Rozdział 6 - Maszyny i inne urządzenia elektryczne - Bezpieczeństwo i higiena pracy, prowadzenie ruchu oraz specjalistyczne zabezpieczenie przeciwpożarowe w podziemnych zakładach górniczych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1995.67.342

Akt utracił moc

Wersja od: 15 marca 2001 r.

Rozdział  6

Maszyny i inne urządzenia elektryczne

1.

Postanowienia wstępne

§ 713. Do budowy i eksploatacji urządzeń elektrycznych w zakładach górniczych w zakresie dotyczącym wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego mają zastosowanie ogólnie obowiązujące przepisy o budowie urządzeń elektrycznych, przepisy eksploatacji technicznej urządzeń elektrycznych w zakładach przemysłowych, jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, oraz odpowiednie normy wprowadzone do obowiązkowego stosowania.

§ 714. Maszyny i inne urządzenia elektryczne oraz sieci elektryczne powinny być:

1) tak zaprojektowane, skonstruowane, użytkowane i obsługiwane, aby nie stanowiły zagrożenia podczas eksploatacji,

2) nadzorowane przez odpowiednie systemy bezpieczeństwa.

§ 715. Wymagania kwalifikacyjne dla osób zatrudnionych przy instalowaniu, eksploatacji i kontroli urządzeń elektrycznych określają odrębne przepisy.

§  716.

1. W zakładach górniczych eksploatujących złoża (pokłady) metanowe elektryczne urządzenia budowy przeciwwybuchowej należy stosować i eksploatować według zasad określonych w załączniku nr 19 do rozporządzenia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również do innych urządzeń budowy przeciwwybuchowej niż określone w ust. 1 oraz w razie eksploatowania urządzeń budowy przeciwwybuchowej w polach niemetanowych.

§  717.

1. 68  W wyrobiskach oraz w obiektach mechanicznej przeróbki węgla zagrożonych wybuchem pyłu węglowego, w których nie występuje zagrożenie metanowe, powinny być stosowane urządzenia elektryczne o stopniu ochrony co najmniej IP 54.

2.  Przepisu ust. 1 nie stosuje się do urządzeń przenośnych, specjalnych, przewietrzanych itp., posiadających określone indywidualne warunki stosowania.

3. W pomieszczeniach zagrożonych wybuchem pyłu węglowego i jednocześnie wybuchem metanu powinny być stosowane urządzenia przeciwwybuchowe grupy I określonej w załączniku nr 19 do rozporządzenia.

4. Urządzenia przeciwwybuchowe z prawidłowo zakonserwowanymi powierzchniami szczelin ognioszczelnych spełniają wymagania, o których mowa w ust.1.

§ 718. Przez stacje elektroenergetyczne oraz główne urządzenia i sieci rozdzielcze, o których mowa w § 28 ust. 2 pkt 5, należy rozumieć zasilające stacje transformatorowo-rozdzielcze i rozdzielcze wysokiego i średniego napięcia, rozdzielnie średniego napięcia maszyn wyciągowych, stacji wentylatorów i stacji odmetanowania, główne rozdzielnie poziomowe średniego napięcia oraz sieć napowietrzną lub kablową łączącą te rozdzielnie.

§  719.

1. Co najmniej jeden miesiąc przed rozpoczęciem budowy lub dokonywania zmian w częściach zakładu górniczego, o których mowa w § 28 ust. 2 pkt 5 i 6, kierownik ruchu zakładu górniczego powinien powiadomić właściwy organ państwowego nadzoru górniczego o zakresie planowanych robót i posiadaniu kompletnej dokumentacji technicznej.

2. Właściwy organ państwowego nadzoru górniczego dokonuje oceny dokumentacji technicznej, o której mowa w ust. 1.

§  720.

1. Zezwolenia kierownika ruchu zakładu górniczego wymaga oddanie do ruchu rozdzielni średniego napięcia, nie wymienionych w § 718, a kierownika działu energomechanicznego - pozostałych urządzeń po zakończeniu ich budowy lub po dokonaniu zmian.

2. Zezwolenia, o których mowa w ust. 1, wydaje się na podstawie dokumentacji technicznej lub dokumentacji wprowadzonych zmian, sporządzonej w formie karty zmian, i protokołu odbioru technicznego.

2.

Oświetlenie

§  721.

1. W zakładzie górniczym powinna znajdować się lampownia przeznaczona do przygotowania, ładowania i przechowywania oraz konserwacji lamp górniczych.

2. Nadzór nad lampownią sprawuje wyznaczona osoba dozoru wyższego ruchu energomechanicznego.

3. Liczbę zdatnych do użytku lamp osobistych oraz benzynowych lamp wskaźnikowych określa kierownik ruchu zakładu górniczego, stosownie do potrzeb.

§  722.

1. Każda osoba zjeżdżająca pod ziemię i przebywająca w wyrobiskach powinna mieć przy sobie sprawnie działającą lampę osobistą, przydzieloną jej do stałego użytkowania.

2. Lampy osobiste pracowników zatrudnionych w wyrobiskach, z wyjątkiem lamp osobistych ratowników górniczych, powinny być wyposażone w górnicze osobiste nadajniki lokacyjne.

3. Przy stosowaniu różnych systemów lokacyjnych kierownik ruchu zakładu górniczego powinien określić warunki ich wykorzystania.

4. Lampy osobiste pracowników zatrudnionych w wyrobiskach zlokalizowanych w polach metanowych powinny być wyposażone w nadajniki współdziałające z iskrobezpiecznym urządzeniem lokacyjnym.

5. Lampy osobiste ratowników górniczych powinny być specjalnie oznaczone.

§ 723. Stałe oświetlenie elektryczne powinny mieć zapewnione co najmniej miejsca i wyrobiska określone w normach wprowadzanych do obowiązkowego stosowania.

3.

Zasilanie w energię elektryczną

§ 724. Zakład górniczy powinien mieć co najmniej dwa niezależne zasilania w energię elektryczną, przy czym:

1) jedno zasilanie, jako podstawowe, powinno zapewniać pełne zapotrzebowanie mocy zakładu górniczego,

2) drugie zasilanie, jako rezerwowe, powinno zapewniać zapotrzebowanie mocy głównych wentylatorów, maszyn wyciągowych niezbędnych do wyjazdu załogi, pomp głównego odwadniania oraz stacji odmetanowania.

§ 725. Urządzenia głównego odwadniania, głównych wentylatorów, maszyn wyciągowych niezbędnych do wyjazdu ludzi i stacje odmetanowania powinny być zasilane z rozdzielni posiadającej dwa niezależne zasilania w energię elektryczną, przy czym jedno z zasilań może być zrealizowane linią prowadzoną wyrobiskami.

§ 726. Układy zasilania i rozdziału energii elektrycznej zakładu górniczego powinny odpowiadać wymaganiom określonym w załączniku nr 20 do rozporządzenia.

§ 727. W wyrobiskach powinny być stosowane sieci elektryczne z izolowanym punktem neutralnym, wyposażone w system uziemiających przewodów ochronnych.

§  728. ⁶⁹

1.  W zakładach górniczych w sieciach o napięciu powyżej 1 kV należy stosować zabezpieczenia ziemnozwarciowe lub upływowe powodujące wyłączenie sieci, w której nastąpiło obniżenie rezystancji izolacji doziemnej, z wyjątkiem przypadku określonego w ust. 2.

2. Zamiast rygoru wyłączenia sieci dopuszcza się stosowanie sygnalizacji uszkodzenia sieci do miejsc, gdzie przebywa stała obsługa, jeżeli ze względów bezpieczeństwa wyłączenie napięcia nie jest wskazane.

§  729.

1. 70  W sieciach o napięciu do 1 kV powinny być zainstalowane centralne zabezpieczenia upływowe, powodujące wyłączenie sieci, w której nastąpiło obniżenie rezystancji izolacji doziemnej, z wyjątkiem przypadku określonego w ust. 1a.

1a.   ⁷¹  Zamiast rygoru wyłączenia sieci dopuszcza się stosowanie sygnalizacji uszkodzenia sieci do miejsc, gdzie przebywa stała obsługa, jeżeli ze względów bezpieczeństwa wyłączenie napięcia nie jest wskazane.

2.  W polach metanowych w wyrobiskach (pomieszczeniach) zaliczonych do stopnia "b" i "c" niebezpieczeństwa wybuchu w sieciach o napięciu do 1 kV powinny być stosowane centralne i blokujące zabezpieczenia upływowe.

3. Obwód pomiarowy blokującego zabezpieczenia upływowego, o którym mowa w ust. 2, powinien być iskrobezpieczny w stanie normalnej pracy, a jego napięcie nie powinno przekraczać wartości napięcia bezpiecznego.

§  730.

1. 72  W nowo instalowanych sieciach elektrycznych lub poddawanych kapitalnym remontom, eksploatowanych w polach metanowych, w wyrobiskach (pomieszczeniach) zaliczonych do stopnia "b" i "c" niebezpieczeństwa wybuchu, z wyjątkiem sieci sygnalizacji szybowej, powinny być stosowane kable i przewody ekranowane.

2.  Eksploatacja kabli i przewodów na napięcie powyżej 1 kV w wyrobiskach przewietrzanych prądem zużytego powietrza w pomieszczeniach zaliczonych do stopnia "c" niebezpieczeństwa wybuchu wymaga zgody właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

§ 731. Kable i przewody instalowane w sieciach elektrycznych powinny być zabezpieczone przed skutkami zwarć doziemnych, zwarć międzyfazowych i przeciążeń.

4.

Stacje transformatorowe

§  732.

1. W wyrobiskach należy stosować bezolejowe stacje transformatorowe.

2. Stacje transformatorowe o napięciu górnym powyżej 1 kV mogą być instalowane w wyrobiskach pod następującymi warunkami:

1) wyrobisko w miejscu zainstalowania stacji transformatorowej i na odcinku nie mniejszym niż 5 m od stacji wzdłuż wyrobiska lub komory powinno mieć obudowę niepalną; węgiel w stropie, spągu i w ociosach powinien być szczelnie osłonięty materiałami niepalnymi, a wyrobisko opylone pyłem kamiennym,

2) odległość stacji transformatorowej od ociosu lub innych urządzeń powinna umożliwiać otwarcie pokryw komór transformatora oraz swobodne wykonywanie czynności związanych z jego obsługą,

3) warunki, o których mowa w pkt 1, nie muszą być spełnione, jeżeli obudowa stacji jest ognioszczelna i wyposażona w pochłaniacze ognia w komorach górnego i dolnego napięcia.

§ 733. 73  Nowo instalowane lub poddawane kapitalnym remontom stacje transformatorowe powinny być wyposażone w wyłączniki z blokadą załączenia po zadziałaniu zabezpieczeń zwarciowych.

§  734.

1. Stacje transformatorowe o napięciu górnym powyżej 1 kV, zasilające urządzenia i maszyny elektryczne zainstalowane w polach metanowych, w pomieszczeniach "b" i "c" niebezpieczeństwa wybuchu, powinny być zainstalowane w pomieszczeniach przewietrzanych obiegowym prądem świeżego powietrza.

2. Stacje transformatorowe, o których mowa w ust. 1, mogą być instalowane w pomieszczeniach przewietrzanych prądem zużytego powietrza lub z wentylacją odrębną, jeżeli spełnione zostaną następujące wymagania:

1) stacja posiada obudowę ognioszczelną,

2) wyłącznik zabezpieczający stację transformatorową zlokalizowany jest w obiegowym prądzie świeżego powietrza,

3) stacja transformatorowa zostaje samoczynnie wyłączona spod napięcia, w razie gdy zawartość metanu w wyrobisku przekroczy 1,5%,

4) stacja transformatorowa jest wyposażona w blokadę umożliwiającą otwarcie drzwiczek do komór aparaturowych tylko w stanie beznapięciowym, a wyłącznik zasilający stację - w blokadę przed załączeniem wysokiego napięcia po zadziałaniu zabezpieczeń,

5) stacja transformatorowa ustawiona będzie w świetle obudowy wyrobiska lub w poszerzonym odcinku wyrobiska.

5.

Elektryczna aparatura rozdzielczo-łączeniowa

§  735.

1. Rozdzielnice na napięcie powyżej 1 kV powinny być ustawione w zamkniętych pomieszczeniach ruchu elektrycznego. Rozdzielnie powinny być w obudowie niepalnej.

2. Rozdzielnice powinny być wyposażone w pola dopływowe wyłącznikowe.

3. Przepis ust. 2 nie dotyczy rozdzielnic, w których wszystkie pola rozdzielcze odpływowe posiadają wyłączniki. W takich wypadkach wystarczający jest odłącznik w polu zasilającym.

4. Pojedyncze lub podwójne pola wyłącznikowe na napięcie powyżej 1 kV nie są traktowane jako rozdzielnice i mogą być instalowane na warunkach ustalonych dla stacji transformatorowych, lecz tylko w zamkniętych pomieszczeniach ruchu elektrycznego.

§  736.

1. W polach rozdzielczych o napięciu powyżej 1 kV w rozdzielniach, o których mowa w § 28 ust. 2 pkt 5, należy instalować odłączniki przed wyłącznikami lub bezpiecznikami, a w razie zasilania pola z różnych źródeł lub zasilania okrężnego, odłączniki powinny być zainstalowane także za wyłącznikami lub bezpiecznikami.

2. Wymagania, o których mowa w ust. 1, uważa się za spełnione w polach rozdzielczych dwuczłonowych (z wysuwalnymi wyłącznikami).

3. Przepis ust. 1 nie dotyczy pół rozdzielczych, wyposażonych jedynie w wyłącznik lub rozłącznik, które uzyskały dopuszczenie do eksploatacji w myśl odrębnych przepisów.

§  737.

1. Wyłączniki pól zasilających instalacje i urządzenia o napięciu powyżej 1 kV, zainstalowane w pomieszczeniach ze stopniem "b" lub "c" niebezpieczeństwa wybuchu metanu, powinny być wyposażone w urządzenia blokujące ich załączenie po zadziałaniu zabezpieczeń zwarciowych, ziemnozwarciowych lub upływowych i metanometrycznych.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również, gdy urządzenia odbiorcze są zainstalowane w pomieszczeniach ze stopniem "a" niebezpieczeństwa wybuchu metanu, a kabel zasilający zainstalowany jest w pomieszczeniu ze stopniem "b" lub "c" niebezpieczeństwa wybuchu.

3. W urządzenia blokujące, o których mowa w ust. 1, powinny być wyposażone również wyłączniki w sieciach o napięciu powyżej 1 kV, sterowane zdalnie.

§ 738. Do zdalnego załączania wyłączników powinny być stosowane układy uniemożliwiające niezamierzone ich uruchomienie.

§ 739. Aparatura łączeniowa dla sieci i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV w pomieszczeniach ze stopniem "b" lub "c" niebezpieczeństwa wybuchu powinna posiadać blokadę załączenia po zadziałaniu zabezpieczeń zwarciowych.

§ 740. W szybach przewietrzanych wentylacją odrębną urządzenia elektryczne o napięciu powyżej 1 kV mogą być stosowane tylko po spełnieniu następujących wymagań:

1) urządzenia zasilane są ekranowanymi kablami lub ekranowanymi przewodami,

2) urządzenia ustawione są w pomieszczeniach zamkniętych.

§  741.

1. Napięcie zewnętrznych obwodów instalacji zdalnego sterowania napędów maszyn i urządzeń instalowanych w oddziałach górniczych, a także maszyn ręcznych i ruchomych nie może przekraczać wartości napięcia bezpiecznego.

2. W polach metanowych zewnętrzne obwody sterowania powinny być iskrobezpieczne w stanie normalnej pracy.

3. W jednym przewodzie oponowym ekranowanym, posiadającym indywidualne ekrany ochronne, służącym do zasilania maszyny lub urządzenia budowy przeciwwybuchowej, dopuszcza się wspólne prowadzenie obwodów zewnętrznych sterowania, o których mowa w ust. 1 i 2, z obwodami elektroenergetycznymi, pod warunkiem zastosowania automatycznej kontroli stanu izolacji między żyłami elektroenergetycznymi a żyłą uziemiającą i ekranami.

§  742.

1. 74  Wyłącznik wentylatora lutniowego oraz główny wyłącznik sieci zasilającej maszyny i urządzenia elektryczne w ślepym wyrobisku należy lokalizować w opływowym prądzie świeżego powietrza w odległości co najmniej 10 m przed wejściem do ślepego wyrobiska w kierunku przeciwnym do kierunku tego prądu powietrza. Wyłączniki powinny być oznaczone w sposób wyróżniający je od pozostałych urządzeń.

2.   ⁷⁵  W polach metanowych wyłączenie spod napięcia maszyn i innych urządzeń elektrycznych zainstalowanych w wyrobisku z wentylacją odrębną, w razie zadziałania zabezpieczeń metanometrycznych, nie może spowodować przerwy w ruchu wentylatora lutniowego.

3.  W razie zatrzymania ruchu wentylatora lutniowego powinno nastąpić samoczynne wyłączenie spod napięcia wszystkich maszyn i urządzeń elektrycznych zinstalowanych w ślepym wyrobisku. Nie dotyczy to urządzeń dopuszczonych do stosowania w zakładach górniczych przy dowolnej zawartości metanu.

4. Warunki oraz sposób ponownego załączenia pod napięcie maszyn i urządzeń elektrycznych, zainstalowanych w ślepym wyrobisku, powinny być określone w instrukcji zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

6.

Systemy i urządzenia telekomunikacyjne

§ 743. Zakład górniczy powinien być wyposażony w ogólnozakładową łączność telefoniczną oraz ogólnozakładowy system dyspozytorski ze stałą obsługą.

§ 744. Tory transmisyjne różnych systemów telekomunikacyjnych mogą być prowadzone we wspólnych kablach, jeżeli przez to nie nastąpi naruszenie funkcjonalności poszczególnych systemów.

§ 745. W zakładach górniczych eksploatujących pola metanowe należy stosować urządzenia telekomunikacyjne tylko w wykonaniu przeciwwybuchowym, z tym że:

1) instalacje telekomunikacyjne powinny być wykonane jako iskrobezpieczne,

2) urządzenia telekomunikacyjne systemów łączności i systemów bezpieczeństwa powinny posiadać budowę przeciwwybuchową, umożliwiającą ich eksploatację przy dowolnej koncentracji metanu.

§ 746. Prowadzenie torów transmisyjnych iskrobezpiecznych i nieiskrobezpiecznych w jednym kablu lub przewodzie jest zabronione.

7.

Łączność telefoniczna ogólnozakładowa

§  747.

1. Aparaty telefoniczne w wyrobiskach powinny być podłączone do jednej ogólnozakładowej łącznicy na powierzchni.

2. Obsługa łącznicy powinna mieć możliwość lokalizacji aparatów telefonicznych zainstalowanych w wyrobiskach.

3. W pomieszczeniach łącznicy powinien znajdować się aktualny spis numerów telefonów ze szczegółowym podaniem ich lokalizacji.

4. Obsługa łącznicy powinna znać sposób dokonywania połączeń specjalnych i sposób postępowania na hasła "awaria", "ratunek" lub "pożar".

§ 748. Łącznice telefoniczne różnych zakładów górniczych, połączonych ze sobą wspólnymi wyrobiskami, powinny być połączone co najmniej jednym bezpośrednim łączem telekomunikacyjnym.

§ 749. W razie instalowania w wyrobiskach aparatów telefonicznych przystosowanych do samodzielnego łączenia przez łącznicę automatyczną, pracownicy powinni być zaznajomieni ze sposobem awaryjnego bezpośredniego łączenia się ze stanowiskiem łączeniowym lub dyspozytorem.

§ 750. Kierownik ruchu zakładu górniczego powinien wyznaczyć miejsca, w których ze względów bezpieczeństwa powinny być zainstalowane aparaty telefoniczne, podłączone do łącznicy ogólnozakładowej.

§  751.

1. Aparaty telefoniczne powinny być oznaczone w sposób pozwalający na ich identyfikację.

2. Dopuszcza się równoległe łączenie najwyżej trzech aparatów telefonicznych w wykonaniu nieiskrobezpiecznym, zainstalowanych w jednym wyrobisku.

3. Aparaty, o których mowa w ust. 2, powinny posiadać dodatkowy wyróżnik oznaczeniowy.

§ 752. Wzdłuż głównych wyrobisk powinny być umieszczone znaki informujące o kierunku i odległości do najbliższego aparatu telefonicznego, a miejsca zainstalowania aparatów - oznakowane.

§  753.

1. Dla realizacji połączeń specjalnych przy prowadzeniu akcji ratowniczej powinien być wydzielony w sieci telefonicznej co najmniej jeden tor transmisyjny dla każdego poziomu zakładu górniczego.

2. Tory, o których mowa w ust. 1, nie powinny być wykorzystywane do innych celów i powinny być utrzymywane w stanie stałej sprawności.

3. W skrzynkach rozdzielczych zaciski torów, o których mowa w ust. 1, należy oznaczyć kolorem czerwonym, a pokrywy skrzynek - paskiem pionowym koloru czerwonego.

§ 754. Łącznica ogólnozakładowa powinna posiadać wyznaczony co najmniej jeden kanał, przeznaczony wyłącznie do zgłaszania meldunków specjalnych w warunkach zagrożenia. Urządzenia końcowe, osiągane po wybraniu numeru tego kanału i zainstalowane w pomieszczeniach dyspozytora oraz kierownika akcji ratowniczej, powinny spełniać odpowiednie wymagania ujęte w planie akcji ratowniczej.

8.

System dyspozytorski

§ 755. Ogólnozakładowy system dyspozytorski powinien zapewniać:

1) łączność dyspozytorską, umożliwiającą - niezależnie od systemu łączności ogólnozakładowej - połączenie foniczne dyspozytora ze stanowiskami pracy, określonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego,

2) sygnalizację alarmową, umożliwiającą:

a) przekazanie do dyspozytora meldunku o zagrożeniu powstałym w wyrobisku,

b) przekazanie przez dyspozytora sygnału alarmowego do zagrożonych wyrobisk,

c) porozumienie się z pracownikami przebywającymi w wyrobiskach za pomocą urządzeń łączności głośno mówiącej,

3) zdalną kontrolę parametrów bezpieczeństwa pracy.

§  756.

1. Sygnalizatory alarmowe powinny być oznaczone w sposób pozwalający na ich identyfikację.

2. Dyspozytor powinien mieć możliwość lokalizacji sygnalizatora, z którego został nadany sygnał alarmowy.

§ 757. Rozmowa z dyspozytorem po wywołaniu alarmowym z sygnalizatora powinna być samoczynnie rejestrowana.

§  758.

1. Sygnalizatory powinny być zabudowane tak, aby było możliwe łatwe nadanie sygnału i meldunku alarmowego.

2. Pracownicy zatrudnieni w wyrobiskach powinni znać miejsca zainstalowana sygnalizatorów alarmowych.

§ 759. Sygnalizatory alarmowe powinny być rozmieszczone w stałych miejscach pracy oraz na drogach ucieczkowych, w miejscach wyznaczonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, a ich ilość powinna być taka, aby była zapewniona słyszalność sygnału alarmowego.

§ 760. Uruchomienie przycisku sygnalizatora zainstalowanego w wyrobisku zaliczonym do trzeciego stopnia zagrożenia wodnego powinno powodować samoczynne nadanie sygnału alarmowego przez wszystkie sygnalizatory w zagrożonym rejonie. Sygnalizatory te powinny być odpowiednio oznakowane.

9.

Łączność lokalna

§ 761. Poszczególne węzły technologiczne (np. wyrobiska: wybierkowe, odstawy, przewozowe) powinny być wyposażone w systemy łączności lokalnej wykonane jako przewodowe (telefoniczne lub głośno mówiące) lub radiowe.

§  762.

1. Kanały łączności radiowej i telewizji przemysłowej powinny być prowadzone torami w odrębnych sieciach telekomunikacyjnych, w kablach o specjalnej konstrukcji.

2. Systemy, o których mowa w ust. 1, nie powinny zakłócać działania innych systemów telekomunikacyjnych.

§ 763. W wyrobiskach, w których prowadzony jest przewóz linowy, powinna być zapewniona bezpośrednia łączność telefoniczna lub głośno mówiąca pomiędzy stanowiskiem obsługi napędu a wszystkimi stanowiskami nadawczymi, odbiorczymi i pośrednimi.

§ 764. 76  Na każdym poziomie, w którym stosowana jest kolej podziemna, powinna być zainstalowana lokalna łączność zapewniająca bezpośrednie połączenie między dysponentem ruchu a posterunkami ruchu wskazanymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego oraz:

1) dyspozytorem zakładu,

2) zajezdnią, ładownią akumulatorów i warsztatem naprawy lokomotyw.

§  765.

1. 77  Niezależnie od łączności, o której mowa w § 764, w kolei podziemnej powinna być stosowana łączność radiowo-telefoniczna, umożliwiająca porozumienie się maszynisty lokomotywy z dysponentem ruchu.

2.  W razie braku możliwości zastosowania łączności, o której mowa w ust. 1, kierownik ruchu zakładu górniczego powinien ustalić zasady łączności maszynisty lokomotywy z dysponentem ruchu.

§ 766. Urządzenia łączności w kolei podziemnej powinny być specjalnie oznaczone.

10.

Obsługa urządzeń elektrycznych i telekomunikacyjnych

§ 767. W razie stwierdzenia uszkodzenie urządzenie elektrycznego lub telekomunikacyjnego, osoba stwierdzająca uszkodzenie zobowiązana jest do niezwłocznego powiadomienia osoby dozoru ruchu oraz wyłączenia urządzenia, gdy jest do tego uprawniona.

§ 768. W razie samoczynnego awaryjnego wyłączenia sieci lub urządzenia elektrycznego, mogą być one ponownie załączone przez uprawnionego pracownika tylko po uprzednim zbadaniu i usunięciu przyczyny wyłączenia.

§ 769. W razie samoczynnego awaryjnego wyłączenia sieci lub urządzenia elektrycznego, po przekroczeniu dopuszczalnej zawartości metanu, mogą być one ponownie załączone po:

1) sprawdzeniu przez osobę dozoru ruchu górniczego, że zawartość metanu nie przekracza dopuszczalnej wielkości,

2) ustąpieniu lub usunięciu przyczyny wyłączenia,

3) zezwoleniu dyspozytora metanometrii.

§  770.

1. W razie tąpnięcia w polu metanowym należy w zagrożonym rejonie bezzwłocznie wyłączyć spod napięcia sieć i urządzenia elektryczne, z wyjątkiem sieci i urządzeń dopuszczonych do stosowania w zakładach górniczych przy dowolnej koncentracji metanu. Stan wyłączenia należy zabezpieczyć przed nie zamierzonym załączeniem.

2. Ponowne załączenie pod napięcie sieci i urządzeń określonych w ust. 1 może nastąpić za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego.

§ 771. W razie wystąpienia w ślepym wyrobisku nagłego wpływu metanu lub wyrzutu gazów i skał, należy niezwłocznie wyłączyć spod napięcia urządzenia elektryczne w tym wyrobisku oraz zabezpieczyć stan wyłączenia, z wyjątkiem urządzeń dopuszczonych do stosowania w zakładach górniczych przy dowolnej koncentracji metanu. Ponowne załączenie urządzeń może nastąpić po spełnieniu wymagań, o których mowa w § 769.

§ 772. Kable i przewody należy chronić przed uszkodzeniami lub przysypaniem urobkiem, a w szczególności:

1) przy robotach strzałowych kable i przewody należy usunąć na bezpieczną odległość lub zabezpieczyć,

2) przewody zasilające maszyny ruchome oraz urządzenia przenośne i ręczne powinny być zabezpieczone przed wyrwaniem.

§ 773. Rozłączanie i łączenie pod napięciem sprzęgników zainstalowanych na maszynach, urządzeniach lub przewodach jest zabronione.

§ 774. Zabrania się pozostawienia pod napięciem urządzeń ruchomych i ręcznych bez obsługi.

11.

Wykonywanie prac przy urządzeniach elektrycznych i telekomunikacyjnych

§  775.

1. Wykonywanie prac przy urządzeniach pod napięciem jest dozwolone tylko przy urządzeniach elektrycznych o napięciu bezpiecznym.

2. Przepis ust. 1 dotyczy również urządzeń i obwodów iskrobezpiecznych.

3. W wyrobiskach lub pomieszczeniach zagrożonych wybuchem metanu nie należy wykonywać żadnych prac przy urządzeniach znajdujących się pod napięciem, z wyjątkiem prac przy urządzeniach iskrobezpiecznych.

§ 776. W wyrobiskach lub pomieszczeniach zaliczonych do stopnia "b" lub "c" niebezpieczeństwa wybuchu:

1) zabronione jest otwieranie osłon obudowy przeciwwybuchowej urządzeń znajdujących się pod napięciem, z wyjątkiem urządzeń iskrobezpiecznych, w których napięcie nie przekracza wartości napięcia bezpiecznego,

2) jest dopuszczalne otwieranie osłon urządzeń wyłączonych spod napięcia, przy zabezpieczonym stanie wyłączenia, po stwierdzeniu przez osobę uprawnioną do pomiaru metanu, że jego stężenie nie przekracza wartości 1,5%.

§ 777. Instalowanie, eksploatację i wykonywanie prac oraz kontrolę urządzeń elektrycznych należy prowadzić zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 21 do rozporządzenia.

§ 778. Próby i pomiary wielkości elektrycznych i nieelektrycznych w wyrobiskach lub pomieszczeniach zaliczonych do stopnia "a", "b" i "c" niebezpieczeństwa wybuchu powinny być prowadzone zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 21 do rozporządzenia.

§ 779. Kierownik działu wentylacji zobowiązany jest do powiadomienia kierownika działu energomechanicznego o zamierzeniach i zmianach sposobu przewietrzania wyrobisk lub pomieszczeń, w których są zainstalowane urządzenia elektryczne i telekomunikacyjne, oraz o zmianach zaliczenia tych wyrobisk lub pomieszczeń do stopni niebezpieczeństwa wybuchu.

⁶⁸ § 717 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 54 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁶⁹ § 728 zmieniony przez § 1 pkt 55 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁷⁰ § 729 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 56 lit. a) rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁷¹ § 729 ust. 1a dodany przez § 1 pkt 56 lit. b) rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁷² § 730 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 57 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁷³ § 733 zmieniony przez § 1 pkt 58 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁷⁴ § 742 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 59 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁷⁵ § 742 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 59 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁷⁶ § 764 zmieniony przez § 1 pkt 60 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁷⁷ § 765 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 61 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.