Rozdział 6 - PRZEPISY DLA POSZCZEGÓLNYCH DZIAŁÓW PRODUKCYJNYCH PRZEMYSŁU GRAFICZNEGO - Bezpieczeństwo i higiena pracy w zakładach graficznych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1951.65.447
Akt obowiązujący Wersja od: 21 października 1952 r.
VI.
PRZEPISY DLA POSZCZEGÓLNYCH DZIAŁÓW PRODUKCYJNYCH PRZEMYSŁU GRAFICZNEGO
PRZEPISY DLA POSZCZEGÓLNYCH DZIAŁÓW PRODUKCYJNYCH PRZEMYSŁU GRAFICZNEGO
Składanie ręczne.
Składanie ręczne.
§ 52.
Regały (pulpity) powinny być tak zbudowane i ustawione, aby pracownik przechodząc między nimi nie zaczepił nogą o dolne wysunięte kaszty.§ 53.
Nie wolno zostawiać w przejściu pomiędzy regałami żadnych przedmiotów, a w szczególności desek z gotowymi składami. Do składania tych przedmiotów należy przeznaczyć specjalne miejsce.§ 54.
Przecinanie wierszy, linii itp. na ręcznych urządzeniach do przecinania powinno odbywać się w sposób bezpieczny.§ 55.
1.
Piły tarczowe w składalni do przecinania metalu powinny być należycie chronione od góry za pomocą kapturów, a od dołu za pomocą osłon, a ponadto zaopatrzone w miarę technicznej możliwości w ekrany ochronne dla zapobiegania urazom oczu przez odłamki metalu.2.
W braku wymienionych w ust. 1 ekranów pracownicy zatrudnieni przy obróbce metalu na pile tarczowej powinni używać okularów ochronnych.§ 56.
Używane w składalni ręczne prasy dla próbnych odbitek powinny posiadać urządzenia, zapobiegające spadaniu formy na podłogę.§ 57.
1.
Wysuwane szuflady szaf lub regałów do przechowywania gotowych składów powinny mieć urządzenia, zapobiegające spadaniu tych szuflad na podłogę.2.
Schodki lub drabiny przeznaczone do obsługi szuflad (ust. 1) położonych wysoko powinny być tego rodzaju i posiadać takie zabezpieczenia, a w szczególności haki żelazne u góry, szpice lub łączniki, aby można było zapobiec ich obsuwaniu się lub przewracaniu.§ 58.
Należy przestrzegać, aby kaszty były zapełnione czcionkami tylko do granic swej wytrzymałości, a nie do całkowitego zapełnienia ich pustej przestrzeni.§ 59.
1.
Oczyszczanie kaszt z pyłu powinno odbywać się dostatecznie często za pomocą odpylaczy mechanicznych (np. elektrycznych), a w braku ich tylko na wolnym powietrzu.2.
Pracownicy zatrudnieni przy oczyszczaniu na wolnym powietrzu powinni używać odpowiedniego sprzętu ochrony osobistej dróg oddechowych (respiratory lub maski).
Składanie maszynowe.
Składanie maszynowe.
§ 60.
Nie wolno wrzucać do kotłów do topienia wilgotnych bryłek metalu.§ 61.
Należy przestrzegać, aby kotły odlewnicze maszyn do składania nie były przepełnione w sposób mogący spowodować pryskanie metalu stopionego.§ 62.
Przy linotypie należy zapobiegać zgnieceniu ręki pomiędzy sankami górnymi a hakami do chwytania klinów przedziałów (spacji).§ 63.
W maszynach do składania typu "typograf" należy ochronić przesuwacz.§ 64.
Magazynki maszyn do składania mogą być oczyszczane w pracowni tylko wtedy, gdy oczyszczenie to wykonuje się pod działaniem skutecznej ssawki wentylacji miejscowej.§ 65.
Noże do obcinania wierszy przy maszynach do składania powinny posiadać urządzenia, chwytające odrzucone odłamki metalu i pył metalowy.§ 66.
Do kociołków znajdujących się przy maszynach do składania lub odlewania wolno używać jedynie metalu, który uprzednio został oczyszczony od farby i przetopiony w specjalnych kotłach do topienia metalu.§ 67.
Przy wszystkich pracach z metalem stopionym należy unikać zetknięcia się jego z wodą i wilgocią. Wszelkie naczynia, części maszyn i narzędzia, które mają się stykać z roztopionym metalem, powinny być uprzednio osuszone.§ 68.
Kotły do topienia przy maszynach do składania powinny być w miarę technicznej możliwości ogrzewane za pomocą elektryczności. Ogrzewanie to powinno być regulowane automatycznie.§ 69.
Podczas pracy przy maszynie do składania pracownik powinien trzymać głowę dość daleko od zacisków celem zabezpieczenia się przed możliwymi odpryskami metalu.§ 70.
Przed uruchomieniem linotypu należy skontrolować sprawność działania pompy, w celu uniknięcia pryskania metalu stopionego.§ 71.
Nie wolno wlewać metalu stopionego do mokrych form.§ 72.
Przy regulacji urządzenia ciernego linotypu przy głównym kole należy wyłączyć silnik.§ 73.
W czasie oczyszczania linotypu lub monotypu należy urządzenie to uruchamiać ręcznie.
Maszyny drukarskie dociskowe.
Maszyny drukarskie dociskowe.
§ 74.
Maszyny drukarskie dociskowe powinny być zaopatrzone w samoczynne urządzenia (odgarniacze) usuwające rękę pracownika w chwili zbliżania się tłoku do formy lub w pewnie działający wyłącznik samoczynny, zatrzymujący maszynę w przypadku, gdy jakiś przedmiot wpadnie pomiędzy formę i tłok.§ 75.
Pomiędzy stałym stolikiem a tłokiem cofającym się wraz z przymocowanym doń aparatem ochronnym powinna być odległość powyżej 50 mm.§ 76.
Ramiona wodzące docisk należy zabezpieczyć osłoną.§ 77.
Maszyny dociskowe o napędzie mechanicznym poruszane przez koło o stałym ruchu powinny posiadać hamulec niezwłocznie zatrzymujący ruch maszyny.§ 78.
Maszyny dociskowe posiadające urządzenia ochrony rąk (odgarniacze) mogą być obsługiwane przez jedną osobę, posiadające zaś samoczynny wyłącznik - także przez dwie osoby. Osoby te powinny być dobrze obznajmione z obsługą maszyny dociskowej.§ 79.
Wyłączarki do odstawiania tłoków i wałków muszą działać pewnie.§ 80.
Przy myciu walców wolno poruszać maszynę tylko ręcznie.
Maszyny drukarskie płaskie, maszyny litograficzne i maszyny offsetowe.
Maszyny drukarskie płaskie, maszyny litograficzne i maszyny offsetowe.
§ 81.
Kliny, czopy i zębatki, które podczas ruchu maszyny wysuwają się poza jej podstawę i znajdują się w przestrzeni, gdzie przebywają pracownicy, należy zabezpieczyć w odpowiedni sposób, a w szczególności przez wysuwające się urządzenia ochronne.§ 82.
Otwory maszyn, gdzie znajdują się części obrotowe, które mogą pochwycić odzież pracownika, powinny być osłonięte. Odkryte części ruchome maszyn drukarskich i litograficznych, jak zębatki, wózki, koła zębate, walce do farby, czopy kółek znajdujących się na czołowej części walca, powinny być należycie zabezpieczone.§ 83.
Przy regulowaniu kałamarza z farbą, gdzie pracownik musi się pochylać nad miejscami niebezpiecznymi, powinno się znajdować urządzenie ochronne w postaci drążka, umożliwiającego pracownikowi bezpieczne oparcie się.§ 84.
Podczas biegu maszyny wzbronione jest zdejmowanie farby, nakładanie pasów i w ogóle wykonywanie wszelkich prac przy maszynie, mogących spowodować wypadek.§ 85.
Walce powinny być zabezpieczone przez odpowiednie urządzenia ochronne, a w szczególności drążki wiszące.§ 86.
Do przewożenia form drukarskich lub kamieni litograficznych należy używać specjalnych wózków.§ 87.
Zwilżanie powierzchni kamieni litograficznych powinno być dokonywane bądź przy pomocy specjalnych urządzeń automatycznych, bądź też ręcznie, lecz przy pomocy gąbek lub innego sprzętu, przymocowanego na długich rączkach.
Maszyny rotacyjne.
Maszyny rotacyjne.
§ 88.
Miejsca, gdzie wprowadza się taśmę papieru rotacyjnego, należy w miarę technicznej możliwości zabezpieczyć przed wciągnięciem palców między walce.§ 89.
Uruchamianie maszyny w celu naprawy, regulacji lub oczyszczania może być wykonywane jedynie ręcznie lub za pomocą silników pomocniczych.§ 90.
Każdorazowe uruchomienie maszyny nawet silnikiem pomocniczym powinno być poprzedzone sygnałem dźwiękowym.§ 91.
Korby ręczne powinny wyłączać się samoczynnie zarówno w czasie puszczania w ruch maszyny normalnie, jak i w czasie puszczania jej w bieg powolny za pomocą silnika pomocniczego.§ 92.
Zespoły służące do rozprowadzania farb powinny być tak zabezpieczone, aby nie powodowały wypadków.§ 93.
Schodki i galerie przy maszynach powinny mieć powierzchnię zapobiegającą poślizgnięciu się oraz być zaopatrzone w poręcze dostatecznie mocne na wysokości 1 m. Przy poręczach na miejscach wzniesionych wyżej niż 1 m od podłogi powinna być umieszczona ponadto poprzeczna poręcz pośrednia na wysokości 50 cm.§ 94.
Smarowanie ręczne maszyny rotacyjnej w czasie biegu jest wzbronione.§ 95.
Uruchamianie maszyny rotacyjnej jest dozwolone jedynie odpowiedzialnemu maszyniście lub wyznaczonemu jego zastępcy i to dopiero po nadaniu przez maszynistę sygnału ostrzegawczego (dźwiękowego).§ 96.
W czasie biegu maszyny rotacyjnej nie wolno dotykać jej części ruchomych lub nachylać się do jej wnętrza.§ 97.
Zewnętrzne strony walców maszyny rotacyjnej powinny być zabezpieczone osłonami blaszanymi.
Maszyny do odlewania czcionek i stereotypów.
Maszyny do odlewania czcionek i stereotypów.
§ 98.
Maszyny i urządzenia do odlewania czcionek i stereorypów powinny być tak urządzone, aby były zabezpieczone od przypadkowego pryskania metalu stopionego na obsługujących je pracowników.§ 99.
Kotły do topienia metalu do odlewania płyt powinny być zaopatrzone w skuteczne ssawki miejscowej wentylacji mechanicznej ssącej, dostatecznie osłaniające miejsce powstawania par lub pyłów i odprowadzające je z pracowni.§ 100.
1.
Odlewanie metalu i jego przerób (regeneracja) powinno być dokonywane jedynie w oddzielnych przeznaczonych na to pomieszczeniach.2.
Jeżeli zachowanie tego warunku nie jest przejściowo możliwe, można dokonywać tych prac w pomieszczeniu przeznaczonym na inne prace, lecz jedynie po opuszczeniu tych pomieszczeń przez osoby nie zatrudnione przy pracach topienia i regeneracji.§ 101.
Odpadki powstające przy odlewie metalu należy zbierać do szczelnie zamkniętych zbiorników.§ 102.
Przy obróbce płyt rotacyjnych należy stosować urządzenia zapobiegające skaleczeniu rąk.§ 103.
Piły tarczowe, służące do obróbki stereotypów, powinny odpowiadać przepisom § 55 ust. 1.§ 104.
Kalandry do matrycowania powinny mieć miejsca wlotowe zabezpieczone przed wciągnięciem palców.
Czynności pomocnicze w litografii.
Czynności pomocnicze w litografii.
§ 105.
Przygotowanie papieru do litografii (tzw. aklimatyzacja) powinno być w zasadzie wykonywane w osobnym na ten cel przeznaczonym pomieszczeniu. Jeśli jednak ze względów lokalowych musi być ono wykonywane w pracowni ogólnej, nie powinno ono w wyraźnym stopniu pogarszać warunków bezpieczeństwa i higieny pracy w pracowni, a w szczególności przez spadanie papierów na pracowników, przez zmniejszenie oświetlenia lub zanieczyszczenie powietrza.
Stereotypy.
Stereotypy.
§ 106.
Prasy parowe do suszenia matryc, zawierające parę pod ciśnieniem, powinny być zaopatrzone w odpowiednie urządzenie, zabezpieczające przed wybuchem, jak zawory do wyłączenia pary, krany do usuwania wody kondensacyjnej, zawory bezpieczeństwa oraz sprawnie działające manometry, posiadające na tarczy kreskę czerwoną do oznaczenia najwyższego dopuszczalnego ciśnienia.§ 107.
Stereotypy już używane należy przed użyciem do powtórnego topienia oczyścić dokładnie z dawnej farby.§ 108.
Kotły do topienia powinny posiadać ssawki wentylacji miejscowej ssącej, możliwie dokładnie osłaniające przestrzeń nad kotłami. Pracownicy stereotypii podczas pracy przy kotle powinni używać okularów ochronnych i rękawic ochronnych, zabezpieczających przed pryskającym metalem.§ 109.
Kotły do topienia metalu i sprzęt odlewniczy należy zabezpieczyć przed zawilgoceniem.§ 110.
Formy przed odlewem powinny być suszone.§ 111.
Osady tlenków (tzw. "kreca") zbierane z powierzchni metalu powinny być umieszczane w zbiornikach zamykanych pokrywami.§ 112.
Do odlewania stereotypów należy stosować w miarę technicznych możliwości maszyny automatyczne.§ 113.
Przy ręcznym odlewaniu stereotypów odległość od kotła do miejsca odlewów powinna być jak najkrótsza, a droga do przebywania nie może narażać na poślizgnięcia się i upadki.§ 114.
Przy maszynowej obróbce stereotypów należy stosować do ochrony oczu przed odpryskami metalu odpowiednie środki ochrony oczu, jak okulary lub ekrany.§ 115.
Szybko obracające się części maszyn, służące do skrawania przy obróbce stereotypów, powinny być zabezpieczone przed skaleczeniem rąk pracowników.§ 116.
Ruchome suporty o dużej prędkości przy automatycznych maszynach do obróbki płaskiej stereotypów powinny mieć zabezpieczenie przeciw skaleczeniu rąk pracowników.§ 117.
Piły tarczowe do obróbki stereotypów powinny odpowiadać przepisom § 55 ust. 1.
Praca z rozpuszczalnikami.
Praca z rozpuszczalnikami.
§ 118.
Przy pracy z benzyną i innymi rozpuszczalnikami, używanymi do oczyszczania stereotypów, należy stosować przed ich galwanizacją następujące środki ochronne: 1)
przeciwko szkodliwemu działaniu par benzyny - odpowiednią wentylację, 2)
przeciwko zapaleniu się lub wybuchom benzyny - wentylację oraz zachowanie przepisów bezpieczeństwa pożarowego, 3)
przeciwko uszkodzeniom skóry rąk - odpowiednie natłuszczanie.
Galwanizacja.
Galwanizacja.
§ 119.
Wanny do galwanizacji należy zaopatrzyć w miarę technicznej możliwości w ssawki typu szczelinowego miejscowej mechanicznej wentylacji ssącej.
Cynkografia.
Cynkografia.
§ 120.
Jeżeli w cynkografii używa się takich samych maszyn, jak w dziale stereotypów, odnoszą się do nich również przepisy zawarte w dziale 8 niniejszego rozporządzenia.§ 121.
Jeżeli w cynkografii przygotowuje się na miejscu płyty światłoczułe przy użyciu eteru, należy przy tej pracy zachować wszelkie przepisy, obowiązujące w pracowniach o niebezpieczeństwie wybuchowości.§ 122.
Jeżeli przy pracy w cynkografii używa się lamp łukowych lub innych lamp, dających światło jaskrawe lub odpadki parzące, należy stosować środki do ochrony oczu od urazów i oparzeń jak ekrany, a gdy rodzaj pracy na to pozwala - okulary ochronne ze szkłem barwnym oraz blachy pod lampami łukowymi na spadające węgle.§ 123.
Prace chemigraficzne z kwasami, wydzielającymi szkodliwe wyziewy, a w szczególności przygotowywanie kwasów oraz trawienie płyt, powinny się odbywać w specjalnie przeznaczonych na to pomieszczeniach w szafach wyciągowych, zaopatrzonych w skuteczną miejscową wentylację ssącą.§ 124.
Podczas trawienia płyt należy w miarę technicznej możliwości stosować nie ręczną, lecz mechaniczną metodę trawienia.§ 125.
Pracownicy przy pracach z kwasami powinni być zaopatrzeni w odzież i rękawice kwasoodporne oraz okulary ochronne.§ 126.
Transport i przelewanie kwasów powinno być dokonywane w sposób bezpieczny przy pomocy odpowiednich urządzeń ochronnych, jak wózki, kosze uchylne lub lewary.§ 127.
Celem uniknięcia skaleczeń przez drążek dźwigowy maszyn dla odbitek próbnych należy odbitki te wykonywać ostrożnie, a jeśli nie wystarczy siła jednego pracownika - wykonywać tę pracę powinni dwaj pracownicy.
Druk wgłębny.
Druk wgłębny.
§ 128.
W miarę technicznej możliwości należy zastępować szkodliwe środki rozcieńczające do farb używanych przy druku wgłębnym, jak benzol, toluol lub ksylol przez materiały mniej szkodliwe, a w szczególności przez niektóre alkohole.§ 129.
Czynności mieszania farb z rozpuszczalnikami i dostarczanie ich do walców druku wgłębnego powinny być dokonywane nie w sposób ręczny i otwarty, lecz w aparaturze hermetycznie zamkniętej, załączonej do zbiorników i przewodów rurowych w sposób zautomatyzowany ze zmniejszeniem możliwości szkodliwego działania par lotnych rozpuszczalników.§ 130.
Przechowywanie łatwopalnych rozpuszczalników, jak benzyna, benzol, toluol lub ksylol, powinno odbywać się zgodnie z obowiązującymi przepisami dla składowania i przechowywania olejów mineralnych lub cieczy łatwopalnych.§ 131.
Przygotowywanie farb powinno w miarę technicznej możliwości odbywać się w oddzielnym pomieszczeniu, odpowiadającym przepisom dla pomieszczeń o niebezpieczeństwie ogniowym i wybuchowym, tj. budowy ogniotrwałej z instalacją elektryczną i ogrzewniczą, odpowiadającą przepisom bezpieczeństwa wybuchowego i ogniowego i zaopatrzonym w należytą wentylację mechaniczną ogólną i miejscową.§ 132.
Miejsca ręcznego mieszania farb druku wgłębnego z lotnymi rozpuszczalnikami powinny być zaopatrzone w skuteczne ssawki miejscowej mechanicznej wentylacji ssącej możliwie osłaniające to miejsce.§ 133.
Jeśli ręce pracowników stykają się podczas pracy z benzolem, toluolem, ksylolem lub benzyną narażając na schorzenie skóry, należy skórę rąk natłuszczać odpowiednimi preparatami.§ 134.
Przechowywanie lub przenoszenie gotowych farb zawierających lotne rozpuszczalniki jest dozwolone tylko w naczyniach szczelnie zamkniętych.§ 135.
Maszyny druku wgłębnego powinny w miejscach wydzielania się szkodliwych par lotnych rozpuszczalników, a szczególnie w miejscach suszenia druku i przy skrzynkach do farb, posiadać skutecznie działające i możliwie dobrze osłaniające te miejsca ssawki wentylacji miejscowej mechanicznej ssącej, aby pary te mogły być usuwane w sposób skuteczny z pomieszczenia na zewnątrz.§ 136.
Mycie i oczyszczanie walców z farby powinno być wykonywane w oddzielnym pomieszczeniu przy skutecznie działającej ssawce miejscowej mechanicznej wentylacji ssącej. Specjalne ostrożności należy zachowywać przy oczyszczaniu i wymianie rakla.§ 137.
Przy zastosowaniu do kopiowania lamp łukowych należy przy nich zastosować środki ochronne, o których mowa w § 122.§ 138.
Należy skutecznie przeciwdziałać gromadzeniu się ładunków elektryczności statycznej na walcach wskutek tarcia, a to za pomocą odprowadzania tych ładunków do ziemi.§ 139.
Pracownie druku wgłębnego powinny odpowiadać przepisom bezpieczeństwa dla pomieszczeń o niebezpieczeństwie wybuchowości lub pożaru, a to zarówno przez sposób swej budowy, jak i przez rodzaj instalacji elektrycznych i ogrzewniczych oraz przez zakaz palenia tytoniu i dokonywania czynności ogniowo niebezpiecznych.§ 140.
Maszyny, służące do szlifowania walców miedzianych na sucho, powinny być zaopatrzone w skutecznie działające ssawki miejscowej mechanicznej wentylacji ssącej.
Cięcie papieru i tektury oraz prace introligatorskie.
Cięcie papieru i tektury oraz prace introligatorskie.
§ 141.
Powierzchnie warsztatów do ręcznych prac introligatorskich powinny być pokrywane warstwą linoleum lub blachą.§ 142.
Maszyny do składania arkuszy papieru, posiadające ręczny podsuw papieru, powinny mieć miejsca podsuwu papieru pod nóż ochronione za pomocą poziomej płytki do odsuwania palców.§ 143.
Pracownice zatrudnione przy maszynach powinny mieć zabezpieczone włosy od wciągnięcia przez wałki.§ 144.
Wyjmowanie zaplątanych arkuszy z maszyn, wymienionych w § 142, może być dokonywane tylko po zatrzymaniu maszyny.§ 145.
W miarę technicznej możliwości powinny być stosowane automatyczne maszyny do składania i zszywania arkuszy. Obsługiwanie ich powinno być dokonywane w sposób ostrożny.§ 146.
Na czas naprawy lub regulowania maszyny do szycia nićmi lub drutem należy wyłączyć dopływ prądu.§ 147.
Podczas biegu maszyny do szycia nie wolno dokonywać na jej stoliku żadnych czynności pomocniczych.§ 148.
Maszyny do cięcia papieru powinny mieć urządzenia do zatrzymywania noża w każdej pozycji.§ 149.
Wszystkie maszyny do cięcia papieru o napędzie mechanicznym powinny być w miarę technicznej możliwości zaopatrzone w samoczynne odpychacze rąk w czasie spadania noża.§ 150.
W miarę technicznej możliwości powinno się stosować maszyny do cięcia papieru o przycisku mechanicznym, a nie ręcznym.§ 151.
Jeśli prasy do pozłacania są ogrzewane prądem elektrycznym, powinny one być zabezpieczone od porażenia prądem, a to za pomocą dokładnej izolacji azbestem części ogrzewniczej oraz dokładnej izolacji połączeń i końcówek kabli.§ 152.
Przy prasach do pozłacania należy zapobiegać uderzeniom wstecznym dźwigni ręcznych.§ 153.
O ile konstrukcja maszyn specjalnych na to pozwoli, miejsca, gdzie pozłaca się lub oczyszcza tekturę z brązu lub gdzie gotuje się klej i krochmal, należy zaopatrzyć w ssawki skutecznej wentylacji mechanicznej miejscowej ssącej celem usunięcia pyłu i wyziewów przy tych czynnościach.§ 154.
Drążki gilotyn nie mogą być wykonane z metalu kruchego, np. z żeliwa.§ 155.
Przeciwwaga maszyny do cięcia tektury powinna być tak ciężka, aby nóż, pozostawiony swobodnie, nie spadał, lecz pozostawał pod kątem co najwyżej 300C.§ 156.
Mechanizm do włączenia noża powinien sprawnie działać, tak aby wykluczone było samoczynne jego włączanie się.§ 157.
Kuchenki elektryczne lub gazowe do podgrzewania kleju lub farby wolno ustawiać tylko na stołach ogniotrwale pokrytych blachą.