Rozdział 2 - Instrumenty sterowania dochodami ludności. - Narodowy plan społeczno-gospodarczy na lata 1986-1990.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1986.45.224

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1990 r.

Rozdział  2 ¹⁴

Instrumenty sterowania dochodami ludności.

1. W kształtowaniu dochodów w sferze materialnej:

1) doskonalone będą zasady kształtowania środków na wynagrodzenia pobudzające do lepszej i wydajniejszej pracy oraz umożliwiające wyższe jej opłacenie,

2) zostanie zlikwidowany podatek od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń. Wprowadzony zostanie mechanizm polegający na ustalaniu progu wzrostu wynagrodzeń zaliczanych w ciężar kosztów, nie powodującego żadnych sankcji podatkowych, natomiast przekroczenie tego progu będzie powodować zwiększenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym,

3) (skreślony),

4) poprawy relacji płac dokonywać się będzie systemowo z wykorzystaniem metody syntetycznej oceny płac,

2. W celu stworzenia lepszych warunków ochrony wynagrodzeń pracowników wprowadzona zostanie zasada corocznej indeksacji najniższego wynagrodzenia, polegająca na zwiększeniu najniższego wynagrodzenia roku ubiegłego o wskaźnik planowanego na dany rok wzrostu cen. Indeksacja najniższego wynagrodzenia będzie wprowadzana z dniem 1 stycznia lub z dniem ogłoszenia podwyżki cen urzędowych.

3. Dążąc poprzez zakładowe systemy wynagradzania do ściślejszego powiązania płac z wynikami ekonomicznymi przedsiębiorstw, stworzone zostaną podstawy prawne umożliwiające:

a) dokonywanie zmian w porozumieniach zakładowych poprzez ustalanie zasad wynagrodzenia w przypadku powstania zagrożenia utraty zdolności kredytowej,

b) stymulowanie przez porozumienia zakładowe warunków do:

- stosowania w zakładzie pracy form organizacji i wynagradzania sprzyjających poprawie wydajności i jakości wykonywanej pracy, a w szczególności stosowania grupowych form organizacji pracy,

- wykorzystania kwalifikacji pracowników do wykonywania prac różnego rodzaju (wielozawodowość),

- podejmowania pracy w systemie wielozmianowym,

- stosowania wewnętrznego rozrachunku gospodarczego oraz wykorzystania jego wyników do ustalenia poziomu wynagrodzeń.

4. Istotnym instrumentem w realizacji celów polityki płac będą zbiorowe układy pracy. Układy zbiorowe służyć winny tworzeniu właściwych relacji wynagrodzeń między zawodami i stanowiskami pracy w poszczególnych gałęziach i w skali międzybranżowej, jak również przyczyniać się do ściślejszego wiązania poziomu wynagrodzeń pracowników z ilością i jakością świadczonej pracy i warunkami jej wykonywania. W tym celu układy zbiorowe pracy powinny:

- uwzględniać sytuację finansową wszystkich przedsiębiorstw, które mają być objęte układem zbiorowym, tak by postanowienia układu nie wymuszały wzrostu wynagrodzeń nie znajdującego pokrycia w środkach finansowych przedsiębiorstw,

- nie rozszerzać wymiaru i zakresu stosowania deputatów i świadczeń branżowych oraz ekwiwalentów za świadczenia i deputaty,

- zalecać i preferować rozwijanie zespołowych form organizacji pracy i wynagradzania,

- wykorzystywać analityczne metody wartościowania pracy dla celów taryfikacji pracy, budowy siatek płac oraz hierarchizacji płacowej poszczególnych stanowisk pracy (łącznie z kierownikami zakładów pracy),

- ustalać formy wynagradzania dostosowane do rodzajów działalności prowadzonej przez zakłady pracy objęte układem pracy, z uwzględnieniem przeprowadzonej atestacji stanowisk pracy,

- ograniczać liczbę składników wynagrodzenia do tych, które bezpośrednio wpływają na wyniki pracy, oraz przyjąć zasadę, że układ zbiorowy pracy nie może wprowadzać dodatków do wynagrodzeń, które przysługiwałyby wyłącznie z tytułu posiadania przez pracownika określonych kwalifikacji lub uprawnień albo za czynności już opłacone wynagrodzeniem zasadniczym lub innym składnikiem wynagrodzenia,

- uzależniać premie od realizacji konkretnych, wymiernych zadań związanych zwłaszcza ze wzrostem wydajności pracy, poprawą jakości, wdrażaniem postępu techniczno-organizacyjnego, osiąganiem oszczędności surowców, materiałów, paliw i energii.

Właściwi ministrowie (kierownicy urzędów centralnych), centralne organizacje spółdzielcze, centralne organizacje społeczne o zasięgu ogólnokrajowym oraz zrzeszenia nie uspołecznionych zakładów pracy przed zawarciem układu zbiorowego pracy powinni dokonać szczegółowej analizy skutków finansowych wprowadzenia układu, w tym w szczególności określić ewentualny wzrost wynagrodzeń wraz z ustaleniem (wskazaniem) źródeł jego pokrycia. Analiza ta powinna być przedkładana Ministrowi Pracy, Płac i Spraw Socjalnych przy wniosku o zarejestrowanie układu zbiorowego pracy.

5. W sferze budżetowej nastąpi zmiana zasad kształtowania środków na wynagrodzenia oraz zasad wynagradzania pracowników tej sfery. Kształtowanie środków na wynagrodzenia następować będzie w relacji do poziomu i ruchu płac w sferze produkcji materialnej poprzez zastosowanie normatywnych wskaźników relacji wynagrodzeń ustalonych na podstawie syntetycznej oceny płac oraz metod wartościowania pracy. Kształtowanie indywidualnych wynagrodzeń ulegnie uproszczeniu i ujednoliceniu, polegającym między innymi na zmniejszeniu składników wynagrodzenia o charakterze obligatoryjnym oraz zróżnicowaniu poziomu wynagrodzeń w zależności od indywidualnych efektów pracy (nagradzanie, premiowanie). Wprowadzona będzie do tej sfery zasada nielimitowanego zatrudnienia, stwarzająca możliwość swobodnego gospodarowania zasobami pracy i środkami na płace.

6. W polityce dochodowej w stosunku do rolnictwa indywidualnego, obok zasady opłacalności produkcji rolniczej, stosowana będzie zasada parytetu dochodów w warunkach efektywnej produkcji.

7. W polityce kształtowania dochodów ludności zatrudnionej w gospodarce nie uspołecznionej poza rolnictwem:

- wprowadzone zostaną dla osób prawnych zasady wydatkowania wynagrodzeń zaliczanych w ciężar kosztów według tych samych zasad, jak w jednostkach gospodarki uspołecznionej,

- ujednoliceniu ulegną zasady naliczania podatku dochodowego dla osób prawnych.

8. Należy tworzyć warunki do poprawy sytuacji materialnej emerytów i rencistów poprzez uzyskiwanie przez nich uzupełniających dochodów z pracy. Służyć temu powinny:

- zwiększenie kwot zarobków nie powodujących zawieszenia uprawnień do świadczeń,

- obniżenie wysokości składki na ubezpieczenie społeczne od funduszu wynagrodzeń emerytów,

- przyznawanie ulg w podatku od płac z tytułu organizacji stanowisk pracy chronionej dla osób niepełnosprawnych.

9. Doskonalony będzie system świadczeń społecznych poprzez:

- stopniową likwidację tzw. starego portfela emerytur i rent,

- poprawę skuteczności systemu waloryzacji emerytur i rent; zakłada się odejście od stosowania wskaźnika wzrostu przeciętnych wynagrodzeń w roku poprzednim i zastąpienie go planowanym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń w roku waloryzacji świadczeń i korygowanie dwa razy w roku,

- doskonalenie rozwiązań w systemie ubezpieczenia rolników indywidualnych,

- odejście od kryterium dochodowego w ustalaniu prawa i wysokości pozostałych świadczeń społecznych przy utrzymaniu realnej wartości wydatków na te świadczenia.

10. (skreślony).

¹⁴ Część III rozdział 2 zmieniony przez uchwałę z dnia 31 stycznia 1989 r. (Dz.U.89.5.30) zmieniającą nin. uchwałę z dniem 14 lutego 1989 r.