Rozdział 3 - Prognoza tworzenia i podziału dochodu narodowego. - Narodowy plan społeczno-gospodarczy na lata 1986-1990.
Dz.U.1986.45.224
Akt utracił mocRozdział 3 2
Prognoza tworzenia i podziału dochodu narodowego.
Prognoza tworzenia i podziału dochodu narodowego.
Z przeprowadzonych analiz obejmujących zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania rozwoju kraju istniejące w latach 1986-1988 i przewidywane na lata 1989 i 1990 wynika, że wzrost dochodu narodowego wytworzonego może wynieść w całym okresie 1986-1990 około 20-21%. Odpowiada to średniorocznemu wzrostowi około 3,7-3,9%.
Osiągnięcie takiego tempa będzie uzależnione od wzrostu produkcji oraz poprawy efektywności gospodarowania. Przy założeniu, że wartość produkcji sprzedanej przemysłu uspołecznionego wzrośnie o ok. 21,5%, produkcja czysta w tym dziale gospodarki narodowej musiałaby zwiększyć się o ok. 25-27% w ciągu całego 5-lecia, tj. ok. 4,5-4,7% średniorocznie.
Z prognoz wynika, że produkcja czysta rolnictwa zwiększy się średniorocznie o około 0,5-0,7%, a więc wolniej niż produkcja globalna. Wynika to ze spadku produkcji globalnej i produkcji czystej w 1987 r. oraz z konieczności zwiększenia nakładów materialnych, umożliwiających intensyfikację i wzrost produkcji rolniczej w latach następnych.
W rezultacie zmianom ulegnie struktura wytwarzania dochodu narodowego. Udział przemysłu w dochodzie narodowym wytworzonym zwiększy się do ok. 50-51% w 1990 r. wobec 48,6% w 1985 r., a udział rolnictwa zmniejszy się w tym czasie z 14,4% w 1985 r. do ok. 12% w 1990 r.
2. Podział dochodu narodowego.
Ocenia się, że wzrost dochodu narodowego do podziału wyniesie w latach 1986-1990 21-22%, tzn. 3,9-4,1% średniorocznie.
Wyższy nieco wzrost dochodu narodowego do podziału niż dochodu narodowego wytworzonego wynika z przewidywanego szybszego tempa wzrostu importu niż eksportu, licząc w cenach stałych.
Udział funduszu spożycia w dochodzie narodowym podzielonym w 1990 r. może wynieść około 80%. Szacuje się, że fundusz spożycia ogółem wzrośnie w tym samym tempie co dochód narodowy podzielony, a więc w wysokości 21-22% przy średniorocznym tempie 3,9-4,1%. Natomiast wzrost spożycia ogółem w przeliczeniu na 1 mieszkańca powinien wynieść ok. 18-19%. Szacuje się, że udział inwestycji netto w dochodzie narodowym do podziału wyniesie ok. 14% w 1990 r. wobec ok. 12% w 1985 r.
3. Efektywnościowe wymogi osiągnięcia wzrostu dochodu narodowego
Założony przyrost produkcji i dochodu narodowego w warunkach spodziewanego wzrostu podaży paliw o 9%, energii elektrycznej o 16,8%, a surowców i materiałów ogółem z produkcji krajowej i importu o ok. 7,5% do roku 1990 wskazuje, że może on zostać osiągnięty tylko przy istotnym obniżeniu jednostkowej energochłonności i materiałochłonności. Aby osiągnąć zakładane na 5-latkę wskaźniki rozwojowe, niezbędne jest zmniejszenie (biorąc pod uwagę tylko surowce i materiały bilansowane centralnie) materiałochłonności dochodu narodowego o ok. 6,0 do 8,2%, produkcji przemysłowej o 7,5 do 9,5%, produkcji budowlano-montażowej o 9,5 do 12,0%. Energochłonność dochodu narodowego powinna zmniejszyć się o 9,0 do 11,0%. Uzyskanie tej skali oszczędności paliw, energii, metali, surowców i materiałów jest zadaniem szczególnie trudnym. Jednakże nie ma alternatywy uzyskania założonego przyrostu dochodu narodowego. Stąd też doceniając powagę tego problemu przygotowany został "Program działań na rzecz podniesienia wykorzystania zasobów materiałowych i paliwowo-energetycznych na lata 1986-1990".
Zakłada się, że ok. 2/3 końcowych efektów będzie osiągnięte przez działania racjonalizujące i oszczędnościowe podejmowane w przedsiębiorstwach. Pozostałe efekty powinny być osiągnięte w rezultacie podjęcia przedsięwzięć, imiennie wymienionych w Programie.
Realizacja przyjętych zadań dotyczących wzrostu dochodu narodowego, jego podziału, a w ślad za tym poszczególnych elementów tworzonego i dzielonego dochodu narodowego (produkcja przemysłowa, rolnictwo, transport, budownictwo, spożycie, dostawy na rynek, inwestycje itd.), obarczona jest znacznym stopniem niepewności. Wynika to z trudności trafnego przewidzenia kształtowania się wielu uwarunkowań, w jakich będą przebiegać realne procesy gospodarcze. Dotyczy to m.in. koniunktury i cen na rynku światowym, warunków klimatycznych, dostosowania się przedsiębiorstw do wymogów dyktowanych przez reformę gospodarczą. Szczególnie duży wpływ na osiągnięcie celów społeczno-gospodarczych będą miały zachowania społeczne. Wzrost zaangażowania społecznego w układach lokalnych i w przedsiębiorstwach, zdolność i gotowość do zaakceptowania podejmowanych na różnych szczeblach decyzji podyktowanych racjami ekonomicznymi będą czynnikami sprzyjającymi osiąganiu zamierzonych celów.
Bierność, brak zrozumienia i akceptacji dla skutków stosowania przymusu ekonomicznego mogą stać się przyczyną niewykorzystania potencjalnych możliwości i nieosiągnięcia zakładanego wzrostu gospodarczego i poprawy warunków życia.
Inne, niż to jest obecnie przyjmowane, kształtowanie się obiektywnych i subiektywnych warunków gospodarowania będzie w odpowiedni sposób oddziaływało na osiąganie założonych celów społecznych i gospodarczych. Mniej korzystny splot rzeczywistych uwarunkowań będzie działał ograniczająco na realizowane cele, a korzystniejszy będzie sprzyjał ich pełnemu osiąganiu lub nawet przekraczaniu.
Plan w obecnych warunkach funkcjonowania gospodarki nie stwarza żadnych ograniczeń dla przyspieszenia wzrostu dochodu narodowego, a w ślad za tym jego poszczególnych składników, na drodze uzyskania wyższej, niż to obecnie jest przyjmowane, efektywności gospodarowania lub też w przypadku wystąpienia bardziej sprzyjających uwarunkowań zewnętrznych.