Rozdział 4 - Transport pionowy i w wyrobiskach o nachyleniu powyżej 45° - Bezpieczeństwo i higiena pracy, prowadzenie ruchu oraz specjalistyczne zabezpieczenie przeciwpożarowe w podziemnych zakładach górniczych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1995.67.342

Akt utracił moc

Wersja od: 15 marca 2001 r.

Rozdział  4

Transport pionowy i w wyrobiskach o nachyleniu powyżej 45°

1.

Postanowienia wstępne

§  512.

1. Przepisy § 512-616 określają warunki prowadzenia ruchu górniczych wyciągów szybowych, zwanych dalej wyciągami szybowymi, przeznaczonych do:

1) jazdy ludzi,

2) ciągnienia urobku,

3) transportu materiałów i urządzeń,

4) transportu pomocniczego.

2. Przepisy określone w ust. 1 stosuje się do:

1) wyciągów stanowiących stałe urządzenia transportowe w szybach (szybikach) czynnych,

2) wyciągów pomocniczych stałych lub przewoźnych w szybach (szybikach) czynnych,

3) wyciągów użytkowanych przy głębieniu szybów (szybików).

§ 513. Wyciągi szybowe należy budować i obsługiwać zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 17 do rozporządzenia.

§ 514. Oddanie do ruchu wyciągu szybowego wymaga:

1) zezwolenia właściwego organu państwowego nadzoru górniczego po wprowadzeniu w czynnych wyciągach:

a) zwiększenia ustalonych parametrów obciążenia i prędkości jazdy,

b) zmiany głębokości ciągnienia lub uruchomienia nowych poziomów,

c) zmiany funkcji wyciągu,

d) zmiany typu maszyny wyciągowej,

e) zmiany układu hamulcowego w zakresie sposobu działania i sterowania,

f) nowych układów napędowych, sterowania, zasilania i zabezpieczeń ruchu wyciągów lub wprowadzenia zmian sposobu ich działania,

g) w urządzeniach sygnalizacji szybowej zmian naruszających dotychczasowe warunki prowadzenia ruchu,

h) zmiany konstrukcji zbrojenia szybowego,

2) zezwolenia kierownika ruchu zakładu górniczego dla czynnych wyciągów po wprowadzeniu innych zmian niż określone w pkt 1.

§  515.

1. Co najmniej na miesiąc przed rozpoczęciem budowy lub dokonywania zmian, o których mowa w § 514 pkt 1, kierownik ruchu zakładu górniczego powinien powiadomić właściwy organ państwowego nadzoru górniczego o zakresie planowanych robót i posiadaniu kompletnej dokumentacji technicznej.

2. Właściwy organ państwowego nadzoru górniczego dokonuje oceny dokumentacji technicznej, o której mowa w ust. 1.

§  516.

1. Zezwolenie, o którym mowa w § 514 pkt 1, wydaje się na podstawie dokumentacji górniczego wyciągu szybowego lub dodatku do dokumentacji górniczego wyciągu szybowego oraz protokołu komisyjnego odbioru technicznego, jeżeli warunki dopuszczenia urządzeń lub układów nie stanowią inaczej.

2. Dokumentacja górniczego wyciągu szybowego powinna zawierać:

1) arkusz opisowy (charakterystykę techniczną) wyciągu szybowego z wyszczególnieniem dokumentacji technicznej, na podstawie której sporządzono dokumentację górniczego wyciągu szybowego,

2) 49  arkusz opisowy (charakterystykę techniczną) lin oraz zestawienie obciążeń lin wyciągowych nośnych, wyrównawczych i prowadniczych,

3) plan, z uwidocznieniem na nim położenia szybu, wieży wyciągowej i budynku maszyny wyciągowej, dróg dojazdowych oraz innych obiektów znajdujących się w pobliżu szybu,

4) rysunek rzutu pionowego wyciągu szybowego z określeniem danych charakterystycznych oraz wymiarów zasadniczych dotyczących:

a) położenia maszyny wyciągowej względem wieży szybowej i kół linowych, z uwzględnieniem kątów nabiegania i odchylenia lin przy kołach linowych i maszynie wyciągowej,

b) belek odbojowych i podchwytów samoczynnych z określeniem wysokości spadku naczynia wyciągowego na podchwyty,

c) elementów nadszybia i poszczególnych podszybi, z zaznaczeniem pomostów do wsiadania i wysiadania oraz poziomów za- i wyładowczych,

d) skrajnych położeń technologicznych naczyń wyciągowych,

e) dróg przejazdu naczyń wyciągowych w wieży i w rząpiu oraz urządzeń hamujących zabudowanych na tych drogach,

5) rysunek rzutu poziomego maszyny wyciągowej i wieży szybowej, z zaznaczeniem ich usytuowania względem szybu,

6) rysunek tarczy szybowej, ze szczegółowym naniesieniem wyposażenia, odstępów ruchowych i głównych wymiarów zbrojenia szybowego, a w przypadku zmiennych przekrojów szybu - rysunek tarczy szybowej dla każdego z przekrojów,

7) rysunek mocowania dźwigarów do obmurza szybu oraz prowadników do dźwigarów,

8) uproszczoną dokumentację techniczną napędu maszyny wyciągowej,

9) uproszczoną dokumentację techniczną sygnalizacji szybowej,

10) obliczenia krytycznych i dopuszczalnych przyspieszeń i opóźnień dla maszyny wyciągowej z kołem pędnym,

11) schemat układu hamulcowego maszyny wyciągowej oraz schemat układu sterowania, zasilania i zabezpieczeń hamulców,

12) obliczenia skuteczności działania hamulców, a przy maszynach z kołem pędnym - dodatkowo wynik sprawdzenia hamulca ze względu na możliwość poślizgu liny,

13) zestawienie wyników obliczeń skuteczności działania urządzeń hamujących na drogach przejazdu w wieży i rząpiu,

14) decyzje dopuszczające do stosowania elementów wyciągu szybowego,

15) zezwolenia na odstępstwa od wymagań przepisów i norm wprowadzonych do obowiązkowego stosowania,

16) 50  szczegółowy sposób przewietrzania rząpia.

3.  Dodatek do dokumentacji górniczego wyciągu szybowego, sporządzony w związku ze zmianami wprowadzonymi w wyciągu szybowym, musi zawierać te dokumenty wymienione w ust. 2, które dotyczą wprowadzonych zmian.

4. Dokumentacje, o których mowa w ust. 2 i 3, powinny być:

1) podpisane przez kierownika jednostki organizacyjnej, która je sporządziła, lub osobę przez niego uprawnioną,

2) zatwierdzone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

§  517.

1. Zezwolenie, o którym mowa w § 514 pkt 2, wydaje się na podstawie dokumentacji wprowadzonych zmian sporządzonej w formie karty zmian i protokołu odbioru technicznego.

2. Karta zmian musi być zatwierdzona przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

3. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, wraz z protokołem odbioru i kartą zmian musi być dołączone do dokumentacji górniczego wyciągu szybowego.

§  518.

1. Wyciąg szybowy, wraz z urządzeniami towarzyszącymi, powinien być stale utrzymywany w stanie zgodnym z dokumentacją techniczną górniczego wyciągu szybowego.

2. Urządzenia i zabezpieczenia mogą być eksploatowane tylko pod warunkiem pełnej sprawności technicznej.

§ 519. Zużycie elementów wieży szybowej nie może przekroczyć stanu granicznego, przy którym naprężenia w elementach nośnych wieży przekroczą wartości dopuszczalne w warunkach obciążeń ruchowych i awaryjnych określonych w dokumentacji technicznej.

§ 520. Elementy stalowego zbrojenia szybowego, konstrukcji przedziału drabinowego, zamknięć przeciwpożarowych, uszczelnienia zrębu szybu, konstrukcji pomocniczych w szybie, takich jak pomosty, belki wspornikowe, podparcia rurociągów, uchwyty kablowe itp., należy wymienić, jeżeli ich zużycie przekroczy 50% pierwotnego wymiaru nominalnego bądź minimalnej wartości określonej w dokumentacji technicznej lub nastąpi trwałe odkształcenie w stopniu uniemożliwiającym dalsze użytkowanie.

§ 521. W szybach i urządzeniach towarzyszących ciągi komunikacyjne powinny być stale utrzymywane w stanie zapewniającym bezpieczne i swobodne przejście.

§  522.

1. Pod względem wielkości wyciągi w szybach czynnych dzielą się na:

1) duże, o prędkości ruchu powyżej 4 m/s i ciężarze użytecznym przekraczającym 50 kN,

2) średnie, w których nie są przekroczone: prędkość 4 m/s i ciężar użyteczny 50 kN,

3) małe, w których nie są przekroczone:

a) liczba osób w klatce - 10,

b) prędkość - 2 m/s,

c) ciężar użyteczny - 20 kN,

4) pomocnicze, tzn.:

a) awaryjno-rewizyjne,

b) ratownicze,

c) małe wyciągi materiałowe.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego powinien dokonać podziału wyciągów szybowych na klasy intensywności ruchu zgodnie z następującymi kryteriami:

1) klasa I, w której liczba ciągnięć na dobę przekracza 100,

2) klasa II, w której liczba ciągnięć na dobę nie przekracza 100,

i zapewnić warunki ich kontroli zgodnie z postanowieniami załącznika nr 17 do rozporządzenia.

2.

Wyposażenie szybu

§  523.

1. Zbrojenie szybu powinno być utrzymywane tak, aby odstępy ruchowe nie były mniejsze niż:

1) przy prowadzeniu naczyń wyciągowych po prowadnikach sztywnych:

a) 100 mm - pomiędzy naczyniami na odcinku ich mijania się w szybie,

b) 80 mm - między naczyniem a obudową szybu lub konstrukcjami zabudowanymi w szybie,

c) 30 mm - między naczyniem a dźwigarami szybowymi, do których mocowany jest prowadnik, lub elementami tego mocowania,

2) przy prowadzeniu naczyń wyciągowych po prowadnikach linowych:

a) 300 mm - między naczyniami na odcinku ich mijania się w szybie bez lin odbojowych lub 200 mm w szybie z linami odbojowymi między naczyniami,

b) 240 mm - między naczyniem a obudową szybów oraz między naczyniem a konstrukcjami zabudowanymi w szybie bez lin odbojowych lub 150 mm z linami odbojowymi.

2. W szybach, w których prędkość przepływu powietrza jest większa niż 8 m/s, odstępy ruchowe określone w ust. 1 pkt 2 powinny być powiększone o 50%.

§  524.

1. Przy sztywnym prowadzeniu naczyń po prowadnikach stalowych styki dwóch sąsiednich prowadników nie mogą mieć:

1) przesunięć w płaszczyznach czołowych i bocznych większych niż 2 mm,

2) szczelin pomiędzy prowadnikami większych niż 5 mm.

2. W odniesieniu do prowadników drewnianych tolerancje określone w ust. 1 powinny odpowiednio wynosić 4 mm (ust. 1 pkt 1) i 8 mm (ust. 1 pkt 2).

§  525.

1. Prowadniki linowe i liny odbojowe powinny być użytkowane w stanie stałego naprężenia siłami określonymi w dokumentacji technicznej.

2. Tuleje stabilizujące liny prowadnicze i odbojowe powinny zapewniać swobodne przemieszczanie się liny w kierunku pionowym.

§ 526. Dla ewakuacji ludzi z naczyń wyciągowych awaryjnie unieruchomionych w szybie powinna być opracowana instrukcja określająca sposób prowadzenia ewakuacji, sprzęt pomocniczy służący do tego celu oraz miejsce jego przechowywania. Instrukcja ta powinna być zatwierdzona przez kierownika działu energomechanicznego.

§ 527. Wycieki wody zza obudowy szybu należy ująć i odprowadzić do rząpia lub innego zbiornika.

§  528.

1. Rząpie należy odwadniać i utrzymywać bez zanieczyszczeń:

1) dla wyciągów szybowych bez liny wyrównawczej co najmniej na odcinku drogi przejazdu, łącznie z dźwigarem podporowym prowadników zgrubionych,

2) dla wyciągów szybowych z liną wyrównawczą, tak aby odległość od łuku nawrotu liny wyrównawczej w jej najniższym położeniu do najwyższego poziomu wody lub zanieczyszczenia wynosiła co najmniej 2 m,

3) dla wyciągów szybowych z linowym prowadzeniem naczyń, tak aby odległość od konstrukcji zamocowania prowadników linowych lub lin odbojowych, lub od dolnej krawędzi i ich obciążników do najwyższego poziomu wody lub zanieczyszczenia wynosiła co najmniej 2 m.

2. Poziom wody w rząpiu powinien być sygnalizowany do stanowiska maszynisty wyciągowego lub stanowiska sygnalisty na najniższym poziomie.

§ 529. Jeżeli rząpie nie jest odwadniane grawitacyjnie, to pompy w nim zabudowane powinny być utrzymywane w stanie sprawności, tak aby zachowane było 100% rezerwy wydajności w stosunku do nominalnego dopływu wody.

§  530.

1. Odległość łuku nawrotu lin wyrównawczych od belki stacji zwrotnej nie może przekraczać 2 m w warunkach postoju nie obciążonych naczyń wyciągowych.

2. Nieprawidłowość pracy liny wyrównawczej (lin) w nawrocie powinna być sygnalizowana do stanowiska maszynisty wyciągowego.

§ 531. Na drodze przejazdu naczynia wyciągowego nie mogą znajdować się żadne urządzenia ani konstrukcje stanowiące przeszkodę.

§  532.

1. Wychylenie wieży z pionu w czasie jej eksploatacji nie może być większe niż 1/500 wysokości wieży, tj. odległości osi górnego koła linowego (koła pędnego) od belek podtrzonowych.

2. Osłony pod kołami linowymi na wieży należy utrzymywać w stanie zapewniającym swobodne ujście wody.

§ 533. Pomieszczenia wieżowych maszyn wyciągowych powinny być tak wyposażone i utrzymywane, aby możliwa była ewakuacja ludzi z tych pomieszczeń w razie powstania zagrożenia pożarowego.

§  534.

1. W wieży szybowej nie mogą znajdować się elementy konstrukcyjne lub inne urządzenia, których odległość od lin wyciągowych byłaby mniejsza niż 100 mm.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy odległości lin od przyrządów pomiarowych i czujników.

§ 535. Zanieczyszczenie smarami lub olejami prowadników hamujących oraz elementów gumowych i powierzchni roboczych w urządzeniach hamujących typu ciernego jest niedopuszczalne.

§ 536. Po każdym wjechaniu naczyniem wyciągowym w urządzenie hamujące należy wstrzymać ruch wyciągu do czasu zbadania skutków i ustalenia przyczyn tego zdarzenia oraz doprowadzenia urządzenia hamującego do stanu zapewniającego jego skuteczne działanie.

§  537.

1. Zamknięcia przeciwpożarowe zrębu szybu wdechowego powinny umożliwiać zamknięcie szybu w czasie nie dłuższym niż 15 min.

2. Wszystkie inne połączenia szybu z powierzchnią (kanały rurowe lub kablowe, otwory przepustowe itp.) powinny być zabezpieczone przed wdarciem się wody.

§ 538. Temperatura powietrza przepływającego przez szyb nie może być niższa niż +2°C.

§ 539. Łożyska toczne kół linowych należy okresowo obracać w kadłubie. Należy także uzupełniać smar w łożyskach. Czas obracania łożysk powinien być ustalony przez kierownika działu energomechanicznego. Smar w łożyskach należy wymieniać nie rzadziej niż co 3 lata.

3.

Naczynia wyciągowe

§ 540. Prowadnice toczne powinny być tak wyregulowane, aby nawet przy dopuszczalnym ich zużyciu nie występowało w czasie ruchu stykanie się prowadnic ślizgowych z prowadnikami szybowymi.

§ 541. Luz z każdej strony pomiędzy prowadnicami ślizgowymi a nowo zabudowanym sztywnym prowadnikiem, odniesiony do symetrycznego położenia naczyń, nie może być mniejszy niż 3 mm przy prowadniku stalowym i 6 mm przy prowadniku drewnianym.

§  542.

1. Podczas eksploatacji naczyń wyciągowych największy dopuszczalny luz pomiędzy prowadnicami ślizgowymi a prowadnikami przy stosowaniu prowadnic tocznych powinien wynosić:

1) nie więcej niż 15 mm z każdej strony, przy prowadnicach tocznych zamocowanych sztywno do naczynia,

2) nie więcej niż 25 mm z każdej strony, przy prowadnicach tocznych sprężyście połączonych z naczyniem wyciągowym.

2. Największe dopuszczalne luzy pomiędzy prowadnicami ślizgowymi a prowadnikami dla naczyń wyciągowych bez prowadnic tocznych nie powinny przekraczać:

1) przy prowadnikach stalowych - 10 mm z każdej strony,

2) przy prowadnikach drewnianych o wymiarach poprzecznych:

a) do 150 mm x 170 mm - 10 mm z każdej strony,

b) do 190 mm x 210 mm - 12,5 mm z każdej strony,

c) powyżej 190 x 210 mm - 15 mm z każdej strony.

§  543.

1. Naprawy elementów nośnych naczyń wyciągowych powinny być wykonane na warunkach określonych przez rzeczoznawcę.

2. Po dokonanej naprawie powinno być przeprowadzone badanie odbiorcze przez rzeczoznawcę.

4.

Zawieszenia naczyń i lin

§ 544. Zawieszenia naczyń i lin należy utrzymywać w takim stanie, aby:

1) nie nastąpiło rozłączenie z linami nośnymi, wyrównawczymi, prowadniczymi lub odbojowymi nawet w przypadku obciążenia zawieszeń siłami równymi obliczeniowym siłom zrywającym te liny,

2) nie nastąpiły: zatarcie elementów przegubowych lub sworzniowych bądź nadmierny wzrost oporu w łożyskach obrotowych.

§ 545. Zawieszenie wielolinowe naczyń wyciągowych powinno w czasie eksploatacji umożliwiać korekcję długości poszczególnych lin.

§ 546. Dopuszczalny okres pracy zawieszeń naczyń i lin w wyciągach szybowych określa rzeczoznawca na podstawie badań określonych w załączniku nr 17 do rozporządzenia.

§ 547. Zawieszenia powinny być poddawane okresowo regeneracji zgodnie z przepisami załącznika nr 17 do rozporządzenia.

5.

Liny

§ 548. Liny nośne w wyciągach szybowych wielolinowych powinny przenosić obciążenia wynikające z arytmetycznego podziału całkowitego obciążenia.

§  549.

1. Każda lina nośna, wyrównawcza, prowadnicza lub odbojowa powinna być zgodna z dokumentacją górniczego wyciągu szybowego i posiadać świadectwo wytwórcy. Liny nośne przed zabudowaniem powinny być poddane badaniom przez rzeczoznawcę.

2. Z każdej nowej liny, przed jej założeniem, należy odciąć 3-metrowy odcinek, z którego połowę należy przeznaczyć do badań, a pozostałą część z tabliczką zawierającą dane techniczne - przechowywać w pomieszczeniu maszyny wyciągowej jako odcinek porównawczy. Oprócz badania lin na całej ich długości powinny być przeprowadzone próby wytrzymałościowe na rozciąganie, zginanie lub skręcanie poszczególnych drutów. Wyniki badań powinny być odnotowane. Badań tych można nie prowadzić, jeżeli okres magazynowania lin nie jest dłuższy niż 2 lata.

3. Badania powinny być przeprowadzone pod nadzorem osoby dozoru ruchu na maszynie wytrzymałościowej, mającej aktualne świadectwo uwierzytelnienia.

4. Długość liny wyrównawczej powinna być taka, aby wielkość jej zwisu pod naczyniem w jego najniższym dolnym położeniu była równa co najmniej drodze przejazdu w wieży szybowej, z uwzględnieniem zwisu poniżej stacji nawrotu.

§  550.

1. Po nałożeniu nowej liny nośnej należy wykonać co najmniej 30 wyciągów próbnych przy stopniowo wzrastającym obciążeniu i prędkości w czasie nie krótszym niż 3 godziny. Po nałożeniu liny wyrównawczej, lin prowadniczych lub odbojowych należy wykonać co najmniej 10 próbnych wyciągów przy stopniowo wzrastającej prędkości w czasie nie krótszym niż 1 godzina.

2. Próbne wyciągi powinny być przeprowadzone pod nadzorem wyznaczonej osoby wyższego dozoru ruchu maszynowego.

3. Po przeprowadzeniu próbnych wyciągów i dokonaniu kontroli liny i elementów współpracujących osoba dozoru ruchu, o której mowa w ust. 2, zezwala na oddanie do ruchu wyciągu szybowego, co potwierdza zapisem w księdze okresowych badań i przeglądów urządzenia wyciągowego.

§ 551. Liny nośne, wyrównawcze, prowadnicze i odbojowe należy w okresie ich eksploatacji konserwować w zależności od potrzeb i warunków lokalnych.

§  552.

1. Eksploatacja liny nośnej nie może być kontynuowana, jeżeli:

1) jej osłabienie na skutek starcia, korozji, pęknięć, rozluźnień, uszkodzeń drutów itp., określone na podstawie badań wszystkimi dostępnymi metodami, spowoduje obniżenie współczynnika bezpieczeństwa o ponad 20% w porównaniu z wartością tego współczynnika wyznaczoną dla nowej liny według załącznika nr 17 do rozporządzenia,

2) wystąpiła liczba pęknięć drutów zewnętrznych większa od dopuszczalnej dla danej konstrukcji liny i warunków jej pracy, liczona na odcinku liny o długości równej jej 40 średnicom dla oceny ogólnego osłabienia lub długości równej jej 8 średnicom dla oceny osłabienia miejscowego,

3) wystąpił gwałtowny przyrost pęknięć drutów,

4) wystąpiło miejscowe wydłużenie lub inne nienormalne odkształcenie liny,

5) wystąpiło awaryjne obciążenie, a wyniki badania liny przez rzeczoznawcę są negatywne,

6) w urządzeniach bębnowych nie jest spełniony warunek określony w § 557.

2. Lina wyrównawcza nie może być eksploatowana, jeżeli jej osłabienie określone według ust. 1 spowoduje obniżenie współczynnika bezpieczeństwa o więcej niż 30% jego wartości określonej dla nowej liny.

3. Lina prowadnicza lub odbojowa nie może być eksploatowana, jeżeli:

1) jej osłabienie określone według ust. 1 pkt 1 spowoduje obniżenie współczynnika bezpieczeństwa o 20% jego wartości określonej dla nowej liny,

2) zużycie drutów zewnętrznych przekroczy 25% ich pierwotnego wymiaru w odniesieniu do lin budowy zamkniętej lub półzamkniętej,

3) nastąpi pęknięcie i wyplecenie się drutu zewnętrznego liny budowy półzamkniętej lub zamkniętej.

6.

Maszyny wyciągowe

§ 553. Urządzenia zabezpieczające i kontrolujące ruch maszyny wyciągowej powinny być sprawne i nie mogą być wyłączane lub blokowane.

§  554.

1. Przejazd naczyń wyciągowych przez stacje końcowe nie może odbywać się z prędkością większą niż 2 m/s w odniesieniu do wyciągów klatkowych, a 1,5 m/s w przypadku wyciągów skipowych.

2. Zmiana prędkości maszyny wyciągowej w warunkach ruchu nie może odbywać się z przyspieszeniem i opóźnieniem większym niż 1,2 m/s². W maszynach wyciągowych z ciernym sprzężeniem liny z bębnem (kołem pędnym) zmiana ta nie może odbywać się z przyspieszeniem i opóźnieniem przekraczającym 85% wartości obliczonych w granicznych warunkach sprzężenia ciernego.

3. Samoczynna kontrola prędkości maszyny wyciągowej powinna działać w ten sposób, aby w razie przekroczenia prędkości maksymalnej lub prędkości dojazdu maszyna została zatrzymana za pomocą hamulca bezpieczeństwa. Zatrzymanie naczyń powinno nastąpić przed urządzeniami hamującymi w wieży lub głowicy szybu.

4. Jeżeli układ regulacji prędkości lub kontroli prędkości nie działa, prędkość ruchu wyciągu powinna zostać ograniczona do wartości nie większej niż 4 m/s.

5. Wskaźniki lub urządzenia rejestrujące prędkość maszyny wyciągowej powinny wskazywać lub rejestrować prędkość jazdy z dokładnością określoną w załączniku nr 17 do rozporządzenia.

§  555.

1. Położenie naczyń wyciągowych w szybie powinno być wskazywane z dokładnością określoną w załączniku nr 17 do rozporządzenia.

2. Przejechanie skrajnych położeń naczyń lub przeciwciężaru powinno spowodować zahamowanie maszyny wyciągowej hamulcem bezpieczeństwa.

3. Jeżeli naczynie znajduje się powyżej górnego skrajnego położenia technologicznego, a jego przemieszczenie w kierunku belek odbojowych wymagałoby wyłączenia lub blokady kompletnego układu zabezpieczeń krańcowych, przemieszczenie takie jest niedopuszczalne.

4. Przycisku służącego do chwilowego bocznikowania zabezpieczenia krańcowego w wieży szybowej należy używać wyłącznie dla umożliwienia powrotu naczyń do skrajnego położenia technologicznego. Przycisk ten powinien być zabezpieczony, a każdorazowe jego użycie - rejestrowane w książce ruchu maszyny wyciągowej.

§  556.

1. Ruch maszyny wyciągowej nie może być prowadzony, jeżeli hamulce nie zapewniają wymaganej skuteczności działania.

2. Każde ze źródeł sił hamowania maszyny wyciągowej powinno podczas postoju zapewniać moment hamujący co najmniej z 3-krotnym współczynnikiem bezpieczeństwa w stosunku do maksymalnej nadwagi statycznej występującej przy jeździe ludzi. W warunkach ciągnienia i transportu materiałów współczynnik ten powinien wynosić co najmniej 2,5. Dla wyciągów z przeciwciężarem współczynnik ten powinien wynosić co najmniej 3. Dla wyciągów jednokońcowych współczynnik ten powinien wynosić co najmniej 2.

3. Hamowanie bezpieczeństwa powinno spowodować opóźnienie co najmniej 1,5 m/s². Dotyczy to także maszyn wyciągowych z ciernym sprzężeniem liny wówczas, gdy nie zachodzi niebezpieczeństwo poślizgu liny.

4. W maszynach wyciągowych z ciernym sprzężeniem lin, w których opóźnienie krytyczne jest mniejsze lub równe 1,5 m/s², opóźnienie spowodowane hamowaniem bezpieczeństwa nie może przekraczać wartości krytycznych wyznaczonych z warunków sprzężenia ciernego i powinno wynosić co najmniej 1,2 m/s².

5. Hamowanie bezpieczeństwa w warunkach podnoszenia nadwagi nie może odbywać się z opóźnieniem większym niż 5 m/s².

§  557.

1. Przy wielowarstwowym nawijaniu lin na bębny maszyn wyciągowych przejście liny na następną warstwę powinno się odbywać bez drgań i wypiętrzeń.

2. Układanie się liny na bębnie nie może powodować jej zakleszczeń.

3. Liczba zwojów nieczynnych, określona przy najniższym dolnym położeniu roboczym naczynia, powinna wynosić stale co najmniej dwa przy nawijaniu jednowarstwowym i co najmniej trzy przy nawijaniu wielowarstwowym.

§ 558. W wyciągach wielolinowych osie geometryczne odpowiadających sobie rowków linowych na organie pędnym, kołach odciskowych lub kołach linowych powinny leżeć w jednej płaszczyźnie pionowej prostopadłej do osi obrotu organu pędnego, przy czym odchylenie dla maszyn wieżowych nie może być większe niż 0°5' lub 10 mm przesunięcia w kierunku poprzecznym, a dla maszyn zrębowych - nie większe niż 100 mm.

7.

Wyciągi szybowe sterowane automatycznie

§  559.

1. Podczas automatycznego sterowania wyciągiem na stanowisku sterowania maszyną wyciągową powinien być obecny maszynista.

2. Przy kompleksowej automatyzacji wyciągów szybowych można odstąpić od wymagania określonego w ust. 1.

§ 560. Przy każdorazowym stwierdzeniu zmiany parametrów pracy wyciągu sterowanego automatycznie lub po wyzwoleniu hamulca bezpieczeństwa należy przełączyć układ na sterowanie ręczne. Ponowne przełączenie układu na sterowanie automatyczne może nastąpić po stwierdzeniu prawidłowej pracy układu i dokonaniu jazd próbnych przy sterowaniu ręcznym.

§ 561. Pierwszą jazdę wyciągu po postoju dłuższym niż 8 godzin należy przeprowadzić przy sterowaniu ręcznym.

8.

Sygnalizacja szybowa

§ 562. Każdy, kto spostrzeże niebezpieczeństwo dla ludzi lub ruchu wyciągu, obowiązany jest nadać sygnał alarmowy.

§ 563. Zabrania się nadawania sygnałów przez osoby do tego nie upoważnione, z wyjątkiem sygnałów alarmowych.

§ 564. Wyciąg szybowy może być uruchomiony tylko po otrzymaniu sygnału jazdy lub sygnału "naczynie wolne".

§ 565. Ruch wyciągu szybowego powinien być zgodny z wybranym rodzajem pracy.

§  566.

1. W razie stosowania sygnalizacji jednouderzeniowej powinny być używane sygnały zapowiadające i wykonawcze, określone na tablicy umieszczonej na każdym stanowisku sygnałowym i w pomieszczeniu maszyny wyciągowej, z wyjątkiem dna szybu i pomostu wiszącego w głębionym szybie.

2. W celu uruchomienia lub zatrzymania ręcznie sterowanej maszyny wyciągowej należy stosować następujące podstawowe sygnały wykonawcze:

1) 1 uderzenie - "stój",

2) 2 uderzenia - "do góry",

3) 3 uderzenia - "w dół".

3. Sygnały te mogą być uzupełnione o dodatkowe sygnały dotyczące powolnego podnoszenia lub powolnego opuszczania.

4. Sygnały wykonawcze "do góry" i "w dół" przy wyciągu dwunaczyniowym odnoszą się do naczynia znajdującego się niżej. W razie wykorzystywania jednego naczynia w ciągu dwunaczyniowym powyższe odnosi się do tego naczynia.

5. Sygnały jednouderzeniowe powinny być nadawane wolno i wyraźnie.

§ 567. Przy ręcznie sterowanym wyciągu szybowym zmiana rodzaju pracy może nastąpić przy zahamowanej maszynie wyciągowej, po zapowiedzi zakończenia dotychczasowej pracy i wywołaniu innego rodzaju pracy.

§ 568. Przy zapowiadaniu jazdy ludzi powinny być spełnione następujące warunki:

1) jeżeli na stanowiskach sygnałowych nie ma łączników zapowiadających jazdę ludzi, sygnaliści przed nadaniem sygnału zapowiadającego tę jazdę powinni poinformować telefonicznie maszynistę wyciągowego lub sygnalistę na stanowisku głównym o zamiarze prowadzenia jazdy ludzi,

2) przy zamiarze prowadzenia jazdy osobistej z nadawaniem sygnałów wykonawczych ze stanowiska sygnałowego należy dodatkowo zapowiedzieć "jazdę osobistą",

3) w wyciągach szybowych posiadających łączniki zapowiadające jazdę ludzi, na stanowiskach sygnałowych rozpoczęcie i zakończenie jazdy ludzi należy zapowiedzieć za ich pośrednictwem.

§ 569. Sygnał "naczynie wolne" powinien być nadany każdorazowo po zakończeniu wydobycia lub jazdy ludzi oraz gdy sygnalista opuszcza stanowisko na poziomie, na którym znajduje się naczynie.

§  570.

1. Przy prowadzeniu jazdy ludzi, wydobycia lub transportu materiałów wyciągiem dwunaczyniowym i korzystaniu z sygnalizacji jednouderzeniowej sygnały wykonawcze do maszynisty wyciągowego może nadawać tylko sygnalista ze stanowiska głównego na nadszybiu lub ze stanowiska spełniającego tę funkcję.

2. W razie jazdy pomiędzy poziomami, sygnały wykonawcze może nadawać tylko sygnalista poziomu leżącego wyżej.

3. Przy wyciągach szybowych jednonaczyniowych sygnały wykonawcze mogą być nadawane bezpośrednio do maszynisty wyciągowego tylko z poziomu, na którym znajduje się naczynie.

4. Przy stosowaniu sygnalizacji pospiesznej lub zdalnym uruchamianiu maszyny wyciągowej wszystkie stanowiska sygnałowe lub sygnalizacyjno-sterownicze należy uważać za równorzędne.

§  571.

1. Przy prowadzeniu jazdy ludzi równocześnie z kilku pomostów i korzystaniu z sygnalizacji jednouderzeniowej i sygnalizacji pomocniczej sygnały wykonawcze mogą nadawać tylko sygnaliści główni. Sygnalista główny podszybia nadaje sygnały do nadszybia, a sygnalista główny nadszybia do maszynisty.

2. Sygnalista główny może nadawać sygnał wykonawczy o gotowości do ruchu dopiero po otrzymaniu sygnału od sygnalistów poszczególnych pomostów.

§  572.

1. Jazdę osobistą należy prowadzić z zastosowaniem sygnalizacji szybowej do tego przystosowanej.

2. Jazda osobista jest to jazda do i z dowolnie wybranego poziomu i może być prowadzona wyłącznie dla:

1) sygnalistów,

2) osób, którym powierzono kontrolę wyciągów szybowych z uprawnieniem nadawania sygnałów,

3) osób dozoru ruchu odpowiedzialnych za ruch wyciągów szybowych w obecności uprawnionego sygnalisty,

4) osób upoważnionych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

9.

Urządzenia przyszybowe

§  573.

1. Urządzenia przyszybowe należy utrzymywać tak, aby uniemożliwiały:

1) wpadnięcie do szybów osób, środków transportowych i transportowanych materiałów,

2) otwarcie wrót szybowych przez osoby postronne bądź bez obecności naczynia,

3) wyładunek urobku ze zbiorników odmiarowych bez obecności skipu w położeniu załadowczym.

2. Zamknięcia wlotów szybowych powinny być pomalowane farbą koloru czerwonego.

§ 574. Miejsca wsiadania ludzi do naczyń wyciągowych, przejścia oraz miejsca oczekiwania powinny być oświetlone.

10.

Jazda ludzi szybami

§  575.

1. Jazda ludzi wyciągiem szybowym może być prowadzona wyłącznie na warunkach ustalonych w zezwoleniu właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

2. 51  Jazda ludzi szybami, w tym także jazda doraźna, powinna być prowadzona zgodnie z regulaminem ustalonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego. Regulamin ten należy podać załodze do wiadomości.

2a.   ⁵²  Dla doraźnej jazdy ludzi szybami w regulaminie należy dodatkowo podać warunki techniczne i organizacyjne.

3.  Warunki jazdy ludzi wyciągami ratowniczymi i rewizyjno-awaryjnymi ustala kierownik działu energomechanicznego.

§ 576. Jazda ludzi wyciągiem szybowym nie może odbywać się z prędkością większą niż 12 m/s.

§  577.

1. Przed każdą jazdą ludzi sygnalizacja szybowa powinna być przełączona na jazdę ludzi, a drzwi piętra w klatce i wrota szybowe powinny być każdorazowo, również przy przestawieniu pięter, zamykane z zewnątrz przez sygnalistę. Podczas prowadzenia jazdy osobistej dopuszcza się zamykanie wrót od strony klatki.

2. Podczas jazdy ludzi poszczególne piętra naczyń wyciągowych powinny być oświetlone, przy czym oświetlenie to mogą stanowić lampy osób jadących.

3. Jazda ludzi może być prowadzona wyłącznie do jednego i z jednego poziomu.

4. Na nadszybiu i podszybiach powinny być wywieszone tablice informacyjne, pouczające załogę o sposobie zachowania się w czasie jazdy ludzi szybem.

5. 53  Jeżeli jazda ludzi nie odbywa się bezpośrednio po ciągnieniu urobku lub przewozie materiałów, to należy uprzednio przeprowadzić jazdę próbną do góry i w dół, z prędkością i obciążeniem odpowiadającymi parametrom stosowanym przy jeździe ludzi.

6.   ⁵⁴  Jazdy próbne powinny być przeprowadzone po każdym wzajemnym przestawieniu bębnów albo bobin.

7.  W czasie dokonywania jazdy próbnej należy wykonać pełny cykl jazdy naczyniami wyciągowymi w szybie oraz przeprowadzić korektę wskazań wskaźników głębokości.

8. W pomieszczeniu maszyny wyciągowej powinno się znajdować rezerwowe oświetlenie.

§  578.

1. Na nadszybiach, podszybiach i w pomieszczeniu maszyny wyciągowej powinny być umieszczone tablice, na których należy podać:

1) obowiązujące sygnały,

2) dopuszczalną liczbę ludzi, jaka może się znajdować równocześnie na każdym piętrze klatki,

3) czas zjazdów i wyjazdów,

4) nazwiska sygnalistów, osób dozoru ruchu nadzorujących jazdę ludzi, kierownika działu energomechanicznego i osób dozoru ruchu odpowiedzialnych za ruch szybowych urządzeń wyciągowych.

2. Jazda ludzi szybami powinna się odbywać pod nadzorem osób dozoru ruchu, zgodnie z regulaminem, o którym mowa w § 575 ust. 2.

3. Osoba dozoru ruchu sprawująca nadzór nad jazdą ludzi jest odpowiedzialna za:

1) wydawanie polecenia rozpoczęcia jazdy ludzi po uzyskaniu od sygnalisty potwierdzenia o stanie gotowości wyciągu do jazdy ludzi,

2) utrzymanie porządku i dyscypliny,

3) wsiadanie na piętra klatki dopuszczalnej liczy osób,

4) oczekiwanie osób na jazdę szybem wyłącznie w wyznaczonych miejscach.

4. W zakresie dyscypliny i organizacji jazdy ludzi, o których mowa w ust. 3, osoba dozoru ruchu jest przełożonym sygnalisty.

5. W razie stwierdzenia uchybień ze strony osób jadących, które to uchybienia mogą grozić zakłóceniem porządku jazdy, sygnalista szybowy ma obowiązek wstrzymać dalszą jazdę ludzi przez nadanie sygnału alarmowego do czasu aż jadący zastosują się do jego poleceń lub osoby dozoru ruchu sprawującej nadzór nad jazdą ludzi.

6. Sygnalista obowiązany jest wstrzymać jazdę ludzi, gdy spostrzeże zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub wyciągu szybowego. Powinien on powiadomić bezzwłocznie o tym osobę dozoru ruchu odpowiedzialną za stan wyciągu szybowego.

7. Sygnalista obowiązany jest odmówić prowadzenia jazdy ludzi:

1) urządzeniami nie mającymi zezwolenia na jazdę ludzi,

2) do lub z poziomów nie wymienionych w zezwoleniu,

3) w razie niezastosowania się do jego poleceń,

4) na piętrach klatek załadowanych urobkiem lub materiałem.

8. Zabrania się przewożenia wraz z ludźmi nie zabezpieczonych ostrych i długich narzędzi oraz przedmiotów, których przemieszczenie zagraża jadącym osobom.

9. W czasie zjazdu i wyjazdu ludzi szybem zabrania się prowadzenia transportu pozostałymi urządzeniami w tym szybie, takimi jak wyciągi szybowe bez jazdy ludzi, rurociągi podsadzkowe, zsuwnie i zsypnie.

10. Podczas prowadzenia jazdy ludzi przy stanowisku maszynisty wyciągowego powinien znajdować się drugi maszynista lub inna osoba uprawniona przez kierownika ruchu zakładu górniczego. Osoba ta w razie zasłabnięcia maszynisty wyciągowego powinna spowodować zatrzymanie maszyny wyciągowej hamulcem bezpieczeństwa i powiadomić osobę dozoru ruchu. Dopuszcza się, aby rolę tę spełniała jedna osoba dla dwóch maszyn wyciągowych, jeżeli maszyny te są w jednym pomieszczeniu.

11. Przepisy ust. 10 nie mają zastosowania, jeśli jazda ludzi odbywa się przy kompleksowym sterowaniu automatycznym lub gdy maszyna wyposażona jest w czuwak.

12. 55  Przepisy ust. 2-4 i 10 nie mają zastosowania, jeśli prowadzona jest doraźna jazda ludzi.

§ 579.  Osoby dokonujące kontroli i napraw wyciągów szybowych nie przeznaczonych do jazdy ludzi mogą korzystać z tych wyciągów.

§  580.

1. Gdy w wyciągu szybowym zostaną zauważone nieprawidłowości lub usterki techniczne mogące zagrażać bezpieczeństwu jazdy, jazda ludzi nie może być prowadzona. O ewentualnym wznowieniu jazdy po usunięciu zagrożeń decyduje osoba dozoru odpowiedzialna w danej chwili za ruch wyciągów szybowych, po uzgodnieniu decyzji z kierownikiem działu energomechanicznego.

2. Na nadszybiu, podszybiach i maszynie wyciągowej należy wywiesić informację o wstrzymaniu ruchu oraz dokonać odpowiedniego zapisu w księdze wyciągu szybowego.

11.

Organizacja ruchu

§  581.

1. Dla każdego wyciągu szybowego powinien być opracowany:

1) dobowy harmonogram pracy, uwzględniający podział czasu przewidzianego na ruch funkcjonalny (wydobycie, jazda ludzi, transport materiałów) oraz przeglądy, kontrole i konserwacje,

2) roczny harmonogram napraw i remontów.

2. Harmonogramy, o których mowa w ust. 1, opracowuje kierownik działu energomechanicznego, a zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego.

§  582.

1. Praca wyciągów szybowych powinna być tak zorganizowana, aby codziennie zapewniony był czas na czynności pomocnicze, tj. przeprowadzenie niezbędnych rewizji, kontroli, konserwacji i napraw wszystkich elementów, łącznie z wyposażeniem rury szybowej i urządzeniami współpracującymi.

2. Czas trwania czynności pomocniczych dla każdego wyciągu szybowego ustala kierownik działu energomechanicznego na podstawie:

1) chronometrażu czynności rewizyjnych i kontrolnych oraz technologii ich wykonywania, ustalonej w instrukcji szczegółowej,

2) bilansu czasu niezbędnego do usunięcia bieżących usterek,

3) bilansu czasu niezbędnego do wykonania napraw i remontów, ujętych w rocznym harmonogramie, o którym mowa w § 581 ust. 1 pkt 2.

3. Roczny harmonogram napraw i remontów, o których mowa w § 581 ust. 1 pkt 2, powinien ujmować wszystkie prace związane z planowaną wymianą elementów wyciągu szybowego oraz wyposażenia rury szybowej i urządzeń współpracujących, a także z wymaganymi przeglądami i badaniami. Planowanie wymiany elementów powinno wynikać z wyprzedzającego prognozowania ich zużycia.

12.

Ogólne warunki kontroli

§  583.

1. Kontrole stanu technicznego wyciągu szybowego i jego elementów powinny być wykonywane przez rewizje i badania.

2. Przez rewizje rozumie się kontrole oparte na wzrokowej ocenie stanu technicznego danego elementu wyciągu szybowego, wykonywane przez rewidentów urządzeń wyciągowych oraz osoby dozoru służby energomechanicznej.

3. Przez badania rozumie się szczegółowe kontrole oparte na wynikach pomiarów wykonywanych za pomocą specjalistycznej aparatury przez rzeczoznawców oraz kierownika służby energomechanicznej.

4. Zakres i częstotliwość kontroli stanu technicznego wyciągu szybowego i jego elementów oraz sposób dokumentowania wyników kontroli określa załącznik nr 17 do rozporządzenia.

§ 584. Kontrole szybu i jego wyposażenia z naczynia wyciągowego powinny być prowadzone wyłącznie po przełączeniu sygnalizacji na "rewizję szybu".

13.

Osoby zatrudnione przy obsłudze i kontroli wyciągów szybowych

§ 585. Wymagania kwalifikacyjne dla osób zatrudnionych przy obsłudze i kontroli wyciągów szybowych regulują odrębne przepisy.

§ 586. Maszynista wyciągowy po uzyskaniu uprawnienia do obsługi maszyny wyciągowej określonego wyciągu może rozpocząć swoje czynności po złożeniu oświadczenia na piśmie, że przyjmuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo ruchu.

§ 587. W okresie nie dłuższym niż co 4 lata maszynista wyciągowy oraz sygnalista szybowy podlegają badaniom psychologicznym.

§ 588. Po trwającej dłużej niż 6 miesięcy przerwie w obsłudze maszyn wyciągowych maszynista wyciągowy podlega egzaminowi praktycznemu w zakresie obsługi maszyny określonego wyciągu szybowego przed kierownikiem działu energomechanicznego. Jeżeli powodem przerwy w obsłudze maszyn były względy zdrowotne, maszynista podlega również badaniom psychologicznym.

14.

Wyciągi pomocnicze stałe lub przewoźne w szybach (szybikach) czynnych

§ 589. Zezwolenie na uruchomienie w szybie wyciągu pomocniczego wydaje kierownik ruchu zakładu górniczego, a wyciągu ratowniczego w czasie akcji - kierownik akcji ratowniczej.

§  590.

1. Zezwolenie, o którym mowa w § 589, wydaje się na podstawie:

1) dokumentacji technicznej górniczego wyciągu szybowego, zgodnej z przepisami § 516,

2) protokołu komisyjnego odbioru technicznego.

2. Dokumentacja techniczna, o której mowa w ust. 1, powinna być sporządzona w formie karty zmian do dokumentacji technicznej szybu i jego wyposażenia, do którego wprowadza się wyciąg pomocniczy. Dokumentacja ta powinna być przechowywana łącznie z podstawową dokumentacją techniczną szybu i jego wyposażenia.

§  591.

1. Każda wciągarka przewoźna stosowana do wyciągu awaryjnego bądź ratowniczego powinna posiadać szczegółową instrukcję obsługi, która określa graniczne warunki obciążenia, warunki przechowywania i konserwacji, warunki ustawienia względem koła linowego i zakotwienie wciągarki.

2. Wciągarka oraz jej zespół jezdny powinny być poddawane okresowym kontrolom przez osoby dozoru ruchu energomechanicznego.

§  592.

1. Parametry prędkości i obciążenia wyciągów pomocniczych, o których mowa w § 522 ust. 1 pkt 3, należy odnosić do średniego promienia nawijania liny na bębnie o nawijaniu wielowarstwowym lub bobinie.

2. Ustawienie przewoźnej wciągarki powinno spełniać warunek ograniczenia odchylenia liny w jej skrajnych położeniach na bębnie względem płaszczyzny prostopadłej do wału bębnowego do 1^o20'. Powyższe powinno być potwierdzone operatami mierniczymi.

3. W razie prowadzenia naczynia wyciągu awaryjnego po prowadnikach wyciągu głównego lub po prowadniku i linie wyciągowej wyciągu głównego, przesiadanie osób powinno się odbywać po drabinkach z ubezpieczeniem szelkami bezpieczeństwa i asekuracją przez pracownika szybowego.

4. Zdolność transportowa wyciągu awaryjnego powinna być co najmniej taka, aby osoby znajdujące się w naczyniach wyciągu głównego mogły być ewakuowane na powierzchnię lub do poziomów mających połączenie z powierzchnią w czasie poniżej 10 godzin.

15.

Górnicze wyciągi szybowe w szybach głębionych i zbrojonych

§ 593. Do wyciągów szybowych służących do głębienia i zbrojenia szybów mają zastosowanie przepisy: § 513-521, § 522 ust. 2, § 525, 526, 531, 534, 535, 539, 544, 546, 547, 549 ust. 1-3, § 550, 551, 552 ust. 1 i 3, § 553, 554 ust. 2-5, 555, 556 ust. 1 i 3-5, § 557, § 562-568, § 570 ust. 1 i 3, § 572, 575 ust. 1, § 577 ust. 1 i 5-8, § 579, 580, 582 ust. 1 i 2, § 583-588.

§  594.

1. Nie wymaga się stosowania prowadników dla kubłów na odcinku 70 m od dna szybu do ramy napinającej, przy zastosowaniu lin wyciągowych płaskich lub nieodkrętnych i na odcinku 40 m od dna szybu do ramy napinającej przy zastosowaniu lin nośnych innych konstrukcji.

2. Nie wymaga się stosowania prowadników linowych dla kubłów na odcinku 70 m od dna szybu do klap pomostu roboczego na zrębie szybu przy zastosowaniu lin wyciągowych płaskich lub nieodkrętnych. Przy użyciu lin nośnych innych konstrukcji odcinek ten powinien zostać skrócony do 40 m z równoczesnym zastosowaniem układu blokad ryglowania drążka hamulca manewrowego maszyny wyciągowej od położenia klap szybowych na zrębie i pomoście wysypowym oraz sygnalizacji dojazdu i zabezpieczeń odjazdu kubła do szybu przy otwartych klapach szybowych.

§ 595. Kubeł powinien być prowadzony za pomocą sań prowadniczych lub prowadnic bezpośrednio związanych z kubłem.

§  596.

1. Odległość między kubłami a obudową szybu lub innymi elementami wyposażenia szybu powinna wynosić co najmniej:

1) przy głębokości do 500 m - 250 mm,

2) przy głębokości powyżej 500 m - 400 mm.

2. Odległość pomiędzy poruszającymi się elementami urządzeń wyciągowych na całej głębokości szybu powinna wynosić co najmniej 250 mm + H/4 mm, gdzie H oznacza głębokość szybu w m, przy czym odległość ta nie może być mniejsza od 300 mm.

3. W miejscu przejazdu kubła przez pomosty: wysypowy, roboczy, ochronny, wiszący i ramę napinającą odległość, o której mowa w ust. 1, może być zmniejszona:

1) do 100 mm przy ograniczeniu prędkości jazdy do 1 m/s,

2) do 50 mm przy zastosowaniu, w miejscach przewężonych, blach odbojowo-ślizgowych i ograniczeniu prędkości do 0,5 m/s.

§ 597. Prędkość jazdy kubła z ludźmi nie może przekroczyć 6 m/s.

§  598.

1. Podczas jazdy ludzi kubły lub sanki prowadnicze kubła powinny być wyposażone w daszki ochronne.

2. Wsiadanie i wysiadanie ludzi z kubła powinno się odbywać wyłącznie na pomostach do tego celu przystosowanych lub na dnie szybu.

3. Zabrania się wsiadania i wysiadania ludzi na pomoście wysypowym.

§ 599. Sygnał "naczynie wolne" powinien być nadany każdorazowo:

1) po zakończeniu jazdy ludzi do każdego z poziomów pośrednich w głębionym szybie,

2) po zakończeniu jazdy osobistej,

3) przy wyciągach dwukońcowych przez sygnalistę odbierającego kubeł na dnie szybu dla umożliwienia ruchu drugiego naczynia na poziomie zrębu lub nadszybia.

§ 600. Zabrania się:

1) 56  przewożenia ludzi w kuble posiadającym możliwe do otwarcia dno i punkt zawieszenia poniżej środka ciężkości,

2) jazdy na załadowanym kuble lub na jego krawędzi,

3) zjazdu jednej osoby do szybu, w którym nikt nie pracuje.

§ 601. Jeżeli w czasie głębienia lub zbrojenia szybu zachodzi konieczność dokonania zmian konstrukcyjnych w wyciągu szybowym, wynikających z technologii robót, to doraźną jazdę takim urządzeniem nie uważa się za jazdę ludzi w rozumieniu rozporządzenia. Zezwolenie na jazdę ludzi w takim wypadku wydaje kierownik działu energomechanicznego przez dokonanie wpisu do księgi wyciągu szybowego.

§  602.

1. Przy każdorazowym ruchu kubła z dnia szybu maszynista powinien podciągnąć kubeł do wysokości około 1,5 m od dna szybu dla umożliwienia oczyszczenia spodu kubła z urobku i ustabilizowania jego drgań i wahań. Przy opuszczaniu kubła maszynista powinien zatrzymać kubeł na wysokości 10-20 m od dna szybu, pomostu lub innego miejsca pracy w szybie. Na dalszą jazdę maszynista powinien otrzymać sygnał.

2. Przy każdorazowym uruchomieniu nie prowadzonego kubła w kierunku do góry, z pomostu wiszącego lub innego miejsca pracy w szybie, maszynista powinien podciągnąć kubeł do wysokości ok. 1,5 m dla ustabilizowania jego drgań i wahań oraz zatrzymać kubeł w odległości 10-20 m od klap na pomoście roboczym na zrębie szybu.

§  603.

1. W czasie opuszczania do miejsc pracy w szybie materiałów i elementów konstrukcyjnych lub urządzeń mocowanych do zawiesia kubłowego za pomocą linek i uchwytów do tego celu przeznaczonych na dnie szybu oraz na pomostach może się znajdować wyłącznie załoga zatrudniona przy pracach transportowych.

2. W czasie ruchu wyciągu załoga ta musi być zabezpieczona przed skutkami ewentualnego wpadnięcia do szybu transportowanych elementów konstrukcyjnych lub urządzeń mocowanych do zawiesia kubłowego.

§  604.

1. Z kubła można wykonywać w szybie roboty:

1) związane z montażem i demontażem pomostu,

2) miernicze przy stabilizacji i kontroli punktów pomiarowych,

3) sporadyczne naprawy i konserwacje urządzeń w szybie jak: usuwanie nieszczelności rurociągów, dokręcanie i kontrola śrubowych konstrukcji wyposażenia szybu, kontrola: lin prowadniczych, lin nośnych, urządzeń pomocniczych, przewodów sygnalizacyjnych i kabli energetycznych, kontrole i konserwacje oraz drobne naprawy awaryjne; roboty te można wykonywać wyłącznie przy przełączonej sygnalizacji na "rewizję szybu".

2. Warunkiem prowadzenia z kubła robót wymienionych w ust. 1 jest szczegółowe ich określenie przez osobę dozoru ruchu, prowadzącą roboty na danej zmianie, i wpisanie ich do odpowiedniej książki, z uwzględnieniem aktualnej sytuacji w szybie oraz sposobu i warunków bezpiecznego wykonania danej pracy.

3. Pracownicy wykonujący pracę z kubła powinni być zabezpieczeni szelkami bezpieczeństwa odpowiednio przymocowanymi do układu zawieszenia kubła.

§ 605. Urządzenia pomocnicze przy głębieniu i zbrojeniu szybów, nie przeznaczone do prowadzenia jazdy ludzi, zainstalowane w szybie i w obrębie szybu, z wyjątkiem pomostów wiszących na linach będących linami prowadniczymi wyciągów szybowych z jazdą ludzi, powinny być wykonane na podstawie dokumentacji technicznej i ustalonej technologii budowy i posiadać zezwolenie na oddanie do ruchu, wydane przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

§ 606. Wciągarki bębnowe wolnobieżne do napędu urządzeń pomocniczych przy głębieniu i zbrojeniu szybów powinny odpowiadać wymaganiom określonym w załączniku nr 17 do rozporządzenia.

§ 607. W razie współpracy dwóch lub więcej wciągarek wolnobieżnych, ruch ich powinien być sterowany centralnie, przy czym dla celów korekcji położenia urządzeń przemieszczanych (pomostów, szalunków itp.) powinna istnieć możliwość sterowania indywidualnego.

§  608.

1. Otwory bez klap w pomostach wiszących dla przejazdu kubła powinny być zaopatrzone w osłony. Wysokość osłon powinna wynosić co najmniej 1,8 m.

2. Pomosty w szybie, których odległość od krawędzi do obudowy jest większa od 200 mm lub które mają otwory przelotowe dla kubłów zamykane klapami, powinny być wyposażone w odpowiednie poręcze ochronne oraz krawężniki.

3. Pomost wiszący lub pomost wiszący - rama napinająca, w czasie wykonywania z nich robót, powinny być zawsze unieruchomione w stosunku do obudowy szybu. W odniesieniu do pomostu wiszącego - ramy napinającej unieruchomienie powinno nastąpić po odpowiednim naprężeniu lin prowadniczo-nośnych.

4. W czasie przemieszczania pomostów wiszących - ram napinających ruch wyciągów szybowych powinien być zatrzymany.

§ 609. Nadawanie sygnałów dla przemieszczania urządzeń pomocniczych może odbywać się przy użyciu istniejącej sygnalizacji wyciągu szybowego i ustalonych w tym zakresie sygnałów.

§ 610. Dno szybu, komory pomp, pomosty i podszybia, z których prowadzone są roboty, powinny być oświetlone.

§ 611. Przed każdym przemieszczeniem urządzeń przy pomocy wciągarek wolnobieżnych należy przeprowadzić oględziny wciągarek i urządzeń sygnalizacji przez osobę upoważnioną do samodzielnego przeprowadzania rewizji urządzeń stosowanych przy głębieniu i zbrojeniu szybów.

§  612.

1. W czasie przemieszczania pomostu wiszącego na pomoście może znajdować się tylko taka ilość ludzi, która jest niezbędna do kierowania pomostem w czasie jego przemieszczania.

2. Ilość ludzi potrzebna do przemieszczania pomostu powinna być określona w instrukcji przemieszczania danego pomostu.

3. Ludzie znajdujący się na pomoście w czasie jego przemieszczania powinni być zabezpieczeni szelkami bezpieczeństwa.

§ 613. Prędkość przemieszczania pomostu wiszącego nie może przekraczać 0,25 m/s.

§  614.

1. Przemieszczanie pomostu wiszącego powinno odbywać się pod nadzorem osoby dozoru ruchu.

2. W czasie przemieszczania pomostu wiszącego, oprócz osoby uprawnionej do sterowania wciągarek wolnobieżnych przy każdej wciągarce lub grupie wciągarek zlokalizowanych obok siebie, powinna być obecna osoba zaznajomiona z obsługą wciągarek celem obserwacji układania się lin na bębnach wciągarek.

§ 615. Przemieszczanie pomostu wiszącego w szybie może się odbywać przy spełnieniu następujących warunków:

1) poniżej pomostu w czasie przemieszczania nie mogą znajdować się ludzie,

2) obciążenie i prędkość w czasie przemieszczania pomostu nie będzie przekraczać wielkości określonych dla warunków przemieszczania,

3) stosowane będą sygnały ustalone dla danego pomostu.

§ 616. Podczas przemieszczania pomostu wiszącego lub urządzeń pomocniczych ruch innych urządzeń w szybie powinien być wstrzymany.

⁴⁹ § 516 ust. 2 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 39 lit. a) rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁵⁰ § 516 ust. 2 pkt 16 dodany przez § 1 pkt 39 lit. c) rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁵¹ § 575 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 40 lit. a) rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁵² § 575 ust. 2a dodany przez § 1 pkt 40 lit. b) rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁵³ § 577 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 41 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁵⁴ § 577 ust. 6 zmieniony przez § 1 pkt 41 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁵⁵ § 578 ust. 12 dodany przez § 1 pkt 42 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.

⁵⁶ § 600 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 43 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1997 r. (Dz.U.98.3.6) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 stycznia 1998 r.