy stanu cywilnego Umawiających się Stron przesyłają do użytku urzędowego na żądanie sądów, notariatów państwowych oraz innych organów drugiej Strony bezpłatne wyciągi z akt stanu cywilnego. Przesyłanie następuje bezpośrednio.

3. 11 Wnioski obywateli jednej z Umawiających się Stron mających miejsce zamieszkania lub pobytu na obszarze Umawiających się Stron o sporządzenie i przesłanie wyciągów z akt stanu cywilnego Umawiającej się Strony mogą być kierowane bezpośrednio do właściwego urzędu stanu cywilnego. Za sporządzenie i przesłanie dokumentów nie pobiera się opłat. Dokumenty przesyła się bezpośrednio wnioskodawcy.

Artykuł  39

W przypadku dokonywania przez urzędy stanu cywilnego jednej ze stron późniejszych wzmianek bądź sprostowań, które dotyczą stanu cywilnego obywateli drugiej Strony, należy tej Stronie przesłać uwierzytelniony wyciąg z akt stanu cywilnego z dokonaną zmianą bądź sprostowaniem. Postanowienie artykułu 38 ust. 1 zdanie 2 stosuje się odpowiednio.

d) Postanowienia dotyczące prawa spadkowego

Artykuł 40

Zasada równouprawnienia

1. Pod względem zdolności prawnej do sporządzania oraz odwoływania rozporządzeń na wypadek śmierci w stosunku do majątku położonego na obszarze drugiej Umawiającej się Strony lub praw, które mają tam być dochodzone, jak również pod względem zdolności nabywania w drodze dziedziczenia mienia lub innych uprawnień - obywatele jednej Umawiającej się Strony są zrównani z obywatelami drugiej Umawiającej się Strony, zamieszkałymi na obszarze swojego państwa. Do przejścia mienia lub innych uprawnień na te osoby mają zastosowanie te same przesłanki.

2. Poświadczenie stosunków spadkowych, w szczególności stwierdzenie praw do spadku lub zaświadczenie dla wykonawcy testamentu wydane przez właściwy organ jednej Strony stanowi dowód tych stosunków również na obszarze drugiej Strony.

Artykuł  41

Prawo właściwe

1. Dziedziczenie po obywatelach Umawiających się Stron następuje według prawa ojczystego spadkodawcy.

2. Jeżeli prawo jednej z Umawiających się Stron, na której obszarze znajdują się przedmioty majątkowe należące do spadku, przewiduje ograniczenie w rozporządzaniu takimi przedmiotami majątkowymi również w odniesieniu do własnych obywateli, wówczas do dziedziczenia stosuje się prawo Strony, na której obszarze te przedmioty się znajdują.

Artykuł  42

Zdolność do dziedziczenia

Obywatele jednej z Umawiających się Stron, którzy na obszarze drugiej Strony zgłaszają roszczenia spadkowe, muszą mieć zdolność do dziedziczenia zarówno według prawa swego państwa, jak i według prawa drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł 43

Dziedziczenie państwa

Jeżeli według prawa jednej z Umawiających się Stron spadek przypada państwu, wówczas ruchomości przypadają Stronie, której obywatelem był spadkodawca w chwili śmierci, nieruchomości zaś - Stronie, na której obszarze są położone.

Artykuł  44

Rozporządzenia na wypadek śmierci

1. Formę rozporządzenia na wypadek śmierci ocenia się według prawa tej z Umawiających się Stron, której obywatelem był spadkodawca w czasie jego sporządzenia. Wystarczy jednak zachowanie prawa obowiązującego w miejscu, w którym rozporządzenie na wypadek śmierci zostało sporządzone. To samo stosuje się do odwołania rozporządzenia na wypadek śmierci.

2. Zdolność do rozporządzenia na wypadek śmierci albo do jego odwołania ocenia się według prawa tej z Umawiających się Stron, której obywatelem był spadkodawca w czasie złożenia oświadczenia woli. Według tego prawa określa się również, jakie rodzaje rozporządzeń na wypadek śmierci są dopuszczalne.

3. Prawne skutki wad woli w rozporządzeniu na wypadek śmierci ocenia się według prawa Umawiającej się Strony, której obywatelem był spadkodawca w czasie sporządzania tego rozporządzenia.

Artykuł  45

Właściwość w sprawach spadkowych

1. Czynności związane z uregulowaniem spadku, które należą do organów spadkowych, podejmują niezależnie od postanowienia ust. 4 niniejszego artykułu organy spadkowe tej z Umawiających się Stron, której obywatelem był spadkodawca w chwili śmierci.

2. W przypadku określonym w artykule 41 ust. 2 właściwe są organy spadkowe tej Umawiającej się Strony, na której obszarze znajdują się przedmioty majątkowe należące do spadku.

3. Określona w tym artykule właściwość ma odpowiednie zastosowanie do pozwów, których przedmiotem są roszczenia spadkowe.

4. Jeżeli cały spadek po obywatelu jednej z Umawiających się Stron znajduje się na obszarze drugiej Strony, wówczas na wniosek jednego ze spadkobierców lub zapisobierców w miejsce organu określonego w ust. 1 wstępuje właściwy organ spadkowy drugiej Strony, jeżeli na to godzą się wszyscy spadkobiercy.

Artykuł  46

Zawiadamianie o wypadkach śmierci

1. Jeżeli na obszarze jednej z Umawiających się Stron umrze obywatel drugiej Umawiającej się Strony, wówczas władza miejscowa zawiadamia niezwłocznie o tym wypadku śmierci władze dyplomatyczne lub konsularne drugiej Strony i komunikuje, co jej wiadomo o spadkobiercach i ich miejscu zamieszkania lub pobytu, o rozmiarach i wartości spadku, jak i co do istnienia rozporządzenia na wypadek śmierci.

2. Jeżeli przedstawicielstwo dyplomatyczne lub konsularne otrzyma wcześniej wiadomość o wypadku śmierci, ma ono obowiązek zawiadomić właściwy organ spadkowy celem zabezpieczenia spadku.

Artykuł  47

Uprawnienia władz dyplomatycznych lub konsularnych do zastępstwa

1. Władze dyplomatyczne lub konsularne są uprawnione bez szczególnego pełnomocnictwa do zastępowania obywateli ich państwa w każdym postępowaniu spadkowym na obszarze drugiej Strony przed organami tej Strony, jeżeli obywatele ci nie biorą udziału w postępowaniu i nie ustanowili pełnomocnika.

2. W przypadku śmierci w czasie podróży na obszarze jednej z Umawiających się Stron obywatela drugiej Strony, który na tym obszarze nie miał miejsca zamieszkania ani pobytu, należy rzeczy znajdujące się przy zmarłym niezwłocznie przekazać władzy konsularnej lub dyplomatycznej.

Artykuł  48

Otwarcie testamentu

Do otwarcia i ogłoszenia rozporządzenia na wypadek śmierci właściwy jest organ spadkowy tej z Umawiających się Stron, w której posiadaniu to rozporządzenie się znajduje. Jeżeli spadkodawca zamieszkiwał na obszarze drugiej Strony, wówczas należy właściwemu organowi spadkowemu przesłać odpis rozporządzenia na wypadek śmierci oraz protokół o stanie tego rozporządzenia i jego treści, ewentualnie również o jego otwarciu i ogłoszeniu; na żądanie należy przesłać również oryginalny dokument.

Artykuł 49

Zarządzenia dotyczące zabezpieczenia spadku

1. Organy spadkowe Umawiających się Stron mają obowiązek wydawać zgodnie ze swoim prawem wszelkie zarządzenia konieczne do zabezpieczenia lub zarządu znajdującego się na ich obszarze spadku, pozostałego po obywatelu drugiej Umawiającej się Strony. Miejscowo właściwy jest organ spadkowy, w którego okręgu znajduje się majątek spadkowy w całości lub znacznej części.

2. O zarządzeniach wymienionych w ust. 1 należy niezwłocznie zawiadomić przedstawicielstwo dyplomatyczne lub konsularne drugiej Umawiającej się Strony, które może współdziałać przy podejmowaniu tych zarządzeń bezpośrednio lub przez pełnomocników. Na wniosek przedstawicielstwa dyplomatycznego lub konsularnego zarządzenia podjęte zgodnie z ust. 1 albo inne konieczne zarządzenia mogą być zmienione, odroczone lub uchylone.

3. Na wniosek organu spadkowego drugiej Umawiającej się Strony (artykuł 45 ust. 1) zarządzenia podjęte zgodnie z ust. 1 podlegają uchyleniu.

Artykuł  50

Wydanie spadku

1. Rzeczy ruchome należące do spadku albo sumy osiągnięte ze sprzedaży ruchomości lub nieruchomości spadkowych, przypadające spadkobiercom przebywającym na obszarze drugiej Umawiającej się Strony po przeprowadzeniu postępowania spadkowego, postępowania o stwierdzenie praw do spadku oraz postępowania działowego - należy wydać przedstawicielstwu dyplomatycznemu lub konsularnemu tej Strony.

2. Organ spadkowy zarządza wydanie spadku przedstawicielstwu dyplomatycznemu lub konsularnemu wówczas, gdy:

a) na skutek wezwania wierzycieli do zgłoszenia roszczeń wierzyciele w terminie trzech miesięcy od chwili wezwania nie zgłosili się, a w razie zgłoszenia się - wierzytelności zostały zaspokojone lub należycie zabezpieczone;

b) wszystkie podatki i inne daniny publiczne przypadające od spadku i spadkodawcy zostały zapłacone lub zabezpieczone;

c) właściwe organy wydały przewidziane zezwolenia na wywóz przedmiotów spadkowych; przekazanie sum pieniężnych odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami dewizowymi.

e) Uznawanie orzeczeń i egzekucja

Artykuł  51 ¹²

Uznawanie orzeczeń w sprawach niemajątkowych

Wydane przez organy jednej z Umawiających się Stron prawomocne orzeczenia w sprawach niemajątkowych cywilnych i rodzinnych są skuteczne na obszarze drugiej Umawiającej się Strony bez przeprowadzania postępowania o uznanie, jeżeli organ, który wydał orzeczenie, był właściwy stosownie do postanowień Umowy, a żaden organ tej drugiej Strony nie wydał wcześniej prawomocnego orzeczenia w tej samej sprawie między tymi samymi uczestnikami.

Uznawanie orzeczeń w sprawach majątkowych

Artykuł  52

Wydane na obszarze jednej z Umawiających się Stron prawomocne orzeczenia w sprawach cywilnych i rodzinnych odnoszące się do roszczeń majątkowych będą uznawane na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, jeżeli wydane zostały po wejściu w życie niniejszej Umowy.

Artykuł 53

1. Z prawomocnymi orzeczeniami w rozumieniu artykułu 52 zrównane są orzeczenia sądów polubownych oraz zawarte przed tymi sądami ugody, jeżeli co najmniej jeden z uczestników postępowania był osobą prawną mającą swoją siedzibę na obszarze jednej z Umawiających się Stron.

2. Prawomocnymi orzeczeniami w rozumieniu artykułu 52 są również orzeczenia sądów karnych w części dotyczącej roszczeń cywilnoprawnych przypadających pokrzywdzonemu.

Wykonanie orzeczeń

Artykuł  54

1. Orzeczenia sądów jednej z Umawiających się Stron, które w myśl artykułu 52 podlegają uznaniu na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, będą na wniosek wierzyciela zaopatrzone klauzulą wykonalności przez właściwy sąd drugiej Strony.

2. Ugody sądowe i dokumenty podlegające wykonaniu są zrównane z orzeczeniami sądowymi. Orzeczenia sądów polubownych, jak również zawarte przed nimi ugody są zrównane z orzeczeniami i ugodami zawartymi przed krajowymi sądami polubownymi.

3. Do nadania klauzuli wykonalności i do egzekucji stosuje się przepisy tej z Umawiających się Stron, na której obszarze toczą się te postępowania.

Artykuł  55

1. O wniosku o nadanie klauzuli wykonalności orzeka sąd tej Umawiającej się Strony, w którego okręgu dłużnik ma swoje miejsce zamieszkania albo w którym ma być prowadzona egzekucja.

2. Wniosek należy złożyć do sądu, który orzekł w sprawie jako sąd pierwszej instancji, albo do sądu drugiej Umawiającej się Strony, właściwego do merytorycznego załatwienia. Sąd, który orzekł w pierwszej instancji, skieruje złożony mu wniosek do sądu drugiej Umawiającej się Strony, właściwego do merytorycznego załatwienia.

Artykuł  56

1. Do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności należy dołączyć:

a) wypis sentencji orzeczenia z potwierdzeniem prawomocności;

b) wypisy albo uwierzytelnione odpisy dokumentów, z których wynika, że dłużnikowi, który nie wziął udziału w postępowaniu, zostało we właściwym czasie i we właściwy sposób doręczone wezwanie lub inne urzędowe zawiadomienie o wszczęciu postępowania;

c) uwierzytelnione tłumaczenie wniosku i dokumentów określonych w punktach a) i b).

2. Z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności można połączyć wniosek o przeprowadzenie egzekucji.

Artykuł  57

Zarzuty dłużnika

Do sądu, który orzeka w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności, dłużnik może zgłosić zarzuty przeciwko dopuszczalności jej nadania i przeciw roszczeniu stwierdzonemu orzeczeniem, jeżeli to jest dopuszczalne według prawa Umawiającej się Strony, na której obszarze orzeczenie zostało wydane.

Artykuł 58

Odmowa nadania klauzuli wykonalności

Poza przypadkami wymienionymi w artykule 14 należy odmówić nadania klauzuli wykonalności, jeżeli:

a) sądy Umawiającej się Strony, na której obszarze orzeczenie zostało wydane, nie były właściwe według prawa tej Strony, na której obszarze ma być prowadzona egzekucja;

b) dłużnikowi, który nie brał udziału w postępowaniu, ani jego pełnomocnikowi nie zostało we właściwym czasie doręczone wezwanie albo inne urzędowe zawiadomienie o wszczęciu postępowania, albo nastąpiło to jedynie w drodze ogłoszenia publicznego lub w sposób odmienny od przewidzianego w postanowieniach niniejszej Umowy;

c) orzeczenie jest sprzeczne z innym wcześniejszym, prawomocnym orzeczeniem w postępowaniu między tymi samymi stronami procesowymi i co do tego samego roszczenia, wydanym przez Sąd Umawiającej się Strony, na której obszarze egzekucja ma być prowadzona. Nie ma to jednak zastosowania, jeżeli orzeczenie, które ma być wykonane, zostało wydane w okolicznościach zezwalających według prawa sądu orzekającego na uwzględnienie żądania zmiany prawomocnego orzeczenia.

Wykonywanie orzeczeń o kosztach

Artykuł  59

1. Jeżeli na uczestnika postępowania, który w myśl artykułu 17 był zwolniony od zabezpieczenia kosztów albo złożenia do depozytu, zostanie prawomocnym orzeczeniem nałożony obowiązek zapłaty kosztów procesu, wówczas właściwy sąd drugiej Umawiającej się Strony nada nie pobierając kosztów klauzulę wykonalności orzeczeniu o kosztach, które należy zwrócić stronie wygrywającej.

2. Kosztami sądowymi są również koszty poświadczenia, przekładu i uwierzytelnienia zgodnie z artykułem 60.

3. Orzeczeniem w rozumieniu ust. 1 są również rozstrzygnięcia w przedmiocie ustalenia kosztów.

Artykuł  60

1. Sąd rozstrzygający w myśl artykułu 59 o nadaniu klauzuli wykonalności powinien jedynie zbadać, czy:

a) orzeczenie, które ma być wykonane, jest zaopatrzone w poświadczenie prawomocności;

b) dołączony został do dokumentu wymienionego w punkcie a) uwierzytelniony przekład tej części orzeczenia, która zawiera ustalenie wysokości kosztów.

2. Koszty przekładu określonego w ust. 1 punkt b) stanowią część kosztów egzekucyjnych.

Artykuł  61

1. Jeżeli chodzi o ściągnięcie nie zapłaconych kosztów sądowych, Sąd tej z Umawiających się stron, na której obszarze roszczenie o kosztach powstało i który rozstrzygał sprawę w pierwszej instancji, zwraca się do właściwego sądu drugiej Umawiającej się Strony o ściągnięcie kosztów sądowych. Sąd wezwany wszczyna egzekucję i przekazuje ściągniętą kwotę przedstawicielstwu dyplomatycznemu lub konsularnemu drugiej Strony.

2. Do wniosku należy dołączyć:

a) zestawienie kosztów;

b) zaświadczenie o prawomocności rozstrzygnięcia będącego podstawą żądania;

c) uwierzytelniony przekład dokumentów określonych w punktach a) i b).

3. Przepis artykułu 60 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

Artykuł  62

Wydanie rzeczy

Wydanie rzeczy wierzycielowi, który ma miejsce zamieszkania na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi wywozu rzeczy lub przekazywania sum pieniężnych.

Artykuł 63

Koszty egzekucji

Do ustalenia i ściągnięcia kosztów związanych z egzekucją stosuje się przepisy, które obowiązują przy wykonywaniu orzeczeń sądów krajowych.

f) Zawisłość ¹³

Artykuł  63A

Jeżeli przed sądami obu Umawiających się Stron zostanie wszczęte postępowanie w tej samej sprawie między tymi samymi uczestnikami, sąd, przed którym postępowanie zostało wszczęte później, uzna się niewłaściwym.

³ Art. 18 zmieniony przez art. 1 ust. 3 Protokołu z dnia 18 kwietnia 1975 r. (Dz.U.76.14.80) zmieniającego nin. Umowę z dniem 2 kwietnia 1976 r.

⁴ Art. 21 zmieniony przez art. 1 ust. 4 Protokołu z dnia 18 kwietnia 1975 r. (Dz.U.76.14.80) zmieniającego nin. Umowę z dniem 2 kwietnia 1976 r.

⁵ Art. 22A dodany przez art. 1 ust. 5 Protokołu z dnia 18 kwietnia 1975 r. (Dz.U.76.14.80) zmieniającego nin. Umowę z dniem 2 kwietnia 1976 r.

⁶ Art. 24 zmieniony przez art. 1 ust. 6 Protokołu z dnia 18 kwietnia 1975 r. (Dz.U.76.14.80) zmieniającego nin. Umowę z dniem 2 kwietnia 1976 r.

⁷ Art. 26 zmieniony przez art. 1 ust. 7 Protokołu z dnia 18 kwietnia 1975 r. (Dz.U.76.14.80) zmieniającego nin. Umowę z dniem 2 kwietnia 1976 r.

⁸ Art. 27 zmieniony przez art. 1 ust. 7 Protokołu z dnia 18 kwietnia 1975 r. (Dz.U.76.14.80) zmieniającego nin. Umowę z dniem 2 kwietnia 1976 r.

⁹ Art. 28 zmieniony przez art. 1 ust. 7 Protokołu z dnia 18 kwietnia 1975 r. (Dz.U.76.14.80) zmieniającego nin. Umowę z dniem 2 kwietnia 1976 r.

¹⁰ Art. 29 uchylony przez art. 1 ust. 8 Protokołu z dnia 18 kwietnia 1975 r. (Dz.U.76.14.80) zmieniającego nin. Umowę z dniem 2 kwietnia 1976 r.

¹¹ Art. 38 ust. 3 zmieniony przez art. 1 ust. 9 Protokołu z dnia 18 kwietnia 1975 r. (Dz.U.76.14.80) zmieniającego nin. Umowę z dniem 2 kwietnia 1976 r.

¹² Art. 51 zmieniony przez art. 1 ust. 10 Protokołu z dnia 18 kwietnia 1975 r. (Dz.U.76.14.80) zmieniającego nin. Umowę z dniem 2 kwietnia 1976 r.

¹³ Oddział f) dodany przez art. 1 ust. 11 Protokołu z dnia 18 kwietnia 1975 r. (Dz.U.76.14.80) zmieniającego nin. Umowę z dniem 2 kwietnia 1976 r.